|
2009
|
|
|
Azalean dabilenak, ordea, uko egingo dio horri maila jasoaren sor marka. Jokabide okerra,
|
dena
den, halakoa, herriaren ahotsa, esanak eta hizkuntzaren sena hortxe daudelako, herriak gozagarri izan dezan beragandik sorturikoa. Hala baieztatu du Zavalak behin eta berriro.
|
|
|
Tamalez, ezin izan du ikusi eskuartean zituen hainbat lanen argitalpena. Besteak beste, adiskide mina zuen Antonio Arrue euskaltzain zenduaren artikuluen bilduma, laster kaleratuko
|
dena
Euskaltzaindiaren babespean. Orobat, Auspoaren azken aleak.
|
|
|
Paperezkoak, alabaina, iraunaldi laburra omen du, teknika berrien mesederako. Hala bada ere, hona hemen, Auspoa bilduma osoan bezalaxe, abagune aproposa, egun corpusaren linguistika deitzen
|
dena
euskal eta erdal tradizio ezin hobeaz hornitzeko. Corpus bat osatzea lortu du Antonio Zavalak bere lanaren bitartez.
|
|
|
Horien guztien editorea izan da.
|
Denak
pasa dira bere eskutik, eta denek daramate bere bermea. Gainera, askok eta askok Zavala bera dute egile.
|
|
|
Horien guztien editorea izan da. Denak pasa dira bere eskutik, eta
|
denek
daramate bere bermea. Gainera, askok eta askok Zavala bera dute egile.
|
|
|
Artxiboa oso osorik digitalizatu da, jatorrizko ordenamenduari segituz.
|
Dena
den, aipatu beharra Daranatzek materialei buruz ematen dizkigun berriak ez direla oso zehatzak eta bigarren eskutik hartuak diruditela.
|
|
|
Guziek miresten ahal ditugu Adema Zaldubiren idazkera eta kaligrafia. Miatu ditugu haren mila orrialdez goiti eta
|
denak
berdin onak! Zinez, holako euskarazko eskuizkriburik ez da maiz aurkitzen:
|
|
|
Zinez, holako euskarazko eskuizkriburik ez da maiz aurkitzen: hainbertze orrialde eta
|
denak
hain garbiki ezarriak!
|
|
|
Henri Duhauren hitzetan, guziek miresten ahal ditugu Adema Zaldubiren idazkera eta kaligrafia. Miatu ditugu haren mila orrialdez goiti eta
|
denak
berdin onak! Zinez, holako euskarazko eskuizkriburik ez da maiz aurkitzen:
|
|
|
Zinez, holako euskarazko eskuizkriburik ez da maiz aurkitzen: hainbertze orrialde eta
|
denak
hain garbiki ezarriak! Euskarazko lan horiei eman artak erakusten digu gure hizkuntzaren alderako estimu eta maitasun bat neurrigabea:
|
|
|
Beti jarraitu du idazten: Herria astekarian, Otoizlari, Dantzariak, Ekaina,
|
Denak
Argian, eta bereziki Enbatan. Liburuak:
|
|
|
Euskaltzaindiaren izenenan, Xabier Kintana euskaltzainak eta Akademiaren idazkariak ongi etorria eman zien Adituen Komiteko kideei eta Komitearen izenean Stefan Oeter irakasleak, haren buru
|
denak
, eskerrak eman zizkion Euskal Akademiari izandako harreragatik eta adierazi zuen Europako Gutunaren Adituen Komiteko kideentzat ohore handia dela haren Bilkura egiteko Euskaltzaindian ostatu hartu izana.
|
|
|
Ematen duen informazioa eta ikuspuntuak ugariak eta desberdinak izan arren, bada sakoneko gai bat etengabe azaleratzen
|
dena
; izenburuan bertan ageri zaigu: nork du hizkuntza bat arautzeko autoritatea?
|
|
|
Orotara, 43 pertsonen idazleak, gehienak zertzelada biografikoak sartu ditu liburuan.
|
Denek
esan du lan egin zuten euskararen alde.
|
|
|
Batzuek amaitu zuen bertzeek baino esperientzia gehiago izanen dugu edo duzue lan hauetan, baina argi daukagu inork ez dugula azken soluzioa edo azken hitza; hau, gehienez ere,
|
denon
esperientziak ezagutuz eta erkatuz eta denok elkarrengandik ikasiz lortuko baitugu.
|
|
|
Batzuek amaitu zuen bertzeek baino esperientzia gehiago izanen dugu edo duzue lan hauetan, baina argi daukagu inork ez dugula azken soluzioa edo azken hitza; hau, gehienez ere, denon esperientziak ezagutuz eta erkatuz eta
|
denok
elkarrengandik ikasiz lortuko baitugu.
|
|
|
ren 72 zenbakian eta bere webgunean zintzilikatu zuen zerrenda osoa, 155 araua
|
dena
. Orduz geroztik, Nafarroako Gobernuaren Euskarabidearen ekimenez, eremu mistoko eta eremu ez euskalduneko zenbait udal bere euskal izena onartzen joan da eta, honen ondorioz, udal horien izen ofiziala aldatu egin da.
|
|
|
aldizkarian argitara emanen
|
dena
ere.
|
|
|
Euskaltzaindiak Euskera 2008, 2 liburua kaleratu berri du. Jakina
|
denez
, Euskera Euskaltzaindiaren agerkari ofiziala da eta hiru zenbaki argitaratzen dira urtero. Horietatik bik lehenak eta hirugarrenak Akademiaren lana eta bizitza akademikoa biltzen dituzte, eta bigarrenak, aldiz, ikerketa lanak eta liburu aipamenak jasotzen ditu beren beregi.
|
|
|
Euskera da Euskaltzaindiaren agerkari ofiziala, 1920 urtetik argitaratzen
|
dena
. 2008an etapa berri bat hasi zuen Euskerak, eta ondorioz, Euskaltzaindiaren agerkari ofizialaren hiru zenbaki argitaratuko dira urtero.
|
|
|
Duela bi urte argitaratu zuen Euskaltzaindiak, Jon Casenaveren eskutik, Pierre Lhanderen euskarazko nobela bakarra, Yolanda, aurrez frantsesez argitaratutakoaren euskarazko egokipena, egileak berak egina (Euskaltzainak bilduma, 3 zenbakia). Jakina
|
denez
, ez da Lhanderen nobela bakarra, ezta ezagunena ere, baina ildo batean kokatzen da ziur aski haren lan arrakastatsuena izan zenarekin, Mirentxu.
|
|
|
Deiadarra taldeak horrela erabaki baitzuen Urepelen urte oroz, Xalbador eta Antonio Zavala izan da aurtengo Xalbador egunaren lema, hainbat elkarlan egin zutenak besteak beste, Odolaren mintzoa harrigarria goraldu eta omentzeko asmoz, Nafarroa Behereko mendiarte honetan. Eta aurtengo egitaraua onez onean burutu ostean, gure eskerrik zintzoena eman nahi diegu laguntasun berdingabea eman diguten Euskaltzaindiari, Urepeleko Herriko Etxeari, Ondarroako arrantzale jubilatu taldeari hura marmitakoa eta arrainaren ederra!, Mutriku eta Donazaharreko herri kirol taldeei, Goierriko gazte taldeari, zenbait komunikabideri inola ere ez
|
denei
, Koldo Mitxelena Kulturuneari eta antolaketan urte oro lagun izaten ditugun guztiei. Eta, nola ez, Xalbador egunean gurekin urte oroz biltzeko ohitura dutenei, eskerrik asko eta hurrengo urtera arte.
|
|
|
Egilea Zekine Türkeri kazetari kurdua da, gure artean ezaguna
|
dena
behin baino gehiagotan Deia edo Berria bezalako egunkarietan turkoei eta kurduei buruzko artikulu eta erroportajeak argitaratu dituelako, arrunki ezizenez. Hortaz gain, pelikula ezagun baten errodajean kolaboratu zuen, La espalda del mundo (Zuzendaria:
|
|
|
Lanerako beti prest eta gogotsu, erakundearekiko leiala, ordu asko eman ditu Juanjok Euskaltzaindiaren zereginetan. Beti erne, beti adi, azken ukitu arte, Euskaltzaindiak antolaturiko ekitaldietan
|
dena
erraz eta gozo joan zedin.
|
|
|
Lanerako beti prest eta gogotsu, erakundearekiko leiala, ordu asko eman ditu Juanjok Euskaltzaindiaren zereginetan. Beti erne, beti adi, azken ukitu arte, Euskaltzaindiak antolaturiko ekitaldietan
|
dena
erraz eta gozo joan zedin.
|
|
|
Hots, beste Bonaparte bat, maila txikiagoan, haren antzeko kezkak zituena baina baliabide gutxiago eta, itxura guztien arabera, talentu eta formazio zientifiko kaxkarragoa ere.
|
Dena
den, ez naiz egokiena haren lanak kalifikatzeko eta, beraz, utzi dezagun horretan. Norbaitek egingo ahal du neuk baino hobeto!
|
|
2010
|
|
|
Jakina
|
denez
, Olabideren itzulpena izan zen Biblia osoaren bigarren argitaraldia Euskal Herrian, Duvoisinenaren ondotik, baina hori baino bereizgarria garrantzitsuagoak dira beste hauek: lehena jatorrizko hizkuntzetatik (hebraiera eta grekera) itzulia eta lehena ere nagusiki asmo pastoralez egina, hau da, Euskal Herriko parrokia, ikastetxe eta enparauetan erabiltzeko pentsatua, aurreko bi itzulpen osoak, Duvoisinena eta Uriarterena (1978ra arte argitaratu ez zena) Bonaparte printzearen aginduz eta nagusiki asmo filologikoz egin baitziren.
|
|
|
Gauzak ondo ondo egite aldera, hitzaurrea monsinore Paulo Gurpide Bilboko apezpikuari eskatzen zaio, baita lortu ere. Horrela, 1958ko abuztuaren 8an Patxi Etxeberriak bukatutzat jotzen du lana, azken orrian bi bertso eder paratuz; ez da ausartzen,
|
dena
den, bere izena oso osorik aitortzera, ez dakigu zuzen zergatik, baina erraz susma daiteke arrazoia, honela bukatzen baitu laster Txinara itzuliko zen jesuitak bere lehen bertsoa: Izango bait du akarra.
|
|
|
Eta badator azkenean kontakizunari izenburua ematen dion gertakaria, alegia,
|
denek
ez ziren izango iritzi bereko, Alfontso Irigoien Euskaltzaindiko orduko idazkariak proposamen ausart bat jalgitzen baitu erakunde honek 1959ko ekainaren 25ean egiten duen bilkuran; hitzez hitz kopiatuko dugu batzar agiritik:
|
|
|
Baina bada zerbait aipagarriagoa. Gutunaren bukaeran bada esaldi bat ordura arteko estilo konbentzional eta hipererrespetagarritik nabarmen aldentzen
|
dena
, beste zerbait plazaratuz. Jatorrizkoa PDF formatuan atxikita duzuenez gero, euskarara itzuliko dugu hemen:
|
|
|
Olabideren Biblia, jakina
|
denez
, inoiz ez zen oso erabilia izan herri kristauaren mailan, agintari zibil eta erlijiosoek dudarik gabe jarriko zioketen zailtasunez gain bazirelako, ziur aski, beste batzuk, Mitxelenak Egan aldizkarian egin zion erreseina luze eta ezagun batean (1959, 85 94or. ) ederki azaltzen dituenak, arazoen alderdi guztiak baitira kontuan hartu beharrekoak.
|
|
|
|
Dena
den, aipagarria iruditzen zaigu daten segidari erreparatzea: 1959ko ekainaren 25ean igorri zuen lehen gutuna Euskaltzaindiak Vatikanora; lau hilabete geroago erantzun zioten (urriaren 29an), gutuna Bilboko apezpikuari igorriz; bi hilabete geroago (abenduaren 17an), Euskaltzaindia Bilboko apezpikuari zuzendu zitzaion, gutun horren berri ba ote zuen galdetuz; eta Gurpide apezpikuak beste hiru hilabete behar izan zuen Euskaltzaindiari erantzuteko (1960ko martxoaren 26an).
|
|
|
Bide luze eta bihurria, zinez! Eta den
|
dena
, Aita Santuaren bedeinkazioa lortzeko! Izan ote zuen keinu horrek garrantzirik euskararen historia sozialean?
|
|
|
Noordegraaf ek, bere artikuluan, bitan banatzen du Europako hizkuntzalaritzaren tradizioak XX. mende hasieran, bata, humboldtiarra, energeia hitzaren inguruan antolatzen
|
dena
(hots, hizkuntza energeia gisa) eta bestea, Saussure-ri segituz sistema hitzaren inguruan antolatzen dena; bigarrena argi eta garbi nagusitzeak esplikatzen du, hein baten, hizkuntzalari humboldtiarrek pairatu duten marginazioa eta ahanztura; halaber, Humboldten asmo antropologikoak (jakina denez, harentzat hizkuntzalaritza antropologiaren atal bat zen funtsean) esplikatzen du primeran Uhlenbeck b... oin beltzera, lehenengo eta behin, herri baten hizkuntza da, hots, osotasun baten zati bat.
|
|
|
Noordegraaf ek, bere artikuluan, bitan banatzen du Europako hizkuntzalaritzaren tradizioak XX. mende hasieran, bata, humboldtiarra, energeia hitzaren inguruan antolatzen dena (hots, hizkuntza energeia gisa) eta bestea, Saussure-ri segituz sistema hitzaren inguruan antolatzen
|
dena
; bigarrena argi eta garbi nagusitzeak esplikatzen du, hein baten, hizkuntzalari humboldtiarrek pairatu duten marginazioa eta ahanztura; halaber, Humboldten asmo antropologikoak (jakina denez, harentzat hizkuntzalaritza antropologiaren atal bat zen funtsean) esplikatzen du primeran Uhlenbeck bezalako ikerle batek hizkuntza baten ikerketa herri baten manifestazio kulturalen osotasun banaezinaren ba... oin beltzera, lehenengo eta behin, herri baten hizkuntza da, hots, osotasun baten zati bat.
|
|
|
...ntzalaritzaren tradizioak XX. mende hasieran, bata, humboldtiarra, energeia hitzaren inguruan antolatzen dena (hots, hizkuntza energeia gisa) eta bestea, Saussure-ri segituz sistema hitzaren inguruan antolatzen dena; bigarrena argi eta garbi nagusitzeak esplikatzen du, hein baten, hizkuntzalari humboldtiarrek pairatu duten marginazioa eta ahanztura; halaber, Humboldten asmo antropologikoak (jakina
|
denez
, harentzat hizkuntzalaritza antropologiaren atal bat zen funtsean) esplikatzen du primeran Uhlenbeck bezalako ikerle batek hizkuntza baten ikerketa herri baten manifestazio kulturalen osotasun banaezinaren baitan kokatu nahi izatea: oin beltzera, lehenengo eta behin, herri baten hizkuntza da, hots, osotasun baten zati bat.
|
|
|
Jakina
|
denez
, Euskaltzaindiak aldiro aldiro izendatzen ditu ohorezko euskaltzainak, bere arautegiaren arabera, hain zuzen ere euskarari egindako mesede bikainengatik. Ohorezko euskaltzainen azken izendapena 2004an egin zen.
|
|
|
Kutura eta komunikazio ministroaren sinesmena da oraingo legeriak ahalbide anitz ematen dituela, ez baitira
|
denak
baliatuak. Ondorioz Gobernua dudan dago lege gehigarri baten egokitasunaz, dauden ahalbide guztiak ikertuak eta aplikatuak ez diren bitartean.
|
|
|
Hizkuntza idatzia ez da sekulan desagertzen, hebreraren adibideak erakusten duen bezala, orain Israeleko Hizkuntza bizia bilakatu
|
dena
. Baina horretarako beharrezkoa da duten herrien nahia.
|
|
|
Baina horretarako beharrezkoa da duten herrien nahia. Ez da
|
dena
goaitatu behar botere publikoetarik: Frantzia eskualde hizkuntzen etorkizuna neurri handi batean hiztunen nahiaren gain dago.
|
|
|
Batetik, Irlandari buruzko atala ikusita, oso interesgarria delakoan dago besteak beste, Seamus Heaneyren testu batzuk ageri dira, Paddy Woodworthenak, baita Patxi Ezkiagaren itzulpenak edota Txomin Artola eta Jose Angel Irigarairen testuak ere, eta bestetik, aldizkariaren atalak finkatzen ari direlako, jende askoren konplizitatearekin gainera. Jendea esan du Atxagak laguntzen ari da, eta nik idazle guztiekin hitz egingo dut,
|
denei
idatziko diet, ahots desberdinak interesatzen zaizkidalako niri. Ahotsak nahi ditut, ez dut nahi korurik.
|
|
|
Jakina
|
denez
, Mugarik gabeko telebista kanpaina Herrialde Valentziarrean sortu zen, eta bere xede nagusia da hizkuntza bera duten erkidegoetan irrati telebista emisioak jaso ahal izateko eskubidea legez bermatzea eta, horren ondorioz, Nafarroan Euskal Telebista ikusten jarraitzea. Horretarako, Madrilgo Hauteskunde Junta Zentralean herri ekimen legegilea proposatuko da.
|
|
|
Sara urte dexentetan eta bere bizitzaren azken hamarkadetan Ataun eta Iruñea beraren gizatasun eta jakinduriaz aberastuko ziren gero. Egia esan,
|
denok
aberastu ginen bera bizi izan zen bitartean, bera bezalako pertsona zintzo eta jakintsuek ez dute mugarik izaten eta beraien ondasun orokorra toki guztietara zabaltzen da.
|
|
|
, etab. Horretaz gain, kontuan izatekoa da, herritar izena edo, jentilizioa' deitzen
|
dena
, azken
|
|
|
Haiek guztiak opari bana jaso dute: Jorge García Alegríak egindako poeta bakoitzaren erretratua, liburuan ere argitaratzen
|
dena
.
|
|
|
Mondragon Unibertsitateko irakaslea den Arantza Ozaetaren doktorego tesia, Agirre Asteasukoaren eracusaldiak. Sermoia ikuspegi sozio diskurtsiboaren argitan, aurten argitaratuko
|
dena
, Euskaltzaindiaren Iker bilduman. Ozaetak Luis Mari Larringan Aranzabalen zuzendaritzapean egin zuen bere tesia, EHUko Hizkuntzalaritza eta Euskal Ikasketak Sailean.
|
|
|
Unibertsitateko ikasleen hizkuntza jarrerak Nafarroan 5,41 Kb Maialen Arnedo, Ane Badiola eta Leire Gandarias: Ahozko euskara formala eta aisialdian erabiltzen
|
dena
. Zornotzako gazte batzuen datuak 5,16 Kb Eneko Barberena:
|
|
|
Bilbon Euskaltzaindiaren idazkariak, Xabier Kintanak, Bibliotekako Zuzendariak, Pruden Gartziak, eta Onomastika Zerbitzuko Buruak, Mikel Gorrotxategik, Akademiaren egoitza erakutsi, erakundearen historia gorabeheratsua kontatu, arlokako zeregin eta betekizunak jakinarazi eta Euskaltzaindiaren osaera, helburu, jardupide eta zereginak azaldu zizkieten xeheki. Bisitariek den
|
dena
interes handiz ikusi eta ikuspegi askori buruzko galderak egin zituzten, funtzionamenduaren xehetasunez batik bat, hizkuntza akademia baten barne jarduera ahalik eta ongienik jakiteko. Bisitak iraun zuen lau orduetan eskatu zuten informazio mota guztia eskaini zitzaien.
|
|
|
, Akademiaren eta Ikastolen Elkartearen elkarlanaren emaitza
|
dena
,
|
|
|
Euskera da Euskaltzaindiaren agerkari ofiziala, 1920 urtetik argitaratzen
|
dena
. Aurten, Akademiak eraberritu du, eta forman ez ezik, edukietan ere zenbait aldaketa egin du.
|
|
2011
|
|
|
Amarita, Erretana, Miñao, Miñaogutxia, Gamarra eta Gamarragutxia. Beraz, sei herri hauen toponimia ikerketa eta normalizazioaren uzta da hirugarren liburuki honetan biltzen
|
dena
.
|
|
|
Jakina
|
denez
, Euskaltzaindiaren webgunean hizkuntzaren arlo desberdinetako Euskaltzandiaren arauak eta erabakiak aurki daitezke: Arauak, Hiztegi Batua, Izendegiak (pertsona nahiz leku izenak), Orotariko Euskal Hiztegia, Euskera aldizkaria, eta abar.
|
|
|
Gasteizko Udalaren ekimenez, Kultura
|
denon
eskura izeneko kultur ikastaroak egiten ari dira egunotan Arabako hiriburuan. Kurtso hauek herritar guztiei kulturaren arlo desberdinak hurbiltzea dute helburu, eta hainbat gai jorratzen dute, hala nola argazkigintza, artea, musika edota literatura.
|
|
|
|
Denok
hitz egiten dugu toponimiaz. Nork ez du eman iritzia leku izen bati buruz?
|
|
|
1984an abian jarri zen egitasmo honen buruak hauek izan dira: Jean Haritschelhar, Beñat Oihartzabal, Andolin Eguzkitza eta Adolfo Arejita, gaur egungo zuzendaria
|
dena
.
|
|
|
Jakina
|
denez
, OEHren lehen liburukiak ez daude geroago erabili den sistema berberean eginak. Arazo nagusia hau zen:
|
|
|
Eskuizkribu honetako alde lexikografikoa osorik hiztegiratu da. Horretaz gain Duhaldek idatziriko Birginia testua, Euskaltzaindiak publikatu berri duena eta Larramendiren hiztegiaren eragina Iparraldean bere neurri betean erakusteko ezinbestekoa
|
dena
, osorik hustu da OEHra. Besterik ere sartu da, Hegoaldeko XVI. eta XVII. mendeetako testu guztiak hiztegiratzeko falta ziren dokumentuak, besteak beste.
|
|
|
Jakina
|
denez
, Euskera agerkaria Euskaltzaindiaren aldizkari ofiziala da eta 1919tik argitaratzen da, nahiz eta aldi horretan zehar bi eten izan dituen: 1938tik 1952ra, batetik, eta 1954tik 1955ra bitartean, bestetik.
|
|
|
–Euskararekiko arabarren atxikimena, espero zen bezala, ez da geratzen Diputazioan bakarrik, Gasteizko Udalak ere eta 1996tik Euskaltzaindiarekin urtero izenpetzen du hitzarmen berezi bat, Arabako biztanlego gehiena Gasteizen izanik eta udal barrutia euskal hiriburuen artean handiena delarik. Arabako instituzio
|
denak
, Biltzar Orokorrak, Kuadrillak eta Udalak, besteak beste, euskararen aldekoak direla gaur esan dezakegu pozik?.
|
|
|
Eta proposamen batzuk bota ditu, euskara eta euskal komunitatearen onerako izango direlakoan: euskara gure hizkuntza da,
|
denona
, eta galtzekotan guztiok galtzen dugu. Zer egin behar da aurrera egiteko?
|
|
|
Honek, hala ere, Erlea aldizkariren ikurra dakar, Bernardo Atxagaren hitzetan: marrazki bat, Jon Zabaletak marraztutako erle bat, behin eta berriro agertzen
|
dena
aldizkariaren orrietan, testuen artean jolasean: –Erlearen ikurra aurkitu dugu eta erabiliko dugu?.
|
|
|
Atxagak azaldu bezala, Erlea aldizkariak baditu hiru ardatz nagusi: batetik, idazle ezagunen lanak argitaratzea; bestetik, hain ezagunak ez diren, edo ia anonimatuan diren sortzaileenak ezagutaraztea; eta hirugarrenik, alde grafikoa, hots,, azalean ikusten
|
dena
esan du, artistak eta pintoreak aldarrikatzea, alegia?. Horiei eutsi die bosgarren zenbakiak.
|
|
|
Bi erakundeon artean argitaratu duten aldizkariaren zenbaki berrian diglosiari buruzko hausnarketa sakona proposatzen da, hainbat artikuluren bidez: batetik, zenbakiaren muina
|
dena
, Diglosiaren purgatorioaz. Teoriatik tiraka txostena dago, Mikel Zalbide euskaltzainak idatzi duena.
|
|
2012
|
|
|
Erabilera estrategikoa honek argitaratutakoak bezala estrategiak ditu ardatz. Izan ere, hizkuntzaren erabileran
|
dena
ez da arau gramatikala betetzea. Behin arau gramatikalak betez gero, eremu handi batean aurkitzen da hizkuntza erabiltzailea.
|
|
|
1) testu antolatzaileak, 2) mintzagaia eta galdegaia, eta 3) erlatibozko esaldiak. Jakina
|
denez
, euskararen hitz ordena izan da, XX. mendean zehar, euskararen aztertzaile eta arautzaileen gai eta kezka nagusietako bat.
|
|
|
Atlasaren aurkezpenean Adolfo Arejitak gogoan izan zuen Pedro de Yrizar 1947 urtetik euskaltzain urgazlea eta 1987 urtetik ohorezko euskaltzaina izan zena. Jakina
|
denez
, 1910ean Azkoitian jaio zen Pedro de Yrizarrek (Azkoitia 1910 Madril 2004) lan handiak egin zituen, besteak beste, dialektologiaren eremuan. Hamabost liburuz osatutako Morfología del verbo auxiliar vasco da bere lanik esanguratsuena, euskalki guztietako aditz laguntzailearen morfologiaren azterketa jasotzen duena.
|
|
|
Bizkaiko kostaldean itsasoratzen diren ibaiak(
|
denera
38).
|
|
|
Karmele, bene benetan, bihotzez, hunkiturik eskerrik asko egin duzun, duzuen guztiagatik... orain goza ezazu, zauden lekuan zaudela, bidelagun izan zenituen Zipitria, Karmele Alzueta eta besteekin. Guzti guztiak miresgarriak, den
|
denak
maitagarriak, eta ahal baduzu, erakuts iezaiezu gaurko irakasleei, gurasoei eta ikasleei sobera zenuten barne indarraren, etorkizuna irabazteko zenuten grinaren iturburua, iturri zaharretik edaten duen urarena, etengabe berritzen denarena. Euskarak eskola irabazi baitu; ez, ostera, oraindik etorkizuna.
|
|
|
Karmele, bene benetan, bihotzez, hunkiturik eskerrik asko egin duzun, duzuen guztiagatik... orain goza ezazu, zauden lekuan zaudela, bidelagun izan zenituen Zipitria, Karmele Alzueta eta besteekin. Guzti guztiak miresgarriak, den denak maitagarriak, eta ahal baduzu, erakuts iezaiezu gaurko irakasleei, gurasoei eta ikasleei sobera zenuten barne indarraren, etorkizuna irabazteko zenuten grinaren iturburua, iturri zaharretik edaten duen urarena, etengabe berritzen
|
denarena
. Euskarak eskola irabazi baitu; ez, ostera, oraindik etorkizuna.
|
|
|
Adierazi duenaren arabera, hori
|
dena
–denboran zehar ikusi nahi izan dugu, Antzinatetik hasi eta gure egunak arte, bizi izan diren inguruabar historiko ezberdinetan, Inperio Erromatarraren barruan eta Elizan latina entzun eta/ edo erabiliz, Erdi Aroko hizkuntza erromantzeak ondoan zirela (gaskoiera, gaztelania edo erromantze nafarra lehenengo, eta frantsesa gero), Euskal Herriko garapen instituzionala bere heldutasunera iristen ari ...
|
|
|
Lehenengoa hizkuntzen gizarte historialarientzat (eta berezikiago euskarari buruz ari direnentzat) egin eta eratu da. Jakitun espezialistentzat, eta inguruko beste ikertzaileentzat, landu
|
dena
, alegia. Taldea saiatu da idazlan altxor hori non dagoen erakusten ere, zein bibliotekatan dagoen jakinarazten, Euskal Herrian nahiz erbestean (Madril, Paris).
|
|
|
Bestalde, azpimarratzekoa da atariaren elkarreragiletasunaren maila: bisitariari eskaintzen zaizkion sarrera ezberdinek hainbat bilaketa bide elkarren osagarri iradokitzen dituzte, eta zer esanik ez hor barnean aurki daitezkeen esteka ugariek,
|
dena
elkarrekin gurutzatuz (liburuak, idazleak, gaiak, etab.).. Nabarmendu behar ditugu, gainera, liburutegiekin izandako harremanak: hemen, bakoitzaren atarirako aukera ematen dugu, eta guk gurerako bakoitzetik egin dugun argitalpenen hautapen zerrenda?.
|
|
|
1984an abian jarri zen egitasmo honen buruak hauek izan dira: Jean Haritschelhar, Beñat Oihartzabal, Andolin Eguzkitza eta Adolfo Arejita, gaur egungo zuzendaria
|
dena
.
|
|
|
Horrela definitu du Andres Urrutia euskaltzainburuak gaur aurkeztu den lana. Izan ere, Akademiak, euskara euskara hiztegia lehenez argitaratu du, beste hizkuntzetan ohikoa
|
dena
gurean ere plazaratuz, hots, euskararen hitzek dituzten adierak eta adibideak euskararen bidez emanik?.
|
|
|
Horiek horrela, Euskaltzaindiaren Hiztegiaren lehen edizioa da hau, hurrengo urteetan hitz, adiera eta adibide gehiagoz etengabe osatuz joango
|
dena
. Andres Urrutiak esan bezala,, inon bada hizkuntza akademia baten eginkizunik behinena, honexetan da, hain zuzen ere, hizkuntzaren lexikografiari bultzada ematen, estandar baten osatze eta mamitze aldera.
|
|
|
Aurkezpena Donostian egingo da, Gipuzkoako Foru Aldundian, eguerdiko 12:00etan. Jakina
|
denez
, Euskera Euskaltzaindiaren agerkari ofiziala da. Aldizkariaren hiru zenbaki argitaratzen dira urtero; horietatik bik lehenak eta hirugarrenak Akademiaren lanak eta bizitza akademikoa biltzen dituzte, eta bigarrenak, aldiz, ikerketa lanak eta ekarpen teorikoak nahiz praktikoak jasotzen ditu.
|
|
|
Jakina
|
denez
, Euskera Euskaltzaindiaren agerkari ofiziala da. Aldizkariaren hiru zenbaki argitaratzen dira urtero; horietatik bik lehenak eta hirugarrenak Akademiaren lanak eta bizitza akademikoa biltzen dituzte, eta bigarrenak, aldiz, ikerketa lanak eta ekarpen teorikoak nahiz praktikoak jasotzen ditu.
|
|
|
Euskera da Euskaltzaindiaren agerkari ofiziala, 1920 urtetik argitaratzen
|
dena
. 2009an, Akademiak eraberritu zuen, eta forman ez ezik, edukietan ere zenbait aldaketa egin.
|
|
2013
|
|
|
17 urte eta erdiko tarte horretan(
|
dena
den, 1997tik 2004ra ez zen eman kanpoko leku izenei buruzko araurik), 27 arautan mundu osoko milaka leku izen bildu dira, hasi Euskal Herriaren ondo ondoan daudenekin (hala nola Bearnoko Oloroe Donamaria, Aragoiko Salbaterra Ezka edo Errioxako Nafarruri), eta Euskal Herritik ezin urrunago daudenetaraino (hala nola Zeelanda Berriko Hego uhartea, Antartikako Gilen II.aren Lurraldea edo Siberiako Ka...
|
|
|
badira bi arau exonomastikarekin zerikusia dutenak: 47.a (Hizkuntza hilak eta klasikoak), eta 53.a (Munduko estatuetako hizkuntza ofizialak;
|
dena
den, arau honetako edukia 38 araura eraman zen, eguneraturik; beraz, 53 arauko edukia zaharkitua dago), eta gomendio bat, Kosten izenak, 2007an emana.
|
|
|
izango litzateke, baina grafia hori oso urrun dago nazioartean ezaguna den grafiatik. Estatu hiriburua
|
denez
, aukera hori ez da egokitzat jo. Horrenbestez, lehenago erdibidean utzitako grafia egokitzapena bururatzea eta Nuakxot jartzea hobetsi da.
|
|
|
Errusieratik transkribatuz gero, Axkhabat behar luke euskaraz 156 araua aplikatuta. Gaur egun,
|
dena
den, Turkmenistanen turkmenera da hizkuntza ofiziala. Horregatik, A, gabat legokioke, egokituko ez balitz.
|
|
|
Azore uharteek, Kanaria uharteek, Cabo Verdek eta Madeirak osatzen dute Makaronesia. 172 arauko leku izenekin batera arautu zen Makaronesia leku izena, baina, itsasgunea ez
|
denez
, 172 arauan sartu beharrean, uharteen arauan (70 arauan) txertatzea hobetsi da.
|
|
|
UZEIren eta Euskaltzaindiaren arteko hitzarmena sinatu ostean, Hiztegi Batuaren azken bertsioa, gaur bertan sarean jarri
|
dena
, aurkeztu du Akademiak. Euskaltzaindiak arautu dituen 42.940 forma, erabiltzaile guztien esku jarri dira Akademiaren webgunearen bitartez, hemen.
|
|
|
Baina noiz egingo dio zerbait Euskaltzaindiak, noiz bertsolari eta bertsozaleek, noiz ahozkotasuna ahoa betean goraipatzen dutenek, noiz
|
denon artean
elkar hartuta zerbait gehiago?
|
|
|
Badakit
|
denon
santu harturik ez dela gure Euskal Herri honetan ere; baina nik, bihotzez gogoratu eta goraldu nahi dut urrun honetatik Olaberriko seme argi, langile aspertezin eta kezkatia, Aitor Sarriegi bertsolari txapeldun beasaindarrak bera goralduz 2012ko urriaren 28an Urepelen bota zuen bertso hura gogora ekarriz, uste baitut bete betean datorkiola:
|
|
|
Izan ere, 2011rako sinatu zuten hitzarmenean, Akademiak eta Gobernuak Nafarkaria digitalizatzea eta interneten kontsultagai jartzea adostu zuten. Halaxe egin da, eta lan horren fruitua da hemen eskaintzen
|
dena
.
|
|
|
Hor dago bildua gure tradizioa, eta tradizioa aintzat hartu gabe ez dago etorkizuna eraikitzerik?. Andres Urrutiak ere horixe bera azpimarratu du, eta gaur
|
denon
eskura jarri den materailaz gain, Euskaltzaindiaren webgunean. Auspoa, bilduma osoa kontsulta daitekeela ere azpimarratu du.
|
|
|
Jardunaldietan eman diren hitzaldi asko, Euskaltzaindiak
|
denon
eskura jarriak ditu jada, Euskera agerkari ofizialean, edota separata banatan argitaratuak. Bi dira, hala ere, orain arte Euskaltzaindiak argitaratu ez dituen hitzaldiak.
|
|
|
Domeinua sustatu duen Elkarteko kideek azaldu dutenez, PuntuEus Fundazioko kideetatik harago, instituzio publiko, elkarte, enpresa eta proiektua lagundu eta babestu duten herritarrengana irekitzea izan da gaurko ekitaldiaren helburua. . eus gaineratu dute, pozik
|
denon artean
lortu dugu eta denok batera ospatu behar dugu.
|
|
|
Domeinua sustatu duen Elkarteko kideek azaldu dutenez, PuntuEus Fundazioko kideetatik harago, instituzio publiko, elkarte, enpresa eta proiektua lagundu eta babestu duten herritarrengana irekitzea izan da gaurko ekitaldiaren helburua. . eus gaineratu dute, pozik denon artean lortu dugu eta
|
denok
batera ospatu behar dugu.
|
|
|
Besteak beste, Jean Saroihandiren artxiboaren irudi digitalak erakutsi zituen powerpointaren ondoren, eta Bordeleko Unibertsitateko bibliotekariek interes bizia erakutsi zuten haiekiko: kalitate nabarmeneko irudiak dira eta, gainera, programa baten barruan integratuta daude, dena sekuentzia logiko baten barruan ikusi ahal izateko jarraibide idatzirik gabe(
|
dena
intuitiboa da). Ifrentzua, aldiz, bere astuntasuna da, eragozpen bihurtzen dena internet bidez kontsultatu ahal izateko. Eta, horren haritik, erabiltzaile potentzialei buruzko galdera sortu zen gure artean:
|
|
|
Besteak beste, Jean Saroihandiren artxiboaren irudi digitalak erakutsi zituen powerpointaren ondoren, eta Bordeleko Unibertsitateko bibliotekariek interes bizia erakutsi zuten haiekiko: kalitate nabarmeneko irudiak dira eta, gainera, programa baten barruan integratuta daude,
|
dena
sekuentzia logiko baten barruan ikusi ahal izateko jarraibide idatzirik gabe (dena intuitiboa da). Ifrentzua, aldiz, bere astuntasuna da, eragozpen bihurtzen dena internet bidez kontsultatu ahal izateko. Eta, horren haritik, erabiltzaile potentzialei buruzko galdera sortu zen gure artean:
|
|
|
Besteak beste, Jean Saroihandiren artxiboaren irudi digitalak erakutsi zituen powerpointaren ondoren, eta Bordeleko Unibertsitateko bibliotekariek interes bizia erakutsi zuten haiekiko: kalitate nabarmeneko irudiak dira eta, gainera, programa baten barruan integratuta daude, dena sekuentzia logiko baten barruan ikusi ahal izateko jarraibide idatzirik gabe (dena intuitiboa da). Ifrentzua, aldiz, bere astuntasuna da, eragozpen bihurtzen
|
dena
internet bidez kontsultatu ahal izateko. Eta, horren haritik, erabiltzaile potentzialei buruzko galdera sortu zen gure artean:
|
|
|
legegintzan eta legebiltzarretako jardunean darabilgun euskarazko terminologia juridikoa arautu eta finkatuko dugu. Guk geuk, Eusko Legebiltzarrak, Terminologia egitasmo horren eskura jarriko dugu hemen sorturiko ondarea, egun euskararen geografia osoko gisa honetako nagusiena
|
dena
. Laster, ziur naiz, izango dugu horren guztiaren berri?.
|
|
|
Jakina
|
denez
, Euskaltzaindiarekin batera, Hipotekak Kalte Egindakoen Plataformak ere jaso du 2013ko Europar Hiritarraren Saria.
|
|
|
batetik, aipatu ditugun lau hitzaldion nolabaiteko garapen eta osagarria da, eta bestetik kontserbazioaren aldetik oso egoera desberdinetan dauden dokumentuak bildu nahi izan ditu: jatorrizkoak, jatorrizkoak jabearen eskuzko oharrekin, jatorrizko azaleztatuak, jabeak egindako jatorrizkoen bilduma faktikoak, jatorrizko zaharberrituak, edizio faksimileak, edizio kritikoak, edizio komertzial berriak, edizio herrikoiak, edizio digitalak...
|
denetarik
apur bat, elkarren ondoan jarrita.
|
|
|
Bereziki aipagarria da Louis Lucien Bonaparte printzearen euskalki mapa guztiz ezagunaren bi ale erakutsiko direla batera; bata, horman eskegita egon
|
dena
beti, bestea, kiribilduta eta ondo gordeta egon den bitartean, inoiz erakutsi gabe. Benetan harrigarria da ikustea denboraren hariak batean eta bestean izan duen eragin desberdina.
|
|
|
1984an abian jarri zen egitasmo honen buruak hauek izan dira: Jean Haritschelhar, Beñat Oihartzabal, Andolin Eguzkitza eta Adolfo Arejita, gaur egungo zuzendaria
|
dena
.
|
|
2014
|
|
|
–Jakina
|
denez
, euskal hitz askok hainbat aldaera agertzen dituzte tradizioko testuetan. Horrelakoetan, jakina, aldaera bat onartu du Euskaltzaindiak, eta besteak baztertu, oro har.
|