|
2009
|
|
|
Enrique de Bilbao ez zen geldirik gelditu bere ustetan Euskal Erria euskal etxean gertatzen ari zenaren aurrean, horregatik 1912ko maiatzaren 15ean La Euskaría Española deituriko hitzaldia ematea erabaki zuen non pentsamendu ezberdinak plazaratu zituen. Haren hitzaldian zenbait puntu ikus ditzakegu, baina hitz hauekin hasi zen Euskal Erria euskal
|
etxea
sortu zuen jendea zer den azaltzen25:
|
|
|
Baina zer euskal batasunaz ari da Bilbao? Badakigu Bilbaok defendatutako ideia Euskaria Español eta liberal bat dela, zer ikusi ote du orduan, beste euskal
|
etxea
sortu nahi duten pertsonen ideologian. Eta azkenik, zer dira euskaldunak harentzat? 26
|
|
|
1912ko martxoaren 30ean euskal
|
etxea
sortzearen ametsa aurrera ateratzea lortu zuten13, horretarako lehenengo batzarra Club Españolean eginez. Bilkura horretan, beste gauzen artean, euskal etxearen izena erabaki beharrean aurkitu ziren:
|
|
|
euskal etxe berria EAJren ideologiatik sortutako euskal etxe bat izango zela. Hori ikusita, Euskal Erria euskal
|
etxea
sortu zutenen ideologia nolakoa zen azaltzea beharrezkoa izango litzateke. Horrela, Bilbaok egindako interpretazioa kritikatu ahal izango dugu, onerako zein txarrerako ere.
|
|
|
Gure ustez, ezin dezakegu esan Euskal Erria euskal
|
etxean
sortu zen ideologia abertzaletasun aranista zenik, bertan aurki ditzakegun bazkideek ideologia oso heterogeneoa baitzuten. Hori erakutsi nahian, adibide gisa Parrabere, Basaldua eta Aramendiren ideologien azalpen txiki bat egitea ondo etorriko litzateke.
|
|
|
1851ko Konkordatuak 1845eko Konstituzioaren konfesionaltasuna sendotu zuen erlijio katolikoa «beste edozein kultu baztertuz, Espainiako nazioaren erlijio bakarra» zela esatean. Erlijio tokien ondareari dagokionez, emakumezko eta gizonezko erlijiosoen
|
etxeak
sortzeko aukera ezarri zen, baita existitzen ez ziren tokietan seminario kontziliarrak sortzeko beharra ere. Baina, are eta garrantzitsuagoa izan zena, 41 artikuluaren arabera, Elizak etorkizunean mota guztietako ondasunak eskuratzeko eskubide osoa zuen, titulu juridiko ororen bidez9.
|
|
2011
|
|
|
Zaitegiri iruditu zitzaion 1955eko urte amaieran Guatemalatik aberrira itzultzeko ordua joa zela; Euzko Gogoa barnean behar zela argitaratu eta zabaldu, batez ere zabaldu, arazo handiak baitzituen erbestetik barnera sarrarazteko. Horretaz gainera, Euskal Idazleen Elkartasuna eta Euskal
|
Etxea
sortzeko asmoak ekarri zituen, eta dirua ere bai. Demagun J. A. Agirreren babesa ere bazuela; babes hori zenbaterainokoa zen zehaztera jo gabe, ekonomikoa behinik behin apenas!?.
|
|
2014
|
|
|
Berandura arte eutsi zioten edonola ere Bidankozeko neskatoek Mauleko lanbideari: 1891n Garro
|
etxean
sortutako Donata Jimeno Ornat, esaterako, han ibili zen, eta Ornat etxean hamarkada berean jaiotakoren bat ere bai, Gotzon Pérez Artutxek jaso duenez. Zoritxarrez aspaldi joan zaizkigu emakume haien aurreko espartingile bidankoztarrek Maulen edo Maulerako bidean erabilitako hizkuntzaz hitz egin zezaketen lekukoak.
|