|
2004
|
|
|
—Segituko dugu gaurko kontuekin, asko hitz egin beharrean gaude oraindik —xuxurlatu zidan La Vachek ukuiluan
|
sartu aurretik
.
|
|
|
|
Sartu
nintzen azkenean, eta musikak hunkitu egin ninduen. Ez zen sarrera txarra izan.
|
|
|
Zeren, jakina, beti etxe inguruetan geldituz ez bainuen ikusi ere egiten, ez baineukan berarekin traturik. Nik banekien non egongo zen La Vache, Antiaju Berde eta errotako hortzaundiak zaintzen alegia, eta bisita bat egin behar niola pentsatzen nuen egunero; ordea azkenean Balantzategiko lokatz eztian
|
sartuta
gelditzen zitzaizkidan lau hankak. Era berean, gogoratu egiten nuen biok kanposantu ttikian edukitako hizketaldia, eta gerra kontu haiekin jarraitu egin genukeela esaten nion neure buruari, baina batzuetan goizegi eta besteetan beranduegi iruditzen zitzaidan arazo haietaz arduratzeko, eta hurrengo egunerako uzten nuen dena.
|
|
|
Egun hartan, Pauline Bernardettek komentuan sekula egiterik ez dagoen gauza bat egin zuen, ateak zabaldu eta gure lorategian
|
sartzen
utzi kanpoko jendeari. Sei neska mutil ziren, motxila eta botadunak, komentuaren arkupetan azaldu eta beren mendi denda zabaltzeko baimena eskatu zutenak.
|
|
|
Neskak batez ere oso beldur dira. Ezin al gaituzu atetilaren batetik
|
sartu
–
|
|
|
Hik badakik hor barruan daukaana —esan zion ukuiluko atea zabalduz. Inbitazioa onartu eta barrura
|
sartu
zen La Vache, eta haren atzetik abiatu ginen beste sei beltzok; guretzat baitzen egun hartako banketea, ez gorrienzat. Baldin eta Bidanik edo beste gorriren batek sartzekoa egiten bazuen, Bizkarrokerrek makilazo bat ematen zion beste alde batera bidaliaz.
|
|
|
—Lagun on ona —entzun nuen orduan, jadanik ukuiluko atean nengoela— Zergatik ibili presati eta gogotsu banketera
|
sartzeko
orduan. Zergatik ez geratu une batez udazkeneko aire fina hartuz?
|
|
|
—esan zidan Genovevak, eta nik segituan obeditu nion. Baneukan Setatsuak eskatutako datua, banekien non
|
sartzen
zituzten gorriak beltzok ukuiluan banketea egin behar genuenean. Edo non sartuko gintuzten gu, banketea gorriei egokitzen zitzaien egunean.
|
|
|
Baneukan Setatsuak eskatutako datua, banekien non sartzen zituzten gorriak beltzok ukuiluan banketea egin behar genuenean. Edo non
|
sartuko
gintuzten gu, banketea gorriei egokitzen zitzaien egunean. Gero eta piztuago, gero eta urrutiago euli izpiritutik, galde egin nion neure buruari:
|
|
|
La Vachek ez zuen gure tratabidearekin jarraitzeko asmorik erakusten. Ukuilura
|
sartu
nintzenean, begiratu ere ez zidan egin, edo hobeto esateko, begiratu egin zidan baina bere ohizko mezuarekin:
|
|
|
Pauline Bernardetteren desertua, beraz, Ezkontza deitzen zen, eta azken batean ez zitzaion hain zeharkagaitza suertatu: aski izan zuen nire gainera erori eta, ondorenean, komentura
|
sartzearekin
. Ordea nireak, Bakardadek, hondar gehiagokoa zirudien, bihurriagoa eta luzeagoa.
|
|
|
Bere barruan borroka handi bat zeukan, basurdetasunaren eta behitasunaren artekoa, eta borroka hori mindu egiten zen gure bost auzoak aurrean jartzen zitzaizkionero. Bere Ahotsak, garai batean" jo,
|
sartu
adarra, alde egin baso itxira" esaten zionak," utzi lagun zaharra eta hartu berriak, pasa basurdeen aldera" esaten zion orain. Ordea bere buruak ezetz esaten zion, bera behia zela eta behi segi behar zuela.
|
|
|
Konprenitu edo ez konprenitu, ordea, han irauten zuten suaren mihi beltzek, eta gero eta beltzago, gainera. Gure mendiko bigarren urtean
|
sartu
ginenerako, ia eguneroko kontua izaten zen bere petralkeria. Mementoren batean, goizean ez bazen arratsaldean eta arratsaldean ez bazen gauean, muturra jarri eta zapuztu egiten zen nirekin.
|
|
|
Bere barne borroka areagotuz zihoan, areagotuz eta okertuz bere behitasunaren kalterako. Azkenean, udazken hura pasa eta neguan ondo
|
sartuta
geundenean, bataila zahar hura erabaki egingo zen azkenez. La Vache basurdeen taldera pasako zen, eta gure harremana —bigarren tiratu haren ondorioz— etena geldituko zen betiko.
|
|
|
Hotzagatik kobazulo batean
|
sartu
ginen egunean gertatu zen. Sartu eta segituan ohartu nintzen, norbaitek hartua zigula aurrea, beste animaliaren bat zegoela babes hartan.
|
|
|
Hotzagatik kobazulo batean sartu ginen egunean gertatu zen.
|
Sartu
eta segituan ohartu nintzen, norbaitek hartua zigula aurrea, beste animaliaren bat zegoela babes hartan. Aurreratu nintzen hobeto ikusteko, eta hantxe zeuden:
|
|
|
Ez zen negu askorik gelditzen, eta harkaitz zulo batean
|
sartzearekin
konformatu nintzen. Kanpoko hotzetatik defendatzeko ez nuen gehiagorik behar.
|
|
|
—Bada, hirian
|
sartu
tramankulua, barruko gizon eta guzti. Izan ere, izugarri gustatzen zitzaien behi haren itxura.
|
|
|
Izugarri gustatu baitzitzaidan istorioa, eta erabat sinistu bainion Setatsuari. Istorioa faltsua zela eta ez niola sinistu behar, hori orain badakit, baina ordu hartan, nola susmatu Setatsu zuri eta dottoreak ziria
|
sartu
nahi zidala. Ez zitzaidan burutik pasa ere.
|
|
|
Batzuetan lagunik gabe gelditzen garela konprenitu zuen, neronek lehentxeago bezala. Hura guztia konprenituz, jiratu eta bere etxera
|
sartu
zen. Haundiaren saioak bukatuak ziren betiko.
|
|
|
—Nik dote behar dizut komentualat
|
sartzeko
, eta ez dizut. Ene burrasoek ukatu deitadiezu.
|
|
|
—Eta esaten duzun beste kontu hori, katu izan nahiko zenukeela, ez dakit bada, lagun, ez dakit bada. Ni ez naiz nor katuen bizimoduan
|
sartzeko
, baina niri iruditzen zait asko sufritzen dutela eta oso gaizki konpontzen direla elkarrekin, batez ere otsailean eta abuztuan. Entzungo dituzu, lagun, entzungo dituzu haien garrasi eta aieneak!
|
|
|
Istant batean, zerutik datorren tximistak jota bezala, ideia bat argitu zen nire buruan. Aurreneko aldiz, eta jaiotzatik oso ordu gutxira, heriotzaz jabetu nintzen, eta sentitu ere, sentitu nuen burdina zorrotza nire bihotzean
|
sartzen
. Bai, hortzaundiek hil egin nahi ninduten.
|
|
|
Mespretxu hark sutu egin ninduen, eta, iheska, aldapa gora abiatu nintzen zalaparta batean. Basoan
|
sartzea
lortuz gero, salbatu egingo nintzen, beharbada bai. Neure atzetik, maldizioka eta arnaska, bi hortzaundiak sentitzen nituen.
|
|
|
Bastoia larruzkoa zen, puntaz aurrera eztena zeukana. La Vache qui Rit berarengana joan izan balitz, ezten hura
|
sartuko
zion lepoan.
|
|
|
esan zuen Antiaju Berdek bere onetik aterata. Larruzko bastoia lurrean
|
sartuta
utziz, zaldiagana jo eta zorro batean sartuta zeukan fusila ateratzen hasi zen. La Vache qui Ritek garrasi egin zidan:
|
|
|
esan zuen Antiaju Berdek bere onetik aterata. Larruzko bastoia lurrean sartuta utziz, zaldiagana jo eta zorro batean
|
sartuta
zeukan fusila ateratzen hasi zen. La Vache qui Ritek garrasi egin zidan:
|
|
|
Beti gauza berdinak esaten dizkit, borroka kontuak beti: " Jo horri,
|
sartu
adarra hari", eta antzekoak. Eta ukuilutik alde egiteko ere esaten dit:
|
|
|
Alferrik, jakina, ateari ez baitzion zirrikitu bat besterik egin. Norbaitek zirrikitu hartatik petardo bat
|
sartzea
, horixe lortu zuen.
|
|
|
Artean iturrian
|
sartuta
geunden, gure jabe egindako mutil gazteak azaldu zirenean. Handik atera, lepoan soka jarri eta kaiola itxurako ukuilura eraman gintuzten.
|
|
|
—Eta zer nahi duzu nik jakitea! —esan nion— Oraindik ez naiz Balantzategiko ukuiluan
|
sartu
ere egin! Ez al duzu ikusi mendian ibili naizela?
|
|
|
Eta bai ikusi ere. Ametsetan bezala, zakuz kargatutako Chevrolet kamioia ikusi nuen gure haranean
|
sartzen
, berarekin korrika apustuak egiten nituenean bezalaxe.
|
|
|
Ordea, ari zuen elur jasagatik, berehala gelditu nintzen jateko modurik gabe. Aurreratzen nuen ahoa, eta izotz mokadu bat
|
sartzen
nuen bertan. Egiten nuen uxar zerriei ikasita bezala, eta lehenengoan, hotzikarak ematen zizkidan puska bat barrura.
|
|
|
—Lagun on ona —sartu zen orduan Setatsua, eta, aitortu beharra daukat, ondo
|
sartu
gainera, benetako lagun baten moduan— Badakit etxeko ukuiluan zure pareko korrikalaririk ez dagoela, baina otsoak zu baino gehiago dira inondik ere. Ez zaitez laukoan hasi, joan zaitez poliki eta geldiro, belar izpi goxoen bila arituko bazina bezala.
|
|
|
Non gelditu ote dira otsoak?", esan nion neure buruari. Eta esatearekin batera, nire isatseko ileetatik tiraka ibilitako otsoak, kosk, hortzak
|
sartu
zizkidan nire gorputzeko zati urruti hartan. Deiadar eginez, sekulako ostikoa eman nion, eta baita bete betean harrapatu ere.
|
|
|
Jakin egin behar. Izanez ere, behiok suerte txarrekoak gara gauza guztietan, eta denbora partitu zuten egunean ere suerte txar berberori
|
sartu
zitzaigun tartean. Edo hori entzun izan dut behintzat nik.
|
|
|
Seguru Pauline Bernardette hankaz gora jartzeko modukoa botako nukeela. Baina, horixe, nik ez diot moja ttikiari izurik
|
sartu
nahi, gaixoa edozein huskeriarekin izutzen da-eta. Lehengo batean, esaterako, harrika egin zidan komentura etorritako mutil koxkor batek, eta ni haserretu eta halaxe mintzatu nintzaion:
|
|
|
Genovevaren abistuak salbatu ninduen. Abistua nire belarri barruraino
|
sartu
zen, auskalo zenbat aldiz, eta azkenean jabetu egin nintzen: Balantzategin nengoen, negua zen, etxeko ugazaba andrea deika ari zitzaidan.
|
|
|
harroputz eta basatitzat aipatzen ninduten, La Vacheren pareko eginez eta erakutsiz, hein berean, noraino nengoen aldatua. Eta, atarian istant batzuk zain egon eta gero, egun hartako banketea ere neure kolorekoentzat zela jakin nuenean, tente jarri eta harro harro
|
sartu
nintzen barrura.
|
|
|
Ukuiluan eguerdi aldera
|
sartu
ginenez, neguko arratsalde laburretako bat neukan gauera arte: orduan etorriko ziren mendikoak beren zaldietan, orduan jarraituko genuen La Vachek eta biok Balantzategiko arazoez hitz egiten.
|
|
|
—Nire parterik ez dut jan, Mo erantzun zidan berak aurpegi penatua jarriz— Zera gertatzen da, ez zaidala batere gustatzen gaur ganbelan jarri didaten pentsua. Bikor txuri batzuk dira, gogor gogorrak, ahoan
|
sartuz gero
mihi azpian eransten direnak.
|
|
|
—Eta erakutsi egiten duela zein behi den makala eta zein ez. Oraintxe bertan, Balantzategiko behi makalak ukuiluan
|
sartuta
daude, atzo jandakoarekin hausnarrean. Ez daukate haize hotzera ateratzeko kemenik.
|
|
|
Biok goroldio erdi jelatuaren gainean etzanda geunden, bera abioiaren alde batean eta ni bestean, kontu kontari burdin puska haien gainetik. Gaian zuzenki
|
sartu gabe
, denbora eman nahi genion arrozaren deskubrimenduari buruzko azterketari.
|
|
|
Harkaitz hari begira jarri zen eta, ametsetan maiz gertatzen den bezala, hotzikara eta dardar gozoz bete zitzaion gorputza. Aldian behin, ametsetan bezala orduan ere, erdi xuxurlatu egiten zituen hitzak," jo aurreko horri,
|
sartu
adarra barruraino, jo buruan". Bere ikatz begiak busti bustita zeuden, distiratsu.
|
|
|
Ez dakit, ezin dut konprenitu, segur aski memento txarren batean dago. Nolanahi ere, denbora asko daramazue abioi puska horien ondoan etzanda, eta oraindik ez zarete gaian
|
sartu
. Ez dizuet hitz bat ere aditu Balantzategin gertatzen ari denaz.
|
|
|
—Horixe baietz. Modu batera edo bestera, denak daude
|
sartuta
—hasi zen La Vache hausnarrean, hitzak poliki poliki luzatuz— Balantzategin behiok behi gara, eta belarra belar. Baina gainerako gauza guztiak ez dira ematen dutena.
|
|
|
Genovevaren ohizko abistua entzun genuen, banketerako deia, eta bai La Vache, bai ni eta bai beste hamar behiak presaka joan ginen ukuiluko atarira. Gu beltzok ate parean eta
|
sartzeko
prest jarri ginen, zeren aspaldi hartan gu izaten baikinen beti banketerako aukeratuak. Ordea egun hartan kontrakoa izan zen.
|
|
|
Beste behi beltzak, beren makalean ezer ulertzen ez zutenak, egoskor jarri ziren ukuilura
|
sartzeko
eskubidea zela-eta, eta Bizkarrokerri eta Genovevari asko kosta zitzaien haiek denak etxe aurreko belaze hesitura sartzea. Baina, azkenean, han geunden zazpiok.
|
|
|
Beste behi beltzak, beren makalean ezer ulertzen ez zutenak, egoskor jarri ziren ukuilura sartzeko eskubidea zela-eta, eta Bizkarrokerri eta Genovevari asko kosta zitzaien haiek denak etxe aurreko belaze hesitura
|
sartzea
. Baina, azkenean, han geunden zazpiok.
|
|
|
Dudarik gabe, horixe asmatu zuela. Genovevak eta Bizkarrokerrek ukuilu barrura
|
sartzeko
agindu ziguten beltzoi.
|
|
|
—Orain ukuilura
|
sartu
dugu behi beltz guztiok —esan nion geroxeago, Antiaju Berde, behin ere baino bizkorrago ibiliz, aginduak ematen ari zela ikustean. Guardiek segituan obeditu zioten:
|
|
|
Guardiek, ezin menderatuz, buila egiten zioten, eta kulatarekin jo ere bai batzuetan, baina tarte baten urrutitik, nire lagunak zeukan begiratu beltzarekin ikaratuta. Inondik ere, bere barruko ahotsa ari zitzaion esanka," jo horri,
|
sartu
adarra hari, alde egin mendira ukuiluan sartu gabe". Keinu bat eginez, ez erokeriarik egiteko erregutu nion, hogeita hamar guardia zeudela han eta tiro bat emango ziotela deskuidatuz gero.
|
|
|
Guardiek, ezin menderatuz, buila egiten zioten, eta kulatarekin jo ere bai batzuetan, baina tarte baten urrutitik, nire lagunak zeukan begiratu beltzarekin ikaratuta. Inondik ere, bere barruko ahotsa ari zitzaion esanka," jo horri, sartu adarra hari, alde egin mendira ukuiluan
|
sartu gabe
". Keinu bat eginez, ez erokeriarik egiteko erregutu nion, hogeita hamar guardia zeudela han eta tiro bat emango ziotela deskuidatuz gero.
|
|
|
Seguru La Vachek alde egitea lortuko zuela. Ordea egun hartan ez nintzen gogoeta hori egiteko gauza izan, ez nuen behar adina logikaz pentsatu, eta guardiek ezin izandakoa egin nuen, laguna ukuiluan
|
sartu
. Jakina, ez zen nire eskaera bakarrik izan, Antiaju Berdek beragana egin zuen mugimendua ere izan zen.
|
|
|
—esan zion bere larruzko bastoiaren eztena agerian utziz. Tematsu jarri izatera, ezten hura
|
sartuko
zion bihotzean.
|
|
|
—Eta bigarren pausoan, zer? Gu
|
sartzen
al ginen? —asmatu zuen La Vachek.
|
|
|
Usandizaga oso zurbil zegoen ukuilura
|
sartu
zenean. Guri zerbait esatera zetorrela iruditu zitzaidan aurrena, baina ez:
|
|
|
Hantxe geunden, zubipe hartan
|
sartuta
, hiru mutil gazte bidean hurbiltzen ikusi genituenean. Kontu kontari zetozen, aldika barre algarak eginez, eta ez zuten arriskutsuak ematen, ezta inondik ere.
|
|
|
" Ezetz? —enperadore mexantak— Bada orain ikusiren duzu." Eta enperadoreak hala manaturik, Eutropio animaleko marmita batean
|
sartu
zizuen, dupela bezalako pertzean, eta han zerraturik utzi. " Otian behar nizie egosi?" —pentsatzen omen zizun Eutropiok kemen handiarekin, zeren eta federik baitzian.
|
|
|
Eta agian orain, Eutropio haren berri izan eta gero alegia, hobeto ulertuko da La Vachek eta biok festan sentitu genuena. Bai, festan
|
sartzea
marmita batean sartzea bezalako zerbait izan zen, eta aingeruaren esperantzarik gabe: nik banekien bakarrik geundela eta, laguntzailearen esku goxorik gabe, festetako hots eta durunda guztiak entzun genituela, ia erotu arte.
|
|
|
Eta agian orain, Eutropio haren berri izan eta gero alegia, hobeto ulertuko da La Vachek eta biok festan sentitu genuena. Bai, festan sartzea marmita batean
|
sartzea
bezalako zerbait izan zen, eta aingeruaren esperantzarik gabe: nik banekien bakarrik geundela eta, laguntzailearen esku goxorik gabe, festetako hots eta durunda guztiak entzun genituela, ia erotu arte.
|
|
2010
|
|
|
" Inor ez dago naturaz Eliza bati edo sekta partikular bati lotua eta Jainkoa asetzeko lanbide eta kultu egokiena dituen elkartean
|
sartzen
da".
|
|
|
Puritanoen jarrera berbera erakutsi zuen Tocquevillek, baina arrazoi teologikoen ordez arrazoi politiko praktikoak erabili zituen. Eliza eremu praktikoan
|
sartuz gero
, lehenago edo beranduago kaltetua aterako omen zen. Tocquevillek alde horretatik jarrera errealista proposatu zuen erlijioekiko.
|
|
|
Garbi dago erlijioek sekularizazio prozesu gogorrik jasan izan ezik, muga hori erraz igarotzen dutela. Horra abortua, ama zelula, eutanasia eta antzerakoak, non argudio teologikoak zirrikitu guztietatik
|
sartzen
diren.
|
|
|
Argudioen pisua erabakitzerakoan inolako irizpiderik gabe geratzen da elkarrizketa, dena botoen merkatuaren eskuetan uzten baita. Zein argumentu
|
sartu
ahal dira elkarrizketa politikoan. Argumentu ahulak eta kointuralak besterik ez.
|
|
|
Hortik aurrera abiatuz gero, dilema gogorretan
|
sartzen
gara. Islamak, emaztearen eta amaren rolak lehenetsiz eta beste hainbat debekatuz, emakumeak diskriminatu egiten dituela esan liteke.
|
|
|
Honetaz gainera Lockek erlijioarekin egin zuen bereizketa areagotu egiten du, hots, eremu politikoa beste eremu guztietatik banantzen du, eta eremu politikoan kokatu nahi du bizikidetzaren gakoa, ez beste inon. Erlijioa eta beste teoria filosofiko orohartzaile guztiak politikoa ez den eremuan kokatuko lirateke, eta ez lukete eskubiderik adostasun politikoan inolako arrazoi propiorik
|
sartzeko
.
|
|
|
Honek ere egoneza sortzen du, irizpide zilegiak ad infinitum zabaltzen baititu. Eszeptizismoa edo postmodernitatea bezalako aukeren arteko batean
|
sartuz gero
, Rawlsen asmoaren porrota dator, moralaren ezintasunera edo erlatibismo moralera eramaten dutelako. Rawlsek moral normatiboan sinesten du, eta eszeptizismoak eta postmodernitateak ez dute honelako moralik bideratzen.
|
|
|
Irizpide hau ez da oso garbia, baina Rawlsen teorian guztiz erabakigarria da, honen gainean eraikitzen baitu balizko adostasun politikoa. Adostasun honetan
|
sartuko
diren teoriek arrazoizkoak izan behar dute derrigorrez. Teoriaren batek bestearen arrazoiak entzun eta aintzat hartu behar direla onartzen ez badu, adostasunetik kanpora geratuko da.
|
|
|
" Mila zortzi ehun eta berrogoi eta zazpian, Gu nola arribatu ginen, Montevideo-ko herrian: Uste ginuen
|
sartzen
ginela plazer guzien erdian, Hobe ginduke egon bagine, zangoak hautsirik, Frantzian!"
|
|
|
Bestalde, eboluzionismoa da Beribilez liburuak lerroen artean ostenduta enkriptatuta kasikdaroatzan pozoietariko bat, Piarres Lafitte ondotxo jabetu zenez. Bai, Aldudeko medikua Haeckel eta Nietzsche bezalako batzuen liburu khiretseri lotu zen gazte gaztetatik, eta elizaren morala kuestionatzeaz gain zer eta eboluzionismoa
|
sartu
nahi izan zuen euskararen mundura, kontrabandoz izan arren. Alegia, Etxepare bezalako idazle guti izan dugu, hain guti non bat bakarra baikenuen, Gil Berak idatzi zuen bezala.
|
|
|
Bada, hala ere, 1893an munduaren eta biziaren bilakaeraz hainbeste zalantza filosofiko zituen hamazazpi urteko Etxepareri, ez zion orduko eztabaida zientifiko superinteresgarrien gaineko inongo aipamenik egin. Horren ordez," jakitatean ez zela barnegi
|
sartu
behar; hobe zuela Eliza Ama sainduari bi begiak hetsirik jarraikitzea" aholkatu zion, Piarres Lafitteren esanean. " Begiak hetsik eta kito!"
|
|
|
Jakina, hautespen naturalaren inplikazio filosofiko eta erlijiosoak direla-eta hainbat eta hainbat eztabaida piztu ziren, baina ez dugu hemen haien kronikarik osotuko. Esan dezagun bakarrik, Beagle itsasontzian
|
sartu aurretik
apaiz joatekotan egon zen Charles Darwin hura, geroago eta sinesgogorrago bihurtu zela, mundu zabaleko naturaren behaketa eta azterketak ezari ezarian higatu eta lorrindu egin zuela haren kredoa, eta, azkenik, hautespen naturalaren ohartzeak guztiz amatatu zuela geratu zitzaion fede apurra. Abiapuntuko gizon gazte sinestuna, fedebakoagoa bilakatu zen urteak aurrera joan ahala, eta, ohartzeke, Huxley lagunak asmatutako" agnostiko" berba esanguratsuan hartu zuen aterpe, zeren eta, emazte maite eta sintsarekiko begiruneagatik, oso gogor egiten baitzitzaion" ateo" erabiltzea bere buruaz aritzeko.
|
|
|
Batetik, Galapagos irletan ustezguanoa aurkitzen zen erruz, eta horrek erakarri zuen potentzia handien arreta. Gogora dezagun, Peruko guanoa 1839an
|
sartu
zen Ingalaterran lehen aldiz, eta laster hedatu zen Europa osorantz, ongarri gisa erabiltzeko. Artxipelagoaren kokapena, bestetik, balio estrategiko apartekoa bihurtu zen, Panamako kanalaren proiektuak aurrera egin zuen neurrian.
|
|
|
Villamil jenerala, orduan elerran Harremanetan
|
sartu
, iraultza denboran Sos laguntza eskentu neion segretuan Nahiz iraulzaleak laguntu borrokan.
|
|
|
Orotan famaturik, hantarzun beinuan Uthurburu izena,
|
sartu
zen Frantzian Erregeak ondotik, hautatu nunduan Frantziako kontzula, Ekuadorrean.
|
|
|
Antieboluzionista agerikoa dugu Jose Antonio Laburu Olaskoaga josulagun bilbotarra (Bilbo, 1887 Erroma, 1972). Farmazia ikasketak egin zituen Zaragoza eta Madrilen, eta gero Jesusen Lagundian
|
sartu
zen 1906an. Biologia irakaslea izan zen hainbat urtetan hainbat tokitan, hala Oñan nola Erroman, eta makina bat aldiz zeharkatu zuen itsaso zabala Ameriketako hainbat unibertsitatetan jarduteko:
|
|
|
Ta emendik lau milla urtetara diraken gizonak areago? Nere buruan obeki esan, biotzeanez diteke
|
sartu
olakorik".
|
|
|
Hobeto beharbada. Hiztegi horretan
|
sartzekotan
, nik neuk Muxikarenaz beste adiera bat esleituko nioke, ez hain prosaiko, eta ez hain autoesplikatibo. Darwinkeria, ezer izatekotan, Darwinen teoriaren eragin galgarriak zenbait gizakirengan induzituriko sorginkeria da, zeinak gure inguruko mundua hautespen naturalaren lege inexorableaz azaltzen baitu erraz eta argi, bestelako ezelako kreatzaileren esku hartze barik.
|
|
|
Eta Adrian bera ere dudakoa zen, kolegiokoa gertatu ondoren inolako ageririk eman ez zuelako. Eta Virginia ezin nuen
|
sartu
, ez neukan berarekin benetako harremanik. Zerrendan, beraz, Lubisek bakarrik jarrai zezakeen tinko.
|
|
|
Bigarren honetan, lauki handi bat zegoen lurreko zementuan marra beltzez markatuta, eta bere baitan, letra erraldoi eta halaber beltzekin, Maderas de Obaba jartzen zuen. Martin ikusi nuen laukian
|
sartuta
, letra haien gainetik joan eta etorri.
|
|
|
" Herri guztiak daki", ekin zion Martinek. " Ez hadi orain kontu horrekin hasi!", eskatu zion Josebak, eta pauso bat eman zuen aurrera laukian
|
sartuz
. Adrian, Paulina eta Victoria jarraitu zitzaizkion, eta laurek Martin inguratu zuten.
|
|
|
Hoteleko enplegatu batena zen, baina Martinek ibiltzen zuen askotan. " Gaur joateak ez dik zentzurik —esan zion Josebak— Ospitalean ez ziotek
|
sartzen
utziko." Martinek haserre begiratu zion. Lurrera bota zuen Cesarrek emandako zigarroa:
|
|
|
Apalagoa, goxoagoa; baita tamainaz txikiagoa ere. " Ikusi al duzu Martin?", galdetu zidan berarekin hotelean
|
sartu
eta eskaileretan gora abiatu nintzenean. Ezetz esan nion.
|
|
|
Ezetz esan nion. Entzuna nuen Martin oso
|
sartuta
zebilela Donostiako gau giroan, eta berak baino hogei urte gehiago zituen jendearekin ibiltzen zela. Baina isildu egin nion.
|
|
|
Teresak giltzatxo bat atera zuen poltsikotik, eta atetila haietako bat zabaldu zuen, C letra zeramana. "
|
Sar
zaitez, David. Baina kendu zapatak, aurrena", esan zidan.
|
|
|
Garbi eta distiratsu zegoen hura ere. " Aitagana joan nintzen Gregoriok hau erakutsi zidanean, Gregoriok erakutsi zidala esan gabe, noski, bestela nire enamoratu hori txikituko zuen —belauniko jarri eta arma txikia zorroan
|
sartu
zuen. Aita haserretu egin zen, baina azkenean pistola hau agindu zidan.
|
|
|
Or izantzan gerra emengokin konparatzeko batez uen izan, emen jendekgorriak ikusteizkik mutil, emengorri ori trintsera batkenduko bazaye akutxilo
|
sartu
bearra zeok, akaso aitukok iñoi galdetzen baiyok ze mendi dan au, Olibar esateziek gu orain garen oni, emen gorri ok tankekin ta guzti preparatzeituk, ik etzekit jakingo deken nolako tankek dauzken, aurreko baten ataken beak asi ituan aurrea naiyean tanke ta guzi, lau kenduzizkioau, bat serbizioa iteko balio dula arrapatuzioau, ta beste iru berriz kiskalita utzizkiu gasolina botellakin eta eskuk...
|
|
|
Baina niri ez dit barkatzen. Elle m' importune!" Bultza egin zion ateari airea
|
sar
zedin.
|
|
|
Eskolan erabiltzen zirenen antzekoa zen, laranja kolorekoa eta azalean gorila baten marrazkia zeukana. Beheko aldean, orla batean
|
sartuta
, cuaderno para uso de jartzen zuen gaztelaniaz, eta haren azpian izen bat: " Angel".
|
|
|
Jabetu egin nintzen bat batean bizikletaren altzairuzko txirrinaren ispilu distiraz edo enborrak azalean zeukan goroldio mantxaz. Eta, bat batean, zinezko tximeleta zuri bat mitxirrika, inguma, txoleta— hegan etorri eta justu goroldio hartan pausatu zen, eta Moro astoa guregana abiatu zen belazean barrena, eta hegazkin bat zeruan azaldu zen atzean estela bat uzten zuela, eta zeru hartan bertan eguzkia
|
sartzeko
zorian zegoen.
|
|
|
Virginia eta biok sail hartan barrena aurreratu behar izan genuen, norabide zuzena gutxi gorabehera asmatuz. " Behin, txikia nintzela,
|
sartu
nintzen gaztelu horien guztien artean eta atera ezinik ibili nintzen ia ordubete. Ez nuen irteerarik aurkitzen", esan zidan.
|
|
|
" Begira hemen zenbat dauden", esan zuen, eta marrubiak
|
sartzeko
belar ziri bat atera zuen errotik. " Goraino betetakoan ibaiaren ertzean eseri eta jan egingo ditugu.
|
|
|
" E se ri, e se ri, e se ri". Aroztegi zaharraren estalpean
|
sartu
ginen, eta han zeuden lasto baletako baten albora joan nintzen. Begiak itxi nituen.
|
|
|
Ibaiaren ertzetik, ohol gazteluen esparruan berriro
|
sartu gabe
, Virginiaren etxe aurreko zubira iritsi ginen. " Zure ama ere Isidro bezalakoa da.
|
|
|
Zalantza sortu zitzaion, zer egin marrubien ziriarekin, eta zubiaren petril gainean utzi zuen azkenean. " Oki, pasa txokora!", agindu zuen gero, eta txakurra ibaiaren beste aldeko txabolara
|
sartu
zen.
|
|
|
Gau argia zen, izarrez betea. Baina nik ez nituen begiak kendu bizikletaren farolak errepidean egiten zuen horiunetik, eta atsedenik ere ez nuen hartu Adrianen tailerrera
|
sartu
nintzen arte.
|
|
|
Barre txiki bat egin zuen: " Negozio batean
|
sartu
nauk. Kostaldeko klub batean.
|
|
|
Signora Sonia deitzen zioten, eta bera eta bere senarra aspaldiko bezeroak ziren. Arte liburuekin ikusten gintuenean bekaizkeria
|
sartzen
zitzaiola jakinarazi zigun, berari ere artea asko gustatzen zitzaiola. " Guk beste erremediorik ez daukagu.
|
|
|
" Nik ez nuke esango oso poverina denik. Badakizu zer komentario egin zuen lehengo egun batean, bazkarian, sozio
|
sartu
naizen klubaren berri ematen ari nintzela?". Signora Soniak atxiki bat eman zion zigarroari eta ezetz egin zuen buruaz.
|