|
2000
|
|
|
Herri industrializatuetan, gero etagehiago, emakumeak gehiengo zabala dira langabetuen zerrendetan, soldata txikietan, kualifikazio eskasean, kanporaketa sozialean, prozesu produktibo tailoristetan, eta ezkutuko edo murgildutako ekonomian. Aldiz, Hirugarren Munduan bideratutako industrializazio prozesuetan, zonalde frankoetan edo enpresa makiladora horietan, 15 eta 25 urte bitarteko
|
emakumeak
modu masiboan erabiliak izaten dira, inolako eskubide sozio-politikorik gabe eta ikaragarrizko lan baldintzak eta bizi baldintzak ezarriz.
|
|
|
– Kolektiboko
|
emakumeak
modu berezian zaindu behar ditugu –esaten du Antxonek– Zintzoagoak dira eskutitzak idaztean, eta gainerakoan berdin. Ikusi besterik ez dago bisitetako kabinetan emakume eta gizonezkoen proportzioa.
|
|
2001
|
|
|
Kokoteraino. Etaemakume gisa hau nola bizi dudan, edo
|
emakume
modura besteaz zer pentsatzendudan, edo emakume naizenez... Iruditzen zait amaierarik ez duen joko bateanharrapatu nautela.
|
|
|
Eta argitaratzekoa, eta saltzekoa... eta ni ere idazlenaizela aldarrikatzekoa. Eta horrekin batera, nagia sartzen zait... ze, idazten badut, berriro esplikatu dut,
|
emakume
modura zergatik idazten dudan, eta zergatikdiren nire pertsonaiak emakumeak eta zergatik irakurtzen duten emakumeekgizonezkoek baino gehiago... Nik ez dakit hori guztiaz.
|
|
2002
|
|
|
Era berean, autore horien proposamenei jarraituz, guztiz beharrezkoa da garaihartako emakume kapareak beren gizartearen errealitatearen barnean aztertzea. Etazentzu horretan, ez zaigu erabilgarria iruditzen, emakume kapareak beren generoaren perspektibaren baitan bakarrik aztertzea, norbanako
|
emakume
modura batezere, Antzinako Erregimeneko gizarte korporatibo eta estamentalean murgildurikzeudenean, eta etxearen baitan zuten eginkizuna ulertu nahi dugunean. Ulertu beharduguna honako hau da, alegia, zer esan nahi zuen emakume kapare eta etxe batenpartaide izateak Gipuzkoako Antzinako Erregimenean; eta horrelaxe ulertukodugu, zer gizarte zentzu zuen genero femeninoak konfigurazio hartan.
|
|
2004
|
|
|
Ez dugu jakingo zergatik bueltatu zen. Endurance ere, segurutik, beste hainbeste
|
emakume
moduan, halako egoeratara ez delako bat batean ailegatzen, poliki, ia konturatu gabe baino, hain da zaila bertatik ateratzea. Egunero irain bat, beste gutxiespena.
|
|
|
“Beraz, biek bihotz gutxiegitasunaren eta disfuntzio sistolikoaren pronostiko bera badute, emakumeak heriotza tasa txikiagoak ditu asaldura bera duten gizonezkoek baino”, erantsi du. Ikerketa hori egin arte, oker onartzen zen gizonetan gertatzen ziren aldaketak
|
emakumearengan
modu berean gertatzen zirela. Sellés en arabera, bihotz gutxiegitasuna “orain arte oso aztertutako patologia zen saiakuntza klinikoetan, emakumeak eta adinekoak baztertzen zituzten edo gutxieneko ehunekoak zituzten”.
|
|
|
Liskar bat baino gehiago izan nuen kontu hura zela eta. Amaz pentsatzen nuen eta amorrua ematen zidan inork
|
emakumeez
modu horretan hitz egiteak. Emakumeak babestu egin behar dira.
|
|
2007
|
|
|
Mexikon, Ciudad de Juarezen desagertu eta hildako emakume eta neska gazteen kasua, horren adibide askotako bat da. Ehundaka
|
emakume
modu sistematikoan erailak izaten ari dira azken urteotan Ciudad de Juarezen; 4000 emakume hilak edota desagertuak azken 10 urtetan. Emakume horien egoera gertutik ezagutzeko, hildako bi emakume gazteren amen testigantzak entzuteko aukera izango dugu.
|
|
2009
|
|
|
Baina, honen jakitun naizen eta eskertzen dudan aldetik, neure egin nahi dut Virginia Woolf-en uste hura: emakume idazleak libre izango dira idazten hasi eta
|
emakume
modura ari diren edo ez beren buruari galdetzen ez diotenean." Doris Lessing Amerikako Arte eta Letren akademiko eta Amerikako Estatu Batuetako Arte eta Letren Institutu nazionaleko kide zen. Honetaz gain, Royal Society of Literature ko ohorezko kide ere bazen.
|
|
|
Gizonek eta
|
emakumeek
modu diferentean bizitzen dute ama edo aita bihurtzeko esperientzia, eta ondorio desberdinak ditu batzuentzat zein besteentzat. , ikerketek aditzera ematen dute amatasunak emakumeengan duen inpaktua, positiboa zein negatiboa, aitatasunak gizonengan sortzen duena baino handiagoaizaten dela.
|
|
|
Gizon eta
|
emakumeek
modu ezberdinean espresatzen dute sentitzen dutena. Emakumeek hitz egiteko joera duten artean, gizonek isolamendura eta arazoak bakardadean konpontzera jotzen dute.
|
|
|
Oro har, honen guztiaren ondorioz emakumeentzat oso erakargarria ez dengiro maskulinoa sorrarazten da. Horren harian, elkarrizketatutako emakumerenbatek
|
emakume
modura bakardadea sentiarazten duela esan zuen.
|
|
|
Gainera, hainbat elizgizon xiitek homosexualak izan dituzte hizpide azkenaldian sermoietan. Kerrada barrutiko elizgizon Shaik Sadek al Zairrek, esaterako,?
|
emakumeen
moduan janzten diren maritxuen, gaineko kezka azaldu zien sinestunei joan den astean.
|
|
2010
|
|
|
Hori bai, guztiz berria izateak askatasuna ematen du". Askatasun horretaz baliatuz, ahalik eta jende gehien parte har dezakeen dantza sortu zuten, gizonak eta
|
emakumeak
modu berean hartzen dituena. Alegia, XXI. mendeko euskaldunek bezala dantzatu nahi dute.
|
|
|
Ekintzazko laguntza 1.600 milioikoa da, planetan bizi diren 6.000 milioietatik. Urriaren 15ean, gogoan izan behar da
|
emakumeek
modu erabakigarrian laguntzen dutela sektore hori bultzatzen, eta, Landa Eremuko Emakumeen Elkarteen Federazioaren (FADEMUR) arabera, “nekazaritzan diharduten munduko biztanle gehienak direla”. NBEk omenaldia egiten die emakume indigenei ere, nekazaritza eta landa garapena sustatzen duelako, elikagaien segurtasuna hobetzen duelako eta landa pobrezia ezabatzen duelako.
|
|
2011
|
|
|
Eta gogo guztia kendu zidan, esplikatu zidanean nola izan zen bonbardaketa hura, azoka egun batean, Condor Legioko hegazkinek sarraski izugarria egiten zutela, haurrak eta
|
emakumeak
modurik itsusienean garbituz, aitonak eta amonak.
|
|
|
Hori ez da beti gertatzen. Haurdunaldi mota honen sintomak eta tratamendua
|
Emakumea
modu patologikoan haurdun dagoela sinestean, gorputzean aldaketak eragiten dituzten hormona asaldurak gertatzen dira. Beti ez dira denak batera erregistratzen, baina kasu batzuetan gertatzen da:
|
|
2012
|
|
|
Dasilvak mugikorra berriz atera eta, hitz egiteko itxurak eginez, aurpegia estali zuen. Hala ere, iruditu zitzaion
|
emakumeak
modu arraroan begiratzen ziola. Atariko ispilu handian jakin zuen emakumearen harriduraren arrazoia.
|
|
|
1.Estatuek beharrezko neurri guztiak hartuko dituzte, nazio mailan, garapenerako eskubidea gauzatzeko eta, era berean, bermatuko dute, besteak beste, aukera berdintasuna guztientzat, zertarako eta oinarrizko baliabideak, hezkuntza, osasun zerbitzuak, elikagaiak, enplegua eta sarreren banaketa zuzena lortzeko.Neurri eraginkorrak hartu behar dira lortzeko
|
emakumeek
modu aktiboan parte har dezaten garapen prozesuan.Behar beharrezkoa da ekonomia eta gizarte aldaketak egitea zuzengabekeria sozialak ezabatzeko.
|
|
|
a)
|
Emakumea
modu iraingarrian aurkezten duen publizitatea
|
|
|
b)
|
Emakumea
modu diskriminatzailean aurkezten duen publizitatea
|
|
2013
|
|
|
Hala ere, Bennet andereak alaben laguntzaz egin zituen galdera guztiak alferrikakoak izan ziren senarrari Bingley jaunaren deskribapen baliagarri bat ateratzeko.
|
Emakumeek
modu desberdinetan egin zioten eraso; galdera lotsagabekoekin, suposamendu zuhurrekin eta zeharkako susmoekin; baina Bennet jaunak trikimailu guztiok saihesten jakin zuen, eta azkenean andereek Lady Lucas auzokoaren bigarren eskuko albisteak onartzea beste irtenbiderik ez zuten izan. Albisteok ederto mintzo ziren Bingley jaunaz.
|
|
|
Jarrera bertikalek erditzearen mekanika errazten dute, eta aukera ematen diote
|
emakumeari
modu aktiboan parte hartzeko semearen jaiotzan.
|
|
2014
|
|
|
Testuinguru horretan, polisemikoaden genero kontzeptua gizarte antolaketaren printzipio gisa birdefinitua izan da (Maquieira, 2001). Horren arabera,
|
emakume
moduan identifikatuak eta gizarteratuakdiren pertsonak, gizonenak baino diru eta botere gutxiago duten espazio/ zereginetanmantenduak izango dira, nahiz eta, aldi berean, gizonen artean (eta emakumeenartean), klase, etnia, adin, preferentzia sexual eta antzeko faktoreen araberakomailaketak ere gertatu.
|
|
|
Fetitxismo trabestista duenak aktibazio sexual handia eragiten duten fantasia, desira eta portaerak ditu; fantasia eta portaera horiek
|
emakume
moduan janztea dakarte. Gizon heterosexualetan gertatzen da, eta nerabezaroan hasten da eskuarki; emakumeen jantziak eramaten dituen bitartean masturbatu egiten da.
|
|
|
– Autoginefiliarekin (bere burua
|
emakume
moduan hautemateak sortzen duen kitzikapen sexuala).
|
|
|
Gizonetik emakumera iragaten den transexual homosexuala gizonaren gorputzean harrapaturiko
|
emakume
moduan sentitzen da, eta gizonek erakartzen dute. Sexuz aldatu nahiko luke, gizon heterosexualak erakartzeko.
|
|
|
Coco Chanelen jarraitzaile sutsua naiz: iraultzaile hutsa iruditzen zait; ez bakarrik moda munduan, baita
|
emakume
moduan ere. Hark zioen etxetik irten aurretik, ispiluan begiratu eta osagarri bat edo bi kentzeko.
|
|
|
Jatorri ustez matriarkala izanik, tantrismoak ez du inolako mendekotasun eredurik aldarrikatzen, gizon
|
emakumeak
modu beran tratatzen ditu. Tantrismoa ez da dogmatikoa, ez dago sinesmen jakin bati atxikirik, eta, ondorioz, esperientzia pertsonala du oinarri.
|
|
2016
|
|
|
Bera da erasotua babesteko neurriak eskatu behar dituena urruntze aginduak, zigorrak… eta biktimak ez du hori zertan jakin; biktimak gertatutakoa kontatu behar du, besterik ez. Horren adibide da Saholin monjearekin gertatu zena, bi emakume hiltzeagatik kondenatu zuten, baina bost edo sei
|
emakume
modu basatian erasotzeagatik ez zuen zigorrik jaso, eta hori fiskaltzaren errua izan zen.
|
|
|
Beti edo gehienetan egin ditu gauzak bere modura. Eta, hala ere, edo akaso horregatik, gutxi izango dira azken 25 urteetan rock eta poparen munduan hark adina zaharberritu duenik bere diskurtsoa, eta hark adina itzal sortu duenik ingurukoengan; post punk unibertsoko ahots feministatik hasi, piano gotikoen gainean falsettoarekin kantatu eta garai victoriarreko
|
emakume
moduan jantzi eta kantatzetik igaro, eta gai autoerreferentzialetatik haragoko talaia bere eginez gai sozial eta geopolitiko zabalagoei begirada pertsonal bat itsasteko gai izateraino.1992an egin zuen agerpena Polly Jean Harveyk (PJ Harvey izen artistikoz) Dry lanarekin, eta Rid of Me (1993) enblematikoarekin segida eman zionetik, rock underground figura ezinbesteko bihurtu zen. Laudatu eta adoratu.
|
|
|
Bada obulutegian entzima bat, aromatasa izenekoa, beharrezkoa dena gonadotropinen bidez sexu hormonak sortzeko. Entzima horrek FSH eta LH hormonak erabiltzen ditu bere lana burutzeko, bai
|
emakumeak
modu naturalean sortzen dituenak, bai kanpotik artifizialki sartzen direnak.
|
|
|
Hauxe nabarmentzen du Sex and Racism liburuan: ?(...) emakume negroa, esklabotzan, bere burua gutxiesten hasi zen, ez soilik
|
emakume
moduan, baita gizaki gisa ere?:
|
|
|
Hala, errotik ezabatu behar dira emakumeak ikusezin egiten dituzten hizkuntza erabilerak, adibidez, gaztelaniaz maskulino generikoaz abusatzea («los padres» esatea, «las madres y los padres» esan ordez), edo euskaraz jakintzat ematea «17 urteko gazte bat» esapidea gizonezko bati dagokiola («17 urteko mutil bat» esan ordez, «17 urteko neska bat» esapidearen aurrez aurre). Errotik ezabatu behar dira
|
emakumea
modu distortsionatuan ikusgai egiten duten hizkuntza erabilerak. Ez da gizona hartu behar munduaren ardatz edo erreferentziatzat (ez genuke «sufragio unibertsala» esan behar emakumearen eskubidea jasota egon ezean).
|
|
|
3
|
Emakumeek
modu zorrotzagoan eta maizago jasotzen dituzte zigorrak, kontrol handigoa bizi dute eta mugimendu askatasun gutxiago dute. Haienganako jarrera paternalistak eta protekzionistak ere ohikoagoak dira.
|
|
2017
|
|
|
Kontatzen nuen erabaki nuela lanik ez egitea, niretzat gozamena zela umearekin egotea, umeak oso tarte txikian izaten direla txiki eta hori baloratzen ere jakin egin behar dela, eta parekidetasunak ez duela zertan izan umeak lau hilabete betetzen dituenean bi gurasoak lanera hastea. Baina jartzen nuen, aldi berean, nire sentipen feministatik gaizki sentitzen nintzela, senarrarentzat eta umearentzat bizi zen
|
emakume
moduan ikusten nuela neure burua, azkenean irudipena nuela emakume bezala atzera ari nintzela egiten.
|
|
|
«Onartezina dena ez da emakume batek saria jasotzea gizon baten desira asetzeagatik, baizik eta
|
emakumeak
modu esplizituan eskatzea sari hori» idazten du Phetersonek.
|
|
|
Hau da, jaiotzez, berez, biologiaz garela garena bai emakumeak, eta baita euskara ere.
|
Emakumeak
modu bateko jaiotzen gara eta horrek gizartean funtzio batzuk betetzera garamatza kasualitatez ez dirurik, ez prestigiorik, ez botererik, ez publikotasunik ez dutenak.
|
|
2018
|
|
|
Alegia: zientzak dio gure bizimodu soziala kontratu sexual batean oinarrituta balego bezala dela, zeren kontratu horrek ezartzen baitu, batetik,
|
emakumeak
modu ordenatuan eskura eduki ahal izatea, eta, bestetik, lana sexuaren arabera banatuta egotea, halako moldez non emakumeak gizonen mende egongo baitira.
|
|
|
ere. Oro har, prostituzioak
|
emakumeei
modua ematen die diru gehiago irabazteko kapitalismo patriarkalean eskura dituzten beste lanbide gehienetan baino. 1870eko eta 1880ko urteetan, Britainia Handian, Emakumeen Elkarte Nazionalak gaixotasun kutsakorren legeen aurkako kanpaina bat egin zuen, eta azaldu zuten prostituzioa zela ondoen pagatutako lanbidea emakume pobreentzat.
|
|
|
Idazlan honetarako kontuan hartzen ari naizen hiru herrialdeetan, zenbait legeditan, emakumeek oraindik ere debekatua dute kontratu bidez eskaintzea beren gorputz atal sexualak. Nolanahi ere, atal hau idazten ari nintzela, New Jerseyko epaile batek, Baby M kasuan, ebatzi zuen
|
emakumeek
modua izan behar dutela kontratu bidez eskaintzeko beren jabetzaren beste atal bat, uteroa hain zuzen, eta kontratu horretara lotu behar dutela. Amatasun subrogatu esaten zaion horren kontratua berria da, eta emakumeen eta kontratuen inguruko kontraesanen adibide tragiko bat.
|
|
|
Emakumeak esparru zibilean gizonen berdinak balira ere, ezkontza kontratuan sartuz gero galdu egingo lukete posizio hori; baina, berez, emakume bakar batek ere ez du nortasun zibilik, eta, horregatik, ezkontza kontratuak berretsi baino ez du egiten jaiotzetiko sexu desberdintasun naturala. Ikusten denez, Kantek ezkontzaz duen ikuspegi kontraktualean aldi berean adierazten da ez dela baliozkoa Kantek berak egindako baieztapen esplizitua, esaten duena
|
emakumeei
modu, inherentean, falta zaiela posizio zibil bat.
|
|
|
–Protesta errespetuzko bat da, zilegi eta baketsua, gure iritziaren kontrakoa den manifestazio inposatu baten aurrean?. Diotenez,
|
emakumeek
modu askotan parte hartzen dute alardean, eta, beraz, errituan ez dago genero desberdintasunik; baina ez dute begi onez ikusten andreek soldadu gisa desfilatzea,, gizonez mozorrotuta?: –Kantinerak ezin dira gizonezkoak izan, eta soldaduak ezin dira emakumezkoak izan, mandoek edo gameluek zaldien funtzioa bete ezin duten bezala?.
|
|
|
Erandioko Udalak kargu hartuko dio diskoteka bati,"
|
emakumeak
modu laidogarrian" aurkezteagatik
|
|
|
Negozio horrek iragarritako publizitateak Publizitateari buruzko azaroaren 11ko Lege Orokorra ez duela betetzen uste du, lege horren 3 artikuluak ez zilegitzat sailkatzen baititu
|
emakumeak
modu laidogarrian edo diskriminatzailean aurkezten dituzten iragarkiak, haien gorputza edo gorputzaren atalak partikularki eta zuzenean erabiliz sustatu nahi den produktuaz aske dagoen objektu soil bezala, edota emakumearen irudia gure ordenamenduaren oinarriak urratzen dituzten portaera estereotipatuei lotuta aurkeztuta, Genero indarkeriaren aurkako babes integraleko neurriei buruzko abenduaren ... " Lege honen arabera bereizkeriazko jokabidea eragiten duen publizitatea ez zilegitzat joko da, publizitateari eta instituzio publizitate eta komunikazioari buruzko legeria orokorrean ezarritakoarekin bat etorriz".
|
|
2019
|
|
|
Beraz, bikotekideak indar edota botere aldetik pareko daudenean ere, gizonaren eta emakumearen pertsonaiak karakterizatzerakoan, arrazionalismoa eta intuizio femeninoari erreferentzia eginez, maitasuna edota leialtasuna ulertzeko gizonen eta
|
emakumeen
modu ezberdinez hausnartzen dihardu. Halaxe adierazi zion egileak Boulevar irratsaioan Javier Muguruzak eginiko elkarrizketa batean emakumeen eta gizonezkoen maitasun moduen arteko ezberdintasunez:
|
|
|
Beren parekoen beldurrik sentitzen ez duten gizonek errazago onartzen dute emakumea pareko gisa; dena dela, halako gizonek ere gogoko dute Emakumearen mitoa, Bestearena, arrazoi askorengatik; ezin gaitzetsiko zaie, noski, gogo onez ez sakrifikatzea horretatik ateratzen dituzten onura guztiak: badakite zer galtzen duten uko eginez gero amesten duten
|
emakume
moduari, baina ez dakite zer ekarriko dien biharko emakume moduak. Abnegazio handia behar da Subjektu bakar absolutu agertzeari uko egiteko.
|
|
|
Beren parekoen beldurrik sentitzen ez duten gizonek errazago onartzen dute emakumea pareko gisa; dena dela, halako gizonek ere gogoko dute Emakumearen mitoa, Bestearena, arrazoi askorengatik; ezin gaitzetsiko zaie, noski, gogo onez ez sakrifikatzea horretatik ateratzen dituzten onura guztiak: badakite zer galtzen duten uko eginez gero amesten duten emakume moduari, baina ez dakite zer ekarriko dien biharko
|
emakume
moduak. Abnegazio handia behar da Subjektu bakar absolutu agertzeari uko egiteko.
|
|
|
Aurrerago, balio handiagoa emango zitzaion haurrari. Nolanahi ere, haurrak edukitzea, bularra ematea, horiek ez dira jarduerak, baizik natur funtzioak; ez dute inolako proiekturik; horregatik ez dute balio emakumeak bere existentzia harro berrets dezan;
|
emakumeak
modu pasiboan pairatzen du bere destino biologikoa. Etxeko lanei emana dago, besterik ezin duelako uztartu amatasunaren zamekin, eta halako lanek errepikan eta immanentzian giltzapetzen dute; berdin berdin egiten dira eguna joan eta eguna etorri, ia ezertxo ere aldatu gabe mende batetik bestera; ez dute ezer berririk ekartzen.
|
|
|
Nolanahi ere, taxu horren pean,
|
emakumeak
modua ematen dio gizarteari kosmosarekin eta jainkoekin komunikatzeko, nahiz eta haiengandik urrunduta dagoen. Beduinoen eta irokesen artean, orain ere emakumeak segurtatzen du soroak emankorrak izango direla; antzinako Grezian, lurpeko ahotsak entzuten zituen, eta haizearen eta zuhaitzen mintzaira aditzen zuen:
|
|
|
Emakumeen magia guztiz otzandua dago familia patriarkalean.
|
Emakumeak
modua ematen dio gizarteari bere barnean indar kosmikoak txertatzeko. Mitra Varuna lanean, Dumézilek seinalatzen du bai Indian eta bai Erroman bi era dituela gizonezkoen botereak bere burua berresteko:
|
|
|
Inguruan jartzen dituen belusari, zetari, portzelanari esker,
|
emakumeak
modua izango du asetzeko, partez behintzat, bizitza erotikoak normalean gogobetetzen ez dion sentsualitate oratzaile hori; bere nortasunaren adierazpidetzat ere hartuko du dekoratu hori; berak aukeratu, fabrikatu,, aurkitu, ditu altzariak eta apaingarriak, eta berak atondu ditu simetriaren kezkak toki garrantzizkoa izan ohi duen estetika baten arabera; halakoek bere irudi singularra itzultzen diote, eta bere bizi maila islatzen gizartean.
|
|
|
Emakumea neke askotatik libratuko litzateke baldin eta gizonak arrastaka eramango ez balitu amodio saioa borrokatzat hartzea dakarkioten hainbat konplexu: hala balitz,
|
emakumeak
modua izango luke ohea borrokatoki gisa ez ikusteko.
|
|
|
Senatus consultum velleianuma aldatu egin zen: aurrerantzean,
|
emakumeak
modua izango zuen bitartekari izateko besteren alde, baina zuen inolako kontraturik egin senarraren izenean; dotea, berriz, besterenezina zen: haurren ondarea zen, eta emakumeak ezin zuen erabili ezertarako.
|
|
|
–Alaba galdua? esamoldeak oihartzun ilunak pizten ditu; gizon askok galbidean ibiltzearekin amesten dute, baina ez da hain erraza, Gaizkia ez baita aise eskuratzen irudi positibo batean, eta deabrutua bera ere beldurtu egiten da bere krimen gehiegizkoak direla kausa;
|
emakumeak
modua ematen du arrisku handirik hartu gabe meza beltzak egiteko eta Satan gogora ekartzeko, baina zehazki gonbidatu gabe; emakumea gizonen mundutik baztertuta dago: hari dagozkion ekitaldiek ez dute zinezko ondoriorik; hala ere, gizaki bat da, eta giza legeen kontrako matxinada ilunak egin daitezke haren bitartez.
|
|
|
Naturala da ez saiatzea bere kasa sortzen munduko bere tokia, edo apenas saiatzea. Gizartean berdintasun ekonomiko erabatekorik ez dagoen bitartean, eta ohiturek
|
emakumeari
modua ematen dioten bitartean emazte eta maitale gisa gizon jakin batzuen pribilegioez baliatzeko, bada, arrakasta pasibo baten ametsak iraungo du emakumearengan, eta horrek galga emango die haren lorpen propioei.
|
|
|
bat behar du, oraindik zirriborratu ez den forma baten lanketa, sistema klitorikoa ere barnean hartzen duena; denbora luzea behar izaten da osatzeko, eta, batzuetan, ez da sekula lortzen halakorik sortzea. Harrigarria da
|
emakumeak
modua izatea bi zikloren artean aukeratzeko: batak gaztetako independentzia luzatzen du; besteak, berriz, gizonarentzat eta haurrarentzat izatea dakarkio.
|
|
|
Stendhalek haurra zenetik maite izan zituen
|
emakumeak
modu sentsualean; haiengan proiektatu zituen nerabezaroko asmoak: gogoko zuen imajinatzea nola salbatzen zuen arriskutik emakume eder ezezagun bat, nola horri esker bereganatzen zuen haren amodioa.
|
|
|
bat kexu zen gorputzarengatik bakarrik maite zutelako, kontuan hartu gabe zeinen argia zen; beste bat, berriz, soilik adimena estimatzen ziotelako, haragizko erakarmena sekula aintzat hartu gabe. Kasu horretan ere,
|
emakumeak
modua izango badu gizona bezala maitemintzeko, hau da, bere izate bera auzitan jarri gabe eta aske, ezinbestekoa da emakumeak pentsatzea gizonaren berdina dela, eta halaxe izatea modu konkretuan: ezinbestekoa da emakumea kemen berberarekin engaiatzea bere ekinetan, eta hori, ikusiko dugun bezala, oso gutxitan gertatzen da.
|
|
|
Amonak, kriseilua hartuta, buruaz jarraitzeko keinua egiten dio gazteari, eta badoaz izoztutako bidexkatik barrena, bata bestearen atzetik etxola aldera, hitzik trukatu gabe.
|
Emakumeak
modu horretan argi ematen du aditzera berak apopilo bakar batekin nahikoa eta gehiegi duela, maizter gehiagoren bisitak sufritu behar izateko ere. Ondoren, lastoa baztertu tranpola agertu arte, eta bertan kolpe parrastada neurtua.
|
|
|
Erantzunnahi dugun hurrengo galderak, haurrek egindako irudiak kontuan hartzea eskatzen du. 10 urteko haurrek informatikaria imajinatzen dute
|
emakume
moduan. Eta, zeren araberakoa da hori?
|
|
|
" Irakurtzen gaituzten moduak eragiten digu.
|
Emakume
modura irakurtzen gaituzte, baina ez emakume modura bakarrik: beti zara emakume gehi beste zer edo zer.
|
|
|
" Irakurtzen gaituzten moduak eragiten digu. Emakume modura irakurtzen gaituzte, baina ez
|
emakume
modura bakarrik: beti zara emakume gehi beste zer edo zer.
|
|
|
" Hamar urterekin bertso eskolan hasi nintzenean ume modura irakurtzen ninduten, eta garbi daukat noiz sentitu nuen lehen aldiz
|
emakume
modura irakurri nindutela. Bertso eskolako irakaslearen begietara sentitu nintzen lehen aldiz emakume.
|
|
|
Lehen aldiz ikusi nuen neure burua rol horretan: gizonentzat erakargarria den
|
emakume
modura, ni zerbait sexuatu bezala. Hori berria zen niretzat, eta ohartu nintzen zenbat gauza mugitzen ziren.
|
|
|
Ezertan ere ez.
|
Emakume
modura irakurria izateak ez dit eragin bertsotarako orduan. Uste dut gauza pertsonal bat dela, baina oso gutxi edo batere ez zait inporta izan kanpo irakurketa.
|
|
2020
|
|
|
Hala ere, ez du etsi nahi. Ematen du tratu txarrak jasaten dituzten zenbait
|
emakumeren
moduan jokatzen ari dela Urkullu. Jipoiak, burlak, mehatxuak jasan eta jasan, baina ez dute gizona utzi nahi, hamaika arrazoirengatik:
|
|
|
Hortaz,, gizon emakume? kategoriek zentzua dute, hau da, jendea gizon edo
|
emakume
moduan identifikatzen da funtzio sozio-politiko eta ekonomikoa dutelako kategoria horiek (miopea izatea ez bezala). Eta funtzio hori zein da?
|
|
|
Testigantzak biltzeko galdetegi bat prestatu du Emakumeen Txokoak, eta beren bizipenak partekatu nahi dituzten
|
emakumeek
modu anonimoan egingo dute ekarpena. Testigantza emateko fitxa eskuragarri dago hemen.
|
|
|
Besteek pentsatuko dutenari beldurra... hor zagon norbere kartzela! Edertasun ereduak eta askatasun pertsonala, sexuala eta esango niken
|
emakume
moduan hazten gaituztenei bereziki. Espezialitatea besteentzat eder, egoki, zaintzaile izatean datzala.
|
|
|
|
Emakume
moduan agurtu duzu?
|
|
|
Ez tipoa ergela izatea edo matxo kaikua, ez,
|
emakume
moduan agurtu dudala.
|
|
|
Nire ustez, gizon horrek sarritan hitz egiten zien
|
emakumeei
modu desegokian.
|
|
2021
|
|
|
Aldi hartan asko hitz egin zen gure armen porrotak egozten zitzaizkion aurpegi zurbileko buruzagi misteriotsuaz. Indiar
|
emakumeen
modura ibiltzen zen zaldiz, zangalatrau, hegal zabaleko gizon kapela bat eta pontxo ilun bat jantzita. Geroago, oparotasun handieneko garaian, urrez brodatua izaten zen pontxo hori, eta Don Antonio de Leyva gizajoarena izandako ezpata erabiltzen zuen.
|
|
|
Frantziako kontrazepzioaren kontrako legea, luzaz, Europako zorrotzena izan da. Testuinguru horretan, milaka
|
emakumek
modu klandestinoan abortatu behar zuten, baldintza higuingarrietan. Beraz, garai hartan militante neomalthusianistak basektomia defendatzen hasi ziren emakumeek abortatzea saihesteko.
|
|
|
Berdintasun berdintasuna, lanean inor diskriminatua izan ez dadin sexuagatik, sindikatu bateko kidea izateagatik edo beste zernahi zirkunstantzia pertsonalengatik. Berdintasun berdintasuna,
|
emakumeei
modua emango diguna gizonek adina kobratzeko gure lanaren truke. Kristalezko sabaiak eroriko ahal dira 2021ean, lurra beira zati txiki gardenez beterik!
|
|
|
Zuk egin duzu aldaketa; zuk onartu duzunean zeure burua, badakizunean zein zaren, aldaketa egina dago. Nik nahi banuen
|
emakume
moduan tratatua izan, zer egin behar nuen armairutik irtendakoan. Utzi nuen ile luzea, hasi nintzen hormonak hartzen, eta abar.
|
|
|
" Bizi behar duzu ez dakit zenbat denboraz emakume bezala". Eta zer da
|
emakume
moduan joatea. Nik nahi badut txandalarekin eta sudadera batekin joan, hori ez da emakume izatea?
|
|
|
Trantsitua gizarteak ere egin behar du, begirada trantsitua, ni nola ikusten nauten, nola tratatzen nauten. Gu oraindik behartuta gaude, nahi dugulako
|
emakume
modura ikus gaitzaten, bizarra kentzera, gonak eramatera, margotuta joatera eta, ahal bada, gorpuzkera bat edukitzeko hormonak hartzera, titiak hazteko. Eta, berez, emakumea izatea ez da titiak edukitzea:
|
|
|
Oso bitxia litzateke gizon batek emakume bat jipoitu eta hurrengo egunean joatea paperak aldatzera esanez bera emakumea dela; hasteko, bitxia izango litzateke. Legearen kontra agertu diren horiek ez gaituzte
|
emakume
moduan ikusten, kito; hori da.
|
|
|
Ze gogorrak garen askotan geure buruarekin, ezta? Gutariko gehienak, oro har, eta
|
emakumeok
modu basatian. Nik, adibidez, begira ze esaldi gogorra idatzi dudan, ez naizela inor.
|
|
|
⣠Ni entzule moduan. Batzuek
|
emakume
moduan defendatu behar dela, eta beste batzuek eztagoela onartzerik esaten dituen gauzak, eta borroka feministarentzat kalterako dela, eta hola. â³ Joe, ba emakume hori izango da mundu zabalean oraintxe dagoen disidente ezagunena eta... haundiena.
|
|
|
Hala izanik, errezeloa diote aldaketari: " badakite zer galtzen duten uko eginez gero amesten duten
|
emakume
moduari, baina ez dakite zer ekarriko dien biharko emakume moduak" (I: 18).
|
|
|
Hala izanik, errezeloa diote aldaketari: " badakite zer galtzen duten uko eginez gero amesten duten emakume moduari, baina ez dakite zer ekarriko dien biharko
|
emakume
moduak" (I: 18).
|
|
|
Era horretan, askatasun fisiko, moral eta zibila lortuz, dependentzia gainditu eta bere buruaren gaineko boterea zuen norbanako burujabea izango zen. Esan nahi baita, ama eta emazte ona, hori baitzen hiritar izateko
|
emakumearen
modua. Bide horretan, gerora landu ziren lan lerroak marraztu zituen Wollstonecraftek:
|
|
|
Gero eta gehiago dira generoak zenbait osasun egoeratan duen eragina aztertzen duten ikerketak eta, hain zuzen, OSAGAIZ aldizkariaren zenbaki honetan argitaratzen dugun artikulu batean irakurri daitekeenez, EAEko
|
emakumeek
modu larrian eta ez programatuan ospitaleratuak izateko arrisku handiagoa dute ondorengo arrazoi hauengatik: hipertentsioa, bihotzeko angina, disritmia kardiakoak, bihotz gutxiegitasuna eta aterosklerosia.
|
|
2022
|
|
|
putakeriak (egin), putakerietan (ibili). Ezaguna da putanga hitza ere, izen edo adjektibo modura
|
emakumeei buruz
modu gaitzesgarrian erabilia. Atzizki txikigarri hori, NGA delakoa, beste eratorri batzuetan ere ezaguna da genero femeninoan:
|
|
|
Azkenik, eta herritar batek grabatutako bideoa oinarritzat hartuta, Beatriz Eva Roman modu aski esanguratsuan ondorioztatzen du ertzainak" ez duela jakin izan azaltzen nola den posible
|
emakumeak
modu horretan heltzea (eskumurturretatik) besoak altxaturik bazituen paper batzuekin. Grabazioan ez da ikusten ere aipatzen den bularreko kolpearen unea.
|
|
|
Nobleziako maskulinitateak emakumeen gaineko autoritatea zuen etxean, nahiz eta
|
emakumeek
modu aktiboan parte hartzen zuten noblezia elkarrekin lotzen zuen aliantza sarea egin eta mantentzen; hain zuzen, Jane Austen en nobelek modu maitagarrian egiten dute estrategia horien disekzioa.
|
|
|
Haatik, emakumeek genero ordenari zuzendutako desafioak ez ziren mugatzen boto eskubidearen aldeko mugimendura, horrek helmen mugatua baitzuen. Nobleziako eta erdiko klaseko
|
emakumeek
modu aktiboan parte hartu zuten arau moralen eta etxeko ohituren erreforman XIX. mendearen hasieran, eta horrek argi eta garbi egiten zien aurre nobleziako gizonen eskumen sexualei. Halaber, fabriken sistema garatu ahala, langile klaseko emakumeek aurka egin zioten gizonekiko zuten dependentzia ekonomikoari.
|
|
|
Ikerlariak etnografia xehea egin zuen gizon zahar eta gazteagoen aldian aldiko erretiroen inguruan. Gertakari horren baitan, espirituen munduarekiko harremana aldatu egiten zen,
|
emakumeak
modu erritualean ekiditen ziren, eta tokiko gizartearen barne gatazkak baretzen ziren. Ehiza bidez lortutako haragi keztatuaren banaketa zeremoniaren zirrarak ematen zion amaiera.
|
|
|
Egitera noana ez da txiste bat, baizik eta gauzari zuztarretik heltzea, hitzaren zuztarretik hasirik. Parekidetasuna da, neretzat, kidearen parean ibiltzea, eta hori oso zaila dago gizon
|
emakumeak
modu ustez estuenean elkarganaturik dauden giza erakundean; hau da: bikotean.
|
|
|
Honela zioen, adibidez: "
|
Emakumeak
modu razionalagoan hezi arte, giza bertutearen aurrerabideak eta ezagutzaren hobekuntzak etengabeko galgak izango dituzte". 5
|
|
|
Lekua testuinguru geografikoaz gaindi doa, eta kultura espazioarekin uztartuz, mundu ikuspegi jakin batean kokatzea dakar. McDowellen hitzetan (2000), geografia feministak dio gizonak eta
|
emakumeak
modu desberdinean kokatuta daudela munduan, eta bizi diren lekuekin duten harremana ere desberdina dela; eta desberdintasun horiek emakumea gizonarena baino beheragoko postu batean kokatzen duten desberdintasunen ondorio direla, non zapalkuntza jasaten duen hainbat espazio eta denboratan. Hortaz, prozesu sozioekonomikoek, politikoek eta ingurumenekoek, bizi garen lekuak ez ezik, gizonen eta emakumeen arteko harreman sozialak sortzeko, erreproduzitzeko eta eraldatzeko moduak aztertzen dituen geografia da generoaren geografia.
|
|
|
Lodifobiak eragin handiagoa du emakumeengan. Lodifobiak genero guztiei eragiten die. Hala ere, gaiari buruz berba egiteko, beharrezkoa da espazio ez mistoak sortzea,
|
emakumeoi
modu desberdin batean eragiten digu eta. Azken finean, kontrol mota bat delako.
|
|
2023
|
|
|
Indarkeria matxista hizpide izan zuten atzo Eusko Legebiltzarrean. Iruditeria berriz eraiki, eta indarkeria mota hori jasan duten
|
emakumeak
modu koordinatuan nola lagundu behar diren erakutsi behar dela azpimarratu zuen Nerea Barjola ekintzaile feministak. Eusko Legebiltzarreko Berdintasun batzordean jardun zuen, krisi zentroei buruzko gogoeta eskatuta, EH Bilduren eskutik.
|
|
|
|
Emakume
moduan erregistratu zintuzten soldadutza ez egiteko.
|
|
|
" Erakundeetatik egin behar dugun lehenengo gauza da entzutea eta aitortzea.
|
Emakumeok
modu berezian bizi ditugu gure herriak eta hiriak, eta aitortza hori ez da egiten. Ikusi besterik ez dago kaleek eta plazek zer nolako izenak dituzten(...) Bestetik, esan didate herri honetan hiritarren %26 hirugarren adineko jendea da.
|