|
2000
|
|
|
Zorionak lauei, bazkari honekin, denok batera baikara irabazten, zuek lehendabiziz, elkarrekiko adiskidetasuna eta begirunea berreskuratu eta elkarren arteko lana ahalbideratu duzuelako, eta
|
gero
euskal irakurle guztiok, Sarasola eta Lukuren lanak berriro dastatzeko aukera izanen dugulako.
|
|
|
Euskal soziolinguistikaren hastapenak 1970 hamarkadan finkatu ziren gure artean.Hamarkada horretan ekin baitzion Jose Ma Sanchez Carrion ek(. El estado actual delvascuence en Navarra", 1970)
|
gerora
euskal pentsaera korronte oparo bat moldatukozuen mugimenduari. Txepetx en ekarpenaren bikainak, ordea, ezin du itzali pentsamendu mota horren aintzindaritzan izan dugun beste izar bat.
|
|
2001
|
|
|
Bart gauean ez nau loak hartu, esnai egon naiz kezkati eta triste. Felipe IIz
|
gero
Euskal Herria lotan datza. Erderaz edo euskeraz zurrunkaka ari gara.
|
|
|
Halaz ere, lehen esan bezala, egia da Pirinioetan alde batera eta bestera euskara edo euskararen antzeko zerbait Araneraino egiten zela; egia ere da beste aldetik Burgos ingururaino euskara egiten zela eta Ebroren hego aldera, noski. Baina, halaz guztiz ere,
|
gero
Euskal Herri edo Euskadi bezala gelditu den hori ez da osorik euskalduna izan azken bi mila urteotan.
|
|
2002
|
|
|
Ordutik eta desagertu zen arte Euskadiko Ezkerrako militantea izan zen.
|
Gero
Euskal Ezkerran aritu zen, hau desagertu arte. «El Pueblo Vasco y la Autodeterminacion» liburua idatzi berri du.
|
|
|
Erbestera joan zirenen artean Jaurlaritza osatu zutenak zeuden, horien artean Joseba Rezola, gartzelatik atera eta
|
gero
Euskal Erresistentziaren buru izendatu zutena. Hari esleitzen diote Leyre Arrieta Alberdi eta José Antonio Rodriguez Ranz historialariek Euzkadi Irratiaren sorrera, 1946an (Arrieta Alberdi eta Rodríguez Ranz, 1998:
|
|
2003
|
|
|
Etxean jokatzen zuen eta bere hitzak guztiz garbiak izan ziren.
|
Gero
Euskal Zinearen Egunean ere hartu zuen parte, giro are etxekoagoan, eta han ere berdin berdin. Hurrengo astean, berriz, ikusmin handiko aurkezpena egin zuen Madrilen, eta han ausartagoa izan zen, bere lana defendituz.
|
|
|
Azkenengo gure gerra ostean, ixilaldi luze ta triste baten ondoren, bizkortu zan nozbait bertsolaritza, ta nahinon batez be, herri jaietan, hor dabiz bertsolariak, batetik bestera. Hiru lau Txapelketa be egin dira, lehenengo probintzi bakotxaren barruan, eta
|
gero
Euskal Herri osoko onenen artean (azkenengo txapelketan 83 bertsolarik parte hartu eben, guztira!)
|
|
|
Horretan interesgarria da azpimarratzea Euskal Herriko subjektu edo mugimendu sozial berri baten sorreran eraginik handiena izan zuena ez zela izan, hainbatherrialdetan gertatu denaren kontra, Seattle hirian 1999an izandako gertaera multzoa, nahiz eta herri horretan aipatu ziren estreinekoz globalizazioaren aurkakomugimenduak. Hemen eta Munduan taldeko gaurko zenbait kide Seattlen egonbaziren ere,
|
gero
euskal mugimendua osatuko zuten pertsonen ustez gehienetzatSeattlekoa urruti geratu zen eta ez dirudi hemen eragin handirik izan zuenik. Pragangeratutakoak, hainbat pertsona atxilotu izanak, ordea, seguruen globalizazioarenaurkako herri ekimenaren sorrera eragin zuen.
|
|
|
" sola esta nación entre todas las provincias y reinos del mundo conserva sus leyes habidas en la ley de naturaleza de antes que Nino, rey de Babilonia, adulterase la à ¡ urea edad y corrompiese el mundo con la idolatrÃa, y sola ésta ha conservado su lengua primera". Naturaren lege hori
|
gero
euskal lurraldetako foruetan jaso den bera dela ere aditzera ematen du. Esteban Garibai (Compendio Historial, 1571) izan zen, ondoren, tesi baskoiberistaren garapena egin zuena:
|
|
|
Vasconia librea gauza handia litzateke, mundu osoak luke zer ikasia. Sinetsi nahi dut Vasconia librea ez litzatekeela
|
gero
Euskal Herriaren aurka oldartuko.
|
|
2004
|
|
|
Euskarak bete behar du funtzio hori.
|
Gero
Euskal Herrian bere osotasunean hartzen duen hainbat erakunde daude: Udalbiltza eremu politikoan, Ikastolen Konfederakuntza hezkuntza eremuan.
|
|
|
Arraza? Denok dakigu gure
|
geroko
Euskal Herriari ezin diogula arraza eman. Erlijioa?
|
|
|
Hizkuntza menderatuen ukapena eragin duen nazionalismoa izan dugu hizpide. Bidezkoa iruditzen zait, bidenabar, bere hizkuntza desideologizatu duen nazionalismo hori hemen berriro harira ekartzea, euskararen erabilera hautakizun librearen esku ikusi nahi duenez
|
gero
euskal idazleak. Are gehiago:
|
|
2005
|
|
|
Baliteke honezkero Interneten ere zintzilikatuta egotea. Pelikula bat ez da inoiz bukatzen, pelikula hor egongo da bizitza guztian, hemendik urtebetera Canal Plusen jarriko dute,
|
gero
Euskal Telebistan, gero ez dakit nongo zine forumean...
|
|
|
Artean, genero berri honen hastapenen sasoian herri eta ohiturazko ipuingintzak zirauen. Oro har, genero honen sorrera 60ko hamarkadaz
|
gero
euskal narratiba modernizatze saioan ikusi behar dugu. Honi eta gure mugetatik kanpoan generoak lortu duen ospeari esker.
|
|
|
" Kintanak Behin batean izeneko desutopia bat idatzi zuen. Amets gaiztoa zen hura, burlaz hartu zuen zenbaitek, haserre bizienaz gehienek, baina hura ere amets bat zen, amets gaizto eta gogangarria,
|
Geroz
euskal letretan ez du beste inork utopiaren bidea ibili eta orain postumoki esan behar Zarate datorkigu utopiaren haizeaz oreatuta..."
|
|
|
Erroman zortzi egun betetzen ditu eta Florentzian zazpi. Badirudi,
|
gero
Euskal Herrian egingo zuen bezala, lanerako deituak biltzen zituela halako egonaldi luzeetan, ingu
|
|
2006
|
|
|
Gaur egun diren nazio gehienak, ostera, anitzak, zatituak eta gatazkatsuak dira berez.Eta eskerrak, ezen eta zenbait abertzaleren kontzepto batasunzale estuak haintzathartuez
|
gero
euskal naziorik ez litzateke iadanik posible.
|
|
|
Hiribilduak puntu beltzez ageri dira markatuak eta izena daramate idatzirik eta alboan fundazio data parentesi artean (ezaguna denean legendak dioskunez). Lauki bat karratu baten barruan markaturik daramatenak besteetara hedatuko duten forua jasotako hiribilduak dira (izena, gainera, letra larriz daukate), legendaren arabera, hasierako zentrua, k [sic], eta familia bakoitzak kolore bat darama (Euskal Herritik kanpora emandako foruak direnean,
|
gero
Euskal Herrian hedapen foku berri bat sortu badute, hiribildu horren puntua ere foruaren familiaren kolorez markatuta dago, puntu beltza izan ordez). Kolorezko marrek lotzen dute fundazio fokua eta gerora haren foruaz sortuko diren hiribilduak (legendan adierazita daude:
|
|
2007
|
|
|
Eta bezeroen artean berriro lasaitasuna zabaldu beharra zeukan. Europako ateak berriro irekitzekotan, animalia hondakinez" aberastutako" pentsuak galarazteaz gain beste neurri asko hartu zituzten ingelesek, hala nola haragi hezurduna debekatzea
|
gero
Euskal Herrian sagardotegi garaian txuletak direla eta hainbeste hauts harrotuko zuen kontua, animalia bakoitzaren eta bere haragiaren trazabilitate informatiko berria antolatzea, eta beste.
|
|
2008
|
|
|
Zuk esandakoekin lotuta dago, diru-laguntza publikoak, ez dago interlokutoretza bakarra... Bestetik, euskalgintzaren gaitz endemikoa perspektiba falta da, munduari, eta Europari, eta
|
gero
Euskal Herriari begiratzen badiogu ez gara jabetzen 600.000 hiztun garela, gure hizkuntza komunitatearen indar erlatiboa despistatu egiten zaigu. Gure txikitasunaren jabe ez gara eta arrogantzia gehiegirekin aritzen gara gehienetan.
|
|
|
Nik gertuagotik ikusi nuen Unibertsitatearen protagonismoa egoera eferbeszente hartan, baina zuk ikuspegi nahiko zabalagoa zenuen, han bertan bizi eta lan egiten zenuelako, eta zu ere neurri batean protagonista izan zinelako. Zenbait gauza ikasi genuen han,
|
gero
Euskal Herrian aplikatzeko asmoarekin: gogoratzen al zara?
|
|
|
Esan dugunez, Lurralde Historikoek biltzen dituzte tributu guztiak, baina bildutako diru hori ez da Lurralde Historikoarentzat. Lehendabizi, kupoa ordaindu behar da, eta
|
gero
Euskal Autonomia Erkidegoko Administrazioen artean banaketa egin behar da. Horretarako, Euskal Finantzen Kontseilua osatu da, bitariko batzordea dena (Eusko Jaurlaritzak hiru kide ditu bertan, eta Lurralde Historikoek beste hiru, hain zuzen ere, lurralde bakoitzeko bana).
|
|
|
Afaldu eta
|
gero
euskal musika izan zen protagonista nagusia. Era berean, zozketa bat eta pala erakustaldi bat izan zen frontoian.
|
|
|
Beste mota, Nouvelles Politiques en ereduko Berri Zombait saileko berri laburrek osatzen dute, komentarioak erantsita: hasieran berri larriak nazioar tekoak eta Frantziakoak;
|
gero
Euskal Herrikoak ere, orotarikoak, istripu eta bitxikeriak barne, bai eta ekonomiakoak edo Ameriketakoak. Hori da euska razko sailik finkoena() eta berrien nahiz kazetari idazkeraren alde tik (ortografia modernoa, besteak beste) baliotsuenetarikoa.
|
|
|
Bertan lau urte egin zituen. Epe horretan ezaguturiko adiskideen artean aipa liteke Txomin Agirre ondarrutarra(),
|
gerora
euskal idazle bihurtuko zena.
|
|
|
Zuek Bartzelonan egin eta
|
gero
Euskal Herrira ekarri zenuten ikastaroa...
|
|
2009
|
|
|
eskaintza eta gero aurreneko poema), harengan esanahiak elkarlotzen diren bezala, euskaldunaren etxondoa da lehen lehenik, aitaren etxe noblea hain zuzen(, nafar haritza,/ kantabres teila,/ euskal harria?: ik.. Kapitain pilotu?, Euskal Harria n);
|
gero
Euskal Herria da (ik. berton. Beira fina?), jende noble baten herria, harri aroko cromlech eta erromatarren garaiko kantabresetatik, Nafarroako erresuma eta foruak zehar, Oteizaganaino (Harri eta herri). (Gandiagarentzat ez bezala, historia, ekintza?
|
|
|
Gerraostean izan da hori.
|
Gero
Euskal Herrian erlijioa baztertu duten gehienek, beharbada erlijioak ezer esaten ez zielako egin dute, eta ez erlijioak problema intelektual handirik sortzen zielako. Erlijioak batez ere egitura sozial eta politiko batean integratzen zuen euskalduna, zein ere berak ez baitzuen batere maite; edo moral bat esijitzen zion, berak onartzen ez zuena, besterik ez.
|
|
|
M. Soroa donostiarra ere karlista da, baina aski deskoloratua, bere burua liberalen artean eroso ikusteko. Ramos Azkarate tolosarra, alderantziz, liberala da, aski foruzale amorratua ordea karlistekin armetan joateko; eta aski euskaltzalea
|
gero
Euskal Erria aldizkarian inolako erreparo gabe kolaboratzeko. Aldizkari horretan Ramon Artola beste tolosarrarekin egin du topo, liberalekin boluntario ibilitakoa berau.
|
|
|
Gogor egin dute ezker abertzaleko hautetsien kontra: Ez dugu onartzen ETAren ekintzak samina eta tristura sortzen dutela esatea ANVko zinegotziek eta
|
gero
euskal gatazkaren izenean justifikatu nahi izatea. (...) Ez dugu onartzen edozein pertsonaren hilketak konponbidera hurbiltzen gaituela esatea ANVko zinegotziek gatazkaren konponbidearen beharra eta urgentzia agerian uzten duelako....
|
|
|
Los no nacionalistas elkartu ditun gezurra dirudien formula batean, inbestidurarentzat soilik, eta
|
gero
Euskal Herriarentzat onenak izanen diren legeak atera ahal izateko, bakoitzean edozeinen laguntzaz egingo omen ditine. Uf!
|
|
|
Nola liteke bizitza akademiko osoa euskal eskola batean pasatu eta
|
gero
euskal altxor espresiborik gabeko jendea izatea. Zerbaitek porrot egin du hor.
|
|
|
Beste belaunaldi baten zeregina da agian. Gure herriko saretxo mediatikoak hamarkada hauetan literaturagile sonatuak bihurtu ditu erreferente intelektual, beharbada ez irizpide zuzenegiz, istorioak kontatzea beste funtzio bat baita?, eta
|
gero
euskal hedabideen behar betetzeko ez da tertuliano eta idazlerik falta. Molde bereko" iritzi pertsonal" desberdinen saturazioa, eta oldozpena eskas.
|
|
|
Administrazioko hizkerak berezkoa du naturaltasunari ez erreparatzea; hitzak luzatzea; diskurtsoa lausotzea; hizkera astuntzea. Bagenekien kontu bat da, begien aurrean baikeneukan
|
gero
Euskal Autonomia Erkidegoan (komunitate bat izendatzeko deitura baten bila hasita, asmatu egin behar da izen eraginkor adierazkorra!) mimetismo izugarriz kopiatu dugun eredu espainiarra. Gauzak horrela, gure administrazioak eta hizkera estandarrak uztarpe berean ibili behar izan dute eta garatu.
|
|
|
Martin Ortza eta jaun deabrua sendagile maltzurra.
|
Gero
Euskal Liburuak (Bilbo, 1973).
|
|
|
Ez dakit harpidedun egin nintzen, ala trukean jasotzen genituen. Jakin en lehenengo aleak
|
gero
Euskal Bibliotekara eraman ditut.
|
|
2010
|
|
|
|
Gero
euskal eleberrigintzan horren berritzaile jokatuko zuen gazte hark bazekien Txillardegiko nagusi zaharra eta bere aitona, biak ere Donostiako zinegotziak, harreman istilutsuak edukitakoak zirela, baina hala ere izen hori gustatu.
|
|
|
Horregatik, legearen kontra agertu eta ikastolen batasunari eustea auzi politikotzat jo zuen ezker abertzaleak. . Beti defendatu dugu Euskal Eskola Publiko Berria eraikitzeko?
|
gero
Euskal Eskola Nazionala deitu genuen, eta guretzako sinonimo dira, bi zutabeak eskola publikoa eta ikastolen mugimendua zirela?, adierazi du Erkiziak.
|
|
|
Azken hau Bernardo Atxaga eta Jimu Iturralderekin joan zen, Henry Bengoa inventarium antzeztera. Oso aurkezpen sinplea egin zuten, baina
|
gerora
Euskal Herrian modan jarriko ziren idazleen emankizunen aitzindaria izan zen. Aurreko batzuk ere ez dira ahaztu behar, hala nola Gabriel Arestik Oskorrirekin egindakoak.
|
|
|
Ekuadorren jaio nintzen, Guayaquil izeneko hirian, montubioa naiz.
|
Gero
Euskal Herrira etorri eta Gasteizen bizi naiz.
|
|
2011
|
|
|
Ingalaterran badago Basque Children of 37 deitzen den erakunde bat. Ongintzarako erakunde bezala erregistratua dago, eta helburuetako bat, 1937 urtean Gernikako bonbardaketaren ostean Ingalaterrara etorri ziren eta
|
gerora
Euskal Herrira itzultzerik izan ez zuten haur haiek elkartu eta garai hartako dokumentazioa biltzea da. 2002 urtean sortu zuten erakundea.
|
|
|
Berarentzat zentzu politiko osoa daukana hauxe da: herri honen
|
geroan
euskal indar eta espektro sozial guztiak biltzen dira, eta aldi berean, aginteak daude. Batetik Espainiako Gobernua eta Estatuko erakundeak, eta bestetik euskal erakundeak, Jaurlaritza eta Legebiltzarra daude.
|
|
|
XX. mendean Ameriketara joan ziran herritar gehienek
|
gerora
Euskal Herrira bueltetako asmoagaz alde egin eben. Baina euretariko asko bertan geratu ziran, hango bizi kalidadea hemengoa baino hobea zala eta.
|
|
|
Ez neban hutsik egin. Neure burua be jarten neban, baina beti bat berari laguntzeko, Bilboko Xabier Goitiari hain zuzen be, Bermeoko jatorrikoa eta
|
gero
euskal teologorik onenetakoa izango zanari. Xabierrek emondako Mezea luzea be luzea izaten zan.
|
|
|
Zapatuan sartu, eta nik parrokiako gazteekin domekan osterea neukalako, alde egin neban, ordezkoa itxirik. Luis Baraiazarra,
|
gero
euskal idazle trebeenetarikoa izango zana eta Kontzilioa euskeratuko ebana, egon zan hurrengo egunera arte nire ordez.
|
|
|
Miguel Angel Lujua Confebask patronaleko presidenteak aitortu du ETAk indarkeriaren amaiera iragarri eta
|
gero
euskal enpresaburuak lasaiago bizi direla.
|
|
|
Hori dena deskubritzeak Euskadiko borroka deskubriarazi zidan?. Pentsamolde eraberrituaren fruitu izan zen Mexikon sortu zuen filma,
|
gerora
euskal zinemagintzan finkatuko zituen zimenduen hastapeneko urratsa: Mina, viento de libertad (1973).
|
|
|
Eta beste hura.
|
Gero
euskal presoak generikoan integratuko zen, denekin, hil dutenekin eta egin ez dutenekin, denak preso politiko. Boteretsua hilko balute bezala; agian hori sinetsita. Ez zen lehenengoa eta Mikel ere ez nuen maite.
|
|
|
Kabinetearen arduraduna urte luzeetan Xabier Kintana izan zen, irakasle eskolan 70eko hamarkadaren bigarren erdialdean ibilitakoa, hasieran euskara ikasteko eskolen irakasle koordinatzaile gisa, eta
|
gerora
Euskal Filologia espezialitateko irakasle gisa, harik eta 1980 urtean Institutuko lehen euskara katedra lortu zuen arte. Orduan Bilboko Gabriel Aresti Institutura joan zen, baina hurrengo urtean bueltatu zen unibertsitatera, Leioan Kabinete sortu berrian lan egiteko.
|
|
|
Beti kontatzen dira gauzak larros larros, dena oso erraz joan zela, eta hori ez da egia. Ez ziren gauzak erraz joan, ez ofizialtasunari zegokion aldetik, ba ofizialtasunaren kontra ginelako, erregimenaren kontra ginelako, baina bazegoen
|
gero
Euskal Herrian urte haietan, zuek, gazteagoek, beharbada ezagutu ez duzuen eta orain berriz ere badagoen izugarrizko zatiketa bat: zatiketa politiko bat eta ideologiko bat, eta bereziki abertzaleen artean.
|
|
|
Lehendabizi Bizkaiaren nortasun galdua berreskuratzeko plangintza.
|
Gero
Euskal Herria berreskuratzekoa. Bere diagnostikoa kultur eremutik politikagintzara zabaldu zuen eta berreskurapenaren etsai Frantzia eta Espainiako estatu egitura berriak seinalatu zituen.
|
|
2012
|
|
|
Postprodukzio fasean dago Arrieta metodoa eta 2013an estreinatuko du Moriarti ekoiztetxeak: lehenik nazioarteko jaialdiren batera eramatea da asmoa, eta
|
gero
Euskal Herrira ekartzea.
|
|
|
Hitzez hitz itzultzean, beraz, grezieraren ahalmen linguistiko goren horiek bereganatu ahal izango zituen bai euskarak, baita euskal itzultzaileak ere,
|
gerora
euskal hizkuntza eta literatura oparoago eta aberatsago bat sortzeko ezinbestekoak izango zirenak.
|
|
|
Botere paradigmak eskatzen duen artikulazio zabalerako (horregatik, borondatezkoa) «euskal herri langilea» baliagarria izan zen bezala, independentziarako urratsak antzeko kategoria bat luke, barne/ kanpomuga zehazteko irizpide argia baina, era berean, irekia izango dena: «euskalherritarra» (demos,
|
gero
Euskal Estatuan cives bilakatuko dena), ez gehiago, eztagutxiago ere. Antagonismoa adierazteko kategoria horrek, euskal lurraldeetakoherritarraren kategoriatik abiatuta, Euskal Estatuko «herritar osoa» osatzekoprozesu etengabearen norabidea zedarrituko luke.
|
|
|
Arestian esan bezala, Euskal Estatua eraikitzeko unean tresna demokratikoakhobetsi behar dira mundu garaikidean. Gramsci ren esaldi zaharra gogoratuz, «euskal herritarrak» sortu behar dira lehenik,
|
gero
Euskal Estatua erdiesteko.Euskal Estatuaren aldeko hegemonia lortu behar da euskal lurraldeetako gizartean, estatuaren azken tresna soberanoak eduki aurretik. Edo, hobeto esanda, bateraetorriko dira biak, estatugintza mobilizazio prozesua baita.
|
|
2013
|
|
|
" Bakarka txikiak eta ahulak gara, baina indarrak batuz
|
gero
Euskal Herriko komunikazio talde indartsuena era dezakegu euskaraz lan egiten dugun komunikabideok". Hori da Tokikomek aste honetan aurkeztu duen gogoetaren abiapuntua. Euskal hedabideen etxea irudikatu du Tokikomek:
|
|
|
" Bakarka txikiak eta ahulak gara, baina indarrak batuz
|
gero
Euskal Herriko komunikazio talde indartsuena era dezakegu euskaraz lan egiten dugun komunikabideok". Hori da Tokikomek aste honetan aurkeztu duen gogoetaren abiapuntua. Euskal hedabideen etxea irudikatu du Tokikomek:
|
|
|
Txartel bat (des) herrira liburuarekin Garazi Goiak begirada jarri du Gernikako bonbardaketa eta
|
gero
Euskal Herritik Inglaterrara joan ziren haurrengan eta horren harira erbesteaz eta herriaz hitz egiteko aukera aprobetxatu du. Baina gai honi begiratzean pertenentzia sentimenduaz harago doa hurrengoa planteatuz:
|
|
|
Samuel Beckettekiko mirespena zen beraz batera geneukan gauzetako bat (ziurrenik gauza bakarra, ez neukan-eta bestelako nire kuriositate edo interesak partekatzeko asmorik).
|
Gero
Euskal Herriari buruz egin zizkidan galdera dezente, egoera politikoaz, terrorismoaz eta etorkizunaz. Baina nire ingeles koipegabetuarekin ez nintzen galdera guztiei erantzuten ausartu, ez nuen interpretazio okerretarako bidea utzi nahi; gainera, beti pentsatu dut ondo artikulatu gabeko erantzun bat ematea baino hobe dela isilik egotea.
|
|
|
Horrenbestez, Aldekoaren hitzaurreak dioena bat dator
|
gerora
euskal literaturaren historian gudaurreko olerkarien kalitatearen aitormenarekin, baina argiro esan duen moduan, Ibon Sarasola edo Jon Kortazarren ildo beretik, lehentasuna eman nahi dio euskal poesian modernitate europarraren sarreraren iragarle den poesiari, horri aitortzen baitio zinetako interesa.
|
|
|
" Zuek gabe deus ez nitaike" erraiten du ainitzetan, proiektuak elkarlanean bideratzeko duen filosofiaren seinale. Gazte gaztetik kantuak egiteari ekin zion, hasieran Hegoak talderako,
|
gero
euskal ekitaldi eta txapelketa askotarako (Okabe, Kantu Txapelketa, Urruñako Ihauteria.). Zu diskoa berak egin kantuez osatu zuen eta gaur bere horretan jarraitzen du, disko berrirako kantuak sortzen.
|
|
2014
|
|
|
Mendi buelta interpretatiboak eskainiko dituzte," hasiera batean Goierri ingurukoak,
|
gerora
Euskal Herrian zeharrekoak prestatzeko irekita" dauden arren. Mendi buelta luzeak ere eskainiko dituzte:
|
|
|
1980an Carlos Garaikoetxeak deitu zuen bere lehen gobernuan komunikazio, harreman publiko eta protokolo arloan aholkulari lanetan aritzeko. Ajuria Eneko jauregitik Iurretara egin zuen jauzi
|
gero
Euskal Telebistako lehen zuzendaria izateko 1982tik 1984ra, berak nahi ez zuen arren lehendakariak ardura hori hartzeko eskatu ziolako. Handik bere betiko kutxara itzuli zen, baina luze gabe aldikako lana bihurtu zuen kutxakoa, bestelako jardunetarako asti gehiago izateko.
|
|
|
Horrez gain,
|
gerora
euskal izendegi modernoaren sexuaren araberako bereizketa guztiz baldintzatu duen beste erabaki bat ere hartu zuen Satrustegik ziur aski, generoaren auziari dagokionez, nahiko modu inkontzientean: frankismo garaiko legedi zorrotzari iskin egiteko asmoz, toponimian oinarritutako izen ugari andre mariaren adbokazio gisa aurkeztu zituen baita hala ez ziren hainbat ere, eta, ondorioz, toponimo asko eta asko emakume izen direla finkatu zuen.
|
|
|
Antzerki dantzatu gisa agertuko dute lehengo denboretan Hegoaldetik Maulerat espartin egiteko lantegietara jiten ziren nexkato gazteen oroitzapena. Eta
|
gero
euskal dantza eta beste. Duela zonbeit urte talde hortako dantzariek euskal kultur lehiaketa batean lehen saria irabazi zuten.
|
|
2015
|
|
|
Ipuina orduan hemeretzi urteko gaztea zen Jesús Fernández de Retanak idatzi zuen, eta Epitafio del desalmado Alcestes Pelayo zuen izenburu. Liburu hartan argitaratu zen halaber Sarrionandiaren Enperadore eroa, besteen patu bera izan zuena, nahiz eta
|
gerora
euskal narraziogintzako ipuin estimatuenetakoa bihurtuko zen. Ansorenak erabakia Euskal Herriko kulturaren kutsu erlijiozkoarekin lo tzen zuen, eta Castañaresen erabakia inkisizioarekin konparatzen.
|
|
|
Saizarbitoriaren eta Atxagaren arteko aldentze hori aski gai interesgarria da edozein ikerlarirentzat. Izan ere,
|
gerora
euskal literaturako bi idazle ezinbesteko bihurtuko dira, bakoitza bere bidetik eta literatura eta poetika aski ezberdinetatik. Aldentzearen arrazoi zehatzak baino pertinenteagoak dira bien literaturen eta ideia literarioen arteko ezberdintasunak, aurrerago aletzen ahaleginduko garenak.
|
|
|
Príncipe de Viana delakoak, berriz, bi urte iraun du integristatu egin zenetik. Zenbat indar alferrik
|
gero
Euskal Herrian!?
|
|
|
Argia polito ari da saltzen kioskotan. Hau nahiko berria da
|
gero
euskal kazetaritzan. Kioskotako salmenta hau dela eta, Z. Argiaren tiradak 2.000 ale gehiago izango ditu aurrerantzean.?
|
|
|
Futbola utzi eta
|
gero
Euskal Herrian bizi izan zen. 1970eko otsailaren 1ean hil zen, Bilbon, Athleticek Real Madrili 5 irabazi zion arratsalde batean.
|
|
|
Leturiaren egunkari ezkutua k zakurraren eskutik nobelaren gaiak eraberritu bazituen, Peru Leartzako k bortizki jarri zigun aurrean ziminoaren ispilua.
|
Gerora
euskal eleberriak usu erabili izan ditu zaldia, balea, tigrea, zerria, satorra eta behia. Saizarbitoriak aipatu ere ez du egiten euskal eleberri modernoaren hasieran nagusitu zen ugaztuna, hots, ziminoa, eta ugaztun biziak, oro har, ez du munta handirik haren obran.
|
|
|
Proposamenari ezetz erantzun dio Iñigo Urkullu lehendakariak, erranez ibilbide orria ezarrita dagoela, Eusko Legebiltzarreko autogobernu lantaldean duela oinarri. Urkulluren hitzetan," herri honetako sentsibilitate politiko ezberdinen artean akordioa" lortzea du helburu lantaldeak,
|
gero
euskal gizarteak berretsi duena. Lehendakariaren ustez, EH Bilduri" presa sartu zaio orain eta ibilbide orria aldatu nahi du; mugitu ez denez, besteak mugiarazi nahi ditu orain".
|
|
|
Lekukotasun zinez arraroa eskaintzen dauku hor Justinek. " Urtean behin itzultzen naiz Normandiara, pozik dira egin dutan bidea ikusiz, hastapenean zaila izan bazaiote ere; ene bizia hemen da eta ene
|
geroa
Euskal Herrian baizik ez dut ikusten". Goresmenak, Justine, eta segi bide hortatik!
|
|
2016
|
|
|
Bilbokoa zena azkar bihurtu zen Euskal Herrikoa. Kili kili martxan jarri eta berehala hedatu baitzen lehenik Bizkaira eta
|
gero
Euskal Herri osora. Hamabi koaderno argitaratu zituzten 1969tik 1972ra arte, baina zabalpena kontuan harturik lekuan lekuko hizkerara egokitzen zituzten edukiak.
|
|
|
Era berean, balio izan zuten gaiari buruzko ezagutzarik ez zutenen artean alerta pizteko.
|
Gero
Euskal Autonomia Erkidegoa izango zenean, La Gaceta del Norte, El Correo Español eta La Voz de España egunkariek askotan aipatu zuten Deba eta Zumaia arteko zentralaren planteamendu orokorra nahiz kokalekua.
|
|
|
Komeni zaigu zerbait aldatzea beranduegi izan baino lehen. Izan ere, datuak eskuetan hartuta, geratzen zaizkigun hiru partidak aurrera ateratzen baditugu, Gipuzkoako Ligan bi onenen artean sailkatu, eta
|
gero
Euskal Herriko Txapelketa irabaz dezakegu.
|
|
|
Garaikide zituen beste euskal idazleek egin antzera orduko hainbat argitalpenetan barreiatu zituen bere idazki naroak, besteak beste Euzkadi (1930), Euzko Enda (1939), Gernika (1951), Karmel (1956), Jesusen Biotzaren Deya (1952), Anaitasuna (1952) eta abarretan; halaz guziz bere lan ia osoa gutiz gehien irakurtzeko aukera badugu, izan ere Jaime Kerexeta Gallastegik hartu zuen artari eskerrak egun Mañarikoaren ipuinak irakurtzen ahal baititugu liburutegi zaharretako apalategietan metatzen den hauts nabarra irentsi eta arnastu beharrik izan gabe. Dituela bost urte eskas, eta
|
Gero
Euskal Liburuak argitaletxearen eskutik, aipatu Elorrioko apezak bildu eta Josu Unzuetak bateraturik agertu zen aspaldi Bilboko Jesusen Biotzaren Deya eta Anaitasuna aldizkarietan agerturiko ipuinak. 49 idazki herrikoi dira, beti ere gai folklorikoen gainean eraikiak, sorgin, lamia, prakagorri eta beste hainbat pertsonaiarekin, eta Durangalde, Oitz mendi, Saibigain, Urkiola eta abarretan kokaturik.
|
|
|
Eta horrekin batera, atseden egunaren ezarrera,
|
gero
euskal sinkretismoan Elizarekiko hainbeste gatazka ekarriko dituena:
|
|
|
– Gauza da, tronpeta jo behar baldin badut eta
|
gero
euskal zerbitzu sekretuetan ibili, bada ez zait astirik geratzen etxean egoteko. Eta horrexegatik hitz egin nuen bion izenean.
|
|
|
Bikote hau Kanbo eta Itsasutik heldu zauku. Telethon baten karietara kantatzen hasi ziren duela bi urte,
|
gero
euskal kantu txapelketan parte hartu zuten, eta geroztik eskuin eta ezker badabiltza kantaldiz kantaldi.
|
|
|
Taldea helduden asteburuan abiatuko da Ipar Ameriketara eta tour bat eginen du Mexikon eta Estatu Batuetan. Helduden astelehenean, ekainaren 27an, Mexiko hirian joko du, areto batean eta
|
gero
Euskal Etxean; handik Kaliforniara doa eta lehenik San Frantziskon joko du, Basque Cultural Center en, eta gero Chinon, NABOko Komentzionean eta South California Basque Club euskal etxearen 70 urteurreneko bestan, uztailaren 3an; eta handik Washington hiriburura ari da, Smithsonian Folklife Festivalean jotzera, uztailaren 8an. Tartean, beste emanaldi batzu ari da lotzen, Mexikon eta Kalifornian.
|
|
|
Joseba Etxarri/ Reno, Nevada. Western herri tipikoa da Gardnerville, kale nagusi luzekoa eta honen erdialdean kokatzen da' JT Basque' edo' JT' ostatua, 1960an Jean Lekumberry ortzaiztarrak, bere emazte amerikar Shirley rekin eta
|
gerora
Euskal Herrira itzuliko zen bere anaia Pete rekin beste euskaldun batzuri erosi ziena. Geroztik, 1993an Jean bera hil ondoren ere,' JT' k gorde eta zabaldu du lau haizetara bere seme alaba Marie Louise eta JBri esker aske eta bizi bizirik Gardnervillen eta Carson Valley eremu osoan euskaltasunaren ikurra.
|
|
|
Mende erdia Guziz urteurren berezia ospatu du Irazabaleko familiak, apeztu zelako 50 urteak bestatu baitizkiote joanden igandean zortzi Guillaume Irigoin apez langileari. Irazabaleko semea Angelu Chibertako ostatu batean salerospenen zuzendari egon zen hasieran, eta
|
gero
Euskal Herrian Iparraldea eta Hegoaldearen arteko gurutzamenen sortzera, gehitzera eta garatzera lehiatu da bere lanbidea errotuz mugaz bi aldeetan. Jendarteko harremanak, salerospenak eta trukaketak suspertu eta akulatu ditu kementsu eta alai.
|
|
2017
|
|
|
Gabilondok, azkenik, Obabakoak ek alegoria nazional esentzialista arrakastatsua gauzatu izana arbuiatzen du, XIX. mendearen amaieraz
|
gero
euskal literaturak izan omen duen helbururik behinena burutu izana, alegia.83 Hala, subalternoa eta exotikoa bada ere, Obabakoakez gero euskaldunek badute subjektu nazionala, badute irudi bat guztiz zehatza eta ezagungarria, badira nor munduko nazio guztien artean. Argudio horri erantzuteko, batetik, gogoratu egin behar da gorago jada egin lez Atxagak Obabakoak idazteko izandako akuilua ez zela nazionala izan.
|
|
|
Familiek behiak saldu, etxeak utzi eta Barbastrora alde egin zuten. Urtegiak ez ziren soilik suntsigarriak, energia
|
gero
Euskal Herrira eta Kataluniara eramaten zen. Basotzeak transhumantziarekin bukatu zuen.
|
|
|
Piarres politikari interesatu zitzaion gaztetik, abertzale sutsu eta europazale suhar agertuz, bereziki Baionako Herria astekarian «Federalista» ezizenez sinatzen zituen artikuluetan.
|
Gero
euskal politikari beti begia atxiki dio, maiz iruzkinak eginez, aholkuak emanez. Bera zuzenka sartuko zaigu alor horretan 1980ko hamarkada erditsutik, Karlos Garaikoetxea Lehendakari ohiaren ingurutik EA alderdiaren sorkuntzan parte hartuz.
|
|
|
–Helbururik behinena izan du, eta oraindik ere badu, euskararen batasuna. Horretan dihardu eta, horrekin batera, historian zehar hainbat ekimen burutu ditugu,
|
gerora
euskal gizarteak bereganatu dituenak. Hortxe daude, besteak beste, Bertsolari Txapelketen lehen antolakuntza, UZEI eta EIE hauspotzea, ikastolen mugimendua bultzatzea, alfabetatze kanpainak eta abar.
|
|
|
|
Gero
euskal abizenak jorratu dituzu bertze liburu batean.
|
|
|
zerk egiten gaitu herri, eta zer nolako herria nahi dugu? Aranaren diskurtsoan arrazak egiten gintuen herri, eta herri kristaua proposatzen zuen, baina
|
gero
euskal arrazadun guztiek ez zuten kristautasuna modu berean bizi, eta Euskal Herriko kristau guztiak ez ziren euskal arrazakoak. ETAren diskurtsoan hizkuntzak egiten gintuen herri, eta herri sozialista proposatzen zuen, baina, orduan ere, ez zetozen bat asmoa eta praxia.
|
|
|
Horren guziaren hastapena ortzirale huntan izanen da, 17 orenetan besten irekitze ofiziala eginen baita, bandarekin eta Euskal Etxeko Bestalariak koralarekin, euskal egoitzan, segidan Etxekoak ere arizanik. Hori eta
|
gero
Euskal Etxeko stand ak animazioak ukanen ditu egun guziz, musika eta kantua, eta gastronomia tartekatuz partikularzki. Asteburuan azkartuko dira ekitaldiak ekainaren 4a artino.
|
|
2018
|
|
|
Xake!, sortu berri nuen Orrua Diskak zigiluarekin. Aurkezpen bira egin genuen
|
gero
Euskal Herrian, Katalunian eta Espainian. Urtebetez aritu ginen eta 2016an taldea desegin genuen.
|
|
2019
|
|
|
Garaiko informazio arduradunarekin Donostian ezinezko izango zela eta, Iruñera jo zuen aldizkaria inprimatzera.
|
Gerora
euskal kulturan izen handiak izan ziren hainbat hasi ziren idazten sasoi horretan, besteak beste, Rikardo Arregi, Ibon Sarasola, Txillardegi, Xabier Lete edo Mari Karmen Garmendia.
|
|
|
Mondrate lehenengo hiru urteetan birritan igo zen mailaz, eta Gipuzkoako lehenengo mailan bi urte egin eta
|
gero
Euskal Ligara igo ginen. Egia esan, ez genuen uste horren azkar iritsiko ginenik hona.
|
|
|
Hitzak errekuperatuz eta osatuz hasi behar izaten dut idazten. Igual da nire eskola denboran euskara debekatuta zegoela, igual da
|
gero
euskal herrietatik beti urruti bizi izan naizela, igual da trauma iraunkor horrengatik, baina erabili behar ditudan hitzen kontsistentziaz arduratzen naiz, osatu ezinik baleude bezala hitzak. Susmatzen dut literatura zuzenaren patologoek gaixotzat hartu eta gupidatuko nautela.
|
|
|
Lekeition jaio zen 1962an. Irakasle Ikasketak egin eta
|
gero
Euskal Filologia ikasi zuen. Bilboko Kirikiño ikastolako irakaslea izan ondoren, Giltza Edebe argitaletxearentzat lan egin zuen kasik 20 urtez, idazletzara dedikatzeko utzi zuen arte.
|
|
2020
|
|
|
Azkenik, Antonio Zavala jesuita eta euskaltzaina 1954az
|
geroz
euskal bertso zaharrak biltzen dihardu. Auspoa argitaletxea euskal ahozko literatura ezagutarazteko xedez sortu du.
|
|
|
Horren arabera, atxilotuek gutxienez 52 emakume salerosi zituzten, eta prostituziora behartu. Venezuelan engainatzen zituzten emakumeak,
|
gero
Euskal Herrira ekartzeko, eta 90 egunez prostituzioan aritzera behartzen zituzten —epe hori pasatuta libre uzten zituzten, baina egoera irregularrean egoten ziren— Zeukaten dirua kendu, eta bideoz kontrolatzen zituzten.
|
|
|
Gehiago ikastea gustatuko litzaidake.
|
Gero
Euskal Herrira bueltatu eta atzerrian ikasitakoa erakustea. Irakaskuntzan dut begia, irailean master pedagogikoa ikasiko dut.
|