|
2000
|
|
|
Poema hori irakurrita, nor ausart liteke negar egiten, nor jar liteke malkoa idazten? Gizaki bakarra
|
dago
munduan hori irakurrita malkoa errebindika dezakeena: beste poeta bat.
|
|
2002
|
|
|
Ez? Baina ba ote
|
dago
munduan unibertsitaterik gabeko hizkuntza normaldurik. Posible ote da hizkuntzaren normalizaziorako beste eredu bat asmatzea?
|
|
|
Horrela zioen euskalgintzako aditu horrek Unescoren" Desage rtzeko Arriskuan
|
dauden
Munduko Hizkuntzen Atlasa" izeneko txostenaren inguruan antolatutako (Euskaldunon Egunkaria,).
|
|
|
1978an Iranen iraultza islamikoa gailendu zenean, Persiako Golkoan barrena—hantxe
|
daude
munduko petrolio erreserben bi heren— hedatuko zela zirudien. Iraken, petrolioa ren bidez lortutako baliabide ugariek armada boteretsu bat eraikitzea ahalbidetu zuten.
|
|
2003
|
|
|
Horren ondorioak aurreikusteko modukoak ziren etabe rehala agertu zaizkigu. Ikusi bestela nola
|
dagoen
mundua. Izan ere, baliabideak neurriz gora ustiatzeak arriskugo rria ekarri dio naturari:
|
|
|
Parisen, 2001eko azaroaren 2an eginiko bileran, Konferentzia Orokorraren 31 Bilkuran, han ordezkaturik
|
zeuden
munduko nazioek aho batez Adierazpen hau onetsi zuten, eta Adierazpen hori hari harira datorkio egiten ari garen azterketa eta gogoetari.
|
|
2005
|
|
|
Nafa rroatik idazten dut, badakit. baina aurtengo pozetako bat, niretzat, Patxi Huarteren De re rum naturalibu ru aren argitalpena izan da. Pertsonaien atzean
|
dagoen
mundua ren ikusmira oso hurbila egiten zait. Patxik astero edoha rritzen nau.
|
|
|
EuskalHe rria ren ekialdeko periferia da, baina erreala da, Gipuzkoako barne sakoneko parajeak bezain egia, hori bai, euskaragabetua. Aldaketa horren gainean bermaturik, Armendariz Obabaren muinaz jabetu da, baldin eta muinean
|
dagoena
mundu ruraleko mentalitatearen krisia bada, mundua ulertzeko molde zaharren txokea, kanpotik datorkiongiza rte modernoa ren proposamen eta eraginekin. Atzeko paisajea hori dela emanez gero, agertoki horretako gertaerak eta pertsonaiak Obabakoak berak dira.
|
|
|
8 Ikuspuntu filosofiko analitiko batetik Nelson Goodman izan da modu tematienean ahalegindu dena edozein esentzialismo eta errealismo metafisiko arbuiatzen, ondoren mundu anitzen ikuspegi propioa aurkezteko. Goodmanen ustez, teknozientzian zein artean, eguneroko bizitzan eta, jakina, fikzioan ere bai, era ugari
|
dago
munduak eraikitzeko, zeren horiek, munduak, ez datoz kutxa batean aldez aurretik eginda. Alderantziz, munduak guk egiten ditugu (ikus Goodman 1978, batez ere I. eta VII. kapituluak, eta Goodman 1954ren hitzaurreak).
|
|
|
Uda batean Venezian aste osoa igaro genuen. Zinez, hiri ederrak
|
daude
munduan eta horien artean Venezia ez azkena. San Markos Plaza bezalakorik gutxi.
|
|
|
Munduko lau hegaletan bizi izan naiz baina niretzat ez
|
dago
munduan Elgoibar bezalako herririk. Hor jaio nintzen eta hemeretzi urte arte hortxe bizi izan nintzen.
|
|
|
Blogak hori dira, norbanako eta kolektibo ezberdinek sortutako informazio jario berria. Kazetaritza tradizionala dardara batean
|
dago
mundu osoan, eta Euskal Herria ere ez da salbuespena.
|
|
2006
|
|
|
2 artikulua.Txina bakarra
|
dago
munduan. Bai kontinentea bai Taiwan Txina bakar baten zatiak dira.
|
|
2007
|
|
|
sezesioa legeztatzeak nazioartea kaosera amilduko luke. Egun, 1.500 etniatik gora
|
daude
munduan eta 200 estatu baino gutxiago. Estatu gehienak, jarraitzen du Artetak, etnia bat baino gehiagoz osaturikoak dira eta etnia gehientsuenak ere estatu bat baino gehiagotan banandurik daude.
|
|
|
Baina ez diogu Bieterri deitu. Ez
|
dago
mundu mailako adierazpenik, komunikazio globala eten egin da. Keith Johnsonek berriro ere egingo digu horrelako bat.
|
|
2009
|
|
|
Bakearen Nobel Saria Suedian eman eta erabakitzen da eta oro har Europak ematen duen saria dela esan daiteke, bertako balio eta ikuspegien arabera eta askotan kontinentean agintzen dutenen behar geopolitikoak oso kontuan harturik. Europak ematen du, beti ere kontinente honetako ipar mendebaldeko estatu txiki, hotz, aberats eta zibilizatuen —han non Ongizatearen Estatuak bere maila gorena erakutsi duen— eremuan
|
dauden
mundu ikuskerak gailentzen direla.
|
|
2010
|
|
|
Mundu mailako ekosistema horren dinamiken ondorioz, fenomeno horiek indartzen dira eta zirkulu bertutetsu batera daramate: geroz eta kontsumitzaile eta beraz kutsatzaile kopuru handiagoa
|
dago
mundu finalizatu batean. Aukeratutako eszenatokia mota batekoa ala bestekoa izan, hazkunde nabarmen horrek sistemaren porrota dakar.
|
|
|
Egileek espero dute eztabaida horrek kontzientzia hartze bat eragingo duela: ziur
|
gaude
munduko ingurugiroaren muga materialen eta lurraren baliabide ustiapen ez arrazoituak sor ditzakeen ondorio tragikoen kontzientzia hartzea ezinbestekoa dela gizakien jarreren eta ondoren gizarte osoaren egituraren erabateko berrikuspenera eramango duen pentsatzeko modu berriak ager daitezen.
|
|
2012
|
|
|
Ildo horretatik, Paul Austerri, Gizona ilunpean liburua aurkezten ari zela, elkarrizketa batean entzuna diot hurrengoa: " bakarrik
|
gaude
munduan, eta gizartean bizi gara. Gizartearen, gurasoen produktu gara, hizkuntza bera ere besteengandik ikasten dugu.
|
|
2013
|
|
|
Prinzek, adibide asko eta asko emanez, erakusten digu zer nolako aniztasun morala
|
dagoen
munduan: morala ez da bakarra, kulturaren arabera moral desberdinak sortzen dira.
|
|
|
Notizia dira poesiaren alde egiten diren ahalegin guztiak, Susakoen Munduko Poesia Kaierak egitasmoa notizia den arrazoi beragatik:
|
gauden
munduan gaudela, bizi ditugun arazoek itota garen honetan, argitaletxe txiki batzuek poesia aldarrikatzea notizia baita, hainbat lagunen ametsezko borondate irmo ezkutua eta, neurri batean, alferrikakoa, lehen lerrora ekartzen digulako.
|
|
2014
|
|
|
Interneteko sare sozialetan edukia hedatzen dugunean, eduki hori hedatzeaz gain, jendeak irakurtzea (edo ikustea) bilatzen dugu. Helburu berarekin milioika pertsona
|
dago
munduan, baina irudiko luke askorentzat Twitterreko eta Facebookeko RT eta Like kopuruak markatzen duela eduki baten kalitatea. Neurgailu horiek duten helburua horixe da, atxikimenduan oinarritutako arrakasta neurtzea.
|
|
2019
|
|
|
Patio batera ematen duten leihoak dituzten etxeetan zaila da iluntasunetik bizilagunen argietara begira ez gelditzea, zutik, berokia kendu gabe. Zaila da voyeurismoari ezetz esatea, jendez beteta
|
dagoen
mundu batean bizi gara. Ez da gure errua.
|
|
2020
|
|
|
Nik ez dut ulertzen literatura bat ez
|
dagoena
munduari lotua. Nik idazten dudan guztia dago bizi dudan eta bizi naizen mundu horri lotua.
|
|
|
Biraketa horren adierazgarri esanguratsua izan zen eboluzioaren ‘trantsizio nagusien teoriaren’ arabera, biziaren antolakuntza hierarkikoa eboluzioaren emaitza gisa ulertzen da, eta ez aldez aurretik emana
|
dagoen
munduaren antolakuntza gisa. Mundu bizidunean dauden mailak zelulak, organismo zelulaniztunak, taldeak... eboluzioz agertu dira, eta trantsizio nagusien teoriak erakusten du Lurreko bizia maila guztietan soziala dela, indibiduo guztiak ulertzen direlako unitate txikiago eta aurretik bizitza librea zutenen eraketa baten ondorio gisa (Okasha 2019).
|
|
|
Kooperatibismoa etengabeko eraldaketarako tresna da, ez dezagun determinatu kooperatibismoa esperientzia konkretu batean, edo esperientzia ezagunenek izan duten ibilbidean. Kooperatibismo esperientzia asko
|
daude
munduan, eta denek oinarri bera daukate: langileen mugimendua eta antolakuntza praktikak.
|
|
|
Zentzurik zabalenean, eratu, sostengatu, mugatu eta mehatxatu egiten gaituzte. Erlazionaltasunean eratuta gaude," gure aurrean eta gugandik haratago
|
dagoen
mundu sozialean inplikatuta, behartuta, eratorrita eta sostengatuta gaude" (Butler 2012: 92).
|
|
|
92). Hain justu, besteen esku hartze eta besteekiko jarraitutasun horrek lotzen eta inplikatzen gaitu besteen bizitzetan eta gugandik aurrean nahiz harago
|
dagoen
mundu sozialean. Elkarrenganako ardura dugu, ‘ni’ a neurri batean ‘besteena’ den bezalaxe, ‘besteak’ ere ‘nireak’ baitira hein batean.
|
|
|
Azurmendik egiten dituen ekarpen eta planteamendu horiei gehitu behar zaie, batetik,
|
badaudela
mundua aurrekaririk gabeko eraldaketara eta erabateko ziurgabetasun egoerara daramaten ezaugarriak. Horien artean aipatzen dira, esate baterako:
|
|
|
Agenda politiko berri bat
|
dago
munduan. Herri bat izaten jarraitu nahi badugu, munduan lehiatu eta errentagarriak (sistema kapitalistan) izango diren euskal enpresak behar ditugu, aberastasuna sortu behar dugu (banatu ahal izateko ezinbesteko baldintza) eta berehalako etorkizunean ‘lana’ zer izango den eta gizartean zer funtzio izango duen hausnartu behar dugu.
|
|
|
Zentzurik zabalenean, eratu, sostengatu, mugatu eta mehatxatu egiten gaituzte. Erlazionaltasunean eratuta gaude," gure aurrean eta gugandik haratago
|
dagoen
mundu sozialean inplikatuta, behartuta, eratorrita eta sostengatuta gaude" (Butler 2012:
|
|
|
92). Hain justu, besteen esku hartze eta besteekiko jarraitutasun horrek lotzen eta inplikatzen gaitu besteen bizitzetan eta gugandik aurrean nahiz harago
|
dagoen
mundu sozialean. Elkarrenganako ardura dugu, ‘ni’ a neurri batean ‘besteena’ den bezalaxe, ‘besteak’ ere ‘nireak’ baitira hein batean.
|
|
2021
|
|
|
Baina icebergaren punta baino ez da hori. Uste dut ez dudala esajeratzen esaten badut milioiak (bai, milioiak)
|
daudela
munduan Alardea bezalako telesaila ikusteko prest, erraz jartzen badiegu.
|
|
|
Planetaren ustiaketa, esplotazio ekologikoa jasangaitza dela; Euskal Herriak bi planeta eta erdi behar dituela geure bizierari eusteko. Krisi klimatikoa soziala ere badela, milioika errefuxiatu klimatiko
|
daudela
munduan, kutsadurak eragindako planetaren berotzearen eta desertizazioaren ondorioz euren herrialdeak utzi beharrean.
|
|
|
Geure bizitza normaltasunez aurrera doa, ustez, mundua sutan dagoen bitartean. Jorge Riechmann ekologian adituak dioen bezala, ekologikoki saturatuta eta sozialki erabat elkar konektatuta
|
dago
mundua egun, eta bizi dugun eta bizi gaituen mundu honetan ez dago suterik pareko ibaiertzean. Sute guztiak elkar lotuta daude.
|
|
2022
|
|
|
Gizakia garatzen den mundua mundu humano bat da, objektu oro giza esanahiz zeharkatuta
|
dagoen
mundu bat. (2008 [1947]:
|
|
|
Aipatu prozesuok, gainera, hainbat eta indartsuago dira zenbat eta gazteagoa izan irakasle ikertzaileen belaunaldia. Horrenbestez, gero eta merkantilizatuago
|
dagoen
mundu akademikoan hierarkia sinboliko berriak ezarri dira. Modu horretan, irakaskuntza debaluatu egin da ikerkuntzaren aldean, STEM (Science, Technology, Engineering and Mathematics) multzoko diziplinak nagusitu dira giza eta gizarte zientzien ondoan, eta ingelesa gailentzen doa beste hizkuntzen artean irakaskuntza nahiz ikerkuntza lanetan.
|
|
2023
|
|
|
Zergatik
|
nago
mundu honetan. ETXEBESTE, Malen// Etxebeste, Malen.
|