|
2000
|
|
|
Koldo, zuk aipatu duzunez, umeek erdaraz hitz egiten dute idatzizko hizkuntza irakatsi zaielako baina,
|
nik
dakidanez, espainolez ere gauza bera erakusten zaie, hizkuntza idatzia; ingelesez ere bai, eta Quebeceko ikastaro trinkoetan ere frantses idatzia erakusten da. Ni ez nago hain seguru hemengo umeek kalean erdaraz egiten dutela, juxtu hizkuntza idatzia erakusten zaielako, ze hori bera gertatzen da beste herrialde batzuetako hezkuntza sistema guztietan, baina han eurenarekin jarraitzen dute.
|
|
|
Bestaldetik aipatu behar dugu izar handiek (guk ikusten ez badugu ere) patuaren kolpeak jasaten dituztela, zorte txarra ere izan dezaketela eta bere ospe eta diruarengatik inguruan dauzkaten pertsonaia ustelak etekinak, hobariak ateratzeko edozein gauza egiteko prest daudela, idoloa suntsitu, bere osotasunean ustiatu arteraino.
|
Nik
dakidanez, kokainaren eraginarengatik panpin triste eta histrioniko bat legez kritika hilkorren artean denon ahotan ibili da. Ia kasu txarrena berari desiratzeko lehertu arte, ulertzen ez dudan jarrera ezin kritikoagoa.
|
|
|
Mari Karmen Garmendia izan da Ardanzaren garaiko sailburua:
|
nik
badakit zer pentsatzen duen Mari Karmen Garmendiak, baina Mari Karmenek ere bazekien zer pentsatzen zuen Ardanzak. Eta gobernua fosildu egin zen.
|
|
|
Seme alabak eskolatu nahi zituzten gurasoek ordea, ezin ba kexatu, beren haurrak ikasketarik gabe geldituko ziren beldurrez. Jokaera horren lehen lekukoetariko bat dugu,
|
nik
dakidanez behintzat, Nafarroako Galipentzu herriko maisua, 1730 urtean era horretan haurrak zigortzen zituena, Jose Mateo zeritzan galipentzuarrak urte horretako irailaren 14an Orreagako artxiboan utzi zuen lekukotasunak dioenez; Bernardo Estornés Lasak bere liburuetariko batera oso ongi eraman zituen euskarak historian zehar izan dituen gertakariak, Canto y cantares de Euskalerria.... Poemario nacional vasco (1994) delakoan.
|
|
|
Bedeika
|
nik
dakidan Maestra estimagarri errespetu handiko bat, bere grazia onarekin, eta kastigu gabe ume inozente sei urtekoei ere, Euskeraz, Erderaz eta Latinez berdin, txit trebetasun handiaz eta ederki lotsarik gabe erakasten diena. Ojala hori bera Maisu guziek egiten balute:
|
|
|
Izendapen hauek fikziozkoak dira
|
nik
dakidala; orain arte ez dut inoren ahotan horrelakorikentzun. Alabaina, sarritan batez ere erdarazko testuetan, honen antzekoak diren izendapenak aurkiditzakegu, identitate konplexu baten adierazle baino gehiago (zenbaitetan hala dira, W.
|
|
|
Ikas dezagun, beraz, berandu bada ere, Txillardegik orduan zorrotz bezain egokiesana: ?
|
Nik
dakidanez, beraz, nehork ez du esaten: < Hizkuntzaren kakoa erresuma da.Erresuma hizkuntza billakatzen ez diran hizkuntzak galtzen dira, eta erresumahizkuntza billatzen diranak oro salbatzen>.
|
|
|
tigreak Mattin larrutu zuen eta berriak larritu egin ninduen. Ordea, oroitu nuenean tigre hezitzaileak errana, noiz eta jakinarazi baitzigun ezen suerte hartako tigreak ez zirela gizonen aurka oldartzen, eta ikusi nuenean, bertzetik, ezen aztarnarik ez zegoela ingurune hartan, nahiz eta lurra hezea eta umela zegoen, harritu egin nintzen, zeren
|
nik
bainekien nolakoak ziren tigrearen atzaparrak eta haren aztarnak, ongi baino hobeki, eta iritziz aldatu nintzen.
|
|
|
Urbiainerat ez zen nehoiz hainbertze jende bildu eta elkartu, ez bederen
|
nik
dakidala, zeren, desfilean zetozenak alde batetik, eta plazan goait eta begira zeudenak bertzetik, aise izanen ginen milaz goiti han juntatuak, bertakoak hauek, inguruko herrietarik erdutuak haiek, urrunekoak ere aleka batzuk, Iruñatik —munduaren azkenetik kasik, urbiaindar gehienentzat— bizpahiru... guztiak festarako prestik eta iratzarririk, haietarik anitz makila edo akuiluren bat e...
|
|
|
Eta orduan erabaki nuen, Dioskoridesen kontseiluei jarraikiz,
|
nik
nekizkien belarren nahastea eta edabe horren egitea...
|
|
|
Aitortzen dizut, jaun André: soinekoen kontu hark ustekabean harrapatu ninduen... zeren eta
|
nik
bainekien ezen don Fidelek, aldarte gaixtoan zegoenean, bere emaztekiak jotzen zituela, baina ez nekien ezen, haien jotzeaz apart, bazerabilela eta bazerakusala, bere desiren asetzeko, bertze modu eta bertze mundu partikular bat, hagitzez ere finagoa, baita adimendutsuagoa eta kilikagarriagoa ere, nik uste...
|
|
|
Eta galdetu nionean ea ba ote zekien nondik zetorkion erranari san Joseren aipua, ezetz ihardetsi zidan, deus ere ez zekiela hari buruz. Ordea,
|
nik
banekien. Eta, aditu nituenean don Frantziskoren hitzak Ubarneko laborari haren mihitik, zein arrai eta alegera sentitu nintzen...!
|
|
|
Eta
|
nik
banekien hura eta segur nengoen hartaz... eta hura nekielako eta hartaz segur nengoelako, hain zuzen ere, deliberatu nuen, libertate osoz, ezen ez nintzela bertze emazteki batekin oheratuko, baldin ezti berezi baten dastatzeko ez bazen...
|
|
|
Eta
|
nik
banekien, bertzalde, ezen almirant D’Estréesen manuen aiduru zegoela Alain Coup d’Œil... eta banekien, halatan, ezen, neure asmoen aitzinatzeko, bizkor ibili beharra nuela, kortsario buruak manu haiek errezibitu baino lehen, zeren noiznahi den irits baitzitekeen almirant frantsesaren mandatari edo mezulariren bat manu haiekin, eta zeren manu haiek La Crique tik ateratzerat obliga ... Eta, hala, Alain Coup d’Œil ekin hilabete eta erdi edo neramala, galdetu nion ea ba ote zekien nola sortu zen xake jokoa, eta hark ezetz ihardetsi zidan, eta nik asmatzailearen eta erregeren arteko historia kontatu nion.
|
|
|
—Baina
|
nik
jakin nahi dut...
|
|
|
Begiak goititu zituen, etorri eske edo. Itxuraz,
|
nire
jakin mina ase ezina iduritzen ari zitzaion.
|
|
|
—Guregandik hurbilago ja ere ez,
|
nik
dakidala. Eta, gai hauetaz, ni baino jantziagorik ez duzu atzemanen hiri honetan.
|
|
|
Potzolok keinu erre batez gaitzetsi zuen
|
nire
jakin eza.
|
|
|
Haren irribarre hantustea
|
nire
jakin ezaz trufatu zen.
|
|
|
Orain gure semea, jogurt bat hartuta, bere lehengusu baten ohatzean omen zetzan galtzontziloa eta kamiseta jantzita, lo seko. Noskixeago ere, Marixak, deitu,
|
ni
jakinaren gainean jartzeko baizik ez omen zuen deitzen, eta ez konturik eskatzeko, ongi baitzekien, ederki jakin ere, nik ez nuela eskurik egoera malerus horretan —bai," malerus" erran zuen—, nire andre ohiak baizik, ematxar alaena, senar gaixoa — bai," gaixoa" erran zuen— aski ez, eta semea ere abandonatzeko birikak zituena.
|
|
|
Geroago jakin dut gure aita —hiritar garbia, azken batez— ni baino are arinduagoa gelditu zela egun hartan, amaren etxe minagatik ere. Behin baino gehiagotan egin dut neure baitan etxe eta inguru horienganako herra ez ote zen,
|
nik
jakin gaberik, bolada hartan aita eta biok kidetzen gintuen gauza bakarrenetarik.
|
|
|
Lehenagoko denboretan elkarrekin berrogei aldiz arraildu izana ez da deusetarako salbakonduktoa, alderantziz baizik, aunitzetan.
|
Nik
badakit noraino egin dezakedan nire nagusiekin.
|
|
|
Esaten dute: " Orain akordatzen naiz, bai, honantz nentorrela, korrika eta presaka, eta kalean jende gutxi bezala, zera, esate baterako ia inor ez, eta auto gutxi, bai, ohi denerako oso gutxi, eta semaforoak eta argiak itzaliak bezala, eta dendak eta banketxeak erdi ilunpetan ez dakit, gaur jai-eguna edo greba eguna balitz bezala, baina, klaro, gaur osteguna da eta ez da
|
nik
dakidala gaur inon grebarik... Erraz harrapatu gaituzte, untxiak bezalaxe".
|
|
|
Idazle errealista ez dago atzera egiteko prest, eta erantzun egin die: " Bada, bai,
|
nik
bazakiat bizitza zer den: bizitza, adiskideok, tonbola bat, ton ton tonbola bat duk; eta oinazeari buruz esango dizuet, zera, oinazeak orduak luze dituela, hara!".
|
|
|
Ez,
|
nik
dakidala.
|
|
|
Ana Morenak ez zuen garrasi zizkolatsu bat isiltzerik izan; ez zuen, hala ere, arbel elektronikoa eskuetatik askatu. Bihotzekoak jota hil zela esan ziguten arduradunek gero, baina
|
nik
badakit Ana Morenari ez ziola bihotzekorik eman. Bihotzekoak ez baitu dardarizo hori sortzen; are gutxiago oraindik, haragi erre kirats sarkor oro blaitzen duen hori.
|
|
|
Ez zen erantzunaren zain egoten.
|
Nik
banekien bazekiela galdetutako gauza guztien erantzuna, baina zer edo zertaz hitz egin behar zuen gurekin, eta edonori atsegin zaio jakitea bere gainetik dagoen batek bere arazoen berri dakiela eta kezkatu egiten dela. Gaur, egia esan, ezin dut horrelakorik jasan, baina orduan bertute zoragarri, gizon zuzenaren ispilu iruditzen zitzaidan erretorearen galdetu behar etengabea.
|
|
|
|
Nik
badakit, ongi jakin ere, joko hau beldurti batena dela. Zain ditut egoerak, eta leize zuloko hotsak entzuten ari naiz.
|
|
|
|
Nik
banekien gure aitaren hitz haiek" Borondateak, benetako bihotz isurtze denean, ez du neurririk" biribiltasun eder baten errainua eta odol hutsa zutela. Galduak nituela aitaren hitzak, alegia.
|
|
|
Eta, egia esatera, Teresa da hori esaten didana. Berak unean uneko abenturei" amodio souvenir ak" deitzen die, baina
|
nik
badakit horrela ibiltzea erabakiko banu, horren atzean ere Dabid bera egongo litzatekeela, bere ausentzian presenteegi, eta baliz  ko erabaki hori neurez ez, baina mendekuz hartuko nukeela.
|
|
|
Gure taldekooi afaria prestatzea ez zegokigunez, kanpineko garbigailuetara joan naiz arropa zikinarekin. Eta oso berezia izan da han Karmelo bakarrik zegoelako, eta
|
nik
badakidalako bera zertan dabilen eta berak badakielako ni nola nagoen.
|
|
|
Bestalde, gainerako bidaiariek burua hotelaren afera horretan izango duten bitartean, badakit niri gogoa norengana joango zaidan. Lo egin ezinik, amorrazioa sentituko dut Dabid Loti Ederra baino lokartuago dagoela imajinatzean, izan ere hark egundo ez baitu arazorik izan lo egiteko(
|
nik
dakidala, lapurretarena gertatu, eta ondoko egunetan bakarrik ibili zen loezak joa), ezta egiaz tiro egin zidan gauean ere; gau hartan garbi asko iritsi zitzaizkidan gonbidatuen gelatik haren zurrunga hotsak. Baina ez, Gasteizen arra  tsaldeko seiak inguru izango dira eta auskalo hura non dagoen, auskalo norekin.
|
|
|
Lortu zuen niretzako lekua.
|
Nik
banekien ondo nolako gaixotasuna zen tuberkulosia; banekien sendagairik ez zegoela; eta etsita nengoen, hilko nintzela. Hogeita bat urte nituen orduan, eta hogeita bost arte bizitzea asko izango zela iritzita nengoen.
|
|
|
" ixilpeko obra batzuk egin zituen", esan zuen; sekretuka, hurrean zen etsairen batek adi balezake lez; ordea beraiekin Ivan txikia besterik ez zen; esan zituen hitz haiek Xanengan sortzen zuten efektua ikustearren pixka batean isilik egon eta gero: " ixilpekoak ziren", esan zuen," baina
|
nik
banekien ari zirela"; gero, bekainak jasota, apalkixeago: " orain baino orduan errazago jakiten ziren gauzak", aitortu zuen.
|
|
2001
|
|
|
Niri ongi iruditzen zait, besterik ez bada zer ezberdintasun dauden ikusteko, baina azkenean
|
nik
badakit zeren alde nagoen: pertsona bakoitzak aukeratu behar duela nola bizi nahi duen, gizona ala emakumea den kontuan izan gabe.
|
|
|
Bien bitartean" zer egiten ari da Eskoriatzan euskeraren alde?
|
Nik
dakidanez, ezer gutti. Hogeitamar bat ume dituen ikastola bat ba omen dago eta andereño bakar bat.
|
|
|
Ez da, baina, lan erraza izan. Egileak berak aipatu duenez, «liburu hau,
|
nik
jakin gabe hasi zen ernaltzen, duela urte anitz[...] Bertako historiaren adabakiak atzematen jarraitu nuen adineko herritarren laguntzaz. harrak ukiturik, udal eta parrokia artxiboetan miatzen hasi nintzen.
|
|
|
|
Nik
dakidala, ez. Ezin esan, bada, zer pentsatzen duten nik azaldutakoaz.
|
|
|
«Oi zer eskasa atera den!».
|
Nik
banekien hori, baina... ahal genuena baino gehiago ezin egin. Borondatezko kolaborazio dezente zegoen, eta eskerrak horri.
|
|
|
Gutako askoren buruek ez dute hau hausnartu nonbait! Eta,
|
nik
dakidanez, nesken langabezi tasa dezentez handiagoa da mutilena baino, eta nire inguruan behintzat egin dituzten ikasketen eragin zuzena dute datuok
|
|
|
" Oroitzen zaitudanean, ama, sukaldean egoten zara mahaia bostentzat atondu, aulkian eseri eta leihotik kristala lausotzen duen lurrina ezabatu gabe neguari begira eta
|
ni
badakit zure begien ondoan nagoela.
|
|
|
" Oroitzen zaitudanean, ama, sukaldean egoten zara mahaia bostentzat atondu, aulkian eseri eta leihotik kristala lausotzen duen lurrina ezabatu gabe neguari begira eta
|
ni
badakit zure begien hondoan nagoela" (GP, 33)
|
|
|
|
Nik
dakidala, gaur egungo gure legeriak, Europako Batasunekoak, etiketan izen komertzialaz gain espeziearen izen zientifikoa eta jatorria ere jartzea agintzen du.
|
|
|
(Misterioa emanez) Iritsi da egun handia... Eta
|
nik
badakit neska izango dela...
|
|
|
Euskal Herrian emakume idazleak behar ditugu», eta erabat deskolokatuta utzi ninduela.
|
Nik
jakin banekielako emakumea nintzela, eta Euskal Herrikoaere bai; baina ipuina, idazle bezala egin nuelako, emakumea noski, eta EuskalHerrikoa... baina beste batzuk emakumezko ez, eta Euskal Herrikoak ere ez direnbezala...
|
|
|
Nik ez dakit hori guztiaz.
|
Nik
dakidan gauza bakarrada, emakume izaera gauza batean antzeman dudala idazle naizenetik: amabihurtzean.
|
|
|
Poliki inguratu nintzaion eta poliki, samurtasun guztiz laztandu nizkion gorputzaren atalak. Ez zen nik inoiz ezagutu nuen poesia edo maitasun eskutitz bateko pertsonaia; ez zuen,
|
nik
nekiela, inongo olerkaririk aitatu, baina lilura pozima magikoaz zertzelaturik ageri zen, margolari eroren batek pintatutako azken flasa, azken argia balitz bezala. Ondoren bere kopetan idatzia zuena irakurri nuen nire belarriak ordurarte ezagutzen ez zuten doinu harekin:
|
|
|
Milisegundo batekoa. Horregatik, horregatik diskutitzen zuten hainbeste beti, esan du, telefonoz eta, beti ika mikan, baita hil zen egunean ere, eta
|
nik
badakit zergatik, bai, badakit. Kolpez itxi du ahoa, hobeto pentsatu eta esatera zihoanaz damutu izan balitz bezala.
|
|
|
Kolpez itxi du ahoa, hobeto pentsatu eta esatera zihoanaz damutu izan balitz bezala. Bai,
|
nik
badakit zergatik izan zen, bota du azkenean dena dela, bat batean baretua, zergatik hil zuen Jonek bere burua.
|
|
|
‘Baina inguru honetan
|
nik
dakidanez ez dago mila mailadun eskailerarik goitik behera erori arren horrenbeste ubeldura egiteko... ’
|
|
|
Gero eskimalak aipatu zituen, 76 orriko irudia, eta
|
nik
banekien eskimalak poloan bizi zirela.
|
|
|
G: Heriotza,
|
nik
dakidala, ez da sentimendu bat.
|
|
|
S: Ez,
|
nik
dakidala...
|
|
|
... Baina
|
nik
badakit ez dela jabetu; orain  dik, ez dela konturatu badela, badagoela negar  eta barre egingo duena, eten gabe eskean arituko zaiguna," aita" edo" ama" deituko diguna Â, hots, haurra; gu bion semea edo... alaba...
|
|
|
Hura, Goierrikoa, Bizkaiko nebanen ahaide hurbila; hau Beterrikoa (Donostia Hernani aldekoa, hobeto), Nafarroa Lapurdietakoa berbera, Lardizabal goierriarrak ere, hobe ustez, erabili zuena. Gero, nun izkribuz agertzen hasi zenean, Orixe ez zen azkena izan4 Besteek, nuin eta horren kideek, gerra gutxi eman dute hemen,
|
nik
dakidanez behintzat. Beraz, elkarren lehian gaur dabilzkigun lau formetatik bi, bi berrikeriak, alegia?
|
|
|
Aita Zabalak  bazuen segur aski egiteko presakakoagorik eta aurrean bidaltzen du aski itxuratxarki erantzun batean Ulibarri eta Ulibarriren asmo hori; ez zuen ikusten zer arraiotarako behar zuen Bizkaiko foruak euskaraz jarria egon.
|
Nik
dakidanez gainera ez dago oraindik ere, eta ez da sekulan egon7 Gure lege zaharretan zaharrena eta begikoena, beraz, euskaraz sekula egon ez baldin bada, horrek zerbait adierazten du, alegia ez dela euskara izan, lehen adierazi dudan bezala, euskaldunen adierazpide eta mintzabide osoa, beti beste hizkuntzaren baten premian egon dela bere aldamenean.
|
|
|
1956 gehi 25 1981 dira eta ez zait gogoratzen deus berezirik gertatu zenik burueneko urte honetan euskal kulturaren zapalketari buruz: aurten baino gehiagorik eta larriagorik ez behintzat,
|
nik
dakidanez. 1956an bilatu behar, orduan.
|
|
|
Egan izan da,
|
nik
dakidanez, gure artean eta euskaraz lehenbiziko aldiz zinema gaiak jarraikiro astindu dituen aldizkaria: aitzindaririk izan baldin badu, berriz ere diot, ez dut nik ezagutzen eta besteren argien begira gelditzen natzaizue.
|
|
|
Hor azaldu dira, gogoangarrienetatik bat edo beste aipatzeko, Azkueren MorfologÃa vasca osoa âez da laburraâ eta Altuberen Erderismos eta El acento vasco, euskararen kaltean beharbada U. jaunaren ustez. Eta ez du inork aditzera eman,
|
nik
dakidanez, Euskerak, bigarren agerraldi honetan, bere ohiturak aldatuko zituenik. Ez zuen, bada, U. jaunak besterik itxaroteko eskubide handirik:
|
|
|
Hitzez horrelakoa bazen, ez da harritzeko lehen kolpean eta urra  tsean idazle garai agertzea. Bere Tiempo de silenciok ez du parerik,
|
nik
dakidanez, Espainiako oraingo eleberrietan. Azalez aberatsa âaberatsegia, aukeranâ izanik, are aberatsagoa da mamiz.
|
|
|
auzian Aporodite bera ederren autematen bazun, beñolako emakume politena eskuratuko ziola". Hor" auteman" ek esan nahi lukeena adierazteko badauzkagu euskaraz zenbait hitz.
|
Nik
dakizkidanak, hautatu, hautetsi, hautu, aukeratu, begiz jo edo, alde gehiegirik gabe, bereizi. " Auteman" edo" ateman" en adiera, berriz, Azkuek dioenez," ohartu, konturatu, nabaritu, sumatu" edo antzeko zerbait da.
|
|
|
gramatika, hiztegia, ebakidura. Oraindik ez dago garbi,
|
nik
dakidanez behintzat, zein diren hizkuntza barneko  diferentziak bereizten dituzten mugarriak, dialektoz ari diren hiztunen elkarren artean ulertzeko gaitasuna ez baita inolaz ere irizpide segurua. Laburrago esan, bat batean ulergaitza zirudiena guztiz erraza gertatzen da harremanak luzatu ahala.
|
|
|
Erantzunik gabe utziko dut galdera: zuk dakizulako zein den,
|
nik
dakidalako eta mundu zabal osoak dakielako, begien bistan baitago. Ez dute, beraz, gure hizkuntza hutsa higuinduko, hizkuntza guztiak izango dituzte higuin eta, beste biderik ez dutelarik, gogozko mutu bihurtuko dira, hain galgarri den mintzatzeko gaitasuna erdeinuz baztertuaz.
|
|
|
azken finean," itzultzaile prestamenik ez duenak, oro har, egin behar diren salbuespen guztiak(...) eginda, itzuli egiten du, gaizki itzuli ordea, eta antz ematen zaio. (...)
|
Nik
dakidala halakoei [historialari profesional euskaldunei] zuzentzaileak ez, maisuak behar zaizkie jarri". Bestalde, ez litzateke egia izango, P. Gartziak esaten zuen bezala, Lur Entziklopedia Tematikoan itzulpena nagusi denik, euskaraz zuzenean sortutako atal eta zati anitz omen dagoelako.
|
|
|
Niretzat ez; niretzat ez da labirintoa.
|
Nik
badakit gauzak non dauden. Horixe da azterlari gehienen ordena:
|
|
|
Ez naiz hasiko kultura eta zibilizazio kontzeptuen arteko diskisiziotan. Samuel P. Huntington Harvard-eko profeso reari zor diogu zibilizazioen arteko txokearen esapidea, eta berak zuzenean arrazoi kulturalak aipatzen ditu gaur egungo munduaren ordena politikoan gatazka iturri nagusi gisa (Samuel P. Huntington, The Clash of Civilizations and The Remaking of World Order, EEBB, Ed. Simon & Schuster, 1996 Euskarazko ediziorik ez dago,
|
nik
dakidala. Gaztelaniaz, Paidos editorialaren itzulpena, 1998koa.
|
|
|
Baina aspaldiko historiak utzi eta gatozen frankismoaren garaira. Francoren hizkuntz politika,
|
nik
dakidala, aztertu gabe dago. Lodares saiatu da argi egiten, baina uste dut bere tesiak ustel bihurtzen duela saioa.
|
|
|
Gero ikusiko dugu hori, baina aurrera dezadan zerbait.
|
Nik
dakidala, hori baieztatzeko erabili ohi duten froga bakarra zera da, testuliburu batzuetan Arana Goiriagertzen dela. Eta pertsonaia ren ondoan, haren iritziak eta teoriak arrazaz, euskal nazioaz...
|
|
|
Lotura hau berau, nire liburuaren eta erakunde armatua ren agiri eta ekintzen artekoa, Mikel Azurmendik bakarrik ez du egin.
|
Nik
dakidala, Jon Juaristik, Matias Mugicak eta Aurelio Artetak ere egin dute. Nire hatzak ETAri biktimak seinalatuko bailizkion.
|
|
|
Izan ere, gauza berei buruzko zientzia bat eta bakarra balego, orduan zer baieztatuko genuke bata eta bestea izendatzean, bietan oinarriturik gauza berak jakin bagenitza? Horrela, bada,
|
nik
badakit, zure antzera, honako hauek bost hatz direla eta, gainera, ea teknika berari esker, aritmetikari esker alegia, biok gauza bera dakigun galdetuko banizu, ziur aski baietz erantzungo zenidake. lon. Bai.
|
|
|
Dena pelatua!
|
Nik
bazekiat zer egin. Badiat lagun bat, hor aitzintxeago bizi dena, eta han idortuko haiz kanpotik.
|
|
|
–
|
Nik
banekien berandu baino lehen formula lapurtuko zidatela –jarraitu zuen Amaiak– Lapurtu zidatenean, poztu ere egin nintzen. Halarik ere lapurreta burutu bitartean denbora izan nuen.
|
|
|
–
|
Nik
dakidala ez, behintzat.
|
|
|
Beste aldetik, kasuan jarraitu ala ez neure kontua duk.
|
Nik
dakidala behintzat hori eragozten didan legerik ez zagok, azken finean muturra sartzea nire lana duk; horretarako ordaintzen zidatek, zeuei bezalaxe. Orain, ipurdi handi hori mugitu eta egin behar duana egintzak!
|
|
|
Barrena hustea erabaki zuen eta ez zen lasaituko zikinkeria guztia bota arte.
|
Nik
banekien gehiago bazegoela
|
|
|
– Hasiera batean horren beldur ziren agintariak. Neurri bereziak ere hartu omen zitiztenan; baina horretan ere ustea ustel gertatu eta,
|
nik
dakidala behintzat, inor ere ez zunan saiatu formula lapurtzen. Ez baitzen...
|
|
2002
|
|
|
«Madrilen min egin du, itxuraz behintzat, Joseba Sarrionandiak," Lagun izoztua" nobela dela bide, Espainiako Literatur Kritikarien Elkartearen eskutik euskarazko narratibaren alorreko Kritikaren saria jaso izanak. Etzanarazi egin ditut jaso eta eskutik hitzak, berez sari hori irabazten duten idazleek ez baitute inoren eskutik deus ere jasotzen; liburuak hartzen duen bultzada mediatikoa da, berez, sariaren funts bakarra,
|
nik
dakidala behintzat. Beharrik!
|
|
|
Nik ez dakit.
|
Nik
dakidana da, hori argi eta garbi jasotzen dela gure estatutuetan.
|
|
|
Bada, zein gaizki gauden!...
|
Nik
dakidala, gutxi irakurtzen baita, ahoz ahoko kontu hori oso jende gutxiren arteko kontua da.
|
|
|
Plangintza bat bideratu litzaieke, hizkuntza planteamendua ere tartean ager dadin.
|
Nik
dakidanez ez da halakorik egiten. Askoz errazagoa da sortzen ari diren erakundeekin jokatzea daudenekin ohiturak aldatzea baino.
|
|
|
Huelga Gipuzkoan bakarrik eta piketeengatik atera zela zioen «El Pais»eko titularraren muturrera joan gabe, Espainiako hedabideetako tertulianoen kontuak alde batera utzita, hemen bertan, piketeen kontrako epelak entzun zitezkeen, jende ustez progrearen ahotik, eta" behartuta isten duten" dendari txiki gaisoen defentsa paternalista demagogikoak. Piketeroek,
|
nik
dakidala, ez dute kobratzen goizeko bostetan jeiki eta autoa hartuta lantegiz lantegi ibiltzeagatik. Dendari txikiek izandako galeren konturik ez dut uste inork aurkeztuko duenik, ikusi bestela ze martxa zeukaten bezperan," baezpada" koan frigo eta despentsak ondo hornitzeko sartzen zaigun inurri enpeinuarekin.
|
|
|
|
Nik
dakidana da, espazio bat aurkitu dutela eta ederki dabiltzala igerian. Guk nahi ez dugun espazioa dela hori?
|
|
|
|
Nire
jakin minak eraman ninduen yogara. Teologia ikastean asper asper eginda egoten ginen eskolastika mailako dogmatika hura ikasten.
|
|
|
|
Nik
badakit munduak paira dezakeen (pairatzen ari den?) katastrofe ekologikoaren arduradun eta erantzule gutariko bakoitza egin nahi izatea demagogiatik gertu dagokeela. Baina badakit, baita ere, egoera bestelakotuko zuen edozein ahalegin egiazkok, gobernuena eta erakundeena ez ezik, gure konpromisoa ere eskatuko lukeela.
|
|
|
|
Nik
badakit hemen gaudenok horixe nahi dugula, bainan ea indar hori erezabaltzea lortzen dugun, beste ikasle eta beste irakasleren artean ere, eta agintarieneta arduradunen artean, noski. Beraz, zorionak.
|
|
|
|
Nik
badakit hemen gaudenok horixe nahi dugula, bainan ea indar hori erezabaltzea lortzen dugun, beste ikasle eta beste irakasleren artean ere, eta agintarieneta arduradunen artean, noski. Beraz, zorionak.
|
|
|
Pizgarri modernizatzaile horiekegon ezean, ordea, abertzaletasuna bezalako ideologia berritzaileentzat gizarteaneta sistema politikoan errotzeko aukera gutxi izaten zen. Kontsentsu handi samarradago gai honen inguruan, eta,
|
nik
dakidanez, bestelako iritzi bat plazaratu duen bakarra Jon Juaristi izan da18 Nazionalismoaren eta modernizazioaren arteko loturakez du esan nahi, ideologia nazionalista bera ere, modernoa, eta berritzailea zenik.Izan ere, euskal abertzaletasunaren historian zehar funtsezko ezaugarririk bilatunahiko bagenu, hori modernitatearen eta tradizionalismoaren arteko dialektikaizango litzateke.
|
|
|
|
Nik
badakit zelan akabatu herri honetako zorri guztiak.
|
|
|
Begira.
|
Nik
bazekiat zer duan hik. Hik behar duana sexu saio on bat duk –bota zion– Horrek akaso begiak irekiko lizkiake.
|
|
|
–Giltzak ezkutatu zitian. Baina
|
nik
banekian non gordetzen dituen ordezkoak.
|
|
|
Ixtorio honek
|
nire
jakin mina piztu zuen. Zergatik eraso ote zion horrelako aiherkundez?
|
|
|
Artxandan zebiltzan ahuntz galantak ere ito zituen.
|
Nik
dakidala, bospasei.
|
|
|
Sarak eta biok apenas hitz egiten genuen erlijioarekin lotutako gaiez.
|
Nik
banekien gorabehera asko izan zituela, agnostizismotik sinesmen itsura eta sinesmen itsutik ezertxo ere ez sinestera iragan zela, Alpujarretan egon zen garaian. Baina parapentean ibili zenetik berriro zabaldu zitzaion misteriora jotzen zuen ate hura.
|
|
|
" Apendizea edo", esan zidan izebak. Oker esan zidan, eta
|
nik
banekien. Bai bainekien nik orduko, natur zientzietan ikasitakoaren arabera," apendizitisa" zela termino zientifikoa.
|
|
|
Euskaltzaindiari dagokionez,
|
nik
dakidala, arazo hauetan EGLU gisa (Euskal Gramatika. Lehen Urratsak) argitara eman den lana da kontuan hartu behar den erreferentzia ia bakarra.
|
|
|
Baina hori ere euskararen berezitasuna da, nonbait, menturaz salatzen ari naizen euskararen ahuleziarekin zerikusirik baduena.
|
Nik
dakidala, beste hizkuntzetan, behintzat, ez baita gertatzen. Egia da badirela maila handiko idazle bakan batzuk, mundu osoan dozena erdi batera neketan iritsiko direnak, beren ama hizkuntza alde batera utzi eta bereganatu duten hizkuntza berrian idazten dutenak, eta hizkuntza horretan hartzen dutenak, gainera, ondra, begiramen eta fama.
|
|
|
Normala denez, bestetik.
|
Nik
dakidala, hau izan da holako gauzak auzitegietara eraman izan diren lehenbiziko kasua: Badaezpada ere, gauza hauek ez baitira salatzen normalean.
|
|
|
Kilometroa bukatu zenean, lekukoa Athletic en arduradunari eman nion, eta hark, nik eskua eman bezain laster, txalo beroak hartu zituen. Lasterketa hura ez zen, ez,
|
nik
dakidala, hain gaizki ordainduak dauden futbolarien aldekoa, ez zen gure jokalari euskaldunen harrobiaren aldeko lasterketa, ez. Horretarako ere egiten ahal dira lasterketak, baina hura ez zen hartako.
|
|
|
Horretarako ere egiten ahal dira lasterketak, baina hura ez zen hartako.
|
Nik
dakidala, euskararen aldeko zerbait zen. Baina oihuek nor ukitzen zituen ikusirik, eta nork eskuratu txalo beroak, nik ere nire ondorioak atera behar izan nituen berehalaxe.
|
|
|
gure arteko zatikako bilkuretan maiz euskara zen erabiltzen zen hizkuntza bakarra.
|
Nik
badakit, hala ere, aparra zeriela oihuka ari ziren gazteño haguntsu eta erdezu haiek gazte guztiak ez zarete inola ere antzekoak kontu hauetan ez ziotela honi inolako garrantzirik ematen, euskara bazter batean utzirik, nahiago baitzuten bai Euskaltzaindian bai EHUn politikoki hurbilago, euskaraz jakin nahiz ez, hori bigarren mailakoa denez gero, senti zezaketen beste norbait. Horiek deitzen ditut nik elkarrizketari kortejanteak, haizea aldeko dutenean leunkerietan ibiltzen direnak.
|