|
2007
|
|
|
Pettan hasi zen lanean berehala, mimenez egin zuen seaska, sahetsak urritzez eta hain zen arina eta usaintsua nun
|
guzier
haur bilakatzeko eta han etzateko gura ematen zuen. Maddik berak aitortu zuen, ederra eta dotorea zela, bere haurraren errezebitzeko arras egokia.
|
|
|
.. sorpresa ederra izan nian baietz erran zutelarik... ni artatuko nintzela etxaldeaz oporretara balin bazoazin proposatu nuelarik... horrek erran nahi zian nitan konfiantxa bazutela nunbeit... nitan kondatzen ahal zutela... kabalen haztera eta etxeko lanen egitera jiteko prest nintzela erran neian... zoazte
|
gustian
, maitasunezko bidaia baten egitera... tortoil pare bat bezala... badukezue beharra, etxaldeko trabak baztertzeko pixka bat... ingurumenaz aldatzearen beharra... hik, Xexili, bereziki hiritar izanik luzaz... aire amiñaten hartzera...
|
|
|
Iduriz denak lekuan ziren, tresna, orga, arnes ta nik dakita zer; lehen xixtian bederen ez zen deus falta" kanpokaldetik zukean ordian" eta ixtant bat egon ondoan atean, beharriak erne, barrukirat sartu zen ezti eztia" behi zonbait badukek laxoan". Sapa bero batek perekatu zion begitarte eta gorputz guzia" zer goxoa hotz hunekin" ikusiz behiak etzanik, hausmarren, zoin
|
gustian
ziren. Bat edo beste xutitu zen ustez goizeko bazka emailea jin zeila eta kaka tonto bat erorterat utziz, plist plast, marrakaz ere hasi.
|
|
|
Atera zen zalapartan korraletik" eta gu
|
gustian
lo! ohoina etxian eta gu lo!
|
|
|
... urteak joan... denbora joan... nausietxekandereak eztitu zitian, bai segur, nitaz arta gehiago hartuz: ...nedikatia, uste duka zer uhuria, halakoa eta holakoa han dituk aspaldi huntan eta hain dituk laket nun etxia ez die aipatzen ere, eta jakizak ez hizala ahantzia izanen, jinen gituk hire ikusterat ahal bezain usu, ez hadi lotsa izan, ez hadi griña hortako, jana, edana, loa, denak izanen dituk, zer xantza, badakik serorak dituk gero han hire zerbitzuko, orduan... prest izanen hizalarik... bena, ago
|
gustian
he! ..."
|
|
|
— zer, horiek hintien falta? Emanen dizkiauk, ba, ago
|
gustian
..
|
|
|
... bon, bena ontsa joan dituk aferak... eta hobe! Funtsian,
|
gustian
gituk ba... zonbait egunentzat joaiteko eta etxalde guzia bere gain uzteko! Gu iguzkian beltzatzen ari ginelarik ondartzan... goxoan... eta bera egunoroz jin duk kabale bazkatzerat, behi, zezenko, ahate, oilo... eta zakur ta gatuak gainerat...!
|
|
|
Gu iguzkian beltzatzen ari ginelarik ondartzan... goxoan... eta bera egunoroz jin duk kabale bazkatzerat, behi, zezenko, ahate, oilo... eta zakur ta gatuak gainerat...! O, bagindakian ba, eginen zituela... hartan kondatzen ahal ginuela... bazakiela nola antola... ez dakiogu galdegin ere, bera aintzinatu duk" zoazte
|
gustian
, hor izanek nuk" erranez goxo dik hola bederen... behar izan bagindu auzoer dei egin ez zukean berdin ez... eginen zutean heiek ere, bainan ez duk arras berdin" zer bakantzetan joaiten. Ziek?" eta holako entzunen gindian:
|
|
|
Ziek?" eta holako entzunen gindian: gure ahalge ttipiaren larritzeko zukean... ez dik goxo egiten... horrek aldiz" zoazte
|
gustian
" deus galdegin gabe, xuxen balitz bezala...
|
|
2008
|
|
|
Zenbaitek ikusten dute hor amodiozko seinale bat. Orotan bitxiena, sekulan ez eta, puroak eskaintzen zituen nahi zuten
|
guzieri
. Bi emaztekiek ere hartuak zituzten, Zantzaleneko Marienak eta Zeleztina jokariak.
|
|
|
Entzule zegokion jende andana
|
guztia
irriz ari baitzen, jakinean berak pentsatutako bitzikeria zukeela hau ere. Nehork etzuen ikusia. Emilio altxatu zen taularat eta hortik igorri zieten han zireneri bertan moldatutako bertsu hau:
|
|
|
Oroitmen hitsa egun ez bazait itzali Doitto bat, zorionez, dikezut estali Emakume
|
guztiak
ez dira" Roxali"
|
|
|
Herri
|
guztietan
jakinarazi genuen berria, gizonaren eta zezenaren arteko gudu izigarri bat jokatzen zela, esku huts," Punta Zuri" deitu alor zabalean, maiatzaren bederatzian, hamarrak eta erdietan.
|
|
|
Penan eta nekezian ere. Bainan, ixil ixila eta artoski zeramatzaten hiru ama alabek etxeko lan
|
guztiak
.
|
|
|
Egia bat bada hor gorde ez ditakena Peioren alde: han, Peio ezagutu duten beste artzain
|
guztiek
esanen dizute hau artzain arradoa zela. Nagusietan fama ona zeukana.
|
|
|
|
Guztientzat
begirunez!
|
|
|
Joañe ederki txalotu dute biltokia beterik zaukaten haur, gazte eta zaharrek. Burua apalduz,
|
guzieri
agurka, itzali da aldeko ate batetik. Epai mahaikoek gogoak berotu dituzte, gazte kantari eder horri bakoitxak beren ohar negurriaren emaiteko.
|
|
|
Laborariaren etxerat iritsi ziren. Gaua
|
guztiz
iluna zen, izar eta ilargirik gabekoa. Begiak zorrotz behar ziren zerbaiten ikusteko.
|
|
|
Bere indar
|
guztiz
otsoa jo zuen, baina, honek, atakatik azkenean libratuta, jauzi bat egin zuen saihetserat eta berari zuzendu kolpea kuia bigun batek hartu zuen. Bat batean kandela itzali zen, eta laborariak ez zuen gehiago ikusten zeri ez nori joka ari zen; anartean, otsoak gauaz ere ikusten baitzuen, hozkada eder bat eman zion ipurdi mazelan.
|
|
|
— Barkatu baina, ni ez naiz zurekin etortzen ahal: aroa aldatzen den aldi
|
guztiz
tormentatzen nauen zauri zahar baten menpeko naiz egun hauetan.
|
|
2010
|
|
|
Betiereko bizia, betiereko fruituak ematen dituen mahastia, HARK zuentzat utzia duen ondarea* da. ZERU LURREN SORMENA, egiazki Maitasuna eta Berez
|
Guztiz
Garbia da.
|
|
|
Sortzez
|
Guztiz
Garbiari buruzko irakaskuntza misteriotsua eta zoragarria da.
|
|
|
Sortzez
|
Guztiz
Garbia betiereko Maitasuna da.
|
|
|
Sortzez
|
Guztiz
Garbiaren ondotik, ezteiak, etxe berria.
|
|
|
Laguntzaile
|
Guztiz
Onaren hiltzeaz mintzo naiz:
|
|
|
Horrengatik Laguntzaile
|
Guztiz
Onak sorbaldetan gurutzea hartu zuen.
|
|
2012
|
|
|
Bakarrik utzi dute gaurko gizona
|
guztiek
, arratoiek ez beste guztiek
|
|
|
Bakarrik utzi dute gaurko gizona guztiek, arratoiek ez beste
|
guztiek
|
|
|
...riko guzien izenean ez ene herrian lanera doatzi bizia galtzera nagusi batentzat besterik ez dute ikasi lana eta lana indar osagarri gogoen truk dirua dirua biziaren sari akitua denarentzat lo belarra telebixta tierzea futbola rikarra ados ez denarentzat ene zanpatzaileen beldurra beldurra kolpea nundik jinen den beldurra bizia ixurtzen ari baitzait beldurra nola eta noiz utziko nauten zanpatzaile
|
guzieri
ez ez ene herriko guzien izenean ez ene herrian eguzkia badukete haizea zuhaitzen adarren perekatzaile edo euria berdin hedoi pizuen izar bustiekin ur xirripak kantari edo gaua behar bada mendi urddinak itsasoan izar hotzak kantari ez hemen bezala ez hemengo gaua auhenaren gaua indarren ezeztatzailea gogoaren erhoarazlea erraiten delarik ez ene herriko guzien izenean ene herrian barda bere buruaz...
|
|
|
Bizitza bohemioa eta bidaiaria aukeratu nuen, eta horrek nahi eta nahi ez bakardade latza dakar, mina; min
|
guztiak
nahasten dira irribarre hegaldun horretan: irrimina, pozmina, oroimina, atzerrimina, herrimina, maitemina, bakemina, bakarmina... bihotz minez hegaldatzen naiz gehien maite dudana atzean utziz, han behean utziz.
|
|
|
Ontza bat txokolate eta ohera amets goxoetan gorputza biltzera ene desirarantz igotzeko tranbia hartu eta maite ditudan
|
guztiak
gogoan zu agurtzea da ene desira ene bizitzaren motorra!
|
|
|
Tranbia izeneko desira nahiago desira izeneko tranbia baino, laztan bakoitzaz oroitzea, nahi ditudan muxu
|
guztiak
zugandik jasotzea, hori da ene ametsetako tranbia maitasuna txokolate pusketa gozo batean bildurik datorrelarik hori da ene bizitzako motorra mugiarazten duen erregaia:
|
|
|
Ilbeteko arrats argia ilbeltzaren ondorengo lehen ilargi handiak ene sentimendu
|
guztiak
|
|
|
(onak eta txarrak) puzten ditu ilbeteko arrats ilun argian puztu eta puztu ene sentimenen puxika eta neure barnean kabitu ezinik sentimenduak lehertzen dira isilik hotsik atera gabe negar mutu batean ilargiaren alde ageriko ene maitaleak irri egiten dit alde ezkutuko ene maiteak negar egiten duelarik. ilbeteko arrats argi ilunetan ilbeltzaren ondoren denok ohartzen gara karrikak ez daudela jada zuri eta ez duela elur gehiago ari denok ohartu gara badugula norberaren elur izar bat barnean iltzaturik: norberaren logika, eta logika, fantasia eta oroimena horiek
|
guztien
poz minak osatzen nia, gua, elur izar horrek desberdintzen gaituela besteengandik eta egoera nahiz gertaera bera desberdin sentitzen.
|
|
|
Behin batean izan zen eta ez da dena joan da, nitaz ahaztu zara eta zerbait aldatzearen ideia ergela iruditzen zait orain dauden
|
guztiak
orain dakigun guztia eta egin duguna orain pareta zurietan klarionaz idazten dut zure izena zuk bakarrik dakizu zer esan nahi duen horrek ahul belaunikatzen naiz eta sorbaldetan hauts zuria dut zuk bakarrik dakizu zer esan nahi duen horrek zuk bakarrik dakizu nor naizen kantu bat lau pareta hutsen erdian utzi ninduzun eta inoiz baino gehiago maite zaitut.
|
|
|
Behin batean izan zen eta ez da dena joan da, nitaz ahaztu zara eta zerbait aldatzearen ideia ergela iruditzen zait orain dauden guztiak orain dakigun
|
guztia
eta egin duguna orain pareta zurietan klarionaz idazten dut zure izena zuk bakarrik dakizu zer esan nahi duen horrek ahul belaunikatzen naiz eta sorbaldetan hauts zuria dut zuk bakarrik dakizu zer esan nahi duen horrek zuk bakarrik dakizu nor naizen kantu bat lau pareta hutsen erdian utzi ninduzun eta inoiz baino gehiago maite zaitut.
|
|
|
...zer esan nahi duen horrek ahul belaunikatzen bainaiz eta sorbaldetan zure izena idatzi nahi zuen hauts zuria dut zuk soilik dakizu zer esan nahi duen horrek zuk bakarrik dakizu nor naizen lau pareta hutsen erdian emakume bat emakume honen kantu bat utzi zenidan eta inoiz baino gehiago maite zaitut eta pareta zurian zure izena idazten segituko dut klarionaz nerabe baten gisa zure izena munduko zoko
|
guztietan
idatziko dut, zurea bakarrik zuk bakarrik baitakizu zer esan nahi duen.
|
|
|
Nik ene bizia eman bainizun naizen
|
guztia
nire altxorrik gordeena eta preziatuena, eta ez zara egon eta erortzen utzi ninduzun jakinik hego bat puskaturik nuela. Eta zer?
|
|
|
Aukera
|
guztiak
dira posible.
|
|
|
Ni naiz egiten sentitzen dudan
|
guztiaren
emaitza. Nekaturik nago, min dut gorputzean, bihotz minez nago triste, baina tristuraren ondoren beti dator poza!
|
|
|
Ene olerkiak irakurri eta iruzkindu dituzten lagun min
|
guztiei
.
|
|
|
Telefonoaren bestaldean nire ahotsa dago, badira hitz batzuk ez ditudanak esango: beldurra ematen duten hitz
|
horiek guztiak
eta ez dutenak barre eginarazten.
|
|
|
Ez zidan minik egin nahi, baina egin didan min
|
guztia
eta gero, telefonoa eten dut ez dudalako inoren beharrik, atea ere itxi dut udaberrira arte, ez dudalako inoren beharrik ez dut hitz egiteko inoren beharrik, batez ere ezer ez esateko, edo hobea edo okerragoa naizela frogatzeko ez dudalako inoren beharrik.
|
|
|
Beraz, onar nazazu naizen bezala horrek esan nahi duen
|
guztiarekin
, Gizon kementsuagoa izan behar duzula, beharbada! Seguru, urduri jarriko zaitudala eta nirekin haserretuko zarela, muturretara joko dudalako, bihar, agian, aldatuko naiz, baina gaur ez.
|
|
|
Adiskidetasuna ALTXOR bat da eta gure indar
|
guztiak
jarri behar ditugu babesteko.
|
|
|
Badirudi batzuk sufritzeko jaio garela beste batzuk" putadak" egiteko jaio zarete? Badirudi batzuk amodioaren errepide lasterrean maisu" fitipaldi" batzuk zaretela beste batzuk, berriz, barakuiluaren gisa maitasunez gainezka, zamaturik abiatzen gara maite horren bila maitasunaren bide estu eta malkartsuan, eta autopista lasterrean sartzeko beldurrez ez dugu dugun
|
guztia
ematen, baina barakuiluak nola harrapa dezake erbia. Azken batean maite dudalako ILARGI BETEA eta eguneroko irribarrea sinesten dut autobide mantsoetan
|
|
|
Kapital sinboliko hori aberats eta esanguratsua da; denbora luzez oratu da, eta ez da errazki aienatuko (29). Kapital orokorra da, esan nahi baita bizitzaren aspektu
|
guztiak
, egunerokotasuna, politika, bai eta kultura ere, bere barnean integratzen dituela. Hain zuzen, horren ikertzeak erakusten digu nola lotzen diren ETA eta haren ingurumen soziala, edo, beste era batez esana, zer harreman irrazional eta afektibo konplexu bilbatzen diren borroka armatuaren eta laguntzaile eta bozemaileen artean.
|
|
|
Gauza bat da dagoena deskribatzea, nahiz eta askotan zepoz eta aprioriz betetako desmartxa izan; beste bat, etorkizunari buruz aurreikuspenak plazaratzea. Eta gure arazoan, Europan nazionalismoa hartzen ari den munta eta esannahia ikusirik, aieru
|
guztiak
labur edo desbideratu gerta daitezke.
|
|
|
Gisa
|
guztiz
, argi dena hauxe da: modelo estrategikoa aldatzeko beharra.
|
|
|
Marginazioa eta integrazioa, fenomeno mundialak bezala: komunikabide arinen denboretan, elite
|
guztiak
integratzen dira bizimodu estandarrean; marginazioaren fenomenoa guztiz hedatua da Hegoaldean, baina Iparraldeko jende asko ere ukitzen du. Eta marginatu guztientzat, gauza bera:
|
|
|
Marginazioa eta integrazioa, fenomeno mundialak bezala: komunikabide arinen denboretan, elite guztiak integratzen dira bizimodu estandarrean; marginazioaren fenomenoa
|
guztiz
hedatua da Hegoaldean, baina Iparraldeko jende asko ere ukitzen du. Eta marginatu guztientzat, gauza bera:
|
|
|
komunikabide arinen denboretan, elite guztiak integratzen dira bizimodu estandarrean; marginazioaren fenomenoa guztiz hedatua da Hegoaldean, baina Iparraldeko jende asko ere ukitzen du. Eta marginatu
|
guztientzat
, gauza bera: sistemak erakusten die lor daitekeen guztia eta, denbora berean, ez die deus ematen.
|
|
|
Eta marginatu guztientzat, gauza bera: sistemak erakusten die lor daitekeen
|
guztia
eta, denbora berean, ez die deus ematen.
|
|
|
Baina eboluzio posibilitate hau ez da batere seguruena. Tradizio komunista libertarioa, liberalismo politikoa bere jatorrizko zentzuan, gure herriak erakutsi duen auto eratzeko gaitasuna, eta munduko marginatu eta iraultzaile
|
guztiekin
lotzen gaituen ikuspegi humanista orokorra estekatu nahi ditu, elkarrekin, jarrera honek. Estatuaren aurka eta autokudeatzearen alde, dirigismo politikoarekin haustea:
|
|
|
Gisa
|
guztiz
, batzuek bide bat hauta dezakete, besteek bestea.
|
|
|
Nire iritziz, jarraitzeko posibilitate
|
guztien artean
gehien ikusten dena nazionalismo bortitz eta hutsarena da. Ahotsak entzun ditugu berrikitan, eta antzinako beste ahotsei egiten diete oihartzuna:
|
|
|
Jarrera horrek finkoak ditu sustraiak, ongi lotzen da Europako aktualitatearekin, eta kontingentzia ideologiko eta geopolitiko
|
guztien
gainetik iraunen duen koherentzia agintzen du. Gainera, ETAren baitan izan den nazionalismo erradikalaren segida zuzenean dator.
|
|
|
Ongi dator hain koldarrak eta ezgauzak diren politikari nazionalista instituzionalen epelkeria salatzeko ere: dudarik gabe, orain dugu aukera gure borondate nazionalista mundu
|
guztiaren aurrean
agertarazteko, eta ez kikilduak egoteko tenorea, Madrilera begira, gure inguruan arazo nazionalak borbor batean ari diren bitartean!
|
|
|
Nire ustez, horrelako nazionalismoa ager liteke gure artean, eta bizikorra izango da, baina, agian, hau
|
guzti
hau espekulazio hutsa baizik ez da, eta Euskadiko mugimendu iraultzailearen jarraipen aurrerakoiak harrituko gaitu. Horrela gertatzekotan, pozik aitor nezake tronpatu naizela.
|
|
|
10 Raymond Aron eta Zbgniew Brzezinski ditugu, hain zuzen, jarrera honen aurkezleak. Alta, bada totalitarismoari buruz gogoeta ideologiko eta metodologiko bat, Hannah Arendt edo Karl Popperek egin zuten bezalakoa,
|
guztiz
esanguratsua gaur egun ere.
|
|
|
Kritika politikoak, bere aldetik, argi uzten du erabaki handienak parlamentuetatik kanpo eta, noski, herri kontsulta zuzenik gabe hartzen direla. Azken finean, demokrazia errepresentatiboa tresna egokia da buruzagiak aldatzeko, eta
|
guztiz
desegokia, berriz, gizartea aldatzeko.
|
|
|
19 Hitz batez, demokraziaren funtsa onartzea beste iharduera berri batez jabetzea da: ez herriari aldakuntza miresgarri eta seguruak agintzea, baizik eta, egoera aldakor hauetan, demokraziaren formen errespetuari lehentasuna ematea, edozer gerta ere, talde batek galdu ala garaitu,
|
guztien
libertatea benetan errespetatua izan dadin... Formulazio hauek aurkitzen dira usu orain.
|
|
|
galderak, berriz, aipatutako faktore kultural eta afektiboak ikertzera eramango gaitu. Esparru
|
guztiak
lotzen dira elkarrekin, baina batek ezin beste gainerakoak esplika edo estal ditzake.
|
|
|
Oso lan zahar eta klasikoek (C.J.H. Hayes 1928an; Erich Fromm nazionalismoari buruz...) erakutsi ziguten nola aberri umiliatu baten aldeko jazartuek jarrera
|
guztiz
higuingarriak har ditzaketen gero. Kezkaz eta interesez jarraitu dut, adibidez, Jon Miranderi buruz argitaratu dena.
|
|
|
Alde batetik iraultza sobietarrak irabazi bazuen 1917an, iraultza komunista egina izan bazen metropolietan, Hirugarren Munduan ere kolonia askok independentzia lortu zuen eta kolonia horien artean asko, hain zuzen, independentzia lortu zuten alderdi komunistek gidatuta ere. Gerrillak non nahi ziren; gerrillarien ideologien artean kristianismoak itzal handia zuen, Erdialdeko Amerikan eta, gaur egunean duen bezalaxe, baina, hala eta
|
guztiz
ere askapenaren teologiako kristauek onartzen zuten ikuspegi komunista, marxista, egokiena zela gizartea analizatzeko. Gu sinetsita ginen bi borrokak elkarrekin ari zirela, eta euskaldunen borroka mugimendu mundial orokor baten barnean ikusten genuen.
|
|
|
Aldakuntza hau beldurgarria da, gu sinetsita egon baikara internazionalismo proletarioaz, eta gaur egunean ikusten ari gara nola horretan formatuak izan diren herri
|
guztiek
kontsideratzen duten zapalkuntzaren estakuru bezala, besterik gabe.
|
|
|
Gaur egunean modelo horrek komunismoaren krisiak sortu ondorioak sufritzen ditu eta non nahi nozitzen ditu. ...eta bat egingo bagenu ikusteko azkeneko hogeita hamar urtetan zein izan diren trantsizio modeloak, hau da, diktaduratik demokraziara pasatzekoak, harrituko ginateke ikusirik nola Nikaraguako modelotik apartez, gurean hainbeste kantatu eta dantzatu dena39 (eta ezaguna da han ere gauzak nola aldatu diren), diktaduratik demokraziara edo zapalkuntza kolonialetik askatasun nazionalera pasa diren estatu
|
guztietan
modelo nagusia modelo demokratikoa izan den. Paktu bat obratzen da boterearen eta oposizioan direnen artean, paktu honen arabera herriari mugak ipintzeko era sekretu eta gogor batez; paktuak bermatzen ditu kontsumozko gizartea, demokrazia burgesa eta kapitalismoaren joko erregelak:
|
|
|
gure kalterako. Hemen askotan entzun dugun hori, hau da, estatu espainolak aldatu lukeela munduan edo Europan integratzeko eta guri autodeterminatzeko eskubidea bermatzea dela aldakuntza honen giltzarria, ideia
|
guztiz
okerra da. Hain zuzen estatu espainiarren trantsizio modeloa da munduan gehien aipatu izan den modelo egokia, hau da, gehien gauzatu dena azkeneko hogei urte hauetan; horrek erakusten digu lehen esan duguna:
|
|
|
Han nahastuak dira etniak, hizkuntzak, bata bestearen gainean bizi dira, han ere soluziorik aurkitzeko lehen entseguak XIX. mendean eginak ziren, hain zuzen estalinistek hainbeste mespretxatu zituzten austromarxisten eskuetatik. Ikerle sozialista haiek predikatzen zituzten estaturik gabeko eskubide demokratiko nazionalak, esanez eta ezin dezakegula gaur egunean hain nahastuak diren poblazioneak berezitu eta deportatu, eman hemen kroaziar
|
guztiak
, hor serbiar guztiak eta han albaniar guztiak; ez da posible. Herri batetan askotan zortzi edo hamar hizkuntz eta etnia diferente bizi izan dira, bakoitza bere ohiturekin, bere hizkuntzarekin eta besteekin oso gutxi nahasirik.
|
|
|
Han nahastuak dira etniak, hizkuntzak, bata bestearen gainean bizi dira, han ere soluziorik aurkitzeko lehen entseguak XIX. mendean eginak ziren, hain zuzen estalinistek hainbeste mespretxatu zituzten austromarxisten eskuetatik. Ikerle sozialista haiek predikatzen zituzten estaturik gabeko eskubide demokratiko nazionalak, esanez eta ezin dezakegula gaur egunean hain nahastuak diren poblazioneak berezitu eta deportatu, eman hemen kroaziar guztiak, hor serbiar
|
guztiak
eta han albaniar guztiak; ez da posible. Herri batetan askotan zortzi edo hamar hizkuntz eta etnia diferente bizi izan dira, bakoitza bere ohiturekin, bere hizkuntzarekin eta besteekin oso gutxi nahasirik.
|
|
|
Han nahastuak dira etniak, hizkuntzak, bata bestearen gainean bizi dira, han ere soluziorik aurkitzeko lehen entseguak XIX. mendean eginak ziren, hain zuzen estalinistek hainbeste mespretxatu zituzten austromarxisten eskuetatik. Ikerle sozialista haiek predikatzen zituzten estaturik gabeko eskubide demokratiko nazionalak, esanez eta ezin dezakegula gaur egunean hain nahastuak diren poblazioneak berezitu eta deportatu, eman hemen kroaziar guztiak, hor serbiar guztiak eta han albaniar
|
guztiak
; ez da posible. Herri batetan askotan zortzi edo hamar hizkuntz eta etnia diferente bizi izan dira, bakoitza bere ohiturekin, bere hizkuntzarekin eta besteekin oso gutxi nahasirik.
|
|
|
nahiz eta lurralde propiorik ez izan, minoritate nazionalei eman behar zitzaiela benetako eskubidea diskriminaziorik gabe aritzeko edozein ekintzatan, bai eskoletan, bai administrazioan, bai erligio aldetik, bai eta errepresentazio politikoaren aldetik. Horrek suposatzen zuen oso demokrazia aurreratuta, tolerantzia haundikoa, eta nonbait
|
guztien artean
holako proiektu bat bestearen errespetuz bizitzeko.
|
|
|
Gutaz anitz publikatzen da; begiratzen bada erreferentzia bibliografikoetan zer publikatzen den Euskal Herriaz ehuneko laurogeitan bortizkeria aipatzen dute, baina hala ere ezagunak gara. Ematen du, beraz, Europako Komunitateak ezarritako norma hori (mugak ez ukitzea baina estandar demokratikoa ematea minoritate eta nazionalitate
|
guztiei
) inoiz gauzatzen bada, Frantziak zerbait egin lukeela Iparraldeko egoera tristea normaltzeko.40
|
|
|
hori beste gauza bat da. Estandar demokratikoari buruz ari naiz, eta eskatzen dutenarekin konparatuz hemen euskaraz aritzeko eskubide
|
guztiak
baditugu! Problema da gero eskubide horien aplikatzeko, eta denek ezagutzen dugu egoera:
|
|
|
Egoera horrek bere presentzia inposatu du eta, askotan gertatzen den bezala, indarrak beti legea egiten duela frogatu nahi izan du. Eta horrela kontradikzio
|
guztiak
ageri dira. Nola esan dezakete, Georgian bezalaxe," Errusiatik gure burua askatu dugu eta gure baitan dauden gutxiengoei eskubide guztiak ukatuko dizkiegu".
|
|
|
Eta horrela kontradikzio guztiak ageri dira. Nola esan dezakete, Georgian bezalaxe," Errusiatik gure burua askatu dugu eta gure baitan dauden gutxiengoei eskubide
|
guztiak
ukatuko dizkiegu". Oso erraza da kontradikzio hori gainditzea nazionalista gisa pentsatzen bada, baina nazionalista zentzu puruan, ez guk geneukan zentzu" aldrebestuan", komunista ginelako eta internazionalismoaz sinesten genuelako.
|
|
|
41 Front National eskuin muturreko alderdiko buruzagia. kroaziar
|
guztiak
eta beste batean serbiar guztiak indarrez kokatzeko", eta hori egiten bada operazio kirurgiko bortitza izanen dela, baina gero bakea izango dugula. Historian hori mila aldiz saiatu izan da, eta bakarrik etsaigo berriak sortu ditu.
|
|
|
41 Front National eskuin muturreko alderdiko buruzagia. kroaziar guztiak eta beste batean serbiar
|
guztiak
indarrez kokatzeko", eta hori egiten bada operazio kirurgiko bortitza izanen dela, baina gero bakea izango dugula. Historian hori mila aldiz saiatu izan da, eta bakarrik etsaigo berriak sortu ditu.
|
|
|
Nire asmoa ez da irtenbiderik proposatzea, problema pausatzea baino. Hala eta
|
guztiz
ere bada aurrera jotzeko jarrera bat eta jarrera hori egunerokoa da, egunean egunean obratzen dena. Laburtzeko, estatuari gerra, bakean utzi arte43; dagoen estatuari gerra, 42 1967ko" Sei Eguneko Gerla" ri erreferentzia.
|
|
|
Autonomo eta antiautoritarioen erreferentzia urteotan, bai eta gero ere. estatu honek zanpatzen gaituelako; eta egunen batean sortu nahiko duten estatu euskaldun indartsuari, gerra ere bai. Gure mugimenduaren barnean, egun
|
guztietan
zapalkuntzaren kontrako praktikak hedatuz, mantenduz, aurreratuko gara. Ageriko diren modeloak arretaz ikertu dira.
|
|
|
Azken finean, egia da geneukan modelo iraultzaileak porrot egin duela; langile, herri zapalduak, denok batean, munduan gaindi, mugimendu orokor batean ikusten zituena, gaur egunean estrategia aldetik ez dago aktualitatean eta ez da eginkorra. Hala eta
|
guztiz
ere, etika bati begiratzen badiogu, jende bezala jarrera iraultzaileari begiratzen badiogu, aktualitatean dago utopia gisa, ez lehen uste genuen estrategia gisa, baina oraindik utopia gisa dago zutik.
|
|
|
Euskararen egoerari begiratzen badiogu beste gauza bat da: hor argi gorri
|
guztiak
piztuak dira, baina naziotasuna hizkuntzarik gabe, hizkuntza sinboliko batekin osa daiteke, eta horren adibidea Irlanda, hor daukagu, independente.
|
|
|
Modelo iraultzaileari begira, krisian gaude, baina naziotasunari buruz euskaldunen fenomenoa bizi bizia dago. Aipatutako beste modeloak, modelo demokratikoa edo, nahi bada, modelo nazionalista hutsa ez zaizkigu gustatzen, baina hala eta
|
guztiz
ere gaur gure problema plazaratu daiteke lotsarik gabe, eta pena da gure" gobernilloak" ez duela horrelako ausardiarik izan. Duela urte bete bat44 Euskal Herriko independentzia proklamatu izan bazuen, Gasteizen tankeak ez ziren sartuko, independentzia ez zen obratuko ere, baina proklamazioa hor geldituko zen sinbolo gisa, aurrekari gisa, munduarentzat, guretzat, gure haurrentzat.
|
|
|
Jarrera horrek azalpen entsegu bat merezi du: gu garapenaren seme alabak gara eta horrek ematen zigun halako baikortasuna; gero politikan sartu ginen eta Franco zahar zaharra hiltzear zenean dena irekia ikusi genuen, posibilitate
|
guztiak
irekiak, eta munduan modelo iraultzailea(" nazionalismo iraultzailea" deitua) zutik zegoen. Kuriosoa da leku guztietan desliluramendua hasi zenean hemen jarraitu dugula gure horretan, beti diskurtso optimista batekin.
|
|
|
gu garapenaren seme alabak gara eta horrek ematen zigun halako baikortasuna; gero politikan sartu ginen eta Franco zahar zaharra hiltzear zenean dena irekia ikusi genuen, posibilitate guztiak irekiak, eta munduan modelo iraultzailea(" nazionalismo iraultzailea" deitua) zutik zegoen. Kuriosoa da leku
|
guztietan
desliluramendua hasi zenean hemen jarraitu dugula gure horretan, beti diskurtso optimista batekin. Beharbada garapenak eta frankismoaren krisiak eman zigutelako holako luzapen bat modelo optimistekin jarraitzeko, askotan gure bizitza historiarekin nahasten dugu, gure gazte urteak urte hoberenak direlako.
|
|
|
Besterik gabe, hausnarketa
|
guzti hauek
gure elikagai ideologikoa gehitzeko balioko duela espero dugu.
|
|
|
* nazionalismoaren garrantzia: beste borroka mota
|
guztien
biltzailea.
|
|
|
• Marxismoaren barnatzea, aldakorra militanteen artean: oso sakon askorengan, baina
|
guztiz
azalekoa beste askorengan. Azken hauentzat independentziarako eta borroka armatua justifikatzeko tresna egokia zen neurrian onartua, baina egiazko kontzientzia marxistarik gabe49.
|
|
|
* Abangoardiaren errola
|
guztiz
onartua dago.
|
|
|
Ikuspegi berri horien azpian dagoena oso garrantzitsua da: iraultzaileek inposaturiko egoera berriaren ezinean, negoziatzeko esparrua DEMOKRAZIA da, BAINA oraingo demokrazia errepresentatiboa, bere muga
|
guztiekin
! ... Legitimitatearen arazoa (Estatuarena eta ETArena...) ere, modu berri batez planteatzen ari da; justiziazko arrazoiak eta herriaren alde borrokatzeak ematen duten oinarrizko legitimitatea bigarren planora doa, eta lehenean gelditzen dena da LEGITIMITATE DEMOKRATIKO HUTSA, hau da hauteskundeetan eta indar sozialen jokoan lortzen dena.
|
|
|
Leku horrek hiru denboraldi desberdinak izan ditu, bi bururatuak, hirugarrena,
|
guztiz
posiblea:
|
|
|
Leku askotan diktaduren estalkia izan da delako nazionalismo iraultzaile hori;
|
guztietan
, planifikazio ekonomiko zentralizatuak huts egin du, eta modelo horren krisi orokorra ukaezina da: Algeria, Etiopia, Angola... Kuba bezalako ereduak isolatuak dira, eta etorkizun latz bat dute aurrean.
|
|
|
Gurean gehien aipatu den posibilitatea, halere, adibide historiko partzial batzuen gainean finkatu da (Zipre, Algeria, Eire...) non garaipen militarrik gabe lortu zen garaipen politikoa; baldintzak (nazioarteko abagunea, herriaren sostengu
|
guztiz
maioritarioa, administrazio paraleloen garrantzia...) ez dira batere berdinak, eta" agian bai" eta" zergatik ez?" eztabaidatu ezin daitezkeen argudioak dira.
|
|
|
Egoera ez da hain desesperatua, bereziki beste gauzetan xahutzen diren indarrak bide posibleetan erabiliko balira. Biolentzia irabazteko erabili behar da, horretarako kondizioak egokiak direnean; gerla iraultzaileaz okupatu diren
|
guztiek
azpimarratzen dute, hain zuzen, abantailaren erabilpena zein beharrezkoa den borrokak aurrera dezan. Eta abantailak galduta gaudenean, Engelsen testu bat gogoratu:
|
|
|
(hauteskundeen bidez) ez duen inork negozia ditzakeela hiritar
|
guztiei
inposatuko zaizkion aldakuntzak. Bistan dena, Erakunde klandestinoaz ari naiz.
|
|
|
Amnistia indultu soilean geratzen bada, ez badira baldintza demokratikoak garatzen, gatazka politikoak jarraituko du. Hori errepikatu ez dadin, arazo politikoari heldu behar zaio(.) gatazkaren erroei heltzea funtsezkoa da, bestela gure buruari kalte egingo genioke, guztion kalterako litzateke". dutena gauzatzeko) irtenbide
|
guztiz
onartezina da. (Oraindik 1992ko ekainean ETAk" mahai paraleloa" aipatzen du; tren baten atzerapenarekin dabiltza, nire ustez).
|
|
|
Ez dut ukatzen lurraldetasunaren garrantzia, ez eta autodeterminatzeko eskubidearen ezagutza; baina nire helburu nagusia da balore iraultzaileek eta abertzaletasun erradikal eta aurrerakoiak iraun dezaten, egunean eguneango borroka
|
guztietan
bizi eta heda daitezen, nazionalismo hutsaren zepoan erori gabe, eta" ezkerkeria" marxista gainditu eta estutik libre.
|
|
|
ETAk eta bere ingurukoek onartu behar dute edozein bortizkeria ere ezin erabil daitekeela. Onarpen hau negoziaketa posible
|
guztien
oinarritzat jotzen dute.
|
|
|
Jazartze, gatazka eta konfliktoetan biolentzia eta heriotzaren eginkizuna ezin uler daiteke ikuspegi bakarreko era honetaz. Ikuspegi moral honek leku
|
guztiz
handia eta garrantzitsua dauka pertsonen duintasuna begiratzeko; baina historian eta jendartean ez da inoiz izan baloreak neurtzeko molde bakarra, ez eta nagusia ere.
|
|
|
Diktaduraren aurka armak hartzea onartu dute demokratek. Okupazio atzerritarra ohiltzeko biolentziaren beharra bereganatu dute mundu
|
guztiko
abertzaleek. Bortizkeria instituzionalaren bidez aberatsen erresuma bermatzen duen estatua desegiteko altxatu dira komunistak eta anarkistak...
|