|
2010
|
|
|
2 Aurretiaz enplegatzaileen eta langileen erakundeak kontsultatuta, halakoak daudenean, estatu kide orok bereizkeriarik gabekotzat jo ditzake beste neurri berezi batzuk, neurrion xedea denean pertsona jakin batzuen beharrizanak asetzea, eskuarki, pertsona horiei aitortzen zaienean babes edo laguntza bereziko beharrizana, arrazoi desberdinak direla bide, hala
|
nola
, sexua, adina, baliaezintasuna, familia zamak edo gizarte maila nahiz kultura maila.
|
|
|
f) Erabilera publikora destinatutako toki eta zerbitzuetara jotzeko eskubidea, hala
|
nola
, garraiobideetara, hoteletara, jatetxeetara, kafetegietara, ikuskizunetara eta parkeetara.
|
|
|
Itun honetako estatu alderdiek adostu dute, itun honetan zein eskubide aitortu eta eskubide horien errespetua ziurtatzeko xedea duten neurriek, halakoak nazioarteko ordenakoak direnean, euren baitara prozedurak biltzen dituztela, hala
|
nola
, hitzarmenak burutu, gomendioak onetsi, laguntza teknikoa eman eta erregio mailako bilerak eta bilera teknikoak egitea, kontsultak eta azterketak gauzatzeko, horiek gobernu interesdunekin lankidetzan antolatuko direla.
|
|
|
4.Neurri desberdinak xedatuko dira, hala
|
nola
, zaintza, orientazio eta gainbegiratze neurriak, aholkularitza, zaintzapeko askatasuna, zaintza etxeetan uztea, irakaskuntza eta lanbide heziketako programak, bai eta erakundeetan barneratzerik ez dakarten beste aukera batzuk ere, ziurtatzeko haurrak euren ongizateari begira modu egokian tratatzen direla, eta hartutako neurria haurren inguruabarrekin nahiz arau hausteekin proportzionala dela.
|
|
|
1.Estatu alderdiek zainduko dute haurrak gurasoengandik bananduak ez izatea horien borondatearen aurka, salbu eta, berrikuspen judiziala gorabehera, agintari eskudunek erabakitzen dutenean, aplikagarri diren lege eta prozedurekin bat etorriz, banantze hori beharrezkoa dela haurren interes gorenari begira.Erabaki hori beharrezkoa izan daiteke kasu jakin batzuetan, hala
|
nola
, gurasoek haurrei tratu txarra ematen dietenean edo haurrei begira arretarik jartzen ez dutenean, edo gurasoak bananduta bizi direnean eta haurrek bizilekua izateko tokiari buruz erabakia hartu behar denean.
|
|
|
b) Bigarren irakaskuntzaren garapena suspertzea, bere mota desberdinetan, irakaskuntza horretara biltzen dela orokorra eta lanbide izaerakoa; haur guztiek irakaskuntza hori eduki eta eskura izan dezatela lortzea; eta neurri egokiak hartzea, hala
|
nola
, dohaineko irakaskuntza ezartzea eta finantza laguntza ematea beharrizan egoeretan;
|
|
|
a) Eraikinak, bide publikoak, garraioa eta barruko nahiz kanpoko beste instalazio batzuk, hala
|
nola
, eskolak, etxebizitzak, mediku instalazioak eta lan egiteko lekuak;
|
|
|
a) Pertsona desgaituei eskainiko dizkiete, hala osasun programak eta arreta, dohainik edo arrazoizko prezioetan, gainerako pertsonei eskaintzen zaizkien mota eta kalitate berekoak, baita sexu eta ugalketa osasunaren esparruan ere,
|
nola
herritarrei zuzendutako osasun programa publikoak;
|
|
|
c) Sartzea kultura emankizunak edo zerbitzuak eskaintzen diren tokietan, hala
|
nola
, antzerkietan, museoetan, zinemetan, liburutegietan eta turismo zerbitzuetan eta, ahal den neurrian, sartzea kultura aldetik garrantzia nazionala duten monumentu eta tokietan.
|
|
|
5.Artikulu honetako 4 paragrafoko konponketarako eskubideak bere baitara biltzen ditu kalte material eta moral guztiak eta, hala denean, bestelako konponketa modalitate batzuk, hala
|
nola
:
|
|
|
2.Derrigorreko desagertzea justifikatzeko inola ere ezin izango dira alegatu salbuespenezko inguruabarrak, hala
|
nola
, gerra egoera edo gerra mehatxua, estatu barneko ezegonkortasun politikoa edo beste edozein larrialdi publiko.
|
|
2011
|
|
|
4 Estatuek, gatazka armatuetan, atzerriko lurraldeetako operazio militarretan edo oraindik botere kolonialen mende dauden lurraldeetako operazio militarretan parte hartzen dutenek, beharrezko den indar guztia erabiliko dute gerraren txikizioetatik emakume eta haurrak baztertzeko. Beharrezko neurri guztiak hartuko dira ondorengo egintzen debekua bermatzeko, hala
|
nola
, pertsekuzioa, tortura, zigor neurriak, tratu apalesgarriak eta bortizkeria, bereziki biztanleria zibilaren kide diren emakume eta haurrekiko.
|
|
|
1 Norbanakoek badute eskubidea, nazio mailan eta nazioartekoan, euren ahalmen guztiak egikaritzea ahalbidetu dezakeen ordena ekonomiko, sozial, kultural eta juridikoa izan dadin, eta egikaritze hori eskubide eta aukera berdintasunean gauza dadin; bestalde, badituzte euren eginbeharrak lagun hurkoekiko, hala bizi diren gizartean
|
nola
nazioarteko erkidegoan. Horren ondorioz, herrien artean elkar ulertzea bultzatzeko, arrazismoa eta arraza aurreiritzien aurka borrokatzeko eta arraza bereizkeria mota guztiak ezabatzeko betebeharra dute, euren eskura duten bide guztiak horretara jarrita.
|
|
|
Ikusirik kezka handiz arrazismoak, arraza bereizkeriak, kolonialismoak eta apartheidak munduan kalte izugarriak eragiten jarraitzen dutela, beti forma berritzaileen pean, hala giza eskubideen printzipioen aurkakoak diren legeria xedapenak eta gobernu eta administrazio eginerak mantentzearen bidez,
|
nola
injustizia eta gizakiaren gutxiespen ezaugarriak dituen politika eta gizarte egituren eta harreman eta jarreren iraunkortasunagatik; hain zuzen ere horiek bazterketa, mespretxua eta esplotazioa eragiten dituzte, edo egoera ahuleko talde kideen nahitaezko asimilazioa,
|
|
|
Gaitzetsiz gatazka armatu egoeretan haurrak helburu izatea, eta orobat, nazioarteko zuzenbideak babestutako ondasunen aurkako eraso zuzenak, barne hartuta haur asko egoten diren lekuak, hala
|
nola
eskolak eta ospitaleak,
|
|
|
i) Protokolo honetan aipatzen diren delituak burutzea edo horiek egitea errazten duten ondasunak, hala
|
nola
materialak, aktiboak eta erabilitako beste baliabide batzuk,
|
|
|
b) Biktima diren haurrei ondorengoaren gaineko informazioa eman: euren eskubideak zein diren, prozesuan zein den euren eginkizuna, zein prozeduraren norainokoa, zein prozeduraren datak eta
|
nola
doazen horren jarduerak eta, berebat, auziaren ebazpena;
|
|
|
3.Estatu alderdiek nazioarteko lankidetzaren suspertzea bultzatuko dute oinarrizko eragileen aurka borrokatzeko xedearekin, hala
|
nola
, pobrezia eta azpigaratzea, faktore horiek haurrak arriskuan jartzen baitituzte, haurren salmenta, haurren prostituzioa eta pornografia edo sexu turismoan haurrak erabiltzen dituzten ekintzen aurrean.
|
|
|
Aitortzen dugu arrazismoa, arraza bereizkeria, xenofobia eta horiekin lotuta dauden intolerantzia moduak sortzen direla, arraza, kolore, leinu edo jatorri nazionala edo etnikoa tartean direla, eta biktimek, arrazoi hauei lotuta dauden beste arrazoi batzuengatik ere bereizkeria mota askotarikoak edo astunduak jasan ditzaketela, hala
|
nola
sexua, hizkuntza, erlijioa, iritzi politikoak edo beste izaera batekoak, gizarte jatorria, ekonomia egoera, jaiotza edo beste baldintza batekoengatik;
|
|
|
...laguntza juridikoa eman diezaietela, euren beharrizan zehatzei eta ahultasunei moldatzen zaiena, bereziki, lege ordezkaritzaren bitartez; Eskatzen die estatuei arrazismo, arraza bereizkeria, xenofobia eta horiekin lotuta dauden intolerantzia moduen egintzen salatzaile eta lekukoen babesa berma dezatela biktimizazioaren aurka, eta halakoa bidezkoa denean, neurriak hartzea kontsidera dezatela, hala
|
nola
, lege laguntza ematea, abokatu laguntza barne, lege babesa eskatzen duten salatzaileei eta, egingarria izango balitz, gobernuz kanpoko erakundeei aukera ematea arrazismo egintzen salatzaileei laguntza emateko, beraiek aurretiaz emandako baimenarekin, jada hasita dauden lege prozeduretan;
|
|
|
...or ditzatela gizartean arraza, kolore, jatorri, nazio edo etnia sorlekua, erlijio edo hizkuntza ezberdinak dituzten pertsonek jasan beharreko oztopoak, elkarrekin bizi nahi dutenean eta gizarte arraza anizdun orekatua ezarri nahi dutenean, orobat eskatzen die estatuei onar dezatela, gizarte arraza eta kultura anizdun adibide positiboak, arrakasta neurtua izan dutenak, aztertu behar dituztela, hala
|
nola
, Karibe erregioko gizarte batzuk; modu berean, eskatzen die estatuei modu sistematikoan aztertu eta sustatu daitezela arraza, kolore, jatorria, hizkuntza, erlijioa edo nazio edo etnia sorlekuarekin zerikusia duten faktoreetan oinarritutako gatazkak konpontzeko teknikak, mekanismoak, politikak eta programak eta gizarte arraza eta kultura anizdun orekatuak ezarri, eta aurrekoaren ondorioz, Nazio Ba...
|
|
|
174.Eskatzen die estatuei neurriak har ditzatela edo jada direnak indar ditzatela, batik bat, bi aldetako edo alde anitzeko lankidetzaren bitartez, funtsezko arrazoiei aurka egin ahal izateko, hala
|
nola
, pobrezia, azpigarapena eta aukera berdintasunik eza, horietako batzuk eginera bereizleei lotuak egon daitezkeela, eta horrek eragiten du pertsona batzuk, bereziki emakume eta haurrak, salerosketaren aurrean arriskuan egotea, eta hori, era berean, arrazismoa, arraza bereizkeria, xenofobia eta horiekin lotuta dauden intolerantzia moduen arrazoi izan daiteke;
|
|
|
Politika horiek zehaztuko dira errumaniar, ijito, sintiar eta nomadekin beraiekin elkarlanean; gainera politika horiek, ahal dela, zehaztasunik handienarekin islatu behar dute gizartean haiek bizi duten egoera. Informazio hori guztia giza eskubide eta oinarrizko askatasunei buruzko xedapenekin bat etorriz bildu da, hala
|
nola
, datuak babesteko eta intimitatearen errespetuaren bermeei buruzko arauketa, eta betiere pertsona interesdunei kontsulta eginez;
|
|
|
...nde guztiak bultzatzen dituztenak, arrazismoa, arraza bereizkeria, xenofobia eta horiekin lotuta dauden intolerantzia moduen aurka egitera, eta nazio barneko aniztasuna eta beraien arteko aniztasunaren onurak aitortu, errespetatu eta gehieneko mailara eramatera, beraiek ahaleginak batzean etorkizun adostua eta emankorra eraikitzeko, zenbait balore eta printzipio praktikan jarriz eta sustatuz, hala
|
nola
, justizia, berdintasuna eta bereizkeriarik eza, demokrazia, leialtasuna eta adiskidetasuna, eta erkidego eta nazioen barnean tolerantzia eta errespetua, beraien artekoa ere barne, batik bat, informazio publiko eta hezkuntza programen bidez, kultura aniztasunaren onuren ezagutza eta ulermena hobetzera zuzenduta, bertan barneraturik daudela agintari publikoek nazioarteko erakundeekin eta gobernuz k... Estatuei ere aholkatzen die beharrezko baliabideak bidera ditzatela biktimen laguntza, babes, tratamendu, gizarteratze eta birgaitze osorako programak abian jar ditzaten.
|
|
|
Adierazten dugu gure kezka sakona, herri askoren hainbat alorretako adierazleetan, hala
|
nola
hezkuntza, enplegua, osasuna, etxebizitza, haurren heriotza tasa eta bizi itxaropenak desabantaila egoera agertarazten dutelako, bereziki, egoera hori gertatzeko lagungarri diren faktoreen artean, arrazismoa, arraza bereizkeria, xenofobia eta horiekin lotuta dauden intolerantzia moduak direnean;
|
|
|
Ingurumena eta Garapenari buruzko Nazio Batuen Konferentzia, Rio de Janeiron egin zena 1992an, Giza Eskubideen Munduko Konferentzia, Vienan egin zena 1993an, Biztanleria eta Garapenari buruzko Nazioarteko Konferentzia, Kairon egin zena 1994an, Gizarte Garapenari buruzko Munduko goi bilera, Kopenhagen egin zena 1995an, Emakumeei buruzko laugarren Munduko Konferentzia, Pekinen egin zena 1995ean, Giza Asentamenduei buruzko Nazio Batuen Konferentzia (Hábitat II), Istanbulen egin zena 1996an, eta Elikadurari buruzko Munduko goi bilera, Erroman egin zena 1996an. ...inen garrantzia, horiek bat datozela euren jardunean 1993ko abenduaren 20ko Biltzar Orokorraren 48/ 134 ebazpenaren eranskinen edukiarekin; izan ere, eranskin horietan finkatzen da giza eskubideen sustapenerako eta babeserako nazio erakundeen estatutua eta horren printzipioak, orobat, giza eskubideen babes eta sustapenerako legeak sortutako beste erakunde espezializatu batzuen garrantzia ere, hala
|
nola
, herri defendatzailearena, arrazismoa, arraza bereizkeria, xenofobia eta horiekin lotuta dauden intolerantzia moduen aurkako borrokan, ororen gainetik, balore demokratikoen eta zuzenbideko estatuaren sustapenerako. Estatuak bultzatzen ditugu erakunde horiek ezar ditzaten, halakoak beharrezkoak direnean, eta erakunde hauek euren sustapen, babes eta prebentzio zeregina zein herritan burutzen duten eta herri horietako agintariei eta oro har, gizarteari ere eskatzen diegu, ahalik eta neurri zabalenean lan egin dezaten erakunde horiekin, beraien independentzia ere errespetatzen dutela; Aitortzen dugu Erregio mailako organo eskudunek buru dezaketen zeregin garrantzitsua, barne hartuta giza eskubideen nazio erakundeen erregio mailako elkarteak, arrazismoa, arraza bereizkeria, xenofobia eta horiekin lotuta dauden intolerantzia moduen aurkako borrokan, eta iritzi publikoaren ikuskapena eta sentsibilizazioaren zeregin erabakigarria, erregio mailan izan daitezkeen intolerantzia eta bereizkeriaren inguruan, eta berresten diegu gure laguntza halako organoei, aurretiaz izan badira; halakorik izan ezean, eurak sortzea gomendatzen dugu; Aitortzen dugu arrazismoa, arraza bereizkeria, xenofobia eta horiekin lotuta dauden intolerantzia moduen aurkako borrokan parlamentuek duten funtsezko garrantzia, legeria egokia aldarrikatu, horren aplikazioaren ikuskapena egin eta beharrezko finantza baliabideak egokitzeko zereginean; Azpimarratzen dugu gizarte eragileek eta gobernuz kanpoko beste erakunde batzuek heziketan eta garapen programen eraketa eta aplikazioan parte hartzearen garrantzia; Aitortzen dugu arrazismoa, arraza bereizkeria, xenofobia eta horiekin lotuta dauden intolerantzia moduen aurkako borrokan gizarte zibilak duen zereginaren garrantzia, batez ere, araudi eta estrategiak garatzeko gobernuei eskaintzen dieten laguntza arloan, berebat, neurriak hartu eta bereizkeria modu horien aurkako egintzak hedatu eta horiek aplikatzen direla begiratze lanean; Era berean, aitortzen dugu gizartearen talde ezberdinen arteko errespetu eta konfiantza handiagoaren sustapena gobernu erakundeen, agintari politikoen, oinarri erakundeen eta herritarren erantzukizuna partekatua eta aldi berean bereizia izan behar dela.
|
|
|
Eskatzen die estatuei eta sektore pribatua eta nazioarteko finantza eta garapen erakundeak bultzatzen ditu, hala
|
nola
, Munduko Bankua eta erregio mailako garapen banketxeak, arrazismoa, arraza bereizkeria, xenofobia eta horiekin lotuta dauden intolerantzia moduen biktima zein izan eta pertsona edo talde horien parte hartzea susta dezatela ekonomia, kultura eta gizarte erabakiak hartzeko urrats guztietan, batik bat, pobrezia gutxiarazteko estrategian, garapen egitasmoetan eta merkataritza eta merkatuetara iristek...
|
|
|
Bultzatzen ditu estatu guztiak Nazio Batuekin elkarlanean, Hezkuntza, Zientzia eta Kulturarako Nazio Batuen Erakundearekin eta nazioarteko beste erakunde eskudun batzuekin elkarlanean, arrazismoa, arraza bereizkeria, xenofobia eta horiekin lotuta dauden intolerantzia moduen aurkako borrokarako kultura eta hezkuntza programak ekin eta gara ditzatela, giza duintasuna eta gizaki guztien balioaren errespetua bermatzeko, bai eta kultura eta zibilizazio guztien arteko elkar ulertzea areagotzeko. Estatuei ere eskatzen die, giza eskubideen esparruan informazioa publiko egiteko kanpainak eta heziketarako programa zehatzak sostengatu eta abiaraz ditzatela, halakoak bidezkoak direnean, tokiko hizkuntzatan adieraziak, arrazismoa, arraza bereizkeria, xenofobia eta horiekin lotuta dauden intolerantzia moduei aurre egiteko eta jarraiko baloreen errespetua sustatzeko, hala
|
nola
, aniztasuna, pluralismoa, tolerantzia, elkarrekiko begirunea, kultura sentsibilitatea, integrazioa eta kohesioa. Programa eta kanpaina horiek gizartearen arlo guztietara zuzendu dira, batez ere haur eta gazteengana;
|
|
|
Eskatzen die estatuei barnera dezatela, eta hala denean, indar ditzatela bereizkeria eta arrazismoaren aurkako borrokaren osagaiak, eskola ikasketa planetako giza eskubideen programetan, material didaktiko egokiak prestatu edo hobe ditzatela, hala
|
nola
, historia eskuliburuak eta bestelako testu liburuak, eta ziurta dezatela irakasle guztiak behar bezala trebatuak eta motibatuak daudela bereizkeriarik eza, elkarrekiko errespetua eta tolerantzia printzipioetan oinarritutako jarrera eta jokabideak irakasteko;
|
|
|
Arrangura erakusten du hala arrazismoa, arraza bereizkeria, xenofobia eta horiekin lotuta dauden intolerantzia moduak gehitzearren, horien forma eta adierazpen garaikideak barne,
|
nola
informazioaren eta komunikabideen teknologia berriak, Internet barne, arraza nagusikeriaren ideiak zabaltzeko erabiliak izatearren;
|
|
|
Estatistika datu horiek nazio legeriarekin bat etorriz sailkatu lirateke, halakoa bidezkoa denean, informazio hau guztia biktimen baimen esplizituarekin jasoko da, euren burua
|
nola
definitzen duten kontuan izanda eta giza eskubide eta oinarrizko askatasunei buruzko arauekin bat etorriz, hala nola, datuen babesari buruzko xedapenak eta intimitatearen bermeak arautzen dituztenak; informazio hau modu bidegabean ezin daiteke erabil;
|
|
|
Estatistika datu horiek nazio legeriarekin bat etorriz sailkatu lirateke, halakoa bidezkoa denean, informazio hau guztia biktimen baimen esplizituarekin jasoko da, euren burua nola definitzen duten kontuan izanda eta giza eskubide eta oinarrizko askatasunei buruzko arauekin bat etorriz, hala
|
nola
, datuen babesari buruzko xedapenak eta intimitatearen bermeak arautzen dituztenak; informazio hau modu bidegabean ezin daiteke erabil;
|
|
|
...asunez aurkeztu beharreko txostenetan, modu egoki batean, bere jurisdikzioaren barnean dauden pertsona, taldeen kide eta erkidegoen inguruko estatistika informazioa, gehienbat bizitza politikoan parte hartzeari eta euren ekonomia, gizarte eta kultura egoerari buruzko estatistika datuak; informazio hau guztia giza eskubide eta oinarrizko askatasunen inguruko xedapenak kontuan izanda jasoko da, hala
|
nola
, informazioa babesteko arauak eta intimitatearen bermeak;
|
|
2012
|
|
|
5.Estatu alderdiek legegintza neurriak edo beste izaera batekoak hartuko dituzte, hala
|
nola
, hezkuntza, gizarte eta kultura neurriak, edo jada daudenak indartuko dituzte, gehienbat, bi aldetako edo alde anitzeko lankidetza baliatuta, edozein esplotazio forma erakartzen duen eskabideak etsiarazteko, horien helburua denean pertsonen salerosketa, bereziki emakume eta haurrena.
|
|
|
1.Pertsonak edo salgaiak garraiatzeko derrigorrezko edo nahitaezko lana, hala
|
nola
, zamaketariena eta txalupa zainena, ahalik eta arinen ezabatuko da, eta ezabatu arte, agintari eskudunek arauak emango dituzte, bereziki jarraikoak zehazten dituztenak: a) nahitaez lan hori erabiltzea errazteko administrazioko funtzionarioen garraioa, euren eginkizunak betetzeko; administrazioaren materialaren garraioa eta, behar beharrezko kasuetan, funtzionarioak ez diren pertsonen garraioa; b)...
|
|
|
g) Nerbio sistema zentralaren eta periferikoaren gaixotasun kroniko larriak; esaterako: ageriko psikosi eta psikoneurosi guztiak, hala
|
nola
, histeria larriak, gatibutasunaren psikoneurosi larria, etab., behar bezala egiaztatuak aditu baten bidez; kanpamenduaren medikuak behar bezala egiaztatutako epilepsia oro; garun arteriosklerosi; neuritis kronikoa urte bete baino gehiagokoa; etab.
|
|
|
k) entzumen nahasteak, hala
|
nola
, belarri bateko gortasun osoa, beste belarriak ezin duenean ulertu hitz arrunta metro bateko tartean;
|
|
|
hitza hurrengoari dagokio: irakaskuntza beraren mota eta mailak, eta barneratzen ditu hala irakaskuntza bidean sartzea,
|
nola
irakaskuntzaren neurria, kalitatea eta berori zein baldintzatan ematen den.
|
|
|
b) Ingurumeneko lurraldeetan, hala
|
nola
haratagoko espazioan, itsas hondoan edo ozeano hondoan edota horren lur azpian, nazio jurisdikzioaren mugak baino haratago dauden horietako baliabideak erabiltzea eta ustiatzea, nazioarteko araubide egokiekin bat etorriz. Aurrekoaren helburua da herriaren baliabide erabilgarriak osatzea herri orotan, nolanahi delarik ere horren egoera geografikoa, ekonomian eta gizartean aurrerabidea eta garabidea lortzeko, betiere, arreta berezia eskainiz garapen bidean dauden herrien interesei eta beharrizanei.
|
|
|
Gogoratuz halako printzipioak, Giza Eskubideen Adierazpen Unibertsalean, Giza Eskubideen Nazioarteko Itunetan eta Haurren Eskubideen Adierazpenean barruratuta daudenak eta, orobat, gizarte aurrerabide arauak, hainbat konstituzio, gomendio eta ebazpenetan agertzen direnak, hala
|
nola
, Lanaren Nazioarteko Erakundeak, Hezkuntza, Zientzia eta Kulturarako Nazio Batuen Erakundeak, Osasunaren Mundu Erakundeak, Haurrentzako Nazio Batuen Funtsak eta beste erakunde interesdunek emandakoetan,
|
|
|
1.Biztanleria zibilak zaurituak, gaixoak eta itsasoan galdutakoak errespetatuko ditu, alderdi etsaiarenak izan arren, eta ez du indarkeria egintzarik gauzatuko horien aurka.Biztanleria zibilari eta laguntza sozietateei, hala
|
nola
, Gurutze Gorriaren Sozietate nazionalak (Ilargi Erdi Gorria, Lehoia eta Eguzki Gorria), baimena emango zaie, baita euren ekimen propioarengatik ere, halako pertsonak jaso eta zaintza emateko, baita indarrez hartutako edo okupatutako erregioetan ere.Ez da inor gogaituko, auzipetuko, kondenatuko ezta zigortuko halako egintza humanitarioengatik.
|
|
|
f) beste datu batzuk, hala
|
nola
, hegaldiaren altuera, entzuteko radiofrekuentzia, hitzarmenezko hizkuntzak, eta bigarren mailako zaintzaren radar sistemaren moduak eta kodeak.
|
|
|
2.Debekatu egiten da biztanleria zibilaren biziraupenerako ezinbestekoak diren ondasunak, hala
|
nola
elikagaiak eta horiek ekoizten dituzten nekazal guneak, uztak, abereak, edateko uraren instalazioak eta erreserbak eta ureztatze lanak erasotzea, suntsitzea, ebastea edo erabili ezin bihurtzea, ondasun horiek gabe uzteko berariazko asmoarekin, biziraupena ziurtatzeko bide gisa duten balioagatik, biztanleria zibilari edo aurkako alderdiari, horren arrazoia edozein izanik ere, izan pertsona zibilei...
|
|
|
3.Babes zibileko zerbitzuetako langile zibilek banakako arma arinak eramatea ordena mantentzeko edo norberaren defentsarako helburuekin ez da arerioarentzat egintza kaltegarri gisa kontsideratuko.Hala ere, lurreko borroka bat gertatzen den edo gerta daitekeen guneetan, gatazkan dauden alderdiek neurri egokiak hartuko dituzte arma horiek eskuko armak bakarrik izateko, hala
|
nola
, pistolak edo errebolberrak, babes zibileko zerbitzuen langileen eta borrokalariek arteko bereizketa errazteko helburuarekin.Gune horietan beste banakako arma arin batzuk eraman arren, babes zibileko zerbitzuetako langileak errespetatuak eta babestuak izango dira halako izaera onartzen zaien bezain laster.
|
|
|
...enean 69 artikuluan aipatutako hornikinez, alderdi interesatuen arteko akordioarekin bat etorriz, izaera humanitario eta inpartziala duten laguntza egintzak gauzatuko dira eta izaera kaltegarria duen inolako bereizketarik gabe burutuko direnak.Halako laguntzen eskaintza ez da gatazkan esku hartze edo erasotzeko egintza gisa kontsideratuko.Laguntza bidalketen banaketan lehentasuna emango zaie, hala
|
nola
haurrak, haurdun dauden emakumeak, erdi urrenean dauden emakumeak eta bular emaileak diren emakumeak bezala, tratu pribilegiatua dutenak edo IV. Hitzarmenarekin edo Protokolo honekin bat etorriz babes berezia dutenak.
|
|
|
a) pertsonen bizitzaren, osasunaren eta osotasun fisiko edo mentalaren aurkako atentatuak, batik bat, erailketa eta tratu krudelak, hala
|
nola
, tortura eta ebaketak edo gorputz zigor mota oro;
|
|
|
1.Alderdi kontratugile gorenen lurraldean ezarritako laguntza elkarteek, hala
|
nola
Gurutze Gorriaren erakundeek (Ilargi Erdi Gorria, Lehoia eta Eguzki Gorria), euren zerbitzuak eskain ditzakete beraien ohiko zereginak gauzatzeko gatazka armatuaren biktimei dagokienez.Biztanleria zibila eskaini ahal izango da, baita bere ekimen propioaren bidez ere, zaurituak, gaixoak eta itsasoan galdutakoak jaso eta zaintzeko
|
|
|
5.Estatu alderdiek erantzungo dute, estatu alderdien eta komitearen bilerak direla bide egiten diren gastuengatik, erantzukizun horretara biltzen dela Nazio Batuei itzultzea edozein gastu, hala
|
nola
, langileei eta zerbitzuei dagozkienak, gastu horiek Nazio Batuek egiten dituztenean artikulu honetako 3 paragrafoaren arabera.
|
|
|
2.Tortura justifikatzeko inola ere ezin izango dira alegatu salbuespenezko inguruabarrak, hala
|
nola
, gerra egoera edo gerra mehatxua, estatu barneko ezegonkortasun politikoa edo beste edozein larrialdi publiko.
|
|
|
3.Azpimarratzen du herriek bakerako duten eskubidea
|
nola
betetzen ari den ziurtatzeko, behar beharrezkoa dela estatuek euren politika ahalbidetzea gerra mehatxuak ezabatzera, bereziki, gerra nuklearra ezabatzera, nazioarteko harremanetan indarra erabiltzeari uko egitera eta nazioarteko eztabaidak bide baketsuak erabilita konpontzera, Nazio Batuen Gutunarekin bat etorriz;
|
|
|
Jakitun izanik mertzenarioak erabili, erreklutatu, finantzatu eta entrenatu egiten direla hainbat jarduera egiteko eta horiek nazioarteko zuzenbidearen printzipioak urratzen dituztela, hala
|
nola
, berdintasun subiranoa, independentzia politikoa, estatuen lurralde osotasuna eta herrien determinazio askea,
|
|
|
Ikusirik jarraiko xedapenak maila egokietan eta kasuan kasuko arloetan halako erakundeen lankidetzarekin ezarri direla, hala
|
nola
, Nazio Batuak, Nekazaritza eta Elikadurarako Nazio Batuen Erakundea, Hezkuntza, Zientzia eta Kulturako Nazio Batuen Erakundea eta Osasunerako Munduko Erakundea, bai eta Institutu Indigenista Interamerikarra, eta lankidetza horrekin jarraitzeko asmoa dagoela, xedapen horien aplikazioa sustatzeko eta ziurtatzeko;
|
|
|
1.Artisautza, nekazaritza guneetako eta erkidegoetako industriak eta tradiziozko jarduerak, herri interesdunek bizirauteko ekonomiarekin zer ikusia dutenak, hala
|
nola
, ehiza, arrantza, tranpa ehiza eta bilketa, faktore garrantzitsu gisa aitortu dira, euren kulturari eta autoasetzeari eta garapen ekonomikoari eusteko.Herri horien partaidetzarekin, eta halakoa egitea komeni bada, gobernuen ardura izango da jarduera horiek indartzea eta sustatzea.
|
|
|
Asmoa izanik halakoetan adierazitako printzipioen egikaritza sustatzea, hala
|
nola
, Gutunean, Giza Eskubideen Adierazpen Unibertsalean, Genozidio delitua prebenitu eta zehatzeko Konbentzioan, Arraza bereizkeria modu guztiak ezabatzeari buruzko Nazioarteko Konbentzioan, Eskubide zibil eta politikoen Nazioarteko Itunean, Ekonomia, Gizarte eta Kultura eskubideen Nazioarteko Itunean, erlijio edo sinesmenetan oinarritutako intolerantzia eta bereizkeria modu guztiak ezabatzeari buruz...
|
|
|
8.Bultzatzen ditu estatu kide guztiak har ditzaten neurri egokiak, informazio eta esperientzia trukaketa sustatzeko, nazio erakunde horiek
|
nola
ezarri eta horien jardunbide eraginkorra nola gauzatu behar den gaiaren inguruan;
|
|
|
8.Bultzatzen ditu estatu kide guztiak har ditzaten neurri egokiak, informazio eta esperientzia trukaketa sustatzeko, nazio erakunde horiek nola ezarri eta horien jardunbide eraginkorra
|
nola
gauzatu behar den gaiaren inguruan;
|
|
|
4.Behar beharrezkoa da pertsona desgaituak eta euren familiak ondo informatuta egotea, sexu abusuaren eta tratu txarren aurrean hartu beharreko aurreneurriei buruz.Pertsona desgaituak familian, erkidegoan edo erakundeetan tratu txarren aurrean bereziki ahulagoak dira; horrenbestez, irakatsi egin behar zaie tratu txarrak
|
nola
saihestu, jakin dezaten noiz diren tratu txarren biktimak eta horien berri eman dezaten.
|
|
|
...aukera euren gaitasun sortzailea, artistikoa eta intelektuala erabiltzeko, ez bakarrik bere mesederako, baita erkidegoa aberasteko ere, hiriguneetan nahiz nekazaritza guneetan.Jarduera horien adibideak dira dantza, musika, literatura, antzertia, arte plastikoak, pintura eta eskultura.Garapen bidean dauden herrietan, bereziki azpimarratuko dira tradiziozko eta garai honetako forma artistikoak, hala
|
nola
, txotxongilo antzerkia, deklamazioa eta ahozko kontakizunak.
|
|
|
2.Estatuak, gobernuz kanpoko erakundeak eta beste erakunde interesdunak elkarrekin arituko dira, pertsona desgaituen intereserako diren proiektuak eta neurriak
|
nola
babestu eta horretarako modurik eraginkorrena zehazteko.
|
|
|
2.Tokiko erkidegoen langileak trebatu egin behar dira parte hartu dezaten, besteak beste, esparru hauetan, hala
|
nola
, urritasunak goiz antzematen, lehen mailako laguntza ematen eta zerbitzu egokiak eskaintzen.
|
|
|
2.Programa horiek barneratuko dute jardueren sail zabala, hala
|
nola
, oinarrizko gaikuntza, zuzenduta dagoena hobetzera zer eta, funtzio baten jarduera, hori norabidetuta badago funtzio bera konpentsatzera; pertsona desgaitu eta euren familientzako aholkularitza, autonomia sustatzea eta aldizkako zerbitzuak ematea, berbarako, ebaluazioa eta orientazioa.
|
|
|
60.Gobernuek indargabetu egin behar dute halako legeria, giza eskubideak larri urratu eta urraketa horien erantzuleen zigorgabetasuna babesten duena, hala
|
nola
, torturaren kasuan, eta urraketa horiek zigortu, horrela legearen agintea indartzeko.
|
|
|
...ogramak gai izan behar dira berehalako erantzuna emateko estatuek egindako eskabideei, hezkuntza eta heziketa jardueretarako, giza eskubideen esparruan, eta baita hezkuntza berezietarako ere, giza eskubide eta zuzenbide humanitarioaren nazioarteko instrumentuen arauei eta horien aplikazioari dagokienez; oro har, programa horien hartzailea zein izan eta, talde berezioi zuzenduta egon behar da, hala
|
nola
, indar militarrei, ordena indarrei, poliziari eta osasun langileei.Kontuan hartu behar da Nazio Batuen hamarkada bat aldarrikatzeko aukera, giza eskubideei buruzko hezkuntzaren inguruan, hezkuntza jarduera horiek sustatu, bultzatu eta bideratzeko.
|
|
|
98.Ekonomia, gizarte eta kultura eskubideen gozamena indartzeko, beste metodo batzuk aztertu lirateke, hala
|
nola
, adierazle sistemak, neurtzeko nolako aurrerapenak egin diren Ekonomia, Gizarte eta Kultura eskubideen Nazioarteko Itunak adierazitako eskubideak gauzatzeari begira.Adostutako ahalegina egin behar da bermatzeko ekonomia, gizarte eta kultura eskubideak aitortzen direla, nazio, erregio eta nazioarte mailan.
|
|
|
Indarkeria eta sexu jazarpena eta sexu esplotazio forma guztiak, batik bat, aurreiritzi kulturalak edota pertsonen nazioarteko salerosketak eratorritakoak bateraezinak dira gizakiaren duintasun eta balioarekin eta ezabatu egin behar dira.Ezabatze hori legegintzazko neurrien bitartez eta nazio jardueren eta nazioarteko lankidetzaren bitartez lor daiteke esparru hauetan, hala
|
nola
, garapen ekonomikoa eta soziala, hezkuntza, amatasunaren eta osasunaren arreta eta gizarte babesa.
|
|
|
25.Giza Eskubideen Munduko Konferentziak baieztatzen du muturreko pobrezia eta gizarte bazterketa giza duintasunaren aurkako erasoak direla eta neurriak hartu behar direla berehala muturreko pobrezia eta horren zergatiak hobeto ulertzeko, bereziki, garapenaren arazoari lotuta daudenak, helburu zehatz batzuekin, hala
|
nola
, behartsuenen giza eskubideak sustatzea, muturreko pobrezia eta gizarte bazterketa ezabatzea eta gizartearen aurrerabideak eragindako fruituen gozamena sustatzea.
|
|
|
28.Giza Eskubideen Munduko Konferentziak bere nahigabea adierazi du giza eskubideen urraketa ugarien aurrean, hala
|
nola
, genozidio,, etnia garbiketa, eta gerra egoeran gertatzen diren emakumeen bortxaketa sistematikoak, horrek guztiorrek eragiten baitu errefuxiatu eta lekualdatuak izan diren pertsonen multzokako ihesa.
|
|
|
3.Giza Eskubideen Munduko Konferentziak aitortzen du ondorengo erakundeek, bakoitzari dagokion arloan, betetzen duten ezinbesteko zeregina, hala
|
nola
, erakunde espezializatuek eta Nazio Batuen sistemaren kasuan kasuko organo eta erakundeek, bai eta gobernuen arteko beste erakundeek, horien jarduerak giza eskubideekin zer ikusia dutenean, eta aitortzen du, berebat, antolakunde, organo eta erakunde horiek kontuan hartu behar dituztela Giza Eskubideen Munduko Konferentziaren emaitzak, kasuan kasuko eskumen esparruan.
|
|
|
Giza duintasunaren aurkako eginerak ezin daitezke onartu, hala
|
nola
, gizakiak ugaltzeko xedearekin egin daitekeen klonazioa.Estatuei eta nazioarteko erakunde eskudunei gonbitea luzatzen zaie lagundu dezaten praktika horiek antzematen eta hartu ditzaten nazio nahiz nazioarte mailan beharrezko neurriak Adierazpen honetan aipatu printzipioak errespetatzen direla ziurtatzeko.
|
|
|
UNESCOren Nazioarteko Bioetika Batzordeak laguntza emango du Adierazpen honetan aipatu printzipioak hedatzeko eta horien aplikazioak eta delako teknologiaren bilakaerak sorrarazitako arazoak sakontasunez aztertzeko.Kontsulta egokiak antolatu ditu alderdi interesdunekin, hala
|
nola
, talde ahulekin.UNESCOren arauzko prozedurekin bat etorriz, batzordeak Konferentzia Orokorrari gomendioak aurkeztuko dizkio eta aholkularitza emango dio, Adierazpen honen jarraipenari dagokionez, batez ere, giza duintasunaren aurkako eginerak antzemateri dagokionez, besteak beste, lerro germinalean esku hartzea.
|
|
|
3.Estatuak bermatu eta babestuko du, kasuan kasuan, beste nazio erakunde independente batzuk sortzea eta garatzea, horien bitartez bere jurisdikziopeko lurraldean giza eskubideak eta oinarrizko askatasunak sustatzeko eta babesteko, hala
|
nola
, bitartekariak, giza eskubideen batzordeak edo bestelako nazio erakundeak.
|
|
|
– Nazio Batuen eraginkortasuna hobetzea, bakea eta segurtasuna mantentzeko, Erakundeari ematea behar dituen baliabide eta instrumentuak bere zereginak betetzeko, hala
|
nola
, gatazkak prebenitzea, eztabaidak modu baketsuan konpontzea, bakeari eustea, bakea indartzea eta gatazken ondorengo berregite prozesuak bultzatzea.Kasu honetan, Nazio Batuen Bakearen aldeko eragiketei buruzko Taldearen txostena kontuan hartzen dugu eta Biltzar Orokorrari eskatzen diogu azter ditzala lehenbailehen haren gomendioak.
|
|
|
– Arduratzea estatu alderdiek aplika ditzaten honelako gaiei buruzko tratatuak, hala
|
nola
, armamentuen eta desarmatzearen kontrola, nazioarteko zuzenbide humanitarioa eta giza eskubideei buruzkoa, eta, berebat, eskatzea estatu guztiei aintzat har dezaten Nazioarteko Zigor Gortearen Erromako Estatutua sinatu eta berresteko aukera.
|
|
|
– Nazio Batuen eta nazioetako parlamentuen arteko lankidetza indartzen jarraitzea hainbat arlotan, munduko erakundearen eta parlamentuen arteko Batasunaren bitartez, hala
|
nola
, bakea eta segurtasuna, ekonomia eta gizarte garapena, nazioarteko zuzenbidea eta giza eskubideak, demokrazia eta genero kontuak.
|
|
|
77.2003 urterako, nazio estrategiak ezartzea, halakoa beharrezkoa denean, HIESa ez dadin zabaldu nazio mailako militar zerbitzuetara, indar armatuetara eta defentsa zibilera, eta aztertzea
|
nola
erabili zerbitzu horietako langileek izan ditzaketen ezaguerak eta heziketa, GIB/ HIESaren kontzientzia hartze eta prebentzioaren inguruan; langile horiek eman dezaten laguntza izaera horretako jardueretan, barne hartuta parte hartzea, zertarako eta, larrialdirako laguntza, laguntza humanitarioa eta hondamendi eta errehabilitazio kasuetan sorospena emateko;
|
|
|
...ekitatearen arabera, garapenera bideratuta egongo da eta iraunkorra izango da, nazio eta nazioarte neurri batzuen bitartez gauzatuko da, neurri horiek ahalbidetzen baitute herrialde horiek epe luzera zorrari aurre egitea, eta horren ondorioz, gai izatea GIB/ HIESaren epidemiari aurre egiteko; neurri horiek barneratu behar dituzte, kasuan kasuan, zorra murrizteko jada dauden mekanismo egokiak, hala
|
nola
, zorra trukatzea GIB/ HIESaren prebentzio, arreta eta tratamenduetara bideratutako proiektuekin;
|
|
|
89.GIB/ HIESari lotutako ikerkuntzarako inbertsioaren gehikuntza sustatzea, nazio, erregio eta nazioarte mailan, batik bat, prebentziorako teknologiak garatzeko, teknologia horiek iraunkorrak eta prezio eskuragarrikoak direla, hala
|
nola
, txertoak eta mikrobizidak, eta, berebat, plan finantzario eta logistikoen prestaketa sustatzea, txertoak erabilgarri egon ahala, arin eskuratzeko modukoak izan daitezen;
|
|
|
Itxaropena dugu gobernuek euren gain hartuko dutela ekimena aurrera eramatea eta jarduera adostuak zabalduko direla, jarraikoen parte hartze oso eta aktiboa tartean dagoela, hala
|
nola
, Nazio Batuak, alde anitzeko sistema, gizarte zibila, enpresa arloa eta sektore pribatua;
|
|
|
2.Kezka handiz ikusirik GIB/ HIESaren munduko epidemia, berorren dimentsioengatik eta ondorio suntsitzaileengatik, arazo larria dela mundu osoan eta erronka larrienetako bat gizakiaren bizitzari eta duintasunari begira, bai eta giza eskubideak modu eraginkorrean gozatzeari begira, mundu osoan ekonomia eta gizarte garapena hondatzen baitu eta gizartearen maila guztiak ukitzen, hala
|
nola
, norbanakoa, familiakoa, erkidegokoa eta naziokoa;
|
|
|
...spuntu egokia aplikatzea, identifikatu daitezkeen taldeen osasuna sustatu eta babesteko; izan ere, egun, talde horien artean HIESaren infekzio tasak oso altuak dira eta tasa horiek areagotzen doaz, eta osasunari buruzko informazio publikoaren arabera, horiek dira arriskurik handiena dutenak edo ahulagoak direnak beste infekzio batzuei begira; izatez, hori adierazten dute honako faktore hauek, hala
|
nola
, epidemiaren tokiko historiak, pobreziak, sexu eginerek, drogak kontsumitzeko ohiturek, bizi baldintzek, giltzapean sartzeak, gizarte egituren eraldaketak eta biztanleriaren mugimenduek, horiek behartuak izan edo ez;
|