|
2001
|
|
|
Susanak utzi ninduenean, lanetik irten ondoren, etxera joan beharrean, txango bat egitera joaten nintzen eta
|
horietako
batean hona iritsi nintzen eta harrez gero egunero etortzen nintzen.
|
|
|
Ondoren jarraitu zuen Berasak irudika ezazu eguna eta gaua. Eguna, Eguzkik dakien modura, ordu argien multzoa da, eta ordu
|
horiek
iritsi bezain laister barnekaldeko herrixketen nekazaria goiz lotzen zaio lanari bere baratzean; kosta partean, aldiz, itsasontziei azken ikutuak emanez arituko dira arrantzaleak; itzal ahal guztidunetik itzal txikiak agertzen hasiko dira, ertainak askoz jota; txoriek abestuko dute gauean abestea debekatua izan zaiena eta baliteke gu biok, eguneko ordu horietan azokara bidean izatea, auskalo ze e... Aurreko hau eta halako beste mila ezaugarriren bidez imaginatzen dut eguna.
|
|
|
Ondoren jarraitu zuen Berasak irudika ezazu eguna eta gaua. ...dura, ordu argien multzoa da, eta ordu horiek iritsi bezain laister barnekaldeko herrixketen nekazaria goiz lotzen zaio lanari bere baratzean; kosta partean, aldiz, itsasontziei azken ikutuak emanez arituko dira arrantzaleak; itzal ahal guztidunetik itzal txikiak agertzen hasiko dira, ertainak askoz jota; txoriek abestuko dute gauean abestea debekatua izan zaiena eta baliteke gu biok, eguneko ordu
|
horietan
azokara bidean izatea, auskalo ze erosketa egiteko asmotan. Aurreko hau eta halako beste mila ezaugarriren bidez imaginatzen dut eguna.
|
|
|
– Gaua, Ilargik dakien modura, ordu ilunen multzoa da, eta ordu
|
horiek
iritsi bezain laister nekazariak goldea lurrean etzango du, lotan, eta bere esku zaurituak garbitzera abiatuko da; arrantzaleak ere abiatukko dira etxerantz itsasontziak kaian ondo lotuta utzi bezain azkar, zeren eta gaua murgiltzen hasten bada eta artean itsasontzirik heltzeke badago, urduritasuna arrunt nabarmenki azaleratuko da emazteen aurpegietan; itzal ahal guztiduna etorriko da berriro ere...
|
|
|
Orduan, ez zen hizkuntzarik, eta mugarik urik eta mendirik ere ez, ezarritakoez gain. Munduan ez zegoen gizakirik,
|
horiek
geroago biziko ziren eta egun hori heldu bitartean, naturarena zen hitza.
|
|
|
Grezia osoa korritu arren ez duzu hitza erabiltzen duen inolako animaliarik topatuko, eta are gehiago esango nuke, itsasotik haratago joateko beharrezkoa den ausardia bazenu, ez zenuke ez ohian hezeetan, ez basamortu idor haietan beste inolako animaliarik topatuko gizakia baino. Egia da, animaliek soinu ezberdinak igortzen dituztela, baina bakardadean ere luzatzen dituztenez gero, ondoriotza genezake, ez direla igorritako hots
|
horiek
modu erabat kontzientean burutzen, gizakiaren kasuan bezala, baizik dituzten sentsazioak automatikoki botatzen dira, bat batean, hitz bihurtu gabe.
|
|
|
Ildo horretan, espero dezagun, gizakien bihotzak, batzutan harkaitzen irmotasuna erakutsi nahian dabiltzan arren, egunen batez, ilargiaren malkoen gozotasunaren bidez, biguinduko direla. Eta egun horretan, zorioneko egun horretan, bihotz biguindu
|
horiek
, salto eta negar, bizi eta barre egiteko gauza izango dira, eta hau dena adierazteko hitza dute, hitza edo elkarrizketa.
|
|
|
Erromatarrak diozu? Nortzuk dira
|
horiek
bada, galdetu nion.
|
|
|
Bestalde, arazorik larrienak mozkortuta daudelarik eztabaidatzen dituzte, eta hurrengo goizean, mozkorraldia igaro zaielarik, etxe horretako ugazabak gaueko eztabaidan hartutako erabakiak planteiatzen ditu denen aurrean.
|
Horiek
horrela, erabakia egokia iruditzen bazaie, praktikara daramate; aitzitik, desegokia dela uste badute, muzin egingo diote.
|
|
|
Biok elkarri begiratu genion. Bazirudien instant
|
horietan
zalantzak ihes egin zuela gure buruetatik. Mundu osoan ez zegoen, momentu horretarako hitz aproposagorik eta guk aurkitu genuen.
|
|
|
Nolatan konformatuko gara gaurko egunez daukagunarekin, galderek bizirik dirauten artean, baldin eta dagozkien erantzunak haragitzeko ahalmena izanik? Gainera hitzez beti sobera gabiltzan arren, larri ibiltzen bide gara hitz
|
horiek
geureganatzeko astiaz, nahiz eta bi izan entzuteko ditugun belarriak eta bat bakarra mintzatzeko mihia. Beraz eman diezaiogun, erabat jakintzat badugu ere, beste birpasa bat zuk hezitako egia horri, nire belarriak hala eskatzen didalako eta, jakin badakizunez, zure hitza dela egarri hori asetzeko gai den bakarra.
|
|
|
Aldameneko zokormazoari berriz bost axola zaion bere semeak egiten duena, horrek bai egiten din lo, ondo egin ere lo, aurretik semea ageri ez delako kezka dela eta ezin lo eginik banabil, aldamenetik zurrunda hots nazkagarri hori besterik ez dinat entzuten! Zer egiten ote dinate ordu
|
horiek
arte!?
|
|
|
Gaurko gazteak guk jasan genuen gerra hartan parte hartu behar izan balute, ez ziren beren buruak txoriz beterik egongo. Benetan jakingo lukete bizitza honetan balio duena eta ez duena bereizten, eta ez lituzkete oraingo droga nazkagarri
|
horiek
hartuko. Izan ere, gaurko gaztedia, axolagabe hutsa da, sudur puntan jartzen zaiena egiten dute eta ez dute besteenganako errespetu izpirik.
|
|
|
Ganduzko errealitate hutsal baten agerpena da hau; gure memoriak ikusi, prezio oso garestian ostatu eman eta gero baztertu egiten duen
|
horietakoa
.
|
|
|
Hanka argal eta ilerik gabeetan erreparatu du. Hain txuriak dira oinetako behatz txiki
|
horiek
... Ezin du gehiago jasan eta zerra aukeratu du hurrengo pausoa aurrera eramateko.
|
|
|
Pantxok gatuak maite zituen, bereziki gatu beltzak. Abere
|
horiek
etxeko jaunak iduri zuten, ez zuen etxeko nagusiak manatzen; animalia horiek nahi zutelarik jan, denak gizonaren inguruan miauka ari ziren; nahi zirelarik kanpora joan gatu batek borta erakusten zuen. Gizona bere gatuen esklabo bilakatua zen.
|
|
|
Handik denbora guttira, bi gizonengana joan zen liburu lodi eta zahar errautsdun bat zeramalarik. Eta hirurok liburu horretan txerkatu zuten emazte misterios
|
horien
berri eman zezakeen zerbait.
|
|
|
Bi oren liburu horretan txerkatu eta, azkenean, kausitu zuten behar zutena. Irakurgei horrek erraiten zuen emazte misterios
|
horiek
sorginak zirela; preso zirenez, gatu beltz batzuen itxura hartzen zuten. Sorgin bilakatzen ziren norbaitek pata lehertzen bazien eta, orduan, zorteak botatzen zituzten askatasunaren pozez.
|
|
|
Egun zenbaiten buruan sorginak herrira sartu ziren. Herritarrak ur botaka ari ziren emazte itsusi
|
horien
ehaiteko, bainan uste ez zutena gertatu zen: denbora apur bat isilik egon eta sorginak joan ziren.
|
|
|
Egun batez, munduan lau herri bakarrik zirelarik,
|
horietako
bat, besteak bezala, herri alai bat zen, Zugarramurdi deitua, non denak ongi bizi baitziren. Herritik ez hain urrun, oihan aldean, gizon bat bizi zen bere zortzi gatuekin.
|
|
|
Pantxok gatuak maite zituen, bereziki gatu beltzak. Abere horiek etxeko jaunak iduri zuten, ez zuen etxeko nagusiak manatzen; animalia
|
horiek
nahi zutelarik jan, denak gizonaren inguruan miauka ari ziren; nahi zirelarik kanpora joan gatu batek borta erakusten zuen. Gizona bere gatuen esklabo bilakatua zen.
|
|
|
|
Horien
ustez zorigaitza ekartzen baitzuten. Orduan Zugarramurdiko bidea hartu zuten.
|
|
|
Gaua heldu eta, Pantxok berriz gogoan erabili zuen abentura hori eta zalumalu joan zen buruzagiaren ikustera, erraiteko gatu beltzak oro ez zituztela eho, ahatze zutela zikin ontzietan bizi zirenak ehaitea. Buruzagiak herritarrak elkartu zituen berri txar
|
horien
erraiteko eta denek sorginak eho behar zituztela herrira jiten baziren.
|
|
2002
|
|
|
Duda gehiegi zeramatzan buruan; erantzunik gabeko galderak, arrazoinik gabeko kezkak Pixkanaka bihotza zatitu ondoren zati bakoitza ebasten ari zitzaizkion, baina, aldi honetan ebatsiak izan arren, zati bakoitza lotzen zuten zainetako odola xurgatu zioten; familiarekin zituen harreman bakanak moztuz. Kartzelako isiltasun hura jasanezina zitzaion, baina hitz
|
horiek
aditzea baino nahiago zuen hala ere. Biharamunean, lagun bat libratzekoa zuten eta errana omen zioten kanpoko egoera penagarria zela.
|
|
|
Izan ere, zaintzaile gizajo
|
horiek
hain ziren galduak, non edonoiz oihuka has zitezkeen bezala edonork oihu eginez gero, umil umilki obeditzen zuten. Bitartean, ordura arte isilik zirauen Peio sukaldeko zakarrontzian sartu zen.
|
|
|
Peiok maitasunezko esaldi goxo batzuez gutun hunkigarri bat erantzuten zion. Hitz xume
|
horiek
ez zuten iñor harritzen, betidanik jaioa izan baitzen horrelako gauzentzat. Izan ere, oso hizkera zaindua zuen.
|
|
|
Ordu erdi barru iritsi beharrak ziren. Hilabete bat iragan zen azken aldikotz besarkatu zituenetik Sarritan idatzi arren, biziki urrun sentitzen zituen eta paper mutur
|
horiek
ez zuten inolaz ere haien gorputzeko berotasuna ordezkatzen.
|
|
|
Peiok 1O urte zeramatzan zerua osorik ikusi gabe. Kartzelako barrek napa beltza zatitzen zuten xarma guztia kenduz. lritsiko da eguna, non kalpar distiratsu
|
horiek
inguratuko hauten bien artean oztoporik egon gabe, ari zen pentsaketan, kaiola honetatik hegaldatuko haizena askatasunari buruz,, sakeletik familiaren argazkia atera eta hari begira, bazenekite zenbat maite zaituztedan; izarrak zeru beltza baino gehiago argitzen duzue nire bihotza! eta bakarrik iraun, ezin duk egoera honetan jarraitu, hi ere pertsona haiz eta bizia merezi duk Zeinek esan behar dik hiri non ala norekin bizi behar haizen?
|
|
|
Aske bizitzeko sortu hintzen eta kateak jarri ditiate, baina azken aldi honetan familiari ere jarri zizkiotek hi ikustera etortzen ez utziz. Gizon
|
horiek
zer ditek hik baino gehiago hiri halako tratu txarra emaiteko... ezer ez! Ezin duk horrela segitu, ihes egin behar duk Begiak itxi eta ohe gogorrera bota zuen bere burua.
|
|
|
Esan beharrekoa ondo neurtu behar nuen, oraindik bete betean bainuen buruan Hectorri zuzenean esan nionean izazuen erreakzioa.
|
Horietako
bat da, noski; baina zuk esandako esaldi hau ondo azter dezazun nahi dut, akats bat baitago: Zuri neska bat gustatzen zitzaizun, baina ez zuen esaldi horretan zeozer gaizki dago, esan nion orduan.
|
|
|
Abenduaren 10a zen, domeka, egun lorrin, haizetsu eta euritsua, ipar haize zakar batek kiribilka zerabiltzan nire auzo triste hartako. hosto sikuek urratzen zuten bertako isiltasuna. Batek ezer egitekoko gogorik edukitzen ez duen egun
|
horietakoa
zen. Fededun zintzoenak meza entzutera joanak ziren, eta umeren bat edo beste, futbol zelairuntz joaten ikusi nuen.
|
|
|
Alkateraren aurrean lehenengo aurkeztu zena, Mattin Ozpin, herriko sukaldari potola izan zen. Behin baino gehiagotan utziak gintuen itzelezko beruzkoagaz herri bazkarian, haren errezeta berezi
|
horietako
baten erruz, baina, hain egoera desatseginean, denok onartu genuen haren proposamen xelebrea. Herritar guztioi ozpina bota zigun ulera, zorriak akabatzeko asmoz.
|
|
|
Laister, korapilatu eginen dituk bionak, hari biloak nahasten diren erreztasun berberaz. Inor ez duk gai izanen
|
horiek
askatzeko. Denbora izango duk epaile bakarra.
|
|
|
Tristea badirudi ere, ez diat gomutatzen horrelakoa izan ez zen domeka bazkalordurik. Ez nitian begi bistan nitian objetuak baino erreparatzen, gertuago dauden sentimen
|
horiei
kasu zipitzik egiteke. Inoiz sortu izan zitzaizkidan barne zirrarak uxatu egin ohi nitian, kulunkan zarraitean zenbait zalantzak niri laket ez zitzaidan bidea hartuko zuten ikaraz.
|
|
2003
|
|
|
Turkiatik,
|
horien
sorterritik, etorri zirenetik, Osmanek, Oyaren aitak, ez zuen zinez lan onik aurkitu. Usu hilabete edo aste batzuk irauten zituzten lan ttipi batzuk egin zituen, bere eraikuntzetako garbiketak egin, jendeen zapetak garbitu... bezala; baina, ez zuen sekulan betidanik amesten zuen lana praktikatu ahal izan.
|
|
|
Sentimendu hau bikoiztu zitzaion neska gaixoari, biharamunean zazpi orenetan aireporturat heldu zirenean. Lagun eta auzo guztiak
|
horien
agurtzerat etorriak ziren. Oya berehala Conny, ttipidanik ezagutzen zuen adixkidea, eta Peter, bere mutiko lagunarengana joan zen, azken sei asteetan barnean atxikitzen zuen nigarra iheskor zela senditzen zuela.
|
|
|
Biharamun goizean, Turkiako eguzkiaren dirdirek zerua horitzen hasten zutela, Alemanian bost pertsona onartuko lituzkeen Husnu Ottoren autoan metatu ziren denak. Husnu, Shurin (bere emaztea),
|
horien
Ahmet semea, eta Osmanen amarekin, laurak toki saindu baterantz abiatu ziren. Iduriz, arrunta zen hiri haundi horretan hola garraiatzea.
|
|
|
Beren senarren, erlijioaren eta herriko ohituren menpe ziren emazte
|
horietariko
bat zen.
|
|
|
Zer pentsatuko dute auzokoek!. Aldi horretan neskek ez zuten batere amatxiri kasurik egin, eta usatuko zela pentsatu zuten. Baina emazteak ez zituen bakean utzi etxerat sartu eta
|
horien
ganbararat joaterakoan, segidan garrasika hasi baitzen: Zer ari da beltz hori erdi biluzirik nire etxeko murru batetan! Familia honen ohorea zikintzen ari zarete zuen zozokeriekin!
|
|
|
Kanpotik ikusiz, lehen begiradan, etxeak biziki xarmanta zirudien, eta inpresio horrek Oya umore onean jarri zuen. Azkenean beren etxea ukanen zuten, bi hilabete luze
|
horiek
amatxi tzarraren etxean pasa ondoren.
|
|
|
Barnebide nagusiaren bukaeran saloin ttipi bat bazen izkin guztietan errauts metekin. Erdian, zilatutako bi besaulki zahar baziren poza haundia eman zietena Osmani, Turkiako etxeetan biziki arraroa baitzen muble
|
horien
edukitzea. Ezkerraldeko ate baten gibelean, pareta horixkadun sukalde bat bazen.
|
|
|
Alemanian egon bagina, erran zion bere amari, ez nituen arazo
|
horiek
ukanen. Irakurri dut egunkari batean anitz turkiarrek amesten dutela berriz joatea eta lerrokatzen direla Alemaniako kontsuletxeko atearen aintzinean visa baten lortzeko.
|
|
|
Oroitzapen on anitzekin buruan, bi alabek izaia panpina bat balitz bezala apaindu zuten. Alemanian urtero garrantzia emaiten zioten besta horri, eta bi neskek izigarri apreziatu zuten
|
horien
burasoek usaia hori segitzea, nahiz eta musulman erlijioa jarraitu.
|
|
|
Bukatu zutelarik, izaia ez zen telebistan ikusten diren izai eder
|
horietariko
bat, baina, hala ere, itxura aski polita zuen.
|
|
|
Ondotik denek bi neskei opari bana eskaini zieten. Oya k egun hori pasa arau, geroz eta bitxiagoa aurkitzen zuen, alde batetik, denak etorri baitziren
|
horientzat
zentzurik ez zuen pesta batetarat, eta bestetik, denek opari bat eskaini baitzieten bi ahizpei. Baina erabaki zuen eguna ahal bezain ongi baliatzea, beraz, horri kasu egin gabe, besteak bezala mahainean jarri zen bazkaltzen hasteko.
|
|
|
Baina, hemen Turkian, honela pasatzen da ezkontza. Ikusiko duzu segidan Ahmet ri usatuko zara zure buruan sartzen baduzu zure senarra dela. Baina ama, zertako Ahmet hautatu duzue, anaia bat bezala da niretzat! Justuki,
|
horiek
baldintza hoberenak dira familia baten fundatzeko. Ikusi zure aita eta ni, gu ere gure sortzetik hitzemanak ginen bata besteari. Baina, ez dut maite Ahmet.
|
|
|
Elkarrizketaren bukaera ekarri zuten azken hitz
|
horiekin
, Oya k erakutsi zuen ez zuela sekulan egoera onartuko, eta berdin zitzaiola bere amari min egin bazion. Bere burasoek, berek erakutsi zioten norbaitek pertsona bat jotzen bazuen, honek oraindik azkarrago jo behar zuela bestearen kalmarazteko.
|
|
|
Beraz,
|
horien
azken esperantza galdurik, etxerat sartu ziren.
|
|
|
Hemen kokatuak gara, txori gaizoak kaioletan preso atxikitzen diren bezala. Hastapenean,
|
horien gisa
oihu egin dut, askatasun oihuaren bila nintzen. Baina orain ulertua dut zertako momentu baten buruan kaioletako txoriak isiltzen diren, horiek ere ohartzen dira ez dutela nehoiz hartatik urratua izan diren etxea berriz ikusiko.
|
|
|
Hastapenean, horien gisa oihu egin dut, askatasun oihuaren bila nintzen. Baina orain ulertua dut zertako momentu baten buruan kaioletako txoriak isiltzen diren,
|
horiek
ere ohartzen dira ez dutela nehoiz hartatik urratua izan diren etxea berriz ikusiko.
|
|
|
' nerabezaroan ukan zituen une ilun eta zail
|
horietako
bat ukan zuen berriz. Bizkarrean izigarriko mina zuen, labana batek bere bizkarra aldean bertze zeharkatzen balio bezala.
|
|
|
Asko lagundu zion, ezin zuen uka, eta bere begiak! Gaztaina koloreko begi zoragarri
|
horiek
... dir dirka egon ohi ziren beti, bazirudien niniekin egiten zuela irribarre ezpainekin beharrean. Bai, atsegin zuen Mariñe, baina nahita ere ezin zuen esan maite zuela, oraindik ez bederen.
|
|
|
Latza izan da da eguneko bigarren geldialdia, izan ere, denetarik probatu duzu, pareta txuriari begira, ordulariaren orratzak behatuz, behatzak ahoan sartuta, begirada espazioan lekurik gabe kokatuta, alboko neskak zeukan hortz zuzentzaileari so, zeure baitan bertsotan ere aritu zara... ez da nahi orduko igaro denbora. Alfer samar zaude gaur, hala eta guztiz ere, alfer inteligentea zara zu, lan gutxirekin etekin handia ateratzen iaioa den
|
horietakoa
. Zure aitaren arabera alferra edo gezurtia denak inteligentea izan behar du derrigor, gaizki ibiliko omen da bestela.
|
|
|
Gizon ondratuak alferrikako hitz gutxi eta ekintza on asko izan ohi dituelako. Baina zuk ez duzu inor gorroto, gorrota zenitzakeen pertsona
|
horiek
horrenbesteko garrantziarik merezi ez dutela pentsatzen duzulako. Nietzchek zioen gutxiesten den · hori ez dela gorrotatzen, gorrotatzen duguna gure parekoa edo hobea izaten delako beti.
|
|
|
Lanaz aparte, noizbehinka, Ameriketara joandako euskaldun guztiak elkartu eta izugarrizko parrandak botatzen genituen eta gure izerdiarekin eta ongi merezitako soldata gehienxkoena gastatu. Behinola, euskaldun besta
|
horietako
batean, nire lagun batek, bere osabaren alaba zaharrena aurkeztu eta ikusi bezain fite, hartaz maitemindu nintzen.
|
|
2004
|
|
|
Gauero kontatzen zizkidan amak bere aitonak garai batean sutondoan antzezten zizkien istorioak. Mendez mende, ahoz aho, garai batean jainkotzat hartzen zirenak, gaur egun kondairen pertsonaia sinpletzat hartzen ditugun
|
horien
esanahi eta balorazio guztiak oroitzen ditut gauero, hain direlako liluragarriak. Amets egitea beti gustatu izan zait, eta gehiago horrelako gauzekin.
|
|
|
Oraindik ere lau aldeak dituen baserri abandonatu bat. Beldurrezko istorioetan protagonisten gordeleku izaten den
|
horietakoa
. Zeharo zaharkitua, denborak eramana, etorkizunak janda, oraindik ere zutik dirauen harrizko arima.
|
|
|
Baina ziur naiz orain arte ezabatu ez zaidan guztiak betiko iraungo duela nire gogamenean. Oroitzen naizen hurrengoa izeba
|
horietako
baten etxean izan zen; hila zinen jada. Joan zinen betiko mundu honetatik.
|
|
|
Etxetik eraman ninduten sufrimendu guzti hura horrenbeste ez antzemateko. Ez dut sekula ahaztuko izebak hitz
|
horiek
esan zizkidanean; Iñigo hil egin da, maitea. Malkoek aurpegia laztantzen zioten.
|
|
|
Herriahutsik arrastatuda eta bakarrik trikatu naiz jarraitudu agureak, ezbainaiz ene aberria nolaoinazpiratzendutenezkututikikustekogauza. Gazte, zukzerbaiteginbeharkozenukegureherri diaren alde, eta ez beste
|
horiek
bezala Altabis karrenezabatu.
|
|
|
Bakarrik bizi zen. Aita ez zuen inoiz ezagutu baina amaren ahotik ikasia zuen arrantzalea zela, aldizka ukaten zituzten elkarrizketa sakon
|
horietako
batean. Izan ere, ama nahiko emazte isila zen, umila.
|
|
|
Bere izena besterik ez zuen ezagutzen; eta hura ere, justu justu, hamarretarik behin bakarrik ahoskatzen baitzuen behar bezala. Izen ingeles konplikatu
|
horietariko
bat zen, Hollywood-eko artista famatu baten amarena edo.
|
|
|
Soineko beltz batez beztitzen zen gehienetan, bizkar beltzaran hura agertuz gerri estu bat amesten uzten zuena izter fin haien formetan galdu arte. Neska altua zen Loreley; telebistan agertzen ziren
|
horietakoa
. Ate izkinako aulkian eseri ohi zen beti, kanpoko aire freskoaren babesean.
|
|
2005
|
|
|
Gure auzoan, bost familia judutar bizi gara eta hamar egun barru ihes egiteko asmoa dugu hemendik, denak batera, kaosa atzean utziz, bizi berri baten bila. Apaiz batzuk ezagutzen omen dituzte eta
|
horien
etxean egon gaitezkeela esan dute denboraldi batez, ihesaldia ongi prestatu arte behintzat Aitak. nire ahizpari ere bere mutilaz ahazteko esan dio eta gehiago deirik ez egiteko, eta ez agurtzeko ere erregutu dio. Gaixoa, berehala gelan giltzaperatu da.
|
|
|
Bertan, nazien kamioiak dabiltza hara eta hona. Lehenik, judutarrekin, ijitoekin nahiz emagalduekin betetzen dituzte, eta urrun, urrun eramaten dituzte, kamioi herdoildu
|
horietan
, zerriak bailiran, gizakion begiek antzeman ezin ditzaketen mugetaraino. Baina kamioi horiek berriz itzultzen dira, itzuli ere, gehiagoren hila, huts hutsik, arima galdurik ere agertzen ez delarik haietan.
|
|
|
Lehenik, judutarrekin, ijitoekin nahiz emagalduekin betetzen dituzte, eta urrun, urrun eramaten dituzte, kamioi herdoildu horietan, zerriak bailiran, gizakion begiek antzeman ezin ditzaketen mugetaraino. Baina kamioi
|
horiek
berriz itzultzen dira, itzuli ere, gehiagoren hila, huts hutsik, arima galdurik ere agertzen ez delarik haietan. Non egongo ote dire eraman dituzten preso guztiak?
|
|
|
Herritik ihes egin genuen eguna inoiz nire oroitzapenetatik baztertuko ez delakoan nago. Etxera sartu zitzaizkigun nazi faxista
|
horiei
bizitza eten genien, heriotzaren magalean utzi genituen, beraiek egin ohi zuten moduan, tiro sakon, gupidagabe banarekin buruan. Ondoren hilotzei arropa erantzi genien, eta guk geuk ipini genituen oharkabean igarotzeko.
|
|
|
Apaiz urde nazkagarri
|
horiek
salatu egin gintuzten azkenean! Bai, ikusi behar genuen, bai, apaizak betiere boterearen bila dabiltzala.
|
|
|
Errekonpentsa ederra lortuko zuten geure bizien truk. Orain, nire gelatik behatzen nituen kamioi ustel
|
horietako
baten barnean nago giltzapeturik, espetxeraturik, hainbat nazi ditugularik geure aldamenean suzko armekin seinalatuaz, betiere heriotzarekin amenazoka. Ez dakigu nora garamatzaten, ez eta zer egin diezaguketen ere, gauza bakarra dakigu denok.
|
|
|
Ez zitzaidan otutzen nire lehenengo egunerokoari nola deitu, izan ere, hauek, gure antzera, bizimodu xume baten ondoren, zahartu eta hil egiten baitira. Eguneroko baten bizitasuna jabeak idazten dituen pasarteetan datza, eta pasarte
|
horiek
bukatzearekin batera, egunerokoa ere isilik, bizi barik, hilik geratuko litzateke. Gainera, egia esan, ez zintudan halabeharrez aukeratu, izan ere, zure ordez beste edozein orri ere aukera bainezakeen, baina, norbait behar nuen, norbaitek nire arazoak entzun zitzan, norbaitek nire zauriak senda zitzan, norbait nire egoeren jabe izan zedin eta ziur jakin ere norbait horrek kontaketa guztiak gordeko zituela, betiereko giltzapean.
|
|
|
tuegitenzuela pentsatzenbaitzuen, bainahonek ezer egitenezbazuen, amonaharrapatukozutela ikustenzuenez, soldaduakgeldiaraztensaiatuzen. Beraz, ondoanzeuzkanoholzaharbatzukbota ziz kien hiltzaile
|
horiei
, eta, atzerabegiratugabe, amonarijarraituzion.
|
|
|
Goizean goiz jaiki, lehen errezoak Mekara begira, gosaldu; ahal dutenek, zokoan denda ireki edo kale izkinako postua muntatu, bigarren errezoa Mekara begira, bazkaldu; sosen bat irabazi dutenek, hirugarren errezoa Mekara begira... Hala igarotzen dute eguna, Mekatik zerbait etorriko zaien esperoan, edo agian ez, baina zer galtzen dute errezo
|
horiengatik
–Meskitetan lagunak bildu eta elkarrekin hitz egiten dute elkarri hitz erdirik ere esan gabe.
|
|
|
Egunsenti
|
horietako
batean, ohi bezala, amak musu eman eta bere ondoan eseri zen. Rashak amaren esku leunak igarri zituen bere lepoan igurtzika, suabe, emeki.
|
|
|
malkoak begietan, eztarriko mina, zorabioa... Baina, ondoren sentitu nuenak kalte
|
horiek
guz tiak gainditzen zituen. Ohitura bihurtu nuen oka egitea, eta eguneroko gauza izatera pasa zen.
|
|
|
Mahai inguruan, guztiak zoriontsu, janari koipetsu hartatik hegirada jaso gahe. Ni, hitartean, neure munduan, azpijokoak asmatzen elikagai nazkagarri
|
horiek
ahalik eta gutxien iku tzeko. Ez zitzaidan hatere gustatzen jende aurrean jatea, guztiak neuri hegira zeudelakoan nintzen.
|
|
|
Nik askotan irakurri dut baina ez dut gustoko. Ikastolan erakutsi zidatenaren arabera, zientzia fikzio sailean sartzen den liburu
|
horietarikoa
da, zeinetan gauza irrealak eta fantastikoak ageri diren. Nik gustoko ditudan liburuak entziklopediak dira.
|
|
|
Amona beti dabil protestaka pentsioa dela eta, gobemuak dirua zor dio nire amonari. Hori esaten du berak eta ez da nire amona gezurra esaten duen
|
horietakoa
, ez horixe! Ilegorria da, telebistako neskaren antzekoa eta berarekin tristurak alde egingo zuela uste izan nuen momentu batez.
|
|
2006
|
|
|
– Gauza harrigarri batzuk gertatu dira hemen... ez dakit zer, baina, hasteko,
|
horiengatik
zara zu berriz etorri.
|
|
|
arroken artean, bi begi beltz eta sakon guri so zeuden. Begi horiek ene ametsetako berberak ziren, salbu
|
horiek
errealak zirela. Burua ikusten saiatu nintzen baina ile beltz mordoxka bat baizik ez nuen ikusi.
|
|
|
Nik ez dakizkit xehetasun guztiak, baina... erraiten da zure familia eta Kingsley familia betidanik etsaiak zirela. Bainalehen, Kingsley familia pixka bat herriko jauntxoren familia edo zen,
|
horiek
ziren hemengo aitzindariak. Duela oso aspaldi zen hori, ez nintzen sortua ere oraino.
|
|
|
Bere familiako emazte guziak ez ziren batere arruntak eta usu bitxiki hiltzen ziren. Baina egia erraiteko, ez dut sekula galdekatu bere biziko momentu
|
horiei buruz
... Lau urte berantago bere aita hil zen.
|
|
|
Orduan, hegazkinean, gordetako galdera guziak berriz etortzen zitzaizkidan, bisaia gabeko arbaso
|
horiek
ikusi nahi nituen, eta ume batek bezala, sentimenduen arteko borroka bat nabari nuen ni baitan, ene zintzurra tinkatzen zuena. Oren bat eta erdi iragan zen hegazkinez airatu nintzenetik, baina leiho baten ondoan jarri banintzen ere bazterrak ez nituen ikusten ahal, dena hodei zelako.
|
|
|
Lehenago ez nuen ikusi, baina denetan lore ihartuak, xori lumak, zurezko iruditxoak ziren. Gauza guzi
|
horiek
zerbait bitxi zuten: bizirik zirela iduri zuten eta ez dakit nola erran, baina niri so zirela sentitu nuen.
|
|
|
arroken artean, bi begi beltz eta sakon guri so zeuden. Begi
|
horiek
ene ametsetako berberak ziren, salbu horiek errealak zirela. Burua ikusten saiatu nintzen baina ile beltz mordoxka bat baizik ez nuen ikusi.
|
|
|
Inoiz ez haizela gutxirekin asetzen den
|
horietako
bat aitortu behar izan dun. Beti gauza berrien bila dabilen barneko arra bere abiaduran hazten utzi izan bahu, oraindino sagar osoa jan barik edukiko zukeela ohartu haiz.
|
|
|
Kazetaria zen eta mundu guztian barrena ibiltzen zen.
|
Horietako
bidaia batean, Palestinara eginiko bidaia hartan, Israelgo soldadu batek bi tiro bota, eta lurrean zerraldo gelditu zen.
|
|
|
Ke apur bat atera zen eta Alik, Baïcharen «egiazko» begiak ikusi zituen. Beltzak ziren eta argi sorta batekin begi
|
horiek
politago bilakatu ziren.
|
|
|
Haurrak, zailtasunak zituzten jendeak laguntzea maite zuen, zaharrak, elbarrituak... denak. Jende
|
horiek
, ainitzetan, geltoki txiki batean aurkitzen zituen, zaku lodi batekin edo eskailerak igotzera entseiatzen.
|
|
|
Eta bi gauza
|
horiek
bere aintzinean ezarri zituen. Alik, beraz, ulertu zuen emazteak eskean ibiltzera bortxatzen zuela dirua biltzeko.
|
|
|
Ez bazen oraindik hil, errango ote zien non zen neskaren aita? Ali entseatu zen galdera trabagarri
|
horiek
goma imajinatu batekin ezabatzera, baina ez zuen lortu. Bere amak galdetu zion ongi zenentz eta mutikoak baietz erran zion, nahiz eta xuri xuri izan.
|
|
|
Ai maitea, nola botatzen zaitudan faltan. Mendi
|
horietan
ondo egongo ote zara?
|
|
|
Marta ni baino urte bat gazteagoa zen eta oso neska panpoxa zen arren, ez zen edonorekin joaten zen
|
horietakoa
.
|
|
|
Hil baino lehen lau egunez UCI n izan eta gero, egun goibel
|
horietako
batean, bisitan joan nintzaionean, eskutik heldu eta oso maite ninduela esan zidan, ni bere idoloa izan nintzela beti, eta nire begiekin amesten zuela.
|
|
|
Behin, negarrez igarotako gau luze
|
horietako
batean, begiak ireki nituen eta Marta nirekin ohean zegoela iruditu zitzaidan. Finko begiratzen zidan.
|
|
|
Eskutitzhonetan Martak nirekiko maitasuna adierazten du, baina baita ere zurekiko aprezio ikaragarria.Badakizu oso maite zintuela?. Hitz
|
horiek
entzuteak lasaitasun ikaragarria eman zidan?. Baina, halaere, eguneroko hau jada ez da gehien interesatzenzaidan egunerokoa?, nik begietara begiratu nionurduri zer esan nahi zuen horrekin!
|
|
2007
|
|
|
Eguzki izpiek nire abar gazteak laztantzen dituenean sentitzen dudanaren antzekoa al da? Zer da gizakiak, denaren gainetik dauden
|
horiek
, edozein oztopo gainditzeko gai direnak, ezinezkoena lortzeko jaioak diren berdinak, ezerezera makurrarazten dituen indar hori, txontxongilo baten antzera...?
|
|
|
Akordatu zara irriez eta malkoez, egunsentiez eta iluntzeez, iraultzez. Eta
|
horien
amaiaren errudun diren eraztuna eta arropa zuria otu zaizkizu, azkenean. Oroitzapenen itsasoan uger, tristuraren nota grabeen doinuan esklabu, itotzen bazeunde moduan sentitu zara.
|
|
|
Lehen ez, ordea. Behinola, olaturik balienteena zinen, ozeanoaren handierarekin ikaratzen ez diren
|
horiek
bezalakoa. Maite zenuen borroka, desio iraultza.
|
|
|
Eta zuk, zeure bizitzan, zeure bilaketan topatutako soluzio anitzetatik bat aukeratu zenuen, aukeratu duzu, aukeratuko duzu, edo aukeratuko zenuke. Eta hautatuko zenuen, duzu, zenuke
|
horietariko
bidexka bat; asago, itsasoak zeruan taxutzen duen bukaera baino harantzago eramango zaituen xenda bat. Biolinaren korda mutuak zeuk igurtziko dituzun unera eramango zaituen emaitza hautatuko duzu:
|
|
|
Aisharen anaiak ziren seguruenik, beraien arreba handiaren antza baitzuten.
|
Horietako
bat berarengana hurbildu zen eta esku batean muxu eman zion.
|