Bilaketa
dist.
non
lema/forma
nola
bilaketa
kategoria
Iragazkiak

Emaitzak: 1.806

2000
‎Pena bakarra daukat, gutxi gorabehera hilabetea izango baita gaitzen batek zentzumenak ukitu zizkionetik, eta geroztik ez du gaixoak ezer entenditzen, eta alferrik da berarekin berba egitea, alferrik da... Eta pena dut, azken urte honetan ez dudalako adorerik izan sekretu txiki bat kontatzeko, eta oraintxe esango nioke, baina zertarako, ezin badu ulertu... Eta kontua da zuoi ere ez dizuedala inoiz esan.
‎–Txema, elkarrizketa hau ez da normala.
‎Rocíoren erreferentzia erabili zuen tipo argalak nirekin berbetan hasteko, alegia Killarneytik ezagutzen ninduela, Rocío euren lagun egin zelako eta hori dena. Niri betidanik gustatu zait jendea ezagutzea, eta gehiago orain, badakidalako jende hau ez dudala berriro inoiz ikusiko, eta horrek barruak askatzeko modua ematen du. Sekretu denak azal daitezke, biharamunean dena ahaztuta egongo den ziurtasunarekin.
‎Hala ere, Bitakora, honek ez du esan nahi momentu txarra denik. Zeren lehenengo autoarekin, edo aurreneko biekin, sentsazio hori ez nuen behar bezala apreziatu.
‎Filmetan, noski, protagonistak (hau da, nik neuk) besterik gabe erantzuten dio galdetzaile isilari, aukerarik eman gabe eta ustezko galderei erantzunez. Baina (batzuetan hala iruditzen bazait ere) hau ez da film bat, eta beraz apur bat itxaron dut nire izena zein den itaundu didan arte. Eider, erantzun diot, eta bere koadernoan apuntatzeari ekin dio.
Honek ez du batere zentzurik, baina munduan ez nago ni bakarrik. Esan nahi dut nire askatasuna ez dela independientea, beste jende askoren askatasunarekin lotuta dago.
‎Baserria, berriz, eta paper kontuek bide onetik jarraitzen badute, nire gurasoentzat izango da. Honek ez du esan nahi segituan etorriko direnik hona bizitzera. Aita erretiratzean, akaso.
‎Bai, hurbiltzen ari naiz. Hau ez da nahi dudan Irlanda birjina, baina ez nago urrun.
‎Ez dakit zergatik den: inoiz ikusi dituzten neskarik politenak garelako, alaienak eta orainaldi perfektu baten jabe garenak; edo bestela, lurmutur honetan ez delako oso normala bi neska eskutik helduta joatea. Berdin zait.
‎Eta horrekin ilusioa areago piztu zait, hasi baino ez dudalako egin hainbeste maite dudan lur honen aurkikuntza. Baina bestalde, beti izaten baita beste alde bat, gida honek ez dit bere orrialdeetako hizki potoloetan aipatu hiri honetan jendeari erreparatu behar zaiola beste ezeren gainetik. Argazkiekin fidatzen naiz askotan, eta berorien bidez ikasi dut jendearen espresioa dela ikus daitekeen monumenturik benetakoena, Tibeten, Perun eta Sevillako Triana auzoan.
‎—Graziana, munduko erresumarik indartsuenetan, hala Espainian nola Frantzian, eliza eta estatua hertsiki loturik doaz, eskua elkarri emanak... eta, haien eredurat, Urbiaingo erresuma tipi honetan ez gara gutiago izanen. Beraz, zer iduritzen zaizu, baldin Joanes Baionako dominikoen komenturat igorriko bagenu, non, dakizun bezala, lagun bat baino gehiago dudan?
‎Aita Bartolomek oso ongi zerabilen euskara, baina gazteleniaz mintzatzeko ohitura zuen, eta gurekin ere halaxe aritu zen bazkari osoan. Honekin ez dizut erran nahi, jaun André, ezen jesuita guztien jokabidea halakoa izan zela, zeren eta ezagutu izan baititut nik euskararen alde mintzatu izan diren jesuita sutsuak ere. Baina aita Bartolomek bai, ohitura hura zuen, eta aitortu beharra dut ezen ez zela hartan bakarra, zeren, urrunagorat joan gabe, aztura eta ohitura bera zabaltzen ari baitzen, bertzenaz ere, jauregian, batik bat aita Villagrandeko dukearekin harremanetan jarri zenetik eta gure prezeptore jaun Marcelek jauregitik alde egin zuenetik.
‎Geratzen ez zen bakarra osaba Joanikot izaiten zen, zeinak bere usantzarekin segitu baitzuen: Urbiaingo elizarat aldika joaitekoa... eta hark garbi erakutsi zuen hatsarretik ezen osaba Joanikotek ez zuela aita Bartolome atsegin, nola honek ez baitzuen hura.
‎Baina nik ikusiaren ederrak ez zuen osabaren eta Maddalenen kezka estaltzen, jakina, eta haien kezkaz kezkatzen hasi nintzen. Zeren baitzirudien ezen gure amak izeba Emilianirekin ezkondu nahi zuela osaba Joanikot, baina honek ez zuela nahi; eta amak zerbaiten susmoa eta sospetxa zuen, bertzalde, eta hargatik debekatzen zion Maddaleni osaba Joanikoten dorretxerat joaitea... Eta amaren eta aitaren zelatan hasi nintzen orduan, aita ere bolada hartan etxean geneukalako.
‎halarik ere, jostetan ari zitzaigun osaba, itxura batean, zeren, ez aitari ez amari deus ere ihardesteko betarik eman gabe, hala erran baitzuen ondotik—: Baina, beharrik, hau ez da gure kasua... —eta, behakoaren gogorra leuntzen zuela eta irri bat moldatzen, erran zuen—:
‎Eta hala izan da ene bizitza eta halakoa da, jakin dakidan arren ezen mundu honetan ez dudala nehoiz ere libertatea guztiz eskuratzerik izanen, zeren mementuko libertatea mementuan agortzen baita, eta gaurkoak ez du biharko balio; eta zeren, uste dugunean ezen, zazpi itsasoak zeharkatu bezain sarri, iritsi garela eta atzeman dugula lur prometatua, aitzitik, oinak lurrean ipini orduko ohartzen baikara ezen han ez zegoela libertatearen fruituak emaiten dituen zuhaitzik, edo, baldi...
‎Eta ene Urbiaingo erresuma ezdeus hartan, anitz errege baino erregeago izan nintekeen, zeren eta mundu honetan ez baita erregeago gehien duena baina gutien behar duena, eta nik deus guti behar nuen aitzina egiteko.
‎—Ordea, hauek ez dituk Asiskoaren denborak... Eta leku hau ez duk hiretzat, eta kontu guti egiten duk heure buruaz, Antonio! Eta, ahal dezagunean, gibelat egin genikek, leku erosoago baterat —eta, buruan liburuak eta ene paradisu partikularraren iduriak berriro josten zitzaizkidala, eratxiki nuen—:
‎Eta erran zidan: ‘Horrela bada, hobe, zeren pentsatu, bertzenaz, zer gertatu izan zaion hainbat amoranteri, eta nola egin duten haietarik anitzek fin gaitza, elkarri eman hitza bietarik batek bete izan ez duelako, edo bertze zerbaitegatik; zeren, honegatik ez denean, hargatik da, eta gaurko hitza biharko zurubia da, nondik eror baitzaitezke eta hauts baitezakezu burua, edo oroitu bertzela zer gertatu zitzaien Calisto eta Melibeari... ’"
‎" Barkatu, eliztarrok: istant honetan ez dut oroitzen zer erran zion san Josek, baina san Jose oroituko da, bai, zeruan, eta hori da inportantena". Eta aitzina segitu zuen, deus ere gertatu ez balitz bezala.
‎—eta, hatza ezker eskuin higitzen zuela, erantsi zuen—: Baina tigre hau ez dago horrela ohitua.
‎Duela guti arte gure desterrua eta gure desgraziak izan dituk herritarren mintzagai; gaur, berriz, gure olaz eta gure fortunaz mintzatzen dituk. Baina hau ez duk aski, eta are gehiago hazi nahi badugu, baterat eta bertzerat hedatu behar diagu negozioa, baterat eta bertzerat joan, hango eta hemengo handikiekin eta merkatari ahaltsuekin solastu eta haiei geure asmoak erakutsi... Sare bat eraiki behar diagu, jakiteko istant bakoitzean non jo eta norat jo, zer egin eta zer ez egin.
‎Montaigne. Ez, honekin ez dizut erran nahi ezen haren Essais en antzeko libururik —zuk hainbertze goresten eta miresten zenuena, bertzalde, gu biok han Salamancan geundela— egin dudanik, eneak ez baitu, alde batetik, harekin zerikusirik, ez forman, ez stiloan, ez kontatzen diren historietan, zeinak emaiten baitizkizut aditzerat nik oroitzen eta nik sentitu izan ditudan bezala, hainbat nobelatako protagonisten... Que sais je?
‎Badakit, halarik ere, ororen buruan zer erran diezadakezun: erran diezadakezu ezen ene euskara hau Axularrenaren antzekoa dela, bai, baina ez dela guztiz haren berdina; eta erraiten ahal didazu ezen ene euskara hau ez dela Euskal Herriko nehongo bazterretan egiten... eta nik, haatik, baietz erranen dizut, egin egiten dela, zeren urbiaindarrak Urbiaingo euskaraz mintzo baitira, eta ni urbiaindarra nauzu, eta Urbiaingo euskara darabilt. Baina, ustekabekorik izan ez dezazun, Urbiaini buruz argibideren bat eman beharrean nagokizu, zeren, Cervantes bere Kixote Mantxakoan bezala, zeina hasten baita:
‎Zeren jaun Marcelek biziki estimatzen baitzuen osaba Joanikot, eta honek ez gutiago hura... eta hala oroit diezazkizuket orain osaba Joanikoten hitzak, noiz eta jaun Marcelek Baionarako bidea hartu baitzuen, eri zegoelako:
‎—Aitagurea egia handia bada, hau ez duk tipiagoa, eta hura buruz ikasi bahuen, hau ez gutiago... —erraiten zidan.
‎—Aitagurea egia handia bada, hau ez duk tipiagoa, eta hura buruz ikasi bahuen, hau ez gutiago... —erraiten zidan.
‎—Baina gure eliza hau ez duk Erromakoa bezalakoa izanen, zeren gu ez baikinen ardiak izaiteko jaio —eta, hatza altxatzen zuela, erran zidan—: Elizak bee, eta eliztarrak bee?
‎—eta, eskua sudurrerat nardaz zeramala, segitu zuen—: Eta inguruotan aditzen dudan simaur edo ongarri usain hau ez ote dator hire marrazkitik.... Baina, oker ez banago, Jesus haurraren azala arrosa urez lurrinztatua zegoan, zeren Jainkoaren semea baitzen, eta Zeruko Amak ongi zaintzen eta begiratzen zian...
‎Halarik ere, jakizu ezen gaizki egiten duenak nola edo hala ordaindu behar izaiten duela, eta osabak egina ez zela nolanahikoa izan... Zeren mundu honetan ordaintzen ez den bekatua bertzean ordaindu beharra baitago, eta hobe da honetan ezen ez bertzean...
‎Gogora, bertzenaz, haren hitzak, noiz eta txakurrak meneratu baitzuen: " Hau ez da horrela akabatuko! Oroit, Joanikot, ezen ene saindu patroinaren egunean hil zituztela Frantzian milaka higanot...!" Eta gogoratzen al duk haren gorrotozko behakoa?
‎—Ez. Hau ez da zure lehen aldia izan. Bigarrena izanen da zure lehen aldia, le henengoa baino hagitzez ere hobea.
‎—Ohe eta diru aferetan balitekek, baina istorio hau ez duk nire espezialitatekoa. Berriemaileren bat usmaka jarri eta ordenagailuari lan pixka bat eginarazita, aurkituko nikek noski, bi hiru egun izanez gero.
‎—Aspaldi honetan ez zabilek esne bitsetan —azaldu zuen Ttipik— Denda ixtekotan zagok.
‎Agure eroak, junki zoldazuak, berogailurik ez... Hau ez duk bikote gazte bat patxadaz bizitzeko tokia.
‎—Bertzalde, hatz markak eta bertzelako aztarnak bilatzen ari gaituk, nahi baino mantsoago hala ere, Brigada Zientifikoko gehienak zertan eta oporretan baititugu... Baina hau ez ezaala argitara!
‎eta nork egiten bazkariak? eta...?" —, ezta izeba neskazaharraren ateraldi pozoitsuak —" utzan, neska, utzan, birigarro honi ez zaion luze joanen errekanbiorik aurkitu gabe" — Batetik hori, eta bertzetik, aste osoko hutsunea asteburuan ahantzarazi behar Unairi. Ez nuen nahi, aitaren faltaren faltaz, egun batean hamabigarren etxebizitza batera igotzerik, tiroka ekitearren karrikako oinezko baketsuei.
‎Hasieran ez zioat sinetsi. Hiri hau ez zagok ostatu faltan, hi halako leku... Ostia!
‎Denetarik —ez nuen begirik behartu. Banekien zer idatzi berri zuen— Baita etxeko aferak direla medio aspaldi honetan ez haizela behar bezain gogotik ari ere.
2001
‎Edo ezezagun hau ez zen atzetik edo etorritako auto bateko gidaria... Eroegia al da pentsatzea pertsona hori Armendarizekin batera zihoala autoan istripua izan zutenean?
‎Kanpoaldeko gerizan eserlekua topatzeko ez du arazorik izan Tasiok halere. Ordu honetan ez da ia inor egoten, izan ere. Seiak eta laurden dira plastikozko bere ordulari digitalean.
‎Barneko kamiseta ere bustita. Hau ez da ona nire katarroarentzat, kexatu da berekiko. Eztula egin du.
‎Ez, ez da ama. Eta, une batez burutik beste zerbait igaro bazait ere, argi dago aurrean dudan honek ez nauela inondik ezagutzen. Paixa bat da.
‎Sexu beharrak asetzeko emakume etxeetara joaten dira. Hinduismoak auzi honetan ez die gizasemeei eragozpen handirik ipintzen. Beraz, gorputza saltzen duten emakumeek ez dute lan faltarik.
‎Senarrak, baina, emaztea etxeko zulo bazterrean egon dadin gogo badu, nehor ere ikusi gabe, honek ez du bere burua agertuko. Zenbait etxetan emaztea hilobi barruan sartua bezala bizi da.
‎Gela honek ez du leihorik baina, leihorik balu, ireki eta leiho horretatik seguru Bilbo ikusiko litzatekeela, Santutxuko paisaia urbano bat, eta eraikinek tapatu ezik igual Otxarkoaga edo beste bazterrauzo bizi eta humanoren bat aldapan. Horixe da gela honetako leiho horrek, zabalik edo itxirik, erakutsiko lukeena.
‎On hutsa da gainera eta loti samarra. Honetan ez dakit nortara egin duen: aitatara edo amatara, biok zein baino zein ibiltzen garelako terreno horretan.
‎Eta apur bat triste gaude, geure aberrian ez gaudelako, baina gure aberrian makina bat jende egongo da hemen egon nahi lukeena. Askotan zelebratuko dugu egun hau etorkizunean, eta hau hemengo hau ez dugu inoiz ahaztuko... ’
‎‘Eta abisu bat, ’ esango du gero nostromoak. ‘Izena engainu hutsa da, ozeano hau ez da ez baketsua ez barea, laster ikusiko duzue zelan astinduko gaituen... ’
‎‘Badakit lan hau ez dagoela ordaintzerik.’
‎‘Eskailera honek ez du mailarik, ’ esanen duzu harrituta.
‎‘Billy Burroughsek Allan Ginsbergi kontatu omen zion, eta Allan Ginsbergek Edwini. Billy Burroughs hau ez da William Burroughs famatua, baizik eta honen semea. Billy Burroughs osasunez gaizki zebilen eta medikuek operazio zail bat agindu zioten.
‎‘Konpas honek ez nau inoiz engainatu, ’ entzunen diozu nostromoari esaten, ekaitzarekin deiadarka.
2002
‎Pertseoren susmoak zuzenak izateaz gain, honek ez zekien beste gauza bat ere bazen han: makila txirikordatuak asko laguntzen ziola korrika egiten Zilarbiziri eta, haren laguntzaz, berebiziko martxa hartzen zuela gazte hark.
‎Alde batetik (ez dira alferrik pasatu 150 urte!), gaur egungo gazteak irakurri ohi duenak ez du antz handirik garai hartakoak irakurtzen zuenarekin, eta beharrezkoa zen hurbilketa lan bat; bestetik, idatzitako hori adierazteko era ere aldatu egin da: elkarrizketak emateko modua, atal bakoitzaren iraupena, paragrafo bakoitzaren luzera?, eta alderdi hori ere zaindu beharra zegoen; eta azkenik, ohizko liburuen luzera ere aldatu egin da urte hauetan, eta hemen doan Pertseo eta Medusaren burua delako liburuxka hau ez da XIX. mendeko idazlearen liburuko ataltxo bat besterik.
‎Keak dena hartzen zuen, hala ere, eta, gutxi balitz bezala, gaua zen. Gainera ez zegoen sua beste argirik inguruan, eta honek ez zuen, zeuden tokian behintzat, askorik argitzen. Ez zekiten non zeuden eta ezin zuten ezer askorik ikusi.
‎Satan jairen bat antolatu zutela. Honek ez du egiaren itxura handirik. Egon ere, zakurrei moztutako zatiak hantxe baitzeuden, nehork eraman gabe.
‎" Honekin ez diat solomorik eta goxorik izango", egin zuen bere baitan. " Nagusi ona duk, ordea.
‎" Gotzon, txakur hau ez dozu lagun egingo". Berak, behintzat, denbora luzean Txelekin egon arren, ez zuen lagun egin.
‎Mundu hau ez dago egina ahulentzat eta gixajoentzat. Horregatik, oraindik ere, zoritxarrez, emakumeek eta haurrek alor askotan makilkada ederrak hartzen dituzte.
‎–Orain ni izango naun ama, eta hi alaba, Sara –baina nola honek ez baitzuen nahi izaten, Karmele haserre jartzen zitzaion, eta hala mintzatzen–: Mari agintzaile bat haiz eta mari zirtzil bat.
‎Ez, honekin ez dut marxismoak gizarteari eta historiari egin dion ekarpenik ukatu nahi, zientziaren ekarpenak ukatzen ez ditudan bezala; ez naiz hain inozoa. Edo, bestela esanda:
‎Biharamun goizerako hartu zuen, etxeko itxaronaldia laburragoa gerta zekion. Susmoa baitzuen ama mindu egingo zuela, eta honek ez zuela erantzungo behar bezala, edo Sarak berak nahiko lukeen bezala.
2003
‎Hirugarren milurtekoaren kinka larri honetan ez dugu ez asmatzerik ez jokatzerik Euskal Herriaren geroa, Mendebaldearen zortea eta, azkenean, Mundu borobil osoaren iraupena bera, arrisku handitan ez balira bezala.
‎Iparraldean, aldiz, ez da deus horrelakorik nabarmen. Eskualde plaxent eta ireki honetan ezen, luzaz zokoraturik eta kolonizaturik bizi izan diren jendakien itzal eta akats guztiak ageri dira.
‎Ondorioz, eta hau ez du zeren ahantz sekula gizaki bakoitzaren duintasuna zaintzeaz arduratzen omen den teologoak ala moralistak. Hizkuntza hunkitzen eta jotzen duen edozein erasok, hunkitzen eta zaurtzen ere du Gizakia bera; are gehiago oroitzen baldin bagara Jainko Jaunarekilako elkarrizketa bezala definitu dugun fededunaren ekintzak gure nortasun osoa hartzen duela.
‎Hemen ere zaie legeei jarraiki, baina obedientzia hau ez da izanen nehoiz baldintzarik gabekoa, herriaren sustenguak baitu bermatzen eta ez bortizkeriaren bortxak.
‎" Loma" esan zion behin Santosek Nemiari," aste honetan ez bada, hurrengoan hilko naiz ni". Gero esan zion" suerte txarra badago, bihar bertan hilko naiz".
‎Bakarrik zeuden sukaldean. Nekorak idazten jakin izan balu," Bero hau ez da natural naturala" idatziko zuen eta" Nekorak beti izan gara gorriak" idatziko zuen, lapikoaren hormetan, spray batez, ingelesez noski; izan ere, ingelesa ikasten dute nekorek beste ezer baino lehen. Matematika baino lehen eta Fisika edo Filosofia baino lehen.
‎Don Kosmeren iritziz, agintaritza zuzen zuzen zetorkion Jainkoarengandik, eta honek ez zuela sekula abandonatuko pentsatzen zuen: hura lege sakratu eta aldaezin bat balitz bezala, Jainko aldaezinak ezarria.
‎Izan ere, lehen hamarretik zortzi bederatzi zeudean don Kosmerekin, eta orain, berriz, erdia edo. Eta hau ez diat esateagatik esaten, ongi aztertutako kontua baita, hire aita eta biok etxez etxe bili garenez gero, azpildarron iritziaren berri jakiteko asmotan. Baina, aizak, hau guztia alde batera utzita, zer deritzok bide hori egiteari?
‎Azpil nahaspilak, nolabait esatearren, Zuberoako pastoralen antzeko ekitaldiak ziren, baina bere ñabardura propioak zituztenak, Zuberoan zuriak definitzen baitu aingeruen mundua, eta Azpilen, berriz, urdinak, besteak beste. Hau ez da, ordea, estudio antropologiko bat egiteko lekua, eta derradan, labur zurrean, azpildarrek Luziferren hondamena ospatzen zutela jaialdi haietan, aingeru urdinek deabru gorriak behin eta berriro barregarri utzirik. Don Paulinok, ordea, deabrua gauza serioegia zela erabaki zuen, hari barre egiteko eta hartaz trufatzeko, eta bere erabaki harekin debekatu eta deuseztatu egin zituen.
‎Eta haren kontra kolpatzen zait amorru guztia, odola bor bor. Leihoak begi dituenez gero, Pelloren oilarraren atzetik dabilen mila begiko munstroa dirudi, bazterrik ezkutuenak ere bere begiradapean dituena, begi honekin ez bada horrekin, eta bestela harekin. Azpil osoa mamu horren begiratupean dagoelako, Azpilek bere hurkotasuna ere galdu du.
‎Polizia batzuk daude bulegoan. Oro har, bata bestearen ondoan oroitzen ditut gertatuak, baina galdeketa honetakoa ez. Bulegoa handia da, hiru bat ate ditu.
‎Ordu bata ipini dute sarrera ordua. Aurreko ordubete hau ez dute kontatu, ordu bat gehiago hemen...
‎Pazientzia ahitzen ari omen zaio. Hau ez baita, berak dioenez, elkarrizketa bat, bakarrizketa baino. Bera bakarrik da mintzo.
‎Gauza bera pentsatuko zuen noski berak, korridorean dagoen grisari manta bat eskatu baitio. Itxarote honek ez dauka amairik.
‎Eta Karla oso astuna jartzen da bi garagardo edaten dituenean. Afari honek ez dauka inolako zentzurik. Onena, lehenbailehen alde egitea.
‎–Beraz, hau ez da ezetza.
‎Beraz, ikus dezakezun bezala, gauzak ari dira aldatzen, eta onera. Gure koadrila hau ez da munduko onena izango, baina ez gara hain bildotsak ere. Jendea ari da bere lekua egiten, eta bere bidea markatzen.
‎Uste dut azkenean ongi bukatu behar duela gureak. Laster udako oporrak ditugu, eta aukera hau ez dugu alferrik galdu behar. Nirekin bakarrik bada ere, hitz egin behar duzu.
2004
‎Egongo gara. Hau ez da horrela bukatuko. Lasai.
‎– Hau ez da filosofia, Irati. Hau bizitza da.
‎Horixe. Hari honek ez dik gehiago ematen, eta beste hari batekin saiatzea hobe dugula biok. Hik baduk nondik tira, eta nik ere bai.
‎Hortxe hasten da eta hortxe bukatzen da gure mundu honetako bizialdia, prozesu horren uzta gara burutik bururaino. Gure izatearen eta izaeraren funtsa den uzta hau, berriz, hizkuntzaren euskarriz ekoiztua izan da, eta hizkuntza euskarriaren esku hartze hau ez da izan kanpotik ezarri zaion tresna mekaniko soila, barru barrutik dimentsio kognitiboaren eta afektiboaren osaeran eratze jardunean parte hartu duen ezaugarria bazik. Euskararen ezaugarri izaera hortxe dagoela aitortuko nuke nik, nahiz eta oinarrizko planteamendu hau xehe xehe aztertu beharra egon diglosiaren minbiziak jotako hizkuntzen artean.
‎Euskararen heriotzak gizakiaren heriotza dakar nahitaez berezko bereizgarritasun horri dagokionez. Hau ez da ahoberokeria bat; ezta hurrik eman ere. Hain zuzen, heriotzari buruzko aipamen askotxo egiten da Euskal Herrian ondo asko dakigunez, giza bizitzaren galerak horretara garamatzalako noski.
‎hizkuntzak ez du deus barrenen eta zernahi izan dezake?, zioen behinola Mitxelenak. Hau ez al da, ordea, betiko leloaren oihartzuna. Hots:
‎Herri bati bere naziotasunaren hizkuntza ezaugarria ez datorkio lurralde horretan banakoen edo taldetxo batzuen elebitasunetik. Elebitasun indibiduala beti izan da eta beti izango da mundua mundu den artean, baina elebitasun mota honek ez du zerikusirik gizarte elebitasunarekin: alegia, herri edo komunitate batean bi hizkuntzak aldi eta alde berean komunikazio jardunaren esparru gehienetan hedatuak egotearekin.
‎Hizkuntza dela, kultura dela, historia dela... Curriculum hau ez dakigu noiz mamituko zaigun: horrenbestekoa da euskaldunon morrontza politikoa!
‎Erlatibismoaren eta unibertsaltasunaren arteko sokatira honetan, bigarren hau ez dadila mozorrotutako beste partikulartasun bat izan. Hauxe baita funtsean globalizazioaren erauntsipean datorkigun erreferentzia eta balio sistema.
‎Estatu totalitarioen zimentarrietan dagoen sistema sozioekonomiko hau ote da, hortaz, askotariko naziotasunaren biziera ukatzen duena? Munduaren izaera ñabarra hilobira daraman auzi honetan ez ote dago oinarri oinarrizko bi dimentsioren arteko elkarreragina. Alegia, alde batetik, egin dezagun gizarte egituraren sistema sozioekonomikoa daukagula, eta, beste aldetik, berriz, gizarte molde horri berari dagokion dimentsio nazionala.
‎Nolanahi ere, idazle legazpiarrak aurreratu digun kezkaren tamaina ez da txori kaka hemen aipamen bat ez zor izateko. Izan ere, honako galdera hau ez legoke soberan nire ustez: zenbat euskaltzale dabil asebeterik eta pozez txoratzen, besterik gabe, ereduaren ezarpena urratsez urrats hedatzen ari dela jakitean?
‎Egon badago halakorik, eta zehaztasunaren argitan jarduteak mesede bestetik ez digu egingo. Guztiarekin ere, ordea, auzi hau ez da itxuraz dirudien bezain zedagarria: ez dezagun ahantzi, izan ere, nahasbide semantiko hauen abiapuntuan bertan ideologia adigaiaren erabilera ideologikoa daukagula.179
‎Ideologia nagusiak bereganatzen duen izaera naturalean datza hain zuzen auzi honen inguruko eztabaida guztiaren zergatikoa. Honi ez baitzaio mendeko taldearenari darion izaera ideologikoa aitortzen. Zernahi ere, gauza jakina da ebidentziak gugan sorrarazten duen irudikeria:
‎Alderdi politikoen eta euskalgintzaren arteko harreman ilunen atal honetan ez dakit ezer argitzerik izango dugun azkenean. Esaerak dioen moduan, buru hainbat aburu dabil marmarrean, batzuen eta besteen pentsakizunetan.
‎Esan eta izan, harako irratiak bere burua definitzeko darabilen esapidearen ildotik: . Mitxelenak, aspaldian adierazi zuen ordea, herri hau ez dela sekula elebakarra izan; herri hau elebiduna izan dela aitzin aintzinetik. Nik elebiduna ez baino hirueleduna dela esango nuke.
‎erantzun hori, munduko eskarmentuen argitan, ezezkoa izango litzatekeela. Gai hau ez da ordea hemen jorratzekoa, eta bego horretan oraingoz.
‎Gertaera hori dela medio, ondoko hausnarketa hau eskaini zigun Joxe Azurmendik handik berehala. Duintasun zapalketa hau ez baita salbuespena, 64 ohikoa baizik: –Finean, kontua da, zenbat antzeko kasu ematen den Euskal Herriko gaixo etxeetan, umeekin bezala zaharrekin.
Hau ez da tokia noski euskal hezkuntzaren auzi horretan sakontzeko, baina ezin bada, hala eta guztiz ere, isil isilik gelditu gure euskaltzaleari iradokizun txiki bat egiteke. Labur bezain trinko:
‎Interesgarria eta jakingarria da euskararen eta demokraziaren arteko sokatira hori. Hizkuntzen arteko gatazka honetan ez baitu hainbatek eta hainbatek demokraziaren zantzurik hautematen. Euskararik gabe ez ote naiteke bada euskaldun elebiduna bezain demokrata izan?
Emaitza gehiago eskuratzen...
Loading...
Aldaerak
hau 1.806 (11,89)
Lehen forma
hau 666 (4,38)
honek 330 (2,17)
Hau 303 (1,99)
honetan 256 (1,69)
Honek 95 (0,63)
honekin 47 (0,31)
Honekin 25 (0,16)
honi 16 (0,11)
honetatik 8 (0,05)
honetaz 8 (0,05)
honetakoa 7 (0,05)
honengatik 5 (0,03)
HAU 4 (0,03)
honegatik 4 (0,03)
ontan 4 (0,03)
Honetan 3 (0,02)
honetara 3 (0,02)
Honetarako 2 (0,01)
Honetaz 2 (0,01)
Honi 2 (0,01)
honen inguruan 2 (0,01)
honetakoak 2 (0,01)
honi buruz 2 (0,01)
HONEK 1 (0,01)
Honegatik 1 (0,01)
Honengatik 1 (0,01)
honen aldetik 1 (0,01)
honen gainean 1 (0,01)
honen kontra 1 (0,01)
honen ondoan 1 (0,01)
honena 1 (0,01)
honengandik 1 (0,01)
honetarako 1 (0,01)
Argitaratzailea
Konbinazioak (2 lema)
Konbinazioak (3 lema)
hau ez ukan 223 (1,47)
hau ez egon 70 (0,46)
hau ez eduki 41 (0,27)
hau ez jakin 37 (0,24)
hau ez al 27 (0,18)
hau ez esan 12 (0,08)
hau ez ote 11 (0,07)
hau ez ibili 10 (0,07)
hau ez baita 7 (0,05)
hau ez bada 6 (0,04)
hau ez etorri 6 (0,04)
hau ez bederen 4 (0,03)
hau ez iruditu 4 (0,03)
hau ez bezala 3 (0,02)
hau ez delako 3 (0,02)
hau ez ez 3 (0,02)
hau ez ezan 3 (0,02)
hau ez joan 3 (0,02)
hau ez nu 3 (0,02)
hau ez baina 2 (0,01)
hau ez begiratu 2 (0,01)
hau ez ekarri 2 (0,01)
hau ez guti 2 (0,01)
hau ez ikusi 2 (0,01)
hau ez leku 2 (0,01)
hau ez oso 2 (0,01)
hau ez ukitu 2 (0,01)
hau ez abestu 1 (0,01)
hau ez ahaztu 1 (0,01)
hau ez baldin 1 (0,01)
hau ez behintzat 1 (0,01)
hau ez beste 1 (0,01)
hau ez bezalako 1 (0,01)
hau ez bide 1 (0,01)
hau ez borrokatu 1 (0,01)
hau ez datorren 1 (0,01)
hau ez de 1 (0,01)
hau ez den 1 (0,01)
hau ez desengainatu 1 (0,01)
hau ez diol 1 (0,01)
hau ez do 1 (0,01)
hau ez ekin 1 (0,01)
hau ez eman 1 (0,01)
hau ez erotu 1 (0,01)
hau ez existitu 1 (0,01)
hau ez ezagutu 1 (0,01)
hau ez ezer 1 (0,01)
hau ez ezetz 1 (0,01)
hau ez garo 1 (0,01)
hau ez guzti 1 (0,01)
hau ez heldu 1 (0,01)
hau ez hondatu 1 (0,01)
hau ez hurrengo 1 (0,01)
hau ez inor 1 (0,01)
hau ez iritzi 1 (0,01)
hau ez jantzi 1 (0,01)
hau ez jarri 1 (0,01)
hau ez lagundu 1 (0,01)
hau ez mintzatu 1 (0,01)
hau ez norbanako 1 (0,01)
hau ez omen 1 (0,01)
hau ez ongi 1 (0,01)
hau ez pasatu 1 (0,01)
hau ez paseatu 1 (0,01)
hau ez pentsatu 1 (0,01)
hau ez sentitu 1 (0,01)
hau ez sinesteko 1 (0,01)
hau ez teoria 1 (0,01)
hau ez urrun 1 (0,01)
hau ez zehazki 1 (0,01)
hau ez zi 1 (0,01)
hau ez zuek 1 (0,01)
Urtea

Bilaketarako laguntza: adibideak

Oinarrizko galderak
katu "katu" lema duten agerpen guztiak bilatu
!katuaren "katuaren" formaren agerpenak bilatu
katu* "katu" hasiera duten lema guztiak bilatzen ditu
!katu* "katu" hasiera duten forma guztiak bilatzen ditu
*ganatu "ganatu" bukaera duten lema guztiak bilatzen ditu
!*ganatu "ganatu" bukaera duten forma guztiak bilatzen ditu
katu + handi "katu" eta "handi" lemak jarraian bilatu
katu + !handia "katu" lema eta "handia" forma jarraian bilatu
Distantziak
katu +3 handi "katu" eta "handi" lemak 3 elementuetako distantzian bilatu
katu +2 !handia "katu" lema eta "handia" forma 2 elementuetako distantzian bilatu
katu +2 !handi* "katu" lema eta "handi"z hasten diren formak 2 elementuetako distantzian bilatu
Formen konbinazioa desberdinak
bero + handi | asko "bero" lema eta jarraian "handi" edo "asko" lemak bilatu
bero +2 !handi* | !asko* "bero" lema eta jarraian "handi"z edo "asko"z hasten diren formak
!bero + handi|asko|gutxi|txiki "bero" forma eta jarraian "handi", "asko", "gutxi", "txiki" lemak
Ezaugarri morfologikoekin
proba + m:adj "proba" lema eta jarraian adjketibo bat
proba +2 m:adj "proba" lema eta bi hitzetako distantziak adjektibo bat adjketibo bat
bero + handi|asko + m:adi "bero" lema jarraian "handi" edo "asko" eta jarraian aditz bat
proba + m:izearr-erg "proba" lema eta ergatibo kasuan dagoen izen arrunta

Ezaugarri morfologikoak

KATEGORIA
adb adberbioa
adi aditza
adilok aditz-lokuzioa
adj adjektiboa
det determinatzailea
ior izenordaina
izearr izen arrunta
izepib pertsona-izena
izelib leku-izena
izeizb erakunde-izena
lbt laburtzapena
lotjnt juntagailua
lotlok lokailua
esr esaera
esk esklamazioa
prt partikula
ono onomatopeia
tit titulua
KASUA
abs absolutiboa
abl ablatiboa
ala adlatiboa
ban banatzailea
dat datiboa
des destinatiboa
erg ergatiboa
abz hurbiltze-adlatiboa
ine inesiboa
ins instrumentala
gel leku-genitiboa
mot motibatiboa
abu muga-adlatiboa
par partitiboa
psp postposizioa
pro prolatiboa
soz soziatiboa
MUGATASUNA/NUMEROA
mg mugagabea
ms mugatu singularra
mp mugatu plurala
mph mugatu plural hurbila
ADITZ MOTA
da da
du du
dio dio
zaio zaio
da-du da-du
du-zaio du-zaio
dio-zaio dio-zaio
da-zaio da-zaio
du-dio du-dio
da-zaio-du da-zaio-du
da-zaio-du-dio da-zaio-du-dio

Euskararen Erreferentzia Corpusa Euskararen Erreferentzia Corpusa (EEC)
© 2025 Euskaltzaindia