|
2001
|
|
|
Baina Quebecen daude, eta cree gizartetik kanpokoha rreman guztiak, ofizialak nahiz ez ofizialak, frantsesez egin behar dituzte. Adibidez, Chisasibitik 60 kilometrora dagoen Radisson herrira joan eta han
|
dena
frantsesez dago. Era berean, jasotzen duten turismoaren zati handi bat Quebec barrukoa da, frantsesduna, alegia, eta frantsesez egiten dute.
|
|
2003
|
|
|
Bi mende luzeko kultur ezarpenak bere ondorioak ekarri ditu: Hexagonoaren hizkuntza batzuk hil zorian daude (bretoieraz, esaterako, biztanleriaren %10 baino gutxiagok hitz egiten du) eta
|
denek
frantsesaren mesedetan galdu dute haien hizkuntz nagusigoa. Lehen" gutxiengo linguistikoak" zirenak" hizkuntza gutxituak" bihurtu dira.
|
|
2005
|
|
|
Gogoeta solasaldi bat heldu delarik aiseago da frantsesez ematea. " Administrazioan sartzean
|
denak
frantsesera lerratzen dira, nihaurek ere baditut lanak. Menturaz hitz batzuk bakarrik eskas direlako", garbi mintzo da Jean Mixel.
|
|
2007
|
|
|
alde batetik diglosikoa da eta bestalde herri nortasunari lotzen da molde berezi batez. diglosia kulturala diglosia linguistikoaren ondorioa da. Gaurko euskaldun guziak elebidunak dira.
|
denek
frantsesa edota gaztelania badakite, eta gero eta gehiagok ingelesa edo beste atzerri hizkuntza bat. Baina erdal kultura eta euskal kultura ez dira hein berean.
|
|
2008
|
|
|
Hezkuntza nazionalak euskara eta euskaraz ikasten duten ikasleen euskara maila ez du neurtzen. Azterketak
|
denak
frantsesez egiten dituzte, proba bat edo bi salbu, euskaraz ikasten duten ikastoletako haurrak barne. Horrek ere argiki erakusten du, euskararen eta euskarazko irakaskuntza jasaten badu ere, Frantziak ez duela bere osotasunean onartzen.
|
|
|
Hezkuntza nazionalak euskara eta euskaraz ikasten duten ikasleen euskara maila ez du neurtzen. Azterketak
|
denak
frantsesez egiten dituzte, proba bat edo bi salbu, euskaraz ikasten duten ikastoletako haurrak barne. Horrek ere argiki erakusten du, euskararen eta euskarazko irakaskuntza jasaten badu ere, Frantziak ez duela bere osotasunean onartzen.
|
|
|
Ordu parea pasa behar izan dugu Bamakora heltzeko. Herrixkak, eskola batzuk, buztinezko etxeak eta banbara hizkuntzan egindako afixaren bat edo beste salbu (HIESa garrantzitsuegia da aberatsen esku uzteko),
|
dena
frantses hutsez dago. Durangoko afrikar lagunez oroitu gara, diola ama hizkuntza zelan idatzi eztabaidan.
|
|
|
Erdararen alde euskaraz: "
|
Denak
frantsesak gira, gure nazioneko lenguaia frantsesa da" (Eskual Herria aldizkaria, 1902). Bai gauza itxuragabea hizkuntzen alde edo kontra egon behar hori!
|
|
2009
|
|
|
Bakoitzak bere ezaugarriak ditu; ibilaldian zehar esplikazioak aurki daitezke. Hori bai,
|
dena
frantsesez. Animatzaileen artean ere euskara dakienik ez dago.
|
|
2010
|
|
|
Helburuen kasuan, aldiz, hamar proposamenen artean erantzuleari beste helburu baten zehaztearen aukera ez zaio ematen. Helburuak
|
denak
frantsesez idatziak dira bakarrik. Ondorioz erranahi bakar bat zen.
|
|
|
». Ipar Euskal Herrian
|
denek
frantsesa badakite eta AEKn euskara ikasten dute. Beste hizkuntzak dira gaztelania (1), ingelesa (2), alemana (3), italiera (4), okzitaniera (5), errusiera (6), portugesa (7), arabiera (8) edo beste (9).
|
|
|
Lehen garrantzizko oharra da, ikasle guztiak AEKn sartzean hartuz, frantsesdun elebarrak gutiengoan direla, herenera baino gehixago (%35). Jadanik erran dugu euskaldun guztiak elebidunak zirela,
|
denek
frantsesa baitakite. AEKko ikasleen kopurua, Ipar Euskal Herritarren lagin fidagarria balin bada (askotan frogatu dugun bezala), erran dezakegu, Iparraldean erdaldunen gehiengo handia ere elebiduna dela, %65 hain zuzen.
|
|
|
Etorkin ala bertako,
|
denek
frantsesa badakite eta euskara ikasten dute. Eta beste hizkuntzak nola menperatzen dituzte?
|
|
|
|
Denek
frantsesa dakite
|
|
2011
|
|
|
Laugarren orrialde hau
|
dena
frantsesez idatzirik dago. Hirugarren orrialdean azaltzen den heriotza beraren deskripzioa dago xehero.
|
|
|
Eskolan
|
dena
frantsesez?
|
|
2013
|
|
|
Eta horren gainetik, Jainkoa Frantziaren alde zela erranez ere ari ziren adierazten Frantzia eta erlijio giristinoa elkarrekin lotuak zirela. Beraz, giristino izaeraren azpimarratzea ere lotua zen beste bi nortasunekin, euskaldunarekin, eta
|
denen gainetik
frantsesarekin.
|
|
|
Baina Frantziako batasun politikoa bultzatu nahi zutenek ere ikusi zuten
|
denek
frantsesa ikasteko eta erabiltzeko premia. Weberrekdio gehiengoak frantsesa ez jakitea ez zela arazoa batasun administratiborako, baina bai, ordea, batasun politikorako.
|
|
|
Zuberoako historiari buruzko Jean Marie Régnier renliburu sorta bat ere gehitu daiteke, kapitulu bat eskaini baitio Lehen Mundu Gerrari. Horietarik bakar bat ere ez dago euskaraz;
|
denak
frantsesez dira. Gerla hari buruz euskaraz dauden liburuak, gerla hartako kronikak idatzi zituzten idazleen artikulu bildumak dira:
|
|
2014
|
|
|
Baliabideak ematen ditu. " Multzo batean, hamar jendeetarik batek ez badaki euskaraz,
|
denak
frantsesez hasten gara automatikoki", edo bi euskaldun elkarren artean erdaraz aritzea ere eguneroko da euskal gizartean. Hizkuntza ez delako normalizatua, baina, batez ere, hiztunek" estres linguistikoa" dutelako.
|
|
|
CGTk, Ezkerreko Fronteak, PSFk eta Langile Borrokak, adibidez,
|
dena
frantsesez komunikatzen dute. Oeuvre Ithurria Fundazioak Behatokia auzipetzea ere mehatxatu du.
|
|
|
[eta, esaterako, hizkuntza komunik ere suposatu gabe adostasunera iristeko trebea, etc.? baina, beti isilpean,
|
denek
frantsesez hitz egiten dutela suposatzen bada, hitzarmenera iristeko lanaren arazoa desagertu egiten da ausaz], cfr. SAGNAC, Ph., loc. cit., 158.
|
|
|
Eskola eta armada erabili zituzten, nagusiki, kontzientzia horren errotzeko. Hasteko, zazpi eginahalak egin zituzten haur guztiek frantsesa ikas zezaten, eta denak eskolatzera derrigortu zutenean bermatu zuten
|
denek
frantses poxi bat (gutxienez) jakitea. Horrez gain, haurrei lurraldetasun ikuspuntu bat irakatsi zieten, Le Tour de France des deux enfants liburuaren bitartez.
|
|
|
Pentsa, euskaraz ez aritzeko ziriak banatzen zituztenak ariko zirenez joko muntatzen. Transmisioa
|
dena
frantsesez izan da. Dantza arte dramatik kendu dute Zuberoan egina izan den bezala, aitzindariak maskaradatik kanpo dantzaraztean.
|
|
|
Han baitzen Boli Kostako hirugarren karguduna, Auzitegiko Goreneko Lehendakaria, mezatik lekora jin zitzaidan, ez erasiatzerat, bainan goresmenen egiterat. Hemen, behin, zuprefetaxka batek batere ez zuen apreziatu, hura han izanki eta, kantuak salbu ez nituelakotz
|
denak
frantsesez eman.
|
|
|
Postako" jaunaren" haurrak euskara ez badaki, bota katixima frantsesez haur guziendako. Katixima hobeki egiteko zenbait herritako haurrak elgarrekin biltzen badira,
|
denek
frantsesez eginen dute, herri bakar batetan hala egiten baitzen ordu arte. Hor ere ez ote dute zerbait ikustekorik Elizako erakaspenek?
|
|
2015
|
|
|
Jakes Abeberri da argitalpenaren arduradun nagusi eta Baionako Cordeliers karrikan daukate egoitza. Euskarari dagokionez, Sar hitza ataleko editorial tankerako ohiko testu elebiduna eta agendako euskarazko ohar eta deialdi txikiak kenduta, gainerako den
|
dena
frantsesez plazaratzen dute, lantzean behin agertu ohi den berri labur bakanen bat salbu.
|
|
|
Ager-ek ez du argazkirik bere orrialdeetan, bai ordea iragarkiak. Testu den
|
denak
frantsesez daude, aldian behin titulu batzuk euskaraz agertu arren. 1980ko hamarraldian baino zabalkunde txikiagoa du egun:
|
|
|
Dirudienez, Nafarroa Beherean eta Laburdiko zenbait herritan zabalduko da soilik. Aldizkatasuna asterokoa izanen da eta bertan idazten
|
dena
frantsesez eta euskaraz argitaratzeko asmoa dute. Lehen alean %50 euskaraz egon da.
|
|
|
79 Latouche ren «8 R» ak bezala ezagutzen
|
dena
frantsesez zein gaztelaniaz: «Reevaluar, Reconceptualizar, Reestructurar, Relocalizar, Redistribuir, Reducir, Reutilizar, Reciclar».
|
|
|
Webguneko bideoak begiratzean ikusten da nola ari diren. Euskaraz
|
dena
frantsesera itzultzen dute errepiketan. Baina frantsesez dena frantsesez da.
|
|
|
Euskaraz dena frantsesera itzultzen dute errepiketan. Baina frantsesez
|
dena
frantsesez da. Dantzak, adibidez, frantsesez lantzen dituzte, bi koreografoek ez dakite euskaraz iduriz.
|
|
|
Eta joanden egunean, gauza bera egin du aitaren semeak, Felipe errege gazteak. Prediku bat
|
dena
frantsesez, gain gainetik laudatuz Frantzia eta Espainiaren arteko harremenak... Frantziarik gabe, ez ditakeela Europarik izan, hori erran du besteak beste.
|
|
|
Donibane Lohizunen, Urdazuri auzoaldeko ama eskolan, euskararen alde beste urrats bat egina litake helduden irailetik aitzina, galdetua duten baimena ukaiten balinbadute Akademia kudeatzen dutenen ganik. Eskola hortan badira bost klase, biga zointan
|
denak
frantsesez egiten baitira, eta hiru elebidunak, denbora erdia frantsesez eta beste erdia euskaraz. Irailetik harat hiru klase balitazke osoki frantsesez bainan beste biak osoki euskaraz, ikastoletan egiten den bezala.
|
|
2016
|
|
|
Xan (Jeanne), Mari (Marie), Tatin (Catherine), Damatit (Jean Baptiste), Mizel (Michel), Zanpier (Jean Pierre), Grazian (Gratien), Monik (Monique), Zemartin (Arnaud Martin), Maite, Arno (Arnaud André), Ganix (Jean), Ani (Annie), Marzel (Marcel), Anton (Antoine), Daniel, Zanleon (Jean Léon).
|
Denak
frantses izenekin deklaratuak izan ginen Herriko Etxean. Egia erran, beste hiru haurride ere izan genituen, sortzean edo sortuta zenbait hilabete barne zendu zirenak.
|
|
|
Hizkuntza herrikoia da, horrela ondorioztatzen da kultua
|
dena
frantsesari lotua dela. Hizkuntza nagusiak kultura nagusia garatzen duela alegia; literatura beste hizkuntzaren, frantsesaren eremuan kokatu zen.
|
|
|
Baina ongi kontatzen zakien dudarik gabe zergen eskuratzeko. Ondoko mendeko akta gehienetan,
|
denak
frantsesez direnak, gauza bera agertzen da. Mintzaira arazoekin zerbait ikusteko ote du ez izenpetzeak edo benetan ez zakiten Ameztoiko nagusiek, orduko herritar anitzek bezala?
|
|
|
Miresgarria zait ikustea populu bat bere hizkuntza horrela defendatzen. Lehenago, gauzak Abidjanetik ikusita, uste nuen Frantzian
|
denak
frantsesak zirela, denak" paristarrak". Badakit geroztik badela Parisez besterik.
|
|
2017
|
|
|
Georges Dreyfusek txostenak begiratu zituen eta nik bildumak egin nituen. Oroitzen niz delako Quai D" Orsay k presioa jarri zuela ahal bezain ongi tratatzeko bulego hortan lan egiten zuten armadako aitzindariak,
|
denek
frantsesa bazakiten eta gainera giza eskubideen alde den herriak ohoratu zituen. Aldiz, galdegiten ziguten ahal bezain gogor egiteko Evin presondegiko sotoan tortura, erabili zutenei.
|
|
|
Are txarrago, elebitasun faltsu horren izenean, gainerat, orain artean euskarak zeuzkan «eremu gerizatuetan», gero eta gehiago frantsesa ere sarraraztea galdeginik da! Hori da zenbaitsuren iritzirako elebitasuna, hots, euskaraz orain arte egin
|
dena
frantseserat ere ezartzea! Horrek guztiak erran nahi du diglosia beti aitzina doala eta euskararenak ziren sailetara ere zabaltzen ari dela.
|
|
|
liburu edo film batez mintzatzeko edo gizarte jokotan aritzeko, ondotik krakada partekatuz elgarrekin. Hori
|
dena
frantsesez. Xehetasun gehiagorentzat deitzen ahal duzue zenbaki huntara:
|
|
2018
|
|
|
" Espainian" baldin bada besta eguna eta" Frantzian" lan eguna, opor egunez Donibane Garazira datozen horiek" espainolak" dira, jende askorentzat. Gisa berean, maiatzaren 8a bezalako egun batean, Donostian lan egun arrunta denean, lapurtarrak eta frantziarrak bertara joaten direnean, logikoa da denak zaku berean sartzea, gainera
|
denak
frantsesez mintzo entzuten direnean.
|
|
2019
|
|
|
Euskara urratsak ematen ari da irakaskuntzan, baina BABn, herritarren %20k baino ez du euskara ikasten eskoletan. Areago, ikastoletan edo eskoletan euskara ikasten dute, baina eskoletatik kanpoko ekimen gehienak edo ia
|
denak
frantsesez dira. Orduan, mundu frantses batean, frantses hizkuntzak dituen neurriak kontuan harturik, gaur egun ez dut uste euskarak behar duen laguntza daukanik.
|
|
|
Azkenean hiru konpainia agertu ziren.
|
Denak
frantsesak. Askotan gertatzen zen.
|
|
2020
|
|
|
Ez daukat menuaren ale bat; eta edukiko banu ez lioke ezer adieraziko inori. Sukaldariek erabiltzen duten super frantses batean zegoen idatzita, zeharo ulertezina
|
dena
frantsesentzat. Klubeko tradizioetako bat zen hors d" oeuvres askotarikoak eta ugariak izan behar zirela, zoratzeko punturaino.
|
|
2021
|
|
|
|
Denek
Frantses deputatu batzuk pausatu helegitea salatu dute, azpimarratuz Ipar Euskal Herrian alderdi guziek elkarrekin hizkuntz gutituak ezagutuak izan daitezen lan egiten dutela. Helegite horrek eskola publikoan murgiltze sistema berriz zalantzan ezarriz, euskara dela lanjerean ezarria aho batez gehitzen zutela.
|
|
|
Bistan duzu ere besteak beste 1930eko Jondonane besten afixa.
|
Dena
frantsesez bakarrik. Salbu" ttunttunari" hitza azken eguneko egitarauan sartua, hitz bat ez duguna gehiago biziki erabiltzen.
|
|
|
Legeria horrek eskualdeen eta tokiko kolektibitateen ekintzak eta ekimenak mugatzen ditu, koadro horretan gehiago egitea posible baldin bada ere. Oro har, eskualde eta lurralde
|
denetan
frantsesa da hizkuntza nagusia, administrazioan, irakaskuntzan, komunikabideetan, ekonomian, kulturan eta bizi publikoko beste eremu denetan.
|
|
|
1978an Unai Parot sartu zen ETAra, omen Txominen bidez. AKomando ibiltari@ batean sartzea proposatu zioten.
|
Denak
frantses nazionalitatekoak, Espainian lasai ibiltzeko. Lehen atentatua, trebatzeko edo, Legasaren aurka izan zen.
|
|
2022
|
|
|
Kantu zonbait euskaraz, euskal kantuak biziki ederrak direla, eta gero hortan kito? Otoitz gehienak erdaraz,
|
denek
frantsesa badakitelaeta. Zernahi gisaz sail hortan ere baditake bi gogoetaren egitekoa.
|
|
|
XVIII. mendean, gaur egun Eskozia Berria
|
dena
frantsesen koloniaren parte zen Akadiaren barruan zegoen. Akadiarrak katolikoak ziren, eta, quebectarrak bezala, frantses hiztunak.
|
|
|
—Haitin denek hitz egiten dute kreolez, baina hezkuntza, administrazioa eta
|
dena
frantsesez egiten da. Hezkuntzan, unibertsitatean eta abar kreoleari bere tokia egiteko bidea egin nahi duen ministro bat dago orain.
|
|
|
Liburuak Ene bertsoen bilduma– Recueil de versification du izena eta Euskaltzaindiak argitaratu du. Horretan bizi osoan idatzi zituen euskarazko olerkiak bildu ditu eta
|
denak
frantsesez itzuli ditu.
|
|
|
Barregarria da.
|
Denek
frantsesa izan nahi dute.
|
|
2023
|
|
|
Errate baterako, Euskal Museoko agerkarian ez da fitsik euskaraz! Ados naiz frantsesez atera behar direla artikulu batzuk, baina
|
dena
frantsesez. Hor ikusten dut moztura, teoria eta praktikaren artean.
|
|
|
Moda horiek berriak dira, eta kaleko jendearengandik ikasi dituzte, jaun andreak eredu izan baitira. Elkarri begira dira, eta
|
denak
frantses eta gaztelarrenak. Burutik oinetaraino Frantziako edo Gaztelako modara jantzi behar dute.
|
|
|
Justu behar den bezain ofiziala da herriaren izenean hitz egiteko. Nola frantsesen gainean gobernu autoritaterik ez duen, ez teorikorik, ezta fikziozkorik ere, nola
|
dena
frantsesen onespen libretik lortzen duen, Londreseko frantsesen mugimenduak botere izpiritualetik zerbait dauka; ordu ilunenetako fidelitate ezabaezinak eta bere izenean egunero libreki isuri den odolak ematen diote hizkuntzaren hitz ederrenak libreki baliatzeko eskubidea. Londreseko frantsesen mugimendua justu behar den bezala kokatua da Frantziaren boza munduari entzunarazteko; boza bat bere legitimitatea jasotzen duena, ez galerak suntsitu dituen indarretarik, ezta ahalgeak ezeztatu dion ospetik ere, baizik eta gaurko tragediaren neurrikoa den bere pentsamenduaren goratasunetik, baita populuen bihotzetan grabatutako tradizio izpiritualetik ere.
|
|
|
Hitz esanguratsu elemenia batek hori salatzen du; zenbat aldiz ez dugu topiko hau entzuten: " Katoliko, protestante edo pentsalari libre,
|
denak
frantses gara!". Herriko lurralde puska tipi batzuk balira bezala, erraten balitz bezala:
|
|
|
Herriko lurralde puska tipi batzuk balira bezala, erraten balitz bezala: " Marseillako, Lyoneko edo Pariseko,
|
denok
frantses gara!". Aita sainduak egin testuetan, irakur daiteke:
|