|
2003
|
|
|
Ber liburuan, erakusten zuen ere zein handiak diren estatuak gizakiari egiten dizkion kalteak eta
|
nola
herritarrak oro, errotik ateratzen, dituen; oroitarazten ondotik Richelieu kardinaleak zuela, funtsean, estreinatu eta finkatu Frantzian Estatu Subiranoa.
|
|
2007
|
|
|
Aurrerapen teknikoa, garraiobideen gorakada, pilaketa, kultura ohiturak eta hiri hazkundea (planifikazio egokirik gabe) izan dira, besteak beste, ingurunearen degradazio akustikoa eta pertsonen eta haien ingurunearen arteko harremanen narriadura eragin duten faktoreak. Esan beharra dago, hala ere, ez dagoela beharrezko korrelaziorik garapen ekonomikoaren eta zarata mailaren artean, eta zarata maila hori beste faktore batzuek zehazten dutela, hala
|
nola
herritarren kontzientziazio mailak haien efektuei buruz eta horiek saihesteko aukerek. Zarata soinu desiratua edo kaltegarria dela esan daiteke.
|
|
|
Amaitzeko, agian, egunen batean, Gabriel Arestik iragarri zuen idazlea Asteasu edo Obaban ez ezik, herri honetako euskal literaturaren publiko zabalak(?) Pasaian edo Harbourren ere aurkituko du berau. Agian, literaturazaleak hala
|
nola
herritarrok orobat ausartagoak izanen gara. Agian, egunen batean ez dugu inora ihes egin beharrik izanen.
|
|
2009
|
|
|
Lekarozko herriak 7 urte hauetan Batzarreen bidez, hala
|
nola
herritarrak banaka bide komunalen defentsan aritu direla jakinarazi du Aroztegia… eta gero zer. Plataformak:
|
|
|
Politikariek abstentzioa interpretatzeko babes argudioak erabiliko dituzte, hala
|
nola
herritarren ezagutza falta, interes urria, instituzioen garrantzia aintzat ez hartzea, erakundearen ikusgarritasun mediatiko eskasa. Era berean, teknokrazia europarrak haizatuko du konfiantzaren urripena nahasketa bati zor zaiola:
|
|
2010
|
|
|
Ikasle langile gehienek,
|
nola
herritarrek hala etorkinek diote lankide euskaldun batzuk dauzkatela, baina 2002 lankide euskaldunik ez dutenek gehiengoa lortzen dute. Halere 2008 ikasleen lankidegoak euskaldunago dira baina laurdenaren heina gainditu gabe.
|
|
|
a) Pertsona desgaituei eskainiko dizkiete, hala osasun programak eta arreta, dohainik edo arrazoizko prezioetan, gainerako pertsonei eskaintzen zaizkien mota eta kalitate berekoak, baita sexu eta ugalketa osasunaren esparruan ere,
|
nola
herritarrei zuzendutako osasun programa publikoak;
|
|
2011
|
|
|
Amaia Dorronsorok Ongizate arloaren garrantziaz hitz egin du. Bosgarrena da Bilduren zerrendan eta azaldu du
|
nola
herritarrek maiz ez daukaten ongizate gaien berri. Beraz, ongizatean lanean diharduten hainbat herritarrekin lanean ari dira diagnosia egin eta ekintza plana eratzeko.
|
|
2012
|
|
|
Lau diraharen lan ildo nagusiak: a) erakunde publikoei aholkuak ematea hizkuntzareninguruan, horren premia adierazten dutenean; b) Europako hizkuntza gutxituei etaNafarroako euskarari buruzko ikerlan linguistiko eta soziolinguistikoak burutzea etabultzatzea; c) zenbait programa bultzatzea, hala
|
nola
herritarrek euskara ezagutueta erakunde publikoekin erabiltzeko duten eskubidearena, edo gizarte eremuetaneuskara berreskuratzeko eta garatzekoa edota hizkuntza horren aldeko jarrerakbultzatzearena; d) helduen eta, espezifikoki, administrazio publikoetako langileeneuskalduntzeko eskaerari erantzutea (Euskarabidea Institutua, 2010)
|
|
2013
|
|
|
Alderdiak ustelkeriaren aurkako engaiamendu publikoa egiteaz gain, egiturak gizartera irekitzea ere proposatu du: hala
|
nola
herritarren gogoetak bilduko dituen foro bat eratuz. Azkenik, Nafarroan aldaketa politikoa bideratzeko oinarriak aurkeztu ditu.
|
|
|
Azaldu zuen erabakitzeko eskubidea praktikara eramateko egin dutela deialdia: «Herri galdeketarekin, benetako demokrazia batek bere egiten dituen balioetan sakondu nahi dugu, hala
|
nola
herritarren elkarbizitza, parte hartzea eta herritarren iritzia aintzat hartzea». Bozeramaileak esandakoaren arabera, eskubide demokratikoak bermatzea eta parte hartzea bultzatzea dute helburu, «norberak bere iritzia eman dezan askatasun osoz».
|
|
|
Estatuek eta estatu arduradunek nolako sarraski absurdoa abiarazi zuten ikustea harrigarri da: harrigarri ere
|
nola
herritarrek onartu zuten estatuek ziotena sinestea eta bere egitea, hots beren burua sakrifitzera joatea. Ene ustez estatuaren alderako konfidantza itsu hori emeki emeki nola aldatuz joan zen ikertzeko da Euskal Herrian eta baditeke zerbait egitekorik baduen emeki ere Iparraldean hedatu den abertzalegoarekin.
|
|
|
“Lurzaindia sortu da lehen GFA Lurra deitu zen elkartean oinarrituta. Usurbildar batzuk gogoan izango dute
|
nola
herritar askok lagundu zuten Zuberoan ‘Kako’ baserria erosi nahi zuen nekazari gazte hark bizibidea martxan jartzen”. Orain Lurzaindiak hori bera egin nahi du baina maila zabalagoan.
|
|
2014
|
|
|
Momentu hartan ezezkoa eman nien, baina handik egun pare batera udaletxera joan eta lehen suziria botatzeko arrazoia zein zen galdetu nien. Antza denez, kultura arloan egindako lana eskertzeko eman zidaten aukera hura, hala
|
nola
herritarrentzat zein kanpotarrentzat doako bisita gidatuak egiteagatik, Lesakaren inguruan liburuxka bat idazteagatik eta herriko berriak Facebook bidez zabaltzeagatik eskatu zidaten bestei hasiera emateko. Hori entzunda, baiezkoa ematea erabaki nuen.
|
|
|
Duela hilabete batzuk, Adur Goikoetxea Etxarri 2012 herri ekinbideko kideak azaldu zuen erabakitzeko eskubidea praktikara eramateko egin dutela deialdia: «Herri galdeketarekin, benetako demokrazia batek bere egiten dituen balioetan sakondu nahi dugu, hala
|
nola
herritarren elkarbizitza, parte hartzea eta herritarren iritzia aintzat hartzea». Goikoetxeak nabarmendu zuenez, eskubide demokratikoak bermatzea eta parte hartzea bultzatzea du helburu Etxarri 2012 herri ekinbideak.
|
|
|
Lehenik eta bat, ezaguna da Scapino makil ukaldika aritzen dela publikoari irria edekitzeko, eta badira Molieren antzerki ez hain ezagunak, fartsa hutsak direnak, senar emazte tetele batzuk gaminetan gordeak, maskatuak, Commedia dell’Arte tik zuzen zuzenean heldu zaizkigun lazziak. Irria sortzeko dena on, kultura jakintsu
|
nola
herritarrean.
|
|
2015
|
|
|
Lantegi honetarako ezinbestekoa du, bestalde, hainbeste ematen dizkion aliantza politika: LABekin eta ESK, EILAS, EHNE edota HIRUrekin duen harremanaz gain, sindikatu ez diren taldeekin ere lankidetza bilatu nahi du ELAk, hala
|
nola
herritarren bizi kalitatea hobetzeko, elkartasuna zabaltzeko edota bizikidetza errazteko lanean ari diren mugimendu sozialekin; 511 berritasun nabarmena da, inoiz ELAk mugimendu sozialekin izandako urruntasuna edota mesfidantza kontuan hartuta.
|
|
2016
|
|
|
Pakok botoa nori eman behar dion epaitu behar du, baina lehenik ardoa dastatu. Philippe jaunak eta auzapezak kontatzen digute zer lan baliosa egiten duten Herriko Etxean eta erakusten digute
|
nola
herritarren bozak biltzen dituzten, zerrendak kontrolatzen dituzten. Gakoa izakia da.
|
|
2017
|
|
|
158? 59). Batzuetan, tentsioak goia jotzen zuen, hala
|
nola
herritarrek administratzailea hiltzen zutenean edo jaunaren gazteluari eraso egiten ziotenean. Nolanahi ere, etengabeko liskarra izaten zen gehienetan:
|
|
|
Irudia: Ecoembes 5 Big Data. Accenture enpresarekin batera garatutako aplikazio horrekin, udalerri batek birziklatzearen aurrean duen portaeran eragina duten aldagaiak ikusiko dira, hala
|
nola
herritarrek zer kontsumitzen duten, zer ohitura eta motibazio dituzten birziklatzean, etab. Adimen analitikoari esker, herritarren kontzientziazioa areagotzeko ingurumen hezkuntzako berariazko aplikazioak eta kanpainak garatzea ahalbidetuko du informazio horrek. 6 Ontzi iraunkorragoak eta birziklagarriak. EcoImpact proiektuaren helburua ontzien diseinua hobetzea da, ontzi baten ingurumen inpaktuaren% 80 fase horretan zehazten baita.
|
|
2018
|
|
|
Azkenik, muga administratiboak bokazio nazionala duen UEMA (Udal euskaldunen mankomunitatea) ekimena bezalako bati galarazten dio Euskal Herri osokoa izatea. Berez, Nafarroa Beherean eta Zuberoan badira UEMAn sartzeko baldintzak betetzen dituzten herriak, hala
|
nola
herritarren %70 baino gehiago euskaldunak dituztenak. Legez ezinezkoa bide da halako mankomunitate bat" mugaz gaindikoa" izatea.
|
|
2020
|
|
|
Azaldu duenez, neurri horiek kultur eragileek proposatutakoak dira, hala
|
nola
herritarrek kultur ohiturak berreskuratzeko komunikazio kanpainak, kultur mezenasgoa suspertzeko kanpainak eta kontsumoa sustatzeko kultur bonuak. Hala ere, ez du neurri horien inguruko xehetasun gehiagorik eman, eta ez du zehaztu noiz jarriko dituzten martxan.
|
|
2022
|
|
|
Sorginen sinestearen motibazioak bezala, pertsekuzioaren ibilmoldeak iraun du politika mota zenbaitetan. Arthur Miller idazleak, Salem go sorginak antzezlanean, makartismoaren gehiegikeriak salatzen ditu, hala agintetik zetorren erasoa
|
nola
herritar zenbaiten erreakzioa, beren burua salbatu nahiz, akusatuak izatetik akusatzaile izatera pasatu zirenak. Berrikiago, zapalgailu judizialaren pisua ikertu du Carlo Ginzburg historiagileak Considerazione in margine al processo Sofri liburuan (1991), eta Italiako tribunaletan Inkisizioaren manerak atxeman ditu, hau da, egiaztatu gabeko akusazioen onespena eta bidegabeko kondenak.
|
|
|
Baina egunak merezi du. Ilusioa eta poza dira gehien entzuten diren berbak,
|
nola
herritarren ahotan, hala saltzaileenetan. Pozik, esaterako, bi urteren ondoren azokara itzultzearekin Ane de la Cruz Bilboko erroskilla saltzailea:
|
|
2023
|
|
|
Pizkundea hasi zen aurreiritzi eta estereotipo horiekin guztiekin. Idatzietan ageri zen
|
nola
herritarren sentimenduetan, inprentak ideia horien hedatzea lagundu zuen. Haatik, kontzientzia kolektiboan baziren, egunerokoan ez zituzten egoera hain errazak sortzen.
|