|
2000
|
|
|
KOLDO IZAGIRRE entimentalkeria oso gaitz zabaldua da, eta ez
|
nuke
esanen —literaturzaleok haserretuko bazarete ere— osasungarria ez denik1 Negar egitea edo negarraren lekuko izatea nardagarria da maiz, egia da, baina uste dut artistaren kongruentzia nardagarri bat ere badela. Edo nahiago baduzue, patu barregarria.
|
|
|
...rerapauso eskasa, ideologiak finkatu eta garatzeko erabilitako tresna guztien aldamenean, gerraren edo zigorraren aldamenean esate baterako, arteak ere paper bat izatea; ez baitzait iruditzen arteak ere paper hori jokatzea maltzurra eta berez txarra irudituko zaion inozorik izango denik, edo bestela esanda, artearen balio absolutua ideologiaren nahitaezko bilakaeratik kanpo edo gainetik egon behar
|
duela
esaten duenik gelditzen denik gaur egun.
|
|
|
Nahi
|
dutena
esango dute abertzaletasuna deabrutzeko, baina Egunkaria ren kirol jarraipena nazionalista dela egia izanik, askoz nazionalistagoa da gainerako telebista eta medio ia guztiek ematen dutena. Frantziak zenbat domina eta Espainiak zenbat domina, beste konturik ez zekarten Sydneytik.
|
|
|
Goiz zen artean, beraz, kanpo jarduerak eredu bat
|
zuela
esateko.
|
|
|
Etiopia eta haren area Arestiren harriari kontrajarri izan zaio. Ez
|
dut
esanen interpretazio zilegizkoa ez denik, baina harria bera area ale aunitzez sortzen baita, azken finean zentrorik ez dagoela digu adierazten harriaren hondartzeak. Eta horixe izan zen modernotasun berriaren ekarririk eraginkorrena:
|
|
2001
|
|
|
Geroago etorri ziren jokaera gogorragoak, seinale elebakarrak tindatzerat behartu gintuztenak.
|
Gintuztenak
diot, zeren eta neu ere izan bainintzen pankarta zikintzaile haietatik.
|
|
|
Eta zer balio ikusten dio genero bakoitzari? Galdera horri, ordea, bere seme alabetan gustukoena zein
|
duen
esan dezala eskatzen zaion gurasoaren gisan erantzun dio (aita) Zavalak:
|
|
|
Plagio hutsa, errespeturik gabekoa. Batek, ez zait ahazten, Auspoa tik bertso sail asko oso osorikha rtuak zituen bere liburuan, nondik
|
zituen
esan gabe. Baina sail bat beste baten liburutik hartua zuen; eta orduan bai:
|
|
|
Baina sail bat beste baten liburutik hartua zuen; eta orduan bai: nondik
|
zituen
esan ez ezik, egundoko gorantzak egiten zituen biltzaile horrentzat. Holakoek niri alde batetik mina ematen didate; eta, bestetik, lotsa:
|
|
|
Hala ere, egun inork ez daki, erabaki bat hartzekoprozesuan, neuronen (nerbio zelulak) jokaera zein den. Ho rrek erantzunik gabe jarraitzen duen bitartean, ezin
|
dugu
esan garunaren funtzionamendua ulertzen dugunik. Izan ere, horrek esan nahi du eskizofrenia bezalako gaixotasun psikiatriko larrietan, garuna gaizki dabilenean, ezin dugula azaldu garunean zer gertatzen den edo normalitatearekiko bereizketa egin.
|
|
|
Hizkuntza gutxitu baten gainbehera iraultzen hasteko, edo Joshua A. Fishman-ek Reversing Language Shift bezala izendatu zuen gisako prozesuan abiatzeko, euskalgintzak aditu eta teknikarien premia handia
|
duela
esan duguarestian. Baina halako profesionalak non eta nola sortueta trebatu?
|
|
|
hamar mila bezero eta hamar mila bezeroren diruak bat batean galtzea ez da gustuko platera izango Sanz Sesma bera buru duen kutxarentzat. Eta kalean egin daitezkeen adierazpen edo manifestazioez gain, ekintza konkretu eta zehatzak bultzatzen jakingo duena (euskaldunik ez, esate baterako, inprimaki elebidunak edo euskaraz soilik egindakoak eskatuko ez dituenik); euskarak indarkeriarekin zerikusia
|
baduela
esaten dutenak argumenturik gabe utziko dituen lobby bat; mediatikoki tinko eta zorrotz lan egingo duen lobby bat; ekimen judizialak aurrera atera ahal izango dituen lobby bat; eraso guztien aurrean aho batez eta segundorik galdu gabe erantzungo duen lobby bat; eta herritarrak euren hizkuntzaren aldeko apustuan buru belarri eta ilusioz murgiltzea lortuko duen lobby bat. Ez naiz oso zalea, baina lobby hau osatu ahal izateko ia derrigorrezkoa iruditzen zait alderdi politiko eta kultur eragile handien inguruan mamitzea lehen urratsa.
|
|
2002
|
|
|
Euskal unibertsitaterik ez
|
dugula
esateko dugun adina arrazoi dugu unibertsitate hori gauzatzeko ahaleginak badirela esateko.
|
|
|
Kontua da zerrenda horietan nora begiratu nahi dugun. Eta gure begiek lehenbiziko zerrendara begiratu nahi badute, hoberenen zerrendara —ez
|
dut
esango hoberenen artean sartzeko baizik hoberenei begiratzeko bakarrik, hori aski baitzait—, orduan ez dut uste hain erraza den euskal unibertsitatea egitea. Garantia akademiko minimoak betetzekotan zerbait oso txikia eta berezia egin litzateke, oso gai eta titulazio aukeratuak emango lituzkeena eta ez, normalean gure joerak erakutsiko ligukeen gisa, zerbait oso orokorra.
|
|
|
10 NBGP erakundeak (Nazio Batuen Garapen Programa) urtero argitaratzen du herrialde bakoitzari GGI bat (Giza Garapenaren Indizea) esleitzen dion txostena. 0,5 eta 0,8 arteko indizea dutenek erdi mailako garapena
|
dutela
esaten da. 2000ko txostenean hortxe agertzen dira Ekialde Hurbileko eta Afrika Iparraldeko herrialde musulman guztiak, garapen maila altua duten Golkoko emirerri txiki batzuk eta munduko herrialderik atzeratuenetakoa den Afganistan kenduta.
|
|
|
10 NBGP erakundeak (Nazio Batuen Garapen Programa) urtero argitaratzen du herrialde bakoitzari GGI bat (Giza Garapenaren Indizea) esleitzen dion txostena. 0,5 eta 0,8 arteko indizea dutenek erdi mailako garapena
|
dutela
esaten da. 2000ko txostenean hortxe agertzen dira Ekialde Hurbileko eta Afrika Iparraldeko herrialde musulman guztiak, garapen maila altua duten Golkoko emirerri txiki batzuk eta munduko herrialderik atzeratuenetakoa den Afganistan kenduta.
|
|
2003
|
|
|
Egoitza estreinatu duen Durangoko Azokaarrakastatsuan jaso dugu lehen zenbakia. Topa gunearenitzalean kaleratua, ehun mila ale dohainik banatzea helburu
|
dutela
esan dute proiektuaren arduradunek. Telebistari dagozkion berriekin batera, noski, pentsatzekoa da komunikabide horrek ospetsu egiten dituen aktore, kantari, esatari eta abarren berri ere izango dugula.
|
|
|
Gaur egun, mendebaldeko Europan bederen, badirudi gizabanako gehien gehienek argi pentsatzen dutela ez direla herri gisa dituzten interesak gerra bidez bilatzearen aldeko, baina, hala ere, oraindik bada indarkeria Euskadin, ez dirudi guztiz bazter utzi denik Irlandakoa, eta Kosovo, Txetxenia eta Palestinakoak ere gure ate ondoan daude. Zer dio edo zer
|
du
esateko antropologiak herri, etnia, nazioko bizipenei buruz. Kontuan hauxe eduki behar dugu:
|
|
|
Horregatik ez zion Goethek muzin egin bere sorterri kulturalki baldresagoari. Muzin ere norbaitek egin lezake, bere arrazoiengatik —ez
|
dut
esaten, egitea ez dagoenik; egin beharrik ez dago eta, nolanahi ere, horrekin" unibertsalago" inor ez da bihurtzen. Unibertsaltasuna, politikoki ez bada, kulturalki denok eta edozeinek daukagun eskaintza da, norbera aberri berriekin eta norbere aberria kanpokoekin aberasteko, ezeri muzin egiteke, horixe baita betidanik bidaiatzearen arrazoietako bat argonauta bidezale, bilazalearentzat.
|
|
|
Apirilaren 3an, Oinarriakek azken jaia egin baino sei egun lehenago, Euskararen Legearen ondorioak berraztertu bai, baina euskaltzaleek eskatzen zuten kontrako norabidean berrazte rtu behar zirela adierazi zuen presidenteak. PSNren babesa
|
zuela
esan zuen orduan.
|
|
2004
|
|
|
Lotsagabekeria horregatik postua galdu eta erbesteratua izan zitekeela iritsi zen Kanten belarrietara, baina ez zuen atzera egin. 1793an" Hau teorian zuzena bai baina praktikan balio ez
|
duela
dioen topikoari buruz" artikulu polemiko luzean iraultzari buruzko jarrera zuhurra baina azken buruanbaiko rra hartu zuen. 1794anErlijioal ib uruaren bigarren argitalpena agertu zen, eta beste artikulu bat argitaratu zuen," Gauza guztien amaiera".
|
|
|
Kontua ez da ikusmira absolutua lortzea, bakartua esan nahi badu, baizik eta oroko rra lortzea, osatuagoa, beteagoa. Ju zgamena ren kritika n norberak bere kabuz pentsatu behar
|
duela
esan ondoren pentsaera horrek zabala izan behar duela gaineratzen du, besteen ikuspuntua hartu ahal eta behar duela, horrela bere judizioaren baldintza pribatuak gainditzeko eta norberaren judizioei buruz hausnartzeko ikuspuntu oroko rrago batetik. Hori sen on edo sen komunaren gaiari lotzen zaio (Gemeinsin n), subjektu guztiek komunean duten oinarrizko egitura.
|
|
|
Bigarrenean irakurleak" komandante" hitza gizonarekin erlazionatu badu jarrera sexista duela salatzen du, baina esaldiaren bukaeran konturatu bada andrazkoa zela, hor autozuzenketa moduko bat duela ikusten da eta horrek kontzientziazio minimoa
|
duela
esan nahi du. Prozesu hau da Meseguerrek aipatzen duen garunaren blokeoa.
|
|
|
Erromantiko horiek, asko bai behintzat, teknofoboak dira, ludita eta harro. Eta marxista sinesgabe askorekin batera, mendebaldeko balioek egun jada zereginik ez
|
dutela
diote. Beraz, tradizio hori, mendebaldarra, desegin behar da, deseraiki.
|
|
|
Pasa den mendean eskuin filosofikoak Rudolf Carnap izan zuen buruzagi. Enpirista logikoa zen Carnap, edo ‘positibista’, eta bere ‘kre doak’ filosofiak gertakarien menpe egon behar
|
duela
esaten zuen, natur zientzien kasuan arrunta den moduan. Hau da, filoso fiaren izaera filosofia zientifikoarena da, ez besterik.
|
|
2005
|
|
|
(Baina elkarrizketa egitera joan naiz Artelekura, eta Loiolan bertan —ez
|
dut
esaten Grosen, Hernanin edo Altzan, Loiolan bertan—, jendeak ez daki non dagoen Arteleku. " Arteleku?" esaten didate," zer da hori?".
|
|
|
telesailak, umorezko saioak, kirolak... Baina telesailetan ETBn aukera gutxi
|
dutela
diote, eta eskaintza ugarituz gero, ikusiko lituzketela, betiere," interesanteak izanez gero" edo" kalitatearen arabera". Euskarazko eskaintza urria izanik, beste kateetara jotzen dute ezinbestean (nahiz eta oso garbi duten" elkarri kopiatuak eta txarrak" direla asko).
|
|
|
Enp resek, oroko rrean, beren izana indartu, edertu, handitu nahi
|
dutela
esan daiteke; ederki. Kutxak, aldiz, ez dabiltza, zuzenean, beren burua edertze, handitze, indartze bila; ez bada era guztietako jardunetako diru arazoetaneu ren eremuko herritarrei hobeto zerbitzatzeko.
|
|
|
(i) Guk behinolako irrazionalismo magikoan sinestea nahi dute teknohermetikoek, orain irrazionalismo hori itxura ziberkulturalez trabestituta egon arren. Irrazionali smo sasi erlijiosoa da, teknologiak unibertsoa menpean
|
duela
dioenarekin ados dagoena, baina teknologia magia edo zerbait misteriotsu legez ulertuta. Horra hor adibidez Star Warsen sasi mistizismoa edo The Matrixen balizko filosofia.
|
|
|
(ii) Horrekin guztiarekin batera, modu akritiko bat dago, ia integratua, globalizazioaren inguruko teoriak edo hipotesiak erabiltzen dituena lelokeria handi bat sofistikazioz jantzi nahian: hots, globalizazio ekonomiko arrakastatsu baterantz hurbil dadin, munduak nahitaez teknologia berrien ildoa jarraitu behar
|
duela
esaten duena. Beharbada egia izango da, baina zitala eta laidogarria da munduko populazio gehienarentzat.
|
|
|
Gu ez ginen sekulaaspertzen. Horrelako gauza bat existitzen zenik ere ez ge nuen susmatzen ahal, izan ere, gaurko ikastolek asko aurre ratu
|
dutela
esango da, baina guk bagenuen, Elgoibarko har tan, gaurko haur teknologizatuenek ere eduki ez dezaketen zerbait. Guri, egun batean, estralurtar batek egin zigun bisi ta.
|
|
|
Bage nekien inspektoreak eta bestelako munstro haiek guztiek kolo kan jarria zutela, ostera ere, gure ikastola... Baina, zer nahi
|
duzue
esatea, gu zoriontsuak ginen zeharo, eta, gainera, estralu rtar bat genuen lagun. Ez zait ahaztuko sekula.
|
|
|
Oroitzen naiz zelan mintzatu nintzen neure lagun maite batekin, Jesus Mari Ansolarekin. Geureartean berbetan euskaraz egin behar
|
genuela
esan nion. Ohiturari buelta ematea zail da, baina handik aurrera beti horrela egin genuen.
|
|
|
Ez da hori gertatu. Etxe zahar bat
|
duenari
esaten bazaio" Zure etxea txarra da, desegin eta etxe eder bat emango dizugu", etxe txarra txikitu eta berririk eman ez. Horixe gertatzen da, usu.
|
|
2006
|
|
|
Badugu horretarako lanabes bat, Urruñako Hedagunean. Ea gehiago hedatzen ahal den, ea hurrengo agerpenetan, euskarazko sateliteak zenbat entzule
|
dituen
esateko beste datu daukagun.
|
|
|
Aipamen berezia duten bi arrazoibide edo gogoeta daude 77ko Gidarauan. Alde batetik, immigranteen umeak eskola munduan txertatzeko gogoa zegoen, eta horretarako ume horiek irakaskuntza egokia izan behar
|
zutela
esaten zen, estatuko hizkuntzaren irakaskuntzaz gain. Bestetik, berriz, ama hizkuntzaren eta jatorrizko herrialdeko kulturaren irakaskuntza sustatzeko," bere jatorrizko herrian birtxertatzea erraztearren", jatorrizko estatuen eta harrerakoen arteko elkarlana garrantzizkoa zela azpimarratu zen.
|
|
|
Teoriok, bada, bi zentzutan dira normatiboak: batetik euren adiera etikoan, zer egin behar
|
dugun
esaten digutenean; eta bestetik, legedietan isla eduki behar duten heinean.
|
|
|
Teoria hauen alderik ilunena praktikoa da, hainbat iritzik seinalatu duenez. Izan ere, sezesiorako eskubidea eskuratu ahal izateko ezartzen diren baldintzak ikusita, zenbat eta jipoituago eta xehetuagoa izan komunitate bat, are eskubide gehiago
|
dituela
esan daiteke; hala ere, errealitatean jazoera latz horiek (genozidioa, konkista...) herri edo komunitate horiek lehia demokratikoaren bidez erreferendum bat irabazteko ez gai bihurtzen dituzte. Genozidioaren kasua argigarria da:
|
|
|
Datuen arabera, gutxi gorabehera liburutegien herenak (%30, 4) bost eta hamabost urte bitarteko antzinatasuna
|
duela
esan daiteke. Horretaz gain, liburutegien laurden batek azkeneko bost urteetan abiarazi du zerbitzua eta beste laurdenak orain hamabost urte baino lehenago ireki zuen liburutegia.
|
|
|
Oso irakurle ona nintzen. Kixote irakurtzeko zaletasuna handia
|
nuela
esan dizut, Oso irakurle ona nintzen. Kixote irakurtzeko zaletasun handia nuen eta halaxe zen.
|
|
2007
|
|
|
Nahiz eta langileek eskatzen zuten igoera handia izan, ez zuten burua makurtu gatazka piztu zenean. Errealitate sozial berri bat sortzen ari zen, eta langileek testuinguru berri horretan gero eta gehiago
|
zuten
esateko. Gobernuak soldaten igoera esanguratsua onartu zuen baina, denbora berean, enpresa handienetako langileen artean borroka antolatzeko modu berriak sortu ziren.
|
|
|
Merkatuaren agindura askatasun osoan lan egin behar
|
dutela
diote; baina askatasunik oinarrizkoena ukatzen diete: euren nortasunaren arabera jardun ahal izatea.
|
|
|
Kutxek ezin dute aukeratu/ erabaki non jardun ez jardun: noiz non egoki inbertitu edo ez inbertitu behar
|
duten
esaten diete, merkatu askatasunaren arauak aipatu eta lan askatasuna ukatuz.
|
|
|
Kutxetan politikariek aginte gehiegi
|
dutela
esaten dute. Baina Banku handi askotan bai buru aukeraketan eta bai jardunean goi politikariek duten eragin erabakigarria ez dute aipatzen.
|
|
|
O, zeinen zatar kokospeko plegu hori, garai bateko apeza ematen du! Zenbat
|
dituela
esan duzu. Ez da posible, ilea tintatzen du horrek!
|
|
|
Nazionalismoa baldin bada nazioa sortzen duena, ondoren ezin
|
du
esan" gauza bat da nazioa eta bestea nazionalistek asmatzen duten nazioa". Ildo beretik, hona Artetaren beste baieztapen bat, edonoren esku dagoen ebidentzia enpirikoaren aurkakoa:
|
|
|
Artetak pentsatzen badu nazio espainola nazionalismo espainolak sortu duela, ezin
|
du
esan nazionalismo ororen kontra dagoenik. Alderantziz, nazio espainola nazionalismo espainolik gabe sortu dela pentsatzen badu, nazionalista itsu batek asma zezakeen ipuina asmatu beharrean aurkitzen da, eta horrek ere agerian utziko luke horrelako nazionalista batek ezin duela nazionalismo guztien aurka egon.
|
|
|
Horrekin ez zegoen, hala ere, lasai; eta barrua huste aldera edo, beste bi gutun idatzi zituen, adeitasun handiz, baina, zalantzarik gabe, barruko amorru biziari eutsiz, argibideak emateko, eta eskatzen zuten aldizkariaren alea aspaldi bidalia
|
zutela
esateko; baina horien jatorrizkoak ere Jakinen artxiboan daudenez, uste izatekoa da bertan geratu zirela, bidali gabe.
|
|
|
Hilabete hauetan zabaltzen ari da fiskaltzak haurrak eskolaturik ez dauzkaten familiekiko hartu duen jarrera. Sekula jarrera hori hartu behar ez
|
duenik
esan gabe ere, garbi ikusten da, azken kasu hauetan, badagoela ikasketa prozesu bat, eta ziurrenik, erabat pertsonalizatua eta mamitua dagoen heziketa proiektu bat ere, haur horien inguruan. Estatuak hartzen du kasu hauetan ez adin txikikoen tutela, ez bada, gurasoen tutela.
|
|
|
Ez da su etenaren amaiera bakarrik, baina hori ere bai. Egoera berriak kultur arloan dituen ondorioak hizpide hartu nituzke baina, zer nahi
|
duzue
esatea, halako neke bat sumatzen dut, asperdura antzeko bat, eta, horrenbestez, lankideon arteko kafe ordu edo bazkalondoetan egiten dugun moduan, alde batera utziko ditut eztabaida politikoak.
|
|
|
Esaterako, kanonak paratzeko orduan, komisario politikoak, komisario kulturalak, komisario politiko kulturalak eta are kritikariak ere sobera daudela dioen hori. Utikan horren aitzakiaz, esaterako, kanonen erlatibizazioaz hitz egin genezake, gogoeta egin Vazquez Montalbanek dioen horretaz, kritikak obra bakoitza irakurtzen berrikasi behar
|
duela
dioen horretaz.
|
|
2008
|
|
|
Hau guztia ez da guztiz egia, baina ez da guztiz gezurra. Egin duguna adina baikara egiteko duguna, eta bost urte
|
dituztela
dioten agure guztiak ez daude alzheimerrak jota. Bihur bekizkit hesteak harri hori ez bada horrela.
|
|
|
Ulertuko duzuelakoan, zenbait administraziori buruz ari naiz. Honekin ez
|
dut
esaten txarto egiten dutenik, beharbada egoera soziolinguistikoari egokitzen dira eta euskaldun osoak ezin aurkitu daitezkeela pentsatuko dute edo halako esperientzia izango dute. Gainera lan merkatuan eskatzen ohi dena baino askoz gehiago bada lehenengo perfila.
|
|
|
Hautapen hori
|
du
ZIOk bere lehen eginkizuna, baina ez da noski hor amaitzen lana. Halako idazlanen tradizioa urria izanik gure artean, dibulgazio mota horretarako prosa egoki bat eraiki beharra dago, mamiak bezala hitzezko azalak ere erakar dezan irakurlea.
|
|
|
Gurea inposatzeko baliabide ez etiko batzuk erabiltzea, bat batean biktima izatetik borrero bihurtzea litzateke. Ez, zentzu honetan ez da onartu behar, onartzea aipatzen dudanean, gure iragana izan den moduan begiratu behar
|
dugula
esan nahi dut, bere alde txarrenetan eta baita onenetan ere. Hay que aceptar el hecho, no la practica, gertaera onartu behar da, ez bere praktika.
|
|
2009
|
|
|
Kapitalistek, haien ustez, ez zuten soilik indar hutsa edo presio ekonomikoa erabiltzen boterea mantentzeko; bazituzten beste baliabide batzuk ere: entretenimendu kapitalistak, adibidez, egungo kulturaren baitan gaudela esaten digu, baina gure bide kulturalek zein izan behar
|
duten
esanez. Mota horretako argudioek ezkertiarren kezken erdian kokatu zuten kultura, klaseen antagonismoari garrantzia kenduz nolabait.
|
|
|
Testuinguru modernoan ezin zaio bereizketa horri eutsi: egiteak zama morala
|
duela
dio; ekoiztea, aldiz, moralki neutrala litzateke. Desberdintasunak arazo sakonak, eta gaizki ulertzeak, sortu dizkio teknologiaren filosofia deituriko diziplinari (ikus Borgmann 1992:
|
|
|
Bi: dispositiboen paradigma berez ‘txarra’ ez dela adierazten duenean, eta gure kulturan bere rol propioa behar
|
duela
esaten duenean, badirudi Borgmannek esanahi zehatza ematen diola Heideggerren ideiari (1977: 26), teknologia deabrutzea alferrik zela adierazi zuenean.
|
|
|
Orain ez dago ezer. Eta zenbat eta gehiago hausnartu, orduan eta motibo gehiago ikusten nituen Basilio Martm Patinok arrazoi
|
zuela
esateko. Izan zitekeen nostalgia, baina ez zen nostalgia bakarrik esaldi hark erakusten zuena.
|
|
|
Salbuespenak salbuespen, merkeago behar
|
duela
esatean adostasun handia ez eze ia erabatekoa da sektoretik kanpo. Zenbat merkeago?
|
|
|
Fundazioak lan handia
|
duela
esan duzu. Zer du egiteko?
|
|
|
Oraintxe bertan beste erakunde askoren antzera larrialdi ekonomikoa bizi dugu. Ezin
|
dugu
esan diruz indartsuen gaudenik.
|
|
2010
|
|
|
Kalitatea denetarikoa izan liteke, liburu jabearen mimoen araberakoa. Emakumeak, bistan denez, lehenagotik zuen liburua, liburua amaitzear
|
zuelako
diotsut hauxe, eta, Billy Bizkorra bat eta bakarra zegoelako. San Mames geltokira heltzerakoan emakumeak liburua zarratu zuen eta irteerara jo zuen.
|
|
|
Sasoiotan ez dago ondo ikusia irakurtzen ez
|
duzula
esatea. Are gehiago, sarri egiten dituzten inkesta eta galdeketetan beti dago literaturari egokitutako liburua:
|
|
|
Eta batez ere pobreei eta gaur arte baztertuta izan direnei, beren parte hartzerik gabe aipatutako arazoei emango zaizkien erantzunak ez direlako ez egokiak ez bidezkoak izango. Orain arteko joeren kontra, elkarrekin bat egin behar
|
dugula
esango nuke, aipatutako geure interdependentzia berri honek garapen demokratikoaren eta bakearen alde bultza dezan, eta ez alderantziz. Osasunak helburu horren alde joka dezake gizakiok batzen gaituen arlo guztiak inplikatzen dituelako.
|
|
|
Baina sakon eta luze elkarrizketatu behar bada? Lankide batek posible zela sutsuki defendatzen zuen; are gehiago," metodoa" ere
|
bazuela
esan zidan. " Eta zeure metodo horrekin idazlea ez da konturatuko ez duzula liburua irakurri?".
|
|
|
Gainera, euskararen aldeko jarrera edukitzea ez da derrigorrezkoa, euskarak balio integratzailerik ez
|
duela
esateak ez du adierazten kontrako jarrerarik edo epeltasunik, hori da norberak mundua nola ikusten duen adieraztea. Kasu batzuetan egia izan daiteke:
|
|
|
Izan ere, abertzale jendearekin oso harreman ona
|
dutela
esaten dute, beste jendearekin izan dezaketenaren parekoa. Ondo ezagutzen dute abertzale jendea, eta iritzi ona dute haietaz, bai pertsona gisa, noski, baina baita politikoki ere.
|
|
|
Fundazioa sortu zenean Euskal Herriko burgesiaren diruak kulturara bideratu nahi
|
zenituztela
esan duzu. Mezenas gehiago, alegia.
|
|
|
Baina lortu dugu geuk 1950etan lortuko genuela uste genuena baino askoz gehiago. 1950eko urte haietan, Zaitegi batek Ikastetxe Nagusia, Unibertsitatea, egin behar
|
genuela
esaten zuenean, baietz esaten genion, horretara gindoazela, baina sinetsi ez genuen sinesten posible izango genuenik. Hala ere, sinesten genuena baino gehiago egin dugu.
|
|
2011
|
|
|
Ez dakit. Burua lehengo lepotik
|
dutela
esango nuke. Epaiketarik, absoluziorik eta epairik izan ez bailitzan jarraitzen dute askok, Egunkaria ETArekin lotuz eta euskara indarkeriarekin, liburu eta komunikabideetan.
|
|
|
Klaru utzi zuen portaera etikoak osagarri biologikoak ere badituela, ez dela osorik tradizio kulturalen menpeko. Bestetik, biologoek diotenez, portaera etikoaren oinarria biologikoa da, baina filosofoek oinarri kulturala
|
duela
esaten dute. Ayalaren ustez, eztabaida hori bi kontzeptu desberdinez ari direlako jazotzen da:
|
|
|
Panorama horretan —eta nolabait azkenean laguntza eskatzen duten bankuen eta laguntza horiek emateagatik estatuen sendotasuna zalantzan jartzen duten merkatuen atzean pertsona eta interes berberak ezkutatzen direla ikusten dutenen aldetik—, krisi honek haragizko arduradunak
|
dituela
esaten hasi da eta gero eta ozenago entzuten da gizateriaren kontrako krimen ekonomikoak egon direla azken urteotan eta arduradunak epaitu eta zigortu behar direla. Nonbait, Islandiak hartutako bidea —bankuak ez erreskatatzea, horien nazioarteko zorrak ordaintzeari ezetz esatea eta arduradunak zigortzea— hobesten da eztabaida publikotan nabarmentzen ari diren zenbait sektore intelektualen aldetik, nahiz eta oraindik zeharo argi ez egon.
|
|
2012
|
|
|
Harriturik emazteari so egin nion eta esan nion: ‘nola da posible? ’ Eguerdian ere bota
|
zutela
esan zidan.
|
|
|
Telebista pribatuek, iritzi askatasunaren izenean, nahi
|
dutena
esateko eskubidea dutela defendi nezake, baita taroteko eta astrologiako saioen bidez sosak biltzea ere, nahiz eta dudak dauzkadan informazio hori lerratua bada eta osasun publikoaren kontrako iritziak zabaltzea bada. Aitzitik, telebista publikoak ezin ditu informazio lerratu eta faltsuak zabaldu, eta are gutxiago kontrastatu edo kontrapisatu gabe.
|
|
|
formatuari, edukiari eta gizarte erantzukizunari buruzko atal berezituak. Hortaz, albisteen kalitateak hiru dimentsio horiek
|
dituela
esatean bat datoz egileak. Ondorioz, kalitatearen azterketak ere hiru maila horiek neurtu behar ditu.
|
|
|
Munduan dauden gatazkak begiratzeko beste modu batzuk ekarri ditu zuri beltzezko marrazki indartsu, biluzi, eta, maiz, lakarrekin. Bere marrazkiek Robert Crumb AEBetako marrazkilariaren zantzua
|
dutela
esan du batek baino gehiagok; Saccok ez du inoiz ezkutatu: Crumb maite du.
|
|
|
Historiak ibilera dialektikoa
|
duela
esatea gustatzen zaio zenbait jenderi. Adibide bat hauxe izan liteke.
|
|
2013
|
|
|
Alabaina, kanal horrek ere jendarte elebiduna lortzen lagundu behar
|
duela
esaten da: euskalduntzeko emanaldiak eskainiz, elebitasuna goraipatuz eta —apurka apurka— programa elebidunak sartuz.
|
|
|
Bestetik, telebista pribatuen etorrerarekin handitu eta digitalizazioarekin biderkatu zen audientziagatiko lehian, gaztelerazko kanala euskarazkoaren audientzia potentzialaren eremuan aritu da hazkunde bila. Izan ere, biak baitira erakunde bereko kanalak, ezaugarri bertsuekin, beraz, eta biak orotariko telebista gisa aritzen direlarik, audientzia" natural" berbera
|
dutela
esan dezakegu. Eta norgehiagoka horretan, euskarazko kanala kaltetuta geratzen da; batetik, gaztelerazko telebistak euskaldun guztiak erakar ditzakeen bitartean (elebidunak direlako), euskarazkoak gazteleradun elebakarrak erakartzea zailagoa delako; bestetik, nahikoa da etxean telebista ikusten ari direnetako bakarra euskalduna ez izatea, euskarazko kanala alboratu eta hizkuntza partekatua aukeratzeko.
|
|
|
Latinetik hartuak izan arren, tradizioko hitzak guztiak dira egokiak eta erabili beharrekoak. Eta hitz berria behar dugunean, gero hain ezagunak egin zaizkigun aukerak
|
ditugula
dio Txillardegik: antzinako hitzei adiera berri bat eman; hitz berria sortu euskararen baliabideak erabiliz (eratorria zein elkartua); edo, maileguz hartu.
|
|
|
Liburua irakurri barik zuela aitortu zidan, baina denbora faltagatik (argitu behar dizuet nire laguna dena irakurtzearen aldeko dela, dena ikustearen aldeko). Irakurri behar
|
genuela
esan zidan," zer ote den jakiteko, ez dizu kuriositaterik ere pizten?". Solasaldia luzea izan zen, eta tartean batez ere ezezkoan tematu nintzenean; garbizale, elitista eta baztertzaile deitu zidan.
|
|
|
...puz izan zen/ Bigarrenean neurez saiatu nintzen/ bukaerara heldu eta ez itzultzen/ Kolpez itxi nuen neure burua,/ maskorraren gisan/ Behin eta berriz egin behar izan zidaten dei,/ eta perla itsaskorrak balira bezala kendu zizareak/ Hiltzea/ artea da, gainontzeko guztia bezala/ Bereziki ongi egiten dut,/ infernuan nagoela emateraino,/ benetan ari naizela sentitzeraino/ Nik uste zilegi dela berezkoa
|
dudala
esatea.
|
|
2014
|
|
|
Hark entenditzen nau. Zerbait ez dudanean ondo egiten, beste modu batean egin behar
|
dudala
esaten badaki.
|
|
|
Ajuria Enean egonda, egun batzuk hartu nitzakeen Bartzelonara grabatzera joan ahal izateko. Baina, bat batean, telebistara joan behar
|
nuela
esan zidaten, emititzen hasi baino hamabost egun lehenago. Ezin nuen.
|
|
|
Eugeniok jakin zuen Laboralean zer tratu egiten ari nintzen, eta proposatu zidan Ajuria Enera itzultzea aholkulari gisa. Egoera horretan posible
|
nuela
esan nion.
|
|
|
Marlene Dietrichek Errusiako tsarinaren rola egiten zuen pelikulan aritu zen [The Scarlet Empress, 1934]. Ezin
|
genuela
esan genion. Gu ez ginen titiriteroak.
|
|
|
|
Dugu
diogu, jakinda Jakin taldea dela. Horrela izan dela hasiera hasieratik.
|
|
|
Beste garai batean Iparraldera gerturatzen ginen modernotasun bila, Europarekiko haize berrien bila, Euskal Kantagintza Modernoaren aitzindaritza handik zetorren... Egun, adibidez, inoizko mugarik hotzena bizi
|
dugula
esan daiteke. Mundu berri gehiago dugu (edo okerrago dena, Ebrotik beherakoagoaz) Estatu frantsesean gertatzen denaz baino.
|
|
|
3.000 sarrera inguru
|
dituela
dioen izendegian, Bidegain jaunak, gure ustez, hutsune eta eskasia bete eta aro berri bati erantzuna eman beharrean, gauzak zeuden baino askoz ere okerrago eta nahasiago utzi dizkigu.
|
|
|
Orduan, Euskaltzaindiaren baitan edo ondo ondoan planteatzen zuen elkartea. Juan San Martinek Euskaltzaindiarekin lotura gabekoa behar
|
zuela
esan, eta konbentzitu egin bide zuen.
|
|
|
Esan beharrik ez, eta adiskidetasunaz beste, gure batasun bideaz mintzatuko gera. Korapilorik zailena berboarena
|
dugula
esan diot, eta aurrera jotzekotan gaudela. Oinarritzat bi bide har dezakegula:
|
|
|
Orain gurea da. Aiek beren Jakin aldizkarian eskuak jarein dituzte nai
|
dutena
esateko. Guk ‘H’ren kontra gogor jokatzeko, or daukagu Olerti.
|
|
|
Auzi horretan Krutwig zen benetako profeta eta ez Mitxelena[...] 1950eko hamarkadaren hasiera horretan tema bat zuen etengabe errepikatua. Gure hizkuntzak derrigorrezkoa
|
duela
esaten zuen gaurkotzea eta batzea. Euskalkikeria eta dialektalismo guztien kontra zegoen erabat.
|
|
|
Hortxe daukagu Thomas Bernharden Mis premios liburua, non egile austriarrak bere kontraesanak aletzen dituen, jaso zituen sarien nondik norakoak autoironiaz kontatuz. Jean Paul Sartreren ukoa da beharbada ezagunena, baina zer nahi
|
duzue
esatea, askoz ere errazagoa da Nobel sariari ezezkoa ematea, zure auzoko jaietako komisioaren latorrizko dominari uko egitea baino. Ez gaitezen engaina:
|
|
2015
|
|
|
Bai, idatziz. UCDk, berandu baina, jakin zuen hainbat udaletan independenteek osatutako kandidaturak EAJren sigla pean zihoazela, eta beraien bila joan ziren dirua eta hainbat proiektu agintzen, eta, herri batzuetan, lortu zuen idatzi bat sinatzea UCDrekin joan nahi
|
zutela
esanez. Idatzi horiek hauteskunde batzordean aurkeztu zituzten.
|
|
|
Baina, hara nola, Pedro Mari Aldana auzokidea eta biok," Ez orduan, ez gero, ez sekula, ez genuen fraide egiteko bokaziorik sentitu, baina hara hor fraide bidean. Gerora hamabi urteko borroka etorriko zen fraidetzatik nola atera jakin ezinean" bizikletan, Foruko frantziskotarren komentura joan ginen frantziskotar joan nahi
|
genuela
esaten. Hau da, fraide ez joatearren batez ere sakramentinofraide joatea erabaki genuen.
|
|
|
Ez, mugida hau isilean egin genuen, etxekoekin kontatu gabe. Amak maleta bat erosi zuenean Bilborako arropak sartzeko, maleta handiagoa behar
|
nuela
esan nion," fraide noalako". Denak harrituta utzi nituen.
|
|
|
Asko dira komikiak toki duin bat merezi
|
duela
esaten duten hotsak, aspaldikoak dira komikiaren aldarria egiten duten irakurle eta sortzaileak. Sakon ari da entzuten aldarri hori azkenaldian, sartu barik, urte hasiera honetan, umore grafikoaren inguruan egondako gertakarietan eta hortik eratorri den kalapita guztian.
|
|
|
Bizirik badago hizkuntza batek gaitasuna du egokitzeko. Zer da, esamoldeak ezin
|
ditudala
esan. Beste hizkuntzetan esaten badituzte, ba guk ere esango ditugu.
|