|
2000
|
|
|
Mari Karmen Garmendia izan da Ardanzaren garaiko sailburua:
|
nik
badakit zer pentsatzen duen Mari Karmen Garmendiak, baina Mari Karmenek ere bazekien zer pentsatzen zuen Ardanzak. Eta gobernua fosildu egin zen.
|
|
2001
|
|
|
Niri ongi iruditzen zait, besterik ez bada zer ezberdintasun dauden ikusteko, baina azkenean
|
nik
badakit zeren alde nagoen: pertsona bakoitzak aukeratu behar duela nola bizi nahi duen, gizona ala emakumea den kontuan izan gabe.
|
|
|
Kolpez itxi du ahoa, hobeto pentsatu eta esatera zihoanaz damutu izan balitz bezala. Bai,
|
nik
badakit zergatik izan zen, bota du azkenean dena dela, bat batean baretua, zergatik hil zuen Jonek bere burua.
|
|
|
Dena pelatua!
|
Nik
bazekiat zer egin. Badiat lagun bat, hor aitzintxeago bizi dena, eta han idortuko haiz kanpotik.
|
|
2002
|
|
|
Begira.
|
Nik
bazekiat zer duan hik. Hik behar duana sexu saio on bat duk –bota zion– Horrek akaso begiak irekiko lizkiake.
|
|
2003
|
|
|
|
Nik
badakit zer sentitzen dodan, maite zaitut eta ez dot gura hemetik joan zaitezan.
|
|
2004
|
|
|
Nik uste dut baietz. Ni euskalduna naiz, eta
|
nik
badakit zer den euskara Euskal Herrian. Eta hemen Katalunian, berentzat katalana guretzat euskara bezala da.
|
|
|
Bakoitzak bere bizipenak izan ditu oinarri.
|
Nik
badakit zer den krisi bat, eta uste dut guztiok dugula krisi bat erreferente bezala. Akordatzen naiz banuela ideia hori, bueltaka.
|
|
|
Bai, ba,
|
nik
badakit zer egin!
|
|
|
|
Nik
badakit zer duen.
|
|
|
Dana beratzen zan orduan eta bizkar guztitik zehar pasatzen eutsen bere esku zuri ta fina eta eperdietan txalo bat edo beste be emon egiten eutsen, dana alantxik egin bear ebalakoan. Nork ezer erasotzen baeutsan"
|
nik
badakit zer gustetan jaken baiña" erantzuten eban. Soziedadera joateko zain eukiten eban sarri urrean bizi eban andraren bat edo beste, ta olakoetan, ama balkoitik begira eukala konturatzen bazan, laister botako eutsan besoa bizkarrean zear itxaroten eukanari, amari ernegatu eragitearren.
|
|
2005
|
|
|
Bada jendea inoiz estuasunik pasa ez duena, eta eskutara heltzen zaionean maizterra kaleratzearen albiste tipikoa, ez daki zer dagoen horren atzean, uste du beste albiste bat gehiago dela. Nik bai,
|
nik
badakit zer dagoen horren guztiaren atzean.
|
|
2006
|
|
|
Nik garbi daukat nik zer pentsatzen dudan eta ni nolakoa naizen. Gero, selekzioarekin
|
nik
badakit zer paper egiten dudan, eta garbi daukat nire postura zein den. Kanpotik hitz egitea oso merkea eta erraza da, baina egoera horretan zaudenean ez da berdina.
|
|
|
Amak alkandoraren lepoa atondu dit. Unea deserosoa da, ez berak ez
|
nik
dakigu zer egin. Bat batean, amak besarkatu egin nau eta negarrez hasi da.
|
|
|
Giltzurruna!
|
Nik
bazakiat zer daukan horrek! Borda botako zutela jakin zuenetik gaixotu huen.
|
|
2007
|
|
|
Hori da daukagun errealitatea, eta errealitatea bizi egin behar da, ezin da ukatu.
|
Nik
badakit zer sentitzen dudan, zer pentsatzen dudan, eta horrek balio dit niri.
|
|
2008
|
|
|
–
|
Nik
badakit zergatik sartu naizen moja, ume umetatik dakit, baina ez dakit oraindik esaten.
|
|
|
|
Nik
badakit zer den bizia.
|
|
|
NAROA. Neska gaixoa
|
Nik
badakit zer den hori. Baina denborarekin ondo jarriko da.
|
|
|
LEO.
|
Nik
badakit zer den gazte izatea, baina kezkatuta nago.
|
|
|
NAIA:
|
Nik
badakit zergatik joan zinen.
|
|
|
"
|
Nik
badakit zer diodan; nik ulertzen dut (neure burua)", dio hitzez deus adierazten asmatzen ez duenak. Ezin litekeen gauza da hori.
|
|
|
Bai, uste dut arrazoi dutela, zeren eta asteburu guti da, non ez den gertakaririk gure herri eta hirietan. Hemen dantza ikusgarria, hor kontzertua, han bertso saioa, hementxe mintzaldia, hortxe erakusketa, eta hantxe antzerkia, eta
|
nik
dakit zer oraino... eta zerrenda ez da horretan bururatua!
|
|
|
— Dira behin, erantzun zuen Gorrailek segurtamenez harro, ezin kontatuzko eta nehon ez deneko monera mota batzuk, diru, kauko, moneta, txanpon, talentu, txin, sos, zilarrezkoak eta urrezkoak, eta
|
nik
dakit zer oraino.
|
|
2009
|
|
|
Nire poza bigarren zigarreta piztu, eta atsoek mahaitik alde egitea lortu nuenean! Baina sugegorriak ohitua behar zuen azken hitza esaten, eta orduan ere esan zidan zer edo zer, gauza onik ez, eta
|
nik
badakizu zer??
|
|
|
KANDIDO. Ez da beharrezkoa izango.
|
Nik
badakit zer daukan.
|
|
|
|
Nik
badakit zer pasatu dudan, zer bizi izan dudan, eta uste dut hemendik gutxira nire kontzientziarekin lasaiago egongo naizela. Uste dut nire nahi gabeko huts hori ordainduta edukiko nukeela.
|
|
|
–Hemezortzi hilabete hauetan? Batasunako kideekin izandako harreman estuetan oinarrituta mintzo dela azpimarratu du behin eta berriro,?
|
nik
badakit zertan ari diren, edota, ondo dakit zertaz ari naizen?
|
|
|
Nire poza bigarren zigarreta piztu, eta atsoek mahaitik alde egitea lortu nuenean! Baina sugegorriak ohitua behar zuen azken hitza esaten, eta orduan ere esan zidan zer edo zer, gauza onik ez, eta
|
nik
badakizu zer...?
|
|
2010
|
|
|
Eta esango du: nik badakit zuek zer behar duzuen,
|
nik
badakit zer nahi duzuen, eta badakit nola lortu. Hauteskunde aurreko sasoia da urteroko sasoirik luzeena.
|
|
|
Nire errugabetasuna aldarrikatzen jarraitzen dut.
|
Nik
badakit zer gertatu den; susmoa, behintzat, badut. Demostratu ezin daitekeen ezer ezin da plazaratu, baina neure egiari eusten diot.
|
|
|
Ez dago beste proiekturik, ez egitasmorik, jendea hola biltzen ahal duena. Denetan bereizten gara eta bereizten gaituzte, haserretzen gara, edo bide edo lur edo
|
nik
dakit zer!, baina hor, pastoralean, denok bat gara. Zazpi hilabetean ilusioa sortzen da.
|
|
|
Ezer ez eta festa!
|
Nik
banekien zer edo zer ikasi nahi nuela. " Nor edo nor izan behar naiz bizi honetan, gero!".
|
|
|
Oi, nola nenbilkizun ihesean orduan ere!; izan ere,
|
nik
banekien zer puntutara iritsi zen gure arteko borroka dialektikoa, axalekotik eta efektismotik asko zuena, halakoetan gehiago erabaki ohi dute hitzen su festek hitzen erabilera zintzoak baino?, baina banekien, halaber, zuk noiznahi eman zenezakeela, baita egoera hartan ere, euskararen aurkako arrazoi sakon bezain pisutsu bat, entzuteko inolako gogorik ez nuena, eta horregatik, beharbada, itzuli nintzen Pio Barojarengana, ea era hartan entzun nahi ez nuena saihesten nuen, edo atzeratu gutxienez, saihestu ezean:
|
|
|
zer egin behar nuen nik, izan ere, Madril bezalako hiri handi batean, etxerik eta babesik gabe, eta zer, txakurrik gabe eta txakurrak eskaintzen zidàn euskarri psikologikorik gabe?
|
Nik
banekien zer ari zitzaidan esaten Mendi: –Eraman nazazu, Damaso, eraman nazazu zurekin??, baina nik ezin eraman nuen, nola eramango nuen, bada!
|
|
|
Ez dakit zer gertatzen zaizuen denoi!
|
Nik
badakit zer ikusi nuen!
|
|
|
IBON. Ez al huen semea abandonatuko!
|
Nik
bazakiat zer den aitarik gabe bizitzea.
|
|
|
NAIA.
|
Nik
eztakit zer izango naizen handitan.
|
|
|
zer egin behar nuen nik, izan ere, Madril bezalako hiri handi batean, etxerik eta babesik gabe, eta zer, txakurrik gabe eta txakurrak eskaintzen zidàn euskarri psikologikorik gabe?
|
Nik
banekien zer ari zitzaidan esaten Mendi: " Eraman nazazu, Damaso, eraman nazazu zurekin...", baina nik ezin eraman nuen, nola eramango nuen, bada!
|
|
|
Oi, nola nenbilkizun ihesean orduan ere!; izan ere,
|
nik
banekien zer puntutara iritsi zen gure arteko borroka dialektikoa, axalekotik eta efektismotik asko zuena —halakoetan gehiago erabaki ohi dute hitzen su festek hitzen erabilera zintzoak baino—, baina banekien, halaber, zuk noiznahi eman zenezakeela, baita egoera hartan ere, euskararen aurkako arrazoi sakon bezain pisutsu bat, entzuteko inolako gogorik ez nuena... eta horregatik, beharba... " Barojak oso fama txarra du hirian", aurpegiratu nizun serio, honela jarraitzen nuela:
|
|
|
Motiboak zeuzkan niri aurpegia ateratzeko baina ez zuen horregatik egin, berezko zerbaitegatik baizik, barruak agindu ziolako.
|
Nik
badakit zer den barruaren kolpea, kontzientzia esaten diotena, eta orduan garbi asko ikusi nuen Andresek zergatik jarri zuen Antxon merezi zuen lekuan. Gauza bat da Paulino anaiaren alde egin nuena baina hori bakarrik ez zen.
|
|
|
Oso isila eta oso polita, Alaska hoteleko dantzaldietako neskarik bilatuenetakoa. "
|
Nik
badakit zergatik esaten duzun hori, Susanita —zuzendu zitzaion Martin— Zure aitak gerra galdu zuelako. Irabazi balu gehixeago gustatuko litzaizuke." Adrianen tonua imitatu nahi zuen, baina bera baldarragoa zen.
|
|
|
" Barkatu, baina ordu honetan xanpaina bakarrik edaten diat." Martinek apartatu egin zuen garagardoa. "
|
Nik
bazekiat zer andre den errumaniar hori —sartu zen Pantxo— Sansonen putzuko etxolara ekartzen dik Adrianek, eta gero larrua jotzen ziok."" Ez esan itsuskeriarik, Pantxo!", esan zion Martinek besoan atximur eginez.
|
|
|
Ea nongoa naizen galdetu didatenean beti jakin izan dut zer esan, unean uneko, gogoan gogoko, iruindarra, ollarigoa Tuterako edo Paternaingo txinurri barea., baina
|
ene baitan
badakit zer ez naizen, zer ezin dut izan, zer ez didaten izaten uzten, eta azkenean, ezer ez naizela asmatzen ari naiz identitate berriak ez gaitzen nauen identitategabetasun lazgarri hau izkutarazte aldera.
|
|
2011
|
|
|
«Nik onena desio diot bakarrik, hemen edo joaten den edozein tokitan.
|
Nik
badakit zer garrantzia izan zuen Pablok nire bizitzako azken hamar urteetan, eta geldi dadila espero dut». Hitz horiek iragan astean irtendako zurrumurrua ziurtatu zuten, eta orduak pasa ahala xehetasunak argitzen joan ziren.
|
|
|
|
Nik
badakit zer esan nahi duen.
|
|
|
bada beste zerbait, ezta? Eta
|
nik
badakit zer den?
|
|
|
LEO. Ez zigortu zure burua, ok?.
|
Nik
badakit zer den umeen aurrean errudun sentitzea. Zenbatetan sentitu ote naizen horrela Milenarekin.
|
|
|
MALEN. Ez, hori ere egia da. Baina
|
nik
badakit zer den bakarrik egotea eta... ikasi dut bestearen lekuan jartzen.
|
|
|
Desenkusak!
|
Nik
bazakiat zer duan kasko horretan: Ikernere, Ikerne eta Ikerne.
|
|
|
Ez ninduela konprometitu nahi, kazetari batek ezin dituela bere informazio iturriak arriskuan jarri, are gutxiago adiskideak baldin badira.
|
Nik
banekiela zer komeni zitzaion gehien, berak adina edo gehiago nekiela jokoaren arauez. Ez kezkatzeko, ez zidala denborarik kenduko.
|
|
2012
|
|
|
Jubilatu ondorengo urte guztiak arnasa hartu ezinda eman zituen. Bai,
|
nik
badakit zer sufritu zuen hark. Nik zaintzen nuen eta badakit zenbat lan ematen zion hari arnasa hartzeak.
|
|
|
–
|
Nik
badakit zer den hori! –esaten zion bizkarrean xafladaka?; zu bezalaxe egona naiz, neu ere!
|
|
|
KARLA. (amorrua barruan) Jaunari ez dio axola.
|
Nik
badakit zer egin behar den. Egin kasu.
|
|
|
Zalantzarik edo?
|
Nik
bazakiat zer nori esan!
|
|
|
alaba galdu du; hori oso gogorra da guraso batentzat.
|
Nik
badakit zer den hori. Eta zuk ere bai...
|
|
|
Auzia hori balitz! Baina
|
nik
badakit zerk ekarri nauen hona, ulergaitzagoa den beste zerbait ulertarazi ezina dut nik arazo. Nola esan zuzendariari bere erantzunak ez duela niretzat datua informatiboki baiestea beste garrantzirik, baina nola esan ez nagoela froga horren premian ere; nola esan badakidala noiz eta zenbat denboran egon zen hemen, badakidala nork ekarri zuen hona?
|
|
|
Jokaera horren sorburu nagusia —eta bakarra ere, erran nezake— euskararekiko kontzientzia falta da; hots, beste era batera errateko, euskarak gaituela euskaldun egiten gogoan edukitzearen eskasa. Horretan da koska, eta ez
|
nik
dakit zer sasi azalpen edo azterketa soziologiko batean, orain dela gutxi euskararen arloko" aditu" baten hitzetan irakurri izan dudan bezala. Egia da bai ingurugiro diglosikoak ez duela bultzatzen euskaldun bat euskaraz mintzatzera, aitzitik baizik.
|
|
2013
|
|
|
Ez dut esango gorrotatzen dudanik, baina inoiz bilatu eta desio izan ez dudan zerbait da. Bizitzan bakoitzak bere lekua non dagoen jakin behar du, bere bertute eta gabeziak zeintzuk diren antzeman, ekarpen handiena non egiten duen hausnartu, eta
|
nik
badakit zertan naizen iaioa eta zertan dauzkadan mugak. Ilegalizazioak eta zenbait kideren atxiloketek gogoko ez dudan fokupeko funtzio batera derrigortu naute, baina tira, Sorturen antolakuntza berriak askoz gustukoago ditudan esparruetara itzultzeko aukera emango dit.
|
|
|
Oroitzen naiz orrialde bat pasa zidatela eta hori bete behar nuela.
|
Nik
banekien zer egin nahi nuen, baina karrerak sei urte irauten ditu gutxienez eta sei urte asko dira, oso ziur egon behar duzu erabakiaz. Ikasle horiei esango nieke ez dela berdina sei urte egon edo bi egotea.
|
|
|
baina hire esperientzia faltak ere bere alde ona dik, ezteietara garbi iritsiko baihaiz, inoiz ezkontzen bahaiz? Guztiaz ere,
|
nik
bazakiat zer edo zer mundu horretaz, eta ondoan edukiko nauk laguntzeko, esan beharrean bainago Pankraxiren eta hire arteko ezkontza ezin hobeto ikusiko nukeela.
|
|
|
KANDIDO.
|
Nik
badakit zer gertatu zen. Jessi gustatzen zitzaizun?
|
|
|
–Aizak, Bilboko" horiek" ez bezalako neska asko eta asko zagok munduan, eta ni horietaz ari ninduan... baina hire esperientzia faltak ere bere alde ona dik, ezteietara garbi iritsiko baihaiz, inoiz ezkontzen bahaiz... Guztiaz ere,
|
nik
bazakiat zer edo zer mundu horretaz, eta ondoan edukiko nauk laguntzeko... esan beharrean bainago Pankraxiren eta hire arteko ezkontza ezin hobeto ikusiko nukeela. Konfiantzazko mutila haiz, eta hori oso inportantea duk.
|
|
|
Badatoz zure lagunak, aski izanen zarete emazte ahul bat geldiarazteko. Ez dut ulertzen Lore, ez dut ulertzen. Nik ez dut laguntzarik galdegin.
|
Nik
badakit zer gizon mota zaran. Ikertzaile zikin bat zara bakarrik, zikin batoihuka ari zen, tu egin zuen lurrera. Begitan hartu nauzula hori uler dezaket baina otoi, ausnar ezazu Lore
|
|
|
|
Nik
badakit zer izan nuen berarekin.
|
|
2014
|
|
|
|
Nik
badakit zer idatziko nukeen, baina hori haiek egin behar dute. 850 hildako eragin ditu ETAk eta legea betetzeko eta gizartean sinesgarritasuna izateko, iraganean egindakoa zentzu autokritikoz aztertu behar du.
|
|
|
Orduan ni neu ere ez nengoen seguru eta... Ez, ez zen txikitatik zetorkidan zerbait,
|
nik
banekien zer edo zer berezia neukala, gauzak adi adi eta luzaroan begiratuz gero lausotu egiten zirela, eta ez zela bistaren arazo bat, nik izugarri bista ona neukalako, kalearen beste puntan jostorratz bat lokalizatzeko gai nintzen garai hartan. Ez, gauzak lausotzen nituen, gardendu eta forma galarazten nien, segundo gutxi batzuetan.
|
|
|
nik, aldiz, nahiago dut beltz garbi bat zuri zikin bat baino. Parisen ikusi nituen bi eder askoak, eta
|
nik
badakit zer erraten dudan??. Eta, handik goiti, telebista piztu eta Afrikari buruzko programetako beltz errukarriak ikusten zituenean, Parisen ezagutu zituèn beltzak burura etorri, eta haiek hauen itxurako bihurtzea desiratzen zuen.
|
|
|
|
Nik
badakit zer den.
|
|
|
|
Nik
badakit zergatik interesatzen zaidan niri.
|
|
|
Bada: joan eta denbora gehiena
|
Nik
badakit zer karrera egingo dudan.
|
|
2015
|
|
|
Berak ulertu, ulertu zuen nik esan niona, eta baita taberna txiki horretan zeuden gainerako hiruzpalau lagunek ere. Konturatu gabe, ordea, gazteleraz inon diren esplikazioak ematen hasi nintzaien, bertan eta goi mailako moduluak ematen dituztela eta
|
nik
dakit zer gehiago esaten. Ez nuen beharrik, baina hala atera zitzaidan, nahiz eta nik nahi nuen hori ulertu zidaten, inkontzienteki hasi nintzen gazteleraz, esaten nuena balitzaie bezala.
|
|
|
–Bai zera, Bixente, esan zion zuzendari ohiak?.
|
Nik
bazekiat zergatik eskatzen duan hori. Horrela posta iritsi egiten dela frogatuko da.
|
|
|
dotrina zahar bat tapadera seriotzat hartzeko bezain tontotzat al naukak?
|
Nik
bazakiat zer den tapadera ona, Patxi. Nik bazakiat zer den kontaktu perfektuaren tapadera.
|
|
|
Nik bazakiat zer den tapadera ona, Patxi.
|
Nik
bazakiat zer den kontaktu perfektuaren tapadera.
|
|
|
Musu ezti bat eman zidan igogailuan, eta
|
nik
banekien zer adierazi nahi zuen musu ezti hark: har nezala pazientzia, porta nendila ongi arrats terrible hartan, eta, hala eginez gero, sari goxo bat izango nuela?
|
|
|
–
|
Nik
badakit zertaz ari naizen.
|
|
|
Baina nik nahiko nuke betiko irautea bizirik, benetan. Zeren eta
|
nik
badakit zer den beltza izateagatik mespretxua eta arrazakeria pairatzea. Iraultza honen ondorioz, denak berdinak gara herri honetan, beltzak eta txuriak.
|
|
|
Esan diot berorren agurgarritasunari, gastatzen duena jartzeko San Joserenetik bidali zigutenen kontura. Izan gogoan tentelkeria dela besterik egitea, eta
|
nik
badakit zertan ari naizen, eta igarri gabe ordainduko da. Ez egin besterik.
|
|
|
3 Nik, konturatuz gero, beti jarriko dut gogoetazko otoitza ahozkoarekin batera, izutu ez zaitzaten, ene alabok;
|
nik
badakit zertan amaitzen diren gauza hauek, honetan nahiko ikusi baitut, eta horrela, ez nuke nahi inork urduriturik jar zaitzaten, gauza kaltegarria baita bide honetan beldurrez joatea. Garrantzi handikoa da ongi zoaztela jakitea, ibiltari bati oker doala eta bidea erratu duela esatean, batetik bestera ibilarazten baitute, eta nondik joan behar duen bila dabilen bitartean nekatu egiten da eta denbora ematen du eta beranduago iristen da.
|
|
|
Entzun:
|
nik
badakit zer diodan.
|
|
2016
|
|
|
eraman ez nazan. Zer ez nuke emango
|
nik
jakitearren zer gertatzen den pareta hauetatik kanpora, zeruertza ixten duten mendietatik harago, maluta erauntsi honetatik landa! Lagunei begiratu, eta oraindik ere normaltasuna noiz itzuliko zain ikusten ditut, ezinezkoa den arren, eta noiz arte eutsiko diogun galdetzen diot neure buruari.
|
|
|
(Dramaturgoagana hurbilduz.)
|
Nik
badakit zer egin dezakedan zuk ospa egiteko.
|
|
|
Eta
|
nik
badakizu zer pentsatu dudan. Paperezko hegazkina hegan jartzekoez daukagula aerodinamika eskola baterajoan beharrik!
|
|
|
" Emaztetzat huri begi handidunak izango dituzte" (52, 20);" Eta haien zerbitzuan ezkutuko perlak bezalako efeboak ibiliko dira han eta hemen" (52, 24).
|
Nik
badakit zer ulertzen dudan, baina isildu egingo naiz.
|
|
|
|
Nik
badakit zergatik egin ninduten.
|
|
|
|
Nik
badakit zer den.
|
|
|
Gutxienez,
|
nik
badakit zer naizen.
|
|
|
|
Nik
badakit zergatik abesten duen kaiolako txoriak.
|
|
|
Ezin dut imajinatu orain pasatzen ari zarena baina, nik
|
Nik
badakit zer den bizitzak espero zenuenaren kontrakoa ekartzea.
|
|
|
|
Nik
badakit zer zaren.
|
|
|
|
Nik
banekien zer egin behar nuen.
|
|
|
|
Nik
badakit zer den hemen egotea eta beste batek haztea zure umeak.
|
|
|
|
Nik
badakit zer esan nahi dudan.
|
|
2017
|
|
|
" Egun on". Ez dugu besterik esan behar,
|
nik
badakit zer ipini behar diodan, kafea eta kroasana plantxan, eta berak badaki zenbat ordaindu behar duen, bi euro eta hamar. Zertarako gehiago esan?
|
|
|
Eta zuk? Kontuz,
|
nik
badakit-eta zer gertatu zen.
|
|
|
Irakasle oso bitxi baten rola jokatzen zuen, eta benetako bizipenak sortzen zituen. Hala,
|
nik
banekien zer gertatu zen, eta, gero, galderen bidez, ikus nezakeen zenbateraino gogoratzen zuten gertatutakoa boluntarioek?.
|
|
|
«Ba
|
nik
badakit zer den», esan zuen Lusterrek.
|
|
|
«Eta
|
nik
bazekinat zer jende klase den hori», esan zuen Dilseyk. «Zuri jende eskasa.
|
|
|
–
|
Nik
badakit zergatik eta zertarako egiten dudan txortan, esan diot zerbait erakutsi behar duen umeak bezala.
|