|
2000
|
|
|
Ohargarria da bere lagunen hainbat aipamen jasotzen dituen ipuin horretan esaten dena nabegantea izan nahi lukeen zuhaitz horrek, nahi lukeen moduan bidazti, peregrina edo nabigatzailea izaterik ez izatearen arrazoia bere sustrai sakon ikaragarriak direla. Sarrionandiaren obrak
|
ezin
du bere sustraien gatibotzatik ihes egin inolaz, eta ezinbertzean" arteztasunarekin" besarkatzen duela eguratsa.
|
|
|
Edozein ekonomiatan moneta merkantzien patroi numeriko hutsa da: ezein ekonomiak
|
ezin
ditu bere produktuak neurtu, monetaren bidez ez bada. Denbora luzeanuste izan da ezen balioen patroi bat bazegoela, berak beste objektuetan neurtzeaahalbidetuko lukeen balioa zeukana.
|
|
|
Rocíok barre etsi bat eskaini dit. " Bizitza normalean ez du hainbeste makilaje erabiltzen", esan dit, eta madarikazio bat bota du ozen, astean behin baino
|
ezin
duelako bere amarekin aurrez aurre egon, eta orduan ere denbora laburrez.
|
|
|
Berehala Esther txaloka hasi da eta epaileak (L) oroitarazi behar izan dio herri epaimahaiaren partaidea dela eta epaia eman arte
|
ezin
dituela bere iritziak kanporatu.
|
|
|
" Ederraren" esanahia" atsegina" dela baieztatzen duen tesi zehatzaren kontra esan zuen antzezlan jakin batera joateari ezetz esan geniezaiokeela hurrengo arrazoiagatik: "
|
Ezin
dut bere handitasuna jasan"; kasu honetan desatsegina da, atsegina izan beharrean. Esan zuen pentsa genezakeela benetan nahiago dugun musika lan bat" ez" dela" deus", nahiago dugun beste baten alboan; eta" Lear Erregea" ikustera joateak ez duela erakusten inolaz ere halako esperientzia atsegina denik:
|
|
|
Esaldi hau bermatzeko baieztatu zuenez, psikoanalisia arrakastatsua da baldin eta pazientea analistak emandako azalpenarekin ados badago bakarrik. Esan zuen Fisikan ez dagoela ezer halakorik; eta pazienteak onartutakoa
|
ezin
duela bere barrearen zergatiari buruzko hipotesi bat izan, baizik eta soilik hura edo bestea zela bere barrea eragiten zuen arrazoia. Azaldu zuenez, ados dagoen pazienteak ez du arrazoi horretaz pentsatzen barre egiten ari den unean bertan, eta" subkontzienteki" horretaz pentsatzen ari zela esateak" ez du ezer esaten barre egiten ari zen unean gertatutakoari buruz".
|
|
2001
|
|
|
Orain arte azaldu dugun arazoaz landa, sektoreak
|
ezin
du bere merkatal gaitasun osoa garatu sanitate araubide zaharkituak ezartzen dizkigun arauen hertsiengatik berau 1984koa, are gutxiago, orain dela zortzi urtetik, gaur egungo beharretarako eta kontsumitzaileek sektoreari egiten dioten eskaerarekin bat egiten duen lege bat adostua izaki. Lege hau berau, Madrileko Osasun Ministerioko kaxoi batean ahanztuta dago, nonbait.
|
|
|
Konfiantza maila jaitsi da, harremanak apurtu dira, eta ETAk ezin du inola ere lehen egin zuena errepikatu, hau da, alde bakarreko su etena eman bere erabakiz eta gero su etena bertan behera utzi alde bakarreko bertsioa azalduz. Alegia, ETAk
|
ezin
du bere aldetiko interpretazioak egin eta errugabe agertu mundu guztiaren aurrean. Beste su eten posible bat gauzatzeko bere jarrera hori aldatu du guztiz.
|
|
|
Nobela honetako protagonistaren antzera, erremediorik gabe ohetik mugi ezinik dagoen Malone beckettiarrak ezin du" ni" esan, baina, aldi berean,
|
ezin
du berataz ez den ezertaz hitz egin. Ene Jesuseko protagonistak ezin du istoriorik asmatu, azken batean, bere buruaz beste ezertaz ez baitu hitz egiten.
|
|
|
Ikasleak ikasten duenneurrian jarriko du praktikan eskuratzen duen gaitasun komunikatiboa; eta guk komunitate euskalduna aktibatuko dugu, ikasleei prozesua errazteko. Komunitatearenkontzeptua
|
ezin
dugu bere zentzurik zabalenean aplikatu, beste gauza batzuen artean, ikasleek egin beharrekoak prozesu pertsonalak direlako eta gizarte proiekziorikinoiz eskuratzen ez dutelako. Hori dela eta, ingurune hurbila erabiltzen dugu.
|
|
|
Nazioarteko harreman monetarioei dagokienez, transakzioak etxekotzat edo nazioartekotzat klasifika daitezke, nazio moneten eta kanpo moneten arteko bereizketaren arabera. Are gehiago, argi dago ezen, merkataritza superabitik egon ezean, inongo herrialdek
|
ezin
dituela bere erreserba monetarioak gehitu.
|
|
|
Bestetik, gizarte barrenean adierazpide eta komunikabide bezala jasotzeko zeregin politiko soziala. Biok elkarri hertsiki lotuak daude âdialektikoki, esaten omen da orainâ, inolako teoriak, bere indar hu  tsez,
|
ezin
baitu bere zoria aldarazi ez batera ez bestera, baina, halaz guztiz ere, gorde nahi den hizkuntzak, pilatu eta metatu ez baina, erabilerarako eragozpenak kenduko dizkion barne baldintza batzuk behar ditu.
|
|
|
borondatezko giza rte elebiduna. Etekinak begi bistan daude (paradoxikoki, politikagintzan gertuago zegoen HB eta bere lelo autistalu rralde bat, hizkuntza bat
|
ezin
zuten bere gana tu).
|
|
2002
|
|
|
Irritsetan murgildurik eta josirik bizioek zapalduta.
|
Ezin
dute beren baitara hurbildu. Inoiz ustegabeko barealdirik badator, itsaso sakonean bezala, haizetzaren ondoren gorabeherak izaten diren antzera, batean hona bestean hara, inoiz ez dute beren irritsetan atseden aldirik.
|
|
|
Ted Smith, “Silicon Valley Toxics Coalition” eko zuzendaria, oso toxikotzat jotzen dituen hondakin horiek hazten ari diren abiadurarekin ikaratuta dago. Estatuko gobernuentzat, birziklatze programa eraginkorrak egiteko ordaindu behar den prezioa altuegia da; industriak, berriz, uste du
|
ezin
duela bere gain hartu bakarrik, eta hainbeste neurri neurriz kanpokoak direla. Hewlett Packard eta IBM konpainiek birziklatze programak dituzte ordenagailu zaharkituak jasotzeko, 10 dolarretik 35 dolarrera doan tarifaren truke, baina ez dute arrakastarik izaten, Murrayk dioenez.
|
|
|
Adibidez, lapurreta bat jasateko aukerak areagotu egiten dira etxean alarmarik ez badago edo etxebizitzan baliozko objekturik gordetzen bada. Horrelako poliza baten titularrak
|
ezin
du beretzat galera ez den ezer ziurtatu, ez galdu duen ezer, ez eta bere balioa baino objektu gehiago aseguratu ere. Kontratuan kasu horietakoren bat sartzen bada, asegurua baliogabetzat jo daiteke.
|
|
2003
|
|
|
Hori bera euskaraz erran nezake: . Eliza ez da mugatzen hartatik ageri den horretara, baina hartatik ageri den hori,
|
ezin
du berak nehondik ukatu. Behariek ikusten dutena ez da bereizten ahal, izatez den hartatik:
|
|
|
Une honetan, neoliberalen globalizazioan hori ezin da izan. Herri batek
|
ezin
ditu bere elikadura, kontsumo ereduak eta abar babestu.
|
|
|
Adierazgarria da bide horretan, Baionako ikastaroei erreferentzia egiterakoan Bakaikoak, bi toki desberdinetan zertxobait hitza erabiltzea, ahaleginaren mugez jakitun. Erakunde publikoen diru-laguntzen urritasunaren ondorioz, UEUk
|
ezin
zituen bere langileak eduki eta, neurri batean, beste erakunde batzuen menpe zegoen118 UEUko kide gehienak EHUko irakasleak zirenez, unibertsitate horretan gertatutakoek eragin zuzena zuten UEUren bizitzan, hurrengo urteetan ikusiko zenez. Bestalde, egoera bitxia sortu zen.
|
|
|
Araudi nazional horren arabera, pentsua osatzen duten lehengaiak etiketan sartu behar dira, baina ez ehuneko zehatz batean, %15eko tolerantziarekin baizik. UPAk uste du neurri hori ez dela nahikoa, eta abeltzainari iruzur egitea dela diote,
|
ezin
baitu bere animalientzako errazio egokia ezarri. Arau berriak, gainera, aukera ematen du, UPAren arabera, industrialariek oso tarte handia izan dezaten lehengai batzuen ordez beste batzuk erabiltzeko, etiketan jaso gabe eta legezkotasunak babestuta.
|
|
|
Andaluziako Federazioak gogorarazi du iaz Unilever behartua izan zela desodorante horren beraren beste iragarki bat jasotzera, Madrilgo Medikuen Elkargoak antzeko irregulartasunak salatu ondoren. Iragarkian mediku bat agertu zen, eta
|
ezin
zituen bere bulkada sexualak zapaldu paziente nerabe baten aurrean, produktu hori zeraman biluzik.
|
|
|
Gehienak elikaduraren bidez eman behar dira, gorputzak
|
ezin
baititu berak sintetizatu.
|
|
|
Hartziduraren ondorioz, gainera, B multzoko bitaminen edukia handitu egin da, B12 bitamina barne (animalia jatorriko elikagaiena soilik). Hori oso garrantzitsua da dieta begetarianoa egiten duten pertsonentzat; izan ere, produktu horiek, arrautzarekin eta esnekiekin batera, funtsezko bitamina horren iturri bakarra dira, eta organismoak
|
ezin
ditu bere kabuz sintetizatu. Sukaldaritzako erabilera:
|
|
|
Eta 1925ean abiadore izatetik abioneta gaineko ekilibrista izatera pasatu zen. Eta 1925etik 1928 ra oso ezaguna izan zen Europa osoan, inork
|
ezin
zuelako bere aktuazioa berdindu. Besterik ez zekarren entziklopediak.
|
|
|
Latza da eguneko berriak euskaraz irakurri gura izatea, kioskoan dauden orri inprimatuen ehuneko bat edo bi baino ez denean euskaraz aurkitzen. Horrela, euskaldunak
|
ezin
du bere burua ispilu publikoan ikusi. Horrela, euskaldunak erdaldun izatea hobe lukeela pentsatu besterik ez du.
|
|
|
Bada, arrakastatsua izateko, euskarak euskaraz inguraturik behar du egon, baita kioskoan ere. Eredu diglosikoak
|
ezin
du bere egin baldintza hori. Geuk egin dugu.
|
|
|
Era horretakoak dira Europako mahai gainean ditugun benetako galderak: herriak
|
ezin
duenean bere kultura eta autogobernua garatu kokatua dagoen Estatuak edo Estatuek eragozten diotelako, nola deitzen zaio horri. Zer jarrera hartu behar dute nazioarteko erakundeek?
|
|
|
Adibide zehatzak jarriz, tutorearen betebeharra da beraren zaintzapean dagoen umezurtza bera eta horren ondasunak jagotea. Erregelek tutoreari betebehar hori ezartzen diotenean, maitasunaren ondorioak baino ez dituzte agintzen, tutoreak umezurtza maite behar duelako, horrek
|
ezin
duenean bere burua gobernatu. Modu bertsuan, legeek zenbait eginbehar ezartzen dizkiete enplegu eta kargu jakin batzuetan aritu behar direnei; hori ezartzean, legeek errepikatu egiten dute bigarren legeak haiei eskatzen diena; hori erraz atzeman daiteke, halakoei dagozkien betebeharrak eurak aztertuz gero.
|
|
|
Horrez gain, gizakiak muga batzuen barruan jokatu behar du, bere egoerak muga horiek eratortzen dituelako. Gizakiak
|
ezin
du bere buruaz abusatu, ezta berari dagozkion gauzez ere. Izan ere, gizakiak gizarteko kide dira, gorputzeko zati diren bezala.
|
|
|
1, 2 Gizakia sortua bada ere on gorena ezagutu eta maitatzeko, Jainkoak ez du jarri berehalakoan xede horren edukitzan, ezpada, artean, bizitza honetan, berarengana heltzeko bidean legez. Eta gizakiak
|
ezin
du bere gogoa xede batean jarri, ulermen eta borondatearen eraginez baino. Horrexegatik, Jainkoak on gorenaren ezagupide argia eta maitasun aldaezina, hain zuzen ere, giza espiritu eta bihotzaren zoriona ekarriko duena, legearen men jarri du.
|
|
|
Aldi berean ere, gizakiak gero eta gehiago behar ditu lana eta merkataritza, eta, ondorenez, betebehar eta lotura berriak bereganatu behar izan ditu. Inork
|
ezin
ditu berak bakarrik bere beharrizan guztiak bete. Beharrizan anitz izateak berarekin dakar guztiok harreman anitz hartzea; bestela, biziraupena ezinezkoa izango litzateke.
|
|
2004
|
|
|
1 Norbaitek, buru nahasketa dela eta,
|
ezin
badu bere kabuz barneratzea erabaki, bera barneratzeko epailearen baimena behar da, pertsona hori guraso ahalpean edo tutoretzapean egon arren. Baimena eskatuko zaio barneratzeak zein pertsona ukitu eta horren egoitzaren tokiko auzitegiari.
|
|
|
Horra bada zertan den euskararen kinka: gutxitua denean, halakoari dagokion lekuan dagoelako,
|
ezin
du bere inguruan ardaztu euskal herritar guztien borondatea. Haatik, gehiengoaren mintzabidea izan zenean ere gauza bera gertatzen zitzaion; baina, orduan, boteretsuen hizkuntza ez zelako.
|
|
|
Totalitarismoaren herrak eta gorrotoak ez du mugarik. Eskolak
|
ezin
du bere altzoan onartu eskolatuak izango diren haurren nortasuna. Euskal nortasunaren aurkako jazarpenean maisu maistra anker eta bihozgabeen eskuetan zeuden euskal umeak, bakar bakarrik, guraso eta herritarren onarpenarekin, azken hauek etsiak baitzeuden gauza batez:
|
|
|
Eta ezindaiteke beste modu batera izan, zientzia ekonomikoaren paradigma1 ofizial edoortodoxoak (hots, paradigma neoklasiko neoliberalak) bere azterketak egitekoerabiltzen dituen balio eta hipotesiak kontuan izanik, adibidez: pertsonen jardueraegoismo hutsak gidatzen du, gizartearen antolakuntza merkatuak gidatu behar du, politikak jarduera ekonomikotik at egon behar du, desberdintasunak ezinbestekoakdira, etab. Alde horietan oinarritzen den paradigma batek
|
ezin
ditu bere baitanbildu ekonomia sozialaren muina diren eta bere jarduna gidatzen duten ezaugarrifuntsezkoenak: demokrazia, partaidetza eta elkartasuna.
|
|
|
Gordailu horiek inbertitutako kapitalaren %40, %50 eta %60 arteko galerak eragin zituzten, nahiz eta bankuek eta kutxek produktu “bermatu” gisa saldu zituzten, baina azkenean “tranpa” bat ziren. Azkenik, Pardosek “familien gainzorpetzeari buruzko lege bat” eskatu zuen, familia batek hipoteka bat ordaindu
|
ezin
duenean bere etxebizitza bahitu edo enkantean jar ez dezan; izan ere, haren arabera, datozen urteetan arazo larriak egon daitezke interes tasak igo ahala, familiek hipotekak kontratatu baitituzte finantziazio aukeren mugan.
|
|
|
Azterlan horren arabera, azken urteotan gutxitu egin da kanpotik datorren aurrerapen teknikoa, eta murrizketa hori ez du konpentsatu berezko ahalegin teknologikoak, “konparatiboki murriztua” izaten jarraitzen baitu, eta, gainera, funtsezkoak ez diren gaietan oinarritzen dela dirudi. Baina Espainiako ekonomiak garapen maila bat lortu du, eta horrek
|
ezin
du bere etorkizuneko hazkundea oinarritu beste nazio batzuek egiten duten ahalegin teknologikoan —beraiek baliatzen dira, eta garapen ertaineko herrialdeen eskura ere badago—, bere horretan baizik. Beraz, Miroren iritziz, premiazkoa da “anbizio handiagoko politika teknologiko berri bat, ikerketan eta garapenean inbertitzea ahalbidetuko duena, esparru berrietara zabalduko duena eta ideia eta berrikuntza berrien hedapena zabalduko duena”.
|
|
|
titulartasuna ez da erosketa baten bidez lortzen, baizik eta aldi batean erabiltzeko eta gozatzeko eskubidea eskuratzean datza, oro har 50 urtekoa, udal emakida baita. Jabetza Udalari dagokio eta zozketa publikoaren bidez banatzen dira; kasuan kasuko auzoko bizilagunek baino
|
ezin
dute bertara sartu. Eskuratu ondoren, esleipendunak plaza alokatu ahal izango du, Udalaren aldez aurreko baimenarekin.
|
|
|
Orduan pentsatu du bera gai izango den inoiz neska baten aurpegia hitz politekin gorritzeko.
|
Ezin
du bere burua halako egoera batean irudikatu. Neska bati hitz politak esaten.
|
|
|
Hainbat familia, zehatz esanda, baina niri gazteak interesatzen zaizkit orain. Zorigaitzeko alardea ren kariaz, jende askok
|
ezin
du bere herrian lasai ibili. Bertakoak dira denak.
|
|
|
Horregatik, hemen, Jainkoaren eginbeharra izango da Ni pentsatzailea, ideiak dituena, oraindik bere barrukotasunetik irten ezin duena, kanpoko munduarekin uztartzea, eta ideien euskarria dela ez ezik, baita euren artean ordena, hierarkizazioa, badagoela erakustea ere. Izan ere, ezin dugu mundua elkarren artean jarraipen bat ez duten sentipen pila baten bidez ezagutu; baina, era berean,
|
ezin
dugu bera ordenarik eta elkarren arteko loturarik eta hierarkiarik gabeko ideien bidez ezagutu, hiri bat argazki bilduma desordenatu baten bidez ezagutu ezin dugun legetxe. Argazki bildumarekin, bera albait eta osoena izanda ere, inpresioak egon daitezke hiri baten urbanismoaz, inguru geografikoaz, koloretasunaz, biztanleen taxuaz, janzkeraz, baina inpresio hutsa izango da, ez da ezagupenik egongo hor eta gutxiago egon daiteke horrela ezeren ezagupen zientifikorik.
|
|
|
Gorputzak ezin du bere existentzia baieztatu, existituko da, beharbada, harri bat edo animalia bat existi daitekeen legetxe, baina ezin da Descartesen izateaz edo ez izateaz baieztapenik egin gorputzetik abiaturik, eta gorputza bera ere, harrien edo animalien modura, ez da autonomoa izango bere buruaren izateaz zerbait esateko. Harri batek
|
ezin
du bere izateaz baieztapenik egin, hori denok onartuko genuke aitzakia askorik gabe; era berean, Descartesek esango luke animalia batek ere lukeela horrelako baieztapenik egin eta, beraz, bere gorputzak ere du bere izateaz baieztapenik egin. Kontua, orduan, honakoa izango da:
|
|
|
Azken batean, bide horrek eraman du ez bakarrik bera ez den guztiaren existentziaz zalantza egitera, baizik eta baita berarentzat hurbilena eta, hasteko, seguruena izan daitekeenaz zalantza egitera ere, bere gorputzaz alegia. Gorputzak
|
ezin
du bere existentzia baieztatu, existituko da, beharbada, harri bat edo animalia bat existi daitekeen legetxe, baina ezin da Descartesen izateaz edo ez izateaz baieztapenik egin gorputzetik abiaturik, eta gorputza bera ere, harrien edo animalien modura, ez da autonomoa izango bere buruaren izateaz zerbait esateko. Harri batek ezin du bere izateaz baieztapenik egin, hori denok onartuko genuke aitzakia askorik gabe; era berean, Descartesek esango luke animalia batek ere lukeela horrelako baieztapenik egin eta, beraz, bere gorputzak ere du bere izateaz baieztapenik egin.
|
|
|
Irudi hartako Mirenen ihesa ekidin nahian, barra barra hasi zen edandako zerbeza ugaria lagun: ...ongietorrian, baina nik beste hitz batzuk erabiliko nituen, ez duzu uste?; komisaldegian kristorenak eta bi egin dizkigute; nik uste dut, genekien hoberen egin ditugula gauzak; asko akordatzen naiz etxera eman zintudan hartaz, ongi egon zen ezta?; nahi duzu beste zerbeza bat; bai, Bazterrek etorri egin behar zuen afarira, ama ikusiko zuen bihar, baina Bazter batzuetan oso arraroa da, nik batzuetan
|
ezin
dut berarekin; eta Harakin ere, laostia da".
|
|
|
|
ezin
dudala bera barik bizi.
|
|
2005
|
|
|
Galdu baino gehiago, batzuk euskara guztiona eta guztiontzat lelo hori erabiltzen dute euskararen kontra jotzeko. «Onartua dago guztiona dela, beraz inork ez du horretan ardurarik, eta
|
ezin
du bere defentsa egin». Horrek asko kezkatzen gintuen eta pentsatu genuen hobeto azaldu behar genuela gure ikuspuntua.
|
|
|
Zer esanik ez, mugak daude hemen ere: animalia batek
|
ezin
du bere bolumena nahi beste handitu, zelula gehienek kanpoarekiko ukipena mantendu behar baitute. Metazoo primitiboek zelulen parakerarekin jokatuz gainditu dute arazoa neurri batean; horretarako, kanpo ingurunerainoko distantzia zaindu beharrean aurkitu dira zelula guztiak.
|
|
|
Ehun mota bakar batez osotuta egoteagatik organoak antzekoak baldin badira baina lana independenteki egiten badute, orduan, sistemaz hitz egiten da. Beraz, aparatu batean parte hartzen duten organoak ez dira independenteak, hau da,
|
ezin
dute bere kabuz bete aparatu horren funtzioa. Aitzitik, sistema baten osagaiak independenteki aritu ahal dira.
|
|
|
Beste korapilo batzuk ere
|
ezin
zituen berak bakarrik askatu, nola ezin baitu lakioan erori den usoak mokoaz askatu hanka estutzen dion lokarria.
|
|
|
Horietan ere oinarrizkoena da lege zibilaren moldeak erakusten dituena: Errepublika eta herritarrak
|
ezin
du bere eskubidea babestu, beste Errepublika baten edo beste Errepublika bateko herritar baten aurka, epaiketan baino.
|
|
|
Honi buruzko ideia esanguratsuenak bilduko ditugu jarraian eta, hasteko, garrantzitsua da berriz ere azpimarratzea formazio prozesu horretan handitze eta hobetze horiek elkarren osagarri direla, alegia, batek ezin duela bestea ordezkatu eta honek ere ezin duela haren lana egin. Gure aldetik, ordea, hizkuntzak hemen duen zeregina nabarmendu nahi dugu, ze, azken batean, tresna edo bitarteko hori gabe inork
|
ezin
du bere ezagupen esparrua zabaldu ezta bere burua ondu ere.
|
|
|
Gogora dezagun, adibide honekin bukatzeko, idazlan honen eranskinean Humboldtek idatzitako bi euskal testu dakarzkigula, hain zuzen, berak burutu nahi zuen euskal ikerketa monografikoaren proiektua hobekien aurkezten dutenak. Kontuak kontu, eta orokorrean begiratuta, funtsezkoa iruditzen zaigu berak behin eta berriz aldarrikatzen duen ideia bat errepikatzea, alegia, hezitzaileak
|
ezin
duela bere lana hizkuntzatik at burutu eta, aldi berean, hizkuntz irakaslea hezitzaile bat dela sakon sakonean. Era honetako gogoetek ez dute iraungitze datarik, eta, hain zuzen, honengatik esan dezakegu Humboldten pentsamenduaren garrantzia, hemen eta orain, guk bere obra gaurkotzeko egiten dugun ahaleginaren araberakoa izango dela.
|
|
|
Gizabanako eta giza-talde bakoitza perspektiba indibidualizatzaile batetik, eta ahal bezainbeste aldetatik, ikertu behar da. " Kontua, hain zuzen, gauza bakoitza bere lurrean, objektu bakoitza aldi berean sostengatzen eta mugatzen duten besteekiko erlazioan, behatzea da" 21 Hemendik abiatuz bakarrik izango da posible pertsonari bere garapen prozesuan laguntzea, ze inork
|
ezin
du bere humanizazio prozesuan aurrera egin bere historia ahaztuz eta bere zirkunstantzia espazio tenporalei bizkarra emanez. Egia da, ordea, era honetan planteatutako ikerketa antropologikoak beti aurkituko duela giza-indibidualitateak dakarren muga.
|
|
|
Hemen ikusten dugu, berriz ere, zer nolako garrantzia duen historizismoak era honetako giza-teoria batean: " Antropologia konparatuak eskaintzen duen materialak, horrela, ez du trataera zientifiko bat onartzen ezta erabateko trataera teoriko bat ere" 40 Pertsona bakoitza" mundu ezezagun" bat da —aspaldiko aforismo batek ere individuum est inefabile dio— eta honengatik nahitaez onartu behar du antropologo orok kognitiboki
|
ezin
duela bere aztergaia erabat kontrolatu, hau da, berak ezin izango duela inoiz giza-errealitateak berez jartzen dizkion mugak gainditu. " Giza-izakia", hain zuzen," bere hitz eta ekintza guztiak eta baita bere sentimendu eta pentsamendu guztiak baino zerbait gehiago eta ezberdina da" 41 Nahiz eta batek uste duen gizabanako bat bere osotasunean ondo ezagutzen duela, egiaz ez du aukerarik ere honen agerpenen zati bat baino antzemateko, eta, beraz, gehienez gizabanako hori partzialki eta behin behinean ulertu ahal izango du.
|
|
|
" Zu bidali zaitu?
|
Ezin
zuen berak etorri?".
|
|
2006
|
|
|
Ikastarorako prestatutako materialak, ikasleen fitxategi digitalizatua eta beste zenbait tresna kendu zizkioten, gainera agindu zorrotza emanez:
|
ezin
dituela bere ikasleak basora eraman hitzaldietan aipatzen dituen erremedioak fabrikatzeko landareak biltzera. Frantzian ezaguna den Petioten alde abiatu da kanpaina, baina konponketa zail dago:
|
|
|
Berari bakarrik gertatzen zaiolakoan dago, eta maiz, izuarekin batera nagusitzen zaion sentimendua lotsa baino ez da. Bakarrik dago, jakinik inork
|
ezin
duela bere alde deus egin, ezen nori axola zaio intimitatearen barruko muturreko esperientzia horrek. Inori ez.
|
|
|
Eduardo Claverekin segitu dugu bizitzaren azkentzeak dakartzan gatazka etikoez berbetan: «Beste arazoetako bat erabakiaren subjektuari dagokio, gaixoak
|
ezin
duenean bere borondatea adierazi». Azken urteotan, legediak Hego Euskal Herriko hiritar guztion esku ipini du halako egoerak saihesteko tresna:
|
|
|
Momentuz ez da hala, eta gatazka egoten da behin baino gehiagotan ospitaletan. Normalean, gaixoak
|
ezin
duenean bere nahia adierazi, berekin bizi denari dagokio erantzukizuna. «Arazo handienak gaixoak inongo seniderik ez duenean sortzen dira, edo senide bakarra urtetan ikusi ez duen iloba bat denean, kasu baterako.
|
|
|
Iritsiko da abendua eta igual 1.000 nobedade egongo dira mahai gainean.
|
Ezin
dituzte bere gain hartu 1.000 nobedade. Zentzu horretan, Durangok igual efektu txar bat egiten du:
|
|
|
Baina, 1455eko testuan ikus dezakegunez, hori zen errege gaztelarraren politika, zigortzea, alegia. Lapurtarren kontra
|
ezin
zuen bere justizia aplikatu, ezin zuen Ermandadearen bidez egoera normalizatu. Baina, bai ordea, eskubidea eman edozeini justizia aplikatzeko, hots, frantsesen aldekoak erailtzeko eskubidea eman zien.
|
|
|
Arerioen irudia aipatzekoa da: ohorerik gabekoa, eraso eta ihesean doana, beraz, Karlomagnok
|
ezin
du bere gizonen heriotza mendekatu. Kontuan hartu behar dugu, baskoien deskribapen hori Erdi Aroko balioen sistemaren baitan txertatua dagoela, non nobletasunaren gakoa gerra den (dirusarreren, ohorearen eta boterearen iturria), beraz, gerran ohorea beharrezkoa dugu:
|
|
|
Ikuspegi horri jarraiki, zientzia modernoak
|
ezin
du bere ekinbidea autojustifikatu zentzuz hornitutako praktika gisa (zentzu pragmatiko teknikoz bai, baina ez bestelako zentzuz). Esfera zientifikoari darion arrazionaltasuna, arrazionaltasun formal tekniko kalkulistikoa da, eta esfera horren aurrerapena ziurtatuko duen zentzu bakarra bizitza natural eta sozialaren menderatze tekniko pragmatikoa da.
|
|
|
Horregatik esaten da Zuzenbidea dela bidea marka dezakeen bakarra; eta bide horretatik kanpo egiten den publizitatea ez da bidezkoa izango, arau juridikoen interpretazio prozesu zorrotz baten arabera. Egia da epaimahaiak
|
ezin
duela bere gain hartu legezko arauen aplikazio zuzena, baina esan dezake indarrean dauden arau juridikoak urratzea publizitatearen etikaren aurkako jokabidea dela, zeren, iragarki bat etikotzat jotzeko, iragarki hori hedatzen duen herrialdean indarrean dagoen legedia bete baita beste ezer baino lehen. Beraz, publizitatea egiteko eskubideari mugak jartzea ere arau etikoak interpretatzeko prozesu baten barruan sar daiteke, eta printzipio etikoen mailara igo daiteke legezko aginduak eta Konstituzioaren balioak errespetatzeko eta betetzeko eskaera.
|
|
|
Berak –Hegel ekin– azaldu digunez, natura ez da izpirituaren" bestea" baino. Naturak (arrazak, biologiak)
|
ezin
du berak historiarik egin. Izpirituak ere, ordea, ez du bere" bestea" gabe deus obratzen ahal, historiarik egin ahal, berak bakarrik, izpiritu huts:
|
|
|
Min hori, unibertso baten suntsimendu eta arbolaren karraska hori, identitate arazo sentimentala besterik ez eta errealki administrazio arazo soila baino ez zaion jaun errealistak, zinez errealista izaki, ezin du itxaron zuk bera herrikideagotzat hartzea hegazkineko eserleku laguna edo kasernako guardia zibila baino. Berak ez dauka eta ez du eduki nahi zure identitatea; logikoki zuk
|
ezin
duzu bera zure identitate berekotzat eduki. Are, zuretzat, haren identitate arazo gabekoaren, zure identitate arazoen bost axolaren, haren" modernitate" primitibo haizejoaren eta zure ezezagutzaren atzean, Espainia modernoaren inposizio historia guztia dago ezkutatua, genozidio kultural luzatu bat su txikian.
|
|
|
Ama ospitaletik irteten denean nora eraman behar dugun erabaki behar dugu.
|
Ezin
dugu bere etxera eraman. Norbaitekin ez bada...
|
|
|
Oilo ipurdia jarri zitzaion. Aitzineko egunetan uste izan zuen deusek
|
ezin
zuela bere egoera makurragotu. Azal horrek erakutsi berri zion infernuaren azpian bertze infernu batzuk izaten ahal direla.
|
|
|
Lerro hauen bidez jakinarazi nahi dizugu entitate honek
|
ezin
duela bere gain hartu, oraingoz eta aurkeztu dituzun baldintzetan, zuk egindako diru eskaera.
|
|
2007
|
|
|
Seme alabak kontratatu ahal izatea sektorearen eskakizun historikoetakoa da. Orain arte, autonomoek
|
ezin
zituzten bere seme alabak kontratatu, eta seme alaba horiek ere autonomoetan alta hartu behar zuten. Neurri horren helburua iruzurra ekiditea zen.
|
|
|
Estatuko jaiegunen artean behar den beste ez direlako igande, autonomia erkidegoren batek
|
ezin
badu bere jai tradizionaletako bat ospatu, autonomia erkidego horrek, hori gertatzen den urtean, gehieneko hamalau jaiegunei jaiegun bat gehitu diezaieke, baina hori berreskuratu da.
|
|
|
Borondatearen autonomia printzipioa murrizteaz aparte, ez dago arazo berezirik, salbu eta kontratua zuzenean notarioaren aurreanren eskuespena nahikoa izango da, es egilesten denean. publikoakuratzaileari atzera egiteko ahalmena ematea beharrezkoa ez dela uste izateko, egotean beste alderdiak
|
ezin
duelako bere nagusitasuna baliarazi. Hala ere, zuzentarauak kontratu eskuetsien mesederako salbuespenik ezarri ez duenez, beharrezkoa izan da atzera egiteko ahalmen horri eustea; nolanahi ere, berori notario aktaren bidez egin behar da, agiri publiko gisa, eta agiri hori izango da txandakako aprobetxamendu eskubideari buruzko kontratua formalizatzeko erabili den eskrituraren baliobestekoa.
|
|
|
Ideiak en historialari sozialistei aurre hartu die konkistarien historia giza ehiztarien historiatzat aurkeztuz. Kultura eta nazio guztiei begi sinpatikoz, edo gutxienez inpartzialez so egiteko bere botoaren despit, gero
|
ezin
du bere burua errendatu eta barkatu Erromari, konkistatu zituen herrien kulturak zanpatu izana, ezta Kartagorena berarena ere? 456.
|
|
|
Nekaneren boligrafoak sakratuak dira, horregatik harritu nau hainbeste mezularitzako motoristak eraman eta bera ez ohartzea. Bulego honetan lan egiten dugunok ondo dakigu
|
ezin
dugula bere mahai gainetik ezer hartu, edo berak artxibatu beharreko txostenetan erregistro zenbakia hizki argiz idatzi behar dugula, zirriborrorik gabe, akatsik gabe. Ez baitu akatsik onartzen, ezta barkatzen ere.
|
|
|
Era horretakoak dira Europako mahai gainean ditugun benetako galderak: herriak
|
ezin
duenean bere kultura eta autogobernua garatu kokatua dagoenestatuak, edo estatuek eragozten diotelako, nola deitzen zaio horri. Zer jarrerahartu behar dute nazioarteko erakundeek?
|
|
|
izena). Nork
|
ezin
du bere burua zuzenean esperimentatu, besteenbidez eta elkarrekintzetan jasotako sinboloen bidez egingo du. Argi dago, beraz, komunikazioa dela norberaren jatorria eta ondorioz gizartearen ezinbesteko egitura.
|
|
|
Orobat, bestemaila batean, antzera gertatzen zaio euskara ahozko komunikazio huts gisa, edoeuskara ikasketarako tresna formal huts moduan darabilenari. Euskaldungoaren zatirik handienak ere
|
ezin
du beraz bereganatu nazio izaera hori edozein erdaldunekegiten duen moduan eta neurrian. Maizter etxean egoera nazional hori baldin badaukagu euskaldunok, nola azal dezakegu gaur egungo espainiar totalitarismoarenjazarpena?
|
|
|
Biologikoki arrazoizkoa dena nazioarteko zuzenbidean oraindik ez da legezko bihurtu. Horregatik maizterrak, norbanakoaedo giza taldea izanik ere,
|
ezin
ditu bertan gauza batzuk egin jabe juridikoaren baimenik gabe. Autonomietan edo estaturik gabeko herrietan duguadibide gartsuena.
|
|
|
Koalizio kontrairaultzailearen laguntzarekin, 1930eko hamarkadako krisialdia gaindituz, kapitalismoa bere indarra adierazten ari zen 1950eko hamarkadan, nolabait erakutsiz gauza zela ordura arte bere alde zeuden hainbat talderen gainetik merkatu legeak inposatzeko. Beste hitzekin esanda, eragile ekonomiko kapitalistek
|
ezin
bazuten bere jarduera aurrera eraman, Estatuak bere interbentzionismoarekin merkatua trabatzen zuelako, Estatua bera jartzen zen kolokan, defizit izugarria jasanez eta frankismoaren oinarri sozial garrantzitsu batzuk galtzeko arriskua izanez. Nolabait Estatuko instituzioak salbu uzteko onartu behar izan zuen Gobernuak berak politika ekonomiko berria, eta esparru ekonomikoan politika liberalagoa aldarrikatuz industrializazioaren prozesua defendatu behar izan zuen derrigorrez.
|
|
|
Heterogeneotasun eta autonomia horretan datza euren arrakastaren gakoa. Inork ezin du mugimendua erabili, inork
|
ezin
du beretzat hartu.
|
|
|
Autoritatearen banaketa arau (nomoj) berri horrek ordena igualitarioa dakar atzetik: bakar batek
|
ezin
du bere nagusitasuna (kratoj) ezarri bestearen gainetik622; ez Biltzarrean, epaitegietan edo arte lehiaketetan, baina ezta ere filosofian: dena bilakatzen da eztabaidagai.
|
|
|
zuzenbidea ezaguna da bertan533 Errealista da Hesiodo:
|
ezin
ditu bere garaian hain oihartzun handia zeukaten heroiak makurrarazi.
|
|
|
Bestela azpimarratu beharrekoa da, hezkuntzaren antropologiaren baitan ere, pedagogia ekintza edo jarduera baten zientzia dela —ez da deskribapenetan agortzen— eta, horrenbestez, hezkuntza mailan egin beharreko horren zentzuaren inguruko galdera etikoa saihestezina dela. Kontua da, beraz," norbait" heztea askoz ere gehiago dela" zerbait" irakastea baino, eta, horrexegatik, hezkuntzak
|
ezin
duela bere eginkizuna ondo bete gizakiaren" irudi" orokor bat eduki gabe, zeinak bere ezaugarri konkretuak eta ahalmen potentzialak islatuko dituen.
|
|
|
Ez da gure asmoa ur handi eta garrantzitsu horietan sakontzea; alabaina, interesgarria iruditzen zaigu —aipamen moduan bakarrik bada ere— horren inguruko Dienelt en hitz batzuk gogora ekartzea, non egiaz Frankl en ideia nagusietako bat laburbiltzen den: " Baldin eta gizakia ez badu instintiboa denak ‘bultzatzen’, baizik eta baliotsua denak ‘erakartzen’, orduan —eta orduan bakarrik— gertatzen da ere hura hezia izateko aukera" 28 Kontua da, azken batean, gizakiak
|
ezin
duela bere ibilbidearen noranzkoaren inguruko galdera saihestu —ezin daiteke aurrera egin" aurre" hori non dagoen edota zein den kontsideratu gabe—, eta horregatik hitz egiten dugu ere hezkuntzaren berezko dimentsio teleologikoaz.
|
|
|
Zentzu honetan, hizkuntzaren pedagogia hizkuntzaren bidezko hezkuntza da eta, bide batez, hizkuntzen irakaskuntza gizakiaren humanizaziorako bitarteko edo tresna. Hezkuntzak, beraz,
|
ezin
du bere helburu orokorra ahaztu hizkuntzaz arduratzerakoan edota hizkuntzaz arduratzeagatik, alegia, hezkuntzak gizakiaren humanizazioaren perspektibatik bideratu luke beti hizkuntzarekiko bere interesa.
|
|
2008
|
|
|
Beti borrokatu dudan faxismoan eroriko nintzateke eta. Inork
|
ezin
du bere kabuz justizia ezta sasikoa ere! inpartitu; are gutxiago, auskalo zer agintean oinarrituta, sententzia exekutatu! Hori faxista izatea da.
|
|
|
Hor egia biribila esan duzu. Hedabide tradizional batek Internetera jauzi egiten duenean
|
ezin
du bere lerro editoriala mantendu. Interneten mundua ulertzeko modu desberdinak aurki daitezke, baina sarean modu naturalean gertatzen den hori ez da hedabide tradizionaletan gertatzen.
|
|
|
3) Sozietatearen xedea osatzen duen enpresa amaitzearen ondorioz, edo sozietate horrek ageri agerian
|
ezin
duelako bere helburua bete, edota sozietate organoak gelditzeagatik ezin diolako bere jardunbideari eutsi.
|
|
|
2 Hala eta guztiz ere, bazkideen batza edo biltzarraren akta egiteko notario baten esku sartzea eskatu denean, beste notario batek
|
ezin
ditu bere zerbitzuak eskaini aurreko paragrafoak aipatu egitateak agerrarazteko.
|
|
|
c) Sozietatearen xedea osatzen duen enpresa amaitzearen ondorioz, edo sozietate horrek ageri agerian
|
ezin
duelako bere helburua bete, edota sozietate organoak gelditzeagatik ezin diolako bere jardunbideari eutsi.
|
|
|
Industria bazkideak
|
ezin
du bere gain hartu inolako negoziaziorik egiteko ardurarik, salbu eta konpainiak esanbidez ematen dionean horretarako baimena; halakorik eginez gero, bazkide kapitalistek konpainiatik bazter dezakete, bertan dagozkion irabaziak kenduta, edota xedapen hau urratuz lortutakoak balia ditzake.
|
|
|
Lege horien izaera juridikoari dagokionez, ituna zein hitzarmena lege arruntak ez ezik, itundutako legeak ere badira, hots, lege horiek aldatzeko, prozedura berezia behar da. Ildo bertsutik, alderdi guztien adostasuna behar beharrezkoa da ituna edo hitzarmena eraldatzeko, hau da, alderdietarik batek
|
ezin
ditu bere kabuz legeok aldarazi.
|
|
|
b) Sistema itundua edo hitzartua da. Horrek esan nahi du Ituna ezin dela alde bakarrez aldarazi, hau da, Estatuak
|
ezin
duela bere kabuz Ekonomi Ituna aldatu; horretarako, Foru Aldundien eta Eusko Jaurlaritzaren adostasuna behar du. Gainera, Ekonomi Itunaren jatorrizko testua edota geroko aldarazpenen testua artikulu bakarreko legearen bidez onetsi behar da.
|
|
|
Zehatz dazagun, ordea, areago, hitz hauen esanahia: bestea izan nahi duen euskaldunak
|
ezin
du bere buruaren ezaguerarik garatu, bizitzaren zentzua erdarazko munduan baizik ezin duelako eraiki. Gutxiago izan nahi ez badu, ez dauka beste biderik:
|
|
|
Alde horretatik sabindar gotorrei zeharka aurre egiteko bide bat zen: Akademiak
|
ezin
bazituen bere arauak argiro eman, agian egunkari baten bidez zabal zitzakeen. Baina, proiektuan inplikatuko ziren pertsonen eta finantza baliabideen faltan, ezin lortu izan zuen.
|
|
|
IKERNE.
|
Ezin
gintuen berarekin eraman.
|
|
|
Baina kontuan hartzen badugu, bai Gipuzkoan bai Bizkaian, Batzar Orokorretara zihoan ordezkariak herri guztiaren izenean, edo hobeto esanda, herriko su guztien izenean bozkatzen zuela, bizkaitarren prebentzioneurriak ez zaizkigu hain atzerakoiak irudituko. Zeren, herri bateko biztanleen iritzia gai baten inguruan erdibituta egon arren, Batzar Orokorretara zihoan ordezkariak
|
ezin
zituen bere udalerriari zegozkion suak erdibitu bozketa baten aurrean, udalerri bezala bozkatu behar zuen, batera edo bestera. Horren ondorioz, Gipuzkoan, populazio gehien zeukaten 6 udalerrietako ordezkariek ahalmena zuten beren iritzia gainerakoei inposatzeko, aurretik elkarrekin ados jartzea lortzen bazuten, noski.
|
|
|
Ehun herrialde baino gehiagotako ordezkariak fenomeno horren eragina murrizteko eman beharreko urratsei buruz eztabaidatzen ari dira. Hala ere, duela gutxi egindako adierazpenetan, Batzar Nagusiko lehendakariak esan zuen ikuspegi, adostasun eta aliantza globalak behar direla egoera horren aurrean jarduteko, “NBEk
|
ezin
baitu berak bakarrik konpondu”. Nazio Batuen inplikazioa “Datozen belaunaldiei utziko diegun ondarea interesatzen bazaigu, hauxe da mundu ekintza erabakigarri baterako unea.
|
|
|
«Merkataritza Epaitegiak hartutako erabakiak klubaren finantza egoeraren inguruko zurrumurruekin amaitzeko balio izatea espero dugu», jakinarazi zuen klubak webgunean jarritako ohar batean. Zuzendaritzaren arabera, «Realak
|
ezin
ditu bere egin beharrak bete, aspalditik dakarren egoera ekonomiko larriaren ondorioz». Kontseiluko kideek «argi» dute «klubaren iraupenerako irtenbide bakarra» dela Konkurtso Legea baliatzea, eta hori eginda, «itxaropen aldi» bat zabaltzen dela.
|
|
|
Are gehiago, «errekurtso berak gatazka politikoaren funtsa agerian uzten du: subiranotasun nazionalaren jabea Espainiako herria da, hots, Euskal Herria ez da existitzen eta, beraz,
|
ezin
du bere oraina eta etorkizuna erabaki». Galdeketari buruz EABrekin hitz egin ez izana leporatu dio Ibarretxeri.
|