|
2007
|
|
|
Zer ba! Gure herri ttipi hunen harrotzeko aski zen ba holako hezur kausitze bat
|
gero
mundu guzian ezagutua izaiteko, eta ez zuen gehiagoko axolarik hortaz! Zer mila debru behar zuten ba, gehienek, mundu huni interesatzeko?
|
|
|
|
Gero
ta bixiago kausitzen zuten beren aita zaharra, bai Xanak, bai Kaietek eta ez zakiten nun zer konpreni:
|
|
|
Zonbait egun pasatu ziren, uztailaren erditsutan ginen eta gaitzeko beroen gatik ala beste zerbaitetaz, Mañex zaharra
|
gero
ta gibelago zoan, ganbaratik ez zen gehiago ateratzen ere, ohean pasatzen zuela denbora guzia eta, nahi dena erranik, Xana eta Kaietek atearen gontza kurrinka hura falta zuten nunbait. Haurrak izan zizkion ikusten duela zonbait egun, bainan hauek ere ez zuten jakin zertako gonbidatu zituen, tutik ez baitzuen entzun arazi.
|
|
|
" leba tusquet, echa bisquet, le apelinguet, taberamente".
|
Gero
, mahai ttipi baten gibelean eserita, oihal urdinhoriz estalitako berinazko borobil bat agertzen zuen eta eskuak gainean emanik" zeren bila zaitezte, hor nauzue azti suhar eta samurra". Harat heldu ziren bikote edo emazteek jakin nahi zutenez beren geroko esperoaren berri, Maritzak bere eskuak pausatzen zituen emearen sabelaren gainean eta hasten zen kanta gisako litania batzuen errezitatzen, mintzaira bitxi batean, begiak hetsirik, artetik galdera xume bezain xinple batzu eginez, hala nola:
|
|
|
— Eta
|
gero
–
|
|
|
... ez etxe zakur tonto eta zozo horietarik ez, egun osoak iragaiten baitituzte itzalean norbait edo zerbaiten zelatan,
|
gero
xanpa bortitz eta sendo batekin ez baitute nehor ez deus egoitzatik hurbiltzerat ere uzten, beren eremua ebatsiko diotelako lotsarekin, goizetik arrats ate sahetsean etzanik baitagozte, denmendren hezur edo salda ondar baten esperoan, beren lana ongi egin dutelako sariaren beha, larruari lotu kadena lepoan ez baitira paretetarik hiru urhats baino gehiago urruntzen ahal, halere beti kontent jana l...
|
|
|
|
Gero
, orhoitzen naizen gauza bakarra zen, merkatutik etxerat eta atzartu nintzen artean, biharamun goiz artino lo egin nuela, amak ohean ezarria baininduen nihaurek ibiltzeko gai ez nintzanez. Jeiki nintzelarik gauza guziak beren lekuan kausitu nintuen, aita, ama eta ni ginauden bakarrik etxean, zaldia behortegian zen eta gainerat, aitaren zaku beltz famatu hura dilingo zagon usatuzko lekuan, sukaldeko borta sahetsean den lotgailuan emana.
|
|
|
Bere aurrean tente, Pettan zaharra beha zagon ixil ixila.
|
Gero
, pentsaketak egin ondoan erran zion:
|
|
|
— Baratzeaz
|
gero
artatuko gira, erran zuen Pettanek.
|
|
|
—
|
Gero
berantegi izanen da, zuk hoberena hartuta.
|
|
|
Anderea ere maite dut, egia erran, eztiki mintzazen baitzait, salbu sukaldeko karrelasa zikintzen diotalarik ene zango lohitsuekin, orduan baita oihuka hasten, erratza eskuan kanporat deitzen bainau zaluzalua, eta
|
gero
, atea zafraldi batez hesten ene buztana doi doietan ebakitzetik eskapatzen delarik. Halere, laster senditzen dut, emea denez geroz dudarik gabe, zer nolako ingurumena kausituko dutan sudur punta agertzen badut barnekaldeari buruz, zer imurretan den gure anderea, nagusiarekin nola konportatzen den, asalduta den ala irus eta airos.
|
|
|
Hamar urteak bete berriak nintuen, ordu hetan, mila bederatzi ehun eta berogoita hiruan, gerla denbora betean, ez banakien ere sobera izaera horrek zer erran nahi zuen xuxen. Bakarrik, ondotik ohartu nintzan bezala, bidetan zehar aitak zaldia geldiarazten zuela, oihu arrotz bitxi batzuen gatik,
|
gero
mintzatzen erdi frantses eran —... au marche... — xamarraren azpitik atorrako sakelan zituen paper zonbait ateratzen — oui, laisser passer... voila... — et, lui, qui?...
|
|
|
— baietz, ba emaztea, enekin izanen dun — eta hortan finkatu zen, ene atsegin handian, beren deliberoa. Eta,
|
gero
, goizeko argi xirrintak agertzeari eta hiritik hurbiltzeari sukar beroenean nintzen aita hasi zaitalarik" kontseilu" emaiten — hemendik goiti ez haiz gehiago haur bat, ene laguntzale bezala nahi baduk onhartua izan, jakin behar duk, lehen lehenik, ulertzen ez den aferetan ixiltzea dela hoberena. Hola segur izaten ahal haiz ez haizela tronpatuko eta ez nehori kalterik egingo.
|
|
|
Famili hartako jabek eskutan zuten kostako" villa" ederrenetarik bat, itsasoa alde batetik, mendia bestetik, bide zarratatsuetarik urrun, nihunezko arbola, lore eta edergailuz inguratua, parabisu ttipi baten antzako leku hartan. Gainera, oraiko josta eta aisaldi errextasunak oro plantatuak zituzten beren zazpi haurren (lau mutiko gazte eta hiru nexka)
|
gero
irus eta goxo baten menturan atxikitzeko etxetik sobera urrun joan gabe, hala nola, pizina, tenisa, barneko kirol eta nik dakita zer oraino, zerbait baizitaken horien guzien erabiltzea.
|
|
|
famili hartako gazte guziak, bai nexka bai mutikoak, xoraturik zegoela Xantianaren xotiltasunaz, nexkakide xarmantagorik ez zela heiekin ondartzara joaiteko, tenizean aritzeko, berdin xake jokoan ere hau ikasi baitzuen inomineko ixtantean, eta zinemako ateraldiak ere egiten zituztela elgarrekin. Adios lisatze, kozina egite, buketa hedatze eta beste lan murriztu eta etorkin gabeko horiek, ez dira beretzat, Xantiana bezain gisako neska batek beste
|
gero
baten mentura behar zuela" aterako da segurki, badaki zer ari den". Denak ongi zoatzin beraz, amak ez zuen kezkatu behar, eta" nahi baduzu bederen, denbora puska bat gehiago atxik ginezake hemen, kontratuz kanpo, bixtan dena, hain gira beraz kontent, bazter guziak airosten baititu... dute bat hartuko duzu?
|
|
|
Zuzenki erraiteko, prediku alkitik entzuten zituzten oihuek nardarazten zituzten, jakinez, apezak besteak bezala zirela, ez hobeak ez gaixtoagoak eta ez zutela heien gandik erasiaz besterik ukaiten ahal. Jadanik guttik segitzen zuten igandetako ofizioa, eta nabari zen mezarat heldu ziren bakarrak, erlijionez beste arrangurarekin heldu zirela, hala nola, beren buruaren erakusteko edo
|
gero
mus baten egiteko hitzordua elizan zutelakotz, edo beharbada ere, famaren lotsaz. Horregatik zuten, apezpikutegian, deliberatu Santesteban apez gaztea herri hartara igortzea, pentsatuz bere gaztetasunaren gatik gauzak berraldatuko zirela eta elizatiarrak bereskuratuko zituela.
|
|
|
— E... eta... ba
|
gero
bai, baina gure auzia behar duzu trenkatu lehenik.
|
|
|
Ez da hemengo batekin joan. Herriko ostatuan zerbitzuan zegoen batez, kamioi gotor batetako xofurra gelditu zen, amak zerbitzatu bazkaria jan eta ordaindu,
|
gero
elkar hitz egin ere. Zer erran zuten?
|
|
|
—... bai umea, bai
|
gero
hire egitatea izanen duk, Abak horretarako hautatua hintuen, biok elkarrekin sortu haigu... hemendik goiti hi izanen haiz leinuaren segitzaile...
|
|
|
Ni, sendagile nauk bakarrik, suaren zaindari, eskarien igorle, orma tintari. Ttipi ttipitik ikasi nian nehor bezain hobeki itxuren marrazten eta margotzen, koilarre egiten otso edo hartz letaginak zulatuz eta bat bestearen ondotik kordatuz, harkaitzen zizelkatzen, eta gure izpirituen deitzeko edota laudatzeko pizti ikurrak ormetan emokatzen, hor izan ditzagun
|
gero
lagun, babes edo sokorri...
|
|
|
Bazkaltzeko denbora bera luzeagoa zitak, eta etxekoek zein laster jaten duten harritzen nauk. Nik jateko deia entzuten dudanean, ez beti zeren eta
|
gero
eta apalago deitzen naie eta gero eta berantago ere, beti besten ondotik jartzen nauk mahaian, eta handik zutitzeko beti azkena nauk.
|
|
|
Bazkaltzeko denbora bera luzeagoa zitak, eta etxekoek zein laster jaten duten harritzen nauk. Nik jateko deia entzuten dudanean, ez beti zeren eta gero eta apalago deitzen naie eta
|
gero
eta berantago ere, beti besten ondotik jartzen nauk mahaian, eta handik zutitzeko beti azkena nauk.
|
|
|
Haurrak ere
|
gero
eta lasterrago handitzen dituk, kasik sortu orduko senar edo andre gaiekin, eta hain usu aldatzen! Iduri zitak atzo oraino altzoan nintiela eta horra non berak haurrak besoetan ikusten ditudan.
|
|
|
Denborak ere aldatu dituk, neguan hotza bortitzago duk,
|
gero
eta nekezago soportatzen ditiat goizetako hormak, elurra pisuago duk pala puntan etxetik kanporako bidea garbitzen dudalarik. Udak ere ez dituk lehengoak bezalakoak, erretzeko beroak jasaiten ditiaguk, barnetan bereziki, aire korronteak azkarrago dituk, eta hori heldu daiteke, segurago, leihoak lehen baino arruntagoak egiten dituztelako.
|
|
|
... egia dun, ikusten ez direlarik hobekiago ohartzen gaitun nola profitatzen duten... edo haurrek edo kabalek, funtsean, batera heldu dun. Garbiki erraiteko, aitortu behar dinat ontsa kontent ginela berak proposatu zaukularik etxearen antolakuntzaz arduratuko zela... ez gindinan auzo edo beste kanpoko bateri hori galdetzen ahal... ordaindu behar baita
|
gero
... ez... ez zutenan ez errefusatuko bainan... hola hobeki iduritu zaukun... gakoak eman diazkonau eta... aire joan gitun... zer aisaldi goxoan ginen... eta denak bere gain utzi... baratzeaz ere arduratu dun, uste’una?...
|
|
|
Hargatik, damuz ikusi zuen joaiten eta, ahal zuen bezain guziz, leku beretarat heldu zen Josefinaren gorputz zabal eta emankorra topatu esperoan. Artoak xuritu ziren, negua etorri,
|
gero
lurra berriz ere berdez estali eta emaztea ez zen agertu.
|
|
|
Guziak ondotik ibili gatikan bizpahiru egunez, nehork ez zuen atzeman eta ez zuten ulertzen norat eta zertarat joana zagon.
|
Gero
, Ertzainek, beren zakurrekin eta gau zaindariak lagun, kantonamendu guzia zeharkatu zuten, eskerretik eskuin alderat, beheretik goiti. Azkenik, bakarrik bere gurraso eta haurridek ikerketak segitu zituzten, zonbait egunez oraino.
|
|
|
Ximun
|
gero
ta harrituago zagon ezin ulertuz zer mirakuilu mota pentsatu zuen oraino Anttonek.
|
|
|
hauxe duk ixtorioa! Eta
|
gero
–
|
|
|
Xakurra trenpan jina dun nunbaitik, hak badakiken ba nor den ohoin zikin hori! hexak behar tinat atzeman eta segitu...
|
gero
askalduko nun, redios de dios... kalitzen dinat ba!
|
|
|
—
|
Gero
gero, errantzun zuen jujeak, nik galdatzean mintzatuko zira!
|
|
|
— Gero
|
gero
, errantzun zuen jujeak, nik galdatzean mintzatuko zira!
|
|
|
—
|
Gero
erran dut! Nik ditut hemen galderak egiten!
|
|
|
— Zaude!
|
Gero
izanen da zure aldi! Utz nezazu aferaren presentatzerat!
|
|
|
Utz nezazu aferaren presentatzerat!
|
Gero
mintzatuko zira! Beraz, nion, zure auzoak, zaude... a ba...
|
|
|
— Segituko dut bururaino eta
|
gero
zuri izanen da! Beraz... botak bustiak zirela eta kataskan hasi zirezte:
|
|
|
... urteak joan... denbora joan... nausietxekandereak eztitu zitian, bai segur, nitaz arta gehiago hartuz: ...arrik, badakik Donapaleun baduk erretreta etxe bat, Giscaren emaztiak benedikatia, uste duka zer uhuria, halakoa eta holakoa han dituk aspaldi huntan eta hain dituk laket nun etxia ez die aipatzen ere, eta jakizak ez hizala ahantzia izanen, jinen gituk hire ikusterat ahal bezain usu, ez hadi lotsa izan, ez hadi griña hortako, jana, edana, loa, denak izanen dituk, zer xantza, badakik serorak dituk
|
gero
han hire zerbitzuko, orduan... prest izanen hizalarik... bena, ago gustian he! ..."
|
|
2008
|
|
|
Eta zer kaskak!
|
Gero
eta lasterrago pirripitan arto alorraren erditik. Behereko hesiak geldiarazteko orde, horrek berak airararazi zuen bolegian zenbait metroz gorago gure" zirta" bilakatu aireko doakabea.
|
|
|
Geaxina, gogoetatua dago. Jendea,
|
gero
eta gehiago metatzen ari da plaza horretan. Ez da harritzen gorriak plazan ikusteaz meza denboran, bainan zuri horiek zer ari dira hor?
|
|
|
Ixil ixila egon zen, harriduraren inarrostura garaitu artean.
|
Gero
, urrikalmenezko doainak eutsi zitzaizkion bihotzera eta holaxe mintzatu zen: Kofesategiaren eskuinean den armairu horretan badira bizkar estalgiak, haietarik bedera emanen dizkiezue bertan elizan sartu diren bi andere haueri, berotasunean eta goxoki entzun dezaten egungo meza nagusia.
|
|
|
Hauk gure irriak! Ikusiz axurant kakola lehenik ukurdura bat eginez,
|
gero
bi belaunak aldendu nahiz indar egin du bainan bi oskiak ezin higi elgarri kolatuak. Nola bolegia eskuin hartua zuen, ez du beste alderik izan ipurdiz gora lurrera erortzekoa baizik.
|
|
|
Lagunak beren gisa utzirik: ni lehenik, besteak
|
gero
! Nola zoatzan, buruak apalduz, gortez kanpo aldera.
|
|
|
Azkenean, inguruko soldado zaintzaletarik batek sastakai ukaldi batez moztu du soka hori.
|
Gero
, herrebesaz, ilar ontzia botatu du, zirurikan, barneko piltzarrak sutan, haratxago lur izkin batean eraikia zen taulazko puskategi batera. Hor, laster su lotu zen!
|
|
|
Gainera, Frantses mintzoaren ikasteko eginbide bortitz hori!
|
Gero
, gerlako berriak! Gernikako desmasiak egin bitimen oroimen deitoragarria!
|
|
|
Ahal duelarik hitz bat edo bien ematera doakio. Eguna jin, eguna joan, iduri luke hauen bien arartekotasuna
|
gero
eta beroago doala.
|
|
|
Horra Peio, jantzi ederretan emana, zigarro puroa ketan, Hemen ongi n egin du bere sar aldia, Marie Leonaren ikusteko baizik ez bazen ere.
|
Gero
hurbildu da autobuz geldigunera, imintxio bat eginez putzu horiek ikusiz eta aldetik iraganez oski dirdiratuen ez zikintzeko. Bide bazterrean gelditu da jarralkuetara joan gabe.
|
|
|
Nork erranen dit ez dizkidala beste sei hilabeteren luzamenak galdegingo? Orain ezin eta
|
gero
nolaz liroke. Ez du hitza atxiki eta hanbat gaxto horrentzat!
|
|
|
Berma gaitela biziarazten
|
gero
hobeki lanturik
|
|
|
Nik jujatuko dut afera, zuzenaren alde, gastuak erdizka.
|
Gero
, ene aldean ikusten duzuen Pete Gantzelio jaunaren gain emanen dut" zuzen finkatzea". Honek baitu gaztigua ehotuko.
|
|
|
Ongi estekatu eta otoan bat ezarri, bestea xaharreri.
|
Gero
lotuko haiz marro bati, hau eginen duk bi zati. Orain eginezak lana garbi.
|
|
|
Behin ebatsi egin zaiguteian. Berriz tokian ezarri ondoren,
|
gero
hire Ama esposatu eta zakurtegitzat baliatu ginian. Sugar, otso zakurra hil zenean aldebat kendu ginian bixtatik.
|
|
|
Mutikoaren amak zakurra huiatu diok eta neska horrek aberea buztanetik hartu eta bi zirurikaz etxe izkinako harkaitz bati kontra, seko, hilik ezarri.
|
Gero
etxera itzuli deus ere izan ez balitz bezala... Sakaxuriko Mizeli ere dolutua ziok belaunak baino goragoko hunkitze zerbait eginik, aurpegi osoa aztaparkatu omen ziok neskak.
|
|
|
Zenbait aldiz, zer ordu den ikusteko, mugimendu berezi batean baztertzen du, ezkerreko eskuaz, ezpainetarik puroa, ulitxa zerbait haizatzeko jestu batean bezala.
|
Gero
, eskuinekoaz irteeratzen urrezko ordularia barneko motx sakelatik. Sekulako jaun aberats baten antzea du!
|
|
|
Da agertzen adimen bat Euskal hitzez osaturik Nortasun hori, mendez mende, gutaradino jeutsirik Berma gaitela biziarazten
|
gero
hobeki landurik
|
|
|
Badakizu nola den! Zenbaitek zioten behar zela gizon hau aztaletarik estekatu eta buruz behera ezarri,
|
gero
zilkoan eman tirahalako bi ukabil sista! Batzuek hau!
|
|
|
Hauek, ikusi dute ordu zela hemendik lekuak hustea. Abiatu direneko,
|
gero
eta lasterrago zoatzin, beren onetan! Hor baitzituzten, gibel aldetik, ipurdiko hatzen kentzeko, balitzandar gazteen ostikoak.
|
|
|
Aitatxi Paxkal mintzo zaio Ximun semeatxiari: Jakinezak, haurra, ekaitza urrundu denaz
|
gero
, urialde horrek, erhotuki eutsia izan arren, urre eta zilarrak dariozkala gure pentze eta alhorretara. Nehoiz ez ahanztu, haurra, urari ekarri behar zaion begiontza, gure bizi iturriaren lehen ekaia delakotz.
|
|
|
Iduri bakoitxaren aintzinean utziko zuen azal hori, bainan, brixtez berriz har eta ondokoari lan bera egiten. Azkenean gizon arrotz horren aintzinean utzi zuten, horiek ez zeukaten arrotza,
|
gero
, segidan bestaldeko atetarik kanporatu ziren. Hor zegoen jendeak txalotu ere zituen, axurant horrek ere ba.
|
|
|
|
Gero
, gizadian
|
|
|
Zerbait mixteriozko argien bertutez
|
Gero
erakutsirik seinale ainitzez
|
|
|
Patxi Gaztenalde, mikro aintzinetik urruntzean hasi zen entzuleen txalokada,
|
gero
eta hots haundiagoan. Zenbait minutuz, jendea xutik emanik egin dieie, lau bertsolarieri, esker bihurtze bero bat.
|
|
|
Nola mintza argiaz, uraz, gizonaz edo askatasunaz? Alta, gaurko egunean, gizadia emendatuz bezala, gizonak
|
gero
eta gehiago ekai hartzen du eta hartuko ere izakiari. Honen neurriak beti hein berean dagozilarik.
|
|
|
Hona airekoa, sekulako orroan, goiti buruz,
|
gero
, barranbaka, beheiti, hiruzpalau ihaloska eginez. Bidalari guziak begiak itzuliak, urdailak gainazpikatuak, mila koloretan emanak, hauxe itzulipurdikaldia!
|
|
|
Da agertzen adimen bat, euskal hitzez osaturik Nortasun hori, mendez mende, gutaradino jeutsirik Berma gaitela biziarazten
|
gero
hobeki lanturik.
|
|
|
Bost errota bezala sartu dira, pirripitaka, plazaren erdira. Lehen agurrak egin dituzte elgarri eskuz esku emanik, emeki, emeki gorputzak aintzin alde ukurtzen zituzten,
|
gero
beherago, buruaz plaza zola hunkitzerainokoan. Berriz, emeki emeki, xut xuta altxaturik, gibel alde uzkaili dira, bostak, buruekin plaza zola hunki arte.
|
|
|
Berriz mundu horrekin plazaratu ginenean, karros estaliak eta mutil zori motzak lekuak hustuak zituzten.
|
Gero
dugu jakin, mutiko tzar horrek, zerrikerian, abere hiltegian zuela behi zahar baten errape diti luze bat ebatsia eta galtza zirrituan josirik ezarria. Gutarik nehork ez genuen hamabost egunez, nehon, zitzirik erosi!
|
|
|
Harrabots eta oihuak
|
gero
eta hurbilago ziren eta ezin besteko erabakia hartu zuen Beltzaranek: zutituz, egurrari ihardukiz, loturari indarka eta tiraka ari izanik, zepotik libratu zen.
|
|
|
— Lehen bai lehen, Erregearen manuari ihardetsi...
|
Gero
, zinezko doluak agertu.
|
|
|
|
Gero
, abere batzarrari mintzatuz:
|
|
|
— Nahi nuke, segitu zuen, aitormen orokor eta publiko bat egin, oraino ezezagun diren eta ni bakarrik ogendant ninteken erailketez nehor ez dadin akusatua izan
|
gero
.
|
|
|
Haragi biziaren gozoa ezagutarazi zidan, eta emekiemeki, hiltzerat kostumatu nintzan: alimale xeheak lehenik, sator, sagu, txori,
|
gero
oilasko, bildots eta pitikak. Eta ez bakarrik hiltzen baina, erailtzetan plazer hartzen eta odolaren guritasunaz gozatzen.
|
|
|
Behin bere partea hartzen zuen,
|
gero
Otsame bere eme lagunarena, eta azkenik, beti ondotik zuen bere otsokume troparena, zazpi artino ikusi baitizkiot! Eta ene aldia heldu zelarik, hezur karruskatu batzuk zaizkidan bakarrik gelditzen, eta hola ados izan behar ez banituen laido eta kolpeak jasan nahi.
|
|
|
— Eta, segitu zuen Gorrailek
|
gero
eta ausartago, edergailurik berezienak zein xoragarriki lantuak, petenta, koilara, brazeleta, eraztun, erredola, kate, lepoko, gurutze, mirail...
|
|
|
— Baina, segitu zuen lasai Gorrailek, beren sekretua ez zuten ongi atxiki. Ustezko fortunak burtzoraturik, Beltzaranek aipatu zuen bere emelagunari, hark Otsameri,
|
gero
hark ene Azelina maiteari. Eta honek, jakinez zer atxikimendua nuen zure Errege Jaungoarentzat, segidan kontatu zidan.
|
|
|
|
Gero
, Arzabali mintzatuz:
|
|
|
Bere kolpeaz segur, Gorrailek egin zuen azken almadia bat, azkarrago eta handiagoa aldi honetan, gordagi bat eraikiz haren barnealdean.
|
Gero
, dudatuz pixka bat halere, ez baitzen hainbat ausarta, ohantzean sartu zen gorputza borobilduz, eta azkenean urerat bultzatu. Txopako hura, bertzeak bezala, iritsi zen amiamokoaren ondorat, hau ez baitzen batere harritu.
|
|
|
Piripitek botatu zuen fruitu mordo bat, Gorraili gustatu zitzaiona.
|
Gero
beste bat, beste batzuk oraino eta abar.
|
|
|
— Ene lau azken umetxoak, gaitzak joak dira eta zangoen gainean ezin daude berma.
|
Gero
, neke izanen zaie jateko bila ibiltzea. Beren ama eta ni etsituak gara.
|
|
|
Beren ama berritzuli gabe sendotuko ditut. Hara
|
gero
sorpresa beretzat!
|
|
|
Berenerat jin ondoan, doluz errabian zagon, mokoarekin saihetsak joz, lumak errotik kenduz bat bestearen ondotik.
|
Gero
, atsekabea haserre bilakatu zitzaion. A!
|
|
|
karrozaren xoko batean burdin zizpa fin eta luze bat ikusirik, aingirak burutik kordatu zituen lerroan.
|
Gero
haatik, lekuak hustu zituen makurrik gabe. Karroza bazoan oihan hegiko bidea hutsa zen... beraz orduan zen unea.
|
|
|
Gaua pasatua zen, goiztiria jina eta eguzkia jaikitzen ari. Lurra elurrez estalia zen, hotza
|
gero
eta bortitzago. Musde Iraunborda, putzu hartako jabea, etxetik atera zen zerumugari so eginez zer aro eginen ote zuen.
|
|
|
Bere buztan puntaz axolatu gabe, ihes joan zen ahal bezain laster. Zakurrak, lotsaturik baztertzen zitzaizkion,
|
gero
ondotik lasterkatzera menturatzen baziren ere oraino. Baina, ez zituen hurbiltzera utzi otsoak eta desagertu zen besteak ohartu bezain laster.
|
|
|
Lumabeltz hurbildu zen
|
gero
eta fidatuago baina... bat batean zizt! azeriak gainerat jauzi egin zion!
|
|
|
Handik hurbil, berrikitan uztatu alor batean gaua pasaturik, gari ezpal baten gainean lo zagon Gorrail. Usatuzko kargaren azpian lehertua, Beharzut, eiherazainaren astoa pasatu zen, behin Gorrail lo zagon alorraren ondotik, eta
|
gero
larre zabalaren saihetsetik. Ahal zuen bezain finki oihukatu zituen lau kalakariak:
|
|
|
—
|
Gero
, segitu zuen gatuak bere proposamenaren azkartzeko, deusek ez zaitu trabatuko oilategirat joatetik. Azelina ri eskaintzeko oilasko eder bat hauta zenezake.
|
|
|
Manatua egin zuen Gorrailek. Mila kasu eginez, Tiberek burua sartu zuen,
|
gero
gorputza, eta azkenik buztana... buztan miresgarri bat, luzea, leuna, iletsua, bazter guzietan zen ederrena, hortaz aski harro baitzen. Zangoak ontziaren hegian pausatu zituen eta esnea milikatuz hurrupatu.
|
|
|
— Eskainia zigun parada eder hortaz behar dugu baliatu, erran zuen Gorrailek, deliberoa bere laguna baino zaluago hartuz. Laborariaren zerriki hortaz jabetu behar gara; zure gosearen arabera janen duzu lehenik eta
|
gero
nik berdin egin dezaket. Gaineratikoa salduko dugu.
|
|
|
Sorgin jukutri batez joa zirudien laborariak: behin, zerriki puska baten jabe zela,
|
gero
ustez azeri larru batez aberastuko zela, azkenean, hara non zen zerrikirik ez larrurik gabe! Bere zortea madarikatuz, lurrari ostikoka, biloei tiraka, erabat kezkatua zen etxeko andreari zer ote ba erranen zion.
|
|
|
Beharriak zut jarri zen azeria... Harrabotsa hurbiltzen ari zen eta deiak
|
gero
eta ozenago ziren:
|
|
|
Anartean, Jaurgoi eta Otsogrisek bilkina nekeziarik gabe harrapatu zuten eta babestu.
|
Gero
Gorrail heietarat bildu zen Erregeak eskertzen zuela eta banaketa hasterat zoan.
|
|
|
Bakoitzak ahalaren araberako bat hartu eta putzuaren inguruan plantatu ziren.
|
Gero
, asto gotor eta azkar bat sokari lotu zuten. Indar asko egin ondoan, astoak, suila eta edukia biak argirat bildu zituen,.
|
|
|
Orduan, Manta Zuriak Otsogriseri besataraka erori zitzaizkion gainera, zanpatuz buruan, bizkarrean, zangoetan, hilotz utzi arte lurrean datzan.
|
Gero
, goizeko otoitzetako zeinuak entzunik, kaperarat joan ziren fraideak, ustez hil otsoa abandonatuz.
|
|
|
Hurbiletik lasterkatua, lanjerra
|
gero
eta hurbilago sentitzen zuen Gorrailek.Azkenean, zakurrek harrapatuzuten, itzulipurdikatu, zangopilatu, hozkatu, urratu, larrua puskatu, odoletan jarri... Halere, beren tinkaldi basatik atera zen, enganatu zituela...
|
|
|
— Nik zure lekuan, segitu zuen Gorrailek bere gutiziaz ihartua, ahal bezain ongi gorde nitzazke eta
|
gero
goraki oihuka lapurtu dizkidatela.
|
|
|
— Egia erran ene osaba, arraz kontent naiz nik atzo eman kontseilu ona segitu duzulako: urdaiazpikoak gorde eta
|
gero
ebatsi dizkizutela goraipatzeko.
|
|
|
Mintzaldi horien denboran, oiloen dolua hain zen areagotu non Pinta trenputxartu zen eta bere hiru lagunak kasik era berean jarri, hegalak luzaran, zangoak xut, begiak zirurikan. Inguratu zituzten eta poliki inarrosiz, txapaka eztiki erabiliz, ur pixka bat bururat botatuz... azkenean Pintak begi bat zabaldu zuen,
|
gero
beste bat, hasperen luze bat atera... Esporta, Korris eta Aztakarek berdin egin zuten...
|
|
|
Bidea bihurria eta ez ezagugarria zenez Gorrailen gordagia nekez aurkitu zuen. Lehenik, urratsek utzi aztarnak ongi ageri ziren oihan hareatsu bat zeharkatu zuen, ondotik ote eta iratzez estalitako larre batean murgildu zen eta
|
gero
hosto eta ziriz emokatu xendara zenbaitetan sartu, han ez baitzitekeen arrastorik ere ikus: gorda lekua ongi hautatua zuen Gorrailek!
|
|
|
Erreginak zilarrezko eraztun bat eskaini zion, zuzen bizitzeko hitzarmena oroitaraziko ziona oraindik.
|
Gero
, abere batzarraren ingurua egin eta, bake ziria hautsi zuen, han ziren Barruekin.
|
|
2009
|
|
|
Haundixio balitz ez luke pekatuko baino gu biek kabituko gare hala ere.
|
Gero
, iskin batean, sukaldea, pieza haundien alde idekia dena. Han ere arraxka grixa, eta paretak berritz zeru garbi kolorekoak.
|