|
2001
|
|
|
inguruko eta urrutiagoko hizkuntzetan sortzen diren nobelak gaur neurtzen diren harekin berarekin". Lizardiren Biotz begietan hizpide harturik, zera dio
|
gure
buruak euskaldun gisa ezagutzen lagunduko liguketen literatur ispiluez: " Ez dut nik esango, harrokeriaz mintzatzea litzateke eta, euskal arima zer nolakoa den aditzera eman duenik [Lizardik].
|
|
|
Zenbait herritarren kezkak eta goganbeharrak arindu nahi nituzke orain, arin ahal banitza. Badakit badela
|
gure artean
buru langile eta Unibertsitateetan barrena ibiliei zeharka begiratzen dienik: ezagun baino  ezagunago den izen bat aipa nezake, diodanaren lekuko.
|
|
2002
|
|
|
Auskalo. Kontua da noizbait ere argia egingo zela
|
gure
buruan. Halako batean, izen hark Kafkarekin zerikusirik bazuelako susmoa erneko zitzaigun barrenean.
|
|
|
Euskara nahi genuen gureganatu, denonganatu hobeki esan, guk bai baikenuen dagoeneko gureganatua, eta ehiztariak xoria saretan atzematen duen gisa, uste genuen euskarak ere halako batean erdara bere sareetan harrapatuko zuela behin hegoak mozturik. Indartsu sentitzen genuen
|
gure
burua, gogoz betea, adoretsu eta kementsu, eta gai ginen beroaldi batean horretan sinesten ez zuena ezpatarat deitzeko ere harresi baten gibeleko aldean ezkututako lorategian.
|
|
|
Lehenik ikusi behar dena da benetan euskara erabiltzen duten etxean umearekin edo ez, zeren zenbait kasutan gertatzen baita etxean erabiltzen den hizkera nagusia erdara izaten dela, nahiz senide guztiak euskaldunak izan. Hau onartzea kosta egiten bazaigu ere, holakoak behin baino gehiagotan gertatzen dira, ez dezagun
|
gure
burua engaina. Adibidez, errolda betetzean ematen diren erantzunetan ikusten da hori.
|
|
|
Hori da, zoritxarrez, euskararen egoera. Baina
|
gure
buruari galdetu genioke presaka ibiltzeak, eta batez ere garantia eskasekin ibiltzeak garantia eskasekin ibiltzea baita, esaterako, behar denean ikaslibururik ez izatea, bide zuzenetik eramaten gaituen. Ez dakit, zeren hemen ez da orokortzen ahal, eta kasu batzuetan balio izaten ahal duen argumentazioak huts egiten ahal baitu beste kasu batzuetan.
|
|
|
Beste etxeekin gertatzen ez den bezala, etxe hau etxe irekia da, hizkuntzaren erabilerak jartzen dizkion ateek bakarrik zedarritua:
|
gure
burua euskaltzaletzat hartzen dugunoi ez digu inork ere baimenik eman behar hemen bizitzeko, euskal etxean bizitzeko. Nahiz hori ere ez den falta hemen, giltzariz betetako herri honetan.
|
|
|
Alegia, nor ez da konturatu bulego batera hurbildu eta hangoak erdaraz ari direla elkarren artean, eta zuri ere hasieran erdaraz egingo dizutela, nahiz eta eskatu bezain laster fierki euskararen gaitasun agiria aterako dizuten, batez ere oposizio batzuetan aurkezteko behar baldin badute?
|
Gure
burua engainatzen segi dezakegu, eta bulego publikoetan denek bere titulua besapean dutelako bulego hura euskaldundu dugula esan, baina ez dakit horrekin euskarak zinez aurrera egiten duen. Nahiz, hau ere esan behar da, euskarak aurrera egitekotan baldintza hori bete behar duen.
|
|
|
Eta nola museoek ez duten bereizten margolanetako kolorea baizik, hizkuntzetan ere hizkuntzaren kolorea bakarrik bereizi genuke, ez ideologiarena. Eta barkatu, berdin balio du honek euskararekin nahiz gaztelaniarekin, Bidasoaz alde honetan bizi garenon kasuan bederen, biak baititugu gureak, ez dezagun
|
gure
burua engaina hemen balizko ametsekin, nola dituzten biak bereak euskara eta frantsesa Iparraldean bizi diren euskaldunek.
|
|
|
ikastolen sare berezkoa. Egin dezagun ahalegin bat eta saia gaitezen
|
gure
burua 60ko hamarkadan jartzen. Zer aurpegi jarriko genuke garai hartako ministroak (orduan ez genuen autonomia erkidegorik ez Hezkuntza sailbururik) ikastola baten zuzendariari holako zerbait esango balio?:
|
|
|
sinboloa baita han biltzea, hara joatea baita, definizioz, euskararen alde egotea. Jakina, zu bezalako gazteak erdi panparrotuak ikusten ditugunean orain, lehen ez bezala, gazteek gehiago edaten dute nagusiek baino, eta milaka botila hustu dituztenean, galdetu genioke
|
gure
buruari hori den egin daitekeen gauzarik egokiena euskararentzat. Hori ote den" milaka eta milaka lagunek baietza ematea" euskarari.
|
|
|
Ez zaizu idurituko zuri, baina hala den uste dut, eta ez naiz bakarra, hori, edo holako zerbait, izan baita zenbait idazlek mahai gainean jarri duten arazoa. Atxagak berak esan zuen aitzin horretan euskara gaizki dabilela, etorkizun beltza duela, ez dezagula
|
gure
burua engaina, uste baino askoz ere kopuru txikiagoa dela euskaldunena. Ramon Saizabitoriak ere aipatu ditu gazteen artean gertatu diren aldaketa soziologiko horiek hizkuntzari dagokionez:
|
|
|
Oso ziur nago: heriotzaren une zehatzean
|
gure
buruari ipuin bat kontatzen diogu, ez nobela bat.
|
|
2003
|
|
|
Borondatezko pentsamendua izatea da garrantzizkoena, nahigabe agertzen dena (amets lizunak, kasu) saihestezina denez gero. Gure esku dagoena, hori bai, berehala
|
gure
burutik uxatzea da; tximiniako txinparta bat gainera erortzen zaigunean bezala, ziztu bizian itzali behar dugu. Pentsamendu lohi horietan sarrien erortzen direnak honakoak omen dira (Zabalaren arabera, B: 52):
|
|
|
Inguru koherente baten beharra ere badugu guk, besteek izan lezaketenaren modukoa gutxienez. Agentziaren produkzio lerro nagusia euskaraz izango da; baina gainerako erdaratan ere ekoitzi du,
|
gure
buruaz (euskaldunez) baina erdaraz: erdal komunitateek euskal komunitatearen berri izateko.
|
|
|
Jakina denez, boto emaile erdaldun asko bizi da gure eremu administratiboetan; kopuruari erreparatuz gero, euskaldunak baino gehiago haiek dira; beraz, haiei eman zaie
|
gure
burua definitzeko aukera. Gehiengoak agintzen omen du demokrazian, gora gehiengoa!
|
|
2005
|
|
|
Tamalez, tresna berriok praktikan ezartzeko ausardia falta izaten da sarri. Izango ote dugu
|
guk
bururik eta kemenik aski tresna berriok behar bezala erabiltzeko?
|
|
2006
|
|
|
Baina adinean gora egin dugu, bigundu gara eta, paternité oblige, koadrilako printzipio guztiei traizio egiten joan gara, edo ia guztiei. Baskitoz eta neskitaz jantzi ditugu umeak eta, batzuetan (min ematen du esateak), baita
|
gure
buruak ere. Denok, Xabik izan ezik:
|
|
|
Ate nagusiko langa zuri gorriaren ondoan zegoen garitara iritsi ginen.
|
Gure
buruak identifikatzeko agindu zigun bertan guardia egiten ari zen soldaduak, militar graduazio gabeek hasiberriekin erakutsi ohi duten nagusikeriaz. Banan banan erantzun genion.
|
|
|
Oso egun bereziak izan ziren. Jolasa besterik ez genuen
|
guk
buruan. Karlistei Gorritirako bidea erakustea zen gehien entretenitzen gintuenetako bat.
|
|
2007
|
|
|
Gaur egun, baina, euskararen erronka nagusia ez da Nafarroako erdal herrietan bigarren hizkuntza gisa zabaltzea, lehen hizkuntza gisa hitz egiten den herrietan irautea baizik. Herri horietan bizi diren etorkin berriak eta are gehiago haien seme alabak guretu ditugu, baina ezin diegu etorkinei eskatu
|
gure
buruei baino gehiago. Guk erdaraz egiten badugu, haiek erdaraz eginen dute, euskaltzaletasuna euskaltzaletasun eta ofizialtasuna ofizialtasun.
|
|
|
Dirudienez, gizakiok
|
gure
buruez jabetzeko dugun modu bakarra" bestea" ukatzea da. Talde oro saiatzen da" gu" bat eraikitzen" haiek" baten aurka.
|
|
2008
|
|
|
Eta gogorragoa izan zen ezen bat batean sentimenduez eta oroitzapenez hitz egiten hasi baikinen, bikotearekiko sentimenduez, bikotearen akatsez zein dohainez, harremanez, bai bikotearekikoaz bai eta familiarekikoaz ere, txikitako oroitzapenez, zure aitaren izaeraz, zure amarenaz, eta etorkizunaz, ametsez zein asmoez. Eta nago ez gaudela ohituta
|
gure
buruaz hitz egiten, aipatu gai guztiez zer kontaturik, izan, badugula baina oso gutxitan azaleratzen ditugula, normalean isilpean izaten ditugun kontuak direla. Asko kostatzen zaigu gure buruaz hitz egitea, bai, eta gaizki pasatu ez banuen ere, argi daukat banakako elkarrizketa hura izan zela, egokitasun agiriari dagokionez behinik behin, unerik gogorrena.
|
|
|
Eta nago ez gaudela ohituta gure buruaz hitz egiten, aipatu gai guztiez zer kontaturik, izan, badugula baina oso gutxitan azaleratzen ditugula, normalean isilpean izaten ditugun kontuak direla. Asko kostatzen zaigu
|
gure
buruaz hitz egitea, bai, eta gaizki pasatu ez banuen ere, argi daukat banakako elkarrizketa hura izan zela, egokitasun agiriari dagokionez behinik behin, unerik gogorrena.
|
|
|
" Animalia guztien antzera, guk ere espezieak iraun dezan nahi dugu, geneetan daukagun informazioa da", esango du Sandiak. Eta bai, hori ere egia izango da, baina ez nau asebetetzen, azken batean, zer dela eta
|
gure
burua iraunarazteko gogo hori?
|
|
|
Nahi dugu, ahal dugu, eta behar dute, bai... baina kontuz! Ez dezagun
|
gure
burua engaina. Gizarteak gero eta normalago ikusten du adopzioa, gero eta onartuago dagoen zerbait da, arestian esan bezala," saltzen duen" zerbait da egun. Baina beldur naiz ez ote den mito bihurtzen ari.
|
|
|
Bere historiaren zati bat han, gure azpian, geratuko zen, bere sustraiak eta bere jaioterria atzean utziko zituen, Yantze ibaiaren uretan murgildurik... Eta
|
gure
buruari zin egin genion ezen egunen batean itzuliko ginela, guregatik eta gure alabarengatik.
|
|
2009
|
|
|
–Ez, itzultzea ez da beti posible. Eta, itzultzekotan, beti da beste bat itzultzen dena,
|
gure
burua arrastaka eramanik.
|
|
|
Horratx,
|
gure
buruaren soto ilunean, endorfinak,
|
|
|
Gure eguneroko esperientziak aldatzen ari dira. Aldatzen ari dira
|
gure
buruen gaineko pertzepzioa eta besteekin ditugun konexioak. Euskaldunok ere aldatzen ari gara.
|
|
|
Erroak temati izaten dira batzuetan. Autoirudiarekin izan ditugun arazo nerabeak gainditzea lortzen bada, apologia eta antiapologiaren penduluan dabil oraindik ere gure oldozpena?, orekatuxeago ager liteke denborarekin euskal herrien irudia
|
gure
buruetan. Eta irudi horretan, beharbada argixeago ikus dezakegu gure komunitateak dituen mugak eta dituen potentzialak mende berriko humanizazio bideetan.
|
|
|
Are hurbilagora etorriz denboran eta espazioan, Karlistadak eta 36ko Gerra dauzkagu guk, bi eremu ia birjin birjinak euskal literaturarentzat. Beharbada interes literario gastatua dutela iruditzen zaigu; agian beldur diogu
|
gure
buruak nabarmen uzteari; edo urrutiegi ikusten ditugu; edo ez dakigu zein trepeta literarioekin hurbildu garai haietara...
|
|
|
zedarritu gabeko tarterik ez duen beste batera igaro garen. Mapak, konbentzio hutsa izan arren, marrazki fisiko bihurtzen ditu
|
gure
buruko mugak.
|
|
|
Errealitatea ez baita logikoa. Logika
|
gure
buruak eta gure arteko pentsalari greziar aspaldikoek asmatu zutenez, errealitatearen logika eta normala ez kabitzen, bada, ezin errenditu gure logika karratu temosoan. Errealitateak nahi duena esango du, baina gure logika ez da aldatuko berehalakoan...
|
|
|
Izan ere, herriminak gidaturik unibertso sinbolikoa, giza jitea ematen diguna, aurkitzen dugu. Herriminaren bultzadak, beraz, zutik jartzen gaitu, giza komunitatearen bila; eta herriminak gidaturik,
|
gure
burua gorantz eta aurrerantz eramanez, unibertso sinbolikoa aurkitzen dugu. Ekialdeko mistikoen irudiak erabiliz, herrimina, unibertso sinboliko bihurturik, gidatzen gaituen" aingerua" edo" baitako maisua" dela esan genezake.
|
|
|
irakurtzeko, baita idazteko ere, gaitasun eskasa. Idazle batek beti bere publikoa dauka begien aurrean eta idazle euskaldunek begi bistan duen publikoa ez da, zergatik engainatu
|
gure
buruari, ez da batere lagungarria eta gogo pizgarria. Euskaldun idazleen zeregina, poeta eta pentsalariena batez ere?
|
|
2010
|
|
|
Añamari: ... ez baitakigu sekula, nori frogatu nahi ditugun gauza horiek... familiaren bizkar ezartzen dugun hori... menturaz
|
gure
buruarekin dugu problema...
|
|
|
Ikusak hori: ez ditiuk hurbilekoak, hor usu usua ikusten ditugun horiek, ontsa ezagutzen, eta joanen gaituk urrunekoen xerka... jada
|
gure
buruak ere ez ditiuk ezagutzen! So egizak eni!
|
|
|
jakiteko nora joan, jakin behar da nora joan, eta nundik heldu giren jakin behar da, jakiteko nundik heldu giren. Beste guziak
|
gure
buruen ahusatzeko jukutriak dira!
|
|
|
Xabier bera santu paregabea zen eta eredurik egokiena eta eraginkorrena gaztetxo eta gazteentzat. Bere aldetik, gure jesuita maisuek ongi sartu ziguten
|
gure
buru bihotzetan, asmorik, edo jomugarik edo ametsik handienak izan behar genituela gure bizitzan zehar. Beraz, Ignazio edo Xabierren antzera, gu ere, ekimenik handienetarako prestatu behar ginen.
|
|
|
Alderdi solidario horrek eraman dezake Europa protagonismoa izatera, merkatuari aurpegia eta begiak jarriz, ongizate estatuari eutsiz, beti ere, jakina, aberastasuna sortzeko gizarte gisa dugun ahalmenera egokituta. Kontrakoa egiteak,
|
gure
buruaz beste egitea bezalakoa litzateke, edo urrezko arrautzak erruten dituen oiloari zintzurra moztea. Gizarte batek sortzen duen hazkundeari zatitxoak kentzen badizkiozu, eta lehiakor izateko inolako aukerarik gabe uzten baduzu, hondamendira eramango duzu zeure sistema ekonomiko eta soziala.
|
|
2011
|
|
|
Lotsa neure buruari, horra erlijioaren garaipena eta nire derrota, erlijioak horixe baitu bazka nagusia:
|
gure
buruekiko lotsa, eta sexua da lotsa naturalen plazaratzen duen eremua. Horregatik landu dute erlijioek sexuaren errepresioa:
|
|
|
Paketiak hartzerat joaten ginenian... kukusoz betetzen ginen gainko ondoraino! Zalduneko ondoko errekan presa bat egina genun eta bertako putzora botatzen genun
|
gure
burua kukuso haiek gainetik kentzeko. Eso era terrible!
|
|
|
Ba norberarekiko gorrotoa, ezin eramana. Behar baldin bada
|
gure
burua ezin dugu eraman, gorrotatzen dugu eta orduan bestea gorrotatzen dugu.
|
|
|
Orduan, hor izan zen oinarria, asko hunkitu baininduen, Lourdes ere bai, guzti hark, eta bagenekien herrian ere otoitzean ari zirela guregatik eta, apaiza alde batetik, Don Iñaki erretorea, eta jendea... Eta handik aste batzuetara
|
gure
buruari galdetu behar izan genion: " eta orain zer?
|
|
|
Bezperak, Konpletak, Salbea... Batzuetan elizatik txundituta irteten ginen
|
gure
buruari galdetuz: Zer gertatzen da hemen?
|
|
|
Posmodernitate deitzen dena, behar baldin bada, horrela entenditzen dut nik: ez pentsamendu handiak; ez ikuspegi historizista batetik erredentzio batera eramango gaituzten pentsaerak, horiek, azkenean, faltsu eta totalitario bihurtzen direlako?, baizik eta pentsamendu erlatiboak, txikiagoak, eta gehiago begiratuz arlo pertsonalari eta
|
gure
buruaren txikitasunari. Behar baldin bada, fase honetan nago.
|
|
2012
|
|
|
Ez dut sekula ahaztuko une hura. Orduantxe ikusi nuen horma zurian
|
gure
buru batuen errainua. Han hemenka sakabanatuak zeuden olio lanparak eta alde guztietan zebiltzan dantzan gure errainuak, behin hurbildu eta behin urrundu korridore luze eta biluzi hartan.
|
|
2018
|
|
|
Baina ez dute burkoek
|
gure
buruen itxura hartzen, gure buruek burkoarena baizik. Ez du oheak gure gorputzaren itxura hartzen, guk geure ohearena baizik.
|
|
|
Baina ez dute burkoek gure buruen itxura hartzen,
|
gure
buruek burkoarena baizik. Ez du oheak gure gorputzaren itxura hartzen, guk geure ohearena baizik.
|
|
2019
|
|
|
Olatuek soinua egiten dute, eta gustuko dut. Hegazti migratzaile batzuk pasatu dira
|
gure
buruen gainetik. Itzulerako bidaiari ekin diote.
|
|
|
Euskarak beti bizi izan duen menpetasunezko giro gazi  gezan, garaipen handitzat hartzen ditugu lorpen apalenak, garenaren neurria laburra baita. Baina
|
gure
buruen exijentziak aterako gaitu aurrera, ez konformidadeak. Horrek guztiak badu, ordea, beti alerta egon beharraren nekeaz gainera, alde deseroso gehiago ere:
|
|
|
Bada bat, oso inportantea, kasurik egingo banio: jatorrizkotik etxera bidean galdutakoetan soilik begiak landatu beharrean, begiratu behar genieke xede  hizkuntzara ekarritako irabaziei ere, beti
|
gure
buruak zigortzen ibili gabe. Borgesek dioen moduan, itzulpen baten meritua ez datza leialtasunean, baizik eta" desleialtasun sortzailerako" gaitasunean obra originala beste testuinguru batera eramateko.
|
|
|
Denok dakigu, otsoarekin gehiago kexatuko dela artzaina eta baserritarra tximeleta iñuxente eta pinpirin horrekin baino. Halere,
|
gure
buruetan neguarekiko dugun txip hori ezin da eroso sentitu, urtarrilean eguzki garbitako egunak bata bestearen atzetik trailan ikusten ditugunean. Hor dago koxka!
|
|
2020
|
|
|
Baina Gilles de Raisen eta Francesco Prelatiren izenak munduan zebiltzan eta dabiltza, eta biak hil eta handik bostehun bat urte geroago ere, ama batek bere umeari esaten dionean kontuz ibiltzeko Gilles de Raisekin, abisuak duen indar dramatikoagatik da, haren izugarrikeriek belaunaldiz belaunaldi
|
gure
buruetan utzi duten laztura sekulakoaren estigmarengatik.
|
|
|
Ez genuen alferretan eta
|
gure
buruen zuritzeko jai hori egin. Gazte eta ez hain gazte talde bat sortu genuen, bakartuen eta erbesteratuen egoerak hobetzeko.
|
|
|
–Denak honelakoxeak gara, belztasunaren zatiak hortik eta hemendik hausnartuz
|
gure
burua berreraikitze lanean jarduten.
|
|
|
|
Gure
buruez xehekiago mintza bagintez iradoki nion Martineri. Carlosen aitzinean, mihian bilorik gabe nire eta Villa Herzogeko bizitzaren handixena aipatu nion; batzuetan belztuz, besteetan zurituz, baina Cerro Grandeko, gudukak?
|
|
2021
|
|
|
gauza pobre eta hautseztatuen xerka goaz hirian barrena. Bitartean euria goian behean ari du ura iragazten duen gure zira zaharraren eta
|
gure
buru biluziaren gainean; ez dugu aterkirik aldean, aterkiarekin irten aurretik nahiago baikenuke hil; ez dugu aterkirik, ez kapelarik, ez eskularrurik, ezta tranbia hartzeko sosik ere: poltsikoan zera besterik ez dugu, zapi zikin bat, zigarreta zimurtuak eta sukaldeko pospoloak.
|
|
|
–Gehiago ere badaudela dirudi, eta oso haserre daudela, esan zuen,
|
gure
buruen gainean hegaka zebiltzan batzuk uxatzeko espantuka ari zela.
|
|
|
Dena kontatzeko amorratzen nengoen, baita berarekin hitz egiteko eta azken berria emateko ere. Tentsio hura, amesgaizto hura,
|
gure
buruen gaineko hodeitzar ilun hura, elkar ezagutu genuenetik pertsegitu gintuena, argitu zedila behingoz; karga pisua zitzaigun.
|
|
|
Tiburtzio jaunaren aulkia hartu eta ermitaren atzeko alderaino bultzatu nuen, absidearen gorputz konkorraren pareraino, hain zuzen, eta bikote etzan hura seinalatu nion,
|
gure
buruen gainean batak bestearen aurpegiari maitasun jarreran eusten ziotena.
|
|
|
Irakurriko duzu inskripzioa? ?
|
Gure
buruen gainean seinalatu zidan eta aldamiotik pixka bat aldendu behar izan nuen ikusi ahal izateko.
|
|
|
Garrasia
|
gure
buruen gainetik ere aditu zen, eta inguratutako eremuaren bueltan mundu guztia garrasika hasi zen, histeriak jota.
|
|
|
Baietz egin zuen, Iker ere igotzen hasi zen, eta segundo gutxian, azken burdin barren parean, nire lankidearen ondoan zegoen,
|
gure
buruen gainetik hogei metrora.
|
|
|
Estibalitzek arin erreakzionatu zuen, erlea harrapatzen saiatu zen, baina intsektua hegan joan zen
|
gure
buruen gainetik, eta segundo gutxian jada urrun zihoan, Gasteizko herrixka zaharreko hondakin estalietarantz.
|
|
|
Baina hitzez kanporatu beharra neukan, egiazko bihurtu, ez zedin burrunba gogaikarri bat izan
|
gure
buruen gainean.
|
|
|
Errusiar erruletan jokatu zale bilakatu ote gara? Zergatik nahi dugu ezezaguna eta kontrolaezina den zerbaitek
|
gure
burua ordezkatzea. Aipatu ikerlariaren iritziz, robotek berebiziko xarma dute, batetik; science fiction delakoaren arrakastari begiratzea besterik ez dago.
|
|
2022
|
|
|
Kalean elkartzen ginenean, itzaleztaturik egoten ziren etxeak.
|
Gure
buruen gaineko zeru tarteak bioleta kolore etengabe aldakorra izaten zuen eta haren aldera jasotzen zituzten kaleko lanparek beren argi motelak. Haize hotzak eztenak sartzen zizkigun, eta azala gorri gorri egin arte ibiltzen ginen jolasean.
|
|
|
Sukalde zokoko banku gainean etzanda gaude.
|
Gure
buruek elkar ukitzen dute. Oraindik ez gaude lo, baina begiak itxirik ditugu.
|
|
|
|
Gure
buruak hurbiltzen ditu bere bular banatara, zeinak albornozetik kanpora agerian baititu; eta titiburu arrosak miazkatzen dizkiogu, erabat gogortuak ordurako. Neskameak albornozpean sartzen ditu eskuak eta hankartea igurzten du.
|
|
|
Begiak zabaltzen ditu; eskuak
|
gure
buruetan jartzen ditu:
|
|
|
" Historiaren alde onean egotea" aldarrikatzen dugu. Ulertzen dut zer esan nahi dugun
|
gure
burua bedeinkatu nahi horrekin, baina hobe tentuz: historiaren alde on hori ez da unibokoa, ez da norabide eta kolore bakarrekoa.
|
|
|
Egun batetik bestera, pandemia ekarri zuen ekaitzak eta dilema batek estutu zigun zintzurra:
|
gure
buruen jabe eta erne, edo, horrelakorik ezean, naufragio segurua.
|
|
|
Historialari israeldarra ez da gelditzen baieztapen orokor eta abstraktu horietan, ordea; errealitatera, fikziozko errealitatera, jaitsi eta supergizakiaren deskribapen zehatz eta bitxi hau36 ematen digu: " Imajina dezagun ziborg bat, beti gazte dirauena, ugaltzen ez dena eta sexualitaterik ez duena, eta beste izaki batzuekin pentsamenduak zuzenean truka ditzakeena, zentratzeko eta gogoratzeko ahalmenak gureak baino mila aldiz handiagoak dituena, sekula haserre edo triste ez dagoena, baina
|
guri
burutik pasatu ere egiten ez zaizkigun emozioak edo nahiak dituena. Bada, zer da espazio ontzi bat ziborg37 horrekin alderatuta?".
|
|
|
Zorioneko gutxi horiek agintariak eta zaindariak izango lirateke gizarte berrian. Ez dezagun
|
gure
burua engaina, halere: zu eta biok, irakurle, inoiz ez gara supergizaki bihurtuko.
|
|
|
Erronka jaian dago, esaten genion
|
gure
buruari. Jai hori matxismoaren eta patriarkalismoaren kontra agertuko da; jai horrek komunitatera daraman bidea erakutsiko digu.
|
|
|
Izan ere, txertoa iritsiko da eta gure susmo txar guztiak desagertuko dira. Askatasunaren eguzkiak berriro distiratuko du
|
gure
buruen gainean. Libre izango gara mundu osoan zehar bidaiak egiteko.
|
|
|
Badakit fama txarra dutela erromatarrek gurean, galiar menderakaitz batzuen gisara ikusi dugula
|
gure
burua urte luzeetan. Susmoa dut Irungo museo hori ere ez dela gehiegi famatzen, hain zuzen, erromatarrek konkistatu gabeko herriaren mitoa ez gehiegi zipriztintzeko.
|
|
2023
|
|
|
Hasieran izerdi asko atera behar izan genuen negozio berria martxan jartzeko, baina lortzeko bidean gara. Ikusten duzunez,
|
gure
burua berrasmatu dugu aita negozio chic eta moderno bat abian jarrita. Zuri geratzen zitzaizkizun bezero zahar banaka batzuk galdu ditugu, bai, baina bezero gazte mordoxka bat dugu dagoeneko.
|
|
|
Eta nola Bidaso bazterrera etorri nintzenean emakume euskaldun batez maitemindu nintzen, zeina haren maite angolarra bezain ederra baitzen. Eta mertzenarioak eta biok, mozkor arrailduak baikinen ordurako, tarteka sudurrari zintz egin, elkarri bixkarrekoak eman eta gure ama hizkuntzan hitz bihotz altxagarriak esaten genizkion elkarri
|
gure
buruaz kupitzeko, eta gero berriro isilik aditzen genizkion elkarri sorterrian izan bagina bata besteari inoiz egingo ez genizkion konfidentziak. Eta gure barrenak hustu ahala, berriz betetzen genituen Porto ardoarekin, harik eta edanak aldartea mingostu eta gure etsipena areagotu zuen arte, eta betazal astunei irekita eutsi ezinik barran lokar  tzekotan ginela, Paris Porto gaueko azken expressoa ikusi genuen Flor do Minhoren paretik pasatzen.
|
|
|
Urtetan, lana jarri izan dugu erdigunean, eta horri lotuta dugu gure identitatearen zati handi bat, erabat baztertuta egon delarik
|
gure
buruaren zaintza. Gaur egungo osasun mentalari lotutako arazo asko estresaren ondorio dira, gure gorputza eta burua mugara eramateagatik eta kontzeptu horretan oinarritzeagatik.
|
|
|
Gogoeta honen bitartez ikusiko dugu argiago horren zergatia: produktu bat erostera goazenean, bizikleta bat esaterako, nolabaiteko mesfidantza dugu hasieran, eta
|
gure
buruari galdetzen diogu adibidez, erosoa izango ote den, material onekoa den, garantiarik baduen, prezioarekin bat datorren edota non egina den. Hori egiten dugu, batik bat produktu hori ordaindu behar dugulako.
|
|
|
Horixe da, askotan, mugikorraren gehiegizko erabileraren atzean dagoena, storie swipe etengabeak, bideoak pasa eta pasa egotea... Ez da gure lagunen berri eduki nahi izate horrek sare sozialetan 5 ordu ematera garamatzana; baizik eta sare sozial horren erabilerak sortzen digun dinamikan barrena berriz ere
|
gure
burua ikusi nahi izatea: erabakiez, denboraz, tokiaz, zure gorputzaz, zure nekeaz, zure sentimenduez eta pentsamenduez ahazten laguntzen dizun egoera horretara bueltatzea, pantailak harrapatuta, plazera sortzen dizun horretan gure pentsamenduek, akzioek eta mugimenduak kontzien  tziarik gabe jarduten dutelarik, trantze moduko batean, 29 denbora eta toki nozioetatik at egotearen esperientzia ez naturala berriz bizitzearen nahia dago, askotan, telefonoaren gehiegizko kontsumoaren atzean.
|
|
|
Berdin gertatzen da kamerarekin ere. Ez du
|
gure
burua grabatzen, baizik eta angelu itsuak. Demagun sagardotegi batean zaudela eta zure telefonoaren GPS a desaktibatuta duzula.
|
|
|
Beste adibide garbi bat, eta gaiarekin lotura handiagoa duena, honakoa litzateke: demagun
|
gure
buruaren argazki bat igotzen dugula sare sozialetara eta 20 iruzkin jasotzen ditugula. 20 horietatik 19 super positiboak dira, eta bakarra negatiboa.
|
|
|
Baina horri aurre egin behar diogu; ez gure hobe beharrez soilik, baizik eta gure seme alaben ongizateari begira. Distantzia hori gorde behar da eta onartu beharra dago, eta ez dugu
|
gure
burua zigortu behar horregatik, ez dugu errudun sentitu behar. Modu naturalean gertatzen zaigu, kontrolpean eduki nahi ditugulako, gure jabetza balira bezala ditugulako, distantziarik utzi gabe, eta beldurra ematen digulako distantzia handia hartzeak, nahiz eta prozesu naturala izan.
|
|
|
Kasu batzuetan, haratago doa beldur hori. Esperientziak erakutsi digunaren arabera esan dezakegu kontrol hori, batzuetan,
|
gure
buruari jarritako presioaren ondorio ere badela, hau da, gure seme alabek ahalik eta akats gutxien izan ditzaten nahi dugu eta horrela porrotak ekidin, guraso edo hezitzaile bezala dugun erreputazioa ez dadin zikindu. Zenbait erabaki ez ditugu gure gazteen hobe beharrez hartzen, besteek zer esango duten kontuan hartuta egiten dugu.
|
|
|
Horrek agerikoa den estres emozional handi batean biziarazteaz gain (inor baino lirainagoa, jarraitzaile gehiago, like gehiago, etab.), oso arriskutsua izan daiteke, txute positibo iheskor eta hutsal hori hartzen den erraztasun berarekin har dezakeelako negatiboa ere, eta erabat astindu autoestimua bera eta identitatearen eraikiera. Gainera, nerabezaroan berdinen onarpenak eta harremanek duten garrantzia kontuan hartuta, hori modu horretara egiteak, gure kudeaketa emozionala, autokontzeptu eta autoezagutza hori oztopatu, eta
|
gure
buruak maitatzea eta onartzea inoiz baino gehiago besteen iritzien baitan egotera eraman gaitzake, eta horrek gerora ere ondorioak izan ditzake: adibidez, jendeak dioenak berez dagokiona baino eragin handiagoa izango duen pertsona bihurtzea, horrek dituen arriskuekin.
|
|
|
Pertsona batek zerbaiti arreta eta denbora eskaintzen dionean, beste zerbaitek ez du arreta hori jasotzen. Beraz, egunean mugikorrarekin 5 ordu ematen dituen nerabe batek, bertan bizitzen ari denari eta jasotzen ari denari buruz galdetzeaz gain, zer egiteari edo bizitzeari uzten dion galdetu genioke
|
gure
buruari. Eta zer nolako eragina duen harengan hori ez.
|
|
|
Aipatutakoaren ildotik, nabarmen ari dira gutxitzen gaur egungo gizartean garai bateko tribu, gizarte, kohesio sozial eta benetako harreman humanoak, eta indibidualismoa, nartzisismoa, bakardadea eta jokaera antisozialak ari dira nagusitzen oro har, baina nagusiki nerabeen artean. Liburuko lehenengo atalera itzulita, gero eta urrunago gaude rat park hartatik, eta konturatu gabe
|
gure
buruak kaiola bakartian sartzen ari gara, ez dakigularik nola kudeatu bakardade sentimendu hori. Izaki guztiz sozialak garen neurrian, bakardade horrek (ez konfunditu bakarrik egotearekin, bi gauza desberdin baitira133) ez ditu gure beharrizan psikoemozionalak betetzen, eta are gutxiago nerabezaroan, eta inoiz ez bezala bilatzen dira taldeak onartzea eta haren errekonozimendua jasotzea.
|
|
|
Dagoeneko aski ezagunak ditugun sare sozialen erabilera goiz  tiar eta desegokiak tsunami horien sorreran nola laguntzen duten aski ondo jorratua izan den arren, errepasa ditzagun ildo nagusiak: ...eten hazkundean; sare sozial eta bideojokoen erabilera sutsuak dakarren saritze azkarraren dinamika puztea eta, ondorioz, esfortzurik egin beharrik eza eta sindrome amotibazional horretan sakontzea; milaka pertsonek beraiei buruz duten iritziaren esanetara jartzea, emozionalki ongi kudeatzetik ezin urrunago daudenean140 eta berdinen artean onartua izateko zailtasunak gero eta handiagoak direlarik;
|
gure
buruaren kontzientzia eta ezagutza besteen iritziarekin ordezkatzea; eduki eta mezu matxista, ez zibiko zein biolento eta tragikoen kontsumo handiaren eta ohikoaren ondorioz, horiek normalizatzea eta errepikatzeko joera izatea; ikusitako aplikazioen teknika psikologiko eta teknologikoen bidez, zurrunbilo ilunetan sartzea, osasun mentaleko arazoak handituz; autolesioaren gisako jardunak zabaltzen ... Faktore horiek guztiek nahi baino nerabe gehiago bultzatzen dituzte, isolamendura, bakardadera, depresiora eta autolesio eta suizidio saiakera egoeratan murgiltzera, nerabezaroari berez dagozkion olatuak ikaragarri handitzearen ondorioz.142
|
|
|
Horretarako beharrezkoa dugu konfiantza. Ez soilik
|
gure
buruarekiko eta gure txikiekiko, baizik eta gure bizilagunen inguruan ere bai. Horretarako, beharrezkoa dugu elkar ezagutzea eta ikustea benetan gizartea ez dela saldu diguten bezain ankerra eta maltzurra; gure auzoetatik hasita.
|
|
|
Eta hau geure buruari ere aplikatu behar diogu,
|
gure
buruarekin nola hitz egiten dugun funtsezkoa da gure autokontzeptua eraikitzerako: ez naiz behar bezain ona â ahalik eta ondoen egiten ari naiz; Zergatik gertatzen zait hau niri bakarrik?
|
|
|
Hau da, gure garunak garatu ahal izateko beste garun baten beharra du, eta hori mugikorrarekin ordezkatzen ari da eta oso arriskutsua da, izan ere," garun berri" horrek erakusten ari zaionaz gain, mugikorraren erabilera sutsuak pertsonen arteko harreman baliotsuen beherakada dakar. Ez soilik hori, ez zaie espaziorik gelditzen horren beharrezkoa duten naturarekiko harremanentzat, gure emozioak kudeatzen ikasteko, enpatia eta espresio gaitasuna lantzeko ahoz zein idatziz, jolas librean jarduteko, kirola egiteko, lo ondo egiteko,
|
gure
buruarekin harremana edukitzeko zein artea eta sormenerako, kontuan hartzen badugu nerabeek eskolara joan eta 8 ordu lo egin behar dutela eta baita jan ere. Zer esanik ez du, alderdi horiek guztiek murrizteak eta telefonoarengatik ordezka  tzeak dakartzan ondorio lazgarriak pertsona ororengan, baina batik bat garapen prozesu anitzetan dagoen nerabe batentzat, izan ere, zutabe horiek ahalik eta sendoen eraiki beharrean dago.
|
|
|
Nork esaten digu magnitude horietako denborak gure erloju txepelak bezala funtzionatzen duenik? Izatea eta ez izatea, magnitude horietan,
|
gure
buruak uste duen izate edo ez izatearen oso bestelako zerbait balitz. Eta/ edo nahita ipini ditut aurreko esaldi horietan, beharbada kontrajarpenak desitxuratu egin baitaitezke puntu batetik aurrera.
|