|
2000
|
|
|
Etiopia eta haren area Arestiren harriari kontrajarri izan zaio. Ez
|
dut
esanen interpretazio zilegizkoa ez denik, baina harria bera area ale aunitzez sortzen baita, azken finean zentrorik ez dagoela digu adierazten harriaren hondartzeak. Eta horixe izan zen modernotasun berriaren ekarririk eraginkorrena:
|
|
2001
|
|
|
ez dakit zergatik ezin daitekeen halako zerbait gertatu, esaterako, literaturaren arloan. Ez
|
dut
esan nahi Mari Jose Olaziregik gogora ekartzen dizkigun 80ko hamarkadako literatur kritikaren inguruko eztabaida haietara itzuli behar denik (ikus Uztaro 34, bereziki 92 orr.); urtetxo batzuk pasatu dira, besteak beste. Eta ez dakit Olaziregik berak aldarrikatzen duen kritika akademikoaren eta publikoaren arteko hurbilketa eraginkorra izan daitekeen; esan bezala, azken horrek arduratzen nau, batik bat.
|
|
2002
|
|
|
Ez
|
dut
esan nahi gauzak gaizki egiten ditugunik. Ez dut uste profesional txarrak hezten ditugunik, eta uste dut hobekuntza handiak izan direla azken urteotan.
|
|
|
Unibertsitateko zeregin nagusitzat dut ikerkuntza, baina horrekin ez
|
dut
esan nahi irakasle guztiek ikertzaile izan behar dutenik halabeharrez. Nire iritziz, bideragarria izan litzateke bi eratako irakasleak egotea:
|
|
|
Kontua da zerrenda horietan nora begiratu nahi dugun. Eta gure begiek lehenbiziko zerrendara begiratu nahi badute, hoberenen zerrendara —ez
|
dut
esango hoberenen artean sartzeko baizik hoberenei begiratzeko bakarrik, hori aski baitzait—, orduan ez dut uste hain erraza den euskal unibertsitatea egitea. Garantia akademiko minimoak betetzekotan zerbait oso txikia eta berezia egin litzateke, oso gai eta titulazio aukeratuak emango lituzkeena eta ez, normalean gure joerak erakutsiko ligukeen gisa, zerbait oso orokorra.
|
|
2003
|
|
|
Horregatik ez zion Goethek muzin egin bere sorterri kulturalki baldresagoari. Muzin ere norbaitek egin lezake, bere arrazoiengatik —ez
|
dut
esaten, egitea ez dagoenik; egin beharrik ez dago eta, nolanahi ere, horrekin" unibertsalago" inor ez da bihurtzen. Unibertsaltasuna, politikoki ez bada, kulturalki denok eta edozeinek daukagun eskaintza da, norbera aberri berriekin eta norbere aberria kanpokoekin aberasteko, ezeri muzin egiteke, horixe baita betidanik bidaiatzearen arrazoietako bat argonauta bidezale, bilazalearentzat.
|
|
|
Nafarroan jarraituz, sozialisten garaian, egun batean bai eta hurrengoanere bai, protesta eta manifestazio ugari izaten ziren hizkuntza politika zela-eta. Eskuina gobernura iritsi, eta ez
|
dut
esango besoak gurutzatuta, baina gizarteak nolabait etsi egiten du, eta errealitatea desitxuratzen du, ba baitirudi askoz ere okerragoa den hizkuntza politika baten aurrean oposiziorik ez dagoela. Lotsagabe egiten dituzte gauzak —azkenekoak Iruñeko udalean— eta lotsagabearen aurrean arma dialektikorik gabe gelditzen gara itxuraz.
|
|
|
Honekin ez
|
dut
esan nahi gure eskakizunak zilegiak ez direnik. Euskararen ofizialtasuna, normalizazioa, hizkuntz eskubideen bermea eta abar toki guztietan defendatu behar diren eskubideak dira, guztiz demokratikoak gainera.
|
|
2005
|
|
|
Autoa utzi dut azkenean, eta Santutxun bertan, Santutxuko bihotzean, inork ez daki AEK ko euskaltegia non den. Ez
|
dut
esaten Otxarkoagan, edo San Frantziskon, edo Arenalen. Santutxun nago, Santutxu erdian, AEK ko euskaltegitik ehun bat metrora, eta inork ez daki euskaltegia non dagoen.)
|
|
|
(Baina elkarrizketa egitera joan naiz Artelekura, eta Loiolan bertan —ez
|
dut
esaten Grosen, Hernanin edo Altzan, Loiolan bertan—, jendeak ez daki non dagoen Arteleku. " Arteleku?" esaten didate," zer da hori?".
|
|
2007
|
|
|
Ez
|
dut
esanen noiz itzuliko zain nagoela, aski du ipuinak narratzailea zoratuta daukan neskaren aitak osaba mitiko bat sorturik, txarra izateko.
|
|
|
Gure lantokian ez ezik, sumatzen dut gizartean oro har, eta euskaltzaleon artean zeresanik ez, nabarmen jaitsi dela politikaz hitz egiteko gogoa. Ez
|
dut
esango politikarekiko interesa gutxitu denik: sarritan, eta gure komunitate honetan froga lazgarriak ditugu begi bistan, zuk batere interesik ez eta bat batean irentsi egiten zaitu politikak, ustekabeko atzaparkada batez.
|
|
2008
|
|
|
Ez
|
dut
esango horren atzean jarrera arrazistarik ez dagoenik, baina mesfidantza hori ulertzeko, lagungarria da ziur aski Walter Actis ek azaltzen duen" ilararen sindromea" 4 delakotik abiatzea (bere azalpena harago eramango badut ere). Demagun gizartearen zati handi bat" ilaran" dagoela:
|
|
|
Ulertuko duzuelakoan, zenbait administraziori buruz ari naiz. Honekin ez
|
dut
esaten txarto egiten dutenik, beharbada egoera soziolinguistikoari egokitzen dira eta euskaldun osoak ezin aurkitu daitezkeela pentsatuko dute edo halako esperientzia izango dute. Gainera lan merkatuan eskatzen ohi dena baino askoz gehiago bada lehenengo perfila.
|
|
|
Proiektuei gehienetan ilusioz heldu zaiela sinesten dut, eta gauzak oro har txukun egin direla. Jeltzaleen alde segituko
|
dut
esaten, ez zaidala iruditzen ustelkeria handietan sartu direnik, oro har berriro ere, lagunkeria eta nepotismo adibideak denok ezagutzen ditugun arren. Baina narraskeriak eta lardaskeriak pilatuz doaz; adibide txiki baterako, eta kulturaren alorretik mugitu gabe, azken urte honetan ikergai izan dira Guggenheim museoan izandako irregulartasunak, Balentziaga museoaren proiektuan egindako desmasiak, Praileaitzeko kobaren ondoan egiten ari diren txikizioa, Kepa Junkera musikariarentzako laguntza neurriz gainekoak...
|
|
2009
|
|
|
Erdi Aroko gizarte antolaketa hau hobeto ulertzeko baliagarria izan daiteke gaur egungo mafiaren fenomenoarekin pentsatzea, Aitabitxia serieko hiru pelikuletan deskribatua agertzen den bezala4 Kontuz, ez
|
dut
esan nahi bata eta bestea berdinak direnik, baizik eta Corleonetarren mentura eta gorabeherekin gogoratzea lagungarria izan daitekeela Erdi Aroko gizartea hobeto ulertzeko. Kasu bietan familia edo leinu egitura bat aurkitzen dugu; kasu bietan familiako kide guztiak ahaideak dira, baina ez gaur egun senidetasunari emango geniokeen zentzu estriktoan, beste bat zabalagoan baizik; kasu biotan boterea ahaide nagusi edo aitabitxi batek dauka; kasu biotan, ahaide guztiek erabateko leialtasuna zor diote, eta prest daude haren alde inor hiltzeko edo beren biziak emateko ere; kasu biotan, familiak, leinuak, etengabeko gerra giroan bizi dira, beraien artean aliantzak, hilketak eta traizioak ugariak direlarik.
|
|
2010
|
|
|
Oro har, ez. Ez
|
dut
esaten polemika horrek pisuren bat edukiko ez zuenik. Izan ere, bestalde, sustatu ditudan ekimenetan beti berdintsu jokatu dut:
|
|
2011
|
|
|
Ate joka dagoneko deus gutxi ezagutzen ditugun ondorengoak (14)[...] eta euskara ereduaren kontuan: Ez
|
dut
esango, ez bailitzateke egia nire ustez, Txillardegi-k bere mintzaera zeharo eskuratu duenik liburu honetan: halako gordin antxa aurkitzen zaio, osoro heldu ez den fruituarena[...] Baliteke hizkera oso garbia ez izatea.
|
|
|
Labur azal daiteke zer gertatzen den Magrebeko kolonia ohietan. Ez
|
dut
esan nahi gure herri zuri, arrumi, zaharra beste neokolonia bat denik, baina agian gure hizkuntza eta kultura subordinazio egoeratan mugitzen dira (531 or.).
|
|
2013
|
|
|
Militarrak mentalki oso jende sinplea dira. Ez
|
dut
esaten zentzu negatiboan, baizik eta: bat eta bat bi, kito.
|
|
|
Arrazoi duela uste dut. Ez
|
dut
esan nahi erromantikotasunaren elementu guztiekin amaitu behar denik. Esan nahi dut guk salbatuko dugula geure burua.
|
|
2015
|
|
|
idatzi gabeko beste liburu baten ‘Gehigarria’ antzekoa," gogoeta urrutiko, desarrazoizko eta marjinalokin" (700). Hori da berak ematen duen giltza testua interpretatzeko (ez
|
dut
esaten testu baten interpreterik hoberena autorea denik).
|
|
|
%25 euskaraz egingo duela diote, eta euskarazko albisteak berdin agertuko direla ekonomian, politikan, kulturan edo edonon. Baina, de facto, kopuru horretara ez dira iristen, eta, gainera, pixkanaka pixkanaka, testimoniala ez
|
dut
esango, baina ia testimoniala bihurtzen da, eta, azkenean, euskara gehiago doa kulturara eta euskara gaietara. Hirugarren eredua Deia rena eta La Voz de Euskadi-ren Orria rena da:
|
|
2017
|
|
|
Zein ongi bizi zen Ulises da Amurizak eman zigun errezitaldiaren izenburua, antza bere idazlanetik ateratako entresaka. Ez
|
dut
esango publiko guztientzat denik, baina han egon ginenok gozatu genuela esango nuke. Nik asko.
|
|
|
Ez
|
dut
esan. Busti ko lantaldeak irabazi du aurten ikus entzunezkoen Argia saria.
|
|
2018
|
|
|
Lan egiten dutenen %55ek ez du soldata minimoa eskuratzen. Ez
|
dut
esango txikiak kalte egingo duenik; alderantziz, lana suspertu behar den garaian, txiki asko kabitzen da handi bakarraren tokian.
|
|
|
Jon Benitok Bulkadak poema liburuan esaten zituenekin oso identifikatuta sentitu nintzen. " Gu ez ginen gure jendea", uste
|
dut
esaten zuela. Gu baino hamar urte zaharragoak direnek oso garai kolektiboa bizi izan zuten, eta euren diskurtsoek eduki dute ibilbide bat.
|
|
2020
|
|
|
Beti egongo naiz zorretan Seattle eta Iruñea batu zituen kointzidentzia horrekin. Ez
|
dut
esan nahi Cobainek egiten duena erraza denik inondik ere, baina bai erakutsi zidan hiru akorde behar bezala lerrokatuta eta jarrera dosi egoki batekin posible dela zure ezinegona okaztatu eta hurkoarekin konexio hautsezin bat lortzea. Hedabideek grungea deitu zioten horri, baina nik punkaren lehendabiziko legea ikasi nuen sanfermin horietan:
|
|
|
Plazetan ere orduantxe hasi zinen lekua egiten; bultzaka sartu zinenik ez
|
dut
esango, baina sakadatxo batzuk egin behar izan zenituen.
|
|
|
Nik pertsonalki ez dut hori sentitu, edo ez dut inoiz" hau ezin
|
dut
esan" edo" hau esan behar dut" modukorik sentitu. Nik kezka ideologiko x batzuk izan ditut, gainera, oso markatuak izan zitezkeenak edo identifikagarriak etiketen bidez. Baina, ez dut inoiz sentitu" hau idatzi behar dut" modukorik.
|
|
|
Alegia, gazte bati katalanez hitz egiten bazaio eta pertsona horrek hizkuntza berean erantzuten ez badu, hari buruzko informazioa ematen arituko da. Horixe da elkarrizketatu ditudan pertsona batzuek duten pertzepzioa, ez
|
dut
esan nahi nahitaez hala denik.
|
|
2021
|
|
|
Esan dut Itziar Ituñok bost milioi jarraitzaile dituela Instagramen. Ez
|
dut
esan beti (beti!) idazten duela euskaraz aurrena sare sozial horretan.
|
|
2022
|
|
|
Batzuetan, horrek tristatzen nau; besteetan, niri ere ez zait askorik inporta. Ez
|
dut
esango nire ingurua literaturarekin, arte plastikoekin eta antzerkiarekin zoraturik ikusten dudanik, baina nik neure bista motzakzinemaren bilakabidea sumatzen dut zartatu samartuta. Hautsia bera, eta hautsia haren eta ikusleen arteko lotura.
|
|
|
Joan aurretik erakusmahai bati begira geratu naiz. Halako batean, Lena Gorelik ondoan dudala konturatu eta nire ausardia guztia behar
|
dut
esan nahi niona esateko, ahots dardartiz: negar eginarazi dit zure liburuak.
|
|
2023
|
|
|
Argazki oro, aldi berean, sasi presentzia eta ausentzia zeinu bat da. Nik espazio publikoaren eta kulturgintzaren arteko harremanaz eta funtzioaz gehiago pentsatu behar dugula besterik ez
|
dut
esaten, edo, gaur eta hemen, horraino esango dut.
|