|
2010
|
|
|
Garbizaletasunaren inguruan eztabaidak izan ziren. Severo Altubek lexiko garbia erabiltzera baino joskera ona, euskarari dagokiona, erabiltzera
|
jarri
nahi zituen euskal idazleak. Erderismos liburuan agertu zituen ideia horiek eta, bide batez, euskal hitz garbiak erabiliz, erdal kutsuko testuak osatzea salatzen zuen.
|
|
|
Umetatik ezagutzen zuten elkar, Saturrarango Seminariotik. Augustinek Deia egunkarian idatzitako hitz hauek
|
jartzen
dizkigu autoreak, bien arteko harreman estua adierazten dutenak:
|
|
|
Biografia liburuan garai hartako idazleek izenordez sinatzeko zuten ohitura aipatu da. Ohitura eta aldi batzuetako debekuak
|
jarri
izan dira horren arrazoitzat. Julenek, liburu honen sarreran zehatz mehatz ematen dizkigu Augustinek erabili ohi zituenak:
|
|
|
Jaungoiko Zale Bazkunak Jaungoiko Zale aldizkaria argitaratzen zuen eta garai hartan, euskal gaien inguruan astekari bat plazaratu nahian zebiltzan. 16 urteko gazte harengan
|
jarri
zituzten begiak hura antolatzeko. Augustinek baietz, baina berriro ere gaixoaldiak jota, etxera itzuli behar.
|
|
|
Kultura arloan baziren garai honetan ereduak eta gidari onak, herria eraikitzeko euskaran eta literaturan tresna guztiz baliagarria ikusi zutenak; horietako bat zen Jose Ariztimuño. Aitzol?. Honek El Día egunkari elebiduna, EAJren organo ofiziosoa, abian
|
jartzea
lortu zuen. Goian aipatutako idazle horiek eta Augustinek egunkari hartarako Ondarroako kronikak idazten zituzten.
|
|
|
Euzkadin Lauaxetarekin harremanetan
|
jarri
zela adierazi dugu. Harreman hauek sendotuz joango dira gerora eta Lauaxetak, herriko kronikak ez eze, herri jakintza, ohiturak, estropada bertsoak etab. biltzea ere eskatu zion.
|
|
|
zigorgabetasun edo inpunitate kontzientziaz jokatzen dutela. Hau begi bistan
|
jartzeko
adibide xume bat baino ez dut aipatuko hemen. Operatiboburu izandakoak honako hau esan zuen nitaz (erdaraz, noski):
|
|
|
Txarrena: ni beti zutik eduki nindutela eta eskuburdinak
|
jarrita
, eta eskuak sorbalda aldean. Bukaeran gela utzi eta bainura sartzeko baimena eskatu nuen, handia eta txikia?
|
|
|
+ 08:00etan edo Madrilako bidea hartu genuen burua makur patrol(?) batean eta eskuburdinak
|
jarrita
, eskuak atzealdera eramanda. Zorionez pixka bat beranduago eskuburdinak kendu eta eskuak aurrealdean ipintzen utzi zidaten.
|
|
|
Euren lana zen. Madrila iristean, autoaren sirena abian
|
jarri
eta jo eta fuego ailegatu ginen, gure, egoitzara, 5 egun luze eta infernukoak izan ziren haiek emandako lekura.
|
|
|
Ez sinestekoa! Manta bana hartu eta oheko 2 izkinatan
|
jarri
gintuzten: batzuetan biak eserita, besteetan bat zutik paretara begira eta bestea ohe gainean etzanda, e.a. Bera ezarrita ikusi eta neu zutunik egoteak enbidia pixka bat sortzen zuen nire baitan:
|
|
|
Ez dakit, 2zpa3 besterik mintzatu ez baziren ere, koadrila handi samarra (8/ 10?) otu zitzaidan. Begiak itxita (buruan estalkiren bat
|
jarrita
nengoela uste dut, baina ez nago seguru), pareta baten aurrean zutik, paretara begira, eta nire atzean, urruti samar, besteak.
|
|
|
eta nire atzean, urruti samar, besteak. Batek besoak altxa eta paretaren kontra
|
jartzeko
esan zidan. Berehala egin nuen.
|
|
|
ofizioko abokatua (emakumezkoa) heldu ziren. G.z.a bestearen ondoan
|
jarri
zen, nire aurrean; abokatua, berriz, nire atzean, ikusteko aukerarik izan ez nuelarik. Formalitateak bete eta ea galdera bat egin nezakeen agertu nuen, alegia deklarazioak egin baino lehenagoko galdera, bestela deklaraziorik ez nuela egingo.
|
|
|
Goiko pasiloetara igo eta betikoa: gorputza tenteago
|
jarri
eta begiak irekitzeko baimena, noizean behin bidean beste atxiloturen batekin topo eginez geratu eta buru makur eta begiak itxita edukitzen nindutelarik segundo batzuetan. Azkenean, forentsearen aurrean:
|
|
|
Legeak babestutako jokabide bidegabe perbertso hura, gizakiak suntsitu eta umiliatu besterik egin nahi ez dituen jokabide hura, giza eskubide oinarrikoak urratzen dituen jokabidea (sistema polizial juridikoa) salatu eta gaitzetsi beharra sentitu dut kontzientzia eragozle bihurtuz. Erabakia tinko eta irmoa da, poz izugarria ekarri didana, bihotza bor borka
|
jarri
didana. Galdera bakarra:
|
|
|
Hitz batez: pobreekin eta pobreen artean bizitzeko parada
|
jarri
zait, bizitzan neuk inolako pausorik egiteke. Laus Deo!
|
|
|
Del Olmo epaileak itxiarazi zuen EGUNKARIA guardia zibilen eskaria onartuz eta hauxe izan da gure kontrako salaketa: ETAkide izatea eta egunkaria ETAren zerbitzuan
|
jartzea
. Hasierako fiskalak bere egin zituen salaketa hauek, baita Herri salaketa aurkeztu zuten. Dignidad y Justicia?
|
|
|
2003 urteko urrian gertatu zen: orduan Del Olmo instrukzio epaileak sumarioa edo auzi nagusia bitan banatu zuen eta 2007.ean bultzada erabakigarria eman zion, 3 lagun gehiago inputatuz eta auzi hau epaiketa bidean
|
jarriz
.
|
|
|
Hitza hartu zuen azken abokatuak maisu-lana egin zuen: lehenik, 10 puntuko argazki eder eta ikusgarrian EGUNKARIA kasua bere gordinean
|
jarri
zuen han geundenon aitzinean,, prozesu inkisitoriala, izan zela nabarmenduz eta, bigarrenik, bere bezeroen, eta sarri askotan beste hiruron defentsa zoragarria eta hunkigarria burutuz.
|
|
|
Agian aurten kalera dezakete. Aukera ona dauka bere bizitza aldatu eta beste norabidean
|
jartzeko
: senideen babesa eta bere neska lagunarena ere baitauzka.
|
|
|
Puntu honetan Chambrako eredua jatorrizko grafian
|
jarriko
dugu eta mami zein azalaren iruzkin laburra egingo dugu. Konparagai erabiliko ditugun gainerako bi ereduak Haritschelhar (hemendik aurrera Hts.) eta KKK liburukoak izango dira.
|
|
|
–Herri metafora da Graziano Anduagaren liburuan agertzen denez Jaungoikoa eskilara egilea dela, goikoak behean
|
jartzen
dituelakoa eta behekoak goian, denboraren joanean. Gure irudi hau landu edo kultuagoa dirudi.
|
|
|
Guk halaxe uste dugu.
|
Jarri
dezagun, azkenik, hamar ahapaldiak eskuidatzian agertzen diren bezalaxe, inongo aldaketarik gabe:
|
|
|
12. Puntu suspentsiboen kasua konplexuago ere izan daiteke., arrazoi nagusia Haritschelharrek aipatu duena bada ere. Guk esku artean dugun eskuidatzian zazpigarren eta bederatzigarren ahapaldien ondoan lerro bakarreko eten puntuak
|
jartzen
ditu eta ez dakigu zertarako diren eten puntu horiek.
|
|
|
14. Ez dago oso garbi hasierako ümi delakoa, hots, lehen u? horren gainean bi puntuak
|
jarri
dituela, gaineko lerroko, g, kontsonantearen beheak ez baitu uzten argi?
|
|
|
15. Lehen idatzialdian badirudi baiezko forman idatzi duela, hau da, badizu. Gero, zuzenketa eginez, kontrara
|
jarri
du: eztizü.bat eragin diola.
|
|
|
Goragoko puntuan
|
jarri
digutun bi ahapaldiez gainera, badago besterik ere eskuidatzian. Marginalia bezala, letra txikiago batez goragoko puntuan jarritako ahapaldiez gainera, beste ahapaldi batzuk ere agertzen dira.
|
|
|
Goragoko puntuan jarri digutun bi ahapaldiez gainera, badago besterik ere eskuidatzian. Marginalia bezala, letra txikiago batez goragoko puntuan
|
jarritako
ahapaldiez gainera, beste ahapaldi batzuk ere agertzen dira. Eskuidatzia nagusiki transkribatu duen esku berak idatziak ote dira?
|
|
|
Zentzuari gagozkiola, aldaketa txiki bat egin dugu. Bigarren ahapaldian eztitüt
|
jarri
beharrean ezitüt jarri dugu, hau da, euskara estantarreko, ez zaitut?. Honelako zerbait izan behar luke:
|
|
|
Zentzuari gagozkiola, aldaketa txiki bat egin dugu. Bigarren ahapaldian eztitüt jarri beharrean ezitüt
|
jarri
dugu, hau da, euskara estantarreko, ez zaitut?. Honelako zerbait izan behar luke:
|
|
|
17. Lehen idazkeran erbiak
|
jarri
duela dirudi. Geroagoko zuzenketak erbia garbi markatzen du.
|
|
|
Aurreko puntura ekarri ditugun lau ahapaldiak ez direla kantu osoan edozein ordenatan jartzen. Non
|
jarri
behar diren markatzeko marra beltz batez markatzen da lekua. Guk uste dugu marra beltza leku zehatza markatzeko dela.
|
|
|
Egin dezagun lehen lehenik ohar bat. Aurreko puntura ekarri ditugun lau ahapaldiak ez direla kantu osoan edozein ordenatan
|
jartzen
. Non jarri behar diren markatzeko marra beltz batez markatzen da lekua.
|
|
|
Eta antropologiako asignatura horretan bada agerikoa, sentido comun? deritzana, batez ere
|
jartzen
dutenean Marvin Harrisen teoria zentruan. Eta teoria hori materialismo kulturala da, zeina aplikatzen ahal zaion historiaren estudioari:
|
|
|
Luis Arostegi-k: Egia da, kontaezin herri, kultura eta gizarte eta pertsonakaz hartuemoneten
|
jartzen
zaitu karguak. Aukera hori ordain ezinekoa da.
|
|
|
Baina bitartean, eguneroko ekintzak betetzen jarraitzen dogula, pentsa egin behar dogu sakon, bakean, garraztasun barik, pentsatu. Eta zuzentasunaren alde
|
jarri
koherentziaz. Eta otoitz egin, hau da, kristau fedearen gunean, bihotzean murgildu.
|
|
|
Ohorea Aita Zavalarentzat izan zen, doktore boneta Tolosako jesuitaren buruan
|
jarri
zuten, jantzi bereziak ere Xabierren bizi zen langile porrokatuaren soinean pausatu ziren... Edozelan ere, doktore berri izendatzen zuten euskaldun apalak bazekien, sentitzen zuen?
|
|
|
Izan ere, Aita Zavalaren ustetan, Deustuko ekitaldi akademiko hartan buruan
|
jarri
zioten bonet hark beste buru asko ere jantzi zituen, buru apalak, buru azkarrak...: –Aldi ontan, neri ez ezik beste askoren buruari ere eransten diozute estalki ori?.
|
|
|
Ziur gaude Aita Zavalak, Deustun
|
jarri
zioten bonetaren lits txikitxo bat, hots, doktore buru estalkiaren bueltan zintzilik dauden haritxoetariko bat, Jose Manuel Arriolarentzat gordeko zuena. Hil aurretxoan amaituta eta inprentarako prestatuta laga zuen Mondragoiko kalezaiñaren bertsoak liburuaren aleren baten egongo da firutxuhori.
|
|
|
Idazteko edo klasea emateko nahitaezko lehen premisa kontzeptuak edukitzea da. Hori hola izanik ere, baina azalpenerako trebetasuna, ordenatzearena, bata bestearen atzean
|
jartzea
eta kontzeptuak elkarrekin lotzea, estudio bidez eta ariketen bitartez lortzen da.
|
|
|
Hala joka daiteke hiperonimoekin zein hiponimoekin, hierarkian berba orokorragoak goian
|
jarririk
eta konkretuenak azpian.
|
|
|
|
Jar
dezagun arreta berezia oinarrizko zazpi printzipioetarik hirutan:
|
|
|
Geu ere, artega
|
jartzen
gara, zuhur, taldeko erosotasunetik bakan izatera aldatzean, begirale izatetik begiratu bihurtzean. Baliteke, Xabier Amurizaren iritziz, urduritasuna ondo etortzea, baldin saioa hasi arteko urduritasuna bada.
|
|
|
Ikasleen aurrean, bestalde, erne
|
jartzen
garela ere baieztatu dugu, zeren kontzentrazioa eskatzen baitu hizlari, aktore hizlaria aktore baita, beste izen batekin bada ere lanak eta askok uste baino handiagoa gainera. Lagungarri zait niri neuri paperezko euskarria eskuetan dudala ikasgelaratzea, txosteneko garrantzitsuena koloreztaturik dudala, azpimarraturik, ideia nagusiak argi bezain garbi azaldurik.
|
|
|
Zer egingo? Orain zutunik, orain makurturik
|
jartzen
hasi zela, banakusu, enakusuesanik, ea tarte horretan memoria freskatzen zitzaion.
|
|
|
Interaktibotasuna errazteko, neure praktikari jaramon eginik, ikasleengandik hur
|
jartzea
dut gogoko ezen, hurbiltasun horretatik inplikazioa hazi egiten baita. Sartzen nintzenean ikasgelara eta abiatu esanik:
|
|
|
Hirugarren saioan bertsolariak hiruna bertso abestu behar izan zituzten, Zubimendi jaunak puntua
|
jarrita
: –Asi dezagun berriz/ bertsotan saioa,/ nik oi, ak emanikan/ or yarraitzekoa?.
|
|
|
–Bertso batek honelako indarra izanik, zenbat eta zenbat egin lezakete bertsolariek, bide zuzenean
|
jarrita
, gure egiaren zabalkunderako! Hau izan zen une hartako oldozkuna.
|
|
|
Berez, zorrotza eta zirikatzailea zen arren, Uriartek bazekien bere sentimentuak bertsoen bitartez adierazten, samur eta sakon adierazi ere. 1928an anaia hil zitzaionean, samin eta atsekabez beterik, lau bertso eskaini zizkion, bere fede irmoa ere agirian
|
jarriz
:
|
|
|
1 o.; 32 cm; bertso-paperak; hasten da: . Iru lau bertso
|
jarri
biarrik/ aurkituten yat barrua?; Gregorio Mujikaren liburutegitik etorritako alea. Editorea:
|
|
|
Buruz behera
|
jartzen
naizenean ikusten dut mundua zuzen.
|
|
|
Horretarako kurtso desberdinak antolatzeari ekin zioten Santutxun egin ohi zuten bezala. Proposamenak mahai gainean
|
jartzea
ere lortu zuen: –bertako euskaldunek beti euskara erabiltzeko konpromisoa hartzea; ikastola sortu berriari laguntzea; aurreko urtean hasitako gau eskolak indartzea; euskarari berehala eskola nazionalean tokia egitea.
|
|
|
Euskaltzainburua Patxiri domina
|
jartzen
.
|
|
|
Lehenengo hitzetan Henrike knör izan zuen gogoan haren aulkia hartu baitu Arabako lurraldetik. Estimatua zuela agerian
|
jarri
zen, biek euskararen alde jardun baitute urteetan zehar beren lurraldean. Patxik adierazi zuen bezala, zaila gertatzen da hitz gutxitan adieraztea Henrikek burututako lan guztia.
|
|
|
Patxik adierazi zuen bezala, zaila gertatzen da hitz gutxitan adieraztea Henrikek burututako lan guztia. Aipagarria onomastikan eta toponimian aditua zela eta besteen laguntzaz Gasteizeko Euskal Filologiako fakultatea mar txan
|
jarri
izana.
|
|
|
Bestalde, psikologiak diosku pertsonon izaera, zeharo taxututa edota finkatuta geratzen dela, hainbatean, sei, zazpi edo zortzi urte bete orduko. Hau da, bizitzako lehen urte horietan
|
jartzen
ditugula gure geroko norabideen oinarriak. Adin horretan bideratuta geratzen omen da, gure nortasuna.
|
|
|
Guzti hori kontuan izanik, nire jardun honetan Aramaioko nire jaioterrian euskarak azken mendean egin duen ibilbide luzeko ikuspegi orokorra
|
jarri
nahi dizuet aurrez aurre: nondik gatozen, non aurkitzen garen, eta norantz goazen.
|
|
|
2) Euskara ta kulturadituzu oinarri, filologo jantziaeuskara giltzarri, berezko dohain onakhartara zuk
|
jarri
; ekarpen ugariakingurura ekarri.
|
|
|
Etxean, kalean eta eskolan, gure unibertso gaztean, erdera jaun ta jabe genduaneta euskera bihotzean. Agertu zan orduan maisu bat, hartu gintun babespean, bihotzean geneukan altxorra
|
jarri
euskun mingainean.
|
|
|
Matxini dagokionez, tamalez, bertso bi baino ez zaizkigu heldu, bitzuak hirugarren saiokoak, hain zuzen ere60 Saio horretan bertsolariak hiruna bertso abestu behar izan zituzten, Zubimendi jaunak puntua
|
jarrita
: –Asi dezagun berriz/ bertsotan saioa,/ nik oi, ak emanikan/ or yarraitzekoa?.
|
|
|
Bertsu gutti
|
jarriko
zuen harek paperetan. Beharbada bat ere ez.
|
|
|
Tresna benetan lagungarria izan zen, beraz, Jousseren lan hau M. Lekuonarentzat: . Ikaslan konparatiboak egiteko eta hemengoa zabalagoko beste ikuspegi, irizpide eta lanetara
|
jartzeko
, laguntza paregabea izan zuen Manuel Lekuonak gorago aipatu dugun Marcel Jousseren idazki nagusia, Le style oral deiturikoa, egilearen lehenengo lana eta idazlan handi bakarra? (Lekuona, Juan Mari:
|
|
|
84Marcel Jousse, nagusiki, lau bertsolarirekin
|
jarri
zen harremanetan Euskal Herrian: Matxin Irabola, Etxahun, Larralde eta Ligueix.
|
|
|
Mundu zabalerako bideak ireki dizkigun globalizazio tresna ugariek irrati, telebista, internet, eskuko telefono eta halakoek inguruko hizkuntzen indarra hain handia izanik, euskara itobeharrean
|
jarri
digute. Euskaltzaleen artean edonon ari gara ardura eta kezka sumatzen.
|
|
|
Edurne Alegriak gorago aipaturiko txostenean zenbait galera
|
jartzen
dizkigu aurrez aurre: –Azken hamarkadetan egin diren ahaleginak, ikastolak, euskararen aldeko kanpainak, arauak,?
|
|
|
Beste hainbeste agertzen zigun horrek sortzen zion barruko kezka Anjel Lertxundi idazleak oraintsu telebistan egin zioten elkarrizketan. Gazteen artean euskararen erabilerak izan duen atzerakada kontuan izanik, irakaskuntza metodoak aldatzea ere proposatu zuen, euskara irakasterakoan beraren ahozko erabilera bultzatzen ardura gehiago
|
jartzea
proposatuz.
|
|
|
Giroak traba asko
|
jartzen
ditu.
|
|
|
Inpase egoeran gaude. Ataka horretatik ateratzeko, zerbitzuen alorra eragin nahi duen Lehen Hitzetik zerbitzua euskaraz eragite ekintza
|
jarri
du abian kontseiluak, euskalgintzak abiatutako bideari eutsi eta are indar handiagoa eman nahirik(?) Euskaldun kontzientziatuok euskaraz bizitzeko jarrera geure egin eta indartuz gero, bizkortu dezakegu eragile sozial eta politikoek euskararekiko jokabidea aktiboak izatea? (Erabili.com.:
|
|
|
Gurasoak geroago eta asti gutxiago dute umeekin euskaraz jarduteko. Hizkuntzak erroak sendo
|
jartzeko
beharrezkoak dituen inguru euskaldunak desagertzen ari zaizkigu.
|
|
|
Estrategia egokiak abian
|
jarri
beharra aipatzen dute. Horren bila ibili gara azken urte hauetan.
|
|
|
Bertan gazteen iritziak zuzenean jaso nahi izan ziren. Hau da, gazteak eurak hizketan
|
jarri
. Bertan jardun izan zuten Kike Amonarriz moderatzailearen esanetara, Aritza Escandon, Jaime Altuna, Irati Otamendi, Lieerni Garmendia, Ander Jauregi eta Joseba López gazteek.
|
|
|
Batez ere garrantzi handia eman zion kirol jardunetan egiten diren egintzei, aisialdiaren aldirik handiena barne hartzen dutelako. Jardun guzti horiek euskaraz eskaintzea lortu da, aparteko egintzak (barnetegiak eta abar) abian
|
jarri
aurretik. Egintza horien ardura hartzen duten enpresei zerbitzua euskaraz eskaintzea eskatu behar zaie.
|
|
|
Egintza horien ardura hartzen duten enpresei zerbitzua euskaraz eskaintzea eskatu behar zaie. Eta talde egokia dagoenean euskara hutsean gauzatzeko bideak abian
|
jarri
. Talde nahasiak direnean ere, euskarari eman behar zaio lehentasuna.
|
|
|
Baina nik aukeratu dudan fedebidea, dirudienez, ez da eskriturista horien gustokoa, bistan dago, haiek, niretzat, fede motivo argi bat deuseztatzen ari dira, nola egongo dira nirekin nik euren argumentazio ilustratu, arrazoizkoak? hankaz gora
|
jartzen
baditut?. Zeren ematen baitu ezen arrazoi naturalakin ez datorren fenomenoa, miraria adibidez, gutsietsi eta aintzat hartzekoa ez dela (mitoaren mailan estudiatzen da), hortik Jesusen gloria antzematen bada ere, eta ez nik bakarrik, ero desterratu honek, baizik eta Bere diszipuluek ikasten dute Haren gloria horrela (Canaango esteguetako pasadizoa ikusi).
|
|
|
Lege hau ere, gehienbat, gizonezkoen saldukeriak onartua da. Alderdi politikoetan andrazkoen botoak galduz gero agintea galtzeko arduratan, gizonezkoek ez dira ausartzen andrazkoei ezer ukatzen, ezertan gaizki ari direla esan eta aurka
|
jartzen
. Hori beren alderdiaren porrota izango litzatekeela kalkulatzen dute.
|
|
|
Se ha decidido utilizar la expresión Reimplantación en vez de la de Restauración, pues esta palabra está cargada de significados que no corresponden al acontecimiento que se narra en los documentos. Nik reimplantación hitzaren ordezkoa berrezarpena
|
jarri
dut euskaraz?.
|
|
|
Eragin handia izan zuen komunitatean militarrek komentuan, komunitatea bizi zen partean eta Priorearen ardurapean,
|
jarri
zituzten apaiz atxilotuen etorrerak. Elizbarrutietako apaiz hauei Bizkaitik ekarritako lau karmeldar gehitu zitzaizkien 1937ko maiatzean.
|
|
|
Erroman 1938ko otsailaren 16an datatutako gutuna. Bilboko Gobernaria ere Kapitulura erlijiosoen zerrenda bat bidaltzera ausartu zen, zerrenda hartakoei hautatuak izateko betoa
|
jarriz
. Dirudienez, beto honi dagokio Kapituluko kideek isilekoa gordetzeko egindako zina.
|
|
|
Gainera, adierazgarria da ohartaraztea, nola 161 orriaren azpiko oharrean
|
jartzen
duen kapituluko kideek, arazo bat, sekretupean edo isilik gordetzea zin egin zutela?
|
|
|
Lazkaoko komentua ere kuartel bihurtu zuten frantziarrek eta geroago odol ospitale espainiarrek. Karmeldarrak 1813an itzuli zirenean, inoren etxean hartu behar izan zuten ostatua, harik eta gaixorik gabe, bizitzeko eran
|
jarri
eta karmeldar bizitzari berriro ekin ahal zioten arte?.
|
|
|
Gaur nire gaztetasuna hil dutbat bateanNotario jaunak sinadura
|
jartzeko
eskatu didaneanberearen ondoan.
|
|
|
Zuk ongi irakatsi zenidan, ene Ama maite, eta ikastetxera heldu nintzanean, neu nintzen nire adineko haurren artean aurreratuena. Ikasle guztiak ni baino handiagoak ziren ikasgela batean
|
jarri
ninduten. Haietariko bat hamahirutik hamalau urte artekoa zen, ez zen buru argikoa, baina hala ere bazekien ikasleen gain jartzen, baita irakasleen gain ere.
|
|
|
Ikasle guztiak ni baino handiagoak ziren ikasgela batean jarri ninduten. Haietariko bat hamahirutik hamalau urte artekoa zen, ez zen buru argikoa, baina hala ere bazekien ikasleen gain
|
jartzen
, baita irakasleen gain ere. Hain gazte ikusirik, ia beti neure eskolan aurrenengoa eta moja guztiek maite nindutela, barruko ikasle batengan harritzekoa ez den bekaitzak jo zuen, antza, eta hainbat eratara ordainarazi zizkidan neure garaipen txikiok?
|
|
|
–Sarritan, jolasaldietan, zuhaitz baten kontra
|
jarri
eta ikuskizuna begiratzen nuen, gogoeta serioetan murgildurik. Nik neure gogoko jolas bat asmatu nuen; zuhaizpetan hilik aurkitzen genituen txoritxo errukarriei lur ematea zen.
|
|
|
Faustine k neure antza dauka, ilearen luzeran izan ezik? bere ezaugarrietan nire izaeraren parte handi bat
|
jarri
dut.
|
|
|
baita). Nire aitonak eta aita pontekoak ezizen hau
|
jarri
zidaten txikia nintzenean, gauza guztiei, ez, esaten nielako?
|
|
|
AEBtako euskal aldizkari eta elkarteengandik interes eta laguntza handia jaso dut, ikaragarria dena! Izugarri gustatuko litzaidake euskal argitaletxeren batekin harremanetan
|
jarri
eta euskarara itzulita, Euskal Herrian ere argitaratu ahal izatea. Ea nola paratzen den etorkizuna!
|
|
2011
|
|
|
salaketapean. Besteak beste, 1936ko irailaren hasieran, Bizkaia Defendatzeko Batzordeak 120.000 pezetetako isuna
|
jarri
zion alkate tradizionalistaren aitari, Alejandro Gaytan de Ayalari (Barruso, 1996), batzorde honen arabera, hitzez eta egitez frankisten altxamendua babestu zuelako, eta matxinatuei armak erosteko dirua eman zielako. Alejandro Gaytan de Ayala 1936ko abuztuan desagertu zen Markinatik, eta, beraz, ez zuen isuna ordaindu; ondorioz, 1936ko irailaren 13an, bizi ziren jauregia eta beste hainbat jabego bahitu zizkioten erabilpen militarretarako (Azkona, 2007: 28).
|
|
|
Zabala jauregiko militarrek hasieratik bultzatu zuten herritarren errepresioa, eta, ondorioz, tradizionalistek lan asko egin zuten herriko abertzaleak, euskaltzaleak, ezkertiarrak edota errepublikazaleak salatzen eta kartzelaratzen. Herriko tradizionalistek eta FET JONS eko kideek nortzuk atxilotu behar ziren, zein emakumeri ilea moztu behar zitzaien edota isuna zein familiei
|
jarri
behar zitzaien zehazten zuten. Hainbat kasutan, salatu ostean, kartzelatik edo heriotza zigorretatik libratzeko atxilotuek epaiketetan behar izaten zituzten eskuindarren, aldeko txostenak?
|
|
|
ukatu zizkieten (Gerrikagoitia, 2000). Aurretik politikan sartu gabe zeuden markinar eta xemeindar asko ere FET JONS alderdiko kide egin ziren, badaezpada, eta 1937ko maiatzetik aurrera ezkertiarren eta abertzaleen kontrolatzaile eta salatari bihurtu ziren, Markinako eta Xemeingo gizarte bizitza hankaz gora
|
jarriz
.
|
|
|
Kasurik onenean,. Erantzukizun politikoak? delako isuna
|
jartzen
zioten jendeari, txostenetan abertzale edo ezkertiar bezala agertzen zirelako (Molina, 2005: 164). Salaketa, isun eta heriotza hauek guztiek beldur asko eragin zuten herritarren artean, eta funtsezkoak izan ziren erregimen berria sendotzerakoan.
|
|
|
Ezkertiarren eta abertzaleen seme alaba gazteenak ere ez ziren bortxazko lanetatik libratu. Euren gurasoak kartzelan, ihes eginda edo atzerrian zeuden bitartean, neska gaztetxoak erabilpen militarra zuten eraikuntza garbitzen
|
jarri
zituzten eta mutil gazteak militarrentzako ordenantza lanak egiten.
|
|
|
Nahiz eta errepresio hau guztia gauzatzeko behar ziren bitartekoak eta azpiegiturak militar matxinatuek goitik behera bideratu eta antolatu zituzten, herritarren salaketak izan ziren errepresio honen guztiaren oinarria. Herriko tradizionalistak edota sortu berria zen FET JONS alderdiko kideak beste herritarren zaintzaile eta salatari bihurtu ziren, Markinako eta Xemeingo gizarte bizitza hankaz gora
|
jarriz
.
|
|
|
Errepublika aurreko garaietan, oso gutxi ziren jauntxoen eta herriko buruzagi tradizionalisten autoritatea zalantzan
|
jartzen
zutenak. Tradizionalistek eta jauntxoek arazorik gabe lortzen zituzten alkatetzak, zinegotzi postuak, Aldundiko kargu politikoak edota eragin ekonomiko, politiko eta sozial handia zuten erakundeetako aginte postuak.
|
|
|
Tradizionalistek eta jauntxoek arazorik gabe lortzen zituzten alkatetzak, zinegotzi postuak, Aldundiko kargu politikoak edota eragin ekonomiko, politiko eta sozial handia zuten erakundeetako aginte postuak. Autoritate politikoa euren eskuetan edo euren gustuko hautagaienetan zegoen, eta hori ez zuen inork zalantzan
|
jartzen
.
|
|
|
Bigarren Errepublikak autoritatearen eskuz aldatzea ekarri zuen Estatu espainiarrera, eta horrek eragina izan zuen Markinan eta Xemeinen ere. Sistema politiko berriak zalantzan
|
jarri
zituen jauntxoen eta tradizionalisten pribilegioak eta status quo a, eta horrek hauen autoritatea ahuldu zuen. Errepublikarekin, EAJ asko indartu zen, eta tradizionalistek lehen aldiz galdu zuten Markinako alkatetza, EAJ ren mesedetan.
|
|
|
Bigarren Errepublikak zalantzan
|
jarri
zuen jauntxoen eta tradizionalisten autoritate ekonomiko, politiko eta soziala; ondorioz, jauntxoak eta tradizionalistak Errepublikaren aurka eta matxinada militarraren alde agertu ziren. Izan ere, matxinatuen helburuetariko bat zen jauntxoek eta eskuindarrek galdutako autoritatea berreskuratzea.
|
|
|
Izan ere, matxinatuen helburuetariko bat zen jauntxoek eta eskuindarrek galdutako autoritatea berreskuratzea. Are gehiago, gerra osteko errepresioaren helburu garrantzitsuena izan zen jauntxoen eta eskuindarren autoritatea zalantzan
|
jarri
zutenak desagerraraztea. Horrela, errepresioa bereziki bortitza izan zen abade eta fraide abertzale eta euskaltzaleekin, sindikatuetan afiliatutako baserritar eta langileekin, eta alderdi abertzale, ezkertiar edo errepublikazaleetako militanteekin.
|
|
|
Dena dela, Hego Euskal Herriko beste hainbat herritan bezala, mentalitateak, ideologiak eta balioak aldatzen hasi ziren. Eta horrek zalantzan
|
jarri
zuen herriko jauntxoen eta tradizionalisten autoritatea, status quo a edota pribilegioak.
|