|
2001
|
|
|
Baina —behin eta berriz esango dugu— ez
|
du
gogoan filosofiara —arrazoimenaren kritikara, adibidez— ateratzea erabakitzen duen une berean, Kant bera gizaki maitagogo dela jadanik, egiaren bila ateratzen baita filosofiara, egiaren maitasunak eraginda. Gizaki ikusle dela jadanik abiapuntu berean, ikusteko ahalmenez —begiratzera, hain zuzen— ateratzen baita.
|
|
|
Gezur gogoren bat, sasigogoren bat jabetuko bailitzan, nolabait, maitagogoaz. Eta une batean, gezurretan gogoko zaiona —ez benetan— betetzen jarduten
|
du
gogoak. Eta, nolabait, adimena eta nahimena eta oroimena ere bere menpeko, gezurraren lagun bihurtzen saiatzen zait sarkin hori.
|
|
|
Maitariak maitajarduna aldi eta eremu guztietara zabaltzea
|
du
gogo. ‘Arilaria’ da, ase ezinik.
|
|
|
‘Arilaria’ da, ase ezinik. Eta lokarririk edo oztoporik baldin aurkitzen badu, lokarri edo oztopo orotik askatzea
|
du
gogo. Askatasuna maite du.
|
|
2003
|
|
|
2, 3 Jakina denez, erlijioaren espirituak, batetik, gizakiak Jainkoarengana hurbiltzen ditu, irakasten dituen egien bitartez, eta, bestetik, nork bere burua maitatzearen galbidetik aldentzen ditu, lehenengo bi legeak betetzeko batu daitezen; ondorenez, erlijioaren muinak gizaki espirituaren eta bihotzaren barnealdea
|
du
gogoan, eta horren agindu onak erabili lirateke gizartearen kanpo ordenaren abiaburu gisa. Hala ere, espiritua ez da nagusi gizaki guztiengan, eta, haatik, gizaki askok kanpo ordena horri kalte egiteko joera dute; horregatik, politikaren espirituak gizaki guztien arteko baretasun publikoari eutsi behar dio, eta ordena hori iraunarazi behar du bakoitzaren barnean sartu gabe, beharrezkoa izanez gero indarra eta zigorrak ere erabilita.
|
|
2004
|
|
|
Jainkoaz diharduenean ez digu berba egiten Jainko zigortzaile, sari emaile, epaile eta bertute moral guztien edukitzaile bati buruz; ez dihardu salbazioaren arazoaz edo bekatuarenaz edo santutasunarenaz. Hauek guztiak fede kontuak dira, garrantzi handikoak, bai, baina ez dira arrazoimenezko kontuak izango; eta berak Jainkoaz jardutean fedearen mundua baino, logikarena izan nahi
|
du
gogoan. Jainko matematikoa, Jainko geometra, izango da bere kezkaren gaia eta ikuspegi honetatik hartu behar ditugu kontuan izaki gorenari datxezkion ezaugarri horiek.
|
|
|
Gure ametsetan sentituko dugu gure buruan iziotzen diren irudiak benetan bizi eta hautematen ditugula, hori dela une horretan benetan gertatzen zaiguna; era berean basamortuan galdutakoak dakusan palmondoa edo ur iturria benetakoa irudituko zaio bertan galduta dagoenari, edo areriorik ez dagoenean erasoa edo jazarpena sentitzen duenak benetan etsaiez inguratuta dagoela sentituko du. Fenomeno hauen artetik loa hartuko
|
du
gogoan Descartesek —bera baita unibertsalena, izan ere, esan ahal izango dugu, ausardia apur batekin beharbada, ez dugula inoiz burua endredatua izan, edo ez dugula sekula basamortuan irudikeriarik atzeman, baina inork du esan lorik eta ametsik egin ez duenik inoiz— eta hortik abiatuta ekingo dio lan honi. Hasteko, nabarmenduko du lotan eta iratzarrita egotearen artean bereizteko benetako seinale baten falta.
|
|
2006
|
|
|
Patuaren onartze horretan ere harrotasun eta ausardia aristokratikoak igartzen dira. Heroi homerikoak ez
|
du
gogo onez hartzen patuak aukeratu diona —aitzitik, behin eta berriro darabil kexua—, baina bere heroikotasunak arrenguraren gainetik jartzen du ohorea74 Duin jokatuko du, halabeharrak heriotzara eramango badu ere, halabeharrak bizitzaren laburtasunaz sarituko badu ere.
|
|
|
Beraz, Platonek katoikiw aditza erabiltzeak ere irudikaezin hori azpimarratzen du, lurreko edozein burutzapen beti izango baita eraikuntza bat. Ez al
|
du
gogoan izango Platonek, aspaldian eraikia izan delako ohitura zaharrak dituen giza komunitate batean ezin dela halako gobernu bide zuzen eta neurturik ezarri. Ez al du Platonek kolonia berrietarako, uharte utopikoetarako —zerurako— murrizten bere paradigma?
|
|
|
Nire ustean, Humek Tenerife mendia aipatzen duenean, Tenerife irlan dagoen Teide mendia
|
du
gogoan segur aski.
|
|
|
Galdera horietaz arduratzean, Humek ‘sinpatia’ izeneko mekanismo naturala ekartzen
|
du
gogora. Sinpatia ez da gogo egoera bat, komunikaziorako printzipio bat baizik.
|
|
2007
|
|
|
Zentzu horretan, boterearen eta kulturaren jabeak beti aristokratak izan badira ere, Hesiodok zirrikitu bat irekitzen du giza klaseen munduan: nekazari burujabea ekartzen
|
du
gogora, inoiz joputza ezagutu ez duen nekazari librea491, bere arazoak konpontzeko azokan edo aterpe publikoan (lesch) biltzen dena492 Klase horrentzat eskatzen du zuzenbidea Hesiodok, klase horri begira aldarrikatzen du zuzenbidea indarraren gainetik493 Eta eskakizun horrek indar erreformatzaile handia du: zuzenbidearen aroa irekitzen du494.
|
|
2009
|
|
|
Erlijioaren hastapenaz ari dela, Nietzschek Schopenhauerri aurka egiten dion beste kasu bat ekarri
|
du
gogora Foucaultek:
|
|
2010
|
|
|
Arazo hori berori ekartzen
|
du
gogora Aristotelesek, eta, azken finean, hauxe erantzuten du: ekitatea da, izatez, justuaren edo bidezkoaren zuzenketa.
|
|
2011
|
|
|
Milagros Bidegainek eta biok Koldo Mitxelenari euskarako eskolak ematen genizkion garai hartan —ekarri
|
du
gogora Txillardegik—, eta Mitxelenarekin harreman handia nuen. 1956an, karrera amaituta eta soldaduskako azken sei hilabeteak egitera Ferrola joatekoa nintzela, Mitxelenari Knut Hamsunen Pan itzultzeko asmoaren berri eman nion, eta berak esan zidan ezetz, zerbait berria sortu behar nuela.
|