|
2008
|
|
|
Argitalpenetan nahiz hizkuntza gaietan, agerikoak ditu Euskaltzaindiak bere asmoa eta gogoa, egun sareak eskaintzen dituen tresnak
|
gero
eta egokiago baliatzeko euskararen mesederako eta euskararen arlora hurreratzen diren guztien mesederako.
|
|
2009
|
|
|
Aurreko abenduaren 16an bisitatu genuen azkenengo aldiz Xabierren, KM ko zuzendari Lopez Landatxe jaunak eta biok, Eguberri jaiak baino lehenago berarekin hitz aspertu bat egin nahita.
|
Gero
urtezahar egunean hitz egin nuen azkenengoz Antoniorekin, bost sei urte honetan egunero egin dudan bezalaxe. Hiru bider hitz egin ere:
|
|
|
Klinikoki hilda dagoela esan du medikuak, esan zidan.
|
Gero
, eguerdian eta arratsaldean dozena erdi bat aldiz hitz egin genuen; eta, azkenean, arratseko zortzi eta erdiak pasatxo zirela, Antonio hil da!, esan zidan. Badakigu horrelakoak etorri egiten direla, baina hankaz gora bota ninduen, ez nekien zer esan eta zer egin.
|
|
|
|
Gero
, 2005eko San Martin egunez, azaroaren 11n, sinatu zuten protokoloa Joxe Juan Gonzalez Txabarri Gipuzkoako diputatu nagusi jaunak, Loiolako jesuiten aita probintzialak eta Antonio Zavalak Xabierren zeuzkan bertsopaper, paper sorta, bilduma, liburu eta altxor osoa Gipuzkoara ekarri eta Euskal Herri osoaren eskura jartzeko.
|
|
|
Euskal kulturaren eragileek ere
|
gero
eta ozenago aldarrikatu lukete ikusmolde hori. Urte luzetan herri literaturaren esparruan ibilia, Zavalak badaki norabide ziurrak ematen.
|
|
|
ea bueltakoan etxeko kanta papelak ekarriko zizkidan. Oporrak bukatu ziranean, ilundu eta
|
gero
, gu antxe geunden zai, autobusak mutiko karraio noiz etorriko. Iritxi ziran, bada, eta alakoren batean, emandako enkarguaz ni erabat aaztuta nengoala, oiu bat etorri zitzaidan autobus aietako leio batetik nere belarrietara:
|
|
|
Atzera begira, berriz, ia ia eskura ditu joandako urteak: Tolosan bizi izandako hamazazpiak, larunbatetan merkatu egunez Zerkausian ikusi eta entzundako bertso saltzaile haiek tarteko; udan Adunan pasatako oporrak;
|
gero
, Loiolako lau urteak, herriko jendearekin eta baserritarrekin nola harremanak izango bila; Orduña, Oña eta Xabierko urteak, begiak zabalik etxeko liburutegietako euskal liburuetara eta belarriak erne kanpoko jendearen kontakizun eta kantetara:
|
|
|
Koldo Mitxelenaren laguntzaile izan zen Arabako Ikastetxe Unibertsitarioan.
|
Gero
, Gasteizko Filologia, Geografia eta Historia Fakultatean irakasle izendatu zuten eta horretan jardun du hil arte. 1987an, Euskal Filologiako Doktore titulua eskuratu zuen, Maurice Harriet apaizaren hiztegi argitaragabeari buruzko tesi batekin, Koldo Mitxelenaren zuzendaritzapean.
|
|
|
Lau urte geroago, 1945ean, bertan apeztu zen. 1948tik 1968 arte beneditar nobizioen irakasle izan zen;
|
gero
priore eta 1972an abade izendatu zuten. Hamabost urtez izan zen Belokeko abade.
|
|
|
Geroago Comillas-eko Seminarioan ikasi zuen Eliz Zuzenbidea.
|
Gero
, Erroman, Teologia eta Eliz Zuzenbidea ikasten jarraitu zuen. Karmelo Etxenagusiaren literaturarekiko zaletasuna handia izan zen eta hala erakutsi zuen beti.
|
|
|
aita gazterik hil zitzaiolarik, lanari ekin behar izan zion beti ikasketak ordaindu ahal izateko; hortaz, neurri handi batean autodidakta xamarra izan zen eta inoiz ez zuen lortu postu finko bat unibertsitatean. Hizkuntzalari bilakatu aurretik hizkuntza zale eta hizkuntza irakasle izan zen, lehenengo eta behin gaztelania ikasirik (Argentinan) eta
|
gero
ingelesa eta portugesa. Baina bere egiazko maitasuna Pirinioetako hizkuntzak izan ziren, guztiak, baina bereziki euskara.
|
|
|
Enbata mugimendu abertzalearen bultzatzaileetariko bat izan zen.
|
Gero
EHAS eta Euskal Batasuna alderdien sorreran parte hartu zuen.
|
|
|
Azken inkesta, Tximinuaren segretua, Tristan ta Isolt.
|
Gero
liburu asko etorri ziren: ikerketa lan zein genero literario ugari landu ditu Peillenek, hala nola nobela, poesia, haurrentzako ipuinak, poliziakoak, itzulpenak.
|
|
|
Udal Artxiboa, Bizkaiko Agiritegia, Bizkaiko Foru Aldundiaren Artxiboa eta Jabego Ganbara, besteak beste. Ateratako datu guztiak aztertu eta finkatu eta
|
gero
, ahozko bilketari ekin zitzaion.
|
|
|
Izen horiek euskaraz, gaztelaniaz, frantsesez, ingelesez... berdin idazten ditugu gaur egun: Xian (edo Xian, edo, zehatz mehatz idatzi nahi izanez
|
gero
, X?, n) hiria eta Shaanxi probintzia. Zergatik?
|
|
|
Bada gai biziki zirraragarririk, adibidez, erregimen komunistarekin eta haren erorketaren izandako harreman bihurria; halaber, bitxia eta jakingarria da ikustea erregimenaren ideologia ofizialak izan zuen eragina unibertsitarien artean, bereziki hizkuntzalaritzaren esparruko zenbait teoria (Pragako Eskolako Funtzionalismoa) sustatzeko orduan, eta horien gainbehera komunismoa erori zenean; edo hizkuntza purismoak txekiar gizartean lortu duen arrakasta izugarria, non eta esan daitekeen ia ia bi estandar desberdin direla gizartean naturaltasun osoz erabiltzen direnak: bata informala, ahozkoa, aski zabarra; baina bestea, idaztekoa eta testuinguru formaletan erabiltzekoa, izugarri garbizalea; bien arteko aldea hain da handia ezen txekiar umeek ordu asko ematen omen duten eskolan ikasten eguneroko bizitzan esaten dituzten hainbat hitz
|
gero
ez direla idazten, haien kideko garbiak baizik (horretara goaz geu ere?). Bada kontu aipagarri gehiagorik, baina bego hemen.
|
|
|
Hiztegia osatzeko ibilbidea luzea izan da, 1970 urtean hasi baitzen Txomin Peillen lanean, zehatz mehatz, biologiaren hiztegia biltzen.
|
Gero
dio Sorbonan, Mitxelena Parisen zegoenean, semantikazko klaseak hartu nituen. Lehenik tropoen sailean sarturik A letratik Z letraraino hitz bakoitzaren hedadura aztertu eta hori lanaren erdia baizik ez zen izan.
|
|
|
Bermeoko Udala. Maite Alvarez de ZarateLiburu mardula gauzatu eta
|
gero
webgunea sortu zuten eta aurrekoaz gain, ahots artxiboak gehitu zituzten. Ariketak prestatzen ari dira ikastetxeetan erabiltzeko eta datorren urtean mapa eta kale izendegiaren arautzea
|
|
|
Errenteriako Udala. Arantxa Etxezurieta eta Jose Mari Jauregi1997ko Udal ordenantzak agindua eman zuen kale izenak arautzeko eta toponimia ikertzeko eta kale izendegia normalizatu eta
|
gero
webgunea jarri da martxan bigarren bat prestatzen den bitartean.
|
|
|
Liburuaren edizioen historia ere oso bitxia da: arrunki kontsideratu izan da lehen edizioa 1881ekoa dela, baina Lino Akesolok aurkitu zuen 1880an argiratu zela atalka Beti bat aldizkarian, Bilbon (XIX. mendeko nobeletan normalki atalka kaleratzen ziren lehenengoz, eta
|
gero
liburu bezala).
|
|
|
Zytsar gaztea zela linguistikan aritu zen, eta frantsesa, alemana eta ingelesa ikasi zituen. Ezkondu eta
|
gero
sobietar gobernuak Vietnam-era bidali zuen, errusiera irakasteko. Vietnamgo Akademiak ohorezko kide bezala onartu zuen.
|
|
|
Siberiako leinuek erabiltzen zituzten zenbaki sistemak aztertzen aritu zen.
|
Gero
euskararen berri izan zuen, eta ikasteari ekin zion. Hain zuzen ere, euskarari buruz egin zuen tesia 1955ean, Leningradon.
|
|
|
Mikel Atxagak Saturraranen egin zituen lehen ikasketak, hango apaiztegian.
|
Gero
, Gasteizen eta Donostian Filosofia eta Teologia ikasi zituen, baita latin ikasketak amaitu ere. Lourdesen eman zuen lehen meza, 1958 urtean, eta apaiz bezala jardun zuen, Aizarnan adibidez urte baita Usurbilen ere.
|
|
|
Mikel Atxaga 1965etik aurrera euskal kazetaritzan koskortu ginen gazteon maisua izan zen. Nekez
|
gero
beste inor haren idaz jario jatorraren eta gauzarik zailena modurik errazenean kontatzeko ahalmenaren jabe. Atxaga sekula itzuliko ez diren garaien lekuko dugu.
|
|
|
Zenbaitek besterik uste arren, Mikel Atxaga ez zen inoiz euskaldun sutsua izan, euskaldun hutsa baizik. Bada
|
gero
alderik, ez zuen-eta sekula erdaraz idatzi. Demokraziaren atarian ere, Felipe Gonzalezek Donostian emandako lehen prentsaurrekoan (1976), Mikelek euskaraz galdetu zuen.
|
|
|
Hasieran harridura,
|
gero
, sinestu ezina; azkenean, etsipena eta samina.
|
|
|
Alegia, ez zela hura ahuntzaren gauerdiko eztula, ez zela dozena bat karpetetan bil zitekeen paper zahar multzoa.Hala ere, pazientzia eta begirune handiz orain karpetaz karpeta ordenatzen eta katalogatzen ari direnean, harik eta handiagoa, ederrago eta tantaiagoa iruditzen zaigu gure kultura arduradunen eta erakundeen aitorpen eta saririk merezi izan ez duen artxiboa.
|
Gero
izango da dirua, gero izango dira famak, esaten zuen tolosarrak disimulatu ezineko penaz. Baina, auskalo noiz izango den gero hori.
|
|
|
Alegia, ez zela hura ahuntzaren gauerdiko eztula, ez zela dozena bat karpetetan bil zitekeen paper zahar multzoa.Hala ere, pazientzia eta begirune handiz orain karpetaz karpeta ordenatzen eta katalogatzen ari direnean, harik eta handiagoa, ederrago eta tantaiagoa iruditzen zaigu gure kultura arduradunen eta erakundeen aitorpen eta saririk merezi izan ez duen artxiboa. Gero izango da dirua,
|
gero
izango dira famak, esaten zuen tolosarrak disimulatu ezineko penaz. Baina, auskalo noiz izango den gero hori.
|
|
|
Gero izango da dirua, gero izango dira famak, esaten zuen tolosarrak disimulatu ezineko penaz. Baina, auskalo noiz izango den
|
gero
hori. Lehenean jarraitzen baitu orain ere Auspoa bilduma erraldoiaren patuak bai, bai, Antonio, zuk nahiago izaten zenuen destinoa esan eta ez patua.
|
|
2010
|
|
|
Batxilergoa Iruñeko Eskolapioetan ikasi zuen.
|
Gero
, Iruñeko Merkataritza Eskolan bi urtez ikasi zuen eta praktikan, teorian baino interes handiago zeukanez gero lanean hasi zen, komertzial moduan. 35 urtez, erretiroa hartu arte, plano erreproduktoreak, fotokopiagailuak eta horrelako tresneria saltzen aritu zen.
|
|
|
Iruñean, 1963an egin zituzten Nafarroako lehenengo ikastola zabaltzeko ahaleginak, baina ekimenak ez zuen aurrera egin, eta handik bi urtera, 1965ean, Euskalerriaren Adiskideen Elkarteak ikastola bat eratu zuen, esklusiboki bertako kideen seme alabentzat. Hasieran Nuestra Señora de Ujué izena zeraman, baina
|
gero
Paz de Ziganda izatera pasa zen. Baina Elkartea zatitu egin zen, eta Jorge Cortesen gidaritzapean San Fermin ikastola sortzeari ekin zioten.
|
|
|
Manifestu atzeratua Hitz berdeak liburuaren parte bat zen, baina zentsurak debekatu zuen eta kendu behar izan zuten liburutik.
|
Gero
, Olerti aldizkarian plazaratu zen.
|
|
|
Oñederraren eta Azkarateren hitzaldiak entzun eta
|
gero
, euskaltzain berriak Euskaltzaindiaren xede eta helburuei eta euskaltzain izateari dagozkien eginkizunak zintzo eta leialki beteko dituela agindu zuen, eta ondoren Euskaltzainburuak diploma eta domina eman zizkion, eta euskaltzain guztiek zoriondu zuten.
|
|
|
Eguerdian hasi zen ekitaldia Larreko elizan; hor Pruden Gartzia Isasti euskaltzain urgazleak Joan Perez Lazarragakoren nortasunaz, haren garaiko giroaz eta idazle honen lan historiko eta poetikoez hitz egin zuen euskaraz eta erdaraz, sermoilari onek bezala, mamia eta forma eskuarki ezkonduz eta hitzaldia labur gertaraziz.
|
Gero
Larreko Jose Lezea albokari eta klarinetista, Makario soinularia eta Gasteiztik joandako musikari multzo bat lau obra jotzen aritu ziren, kontzertuz jendea gozaraziaz, gaurko egunetan musikaz mutu edo trakets izaten den eliz giroa berriro bizkortuz.
|
|
|
Horregatik eta irakasle urte oparo haietan Paris, Brusela, Leipzig eta Vienako Unibertsitateetan kurtsoak hartu zituen; horrez gain, Anberes, Kolonia, Berlin, Munich, Geneva, Berna, Zürich, Innsbruck, Budapest eta Pragako museoetan ere ikasketak egin zituen.
|
Gero
erbeste garaian, Frantzian, Belgikan, Danimarkan, Hungarian eta Ingalaterran ibiliko zen kongresu, kurtso eta bileretan parte hartuz. Izan zen toki gehienetan gainera eta ahal izan zuen neurrian, estudio teorikoen ondorioz, gizakiak utzitako aztarnen bila ikertzen ari zen nekaezineko lan iraunkorrean.
|
|
|
Eta hemen hasieran eta
|
gero
Europako beste toki askotan egiten zituen ikaspen eta ikerketatik ateratzen zuen lehenengo ondorioa hauxe zen: tokian tokiko izan zuela eta gizakiaren bilakaera bere hurbileko inguruan ikusi eta ikasi.
|
|
|
Eta, era berean, behin baino gehiagotan esaten zigun: Euskal Herria maite zuela bere herria zelako eta euskaldunen mundua
|
gero
eta sakonago ezagutu, gero eta maiteago izaten zuela. Gizon on, argi, landu eta jakintsu baten guraria izan zen On Jose Migelena eta etengabeko lanaren bidez aurrera eramaten jakin zuena.
|
|
|
Eta, era berean, behin baino gehiagotan esaten zigun: Euskal Herria maite zuela bere herria zelako eta euskaldunen mundua gero eta sakonago ezagutu,
|
gero
eta maiteago izaten zuela. Gizon on, argi, landu eta jakintsu baten guraria izan zen On Jose Migelena eta etengabeko lanaren bidez aurrera eramaten jakin zuena.
|
|
|
Zoritxarrez eta urte askotan, gerra zibila eta horren ondorioak izan zirela medio, bera gabe gelditu zen hango apaizgaitegia eta harekin batera Gasteiz inguruko giza eta jakintza giroa nabari makaldu zen. Sara urte dexentetan eta bere bizitzaren azken hamarkadetan Ataun eta Iruñea beraren gizatasun eta jakinduriaz aberastuko ziren
|
gero
. Egia esan, denok aberastu ginen bera bizi izan zen bitartean, bera bezalako pertsona zintzo eta jakintsuek ez dute mugarik izaten eta beraien ondasun orokorra toki guztietara zabaltzen da.
|
|
|
Aurtengo sarituak Artean ospe handiko izan ditugun Chillida eta Peña Gantxegi izan dira. Eduardo Chillida Juantegi eskultorea eta Luis Pedro Peña Gantxegi arkitektoa gizon ospetsu izan zitzaizkigun bizi ziren bitartean eta
|
gero
ere bai, haien obrek gurekin baitiraute beren materialitate gogorrean eta beraien espiritualitate bigunean.
|
|
|
Goizean, Euskaltzaindiaren osoko batzarra egin zen, Paz de Ziganda ikastolan.
|
Gero
, Ikastola mugimendua. Dabilen herria liburuaren aurkezpena izan zen.
|
|
|
Dabilen herria liburuaren aurkezpena izan zen. Horren ostean, euskaltzainek ikastola bisitatu zuten eta
|
gero
Udaletxera joan ziren, Pello Mirena Gurbindo Atarrabiako alkateak bertan hartu baitzituen. Eta azkenik, arratsaldean, ikastolan, ageriko ekitaldia egin zuten Euskaltzaindiak eta Paz de Ziganda ikastolak.
|
|
|
Aurkezturiko dokumentazioaren argitan, Onomastika batzordeak ostera ere ekin zion gaiaren azterketari eta Sierra de Toloño izenaren gaineko bigarren irizpen bat eman zuen, Iruñean, 1998ko apirilaren 2an. Datuak ikusirik, hartan batzordeak 1990eko irizpeneko ondorioak berretsi zituen, eta Sierra de Toloño izenaren zalantzarik gabeko zilegitasuna aldarrikatzen zuen, liburuetatik eratorritako Sierra de Cantabria izenak
|
gero
eta gehiagotan ordezkatua. Batzorde honek ez zuen, beraz, Sierra de Cantabria izenaren existentzia ukatzen, baina gogora ekartzen zuen horrek ez duela justifikatzen tradiziozko Toloño historikoaren gainetik lehenets litekeenik.
|
|
|
Videgainen eta Oihartzabalen hitzaldiak entzun eta
|
gero
, euskaltzain berriak Euskaltzaindiaren xede eta helburuei eta euskaltzain izateari dagozkien eginkizunak zintzo eta leialki beteko dituela agindu zuen, eta ondoren Euskaltzainburuak diploma eta domina eman zizkion, eta euskaltzain guztiek zoriondu zuten.
|
|
2011
|
|
|
Datu hauek guztiak aztertu eta
|
gero
1.139 leku izendatu dituzte. Izenak, edo hobeki esanda, kokapena zehatza dutenak, Bizkaiko Foru Aldundiaren argazkien gainean kokatu dira eta joan den abenduan ikusgai jarri zituen Udalak, herritarren parte hartzea bultzatzeaz gain, jendeari zuzenketak edo beste ekarpenak egiteko aukera emateko.
|
|
|
Iñaki Bereziartua, Iñaki Bastarrika eta Imanol Urbietarekin batera, Jakin aldizkaria sortu zuen taldekidea.
|
Gero
beste batzuk etorri ziren: Joseba Intxausti, Joxe Azurmendi, Zurutuza, Joan Mari Torrealdai, eta horiek atera zuten aurrera aldizkaria.
|
|
|
Jose Antonio Arana Martija Gernika Lumon jaio zen, 1931n, martxoaren 10ean. Gernikako ikastolan hasi zituen ikasketak eta
|
gero
Frantzian, erbestean. Garai horretan euskara eta frantsesa bazekizkien, baina ez gaztelera:
|
|
|
Berak esaten zuenaren arabera, egoera hau garrantzi handikoa izan zen bere bizitzan.
|
Gero
, 1963an, Astra enpresan hasi zen lanean, Gernikan. Bertan zegoela, kartzelan sartu zuten, arazo politikoak zirela medio, eta irten zenean lanik gabe geratu zen.
|
|
|
Horren helburua, Ameriketan beren hizkuntza propioak finkatu, estandarizatu eta bultzatzen diharduten amerindiar herriei laguntzea izan da. Horretarako, herri hizkuntzak irakaskuntzaren bidez suspertzeko programa horretan oinarri teorikoak, estrategiak eta metodologiak irakasten zaizkie,
|
gero
bakoitzak bere herriaren egoera sozio kultural bereziari aplika diezazkion.
|
|
|
bertsoak, antzerki herrikoiak, nobelak, itzulpenak, ipuinak... Baina, urteen poderioz, bertsoak eta bertsolariei buruzko liburuak nagusitu ziren; eta
|
gero
, azkenean, oroipen liburuak eta biografiak, bertso liburuekin batera.
|
|
|
Lehen hizkuntzak lotura zuzena du erraztasunarekin, eta honek erabilerarekin. Erabileran eragiten duten gako nagusiak azaldu eta
|
gero
, eremu batean eta bestean erabilera zertan den aztertuz bukatu du saioa.
|
|
2012
|
|
|
Aipatu biltzarrean, Euskaltzaindiaren Literatura Ikerketa Batzordeak, euskal eleberrigintzaren bilakaeran Leturiaren egunkari ezkutua k ekarri zuen berriztapena eta gizartean eragin zuen oihartzuna hartu zituen hausnarketa kritikoa egiteko helburutzat, haren zenbait alderdi jakin aztertzearekin batera.
|
Gero
, 2008ko maiatzean, Leturiaren egunkari ezkutua eleberriaren ekarpena XX. Mendeko euskal narratibaren testuinguruan izeneko liburua aurkeztu zuen Euskaltzaindiak. Liburua Euskera Euskaltzaindiaren agerkari ofizialaren etapa berriaren lehen zenbakia izan zen, eta haren bitartez Leturiaren egunkari ezkutua eleberria argitaratu zeneko 50 urteurrenaren karietara, Jose Luis Alvarez Enparantza. Txillardegi?
|
|
|
1955ean sortu zuen bere ikastola, Donostiako Pedro Egaña kalean, hasiera hartan zazpi haur izan zituelarik.
|
Gero
Pedro Egañatik Artzai Onaren plazako beste leku batera aldatu zuen ikastola, ordurako 35 ikasle zituen-eta.
|
|
|
Adierazi duenaren arabera, hori dena, denboran zehar ikusi nahi izan dugu, Antzinatetik hasi eta gure egunak arte, bizi izan diren inguruabar historiko ezberdinetan, Inperio Erromatarraren barruan eta Elizan latina entzun eta/ edo erabiliz, Erdi Aroko hizkuntza erromantzeak ondoan zirela (gaskoiera, gaztelania edo erromantze nafarra lehenengo, eta frantsesa
|
gero
), Euskal Herriko garapen instituzionala bere heldutasunera iristen ari zela eta gero, aurreko gizarte tradizionaletik Aro Berrira eta Garaikidera pasatu den garaietan, euskal gizartearen goraldi eta krisi aldietan, etab.
|
|
|
...an zehar ikusi nahi izan dugu, Antzinatetik hasi eta gure egunak arte, bizi izan diren inguruabar historiko ezberdinetan, Inperio Erromatarraren barruan eta Elizan latina entzun eta/ edo erabiliz, Erdi Aroko hizkuntza erromantzeak ondoan zirela (gaskoiera, gaztelania edo erromantze nafarra lehenengo, eta frantsesa gero), Euskal Herriko garapen instituzionala bere heldutasunera iristen ari zela eta
|
gero
, aurreko gizarte tradizionaletik Aro Berrira eta Garaikidera pasatu den garaietan, euskal gizartearen goraldi eta krisi aldietan, etab.
|
|
|
Guztion izenean, Andres Urrutia euskaltzainburuak hartu du hitza, eta euskara ikasteko arrazoi ugari daudela esan du. Hori bai, behin ikasteko bidaia eginez
|
gero
, bidaia hori aberasgarri eta suspergarri izan dugula. Gure izatea hobeto ezagutzen dugu, gure inguruaren izenak eta izanak egokiago barneratzen ditugu eta horretaz kanpo ere, gauza gara egunero gure sentimenduak euskaraz kanporatzeko, gure lana euskaraz egiteko, gure laguntaldean euskaraz aritzeko?
|
|
|
Morfologiari eta, oro har, gramatikari dagozkien galderak ez dira ohikoak hizkuntza atlasetan, baina
|
gero
eta leku handiagoa ematen zaie gaur egungo lanetan. Bonaparteren lanak kontuan izanik, badakigu euskararen dialektologian toki garrantzitsua izan dutela.
|
|
|
|
Gero
, liburuarekin batera zabaltzen den CD ROMean kausituko ditu, batetik, paperezko argitalpenaren datuak, eta bestetik, sartu ahal izan ez zen bestelako informazio guztia ere, hizkuntzazkoa edo etnolinguistikoa.
|
|
|
Lehenik, Europako leku izen nagusiak arautu zituen aski xehe (154 araua, 157 araua eta 159 araua).
|
Gero
, ez hain xehe, Europatik gertu dauden lurralde batzuetakoak (Anatolia eta Hego Kaukaso, 162 arauan; Ekialde Hurbila eta Ipar Afrika, 164 arauan). Ondoren, munduko gainerako lurraldeei heldu zaie txanda.
|
|
|
Ondoren, munduko gainerako lurraldeei heldu zaie txanda. Afrikako leku izenak lehenengo (167 araua eta 168 araua), Ozeania
|
gero
(169 araua), eta Amerika orain (170 araua). Eta luze gabe argitaratuko dira falta direnak ere.
|
|
|
Lehenik, Europako leku izen nagusiak arautu zituen aski xehe (154 araua, 157 araua eta 159 araua).
|
Gero
, Europatik gertu dauden lurralde batzuetakoak (Anatolia eta Hego Kaukaso, 162 arauan; Ekialde Hurbila eta Ipar Afrika, 164 arauan). Ondoren, munduko gainerako lurraldeei heldu zaie txanda.
|
|
|
Ondoren, munduko gainerako lurraldeei heldu zaie txanda. Afrikako leku izenak lehenengo (167 araua eta 168 araua), Ozeania (169 araua) eta Amerika
|
gero
(170 araua), eta Asia orain (171 araua).
|
|
2013
|
|
|
34 herritan ibili da, eta 138 pertsona elkarrizketatu ditu.
|
Gero
, datu guztiak xeheki aztertu ditu. Hizkuntzazko datuez gainera, ibarren inguruko beste jakingarri batzuk ere baliatu ditu bere ikerketan, hala nola datu demografikoak, ekonomikoak, historikoak eta geografikoak.
|
|
|
Inguruabar horretan, ikerkuntzarako interesgarri gerta daitezkeen lan batzuk, aurretik horiek argitaratzea pentsatu ez arren, adibidez tesiak edo bestelako obrak? beste aldearen esku utziko dira, beti ere egileen eskubideak errespetatuz, behin berorien baimena lortu eta
|
gero
.
|
|
|
Egun esan du mugek
|
gero
eta eragin gutxiago dutenean, Euskaltzaindiak ere hori baliatzen du Euskal Herri osoko euskaltzaleak batzeko eta ahaleginetan jartzeko. Espainia eta Frantziaren arteko mugan dagoen euskararen herrialde osoan lan egiten du euskara, aspaldiko hizkuntza, iraganeko bitxia baino, gaur eguneko eta etorkizuneko hizkuntza izan dadin, Europako beste hizkuntzekin batera.
|
|
|
Eskertuta daude, bestalde, behin eta berriro lagundu dutelako gure ekintzabidea. Aurrerantzean ere hala gerta dadila eskatzen diogu gaur Eusko Jaurlaritzari, gure aldetik ere, zin zinezko engaiamendua hartzen dugula, alegia,
|
gero
eta gizarterago, gero eta balio gehiago eransteko euskal gizarteari, euskararen ikuspegitik.
|
|
|
Eskertuta daude, bestalde, behin eta berriro lagundu dutelako gure ekintzabidea. Aurrerantzean ere hala gerta dadila eskatzen diogu gaur Eusko Jaurlaritzari, gure aldetik ere, zin zinezko engaiamendua hartzen dugula, alegia, gero eta gizarterago,
|
gero
eta balio gehiago eransteko euskal gizarteari, euskararen ikuspegitik.
|
|
|
Morfologiari eta, oro har, gramatikari dagozkien galderak ez dira ohikoak hizkuntza atlasetan, baina
|
gero
eta leku handiagoa ematen zaie gaur egungo lanetan. Bonaparteren lanak kontuan izanik, badakigu euskararen dialektologian toki garrantzitsua izan dutela.
|
|
|
|
Gero
, liburuarekin batera zabaltzen den CD ROMean kausituko ditu, batetik, paperezko argitalpenaren datuak, eta bestetik, sartu ahal izan ez zen bestelako informazio guztia ere, hizkuntzazkoa edo etnolinguistikoa.
|
|
|
Andres Iñigo hitzaurrearen egileak azaldu duenaren arabera, lanaren estrukturari dagokionez,, egileek modu ordenatuan aurkeztu dituzte materialak, alegia, Aiara izenaren eta lurraldearen deskribapena egin ondotik, Aiarako kontzejuak banan banan azalduz eta horietako bakoitzari dagozkion auzo eta etxe multzo edota etxaldeen izenen berri emanez. Toponimo bakoitza osatzen duten elementuak aipatu eta
|
gero
, azalpen etimologikoa eskaini dute, edota etimologiarekiko hurbilpen bat hain garden ez diren izenetan. Bide batez, zenbaitetan oinarririk eta funtsik gabe egin izan diren ustezko etimologiak arbuiatzeko aukera aprobetxatu dute?.
|
|
2014
|
|
|
Batzorde horretako arduraduna den Andoni Sagarnaren esanetan,. Euskaltzaindiak garbi dauka gaur egun gizartearekiko harremanetarako ezinbestekoa dela informazio eta komunikazio teknologiak erabiltzea. Azken urteotan informazio teknologien erabiltzaileek noiznahi eta nonahi edukiak eskura izatea eskatzen dute
|
gero
eta gehiago?.
|
|
|
Bi kasuetan Gramatika batzordeak zehaztuko ditu edukiak eta Osoko bilkuran aurkeztuko. Osoko bilkurak erabakiko du
|
gero
, lan hori Euskaltzaindiaren izenean argitaratu nahi badu, nola kudeatu materialen eztabaida.
|
|
|
Asko dira bakarka zein elkarlanean idatzi edo editatu dituen liburu eta artikuluak, denak Hizkuntza Tipologiaren ikuspuntutik idatziak, eta euretariko asko, maputxerarekin edo blackfooterarekin zerikusia dutenak. Lanen bat aipatu behar izanez
|
gero
, bi liburu ekar genitzake gogora: John Benjamins prestigiotsuan 2006an argitaratutako Deixis and Alignment.
|
|
|
Euskaltzaindiak Udalari bi liburu eman dizkio: Axularren
|
Gero
eta Leizarragarren Testamentu Berria liburuen faksimileen ale bana. Leizarragaren liburuari dagokionez, 1990ean, Euskaltzaindiak argitaratu zuen edizioaren ale bat izan da, hots, Hugo Schuchardt hizkuntzalari alemaniarrak paratutako Leizarragaren Testamentu Berriaren edizio kritikoa.
|
|
|
Eta ondokoa gaineratu: . Baina
|
gero
, argi dago guztion esku egon den balio hori, herritar batzuek, herrizaletasunez, kultura zentzuaz, sorterriarenganako atxikimenduaz, bera aintzat hartu, ikasi, landu, jagon, goratu eta gizarteko toki guztietan zabaltzen saiatu direla, hizkuntzazko euskalduntasun praktiko hori harrotasunaz jendartean erabiltzen eta bere balio eremua ere etengabe hedarazten?.
|
|
|
Haiek, Pello Esnalen eta Jabier Kalzakortaren aholkuak jarraituz, jo zuten Azkue Bibliotekara.
|
Gero
azpimarratu dute Josune Olabarria Bibliotekako langilearen jarrerak eta profesionaltasunak egin du gainontzekoa.
|
|
|
1965ean J.M. Leizaolak en la poesía popular vasca (194 or) liburuan argitaratu zituen bertso horiek, baina ortografia garaira egokituta eta izenak ezkutatuta.
|
Gero
, 1983an, Lakarrak, Bigurik eta Urgellek jaso zuten aldaera hori euren liburuan (Euskal baladak: antologia eta azterketa).
|
|
|
Dena den gaineratu dute bertso-paper hori, Louis Lucien Bonaparte printzeak jaso eta Londresen zeukan liburutegi pertsonalean gordeta egon zen, bere alargunak Chicagoko Newberry Libraryri saldu arte (1900 urte inguruan).
|
Gero
, 1980 urte inguruan, Euskaltzaindiaren Bibliotekak Bonapartek jasotako bertso-paperez osatutako mikrofilm bat erosi zuen, ikertzaile guztien eskuragarri egon zedin. Kontsultak errazteko bertso-paper horien kopiak egin zituen paperean.
|
|
|
Iparragirre (Urdiñarbe, 1980). Ezin izan zuen ikusi, bera hil eta
|
gero
eman baitzen.
|
|
|
Bat idazle hutsa, beste bat ikertzailea, hirugarrena idazle eta dibulgatzailea. Ez dira guztiz berdinak, ez dira estriktoki garaikideak, baina hiruren artean euskaldunontzat garrantzi berezia izan duten ideia batzuk jarri zituzten zirkulazioan,
|
gero
beste idazle eta artista askok garatu eta aberastu dituztenak.
|
|
|
Baina, gaur, sinkronizazio hori puskatu egin da. Sinkronia bakarra zen tokian, orain
|
gero
eta zatikatuagoa iruditzen zaigun polikronia dugu?.
|
|
|
Bi kasuok, Iruritakoa eta Iruñekoa, hizpide izan ditu Patxi Salaberrik gaurko agerraldian: Pozgarria da ikustea nola arriskutan egon den Iruritako euskara, diktaduraren garaian gibelka joan zena,
|
gero
, euskara eskolan sartzearekin, berriz ere aitzina joan den, nola, eta hau zinez ekarpen polita eta bihotz emangarria da, euskara eskolatzearekin galdu eta etxean erdara sartu zuten haur haien ondorengoek, oraingo haurrek, eskolatzearekin euskara irabazi eta atzera etxean sartu dute.
|
|
|
–Azkue oso osorik hartu eta xehe xehe aztertu. Hori da egiten ari garen lana,
|
gero
guztion eskura utzi ahal izateko?. Joan Mari Torrealdai euskaltzain oso eta Jakin taldeko kidearen hitzak dira.
|
|
|
Hortaz, gaur etorri da Luis Villasante Euskararen Ikergunera eta, gainerako euskaltzainak bertan zirela, diploma eta ikurra jaso ditu, euskaltzainburuaren eskutik. Andres Urrutiak ere bi erakundeon arteko elkarlana indartzearen alde hitz egin du eta, Euskaltzaindiari dagokionez,, gure hizkuntza eta gure kulturaren alde lan egiten duen akademia gara gu; eta bai, Joan Martík esan duenez,
|
gero
eta indartsuago izan behar gara, euskal gizartean aldeko zerbitzua baita guk egiten duguna?.
|
|
2015
|
|
|
Irabazleak zoriondu, eta halaxe esan die: Euskaltzaindiaren lanak oso osorik aintzat hartu dituzue, zuen eremuko gaiak euskaraz ikertu egin dituzuelako eta
|
gero
gai horiek gizartean isla izango dutelako, hau da, euskara jagon egin duzuelako, tresna zientifiko eta akademiko gisa hartuz eta zabalduz. Horrek gaineratu du beste behin ere, erakusten ditu bi bitariko ardatzak:
|
|
|
Euskal gizartea eta kulturaz egunero zutabe bat idatzi nahi zuela eskatu zion behinola zuzendari jaunari, eta hark: . Baina nahiko gai izango al duzu
|
gero
eguneroko zure zutabe hori betetzeko??. Ez zuen asko ezagutzen?.
|
|
|
izenekoak aurkituko ditu, hots, edizioaren aparatu kritikoa; bertan azaltzen dira princeps arekiko aldaketak oro, eta argitaratzailearen iritziz oraindik ere zalantzazkoak diren pasarteak seinalatzen dira. Aparatu kritikoak testua finkatzeko erabili diren
|
Gero
aren ale eta edizio ezberdinen irakurketak ere jasotzen ditu banan banan.
|
|
|
Halaber, Geroko
|
gero
Axularren liburuaren bigarren argitalpen datagabearen aldaketa garrantzizko guztiak ere islatzen dira lehendabizikoz. Testuaren hizkuntz ezaugarrien bidez Urgellek erakusten du argitalpen horren arduraduna egiantz handiz XVIII. mende hasierako kostako lapurtar apaiz bat izan zela.
|
|
|
Urrutiaren hitzetan,, oso zenbaki osoa da. Zenbakiz zenbaki
|
gero
eta gorago doa aldizkaria?.
|
|
|
Akademiak Elkarteari hiru liburu eman zizkion: Axularren
|
Gero
eta Bernard Etxepareren 1545eko Linguae Vasconum Primitiae liburuaren ale bi: batak, jatorrizko testuaz gain, gaztelaniazko, frantsesezko, ingelesezko, alemanezko eta italierazko itzulpenak biltzen ditu; bestean, katalanez, galizieraz, errumanieraz, arabieraz, kitxuaz eta txineraz ere irakur daiteke Etxepareren lana.
|
|
|
Andres Urrutia euskaltzainburuak, Adolfo Arejita EHHAren zuzendari akademikoak eta Xarles Videgain EHHAren arduradun teknikoak parte hartuko dute, eta eurekin batera Laboral Kutxaren eta Beasaingo Udalaren ordezkari bana izango dira. Arratsaldeko ekitaldira joan nahi izanez
|
gero
, maiatzaren 25a baino lehen egiaztatu da, honako helbide edo telefono zenbakian:
|
|
|
Lau urte geroago, 1945ean, apaiztu zen. 1948tik 1968 arte beneditar nobizioen irakasle izan zen;
|
gero
priore eta 1972an abade izendatu zuten. Hamabost urtez izan zen Belokeko abade.
|
|
|
Kanpin zerbitzua nahi izanez
|
gero
, edota urriaren 10eko afarirako, nahiz igandeko bazkarirako, izenak emateko, dei 0033624332995 telefono zenbakira.
|
|
|
|
Gero
, Piarres Charritton euskaltzainari eta jardunaldi berean hizlari izan den Ixabel Etxeberriari jarraituz, Larzabalen antzerkiaren eta ikusgarrien sailkapena egin zuen. Charrittonen arabera:
|
|
|
Aztertzen eta, ahal izan denetan, diagnostiko bateratura iritsi eta elkar hartuz adostutako egitasmoak osatzen?. Eta honako hau erantsi du
|
gero
: –Gure etxerako egokia den irtenbide zuhurrena bilatu, zehaztu, adostu eta aplikatu beharrean gertatu gara horregatik, behin eta berriro, XX. mendean.
|
|
2016
|
|
|
Hau guztia azaldu da
|
gero
egin den mintegian. Elkarte, erakunde, euskaltzain eta soziolinguistikan adituei zuzenduta egon da eta bertan, Euskararen Historia Soziala lantzeko eredu metodologikoa liburuaren egileek lanaren nondik norakoa azaldu dute.
|
|
|
Bestalde, Nikolas Gardner-ek proiekturako berariaz osatu den aplikazio informatikoa aurkeztu du. Liburu hau osatzen duten kapituluak azaldu dira
|
gero
.
|
|
|
San Nikolasetik Iralabarriko frantziskotarren egoitzara joan ziren
|
gero
umeak eta irakasleak eta, Gobernadore Zibilaren aginduz, hau ere utzi behar izan zuten. 1960 urtean etxe batean hasi ziren eskola ematen, gero beste batean...
|
|
|
San Nikolasetik Iralabarriko frantziskotarren egoitzara joan ziren gero umeak eta irakasleak eta, Gobernadore Zibilaren aginduz, hau ere utzi behar izan zuten. 1960 urtean etxe batean hasi ziren eskola ematen,
|
gero
beste batean... 1966 urtera arte:
|
|
|
Ikastolari babesa ematearen aldeko proposamena 1966ko urtarrilaren 28an onartu zuen Euskaltzaindiak.
|
Gero
, Irigoienek Bizkaiko Foru Aldundiari ikastolaren aldeko agiria eskatu zion. Hori lortuta, maiatzaren 25ean idatzi zion Madrileko Hezkuntza Ministerioko Lehen Hezkuntza Zuzendari Nagusiari ikastola legeztatzeko arauzko eskabidea:
|