|
2000
|
|
|
Hala ere, Bitakora,
|
honek
ez du esan nahi momentu txarra denik. Zeren lehenengo autoarekin, edo aurreneko biekin, sentsazio hori ez nuen behar bezala apreziatu.
|
|
|
Eta horrekin ilusioa areago piztu zait, hasi baino ez dudalako egin hainbeste maite dudan lur honen aurkikuntza. Baina bestalde, beti izaten baita beste alde bat, gida
|
honek
ez dit bere orrialdeetako hizki potoloetan aipatu hiri honetan jendeari erreparatu behar zaiola beste ezeren gainetik. Argazkiekin fidatzen naiz askotan, eta berorien bidez ikasi dut jendearen espresioa dela ikus daitekeen monumenturik benetakoena, Tibeten, Perun eta Sevillako Triana auzoan.
|
|
|
Geratzen ez zen bakarra osaba Joanikot izaiten zen, zeinak bere usantzarekin segitu baitzuen: Urbiaingo elizarat aldika joaitekoa... eta hark garbi erakutsi zuen hatsarretik ezen osaba Joanikotek ez zuela aita Bartolome atsegin, nola
|
honek
ez baitzuen hura.
|
|
|
Baina nik ikusiaren ederrak ez zuen osabaren eta Maddalenen kezka estaltzen, jakina, eta haien kezkaz kezkatzen hasi nintzen. Zeren baitzirudien ezen gure amak izeba Emilianirekin ezkondu nahi zuela osaba Joanikot, baina
|
honek
ez zuela nahi; eta amak zerbaiten susmoa eta sospetxa zuen, bertzalde, eta hargatik debekatzen zion Maddaleni osaba Joanikoten dorretxerat joaitea... Eta amaren eta aitaren zelatan hasi nintzen orduan, aita ere bolada hartan etxean geneukalako.
|
|
|
Zeren jaun Marcelek biziki estimatzen baitzuen osaba Joanikot, eta
|
honek
ez gutiago hura... eta hala oroit diezazkizuket orain osaba Joanikoten hitzak, noiz eta jaun Marcelek Baionarako bidea hartu baitzuen, eri zegoelako:
|
|
2001
|
|
|
Ez, ez da ama. Eta, une batez burutik beste zerbait igaro bazait ere, argi dago aurrean dudan
|
honek
ez nauela inondik ezagutzen. Paixa bat da.
|
|
|
Senarrak, baina, emaztea etxeko zulo bazterrean egon dadin gogo badu, nehor ere ikusi gabe,
|
honek
ez du bere burua agertuko. Zenbait etxetan emaztea hilobi barruan sartua bezala bizi da.
|
|
|
Gela
|
honek
ez du leihorik baina, leihorik balu, ireki eta leiho horretatik seguru Bilbo ikusiko litzatekeela, Santutxuko paisaia urbano bat, eta eraikinek tapatu ezik igual Otxarkoaga edo beste bazterrauzo bizi eta humanoren bat aldapan. Horixe da gela honetako leiho horrek, zabalik edo itxirik, erakutsiko lukeena.
|
|
|
‘Eskailera
|
honek
ez du mailarik, ’ esanen duzu harrituta.
|
|
|
‘Konpas
|
honek
ez nau inoiz engainatu, ’ entzunen diozu nostromoari esaten, ekaitzarekin deiadarka.
|
|
2002
|
|
|
Pertseoren susmoak zuzenak izateaz gain,
|
honek
ez zekien beste gauza bat ere bazen han: makila txirikordatuak asko laguntzen ziola korrika egiten Zilarbiziri eta, haren laguntzaz, berebiziko martxa hartzen zuela gazte hark.
|
|
|
Keak dena hartzen zuen, hala ere, eta, gutxi balitz bezala, gaua zen. Gainera ez zegoen sua beste argirik inguruan, eta
|
honek
ez zuen, zeuden tokian behintzat, askorik argitzen. Ez zekiten non zeuden eta ezin zuten ezer askorik ikusi.
|
|
|
–Orain ni izango naun ama, eta hi alaba, Sara –baina nola
|
honek
ez baitzuen nahi izaten, Karmele haserre jartzen zitzaion, eta hala mintzatzen–: Mari agintzaile bat haiz eta mari zirtzil bat.
|
|
|
Biharamun goizerako hartu zuen, etxeko itxaronaldia laburragoa gerta zekion. Susmoa baitzuen ama mindu egingo zuela, eta
|
honek
ez zuela erantzungo behar bezala, edo Sarak berak nahiko lukeen bezala.
|
|
2003
|
|
|
Don Kosmeren iritziz, agintaritza zuzen zuzen zetorkion Jainkoarengandik, eta
|
honek
ez zuela sekula abandonatuko pentsatzen zuen: hura lege sakratu eta aldaezin bat balitz bezala, Jainko aldaezinak ezarria.
|
|
|
Gauza bera pentsatuko zuen noski berak, korridorean dagoen grisari manta bat eskatu baitio. Itxarote
|
honek
ez dauka amairik.
|
|
|
Eta Karla oso astuna jartzen da bi garagardo edaten dituenean. Afari
|
honek
ez dauka inolako zentzurik. Onena, lehenbailehen alde egitea.
|
|
2004
|
|
|
Horixe. Hari
|
honek
ez dik gehiago ematen, eta beste hari batekin saiatzea hobe dugula biok. Hik baduk nondik tira, eta nik ere bai.
|
|
|
Herri bati bere naziotasunaren hizkuntza ezaugarria ez datorkio lurralde horretan banakoen edo taldetxo batzuen elebitasunetik. Elebitasun indibiduala beti izan da eta beti izango da mundua mundu den artean, baina elebitasun mota
|
honek
ez du zerikusirik gizarte elebitasunarekin: alegia, herri edo komunitate batean bi hizkuntzak aldi eta alde berean komunikazio jardunaren esparru gehienetan hedatuak egotearekin.
|
|
|
Euskara batuaren loraldi distiratsuari buruz zenbait euskalari eta euskaltzaleren jarrera kritikoa580 gai hartuta ari zaigu ondorengo aipuan Xabier Kintana. Euskaltzain
|
honek
ez dio halako kutsu artifizialik hartzen euskara batuaren tankerari. Marteko euskara gisa definitu izan dute, ordea, euskara batuaren izenean itxuratutako mintzamoldea.581 Baina, aitortu bezala, euskara batuari ezin omen dakioke halako deiturarik ezar:
|
|
|
Arana Martijaren besteak, erdal elebakarrak alegia, baina Euskal Herri elebidunaren alde omen daudenak, pozik daude elebitasun sistema honekin: sistema
|
honek
ez baititu behartzen eurak elebidun izatera. Elebitasuna ez da mozorro txarra hemen espainoltasun hutsean bizitzeko.
|
|
|
Alde honetatik euskararen aurrerabidea da bere asmorik garrantzitsuena. Zoritxarrez, batzuentzat kultur arazo
|
honek
ez du batere inportantziarik eta abertzaletasuna gauza politikoa da, besterik ez. Jarrera bene tan kaltegarria Euskal Herriaren egiazko aurrerapenerako.
|
|
|
Erradikaltasun
|
honek
ez du zerikusirik normalean hitz madarikatu horri egozten dizkiogun keriekin. Ez da taktika mailako behin behineko jokabide gogorra.
|
|
|
599 Jose Luis Alvarez Enparantza Txillardegi: Herri
|
honek
ez du inoiz izan egun euskararekiko duen kontzientzia, Euskaldunon Egunkaria, 2000/11/17.
|
|
|
Eskizofreniaren soka
|
honek
ez du amaierarik, testigantzak toki guztietarik datozkigu barra barra. Erdal idazleak ere hasiak dira horretaz jabetzen; hortik atera kontuak.
|
|
|
gure berezitasunaren oinarri linguistikoa begiratzeko, abertzaleak gara etorkizuna garantizatu dezakegun bakarrak. Eta
|
honek
ez badigu euskal nortasunaren jabego absolutoa ematen, bai jartzen gaitu leku berezi eta nagusian haren aldeko borrokan?. 220
|
|
|
67 Benito Lertxundi: Herri
|
honek
ez dauka nazio menperatuaren mentalitaterik, Euskaldunon Egunkaria, 1993/12/7.
|
|
|
XIX gn. mendeko hastapenetan, lehendabiziko suomizale belaun bat agertu zen, Arwidson en inguruan. Politikari dagokionez, lehen belaun
|
honek
ez zuen bere burua jotzen ez sueziartzat, ez errusiartzat; eta Suomi bere buruaren jabe bihurtzea nahi zuen. Hizkuntzari dagokionez, suomieraren alde zeuden, eta sueziera arrotz zitzaien sendimenduz; baina, batetik, suomieraz mintzatzen ez zekiten; eta, bestetik, suezieraz idatzi zuten.
|
|
2005
|
|
|
Argi gera bedi, kontu honetan guztian, amona Kontxi izan zela hitz haiek esan zituena eta ez liburu honen egilea,
|
honek
ez bailuke hark bezala bukatu nahi, inola ere. Non?
|
|
|
eta berak. Inesek? inoiz amestu ez bezala,
|
honek
ez baitzuen ezereza amets eta zerbait izan nahi baitzuen betidanik, zerbait handia: Claudia Schiffer edo Naomi Campbell bezalako modeloa, edo Anne Igartiburu bezalakoa gutxienez.
|
|
|
3 ezkerra. Eraikin zahar
|
honek
ez du bere itxura berriztatua fatxadan bakarrik erakusten, atezain automatikoan begi elektronikoak berehala ezagutu ditu.
|
|
|
Ametsek ere barre egin du. Baina argitasun lipar
|
honek
ez dio guztiz eta betirako bere hustasun sentipena kendu, ezta gutxiago ere.
|
|
|
–Ikusiko dugu, oso ondo ez dakit. Baina esan didazunez, kabroi
|
honek
ez du aztarnarik uzten jakiteko nondik ibili den, ezta?
|
|
|
Erabili gabeko urte
|
honek
ez du, behintzat, sistema guztiz ugertu. Harritzekoa Windows sistema izanik...
|
|
|
–Tira –erantzun du pantailetariko bat zaintzen duen emakume batek–, bihotza martxan dugu eta makina
|
honek
ez du arazorik izango horrela eusteko.
|
|
|
–Mateok bere onetik irtenda ematen zuen. Itziarrengandik askatu eta pare bat pauso eman zituen Ramonengana;
|
honek
ez zuen zirkinik egin. Eskua jarri nion sorbaldan Mateori, bere izena ahoskatu nuen, eta bera jiratu egin zen arnasestuka, Ramoni bizkarra erakutsiz.
|
|
|
Aldez aurretik gutuna idatzi eta idatzitakoa irakurriz, alegia. Jakina, azken
|
honek
ez luke inolako baliorik, ahotsari ez litzaiokeelako arimarik sumatuko, eta gainera, igarri egingo litzatekeelako diskurtso idatzia dela.
|
|
2006
|
|
|
Bigarren olatu batek ere jo du haitza, eta amaren esku hotzaz gain olatuaren danbada sentitu du Nereak oin azpietan, eta uraren parrastada gero. Eta beti indartsuena izaten den hirugarren olatua bits bihurtu denean, indar gehiagoz estutu dio amak eskua, eta orduan iruditu zaio amaren ahotsa entzun duela, nahiz eta
|
honek
ez duen ahorik ireki. Altxakozu burua, Nerea esaten dio, eta haren eskua gogoratu du bere kokotsari heltzen.
|
|
|
–Bai. Baina
|
honek
ez du igorlearen helbiderik. Gainerakoak bezala, hutsik dago.
|
|
|
Seguruenik, Frantziako poliziarekin hitz eginen zuten bertako krimenak argitzen laguntzeko, baina horrek guztiak ez zuen bera ukituko. Izugarrikeria
|
honek
ez nain zikinduko. Pentsatu orduko errudun sentitu zen.
|
|
|
Di da, esan eta izan. Zure munduan lerro bakarreko errepideak dira guztiak eta mutil
|
honek
ez dauka bururik pentsatu nuen, bigarren aldiz, mutil hau burugabea edo tentela da. Era berean agian gauzak benetan dira sinpleak pentsatu nuen, baina hori egia bada denok gara tentelak.
|
|
2007
|
|
|
Hirugarrena, Barojarena,
|
honek
ez baitu bere bizian idea susmorik izan. Ken ezazue edozein boutade kutsu, eta garbi ikusiko duzue.
|
|
|
Bernier ek gizadia hiru arraza nagusitan banatu du: europidoa, negridoa eta mongolidoa; bereizketa
|
honek
ez zuen arrazen inolako balioespen intelektual edo moralik barnebiltzen oraindik, XVII. mendea zen. Ezin da gauza bera esan mende bat geroago Linné ren arrazen klasifikazioaz (1766), berton ezaugarri fisikoekin moralak lotzen baitira:
|
|
|
–Ezta pentsatu ere. Etxe
|
honek
ez nau maite.
|
|
2008
|
|
|
Denborarekin, gainera, bi ahizpek mezu kodetuak erabiltzen zituzten, esanahi bikoitza edo beste esanahi bat zutenak eta beren mundu partikular hura are partikularrago egiten zutenak. Harik eta haien inguruan bizi zirenak ere nora ezean geratzen ziren arte, baita markesa anderea ere,
|
honek
ez baitzuen azkenean jakiten bere alabak ezagutzen zituen edo ez, edonoren ezagutzan hain eskura geratzen da azala, eta hain eskutik kanpo mamia, bi alaben kasuan zer esanik ez.
|
|
|
Hori bai, ez dut ulertzen nola, dorrea eginda gero, paristar askok desmuntatzea eta bertatik kentzea nahi duten oraindik ere? Bai, egia da proiektua gauzatu zenean hogei urteko bizitza eman ziotela, baina dorre
|
honek
ez du merezi hogei urteko bizitza, betierekoa baizik. Niri gero eta ederragoa egiten zait behintzat.
|
|
|
Zikloi baten indarra zuen, uholde baten indarra zuen, trumoi baten indarra zuen? eta azal beltxarana zuen arren, begietan bi esmeralda fosforeszente zituen, markes jauna liluratua zutenak, antza,
|
honek
ez baitzion begia gainetik kentzen, ezta belarria ere, esku zartadak eta orpo ukaldiak airean, neskaren ahots urratuaren lagungarri.
|
|
|
Faustinaren ateraldiak barre eragin ziezaiokeen Reginari, baina
|
honek
ez zuen egin, zalantza baten itzalak hartu baitzion, antza, aurretik egotzitako iritzi biribila:
|
|
|
Heu izango haiz hurrengo kapitaina, ez nindukek batere harrituko. Mesedez pasa zuzi hori berriro, pipa
|
honek
ez dik tiratzen eta.
|
|
|
Arestian onartu dut antzinako garaietatik gaur egun arte iraun izanaren narrazioak metafora bezala balio dezakeela. Hala ere,
|
honek
ez du Euskal Herria nazio bihurtzen. Istorio horrek gizatalde baten iraupen fisikoa adierazten du, baina nazio auzia bertze nonbait jokatzen da.
|
|
|
Euskal intelligentsiaren sail batean etengabeko joera dago nazio identitatearen balioa gutxiesteko; identitate mota horretatik zenbat eta urrunago, orduan eta askeago sentitzen bide dira batzuk. Postnazionalismoaren diskurtsoa bidelagun hartuta, identitate mota
|
honek
ez luke eragin erabakigarririk izango gure bizimoduan. Jarrera horren lekuko, adibidez, Angel Erroren pasarte hauxe dakarkiot irakurleari:
|
|
|
Badirudi gauzarik normalena dela kioskora joan eta Vocento taldeko egunkariak erostea. Hauen mentalitatearekin ere herri
|
honek
ez dauka gerorik. Hauen euskalduntasunak ez dauka erresistentzia gaitasunik, nazio kontzientzia eskaseko herritarrak direlako, eta euskalduntasunari zor zaion aberri sentiera higatua dutelako.
|
|
|
Ez nuke ukatu nahi noski arrazoibide horren nolabaiteko zentzua eta logika, baina, guztiarekin ere, jarrera horren egokitasuna zalantzan jartzea ez da gaitza. Gauzak horrela planteatuta, izan ere, herri
|
honek
ez baitauka inolako irtenbiderik, guk baietsi nahi duguna egia izatekotan. Eta hauxe da baietsi nahi dugun egitatea:
|
|
|
Barbosak ireki eta zurrutada luzea eman zion. Gero andreari eskaini zion, baina
|
honek
ez zuen onartu.
|
|
|
Faustinaren ateraldiak barre eragin ziezaiokeen Reginari, baina
|
honek
ez zuen egin, zalantza baten itzalak hartu baitzion, antza, aurretik egotzitako iritzi biribila:
|
|
|
Denborarekin, gainera, bi ahizpek mezu kodetuak erabiltzen zituzten, esanahi bikoitza edo beste esanahi bat zutenak eta beren mundu partikular hura are partikularrago egiten zutenak. Harik eta haien inguruan bizi zirenak ere nora ezean geratzen ziren arte, baita markesa anderea ere,
|
honek
ez baitzuen azkenean jakiten bere alabak ezagutzen zituen edo ez... edonoren ezagutzan hain eskura geratzen da azala, eta hain eskutik kanpo mamia, bi alaben kasuan zer esanik ez. Horregatik egongo zen markesa anderea, beharbada, urduri, ez baitzekien nondik aterako ote zitzaion Natividad; markesa andereak ez zekien, beraz, amari zor ziòn begirunearekin joango ote zitzaion Natividad, galderei zuzen erantzuteko prest, edo ahizparen defentsan ibiliko ote zen, Natinatatik Natanatira eta Natanatitik Natinatara, bizitza osoan egin zuen bezala.
|
|
|
Egun hartan, baina, alabak alboan ez zituelako edo, guztiz bestela gertatu zitzaion; neska basati hura zuen jomuga bakar, eta neskak –neskaren kantatzeko eta dantzatzeko moduak– erakartzen zuen, lurrak harria bezala. Zikloi baten indarra zuen, uholde baten indarra zuen, trumoi baten indarra zuen... eta azal beltxarana zuen arren, begietan bi esmeralda fosforeszente zituen, markes jauna liluratua zutenak, antza,
|
honek
ez baitzion begia gainetik kentzen... ezta belarria ere, esku zartadak eta orpo ukaldiak airean, neskaren ahots urratuaren lagungarri. Nola izan zitekeen hamazazpi hemezortziko neska hura min sakon hura adierazteko gai –pozarekin berdin–, mundua bezain zaharra zena eta mundua bezain berria?
|
|
|
Hori bai, ez dut ulertzen nola, dorrea eginda gero, paristar askok desmuntatzea eta bertatik kentzea nahi duten oraindik ere... Bai, egia da proiektua gauzatu zenean hogei urteko bizitza eman ziotela, baina dorre
|
honek
ez du merezi hogei urteko bizitza, betierekoa baizik. Niri gero eta ederragoa egiten zait behintzat.
|
|
2009
|
|
|
Burumakur itzuli zen guregana. Oraindik parketik atera gabe ginela, oihuka entzun genuen berriro eskalea; aitonari begiratu eta
|
honek
ez zuen zirkinik egin, ez zuen ezertarako urratsa moteldu eta guk ere gauza bera egin genuen.
|
|
|
(Erlijio ezberdinetan topiko berdinak errepikatzen dira. Seguruenik
|
honek
ez du esan gura erlijio ezberdinek ez dutela deus balio, ezpada alderantziz, erlijio ezberdinetan gizatasun berdina dela balio duena).
|
|
|
Zer dauka fededunak, fedegabeak ez daukana, edo fedegabeak, fededunak ez daukana? (Galdetze
|
honek
ez du esan gura, ezer ez daukatenik: aitzitik, zerbait ukan behar dute, zeren eta askatasunaren erabaki mota diferenteak baitira biak.
|
|
|
–Oskarrek mahai gaineko argazkiak seinalatu zituen?. Gainera, ohartuko zinen
|
honek
ez duela zerikusirik Anaren desagertzearekin.
|
|
|
Hor oinez hasi zen kalea gurutzatzen. Gimbel, s almazenetako atezainari galdegin zion baina
|
honek
ez zekien eta aurrera jarraitu zuen Josebak. Gero ostatu batean sartu eta zerbitzari bati berdin egin zion.
|
|
|
Kamisoi erdi garden batez jantzirik, soin ertzak nabarmentzen zitzaizkion kontrargira. Atea barrurantz gurutzatu bezain laster besarkada bat eman nahi izan zion Josebari, besoak lepotik jarri zizkion, baina
|
honek
ez zuen erantzun. –Mesedez...?
|
|
|
Baina Josebak ere egiten du, agian mimetismoz. Laztana, ze gau txarra pasa dudan, buruko min
|
honek
ez dit bakerik eman, esan diezaioke lasai asko Victoriak umeari. Terry, zuk uste merezi duela gaur hondartzara joatea?
|
|
|
–Hiri
|
honek
ez daki nora doan, umea, eta ez du jakin nahi nondik datorren.
|
|
|
Adak toki berean jarraitzen zuen, sorgortasunetik hurbil, arestian arimaren lurrak inarrosi zizkiòn haize zirimolaren ondorioak ezin asimilatuz, itxura batean; Ada, ordea, iglu existentzial batean harrapatua eta isolatua zegoena, orduantxe irten zen bertatik. Nazariok, kalonje jaunak eta Teofilo Mariak(
|
honek
ez zuen askorik erretzen, egia esan, baina abagune hartan nola ez, bada!) beren puruak piztu ez beste?, puruei zerièn keak neskari burmuinetan nerbio bulkada bat eragin balio bezala, neurona batzuk aktibatu zizkiona, baita aurpegiera birmoldatu ere; Adarentzat, beraz, arestian gertatutakoen nondik norakoak balioesteko une egokia zitekeen hura, are gehiago ohartu zenean mahaikideek bakean uzten z... Isidro Langara eta Ciriaco Errasti, Jacinto Quincoces eta Ricardo Zamora?
|
|
|
–Zer gertatzen zaizu? , galdetu zion Gabinori, ohartzean ezen
|
honek
ez ziola ia kasurik egin.
|
|
|
–Teofilo Mariak arrazoi du, nik neuk ere oraintxe bertan erreko bainuke liburua, esan zuen honek?, baina Ernestinak ere arrazoi du, liburuak bere jabea baitu, bere eskubideak dituena. Erre ezean, baina, liburu
|
honek
ez du minutu bat gehiago egingo orbetarrenean, ez minutu bat ez segundo bat. Hala, bada, zoaz derrepentean lagun horren etxera, Ada, itzul iezaiozu liburua, konta iezaiozu hemen nola dauden gauzak?
|
|
|
Domingok ere antzera besarkatu zuen Ada, gogotsu;
|
honek
ez bezala, baina, bizpahiru segundo igaro ondoren, irri gero eta nabariago bat loratu zitzaion betartean, oin bat besarkadaren eremuaren barruan balu bezala eta bestea kanpoan, Adarekin bizitzen ari zèn une bete harekiko nolabaiteko distantzia hartzea ahalbidetzen ziona; Domingok, gainera, hantxe zuen Damaso ere. Adaren buru besagainen gainetik ikus zezakeen, aurrez aurre?, esaten ari zitzaiona,...
|
|
|
Domingok; uko batek edo ezezko batek. Benjamin Mariarenak edo izeba Ernestinarenak? zaputz zitzakeen Domingoren asmoak, baina
|
honek
ez zuen ukorik ez ezezkorik jaso, eta bai baiezko biribil bat, hasieratik beretik; izan ere, izeba Ernestinari bezalaxe, berdin erantzuten hasi zitzaion Benjamin Maria Domingori, intzirien isiltze batekin edo irri zabal batekin?, honek bere ferekak edo bere hitzak eskaintzen zizkion bakoitzean; izan ere, izeba Ernestina, bi anaien arteko elkarrizketen lekukoa zena, zeharo hunkitzen zen halakoetan... –Zu ez zara inondik ere Orbe:
|
|
|
taldekideekin kontsultatu gabe, jakina. Maria Bibiana ongi ohartzen zen, bai, Teofilo Mariaren ohiko nagusikeriaz, hain zuen desatsegin haren hitz egiteko modua, prepotentea bezain hantustea, baina ongi ohartu zen, halaber, Teofilo Mariaren zalantzaz,
|
honek
ez baitzuen erabili?, neurriak hartuko ditugu!, bezalako esanahi hertsiko esaldirik, baizik eta beste bat zabalagoa:
|
|
|
Teofilo Mariak, ordainean, eskuaren mugimendu nabarmen batekin erantzun zion, esanez bezala: zaude isilik, Gabino, hitz egiten duzun bakoitzean izorratu egiten nauzu-eta!; orduan, baina, Maria Bibianak Teofilo Mariari begiratu, eta nola ikusten baitzuen
|
honek
ez zuela aurrera egiteko asmorik, anai arrebetan zaharrena bera baino noragabeago zegoela, alegia?, ahizpak arestian ekindako bideari berrekin zion, Domingori begira jarrita:
|
|
|
Gero, guztiak erretiratu ziren, Damaso izan ezik, Damasori buru buruan sartu baitzitzaion Txopitea jaunarekin hitz egin behar zuela, eta
|
honek
ez zuen atzera egin; aitzitik, halaxe esan zion, irri pikaro bat ezpainetan:
|
|
|
–Ixooo!?; urduri eta bere lekua galduta zegoen Regina, burruntzaliak bere erorikoan mahai gainean sakabanatutako zopa zipriztin bakanek modu ezin grafikoagoan salatzen zutenez; handik aurrera, bi irtenbide zituen Reginak: isilik gera zitekeen, edo, sutara gasolina jaurtiz, amatasuna ostu dioten emakume zoro eta desesperatu batek bezala jardun; bazuen, baina, beste irtenbide bat, auziak buru pixka bat ere behar baitzuen, ausaz, eta
|
honek
ez baitzion besterik esaten jada, sabela buruaren menera jarri behar zuela, buruak sabelaren alde lan egin zezan: onar zezala, hasteko, berea gehiegizko erreakzioa izan zela, baita lekua galdu zuela ere; onar zezala, bai, seme alaben aurrean ogro bat bezala portatu zela, buruak, ordainean, argudio guztiak jarriko baitzizkion, orduantxe jarriko zizkion nahi baldin bazuen?
|
|
|
Aurrerago, bi aukera zabaldu zitzaizkion Domingori, hegazkintza zibilean edo armadan ikas baitzezakeen pilotutza?. Modu batean zein bestean, nik hitz egingo dut teniente koronelarekin, hark abiazioari lotutako guztiaren berri baitaki? esan zion aitak Domingori?, eta
|
honek
ez zuen zalantzarik izan:
|
|
|
Era berean, hasierako taoismoaren hainbat testuk degradazioaren historia unibertsala dute hizpide. Juduen testu profetiko zahar askok ere gero eta okerrago gabiltzala gaztigatzen dute, eta endekatze
|
honek
ez duela irtenbiderik. Platon berdintsu.
|
|
|
–Teofilo Mariak arrazoi du, nik neuk ere oraintxe bertan erreko bainuke liburua –esan zuen honek–, baina Ernestinak ere arrazoi du, liburuak bere jabea baitu, bere eskubideak dituena. Erre ezean, baina, liburu
|
honek
ez du minutu bat gehiago egingo orbetarrenean, ez minutu bat ez segundo bat. Hala, bada, zoaz derrepentean lagun horren etxera, Ada, itzul iezaiozu liburua, konta iezaiozu hemen nola dauden gauzak... eta bakea.
|
|
|
Teofilo Mariak, ordainean, eskuaren mugimendu nabarmen batekin erantzun zion, esanez bezala: zaude isilik, Gabino, hitz egiten duzun bakoitzean izorratu egiten nauzu-eta!; orduan, baina, Maria Bibianak Teofilo Mariari begiratu, eta nola ikusten baitzuen
|
honek
ez zuela aurrera egiteko asmorik –anai arrebetan zaharrena bera baino noragabeago zegoela, alegia–, ahizpak arestian ekindako bideari berrekin zion, Domingori begira jarrita:
|
|
|
Handik gutxira, baina, beste partaide batek erakutsi zuen, ezustean, elkarrizketan parte hartzeko nahia eta borondatea: Domingok; uko batek edo ezezko batek –Benjamin Mariarenak edo izeba Ernestinarenak– zaputz zitzakeen Domingoren asmoak, baina
|
honek
ez zuen ukorik ez ezezkorik jaso, eta bai baiezko biribil bat, hasieratik beretik; izan ere, izeba Ernestinari bezalaxe, berdin erantzuten hasi zitzaion Benjamin Maria Domingori –intzirien isiltze batekin edo irri zabal batekin–, honek bere ferekak edo bere hitzak eskaintzen zizkion bakoitzean; izan ere, izeba Ernestina, bi anaien arteko elkarrizketen lekukoa zena, zeharo hunkitzen zen ... " Zu ez zara inondik ere Orbe:
|
|
|
Domingok ere antzera besarkatu zuen Ada, gogotsu;
|
honek
ez bezala, baina, bizpahiru segundo igaro ondoren, irri gero eta nabariago bat loratu zitzaion betartean, oin bat besarkadaren eremuaren barruan balu bezala eta bestea kanpoan, Adarekin bizitzen ari zèn une bete harekiko nolabaiteko distantzia hartzea ahalbidetzen ziona; Domingok, gainera, hantxe zuen Damaso ere –Adaren buru besagainen gainetik ikus zezakeen, aurrez aurre–, esaten ari ...
|
|
|
Gero, guztiak erretiratu ziren, Damaso izan ezik, Damasori buru buruan sartu baitzitzaion Txopitea jaunarekin hitz egin behar zuela, eta
|
honek
ez zuen atzera egin; aitzitik, halaxe esan zion, irri pikaro bat ezpainetan:
|
|
|
Adak toki berean jarraitzen zuen, sorgortasunetik hurbil, arestian arimaren lurrak inarrosi zizkiòn haize zirimolaren ondorioak ezin asimilatuz, itxura batean; Ada, ordea, iglu existentzial batean harrapatua eta isolatua zegoena, orduantxe irten zen bertatik –Nazariok, kalonje jaunak eta Teofilo Mariak(
|
honek
ez zuen askorik erretzen, egia esan, baina abagune hartan nola ez, bada!) beren puruak piztu ez beste–, puruei zerièn keak neskari burmuinetan nerbio bulkada bat eragin balio bezala, neurona batzuk aktibatu zizkiona, baita aurpegiera birmoldatu ere; Adarentzat, beraz, arestian gertatutakoen nondik norakoak balioesteko une egokia zitekeen hura, are gehiago ohartu zenean mahaikideek bakean uz... Isidro Langara eta Ciriaco Errasti, Jacinto Quincoces eta Ricardo Zamora... baita futbol taldeak ere:
|
|
|
" Ixooo!"; urduri eta bere lekua galduta zegoen Regina, burruntzaliak bere erorikoan mahai gainean sakabanatutako zopa zipriztin bakanek modu ezin grafikoagoan salatzen zutenez; handik aurrera, bi irtenbide zituen Reginak: isilik gera zitekeen, edo, sutara gasolina jaurtiz, amatasuna ostu dioten emakume zoro eta desesperatu batek bezala jardun; bazuen, baina, beste irtenbide bat, auziak buru pixka bat ere behar baitzuen, ausaz, eta
|
honek
ez baitzion besterik esaten jada, sabela buruaren menera jarri behar zuela, buruak sabelaren alde lan egin zezan: onar zezala, hasteko, berea gehiegizko erreakzioa izan zela, baita lekua galdu zuela ere; onar zezala, bai, seme alaben aurrean ogro bat bezala portatu zela, buruak, ordainean, argudio guztiak jarriko baitzizkion, orduantxe jarriko zizkion nahi baldin bazuen...
|
|
|
Aurrerago, bi aukera zabaldu zitzaizkion Domingori, hegazkintza zibilean edo armadan ikas baitzezakeen pilotutza –" Modu batean zein bestean, nik hitz egingo dut teniente koronelarekin, hark abiazioari lotutako guztiaren berri baitaki" esan zion aitak Domingori–, eta
|
honek
ez zuen zalantzarik izan:
|
|
|
horregatik mintzatu zen, menturaz, lehen pertsonan, bere izenean ez ezik taldearenean ere ariko balitz bezala... taldekideekin kontsultatu gabe, jakina. Maria Bibiana ongi ohartzen zen, bai, Teofilo Mariaren ohiko nagusikeriaz, hain zuen desatsegin haren hitz egiteko modua, prepotentea bezain hantustea, baina ongi ohartu zen, halaber, Teofilo Mariaren zalantzaz,
|
honek
ez baitzuen erabili"... neurriak hartuko ditugu!" bezalako esanahi hertsiko esaldirik, baizik eta beste bat zabalagoa: "... neurriren bat hartu dugu", Maria Bibianak bere kasa osa zezakeena... era honetan, adibidez:
|
|
|
–Zer gertatzen zaizu? –galdetu zion Gabinori, ohartzean ezen
|
honek
ez ziola ia kasurik egin.
|
|
2010
|
|
|
–Aizu: batxilerra ikasi egin behar duzu, zure obligazioa ere bada, baina gauza bat da ikasteko gogoa, eta beste bat, guztiz bestelakoa, ikasteko obsesioa,
|
honek
ez baitzaitu inora eramango, desesperaziora ez bada. Ikastea ona da, baina bere neurrian, guztia bezala.
|
|
|
Orduan, uste dut ETAkoren batek esan zuela: . Aizu, hau literatura da,
|
honek
ez du balio, hitzak besterik ez dira, hemen ekintzak behar ditugu: bi urtetan Nafarroa Euskadin?.
|
|
|
Baina sei diziplinetatik bostek esaten baldin badizute akats asko dituela, ez bakarra, orduan? Egia da bakarrik euskararen historiaren liburuarekin, horrekin bakarrik, jada esan behar dela
|
honek
ez duela balio, baina gu azkenak ginen, lanean lehenak izan arren, guri hau ez zitzaigun inoiz iritsi behar. Bertako arkeologoek salatu behar zuten!?.
|
|
|
Basilikaren hegaletatik eta korridoreetatik militar itxurako eta brontzezko aingeru batzuek bisitariak gidatu eta zaintzen dituzte, kupularen aingeruek martir eta erori nazionalkatolikoak zerura eramaten dituzten moduan. Denak katakonba beldurgarri baten ikuspegia eskaintzen dio begiraleari(
|
honek
ez daki zeruan ala infernuan dagoenentz). Erorien Haraneko basilika frankista Pemán en eta Espainiaren aingeruaren irudikapen arkitektonikoa da.
|
|
|
Plangintza hau aurrera eramateko, arestian esan denez, apirilaren 2an, Richthofenek indar gehiago eskatu zion Molari. Azken
|
honek
ez zuen gerra azkarrik nahi, arerioa pitinka pitinka ahularazi baizik. Molaren xede nagusia Bizkaiko hiriburuaren industria hondatzea zen.
|
|
|
Gela
|
honek
ez dauka zerikusirik orain arte ikusitako hondamendi eta abandonuarekin. Fresko samar dago, garbi eta zainduta, paretetako erliebeek kolore guztia mantentzen dute.
|
|
|
" Aizu: batxilerra ikasi egin behar duzu, zure obligazioa ere bada, baina gauza bat da ikasteko gogoa, eta beste bat, guztiz bestelakoa, ikasteko obsesioa,
|
honek
ez baitzaitu inora eramango, desesperaziora ez bada. Ikastea ona da, baina bere neurrian, guztia bezala.
|
|
2011
|
|
|
Berea sartzerakoan, emaztearen Golf gorriak enbarazu egiten ziola konturatu da: emakume
|
honek
ez du kotxea aparkatzen ikasiko! Nekatuta iritsi ohi da etxera, bulegoan hainbeste ordu sartu eta gero.
|
|
|
Galdera aita zuriari egin zioten arren,
|
honek
ez zuen deusik ere erran ordura artean; aita zuriak, baina, guztia ikusten zuen: ikusten zuen, hasteko, egia erran behar zuela, baina ikusten zuen, halaber, zure alde ere atera behar zuela, Satur.
|
|
|
Garbi dago ez dela ohiko lapurreta ahalegin bat, ezta bere burua hiltzeko saiakera bat ere. Seguru asko zerbaiten bila sartu da idazlea emakumearen etxean, baina
|
honek
ez du salaketarik jarri nahi izan. Alderantziz, biharamunean bertan bisitan joango zaio ospitalera, jarraitu nuen nik.
|
|
|
Bost: Herri
|
honek
ez du sinistu inoiz independentzia lor zezakeenik. Horretarako pedagogia politikoa egin beharrean gaude.
|
|
|
Haren ustez, pedagogia politikoa egundoko frakasoa izan da herri honetan. . Ahalmen estrategiko global baten faltan, herri
|
honek
ez du sinesten posible denik euskal estatu bat. Ikuspegi estrategiko hori gabe ez da garatzen kultura politiko bat, eta hori gabe ez duzu sinesten ezer posible denik sistema politiko espainiarretik kanpo?.
|
|
|
Indize
|
honek
ez ditu neurtzen ekonomiari edo Sarrera Nazional Gordinari dagozkion datuak bakarrik; horiekin batera, bizi itxaropena eta eskolatze maila ere hartzen ditu kontuan.
|