|
2008
|
|
|
Ondorio orokor bezala aipa liteke, ikasleen artean aldeak dauden arren, oro har, maila
|
ona
eman dutela euskarazko nahiz gaztelaniazko probetan. Ingelesezkoetan, berriz, zer hobetu handia dute, maila benetan apala baitute.
|
|
|
Ingelesezkoetan, berriz, zer hobetu handia dute, maila benetan apala baitute. Hizkuntza ezberdinetako mailen artean korrelazioa dago; hots, euskaraz maila
|
ona
duenak, gaztelaniaz eta, neurri batean, ingelesez ere erakusten du maila hori. Aipagarria da, hala ere, hizkuntza arteko transferrak ez direla gehiegi aprobetxatzen ingelesez.
|
|
|
Argazki nahiz komikiarekiko autonomia falta handia da, handiagoa gaztelaniazko ahozko ariketan. Hitz teknikoen erabilera, kontzeptualizazioa testu
|
onenetan
baino ez da agertzen, proportzioa zertxobait igotzen da IDAZ 2 ariketan, bertan jorratzen den eremu semantikoa hurbilagoa baitute ikasleek.
|
|
|
Berez ateratzen zaizkie ikasleei irtenbideak eta, hortaz, horien ezaugarri indibidualek aparteko garrantzia dute.
|
Onenek
bakarrik egiten dute aurrera, bestelako ikerketek erakutsi bezala (Idiazabal eta Larringan, 1999: 492).
|
|
|
Ildo berean, Brett ek (2003) dio ezen parte hartzeak gehienetan huts egiten duela ekintza kolektiboa edo elkarlana zaila deneko testuinguruetan, eta, ondorioz, bakarrik arrakastatsua izango dela, inplikazio zuzenaz gain, kontu emate
|
on
bat bilatzen duten akordio instituzionalen bitartez eragiten denean. Akordio horiek aldakorrak izan daitezke eskaintzen den zerbitzuaren baldintza teknikoen arabera, edota gizarte baten giza kapital eta kapital sozialaren arabera.
|
|
|
«Herriaren interes biziarengatik, euskal izendegi batzuk argitaratu dira azken urteotan. Baliteke egileek borondate
|
ona
izatea, baina maiz zentzugabeko izenak hedatu dituzte zoritxarrez, hala nola Jose M. Bereciartuaren Catalogo de Nombres Vascos deritzanean (1977) ageri den Eztizen, gaztelaniazko. Dulce Nombre (de Maria), delakoaren balizko ordaina, euskal hitz ordenari muzin izenik (izatekotan:
|
|
|
aldarrikatzeko izaten da. Adibide
|
onak
dira harreman telematikoetan hautatzen eta erabiltzen diren ezizenak (nicks), guztiz singularrak izan behar omen dute izen horiek12.
|
|
|
Hortaz, 1895ean kokatu garelarik, otsaileko 15ean aurkituko dugu mediku donibandarraren lehen kukua53 Izan ere, Serbiako erregearen bisita laburra eduki zuten Donibanen, eta udaletxean egin zioten ongietorria, Goienetxeren diskurtso batez. Dirudienez, lau astetarako etorri zen 19 urteko Alexandre I.a Bidartera, amaren ikustera54 Antza, ama semeek astebete igaro zuten Donibaneko ville des Pins delakoan, eta eguraldi ederra profitatuz hainbat joan etorri egin zituzten, kasurako Irun eta Hondarribira55 Azkenik, martxoaren 22ko zenbakiak diosku makina bat lagun bildu zela Donibaneko geltokian agur esateko erregeari56; esker
|
onez
, Alexandre I.a erregeak St Sava ordenako komendadore izendatu zuen Albert Goienetxe, plaka, kordel handia eta enparauekin.
|
|
|
Mundu guzia mintzo da laborariez eta laborantzaz; frango gauza eder eta
|
on
asmatuak izan dire azken denbora hautan, bai laborarien laguntzeko, bai eta gure lur zaharreri behar den hazkurria emaiteko.
|
|
|
Oraino gure Eskual herri maite huntan, esker diogularik handien eta tikien artean den anaiatasun ederrari, elgar aditze eder bat izan dezakeguke gure artean eta hortarat behar dugu lanean hari gu guzien
|
onetan
.
|
|
|
Laphurdi alde huntan, aspaldiko denboretan, etsenplu
|
ona
goratik heldu zauku. Badugu gure artean gizon bat, handia jakitatez, handia ethorkisunez, handia fortunaz, bere bizi guzia laborarien artean iragan duena, kontseilu oneko jauna, prestua, zuzena eta prudenta, goraki aiphatua bere chehetasunaz guzientzat eta partikularzki jende beharrentzat.
|
|
|
Laphurdi alde huntan, aspaldiko denboretan, etsenplu ona goratik heldu zauku. Badugu gure artean gizon bat, handia jakitatez, handia ethorkisunez, handia fortunaz, bere bizi guzia laborarien artean iragan duena, kontseilu
|
oneko
jauna, prestua, zuzena eta prudenta, goraki aiphatua bere chehetasunaz guzientzat eta partikularzki jende beharrentzat.
|
|
|
M. de Larralde, Urtubiako jauna, Donibandar eta bazter herritarrek, Urruñako zure herritar fidelek, zure ongi eginezko bizi osoa nahi dute ohoratu eta ofreitzen dautzute egun nire eskuetarik orhoitzapenezko medailla urhe hau. Hainitz urthez Jainkoak gure artean atchik zitzala gure
|
onetan
eta Donibaneko kantoinamenduko onetan.
|
|
|
M. de Larralde, Urtubiako jauna, Donibandar eta bazter herritarrek, Urruñako zure herritar fidelek, zure ongi eginezko bizi osoa nahi dute ohoratu eta ofreitzen dautzute egun nire eskuetarik orhoitzapenezko medailla urhe hau. Hainitz urthez Jainkoak gure artean atchik zitzala gure onetan eta Donibaneko kantoinamenduko
|
onetan
.
|
|
|
Bigarren aldikotz biltzen gare Donibaneko kantoinamendu huntan primen emaiteko eta atsegin handirekin ikhusten dugu gure herritar laborariek onhesten dituztela egiten ditugun entseiuak hekien
|
onetan
hunat agertzen direlarik joanden urthean baino nombre handiagoan.
|
|
|
Erran nezake bada nechken eskolez ere zombat hobeago liteken ikhasten balute eskoletan etche laneri jarraikitzen gobernu
|
on
batekin gero laborari andre on izaiteko; egungo egunean brodatzen eta krotchetian hari baitire, gero laborantzari ihes, fillé edo dendari, jadanik hirietan nechkatcha aski ez balitz bezala.
|
|
|
Erran nezake bada nechken eskolez ere zombat hobeago liteken ikhasten balute eskoletan etche laneri jarraikitzen gobernu on batekin gero laborari andre
|
on
izaiteko; egungo egunean brodatzen eta krotchetian hari baitire, gero laborantzari ihes, fillé edo dendari, jadanik hirietan nechkatcha aski ez balitz bezala.
|
|
|
3 Enpresak emaitza
|
on
iraunkorrak eskaintzeko eta etengabe hobetzeko duen gaitasunaren berri ematea.
|
|
|
Egia da Mola jeneralak Madril utzi eta Burgosera etorri zela, baina bera bakarrik, eta ez dirudi Solchaga k eskatutako laguntza Espainiako hiriburua inguratzen zuten tropetatik sortu zenik. Madril hartzea zen matxinatuen helburu nagusia eta bertan erabili zuten beren armadaren talderik
|
onenak
.
|
|
|
58 Martínez Bande, 1980: 219 Dena den, zenbat egilek azaldu du Francoren armadaren gaitasun
|
ona
nabarmentzeko eta errepublikarren huts egiteak azpimarratzeko duen joera Bandek. (Meer, 1992).
|
|
|
Azken hori itxi egin zen, baina merezi du nabarmentzea. Bietako kideek eskuzabaltasun osoz iradokizun eta informazio ugari ematen dute gerraren bilakaerari buruz eta esker
|
ona
zor diegu gerra lantzen dugun guztiok.
|
|
|
Greenfields eta brownfields eztabaida gurera ekarriz, Bilbao Metropolitarraren kasua da aipagarriena. Hau baita dudarik gabe, lurzoru marroien adierazlerik
|
onena
. Jakina denez, tradizionalki industriak presentzia eta pisu izugarria izan du Bilbon eta inguruetan.
|
|
|
Ikerketa honek euskalkiaren (hizkeraren) osasuna eta etorkizuna edo eboluzioa zelakoa den ere adieraziko digu. Ea euskalkia sasoi
|
onean
dagoen edota estandarraren morroi den hizkera hori.
|
|
|
Datu honek Bolibarko lexikoa egoera
|
onean
dagoela adierazten du. Gazteek nagusiek darabiltzaten hitzak ezagutu eta erabiltzen dituzte.
|
|
|
Emakume asko eta asko profesio edo lanbide batekin etortzen dira euren jatorrizko herrialdeetatik, bai akademikoki prestakuntza hori jaso dutelako, edota bai lan jakin bat garatuz lan esperientzia hori eskuratu dutelako. Beren prestakuntza, beraz,
|
ona
da,% 53k derrigorrezko bigarren mailako hezkuntza du eta% 29k unibertsitatekoa.
|
|
|
Elkarrizketatutako emakumeen artean,% 77,1 Latinoamerikakoa da,% 12,4 Magrebekoa eta% 10,4 Ekialdeko Europakoa. Migrazio prozesuaz eta hona egokitzeko prozesuaz egiten duten balantzea positiboa da eta osasun
|
oneko
emakumeak izan ohi diren arren, emigratzeak suposatzen duen aldaketaren gogortasunak emakume etorkinen osasun mentalean eragina du: % 42k sintoma depresiboak ditu,% 45ek somatikoak eta% 57k antsietate sintomak.
|
|
|
Emigratzen duten emakumeentzako, emigratzea, hil edo biziko gertaera da. Eta era horretako proiektu bat abiatzen dutenak, osasun
|
oneko
emakumeak izan ohi diren arren, emigratzeak dakarren aldaketaren gogortasunak, deserrotze prozesu bati aurre egin behar izateak, jatorriarekiko lotura galtzeak eta hainbat galerak (familia, kultura, hizkuntza?) emakume etorkinen ongizatean eta osasun mentalean eragina izan ohi dute.
|
|
|
Chandola, T. et al. (2004): . Does conflict between home and work explain the effect of multiple roles
|
on
mental health. A comparative study of Finland, Japan and the UK?, International Journal of Epidemiology, 33, 884
|
|
2009
|
|
|
Lan honetan aztertutako bederatzi testuekin batera lau hiztegi, edo hitz zerrenda, datoz: 1931ko Argia asterokoan Zenbakiztiko iztegia argitaratu zuten, sei astetan 66 hitz agertu zituzten; 1932ko Zenbakiztija testuarekin batera Idazti
|
onetan
erabilt zen diren itz atzalgarrijak hiztegitxoa dago orri batean bereizirik, 101 hitz zerrendaturik; 1933ko Zenbakizti Lengaien ikastia testuaren bukaeran 114 hitzen zerrenda eman zuten; eta, azkenik, 1972ko Neurriztia testuaren egileak gai bakoitzaren hasieran hitzen zerrenda bat eman zuen, eta testuaren bukaeran Iztegi berezia, guztira 302 hitz.
|
|
|
Mila, miloe, t. a., erderatiko itzak izanagatik, baztertuta uztea askori ez zaye atsegin izango. Guztiz baztertu gabe, yakintza ta erti gayetan eta erabiltzeko be, iak ere
|
ontzat
artzea ez ote litzake obe izango. Anei, unei, onei ta eidi beintzat.
|
|
|
Guztiz baztertu gabe, yakintza ta erti gayetan eta erabiltzeko be, iak ere ontzat artzea ez ote litzake obe izango? Anei, unei,
|
onei
ta eidi beintzat.
|
|
|
Euzko zenbakeran ba dira itz egokiak lauga, en tokiz gorako batekoei izen bereziak emanaz zenbatzeko: anbei, anirei, unei, unbei, unirei,
|
onei
, onbei, onirei, eidi... 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13.., gn. tokikoei eta ala 10.000 amar mila edo anbei iraku, i diteke, 100.000 eun mila edo anirei 111000.000 milioi edo unei eta abar.
|
|
|
Izan ere, erdara baztertzeko asmoz, hitz berriak asmatu zituzten, baina hitz horiek ulergarritasuna zailtzen zutenez, ez dute arrakastarik izan beranduagoko testuetan: unei, unbei, unirei,
|
onei
... eta neurkin, aztakin, lobel...
|
|
|
Et a hegoa i ze
|
on
ak
|
|
|
Ba ina xori
|
on
ak ez
|
|
|
1 Lan hau Eusko Jaurlaritzaren finantziazioari esker egin ahal izan da, Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ikertzaileak prestatzeko eta hobetzeko ikasturtean emandako bekaren bidez. Esker
|
ona
agertu behar diot Iraide Ibarretxe Antuñano irakasleari ere, lan hau arretaz irakurri eta zuzendu duelako.
|
|
|
Hala ere, sindikatuendako arlo publikoa oso erakargarria da. Uste dut sindikatuen lana zenbait sektoretan oso garrantzitsua dela eta hemen ere egin dezaketela, borondate
|
onez
etortzen badira behintzat»17.
|
|
|
Datu berberak interpretatzeko orduan, EKTko langile batzordeko kide Andoni Alvarezen ustez, gaur egun Berria egunkariak dituen soldatak, euskarazko hedabide batean une honetan izan daitezkeen
|
onenak
dira, nahiz eta onartzen duen euskal kazetarien soldatak gaztelaniazko hedabideekin alderatuta baxuagoak direla: «Euskarazko hedabidea izanik, gainerako komunikabideekin, idatzizko gaztelerazkoekin esaterako:
|
|
|
Halaber, soldata txikiak izateak jendearen mugikortasuna eragiten du eta hedabide batean trebatu eta maila
|
ona
lortu duen kazetariak lan baldintza hobeak eskaintzen dizkion beste hedabide batera alde egiteko arriskua areagotzen du. «Gure soldatak besteenak baino baxuagoak izateak badu eragina gure egituretan ere.
|
|
|
«Gure soldatak besteenak baino baxuagoak izateak badu eragina gure egituretan ere. Demagun, 22 urte dituzula eta kazetaritzako lizentziatura bukatuta Berrian hasten zarela lanean, trebatzen zara eta 29 urterekin bihurtu zara oso kazetari
|
ona
. Badator Noticias taldea eta eskaintzen dizu hemen kobratzen duzuna baino% 50 gehiago han lan egiteko.
|
|
|
Sektore guztirako lan itun bat sortzea mesedegarria litzateke, profesioa arautzeko, gutxieneko lan baldintzak arautzeko, eta, bide batez, egungo anabasa honetan ordena apur bat jartzeko. Lan honetarako elkarrizketatu diren iritzi igorleek begi
|
onez
ikusten dute sektorerako hitzarmena sortzea, egungo lan baldintzak hobetzeko lagungarria izan litekeelako. Hala ere, zaila iruditzen zaie euskarazko komunikabideen sektore osoa arautuko duen hitzarmena gauzatzea.
|
|
|
Andoni Alvarez EKTko langile batzordeko kidearen iritziz, sei eguneko lan astea izatetik 5 eguneko lan asterako jauzia urrats erabakigarria eta mugarria izan zen lan baldintzei dagokienez. «Langileengan
|
onerako
eragina izan zuen, jendeak asko igarri zuen eta enpresak erabaki hori hartzeko orduan izugarrizko esfortzu ekonomikoa egin zuen. Horrek ekartzen ditu ordezkoak bilatzea, kontratu gehiago egitea?
|
|
|
Horrek ekartzen ditu ordezkoak bilatzea, kontratu gehiago egitea? baina
|
onerako
izan da zalantzarik gabe»35.
|
|
|
Ez du ematen orain arte langilerian egindako inbertsioak nahikoa direnik soldata
|
onak
bermatzeko, beraz, ondoriozta daiteke aurrekontuak egokitu eta diru gehiago bideratu behar dela langile gastuetara.
|
|
|
4A grafikoaren arabera, irratiaren ostean, sareko hedabideetako langileak dira antzinatasun handiena dutenak (7 urte). 3A grafikoak erakusten duenez, ordea, sareko langileen batez besteko soldatak (18.908?)
|
onenen artean
badaude ere, eguneroko prentsakoen soldatak (19.776?) hobeak lirateke.
|
|
|
LAB sindikatuko ordezkari Andoni Basaberen ustez, langileak prest daude baldintza eskasetan aritzeko hasieran, ilusioak iraun bitartean. «Unibertsitatean klaseak ematen nituen garaiko ikasle ohi bat aurkitu nuen, ikasle
|
ona
zen, matrikulak ateratzen zituen. Deustuko bingoan zebilela lanean esan zidan, bingoan diru gehiago irabazi eta ordu gutxiago lan egiten zuela eta ez zuela hedabideetara bueltatzeko asmorik.
|
|
|
Gure kalkuluen arabera, enpresa horietan diharduten kameralarien soldata gordina hilean 1.200 eurokoa zen. Bestalde, lan baldintzak ez dira batere
|
onak
. Hor ez dago 7 orduko lan jardunik, ordutegi finko gabe ari dira eta libre hartzeko duten aukera oso murritza da horrelakoetan.
|
|
|
Kongresua eta mintegia egin zirenetik hiruzpalau urte igaro dira, eta ez du ematen gauzak larregi aldatu direnik, ez
|
onerako
bederen.
|
|
|
kokatzeko ahaleginak zirela eta. Azkenean, 1767ko irailaren 9an ateak ireki zituen, euskal sustraietako neska, dontzeila eta alarguntsa behartsuei babesa eta irakaskuntza emateko, horrela beren zintzotasunari eta ohitura
|
onei
eutsi ziezaieten, eta bide batez euskal kolektibitate osoaren izen ona gorde zedin?.
|
|
|
kokatzeko ahaleginak zirela eta. Azkenean, 1767ko irailaren 9an ateak ireki zituen, euskal sustraietako neska, dontzeila eta alarguntsa behartsuei babesa eta irakaskuntza emateko, horrela beren zintzotasunari eta ohitura onei eutsi ziezaieten, eta bide batez euskal kolektibitate osoaren izen
|
ona
gorde zedin?.
|
|
|
Deserrotzeak ekarritako kaltea baino ez zen fedearen galtzea, ulerbide honetan. (..)
|
Onena
, beraz, etxean gelditzea zen, zeren eta «hortantxe da aurkitzen/ Zeruko bidea». Gipuzkoatik, Iruñeko apezpikuak antzeko arrazonamendua botatzen zuen 1852an (Alvarez, 1998:
|
|
|
13 «Nire asmoa betetzeko eta zure oneritziarekin, gizon apostolikoak dei ditzakegun aipatutako bost apaiz goraipatuak bidaltzen dizkizut; zure aginte eta jurisdizkiopean, arimen osasunen aldeko lan
|
ona
egin dezaten, bai haien herkide euskaldun eta biarnotarren artean, bai zure bertoko ardien artean». Baionako Elizbarrutiaren Artxibategia, Correspondance de l. Eveque de Bayonne,. Lettre de recommendation remise par Mgr. de Bay. aux S. missionaris partant pr.
|
|
|
...ras costumbres, y para subsanar tal indiferencia originada con frecuencia del desconocimiento de las cosas baskas, es que se impone la fundación de la Escuela Baska, que dirigida por personal competente se enseñaría todo lo que atañe al país basko, a los descendientes de los euskaros que no deben ignorar las peculiaridades de su raza, para honrarla, honrándose a sí mismos (Infanzón de Bill
|
ona
, 1922: 93)
|
|
|
Infanzón de Bill
|
Ona
(1922): –Los baskos en el Uruguay.
|
|
|
Sistema honek luzaroan ez bazuen iraun ere, horren ordez Argentinako bigarren hezkuntza homologatua ezarri zen?, hala ere ikastetxeak euskal «ukitua» eman zion beti bertan emaniko hezkuntzari. Horren adibidea, esaterako, urteetan mantendu ziren euskal hizkuntza eta geografia historiako lehiaketak, urtean zehar gai horietaz lanik
|
onena
egiten zuten ikasleak saritzeko.
|
|
|
Izan ere, 1915eko abuztuan ordezkaritza bat Argentinako Euskal Echera bisita bat egitera bidali zuen elkarteak, eta handik gutxira «Comisión de Beneficencia e Instrucción» bat sortu zuen zuzendaritza batzordeak (Parrabere, 1952). Horrela lehen kontaktuak egin zituen, Angeluko Mariaren Zerbitzarien ordenako «hezkuntzarako erlijiosoak» Euskal Herritik eramaten saiatzeko; hala ere, ez zen garai batere
|
ona
, Europako gerra zela eta, eta horregatik «las hermanas baskas [que iban a hacerse cargo del establecimiento de enseñanza] no podrá contarse por el momento con su concurso»20 Azkenean 1918an negoziazioak bertan behera utzi ziren, eta Hego Euskal Herriari begirada zuzendurik, beste kongregazio baten bila aritu ziren. Azkenean San Joseren Alabekin (Hijas de San José) harremanetan jarri ziren.
|
|
|
Edta [sic] zuek, Lendakari yaunak, ain goitik atera dan nai bikain ori ikusiaz, pozez beterik nigana yo duzute. Nik berriz, mintzalari motela ziñez izan da ere, uka ezin, nere errikideen eskari garbi
|
oni
bayetz esan bearr naita ez. Bizpiru itz baño askoz geyago, eztira izango noski, aunitz dira ta zoritxarrez euskera ulerrtzen eztutenak.
|
|
|
Beste alde batetik, Alberto M. Irigoyenek idatzitako Centro Euskaro de Montevideo o la dialectica del ser eta E. Jorge Arin Aypharssorhok plazaratutako El legado de los inmigrantes, vida institucional de los centros Vascos del Uruguay Bi idazle horiek, ordea, ez dira historialari profesionalak, berez ez baitituzte behar diren metodologiak aplikatzen. Arin adibidez, oso
|
ona
eta zuhurra da behar duen informazioa lortzeko orduan, gainera fidagarria dela esan beharra dago. Bere alde txarra da, kronista hutsa dela, ez duela inolako kritikarik egiten, beraz, ez du inolako posiziorik ematen mahi gainean jartzen digun informazioari buruz.
|
|
|
Beraz, Bilbaoren hitzen arabera, euskaldun
|
onak
ez ziren batzuek beste euskal etxe bat sortzea erabaki zuten. Hori esatearen zergatia, Euskal Erriaren batzarrean ikusitakoarekin justifikatuko du27:
|
|
|
Ezin liteke gauza
|
onik
iehoiñ, chikitanik lotsa galduta, biotza usteldua daukaten jende etatik: ¿ zer egin lezake ama ukatzen duen semeak?
|
|
|
Euskal Erria euskal etxearen sortzaileetariko bat izan zen (Aramendi, B. Urrutia eta beste askorekin batera), are gehiago, euskal etxe horren zutabe nagusitzat hartu genuke. Begi
|
onez
ikusten zuen, bai Ipar Euskal Herriko bai Hego Euskal Herriko biztanleek bertan parte hartzea, inongo diskriminaziorik egin gabe. Baina haren nahiak ez ziren bertan bakarrik gelditu, eta Euskal Herriko kolektibitatearen alde zenbait lan egiten jarraitu zuen.
|
|
|
Adibide gisa, urte bitartean tasajoaren3 industrian sartzea lortu zutenez gero, hurrengo hamarkadatik aurrera, iraultza ekoizlean zeresan handia izan zuten (Luzuriaga eta Alvarez, 2001). 1830 urtetik aurrera, euskaldunen bigarren belaunaldiek4 izen
|
ona
eta diru asko egitea lortu zuten. Adibide gisa, Juan Idiarte Borda Uruguaiko presidente konstituzionala har dezakegu (euskaldunen ondorengoa baitzen).
|
|
|
Hasiera batean harrera
|
ona
egin zioten, horregatik honela azaldu zuen Juan de Egiak, La Baskoniako kazetariak, Montevideon zeraman denbora laburrean ikusitakoa. Besteak beste euskaldunen artean aurkitu zuen batasunik eza azpimarratu zuen, nahiz eta hori aldatzen hasi, baita Euskaro euskal etxearen sorreraren biltzarrean entzundakoa ere:
|
|
|
Aramendik egin zuen proposamena indartuta atera zen, beraz, esan dezakegu ez zela modu
|
onean
gelditu Bilbao jauna, bere proposamena (adin eta esperientziako jendea jartzea euskal etxearen buru) ez baitzuten bozkatu. Batzarrak beste puntu batzuk jorratu zituen, egun hartan mahiak aipatu beharreko gauzekin bukatu arte.
|
|
|
– Euskara eskolak eman eta hizkuntza honi izen
|
ona
ematen saiatuko dira.
|
|
|
Testuinguru honetan, euskal herritarrek zeresan handia izan zuten, artilearen iraultzaren bultzatzaileetarikoak izan baitziren. Horrek Uruguairi oso kalitate
|
oneko
produktua esportatu ahal izatea ekarri zion. Baina euskal herritarrak ez ziren landa munduan soilik gelditu, baizik eta hirigune urbanizatu edo metropolietan ere presentzia handia izan zuten.
|
|
|
Hori ikusita, Euskal Erria euskal etxea sortu zutenen ideologia nolakoa zen azaltzea beharrezkoa izango litzateke. Horrela, Bilbaok egindako interpretazioa kritikatu ahal izango dugu,
|
onerako
zein txarrerako ere.
|
|
|
Hitzen asoziazio librearen bitartez, Euskal Autonomia Erkidegora immigratu duten pertsonek beren talde kulturalari buruz zein beste gutxiengo kulturalei buruz dituzten irudikapenak aztertzen dira. Lortutako emaitzen artean, latinoamerikarrei dagozkien adostasun orokorrek beren jatorriari, izaera latinoari eta ezaugarri positiboei erreferentzia egiten diete; Magrebeko taldeen ezjakintasuna eta anbibalentzia azpimarratu egiten da; eta Ekialdeko Europakoan, berriz ere ezjakintasuna, baina oraingoan gertutasun pertzepzioari eta jende
|
onaren
irudiari lotuta. Populazio immigrantearen profil psikosozialen sistematizazioa egiteak ahalbidetuko digu talde kultural ezberdinetan eta errealitate psikosozial eta komunitarioarekin kontrastean dauden irudikapenen sustraiak ezagutzea.
|
|
|
Populazio latinoamerikarrak bere talde kulturalari buruz duen pertzepzioari dagokionez, adostatutako irudiak men egiten die ondorengoei: hegoamerikarrak (13), langileak (11), alaiak (11), dantza (9), herrikideak (9), jaia (7), ondo (6),
|
onak
(6) eta irekiak (6).
|
|
|
Kolektibo magrebtarraren inguruan adosturiko irudikapenek (3 taula) laginaren osotasuna kontuan hartuz, batez ere men egiten diete ondorengoei:
|
onak
eta gaiztoak (15), ez ditut ezagutzen (12), ondo (11), ez ditut gustuko (9), denak berdinak (8), traturik ez (8), immigranteak (8), ezberdinak (8), ezer ez (8), erlijioa (7), ezaugarri negatiboak (7), pobreak (7), Afrika (7), justizia eza (6), ezberdinak (6) eta kultura (6).
|
|
|
Klasifikazio hierarkikoaren analisiak subjektuen hiru taldekatze argi produzitu zituen (4 taula): pertzepzio anbibalenteak(
|
onak
eta gaiztoak daude) eta populazio honekiko dagoen ezjakintasuna (ez ditut ezagutzen) sumatu egiten dira (n= 248;% 88). Garrantzi gutxiagokoak dituzte berriz ere anbibalente diren ondo orokor bat, familia, gaiztoak eta ezaugarri etnikoak (n= 23;% 8) eta ezberdintasunari eta konnotazio negatiboei (n= 11;% 4) asoziaturik dauden horiek ere.
|
|
|
Populazio magrebtarrak bere talde kulturalari buruz duen pertzepzioari dagokionez, adostatutako irudiek men egiten diete ondorengoei: ondo (9),
|
onak
eta gaiztoak (7), gustukoak ditut (5), denak berdinak (4), etorkinak (4), erlijioa (4), justizia eza (4), arabiarrak (3), konfiantza eza (3), ezberdinak (3), marokoarrak (3) eta beharra (3).
|
|
|
5 taulan jasotako emaitzen arabera, Ekialdeko Europako pertsonen populazioa osatzen duten irudikapenen elementu klabeek, parte hartzaileen multzoa kontuan harturik, ondorengoei men egiten diete: ez ditut ezagutzen (27), traturik ez (17),
|
onak
(11), Europa (10), ondo (9), denak berdinak (9) eta normala (8).
|
|
|
Klasifikazio hierarkikoaren analisiak subjektuen hiru taldekatze argi azaldu zituen (6 taula): kontaktu falta eta ezjakintasunaz (ez ditut ezagutzen), eta ezaugarri positiboei(
|
onak
, Europa eta denak berdinak) gailendutako irudikapena nabarmentzen da (n= 266;% 94). Zenbakietan garrantzia gutxiago duten beste motatako irudikapenak ezaugarri positiboei loturik dagoena (n= 5;% 2) eta justizia eza pertzepzioari dagokiona dira (n= 11;% 4).
|
|
|
Hizkuntzaren ezagutza, hau da gaztelaniaren maila, oso
|
ona
da Latinoamerikako taldean, ertaina Magrebeko laginean eta baxuena Ekialdeko Europako pertsonen kasuan aurkitzen da. Tukey probek hiru taldeen arteko desberdintasunak adierazten dituzte.
|
|
|
Lanaren emaitzetan oinarrituz, zenbait iradokizun agertzen dira ekintza pausoen moduan, kultura aniztasuna eta gutxiengoen ikuspegia ikusaraz ditzakeen gizarte sistema bat suspertzearekin erlazionatuta. Haien pertzepzioak aztertzea, eta populazio horien ongizatea indar handiagoz bermatzen duten faktoreak topatzea, gestio psikosozial
|
on
baten kudeaketan beharrezkoa zein aberasgarria izan daitekeen parametro bat izan daiteke. Horrela esku hartze programen eta planifikazio komunitarioaren sormenerako ezaugarri nagusi gisa jokatzen du.
|
|
|
Aniztasuna baloratzeak esan nahi du instituzioek eta komunitateko kideek beren ezberdintasun eta berdintasunen onuren berri edukitzea, eta jatorri anitzeko pertsona eta taldeen arteko erlazio jasangarriak eraikitzea. Esparru honetan burutu diren ikerketek erakutsi dutenez, talde arteko harremanen hobekuntzara zuzenduriko programak (populazio emigrantea vs autoktonoa) gizarte esku hartzeen inplementaziorako erreferente
|
onak
dira.
|
|
|
AHT bezalako proiektu estrategiko batek ezinbestean debate sozial bat eskatzen du. Gobernu
|
onari buruzko
aholku eta teoriek ere azkenaldian hiru eginkizun proposatzen dituzte: informazio gardena helaraztea, herritarrei informazioa eskuratzeko mekanismoak bermatzea, eta iritzi aniztasuna kontrastatu ahal izatea, hurrenez hurren.
|
|
|
Hori egin ostean, bigarrenik, emaitza deigarrienak jaso eta horren inguruko azalpen bat egingo dugu. Iritzi publikoari buruzko atalak agerian uzten ditu gobernu
|
onaren
aholkuak bazterrean utzi direla, euskal Y proiektuari dagokionez. Hori dela eta, beharrezkoa iruditu zaigu ahalegin berezi bat egin eta hori interpretatzen ahalegintzea ere.
|
|
|
Toki biztanleriaren papera izan da eremuon babesaren aldeko elementu nagusia; izan ere, lurralde kudeatzaile gisa dihardu bertako populazioak. Era berean, talde hau izan litzateke eremu jakina babestearen lehen onuraduna, legeak berak dioen moduan natura baliabideen probetxua «natura guneetako biztanleen
|
onerako
izan dadin».
|
|
|
48) 13 Ingurumenari protagonismo esanguratsua egozten zaio, «eskualdeen garapenerako oinarrizko elementua dela» eta «lehiakortasun faktore» bilakatu dela esateraino (ibid., 46) 14 Halaber, planak helburu bikoitzari egingo dio aurre: alde batetik, populazioaren bizi kalitatea hobetzea, eta horretarako egoera
|
onean
mantendutako ingurumena oinarrizkoa da; eta bestetik, epe luzean landa inguruko jarduera produktiboak bermatu nahi dira. Helburuok EAEko Helburu 2 diren landa eremuetan lortu nahi dira, lurraldearen% 55 eta populazioaren% 3,5en gain eragin zuzena izanez.
|
|
|
The article analyzes just this, i.e. the environmentalization process that the rural development policy has undergone in the Basque Country. Apart from forestry and agri environmental mesures, in this process must be paid attention
|
on
Natural Protected Areas policy, which to a certain extent merges with rural policy in terms of function and time horizon.
|
|
|
Azken mendeetan zuzenbide kanonikoan jaso eta onartu den patronatu eskubidea hauxe dugu: Elizak bere ongileei esker
|
ona
agertzeko izan duen modua. Tenplua eraikitzeko lur-sail bat ematen zuenari, eliza eraikitzen zuenari eta kultu gastuetarako beharrezkoa zena «dotatzen» zuenari patronatu eskubidea ematen zitzaion eliza horren gain bere eskubide eta obligazioekin38 Honako hauek ditugu patronoen betebeharrak39:
|
|
|
Eskubidearen titular gisa erregistraturik agertzen den pertsonak ondasuna xedatzeko legitimazioa du, eta fede
|
oneko
hirugarrenak legitimazio horren arabera eskuratu badu higiezina, eskuratze hori baliozkoa izango da, berez legitimazio hori benetan baliozkoa ez bazen ere.
|
|
|
Efekturik sendoena hirugarrenen aldekoa da; izan ere, fede
|
onekoak
baldin badira, Erregistroak adierazitakoa errealitate hutsa da beraientzat eta horren arabera egindako eskurapenak baliozkoak dira. Hipoteka Legeko 34 artikuluak hau dio:
|
|
|
4.5 Fede
|
ona
|
|
|
Aipatu berri den Hipoteka Legeko 34 artikuluak fede
|
ona
eskatzen du arauak eraginak sortzeko; aldiz, 32 artikuluak ez du betekizunen artean jasotzen. Legitimazioa erakusteko titularrari ez zaio fede ona eskatzen; fede ona beharrezkoa izango da eskubidea eskuratzeko, erregistroan adierazitakoaz konfiantza izan duelako eskuratzaileak.
|
|
|
Aipatu berri den Hipoteka Legeko 34 artikuluak fede ona eskatzen du arauak eraginak sortzeko; aldiz, 32 artikuluak ez du betekizunen artean jasotzen. Legitimazioa erakusteko titularrari ez zaio fede
|
ona
eskatzen; fede ona beharrezkoa izango da eskubidea eskuratzeko, erregistroan adierazitakoaz konfiantza izan duelako eskuratzaileak. Orain, fede ona zer den erabakitzeko, kontuan hartu behar da pertsonaren ezjakintasuna, baina baita ere informazioa lortzeko izan behar den arreta jarri duen edo ez.
|
|
|
Aipatu berri den Hipoteka Legeko 34 artikuluak fede ona eskatzen du arauak eraginak sortzeko; aldiz, 32 artikuluak ez du betekizunen artean jasotzen. Legitimazioa erakusteko titularrari ez zaio fede ona eskatzen; fede
|
ona
beharrezkoa izango da eskubidea eskuratzeko, erregistroan adierazitakoaz konfiantza izan duelako eskuratzaileak. Orain, fede ona zer den erabakitzeko, kontuan hartu behar da pertsonaren ezjakintasuna, baina baita ere informazioa lortzeko izan behar den arreta jarri duen edo ez.
|
|
|
Legitimazioa erakusteko titularrari ez zaio fede ona eskatzen; fede ona beharrezkoa izango da eskubidea eskuratzeko, erregistroan adierazitakoaz konfiantza izan duelako eskuratzaileak. Orain, fede
|
ona
zer den erabakitzeko, kontuan hartu behar da pertsonaren ezjakintasuna, baina baita ere informazioa lortzeko izan behar den arreta jarri duen edo ez. Alegia, berez ez da nahikoa Jabetza Erregistroak dioena sinestea besterik gabe, baizik eta higiezinaren benetako egoera jakiteko prestasuna izan behar da.
|
|
|
Aldi berean, horrela immatrikulatutako finka horren gaineko eskubiderik eskuratu nahi duenak badaki ez daukala erregistroaren babesik, bi urteko epe hori iragan bitartean behintzat. Noski, behin epe hori amaitu eta benetako jabe dela uste duenak ez badu erregistroko itxura erasotzeko erreklamaziorik egin erregistroan titular moduan agertzen direnen aurka, Hipoteka Legeko 34 artikuluaren arabera eskuratu duen fede
|
oneko
hirugarrenari bere eskurapena erabat babesten zaio eta bere egoera juridikoa sendotu egingo da.
|
|
|
Trafiko ekonomikoak eta juridikoak ezinbestekoa du segurtasuna bermatzea eta horregatik, hain zuzen ere, fede
|
oneko
hirugarrenek beren konfiantza erregistroan jartzeko, segurtatu behar zaie beren eskurapenak ez duela asaldadurarik jasango. Beraz, legeak aginduta, erregistroak fede fides publica emango du.
|
|
|
Erdi Aroko arkitektura zibilaren egoera ez da erlijiosoarena bezain
|
ona
izan. Zenbait etxe, esaterako, Gipuzkoan Zarauzko Dorre Luzea eta Zestoako Lili Dorrea eraldatuta edota egoera txarrean daude, ondare partikularrak baitira.
|
|
|
Ventura Rodriguezek Iruñeko katedral gotikoari sekulako portada egin zion. Manuel Echave arkitektoak Donostiako Artzain
|
Ona
katedrala estilo neogotikoan eraiki zuen. Javier Luque eta Julian Apraiz arkitektoek, berriz, Gasteizko La Asuncion katedral neogotiko berria diseinatu zuten.
|
|
|
Gauza bera egiten hasi dira industria handiak, parke teknologikoak eta antzeko gune berriak. Herrialde historiko bakoitzeko parkeak beren museo, planetario eta ondare bildumekin aberasten ari dira, eta beren eremu teknologietako gauzarik
|
onenak
zaintzen eta eskaintzen ari dira. Egia da, bestalde, hori guztia egingo bada, inbertsio handiak, gune egokiak, teknologia berriak eta langile espezializatuak behar direla; baina, era berean, egia da horri guztiari esker hainbat gauza sustatzen direla:
|
|
|
Hona iritsita azpimarratu beharra dago unibertsitateek, museoek eta kultura (herritarra zein goi mailakoa) ekoizteko eta hedatzeko zentroek zer nolako garrantzia daukaten jendea hezteko. Kultura etxeak, mediatekak, liburutegiak, ludotekak, fonotekak, zinematekak, kiroldegiak, gimnasioak, igerilekuak... gorputza eta espiritua lantzeko leku eta espazio egokiak, ezartzen eta areagotzen ari dira geure artean, kudeaketa politiko
|
onari esker
. Komeni da atal honetan ere gehiegizko burokrazian eta formalismoan ez erortzea, horrek ez baikaramatza inora, kultura bera itoaraztera eta hilaraztera ez bada (Zenbait egile, 1988).
|
|
|
kontrajarria eta nahasia ere bai. Hori guztia
|
ona
edo txarra izan daiteke ondarearen beraren etorkizunerako eta kontserbaziorako; beste hitz batzuekin esanda, mesede edo kalte egin liezaioke (Alonso Fernandez, 1993).
|
|
2010
|
|
|
helduak gehienetan jatorrizko hotsa ahoskatzen du: illargi, zurrunbillo, illuntzean, ollasko (eta oyasko), kutxillo, mantekill, txonkatill, apellidu, mutill ok/
|
oni
, bokailloa. Gazteak, aldiz, ia inoiz ez:
|
|
|
Gazteak, aldiz, ia inoiz ez: iyargi, oyasko, biyutxik, koskiya, mutiyok/
|
oni
, bokadiyoa eta, behin, illeta.
|
|
|
berriemaile helduak bi adibidetan mantentzen du jatorrizko hots hori, beraz, Tolosakoak baino askoz gutxiagotan: illargi eta mutill
|
oni
, baina oyasko, kutxiyo, mantekiya, koskiyak. Gazteak, aldiz, ez du adibide bakar batean ere ll ahoskatzen:
|