|
2006
|
|
|
Honakoa gertatzen da: familian eta
|
lagunen artean
emazteek forma berritzaileak erabiltzen dituzte, aintzindariak izanez, aldiz lanean ala publikoan beraien hizkuntza gehiago zaintzen dute.
|
|
2007
|
|
|
Beharturik ikusi dugu geure burua zentzu honetan ikastaldeen ratio politika (talde bakoitzeko ikasle kopurua) zorrozki ematera. Ratio politika honek mailakako taldeen osaketa zaildu egiten du, eskualdeetan taldeak osatu ahal izatea ere bai, eta maila bereko X
|
lagun
ordutegi berean eskuratzea magia ezinezko bilakatu da leku askotan.
|
|
|
Euskaraz aritzen ote dira? Bada ikasten eta erabiltzen duenik, bere laneko hizkuntza duena,
|
lagunekin
eta etxekoekin euskaraz mintzatzen dena, bada, euskaltegitik landa hitz egin ez eta urte batzuen buruan berriz etortzen dena gogoratzera, ingurune arras erdaldunean bizi delako, euskaldun gutxi dagoelako edota euskaldunak izanik ere identifikatzerik ez dugulako; norberaren izaera dela eta, lotsatia delako, prozesua erdizka uzten duenik ere bada,...
|
|
|
Garai hartan, Hegoaldean bezala, euskal kultura eta euskararen aldeko interes bizia zabalduz joan zen jendarte osoan. Euskara ikasteko gogoa hedatu zen eta han hemenka euskarazko kurtsoak antolatzen hasi ziren, izan dadin
|
lagunen arteko
talde informaletan, herriko kultur taldeetan ala hizkuntza irakasteko herriko elkarteetan. Denbora berean Mende Berri izenesoziolinguistika klusterra martin ugalde, kp/ 20140 andoain 83 ko taldea lehen barnetegiak antolatzen hasi zen, Iparraldeko euskaldun berrien lehengo belaunaldia sortuz.
|
|
|
Aipamen bat egin behar da ere Angeluko ikastolako esperientziari buruz. Guraso talde bat (20
|
lagun
) osatu da euskararen oinarriak ikasteko. Astean behin biltzen dira oren bateko kurtso bat segitzeko.
|
|
|
Horrez gain AEK k harreman jarraikiak atxiki eta elkarlan iraunkorra eramaten du Euskal Herritik kanpoko herri batzuetan euskara klaseak ematen dituzten elkarteekin, hala nola, Sustraiak Erroak Parisen,
|
Lagun
eta Maita Pauen, Bordaleko Euskal Etxea eta Toulouseko ikasleekin. Orotara urtez urte, 120/ 150 ikasle biltzen dira zentro horietan.
|
|
|
Horrez gain urtero Iparraldeko 15/ 20
|
lagunek
AEK k Forun duen barnetegian parte hartzen dute (iraupena: hilabete batetik laura).
|
|
|
|
Lagunekin
sinpleki mintzatu nahi nuke
|
|
|
Programa horren bidez, koadrila naturaletako
|
lagunak
elkarren artean euskaraz hitz egiteko ohitura hartuz joan daitezen lortu nahi da. Baina egitasmoa hedatuz doa eta administrazioko langileen artean ere hasia dira lehenengo urratsak egiten (Unanue, 2006).
|
|
|
Esan gabe doa, irakasleak berak dira partaiderik funtsezkoenak ikasgela barruko ikerketa arlo horri ekiteko. Eta, gaur egun, sare telematikoak
|
lagun
, bidea erraztu egiten da hainbat ingurunetatik eskuratutako datuak elkarrekin jorratzeko.
|
|
|
Gure susmoa, neurri handi batean tituluren bat behar dutelako etortzen direla zen, eta neurri handian bete betean asmatu dugu. Bide batez eskerrik beroenak eman nahi dizkiegu HIZNET ikastarorako ikerketa egiten lagundu diguten AEK ko Foruko Barnetegiko eta Gernikako euskaltegiko, Basauriko Udal Euskaltegiko, Bilbo Zaharra euskaltegiko, Ulibarri Euskaltegiko eta Zornotzako Barnetegiko
|
lagunei
. Bihoaz eskerrik beroenak ere, noski, gure lanaren tutorea izan den eta artikulu hau idaztera bultzatu nauen Maria Jose Azurmendi irakasleari.
|
|
|
(familia, lagunartea...) horietan gertatzen delako, eta bestetik hizkuntza komunitatearen konpaktaziorako bidea bertatik hasten delako (familia, lagunartea, auzokoak, elkarteetako
|
lagunak
,...).
|
|
|
Hortaz gain, euskaltegi, ikastetxe eta Administrazio publikoak ere parte hartzen ari dira egitasmo hauen kudeaketan eta sustapenean. Mintzapraktika programen oinarria, euskaraz hitz egiteko ohitura duten
|
lagunak
, hitz egiteko ohitura ez dutenekin elkartzea da.
|
|
|
Geroztik, etengabeko zabalkundea bizi izan dute programok, gaur egungo zenbakietara iritsi arte: 2006/ 07 ikasturtean 1750 bat
|
lagun
ari dira 40 herri eta eskualdetan.
|
|
|
Topagunearen ustetan erabilera askeko guneak euskalduntzea lehentasunezko gaia da, batetik neurri handi batean hizkuntzaren transmisioa (familia, lagunartea...) horietan gertatzen delako, eta bestetik hizkuntza komunitatearen konpaktaziorako bidea bertatik hasten delako (familia, lagunartea, auzokoak, elkarteetako
|
lagunak
,...).
|
|
|
Ezagutzan, euskara maila hobetu nahi/ behar dutenen ikas prozesua azkartzeko eta osatzeko klasetik kanpo, kalean, modu informalean euskaldunekin elkar ekintzan gaitasuna hobetzeko aukera emanez. Eta, erabileran eragin nahi dugu elkar ezagutzen ez diren pertsonen artean modu naturalean sortuko ez liratekeen euskarazko sare berriak,
|
lagun
berriak... osatzeko aukerak sortuz.
|
|
|
Ezagutzan, euskara maila hobetu nahi/ behar dutenen ikas prozesua azkartzeko eta osatzeko klasetik kanpo, kalean, modu informalean euskaldunekin elkar ekintzan gaitasuna hobetzeko aukera emanez. Eta, erabileran eragin nahi dugu elkar ezagutzen ez diren pertsonen artean modu naturalean sortuko ez liratekeen euskarazko sare berriak,
|
lagun
berriak... osatzeko aukerak sortuz.
|
|
|
Ikerketa hau ez zen burutuko hainbat
|
lagunen
borondate eskuzabalarengatik ez balitz. Neurtzaileok eta herrialdeetako koordinatzaileok; Rosa Ramos, Xabier Isasi eta Martinez de Luna, batzorde zientifikoko kideok; Nestor Urrestaratzu, datu basearen egilea; Yosu Yurramendi, estatistika aholkularia; datuak aztertu dituzuen artikulugileok:
|
|
|
Kale Neurketan jasotako datuek zera adierazten dute: neurketa egin den tokian eta unean (egunean eta orduan) zenbat
|
lagun
ari den euskaraz (edo erdaraz) hitz egiten."
|
|
|
V. Kale Neurketa honetan guztira 185.316
|
lagun
behatu dira4, 153.969 gaztelaniaz, 27.172 euskaraz eta 4.175 beste hizkuntzatan.
|
|
|
V. Kale Neurketa honetan guztira 185.316
|
lagun
behatu dira, 153.969 gaztelaniaz, 27.172 euskaraz eta 4.175 beste hizkuntzatan.
|
|
|
4 Aurreko neurketan, 2001ean, 241.812
|
lagun
neurtu ziren. Kontuan izan behar da neurketa hartan 173 udalerri neurtu zirela.
|
|
|
Bada, horixe da, hain zuzen ere, Euskararen Erabileraren Kale Neurketak neurtzen duena. Izan ere, kalean edo leku publikoetan gauzatzen diren harremanak jasotzen ditu, eta horiek normalean elkar ezagutzen dutenen artean gertatzen dira, familiakoen artean eta
|
lagun
artean, gehienbat. Hortaz, bada, esan daiteke garrantzi handikoa dela euskarasoziolinguistika klusterra soziolinguistika klusterra martin ugalde, kp/ 20140 andoain 73 ren kale erabilera neurtzea eta erabilera horren bilakaera zein den jakitea.
|
|
|
Bada, horixe da, hain zuzen ere, Euskararen Erabileraren Kale Neurketak neurtzen duena. Izan ere, kalean edo leku publikoetan gauzatzen diren harremanak jasotzen ditu, eta horiek normalean elkar ezagutzen dutenen artean gertatzen dira, familiakoen artean eta
|
lagun
artean, gehienbat. Hortaz, bada, esan daiteke garrantzi handikoa dela euskararen kale erabilera neurtzea eta erabilera horren bilakaera zein den jakitea.
|
|
|
Bestalde, harreman sareko euskaldunen dentsitateari dagokionez, familian eta lagunartean ezinbestekoa da senide edo
|
lagun
guztiek euskaraz jakitea, euskaraz hitz egingo badute: bietan ere, denek euskaraz dakitenean, nagusiki euskaraz hitz egiten dute, baina nahikoa da norbaitek euskaraz ez jakitea nagusiki erdaraz egiteko.
|
|
|
Euskal Herriko testuinguruan Nafarroa da atzerritar gehien bildu duen herrialdea (44.605). Azken urteotako datuei erreparatuz, batez bertze 8.000
|
lagun
gehiagokoa da urteroko Nafarroako migrazio saldo positiboa. Honezkero nafarren% 7,5 Europako Batasunaren kanpotik etorritakoa da12 2006an egin behar zen errolda ez da egin eta 2006ko erabilera datuak 2001eko ezagutza datuen aldean paratu behar izan ditugu.
|
|
|
Eta baieztapen honekin lotuta, beste egiaztapen bat: hizkuntza kalean erabiltzen denean, normalean ezagunen artean,
|
lagun
edo familiartekoen artean, eta era informalean izaten da.
|
|
|
Ez dugu ahaztu behar, abiapuntu jakin batetatik hasten dugu gure irakurketa: Kale Neurketak neurtzen duen erabilera eremu pribatukoa izaten da normalean, familia edo
|
lagun
artekoa. Eta baieztapen honekin lotuta, beste egiaztapen bat:
|
|
|
Antzerkiaren alorrean daude euskal antzerki taldeen biltzarra (eATB), Aketarre, Azika, Bordaxuri, Maite dugulako, Xirrixti mirrixti, zarena zarelako; zuberoako pastoralak, maskaradak, barrikadak... Bertsolaritza bultzatzen dute Bertsolarien
|
lagunek
bai eta ere Iparraldeko 7 bertso eskolak.
|
|
|
Egoera hobea izan zitekeela aitortuta ere, duela urte batzuk baino askoz hobea da XXI. mendean bizi duguna. eredua etengabe ari da gora egiten, duela 20 urte baino 200.000
|
lagun
gehiagok daki euskaraz, kultur produkzio oparoa dago esparru guztietan, euskararen aldeko jarrera hazi da eta euskararen aldeko lanean inoiz baino talde eta norbanako gehiago dabil.
|
|
|
3 Eremu informalari dagozkion hiru alorretako(
|
lagunekin
, kaleko eta etxeetako) erabilerak atzera egin du 50 adin taldetik gorakoengan eta hortik behera, aldiz, areagotu da.
|
|
|
Hizkuntzaren aldeko motibazio erlatiboaren garrantzia ere ezin da ahaztu, beraz, eta berretsia da beste adibide batzuetan: dimentsio mikrosozialeko zein makrosozialeko interbentzio zuzenik gabe, seme alabeekin ez ezik eremu informaleko beste zenbait kasutan ere euskararen erabilera(
|
lagunekin
eta, denbora tartean, kalean) igo da (ondorioen I.2 puntua).
|
|
|
Dimentsio mikrosoziala eguneroko gizarte bizitzarena da, alegia edozein gizarte zeregina bideratzeko besteekin ehuntzen den harremanena: etxekoekin, lankideekin,
|
lagunekin
, beste herritarrekin... Dimentsio honetan gauzatzen da hizkuntza jarduna, betiere norbanako dimentsioarekin eta dimentsio makrosozialarekin elkarreraginean.
|
|
|
2 Eremu informaleko hiru arlotan (seme alabekin,
|
lagunekin
eta kalean) ere erabilera igo da, hala ere, igoera eremu formaletan baino neurri apalagoan gertatu da.
|
|
2008
|
|
|
Hizkuntza teknologia helburu eta
|
lagun
euskara normalizatzeko bidean
|
|
|
• Chat moduko aplikazioetan ondo ezagutzen ez dugun hizkuntza batean hitz egin ohi den
|
lagun
bati mezuak bidaltzeko edo bere mezuak jasotzerakoan gurera itzultzeko.
|
|
|
Ha venido el amigo de Bilbao kasuak bi itzulpen zuzen izan ditzake: Bilboko
|
laguna
etorri da eta laguna Bilbotik etorri da. Analisi zuhaitzak erabakiko du itzulpena bat den edo bestea den, eta tamalez analisi zuhaitza sortzen duen programak ez du esaldiaren testuingurua ezagutzen edo ulertzen.
|
|
|
Ha venido el amigo de Bilbao kasuak bi itzulpen zuzen izan ditzake: Bilboko laguna etorri da eta
|
laguna
Bilbotik etorri da. Analisi zuhaitzak erabakiko du itzulpena bat den edo bestea den, eta tamalez analisi zuhaitza sortzen duen programak ez du esaldiaren testuingurua ezagutzen edo ulertzen.
|
|
|
Oso garrantzitsua izan daiteke jakitea ze hitz motaren aurrean gauden. Adibidez, euskara hizkuntza dela, edo
|
lagun
biziduna dela, edo tren ibilgailua dela, eta abar.
|
|
|
n, engan, z. Itzulpen orokorrena n dela kontuan izango badugu ere (está en casa/ etxean dago), itzultzaile automatikoari zehazten zaio biziduna baldin bada ondoan duen hitza –engan hautatu duela (conf� o en mi amiga/ nire
|
lagunarengan
dut esperantza), eta hizkuntza baldin bada –z duela (ha hablado en euskara/ euskaraz hitz egin du). Hala ere, bereizketa honek ez ditu arazo guztiak konpontzen eta batzuetan inguruko beste elementuei ere begiratu behar zaie:
|
|
|
Hemen bildu ditugu, beraz, hainbat motatako lanak: I. atalean, E. Baxoken biografia, bere euskaltzale eta eragile bilakaera azpimarratuz; II. atalean, E. Baxoki zuzentzen zaizkion aitortzak, berekin harreman zuzena izandako hainbat
|
lagunen
esperientziak bilduz; III. atalean, E. Baxoki eskainitako artikuluak. Horietako batzuk euskal lurralde bakoitzaren egoera soziolinguistikoaren deskribapenak dira —Iparraldekoak, Hegoaldeko EAEkoak, Hegoaldeko Nafarroakoak—; besteek teorizaziora jo dute, bereziki azken artikuluak, berrikuntzak aurkeztuz; artikulu batzuk sinkronikoak dira, besteak diakronikoak.
|
|
|
Mehatxua argia zen: ez balinbazuen eskandala sortzaileak barrika bat arno pagatzen, muntatzen zizkioten" Tobera mustrak", erran nahi baita herriko eta herri ondoetako jendeen aitzinean hartaz eta haren
|
lagunaz
trufatuko zirela. Pagatzen zuelarik gelditzen ziren galarrotsak, ez zuelarik onartzen, orduan bai, gazteriaren larderia.
|
|
|
Aspaldidanik
|
lagunak
, Erramun, Québec en 1980an lehenbiziko aldiz elkar topatu ginenetik: Laval Unibertsitateko CIRB (Centre International de Recherche sur le Bilinguisme) erakundean ezagutu ginen, gehienbat beraiengandik (Mackey, Gendron, Hamers,...) ikasiz, baina baita ere Euskararen egoera irakatsiz, bertan antolatzen ziren mintegietan parte hartuz, horrela harreman elkarreragile aberatsak ziren denontzako.
|
|
|
Mackey irakaslearen laguntzarekin, gero Unibertsitate Complutensean 1982 urtean aurkeztu nuena. Niretzako
|
lagun
ona izan zinen han, eta zenbait gauza zuzenean zuregandik ere ikasi nuen, horrela ba nire esker onak ere eman nahi dizkizut.
|
|
|
Aspaldidanik
|
lagunak
, Erramun, Québec en 1980an lehenbiziko aldiz elkar topatu ginenetik: Laval Unibertsitateko CIRB (Centre International de Recherche sur le Bilinguisme) erakundean ezagutu ginen, gehienbat beraiengandik (Mackey, Gendron, Hamers,...) ikasiz, baina baita ere Euskararen egoera irakatsiz.
|
|
|
Ondorioz, gutxi gorabehera seme alaben laurdena (%24, 7) maila desberdineko hizkuntza gaitasuna duten bikoteetatik datoz. Ehuneko txikia dirudien arren, seme alaba horien multzoa 114.097
|
lagunekoa
da, eta horrek erakusten digu zein garrantzitsua den.
|
|
|
Bigarren taldean, kide batek euskaraz ondo hitz egiten du eta besteak ez du batere hitz egiten. 31.654
|
lagunek
osatzen dute, aztertzen ari garen seme alaben %27, 7 Euskarak lehen hizkuntza gisa duen transmisioa asko gutxitzen da, eta gainera talde honetan dago alderik handiena transmisioaren ehunekoetan, euskara hitz egiten duena aita ala ama den kontuan hartuta. Alde hori 10 puntukoa baino handiagoa da (11,6 puntu).
|
|
|
Talde handiena da: 51.655
|
lagun
, seme alaben %45.
|
|
|
Gurasoek euskaraz ondo hitz egiten ez dutenean7, seme alaben %95ek gaztelania bakarrik jasotzen du lehen hizkuntza gisa, %3, 5ek gaztelania euskararekin batera eta %2 baino gutxiago dira euskara bakarrik jasotzen dutenak. Hala ere, esan beharra dago ehuneko hori horren txikia izan arren, euskara ez dakiten gurasoen seme alaben multzoa hain handia izanik (seme alaba guztien ia %70 hain zuzen), lehen hizkuntza gutxienez euskara dutenen kopurua handi samarra dela, 17.133
|
lagunekoa
, alegia.
|
|
|
Nafarroa Oinez egunarekiko fideltasuna neurtzen duen galderaren arabera, esan daiteke bi
|
lagunetatik
bat urtero joaten dela Oinez jai egun guztietara (%48, 8). Bestalde, %17, 5ek soilik parte hartu du Vianako azken ekitaldian, aurreko urteetako Oinez egunetara joan gabe.
|
|
|
Gehiengoak,
|
lagun
(%51, 4a) edo familiarekin (%43a) joan dira eta haien motibazio nagusienak, euskarari laguntzea (%53, 1a) eta Ikastolari laguntza (%44, 3a) izan dira.
|
|
|
Bianara hurbildutakoen profilaren argazkia honako hau izan da: 35 urteko emakume nafarra, eguerdiko 12etatik, arratsaldeko 6ak arte egun pasatzera dioana,
|
lagun
edo familiarekin hurbildu dena eta euskararen gutxieneko ezagutza duena.
|
|
|
5 Gehiengoak,
|
lagun
(%51, 4a) edo familiarekin (%43a) joan dira eta haien motibazio nagusienak, euskarari laguntzea (%53, 1a) eta Ikastolari laguntza (%44, 3a) izan dira, kontuan hartuz, inkestatutakoen gehiengoak, 2007ko Oinezek lortutako irabazien kopurua, Bianako Erentzun Ikastolara doala, dakiela.
|
|
|
Ekialdeko udalerrietako ingeleshiztunek probintzia barruko bigarren komunitate anglofono handiena osatzen dute. Han 150.000
|
lagunek
baldin badute ere ingelesa hizkuntza ofizial nagusitzat, eskualdeak 8.000 ingeles hiztun galdu zituen 1996ko eta 2001eko errolden artean. Bishop’s Unibertsitatea, Champlain ikastetxea, ingelesezko hiru institutu eta lanbide heziketa dituenez, esan daiteke hezkuntzak jasotzen duen babesa egonkorra dela.
|
|
|
Datu hau ere ez da harrigarria: euskara erabiltzen duten ziberkomunikabideen artean, erdia gipuzkoarrak dira (50 komunikabide; Donostian 22), Bilbon Euskal Herriko biztanleriaren erdia biltzen bada ere (2.124.846
|
lagun
2006an, Eusko Jaurlaritzaren arabera). Adierazpena erraza da:
|
|
|
Hurbiltasunak biderkatu egiten du albiste baten garrantzia. Ikus egiten da herrian istripuz hildako batek jakin min handiagoa sortzen duela munduko beste puntan hildako mila
|
lagunek
baino. Informazio Gizartean toki hedabideak garatzen diren neurrian, informazioaren hurbileko mailak ez dira ezabatzen sare globalean.
|
|
|
Eusko Jaurlaritzaren HPS ren ikerketan irakur daiteke gaur egun EAEn 16 urtetik gorakoen artean 613.000
|
lagunek
euskaraz irakurtzeko gaitasuna dutela (HPS 19), baina benetan hori al da prentsa idatziaren publiko potentziala?
|
|
|
EAEn 16 urtetik gorakoen artean 613.000
|
lagunek
euskaraz irakurtzeko gaitasuna dutela (HPS 19), baina benetan hori al da prentsa idatziaren publiko potentziala?
|
|
|
CIESen emaitzen arabera, kontsumitzaile ertainak 131.000
|
lagun
lirateke. Kontsumitzaile handiak, berriz, 74.000 lagun.
|
|
|
CIESen emaitzen arabera, kontsumitzaile ertainak 131.000 lagun lirateke. Kontsumitzaile handiak, berriz, 74.000
|
lagun
. Hortaz, nukleo sendoena 74.000 kontsumitzaile hauek osatuko lukete.
|
|
|
CIESen emaitzen arabera, kontsumitzaile ertainak 131.000
|
lagun
lirateke. Kontsumitzaile handiak, berriz, 74.000 lagun.
|
|
|
CIESen emaitzen arabera, kontsumitzaile ertainak 131.000 lagun lirateke. Kontsumitzaile handiak, berriz, 74.000
|
lagun
.
|
|
|
+ Zabalkunde handikoak (leku eta
|
lagun
askorengana heltzen direnak).
|
|
|
hizketakidearen edo taldearen hizkuntza; erreferentzia taldearen hizkuntza erabilerak; edo hizkuntza bat ala bestea aukeratuz gero aurreikus daitezkeen ondorioak. Horrenbestez, (a) gure solaskideak gure
|
lagun
taldeko euskal hiztunak badira eta ez badago osagai berririk, (b) ohikoa bada hizkuntza hori erabiltzea eta (c) baldin badakigu ongi ikusita dagoela euskaraz hitz egitea, euskara aukeratzeko probabilitatea gehienekoa izango da.
|
|
|
Izan ere, gatazkaegoerei aurre egiteak sortzen duen gastua murriztea da asmoa, erabilera horrek dakarren gogobetetzea ahalik gehiena areagotuz. 12
|
laguneko
taldeentzat da ikastaroa, eta 10 orduko iraupena du.
|
|
2009
|
|
|
Iri gertatu ez bezala, L eren euskararen eremua ez zen eskolara mugatzen. Familian, plazan,
|
lagunekin
jolasterakoan, euskararekin gozatu egiten
|
|
|
17 urterekin, Iruñera joan zen ikasten jarraitzera. Nafarroako hiriburuan egin zituen
|
lagunen bitartez
, pixkanaka euskarara hurbildu eta 19 urterekin euskaltegian matrikulatu zen, Unibertsitatean Historia ikasten zuen bitartean. Euskaltegiko azken kurtsoetan L k eman zizkion eskolak.
|
|
|
I koadrilako
|
laguna
du eta berari sarritan entzun dio Euskarari buruzko Legea 1986an onetsi zenetik hona, hainbat saiakera egin direla huraxe aldatzeko, baina saio guztiak alferrekoak izan direla: 1992an44, 1993an45, 1994an46, eta bitan, 1998an47.
|
|
|
I k bere
|
lagun
irakasle bati sarritan gogoratzen dio euskarazko irakaskuntza publikoa eremu mistoan eta euskaldunean dagoela bermatua; baina teorian da hori. Izan ere, eguneroko jardunean oztopoak dira nagusi.
|
|
|
2006ko Sanferminetan Donostiako
|
lagun
batek deitu zion, festetara etorriko zela esateko. Iruñera egindako lehenengo bisita zenez, I k egun osoa antolatu zion:
|
|
|
Google osoa katalanez mantentzearen ardura dute. Alegia, 14
|
lagun
daudela bertan lanean katalanez. Programak itzultzeko industria, adibidez, inoiz ikusi gabeko mailatara ari da igotzen eta, beraz, hizkuntzaren industria ari da sortzen; hizkuntza ez da soilik ondare pertsonala eta kolektiboa, emozioa eta norberaren adierazkortasunaren erabilera, baizik eta industria ere bai.
|
|
|
Atzerritar bat ekartzeak beti esan nahi du normaltasuna pikutara doala. Eta ni Indio
|
laguna
izan arren, ulertzekoa da horrek dakarren normaltasunaren haustura.
|
|
|
Haatik, haien erantzuna ere argigarria izan zen: Ekuadorko eskualde gehienetan ez dago Interneterako sarbiderik, oso
|
lagun
gutxiren esku dagoen luxua da hori bazter haietan.
|
|
|
Eguneroko bizitzako euskararen errepertorioak (lexikoa, espresioak, fraseologia, gramatika...) pobretzen jarraitzen du. Gaztelaniaren eta frantsesaren presentzia orain urte batzuk baino askoz handiagoa da; hizkuntzok gehiago sartzen dira
|
lagunen
, bizilagunen eta senideen arteko harremanetan, baita etxean bertan ere.
|
|
|
" Dislokazio demografiko" kontzeptuak adierazten du hiztun herriko
|
lagunak
desagertu edo sakabanatzen direla.
|
|
|
" Dislokazio demografiko" kontzeptuak adierazten du hiztun herriko
|
lagunak
desagertu edo sakabanatzen direla. Hala, lagunok beste hiztun herri bateko kideen artean nahastu eta aienatzen dira.
|
|
|
" Dislokazio demografiko" kontzeptuak adierazten du hiztun herriko lagunak desagertu edo sakabanatzen direla. Hala,
|
lagunok
beste hiztun herri bateko kideen artean nahastu eta aienatzen dira. Batez ere migrazioek eta urbanizazio prozesuek eragiten dute.
|
|
|
Izan ere, gizarteeremu bakoitzak bere osagaiak eta erlazioak antolatzean hizkuntza portaera bat eskatzen du. Horrela, euskararen erabilerako eremu bat, adibidez,
|
lagunen arteko
aisialdia, beste hizkuntza batek bereganatzen du.
|
|
|
Eguneroko bizitzako euskararen errepertorioak (lexikoa, espresioak, fraseologia, gramatika...) pobretzen jarraitzen du. Gaztelaniaren eta frantsesaren presentzia orain urte batzuk baino askoz handiagoa da; hizkuntzok gehiago sartzen dira
|
lagunen
, bizilagunen eta senideen arteko harremanetan, baita etxean bertan ere. Produktu mundializatuen berriketak, bizi estilo berriko diskurtsoak presente daude, egunero, hala etxeko elkarrizketetan nola lagunen arteko harremanetan.
|
|
|
Gaztelaniaren eta frantsesaren presentzia orain urte batzuk baino askoz handiagoa da; hizkuntzok gehiago sartzen dira lagunen, bizilagunen eta senideen arteko harremanetan, baita etxean bertan ere. Produktu mundializatuen berriketak, bizi estilo berriko diskurtsoak presente daude, egunero, hala etxeko elkarrizketetan nola
|
lagunen arteko
harremanetan.
|
|
|
Bigarren hizkuntza bat ikasten ari diren ikasleentzat oso egokiak dira blog ak, batez ere motibazioari begira. Berriak, bitxikeriak, iritzi artikuluak, argazki oinak, liburu edo filmen iruzkinak, zuzendariari bidalitako eskutitzak,
|
lagun
bati igorritako gutunak, kronikak (herriko jaiak, txangoak, bidaiak, gertakizunak), kirolak, kultura ekitaldiak eta abar luze bat lantzeko aukera eskaintzen dute blogek. Aipatutako adibide horietan ikusten den bezala, blogek harreman zuzena dute egunkari edo aldizkari elektronikoekin.
|
|
|
Hautapen honetan, hitzaurre horietako lehena dakargu soilik. Txillardegik hitzaurre horietan emaniko ideien inguruko gogoeta interesgarria egin du Paulo Agirrebaltzategik Txillardegi
|
Lagun
Giroan Txipi Ormaetxeak 2000 urtean argitaraturiko" Txillardegi BAT Soziolinguistika Aldizkaria ren Zuzendaria" artikuluan.
|
|
|
• Udako Euskal Unibertsitateak (UEU) eskaini zizun omenaldian, eta Txillardegi,
|
lagun
giroan (2000) omenezko liburuan" Euskararekiko ikerkuntza egungo zientziagintzan" izeneko artikuluarekin parte hartu nuen.
|
|
|
Etorkizunari buruz, hortaz, bertako hizkuntza ez dakien belauna, atzeraturik gelditzen da laster; eta gelditze hori da hain zuzen aurrerapenaren termometro on bat. Erdaldun abertzaleak, jaun andreok, beste herri pizkundeen argitan, atzean utzi behar dugun belauneko
|
lagun
dira. [...] Bigarren belaunak, eta ondorengoak, nazio hizkuntza darabil non nahi; hizkuntza inperialismoaz eta garrantziaz ondo jabetu ondoren, herriaren branka izanez" 22.
|
|
|
Gaur egun denok dakigu nahiko kastellano, eta euskara romantizismo bezala edo ikusten dut. Egia da, nik nere bizitzarako behar dut euskara, eta ni bezala euskara behar duten ‘kapritxosoak’
|
lagun
ditut, Txillardegi bat, bat esateagatik". 15
|
|
|
Egia da, nik nere bizitzarako behar dut euskara, eta ni bezala euskara behar duten ‘kapritxosoak’
|
lagun
ditut, Txillardegi bat, bat esateagatik".
|
|
|
Alvarez Enparantza, Zakur bakarra
|
lagun
, Jose Luis izenez, Aloña hegian, euskalduna senez, eremu handian, letretan Larresoro badabilke antsia
|
|
|
Aurton etxeko dugu, darabil goldea; lehendik ezaguna, kolpeak luze ditu, arean jada baita gorra du atea, betiko
|
laguna
, erantzuna ez zaio badaki Jose Luisek gertatzen merkea. onartzen duguna.❚
|
|
|
Ez dugu sekula egin, hitz batean esateko, Leturia-rena bezalako ibilaldirik gogo bideetan barrena" (1983ko ed., 11 or.). Arantzazuko Teologiako ikasleek ere" irentsi" egin omen zuten nobela, Iñaki Bastarrikak Txillardegiri berari gutun moduan Jakin aldizkarian idatzitako artikulu kritikoan aitortu zuenez; 1 eta goraipamen handiak izan zituen nonbait; Bastarrikak berak, pozik agurturik idazle gazte berri" egikorra", bere iritzi aski negatiboa azaldu zion nobelari buruz, batez ere" ekarrizkoak" omen zirelako bertan erabiltzen zituen gaiak, eta ez" etorrizkoak". Luis Villasantek —Bastarrikaren eta
|
lagunen
irakasle orduan Arantzazun— Egan en argitaratu zuen bere iritzia2; gaiaren aldetik kritikatu zuen bereziki nobela, eta existentzialismoren kritika orokorra egiteko baliatu zuen bere idatzia; hala ere, autoreari zorionak emanez —" euskal literaturan egin digun sarrera ospetsuagatik" — eta obragatik bere poza agertuz amaitu zuen bere idatzia: " Ondokoak asikiñen arabera izango badira, ba du ama euskerak zergatik poztu".
|
|
|
Etsipen
|
lagun
jat.
|
|
|
" Zer dira nire lerro hauek guztiak arrenkura sutsu baten gar kiskalgarri baizik? Zorion irritsa da, bai, nire kezkaburua, bakarrik egotera ekarri nauen zio ezkutua, eta neure
|
lagunengandik
ihesi joateko agindu nauen ahotsa. Hori ez besterik.
|
|
|
Hitz labur hauen bidez maitasunez eskertzen dizugu zure lana eta zure
|
lagun
izatea. Beraz, arrazoi asko, behin eta berriz, zuri Zorion beroenak emateko.
|
|
|
" Eskolaz kanpoko jardueretan (solfeo, antzerkia...) etengabeko harremana nuen euskararekin, eta horrek indartu egiten zuen nire motibazioa. Nire
|
lagun
batzuk baserrian bizi ziren, eta euskaraz mintzatzen nintzen haiekin". " Gero eta kontaktu gehiago izan nuen euskararekin, eta ilusioa egiten zidan amari esaldi solte batzuk erakustea.
|
|
|
" Ni gaztelaniaz bizi nintzen. Etxean, kalean eta
|
lagunekin
gaztelaniaz mintzatzen nintzen. Hori guztia aldatu egin zen gurasoek" D" ereduan sartu nindutenean eta euskara ikasi nuenean".
|
|
|
Argi dago eskolako ereduaz gain etxeko hizkuntza,
|
lagunen artekoa
, bizi girokoa eta beste zenbait faktore eragile ere badirela hizkuntza gaitasunaren lorpenean. Hala ere, hizkuntza konpetentziari dagokionez, agerian geratu da" D" eredukoek ziurtasun handiagoa dutela" B" eta" A" eredukoak baino, baita" B" eredukoek" A" eredukoek baino ere. alde batetik, nahiago dute gaztelaniaz idatzitako testuak irakurtzea, errazagoa egiten baitzaie.
|
|
|
Ereduen baitako gaitasuna desberdin mailakatu da beraien artean. Argi dago eskolako ereduaz gain etxeko hizkuntza,
|
lagunen artekoa
, bizi girokoa eta beste zenbait faktore eragile ere badirela hizkuntza gaitasunaren lorpenean. Hala ere, hizkuntza konpetentziari dagokionez, agerian geratu da" D" eredukoek ziurtasun handiagoa dutela" B" eta" A" eredukoak baino, baita" B" eredukoek" A" eredukoek baino ere.
|
|
|
BAT aldizkariko
|
lagunek
parada eman didate oraingo honetan Txillardegiren omenez zerbait idazteko, beronek soziolinguistikan egineko ibilbidea gogotan. Asko dira Txillardegik bere ibilbide oparoan egin dituen lanak eta jorratu dituen esparruak; hori dela eta, faktore sozialesoziolinguistika klusterra martin ugalde, kp/ 20140 andoain 151 kin batera hain gogokoak izan dituen fonetika eta hizkuntzaren bariazioa ere landu gura izan ditut nire ekarpen txiki honetan.
|
|
|
BAT aldizkariko
|
lagunek
parada eman didate oraingo honetan Txillardegiren omenez zerbait idazteko, beronek soziolinguistikan egineko ibilbidea gogotan. Asko dira Txillardegik bere ibilbide oparoan egin dituen lanak eta jorratu dituen esparruak; hori dela eta, faktore sozialekin batera hain gogokoak izan dituen fonetika eta hizkuntzaren bariazioa ere landu gura izan ditut nire ekarpen txiki honetan.
|
|
|
Usteak, hala ere, aldatu eta garatu egiten dira. Geure buruari buruzko iritzi ezberdina dugu, ezkondu egiten gara, banandu,
|
lagunak
eta adiskideak aldatzen ditugu eta ezberdin jokatzen dugu, gure usteak aldatu egiten direlako.
|
|
|
zer balio du haserretzeak, solaskidea geure nahira makurraraztea ez bada?, Norbaiti sinpatia edo maitasuna adierazterakoan ari gara, aldi berean, erakusten gure ondoan onartzen dugula, gurekin egon dadila nahi dugula, atsegin dugula harekin egotea. Pertsona bat triste dagoenean, gogoeta mota batzuk datozkio gogora eta ez beste batzuk, ingurukoekin modu jakin batez jokatzen du eta ez beste modu batez, eta inguruko
|
lagunek
gauza batzuk esango dizkiote eta ez beste batzuk. Zirrarek eta sentipenek indar orokortzaile ikaragarria dute gizakiongan, halako moldez non gure organismo osoa —jokaera, gogoeta, hizketa moldea, gorpuzkera, e.a.— lerratzen baitu orain norabide batean orain bestean.
|