|
2004
|
|
|
egun batean, Genovevak diskoak jartzeko ibiltzen zuen aparatua eramango zuten; handik pixka batera, armairuren bat bere ispilu eta guzti; hurrena, berriz, etxeko kikara eta plater jokoa. Gainera, beren hustu lana ez
|
zuten
etxean bakarrik egiten, basoan ere egiten zuten. Basoaren goiko aldea, gutxienez berrogei zuhaitzekoa, garbitu egin zuten erabat, eta egur guztia eraman.
|
|
2010
|
|
|
" Zure osaba batek nire aitaren lagun bat salbatu zuen, Alaska hoteleko jabea," amerikanoa" esaten ziotena. Baina nire aita
|
zuen
etxe horretara, nola du izena? ..." Eskua altxa eta Urtza aldeko haltzak baino gorago seinalatu zuen.
|
|
|
Eutsi ezinezko haserrea piztu zitzaion, eta, aspaldiko partez, hotel bateko jabearen tonua hartu zuen oihu egiterakoan: "
|
Zuen
etxe honetan ez al dago ogirik! Ez al dago gaztarik!
|
|
|
Edateko, berriz, beste gauza batzuk gustatzen zaizkio." Leihoraino joan eta begira jarri zen. "
|
Zuen
etxea baino beheraxeago zegoen bikiekin", adierazi nion. " Orain ez daude.
|
|
|
Gazteak ez zuen hitzik esan. "
|
Zuen
etxeak ba al du gordelekurik?", galdetu zion.
|
|
|
Jakiteko presa neukan. " Ez al da
|
zuen
etxean behin ere izan?"," Nik dakidala, ez."" Gerra garaian bera sartu zuan Obaban tropa nazionalen buru. Berlino bere laguntzaile ofiziala bihurtu zuan.
|
|
|
Oso gutxitan bada ere, badirudi ena bukaera duten deitura batzuek ez
|
dutela
etxe izenik adierazten, patronimikoak edo matronimikoak direlako. Hauxe litzateke, adibidez, bi izen deitura zahar hauen kasua:
|
|
|
Gero papera belzten da gauza horri ondorio baikorren atzemateko. Konpainiek beren produktua egin behar
|
dute
etxetik urrun, ezin kontatuzko zoko batzuetan eta hor ere sailkapen aski higuingarriak badira haien artean, A k gure euskal kontzientzietan inposatzen duen formataja delarik. Izpurako gelaren tamainan muntatu gauza biran itzuliko da handitasun bereko lekuetan (difusatzen erraten da, hedatzen, propagandaren esanahi argia, edena edo kutsadura bailitzan); Baionako antzokia beste mailan da, Theatre National de Bordeaux beste batean.
|
|
|
Intermitente dira sistema hoberena zaielako mementoan beren artean bizitzeko. Bidea
|
dute
etxe, agentziek ez die lana bekan baizik atzematen. Z ren sortze garaiko propagandak bere mugak erakutsiak ditu orain, profesionalizatzea ez dela erabakigarria izan hemengo kultura panoramaren eraldaketan, eta nago, izatekotz, Z n bederen, ez dituztenez lehengo amets horien ondorio latzak kudeatzen denbora gehienean.
|
|
|
Ez zegoelako etxe bat nonbaiten egon daitekeen moduan, baizik eta basamortuan eraiki beharreko zerbait bezala, Etiopian. Ez zen
|
genuen
etxe bat defenditzeko borroka izan, baizik ez genuena egitekoa.
|
|
|
" Baina,
|
zuen
etxeko inor ez genuen hilgo, ezta?".
|
|
|
karitatea eta heziketa. Karitatearen alorrean, frantziskanoek benefizentzia lana egin zuten, Tanger aldean batik bat, pobreentzako jatetxeak zabalduz eta aterperik ez
|
zutenentzako
etxe merkez osatutako auzoa eraikiz. Jose Lerchundiri" Pobreen Aita" deitzen zioten eta horixe izan nahi zuen berak, erlijio desberdinen arteko banaketaz aparte:
|
|
|
Barrenkuatzekoa deitzen da oraindik baserria, Barrenkun, Garaiko auzogunetik nahiko apartean. Barrenkutik behera Garaizartik Igorretara eta Durangora jaistea ere bazegoen, baina Garai izango zen Barrenkuatzekoen munduarekiko lotura, hantxe
|
baitzuen
etxeak eliza eta eskola. Gurasoak baserritarrak izanda, semeak basabazterreko umeen bizimodua egin behar, neketik eta beharretik.
|
|
|
—Oasiko datilak oro nahi ditut biharko argipuntan! Bestela ez da hemen datilondorik edo palmondorik zutik geratuko,
|
zuen
etxeak erreko ditut eta zuen alabak ebatsiko!
|
|
2011
|
|
|
Bizkitartean, ez da oilorik gabe egon nahi
|
lukeen
etxerik. Eta horrek berak erakusterat ematen du, baldin badituzte beren estakuruak, ez baita itzalik gabeko jenderik, ez eta ere gauzarik, badituztela ere beren alderdi onak:
|
|
|
Orain, bederen, xori ttipiak ohartuko ahal dira etsaia
|
dutela
etxean, eta gosez hiltzera utziko ahal dute bere kume maiteen galtzailea. Zuzen baizik ez litzateke.
|
|
|
gehiegi eta azkarregi. Begi bistakoa da komunikabideetako jabeek McDonals nahiago
|
dutela
etxeko sukaldaritza baino. Osasuna garrantzi handikoa denez, guztioi azterketa medikuak egitea litzaiguke, azken urteotako informazio elikadura txarraren ondorioz pilatu zaigun kolesterol mailaz ohartzeko.
|
|
|
" Inork ez
|
du
etxeko ordenagailurik erosiko, zertarako dugu etxean ordenagailu bat?".
|
|
|
"
|
Zuen
etxeetan goxo goxo bizi zaretenok, arratsaldez etxera bueltatzean, janari beroa aurrean, etxekoen aurpegiekin topo egiten duzuenok: Erraidazue:
|
|
|
Bestela,
|
zuen
etxeak behea jo dezala, gaixotasunak ahul zaitzatela, zuen ondorengoek zuekin topo egitean, ez ikusiarena egin dezatela."
|
|
|
Ezkondu berrien kontu hura ez zitzaion batere gustatzen. Zeharka azaldu nion ez
|
genuela
etxerik Irinak eta biok eta ostatuak eta hotelak zirela gure bizilekuak. Baina nire saihetseko ubeldura ikustean, hurbildu zitzaidan eta nik asko pentsatu gabe, zauri hori nola egin nuen kontatzen hasi nintzaion.
|
|
|
Etxera heldu eta etxean galdetu nuen segituan zergatik joan behar
|
zuten
etxetik Petroneko bordakoek. Bai, Petrenekoak maizterrak ziren, eta haien etxea ez zen haiena.
|
|
|
Gotorleku itxura dauka herriak, malkor handi baten pean, haizetatik babesean.
|
Bazuen
etxe bakarti bat, herritik atera eta oihaneko bidean zegoena.
|
|
|
" Zuen begiak/ eta
|
zuen
etxeetako leihoak/ eta zuen eskuak zabaltzen dizkiezue,/ txoriak laudatu egiten dituzue/ lausengo lirikoak ere dedikatzen dizkiezue".
|
|
|
" Zuen begiak, eta
|
zuen
etxeetako leihoak,/ eta zuen eskuak zabaltzen dizkiezue. / Xoriak laudatu egiten dituzue,/ lausengo lirikoak ere dedikatzen dizkiezue.
|
|
|
Ba, hauen familietan zerbait gertatu delako eta azkenean familia horiek ezin izan dituztelako, lehendik esan bezala, beren etxeetan hartu. Adibidez, badakit Ignazio joan behar
|
zuen
etxean osaba bat hil dela eta horregatik suspenditu dela aldez aurretik erabakitako plana. Horregatik dago Ignazio irakasleen erresidentzia horretan bizitzen.
|
|
|
Horrek esan nahi
|
zuen
etxean inor ez dagoenean gustura dantzatzen duela aitona Raymondek armagnac upeltxoa!
|
|
|
Ziurrenik arrazoi duzu, esan zuen Marcok, oraindik ongi ulertzen ez dugun zerbait ari da gertatzen hemen. Orain joan behar dut, hitzordu garrantzitsu bat badaukat gaur gauean eta oraindik arropaz aldatzera joan behar
|
dut
etxera. Settimo, ea Fabio eta Nina aurkitzen dituzun eta bihar goizean, lehenengo orduan, ea bilera bat egiten dugun Loloren dendan, ados?
|
|
|
Hotza sentitu zuen gorputz osoan. Gaueko ordu horietan ez
|
zuela
etxera bakarrik joan behar pentsatu zuen. Alderdiko sekzio guztiei adi egoteko emandako agindua gogoratu eta bere arinkeria madarikatu zuen.
|
|
|
Sancti Spiritu kalean, plazaz beste aldeko auzoan. Olaberria pasatu eta parean, garaiko aldean, zelaitxo batean, lau ureko teilatua
|
duen
etxea.
|
|
|
Izen bera duten edo
|
zuten
etxeak eta baserriak mordoxka dira Goizuetan. Gaur egun bakan batzuk bakarrik gelditzen badira ere, urteetan zehar, une batean edo bestean, herriko etxearen izen bera edo bertsua hartzen zuen baserriak.
|
|
|
Baina ez du nahitaez hala izan behar beti; baliteke norbaiten izengoitiak herriko etxe edo baserri baten izenarekin kidetasun handia izatea, baina berak etxe edo baserri horrekin inolako loturarik ez izatea (eta badira horrelako adibideak). Honekin esan nahi dena da, hemen ematen diren adibideetan ez dela ulertu behar izengoiti hori
|
duena
etxe edo baserri horretan bizi (izan) dela nahi eta nahi ez. Gehienetan hala bada ere, badira salbuespenak.
|
|
|
Ahozko usarioan —besterik da idatzizkoa— gaur egun bizirik dirauten nea bukaera
|
duten
etxe izenetan azkeneko a artikulua galdu egin da Goizuetan. Hori ikus daiteke ondoko adibideetan:
|
|
|
Ikus Gure ametsa (etxea) z mintzatzean esan duguna. Txaluparen itxura
|
du
etxeak, puntan bukatzen da eta.
|
|
2012
|
|
|
Galdu naiz eta ez nago denean, zu behar zaitut azalaren erpinean. Eraman nazazu etxera, maite, eramazu ni osoa etxera zurekin betiko, gurera, haritzon txorietara; nekea daukat arantzaz josia eta galbideotan ez naiz haragi, zure irritsaren ispilu naiz ezinean, eta ezin
|
dut
etxera hurbildu galdurik, goroldioa mastekatuz eta azukrez musuka ezin dut nire izen hutsarekin.
|
|
|
Zu behar
|
zaitut
etxean nirekin, bagoazenean etxera eskutik begiz begi, betiko minik gabe, barrez erdibiturik, itsasora oinez basotik, eta tximeletak, eta orduan badakit nor naizen, eta izena galtzen dut kordearen txuloan, hurrengoa arte edo betiko, zuretzat.
|
|
2013
|
|
|
—Noiz joan behar
|
dugu
etxera. Ez nago nekatuta, baina mapatxea itzuli den ikusi nahi dut esan zidan.
|
|
|
—Eta borrokaririk? Ba al zen borrokaririk
|
zuen
etxean, galdetu zion emakumeak.
|
|
|
—Ez
|
zuen
etxean sartu nahi. Crazy jarri da batera eta bestera korrika, eta elurra jaten hasi da gero —esan zuen Sarak.
|
|
|
—Hizketan egon naiz Bobekin.
|
Zuen
etxea salbu uztea komeni da. Noiz joan daitezke akabatzaileak?
|
|
|
" Indio batek ezkondu nahi duenean, emaztetzat hartu nahi
|
duenaren
etxera joan, haren ondoan eseri, hitzik esan gabe hasperen egin eta, haren aitaren oinetara ale batzuk bota ondoren harian sartutako barraskilo txiki edo maskor puxkak, badoa kanpora eta, beste zeremoniarik edo erriturik gabe, ezkonduta dago".
|
|
|
Esan dugunetik iritsi gaitezke ‘amaren sua’ kapitulu bukaerako erreka berera. Sukalde proiektua behar dugula, sukalde proiektua dela hiztun komunitatearen politikaren muina, horrek nerbio autonomoa duela, eta aldi berean lotura
|
duela
etxe proiektuekin.
|
|
|
Sukaldeko aparatuak zaindu, konpondu, berriak egin, sukaldeko hormak diseinatu eta etxe egituretan eragin beharra dago. Bai, ikuspegi honetatik, sukalde proiektua da orain
|
ditugun
etxe zatietan gehien inporta zaigun zatia, eta noizbaiteko etxe berri posiblearen erdigunea. Baina, berba jariotik harago:
|
|
|
Etxeari buruzko jakintza esan nahi du ekologiak. Izarren hautsa, harriak, zelulak, espezieak eta kulturak
|
dituen
etxe hau. Nola funtzionatzen du etxeak?
|
|
|
Hiru umeak, bitartean, arras urduritu dira helduak hain goibel eta aztoratuta ikustean; batez ere, Enara. Ez
|
zuten
etxeko sutea ezagutu, baina helduak hain larri ikusita kutsatu egin dira.
|
|
2014
|
|
|
Liburu guti bide daude etxeetako apalategietan. Libururik ez
|
duen
etxerik bada franko hiri herrietan. Ados:
|
|
|
Soraioak, zailak, elkarri ematen dituzten kaskek harritzen dute, eta harriduratik pizten da komikoa. Gizon mundua da, ez dira ezkonduak eta neguan
|
badute
etxe bat biltzeko belar metan dute ohantze ardura. Jantzia belar pilutsez betea dute.
|
|
|
10 minuta berantago gidatzeko molde biziki zaintsu batean heldu da anaia eta baratzean zen gizonari galde egiten. " Ez duzu ikusi Nathalie pasatzen hemendik?" Gizonak" A
|
zuen
etxekoa zen zangaluze hori?" Mutikoak irriz: " Ba zukeen lana baino prisatuagorik hola aldaturik jausteko.
|
|
|
Eta, senarra ez duzu ikusi bidean?.
|
Zuen
etxerat joana da!.
|
|
|
66. (Lurrean jartzen da eta bi botoilak bere aintzineanpausatzen ditu.) Hemen ene etxean nik, nor-nahi bezenbat. Ene diruz egina
|
baituk
etxe hau, bertze nor nahirenaz bezenbat. Eta, ni, hemen, nehork ez nezala mana.
|
|
|
81. Zu ba beti hala zira, bat ederra, ni ez naiz behin ere
|
zuen
etxean galdezka ibili. Eta zu hemen zabiltza ene ondotik, botza eske, gatu zaharra ñauka ibiltzen den bezala.
|
|
|
Jartzen da taula gainean eta totoren istorioak kondatzen ditu. Kontent joan behar
|
dugu
etxera. Nik erraten dut ez dela Landart baitezpada hori, ez eta pastorala ere ez.
|
|
|
Jondoni Salbatorek du neska salbatzen eta mirakulu honen oroitzapenean Baxenabarreko neskek seme legitimoa Xalbat deituko dute. Neskek sartu behar
|
zuten
etxera" arratseko zeinua gabe". Ez zen destenorez kanpoan ibiltzen neska onestik.
|
|
|
Etxeetan egiten zelarik transmisioa, endogamia orokortua zen. Etxaldeko alabak badaki laborari formatua ekarri behar
|
duela
etxera. Galanta kausitzen badu hobe, baina zare definitu batean hautatzen du sagarra.
|
|
|
Ezkontza boterea da. Ezkonduek dute botere ekonomiko eta politikoa, bozkatzeko deretxo
|
zuten
etxeetan are gehiago sufragio zentsitarioarekin. Ezkontzen da klase ekonomiko nagusia, ezkontzeko ahal ekonomikoak behar dira.
|
|
|
Xamuiori buruz gogoratu eta hona ekarritakoak, Beko zubi baserriko aita zenari entzundakoak dira. Haren semea, Periko Berroeta bertsozalea da eta bertsolarien bildumak
|
ditu
etxean, haien artean Zavalarena. Axuraren bertsoen doinua gogoratzen ote duen galdetu diot.
|
|
|
Ez dakit nola heldu zitzaion anaiaren berri Martin Santos familiari, baina gogoan
|
dut
etxera etorri zirela, ea anaia aztertzen utziko genien. Erabakia, noski, aitarena zen eta aitak ezetz esan zuen, batetik, aitaren ustez familia hori frankista zelako eta, bestetik, horixe esan zuen hitzez hitz, bere semea ez zelako" Indietako untxia".
|
|
|
Baserriko lanetan parte hartzen zuten, guk etxea txukuntzeko lanetan bezalaxe. Bizileku
|
zuten
etxearen eta haren inguruko lurren jabeak ziren eta gu alokairuan bizi ginen, baina orduan ez nuen nik hori gogoan.
|
|
|
Oso txikia zela, familia osoa alde zaharretik Bellas Artes antzokira bizitzera joan zen. Aitona Tomas Orfeoi Donostiarraren kide zen eta, orfeoiaren egoitza zaintzearen truke, debalde
|
zuten
etxea, azken pisuan, terraza eta guzti. Amona Euxebik egiten zuen lan hori, noski, alaben laguntzaz.
|
|
2015
|
|
|
Ala? Non
|
zuen
etxea. Andrew Jones —Asteroid Gold, Limited multinazional britainiarreko Komunitate eta Ingurumen Gaietarako presidenteordea— nomada bat zen.
|
|
|
Andy eta Julia umerik gabeko habian bizi ziren, baina estimazio handia zuten senide eta lagun eskiatzaileen artean, Inclinen
|
zuten
etxeagatik. Nahiz eta jauretxe handia izan eta Tahoeko urertzaren zati handi bat hartu, sasoia heltzean aldez aurretik egin behar zen erreserba Marshalenean.
|
|
|
Gaur urrun bizi gara, ordea, arreba espazioan urrun eta biok denboran urrun; oraindik ez diogu ekin agindutako bidaiari. Egun, munduko edozein bazter hurbilago
|
dugu
etxeko atzealdea baino. Beste aldea, alde ezezaguna, alde hau berau izan daiteke.
|
|
|
Boxeolariak zutitzen hasi ziren. Batzuek Donostiara joan behar zuten, eta Gaztañagak ere lehenbailehen joan nahi
|
zuen
etxera, familiarekin ospatzera garaipen handi hura.
|
|
|
Uztailean Infanteriako kapitain kargua eman zioten, eta aitari gutun batean zioen alemaniar uniformea janzten zuela, eta agindu zion portretaren igortzea. Jose Mari anaiari bidali beste gutun batean jakinarazi zuen ez
|
zuela
etxeko letrarik jaso," eta zain niagok, pentsa dezakean ezinegonaz"; galdetu zion proiektuez eta amodioez, bi foto gehitu zizkion paisaiaz, eta goraintziak helarazi zizkion bere adiskideentzat, bereziki Migel Arrarats eta Agustin Goizuetarendako, galdatuz idatz ziezaiotela.
|
|
|
Konspiratzaileak Urmenetaren kurrikulumean murgildu ziren 1973ko bukaeratik 1974ko hasmentara arte, irregulartasun ñimiñoenaren xerka, publikatzeko gero. Ez zuten dudarik
|
ukan
etxeko telefonoa ere interbenitzeko, elkarrizketa pribatuak filtratzearren. Xeheki ikertu zuten haren traiektoria politiko eta militarra, Fort Leavenworth eraino iritsiz.
|
|
|
Kurduera galduxea dago beren ahoetan, lehen edo bigarren urratseko ariketen liburuxkak
|
dituzte
etxean. Beren kurdutasuna, baina, suhartasunez adierazten dute.
|
|
|
Gurean ere ez du indar berezirik zaharrenekiko begirune ‘organikoak’ Organikoa, alegia, erakundeetan (berdin
|
du
etxeaz, gizarte mugimenduaz ala udalaz ari garen) zaharrenei autoritate moral aitortua eta nabarmena ematea praktikan. Zibilizazio moderno prometeotarrean bizi den euskalgintza honetan ere, etorkizuna izanik lantegi, transmisioa izanik obsesio, gazteak zaizkigu lehentasun.
|
|
|
Nou Mil. leni zen bere proiekturik anbiziotsuena, baina gainera beste zazpi ikastetxe utzi zituen eraikitzeko bidean. Finantza erakundeei, ordea, ikastetxeen aurretik batez ere interesatzen zitzaien esku artean
|
zituen
etxeak amaitzea. Kiebra iragarri zenean, hala ziurtatu zuten CAMek eta Banco de Valenciak.
|
|
|
Lauretan hogeita bi urteko gizona da Angelito, emazteak bi urte gutiago dituela. Jururuko hondartza tipiaren ondoko gain batean
|
dute
etxea, itsasotik hurbil, baina metro batzuk gorago. Ondoan Walterren etxea dago, ardurenean hutsik, Walter, Jururukoa izanagatik, Holguinera ezkondu zenetik aldika baizik ez baita joaten arrantza tipia egitera.
|
|
2016
|
|
|
—Zaindu
|
zuen
etxea esan zien Carlosek bistatik ezkutatu baino lehen.
|
|
|
Bertan senarra izanen zuen Juan Manuel Bilbao mundakarra ezagutu zuen, eta lan egiteko luzatu eskaintza erdeinatu barik, gizarte lanetan jardun zuen Bilbo erori zeno. Orduan Santanderrera joan ziren, eta une samin horietan, Sardinero gainean Euzko Jaurlaritzak
|
zuen
etxean berean ezkondu ziren. Rivadesellatik Iparraldera jo zuten gero, Bidartera hain zuzen, hartan Euzko Jaurlaritzak zuen Larroserai deitu erietxera.
|
|
|
astoa. Ikusi zuen besteak ateko letreroa eta berala juan zan kontrarioaren bila, bainan nola aurkitu ez
|
zuen
etxean, esan zion morroiari: zure nagusiari esan bear diozu izan naizela bisita pagatzen, eta beste batean, etortzen danean ni bisitatzera, ez duela nere etxeko atean bere izena jartzeko bearrik".
|
|
|
Bolonian 1851.eko abuztuaren 27an sortu zen, judutar ezpaleko Mortara sendiaren altzoan. Ana zeritzan neskamea, ordea, katolikoa
|
zuten
etxean, eta haurra larriki gaixotu zen batean sendatuko bazen, bataiatu behar zela, eta halaxe egin, bere kabuz eta ezkutuki. Neskamearen ardurak edo osatu zuen haurra, baiki, eta ohiko aitorlea jakinaren gainean jarri zuen bezain fite, Boloniako apezpikua zen Gaitan Teletti bazen Mortaratarren etxean haurra berekin eramateko prest betiere Pio IX.aren aginduz.
|
|
|
Bonapartek zedarritu 1808ko esklaustrazioak Galizia aldera eraman zuen harik eta Euskal Herrira berriz ere itzuliz Zarauzko komentuan 1815eko urriaren 15ean betiko bizitokia ezarri zuen arte. Frantxikotarrek hiri gipuzkoarrean
|
zuten
etxean mende laurden bat igaroz bertan zendu zen Zabala 1840ko otsailaren 6an.
|
|
|
Agustin Kardaberaz Elgorriaga Hernanin jaio zen 1703ko abenduaren 28an. Donostiako idazkaria eta artxibozaina izan zen bere aitak Valladolidera igorri zuen Agustin hango unibertsitatean legeak ikas zitzan; aitari mus emanik, hantxe bertan Josulagundiak
|
zuen
etxean sartu zen. Orduko josulagungaiek ohi zuten bidea kurriturik, Camposko Villagarcian, Iruñean eta Valladoliden ikasi zuen.
|
|
|
Paper zuriak zirriborroztatzearekiko grina ez zuen haatikoa, bada aita Baleriano ere euskal idazlea edo bertsogilea
|
baikenuen
etxean berean. Apeztu baino lehen lan abondo bazituen onduak jada, hainbat lehiaketetan eskuratu sariek salatu bezala:
|
|
|
Haurra ontsa zeno gostuan bizi ziren haurraren hertzetan, hor baitzuten geriza eta jatekoa nasaiki. Bainan eritu denean, sukharra jin delarik, ez
|
dute
etche gostukoa hatcheman, berotasun horrek beren jaidurañoetarik jalarazi ditu, beldurtu dira lanjera senditu baitute eta abilki dira eskapatu. Zuen haur eriak harrak botatzen baditu, ez uste izan harren gatik dela eri, botatzen ditu eri dagoelakotz.
|
|
|
" Forest Ranch" en
|
zuten
etxeko eskola, gaur egun. ederki ikusten ahal dira han: apez gaiztoaren istorio guziak Bankan gelditu ziren eta Mundu Berrian lanean hasteko prest zen.
|
|
|
Hori bai, esan behar diozu zeure buruari eraso egiten dizunak ez duela zu umiltzeko ahalmenik eta ahal duzun moduan prestatu behar duzu zeure burua hurrengo txandarako. Irainak jasotzeko prest atera behar
|
duzu
etxetik, aurpegian inolako alaitasunik gabe eraikitako irribarrea, burua eta bizkarra tente. Soinketako irakasleak irakatsi zidan hori, esaten du min egin nahi dizunarentzat ez dagoela zu irribarrez eta tente ikustea baino gauza okerragorik.
|
|
2017
|
|
|
Gurasoen pisutik ateratzean, deitzeko inolako keinurik egin gabe, igogailua bere bila zetorren bera bakarrik zegoenean. Isil isilean itxi ohi
|
zuen
etxeko atea, soinurik egitekotan pizti mekanikoa iratzarri eta bere bila joango zelakoan. Eta kanpotik etxera zetorrenean, beti sumatzen zuen burdinsarearen atzean presentzia bat, bere zain.
|
|
|
Alferrik da ezer egitea, ezin ditu heriotzari buruzko pentsamenduak ekidin. Hobe
|
luke
etxera joan eta egun pare baterako edo ohean sartu, bestela gaixotu egingo da.
|
|
|
Lan gehiago eman hark! Dios, egun batean ez daki zer egin behar
|
duen
etxean duten alfer gorotzarekin. Dena berak egin behar, eta bera ere ezongi izaki.
|
|
|
—Nik ez
|
dut
etxe bat negua pasatzeko eta beste bat udarako. Nire aldera, kurriloak aberatsak dira.
|
|
|
Federiko zuen senarra, gizon ona, aitaren lagun mina, eta gurekin beti futbolean aritzeko prest egoten zena. Munduko irribarrerik politenak
|
zituzten
etxe hartan: Urtsula eta Federiko, eta euren alaba Maxi, eta Victoriano, semea.
|
|
|
Zuen irakurle izaten darrait,
|
zuen
etxeko eta lagun.
|
|
|
Hirugarrenak, berriz, saldutako prezioa baino puskaz gehiago balio
|
zuela
etxeak: Juango de Sarratea, 122 cantero vecino de Oyeregui, 55 años, reside aqul toda la vida:
|
|
|
Horra zein ziren elizan beren hilobia
|
zuten
etxe printzipalak Goizuetan 1629an. Gaurko egunetik, etxeizen batzuk arrotz samar egiten zaizkigu:
|
|
2018
|
|
|
Gazteena sei neba arreba artean, umetan ez zen eskolara joan, gurasoak arduratu baitziren seme alaben hezkuntzaz: amak Baionan ikasi zuen luzaro eta aita herriko auzapez eta kantonamenduko bakezko jujea zen, eta gainera
|
bazuten
etxean serora bat, haurren heziketara emana. Hamahiru urte zituelarik, Larresoroko seminario txikira bidali zuten, baina ez zen ondo egokitu.
|
|
|
Nabarrerian nafarrak bizi ziren, erregearen menpe, harresiz eta dorrez inguraturik, eta bertan zeuden katedrala, zimitorioa, gotzainaren eta kapitularren egoitzak eta jauregiak, San Migel ospitalea, Santa Zeziliaren tenplua eta judutegia. Nabarreriakoek ezin zuten dorreak eta gotorlekuak eraiki eta Santa Zezilia eta Jaun Done Saturdiko burguaren artean ezin
|
zuten
etxerik eraiki. Iazain lautadan sortutako San Zernin Burguko biztanleak, berriz, gotzainaren menpe zeuden, eta frankoak ziren (Proventza, Gaskoina, Limusin, Poitou eta Normandiatik etorriak), bai jatorriz bai sariz frankoak pribilegiodunak ziren, ez baitzuten zergarik ordaintzen, baina denborarekin" franko" terminoa askea edo pribilegiodunaren sinonimo bihurtu zen.
|
|
|
1786an zerbitzariek hiriko biztanleen% 21,3 ziren, eta etxekotalde bakoitzean 0,98 zerbitzari bizi ziren. Ehun urte geroago, berriz, 1887an, etxekotalde bakoitzean 0,34 zerbitzari topatzen ditugu, eta zerbitzariak biztanleen %8, 31 dira.122 Bestalde, 1786an etxekotaldeen %44, 7k
|
bazuen
etxean zerbitzaririk, eta 1887an, berriz, %22, 4k baino ez. Honekin batera, hau da, zerbitzarien beherakadarekin batera, kontuan hartu behar dugu praktika hau feminizatu egiten dela XVIII. mendetik aurrera.
|
|
|
Garai horretan, 1772an, garbitasunaren inguruko ordenantzak eman ziren, eta horiei esker kalera ezer ez jaurtitzeko agindua eman zen, eta etxeetan horretarako eraikitako zabortegia erabiltzeko derrigortasuna; hala ere, ziren bertara bota hodiak trabatzeko moduko ezer. Egunero, goizeko zazpietatik zortzietara azarotik martxora, seietatik zazpietara apirilean eta maiatzean, bostetan udako lau hilabeteetan, eta ez beste inongo ordu batean, bakoitzak berari zegokion kale zatia erratzaz garbitu behar
|
zuen
etxearen mugetatik hasi eta errekatxoraino. Gainera, lau hilabete horietan zehar modu oparoan ureztatu behar ziren aipatutako muga horiek.
|
|
|
Horregatik, mespretxatzen dute, salatuz hori ez dela etxekoa, ez dela autentikoa. Funtsean, etxeko salda onaren nostalgiaren kutsua
|
du
etxeko euskalkiaren mireste horrek, nahiz eta etxetik kanpoko bizitza soziala frantsesez edo espainolez egin. Jarrera hori duten batzuek kontzientzia politikoa dute, politikan eragiten dute, aginte postuak badituztelako.
|
|
|
Hori ez da bakarrik Euskal Herriko eragileen esku, alabaina, Espainiako telebista kateen lehia handia baita eta horrek bultzatzen duelako ETB ordutegi horietara lerratzera. Bidenabar, online bidezko telebistak gero eta presentzia handiagoa
|
du
etxeetan, eta horrek eraldatuko ditu telebista ikusteko ohiturak eta indargabetuko ditu ordutegiekiko menpekotasunak. Gisa guziz, memento batetik aitzina, horretan ere hasi da Euskal Herrira begiratzen Madrilera begiratzeko ordez.
|
|
|
Baina ez zait gustatzen nola esaten dizun. Ezin
|
duzu
etxetik bota?
|
|
|
Lehen egunean bertan bete
|
zuten
etxea ahots arrotzek. Gela gorri batean, kalera ematen zuen balkoi bat; eta, sukaldean, patiora begiratzen zuen leihoa.
|
|
|
—Añes, Gerra Hotza bukatu ondorengo maitasun istorio bat
|
duzu
etxean! Haren hondarra, behinik behin.
|
|
|
Estua zen balkoia, eta leiho ertzean eserita zeuden, zirkulazio gutxiko kale baten gainean. Aurrez aurre
|
zuten
etxe zuriaren eskuinetara, Añes lehen egunetik liluratuta zeukan sahats galanta.
|
|
|
Ikasleak ez du, beraz, eskolara eraman beharrik ez libururik, ez idazteko materialik, ezta hamaiketakorik ere. Bulegari batek ez
|
ditu
etxetik eramaten bulegoko inprimagailuan erabiliko duen tonerra, ezta bolalumak ere; honela, bulegariak bulegoko baliabideak erabiltzen dituen moduan, ikasleak ikastetxekoak erabiltzen ditu," eskola langilea" den neurrian, gizarteak ezartzen dion zeregina ikastea den neurrian. Otorduen prestaketa eta deliberoa udalak koordinatzen du auzoko eragileekin eta tokiko merkatariekin.
|
|
|
Sistemak berak behartzen du etxe guztiak okupaturik egon daitezen, eta udalerri batek etxe berriak eraikitzeko baimena ematen du, soilik, bere udalerrian
|
duen
etxe hutsen errolda eskas gelditzen zaionean. Bistan denez, Finlandian etxeak ezin dira edonola eta edonon eraiki; klimari egokitutako etxeak eraiki behar dira, eta etxe horiek ezaugarri bereziak izan behar dituztenez, etxegintza enpresei ez zaie onartzen eredu espekulatibo baten arabera lan egitea.
|
|
|
Gauzak zainduz, nork zergak ordaindu? Azkenean arrebak pentsatu du ez
|
duela
etxe baten erreserba egingo, dirua kobratu ondoren, bere gustura etxea nonbait Alpe oineko aintzira ederren eskualdean erosiko duela.
|