|
2013
|
|
|
6 Amaitzeko,
|
dena
ondo dagoela ziurtatu, eta bidali.
|
|
|
2 Talde bakoitzak egindakoa talde handian partekatuko duzue, eta
|
denon artean
zuzenketak egingo dituzue.
|
|
|
Nik, finalean, ama aipatzen nuenean, aitak badaki, zeharka, bera ere aipatzen nuela. Berak onartu duelako, berak erabaki duelako, amak
|
dena
eramatea.
|
|
|
1 Osa itzazu honako zerrenda honetako baieztapenetako hutsuneak; horretarako, hautatu bakoitzaren azpian dituzun aukeretatik egokia
|
dena
.
|
|
|
a) Leku guztietan daude diren pertsonak, hau da,
|
denen
|
|
|
b) Horrekin ezin da.
|
Denetarako
du erantzuna; du.
|
|
|
i) June, hi bizi haiz lasai, hi!
|
Dena
berdin din! Hire lema izango dun, ezta?
|
|
|
Pertsonen deskribapenak egiteko baliagarria izango zaizun adjektibo multzo handi bat duzu hemen.
|
Denak
nahastuta daude, beraz, lagungarriagoak gertatuko zaizkizu ordenatzen eta sailkatzen badituzu.
|
|
|
Irakurri adjektibo guztiak:
|
denak
ezagutzen al dituzue?
|
|
|
1 Osa itzazu hutsuneak, bertan esaten
|
dena
ulergarria izan dakizun:
|
|
|
4
|
Denek
entzun ahal izateko bolumen egokia erabili.
|
|
|
10 Argi eduki behar dugu zein den egitekoaren helburua, beharrezkoa ez
|
dena
baztertzeko eta denborarik ez galtzeko.
|
|
|
Gure ahotsek eta keinuek jantzi, mozorrotu eta apaindu egiten dituzte gure bihotzeko hitzak. Hitz egitean, solastean, literatura testuak ozen irakurtzean& hitz serioak zabaltzen ditugu, biziak, lehorrak, kantariak, sentituak, dantzariak&,
|
denak
adierazkorrak! Bi pertsonak nola egiten duten ikusiko dugu bi bideotan:
|
|
|
3 Hitz segida ozenki irakurriko duzue
|
denen artean
; baxuenetik hasita, altuenera, bikote bakoitzak berea irakurriko du, hitzari dagokion bolumenean ahoskatuz. Hitz segida bukatutakoan, beste zentzuan irakurriko duzue, altuenetik baxuenera.
|
|
|
Tiriki tauki tauki mailuaren hotsa& kantua ezaguna izango zaizu, seguruenik. Bitoriano Gandiagak idatzitako olerkia da, ondoren kanta bilakatu, eta sarritan abestu
|
dena
.
|
|
|
Talde bakoitzak lau aho korapilo bilduko ditu, eta horiek hitz guztiak ahoskatuz eta ahalik eta azkarren esango dituzue. Hori
|
dena
Aho korapiloen mezularien jolaserako jarraibideei jarraituz egin duzue. Denok prest?
|
|
|
Hori dena Aho korapiloen mezularien jolaserako jarraibideei jarraituz egin duzue.
|
Denok
prest?
|
|
|
Irakurtzen ari
|
denari
arretarik ez jarri. Aurreiritziekin entzun kidearen jarduna:
|
|
|
4 Zer moduz aritu zara?
|
Dena
prestatutako moduan atera al zaizu. Gustura gelditu zara?
|
|
|
|
Denok
dauzkagu sentimenduak; denok eragiten dizkiogu sentimenduak elkarri, hitzez, gorputzez nahiz ekintzez. Talde lanean aritzen garenean, taldekide bakoitza bere pentsamendu, sentimendu eta jarrerekin aritzen da; baina, horrekin batera, taldekide bakoitzaren hitzek, keinuek eta gorputzek sentimenduak adierazten eta eragiten dituzte kideengan.
|
|
|
Denok dauzkagu sentimenduak;
|
denok
eragiten dizkiogu sentimenduak elkarri, hitzez, gorputzez nahiz ekintzez. Talde lanean aritzen garenean, taldekide bakoitza bere pentsamendu, sentimendu eta jarrerekin aritzen da; baina, horrekin batera, taldekide bakoitzaren hitzek, keinuek eta gorputzek sentimenduak adierazten eta eragiten dituzte kideengan.
|
|
|
Alabaina, isila da, eta, inorekin gatazkarik ez, taldekideen alferkeria eta zabarkeria estaltzen ditu, besteen lanak bere gain hartuz. Taldean horregatik bakarrik onartzen dutela uste du, eta
|
denek
" esklabo" dutela.
|
|
|
Nire minak eta zuloak. Nire
|
denak
eta ametsak.
|
|
|
Bertan, beren iritzia ematen izan dira guraso batzuk, gazte bat, idazle bat, irakasle bat, aktore bat eta psikologo bat. Batek baino gehiagok azpimarratu dute zer nolako garrantzia eta onurak izan ditzakeen norberaren bizipenak eta sentimenduak jasotzen dituen koadernoa, egunerokoa, ohar liburua, grabazioa edo
|
dena
delakoa edukitzeak.
|
|
|
|
dena
. Mundiala!
|
|
|
Ahotsa bihotzari
|
Denak
ez du balio Nire barrurako Emotitestuak
|
|
|
Belarri, begi, sudur, aho eta azalarekin sentitzen dugula esan dugu, bai eta bihotzarekin eta buruarekin ere. Baina hori al da
|
dena
–Ez al dugu gorputza oso osorik sentitzeko?
|
|
|
3 Ahoa bete hortzekin edota aho zabalik geratu
|
dena
–
|
|
|
izan zen, mingarria, gorrotagarria, sumingarria& Hala ere, gertaera horren erdian, itxaropen apur bat ageri da. Elikatu egin behar den esperantza izpi bat; babestu behar
|
dena
, itzal ez dadin, gar indartsu bihurtu eta basoan sutea bezala heda dadin. Indarrak hartu eta hainbat ohitura, uste, ekintza& aldatzeko, esperantzatik ekintzetarako pausoa emateko aukera egon baitaiteke.
|
|
|
Aurreko jarduerako bi testuetan nabarmendu ditugun hitzek ezaugarri komun bat badute: kategoria gramatikal berekoak dira,
|
denak
izenak dira. Zer dakizue kategoria gramatikal horri buruz?
|
|
|
4 Orain, bi bikote elkartuko zarete. Bikote bakoitzak sortu dituen fitxak moztu, eta,
|
denak
nahasirik, domino partida bat jokatuko duzue lauron artean. Jokorako baldintza konplikatuagoa da oraingoan:
|
|
|
Jar ezazu, orain, zure irudimena martxan. Imajina ezazu sentimenduekin loturiko zerbait (objektu, gailu, leku, izaki&), edozer, existitzen ez
|
dena
, baina existitzea nahiko zenukeena. Zer izen jarriko zenioke?
|
|
|
ganbara: iz. 1 Baserrian, teilatupeko solairua, maiz aletegi gisa edo belar ondua edukitzeko erabiltzen
|
dena
; etxeetan, goieneko solairuan dagoen gela, gauza zaharrak edota etxean atzera uzten direnak gordetzeko erabiltzen dena.
|
|
|
ganbara: iz. 1 Baserrian, teilatupeko solairua, maiz aletegi gisa edo belar ondua edukitzeko erabiltzen dena; etxeetan, goieneko solairuan dagoen gela, gauza zaharrak edota etxean atzera uzten direnak gordetzeko erabiltzen
|
dena
.
|
|
|
c.
|
Denok
gure txokora gustura joaten garela adierazteko, bertan babesa eta atsedena aurkitzen dugulako, adibidez.
|
|
|
2 Beso kurbatuak dituen gurutze bat da, azken urteotan sinbolo moduan oso modan jarri
|
dena
.
|
|
|
5 Paragrafo guztiek ezaugarri komun bat dute:
|
denak
gai beraren ingurukoak dira.
|
|
|
a), esaterako, b), era berean, c)
|
dena
dela 2 Traineruak 12 metroko luzera eta 72 metroko zabalera izan behar du. Eta ontziaren pisuak gutxienez 200 kilokoa izan behar du.
|
|
|
a) Ondorioz, b) ez ezik& ere c)
|
dena
dela 5 Zeltek kutunak egiteko erabiltzen zuten lizarra. Bestalde, zuhaitz hori ukenduak prestatzeko ere aproposa zen.
|
|
|
alaba ditu: Eguzkia, egunaren ordu argitsuetan lurrazaleko bizitzaren jaun eta jabe
|
dena
, eta Ilargia, heriotzaren argia, gaueko izakien edo lurrazpikoen ugazabandrea.
|
|
|
kontrolatzen dituena. Baina badu beste seme bat, onbera, Ortzi izenez ezagutzen
|
dena
|
|
|
Asko dira inausten diren zuhaitzak: pagoa, haritza, urkia, lizarra, gaztainondoa, sagarrondoa& Zuhaitz mota bakoitza modu batera inausten da, horrekin lortu nahi
|
denaren
arabera.
|
|
|
Beste batzuetan, aldiz, gako hitza ez da esplizituki galderan ageri. Adibidez," noiz agertu zen txalaparta?" galderan, bilatu behar
|
dena
zenbaki bat (urtea, mendea&) dela aurrez ikusi behar duzu, eta begiak azkar mugituko dituzu testuan haren bila. Behin data bat identifikatu duzularik, azkar irakurriko duzu haren inguruan dagoena, ea data hori den txalaparta noiz agertu zen adierazten duena, eta ez beste bat.
|
|
|
3 Letrakera lodiz idatzita dauden izenburuen artean zergatik dago bat besteak baino letra tamaina handiagoan idatzita? Zein da gehien nabarmentzen
|
dena
–
|
|
|
Sobera dagoen informazioa ezabatu, eta, galderari erantzuteko falta
|
dena
bilatzeko, iturrietara jo.
|
|
|
Deskribapen egitura duten azalpen testuetan, lehenik, deskribapenaren gaia zehazten da, hau da, zer den deskribatzen
|
dena
. Askotan, izenburuak berak jasotzen du gaia.
|
|
|
2 Lana taldean egin behar duzue. Irakur ezazue arretaz antolaketari buruz esaten
|
dena
, eta, ondoren, egin zereginen taulan jartzen duena.
|
|
|
2 Ikus ezazue arretaz Greenwicheko meridianoa bideoa, ordu eremuak nola antolatzen diren jakiteko, eta erantzun galderei. Amaitutakoan, erantzunak osatu
|
denen artean
.
|
|
|
a) Hasi aurretik,
|
denen artean
, ikurrak adostuko dituzue. Zer ikur erabiliko duzue mendikateak irudikatzeko?
|
|
|
4 Bukatutakoan,
|
denek
osatutako mapa gelakide guztien artean ikus dezakezue.
|
|
|
1 Gelakide guztien artean, argazki bikoteen arteko desberdintasunei arretaz behatu eta adieraz ezazue, ahoz, nola eraldatu diren paisaia horiek. Egiten dituzuen ekarpenak
|
denen artean
bildu, hurrengo ariketarako dituzue eta.
|
|
|
2 Lanean
|
denok
parte hartu dugu?
|
|
|
1 Lehenik, irakur ezazue,
|
denen artean
, klimari buruz eskaintzen zaizuen informazioa, eta zerrendatu dauden klima motak.
|
|
|
Gelakide bakoitzak klima bati buruzko informazioa bilatuko du Infogunean (Ekigunean daukazue esteka), eta, gero, klima bera landu duzuen ikaskideak bilduta, informazioa laburbilduko duzue.
|
Denen arteko
laburpena osatzeko, irakasleak edo ikasle batek gela guztiarekin partekatuko du fitxa.
|
|
|
Ea
|
denon artean
lehiaketa aurrera ateratzea lortzen duzuen!
|
|
|
da.
|
Dena
den, Euskal Herrian, nagusiki, lau klima bereiz ditzakegu: ozeanikoa, mediterraneo kontinentala, tartekoa eta mendikoa.
|
|
|
2 Lanean
|
denok
parte hartu al dugu?
|
|
|
Atzealdean, aldiz, irudietan azaltzen diren sei objekturen garaien eta funtzioen deskribapen fitxak erantsiko dituzue.
|
Dena
amaitutakoan, txikiei adierazi diezue informazio hori guztia ahozko azalpenean.
|
|
|
Zergatik uste duzu gertatzen dela hori? Ados al zaudete
|
denok
froga gehiagoren beharraz. Zergatik?
|
|
|
a) Lehen zeregina objektuen fitxa osatzea
|
denez
, irakasleak puzzleen eszenetan azaltzen diren 24 objektuen irudiak banatuko dizkizue, ikasle bakoitzari bana.
|
|
|
Iragana ikertzeko metodo zientifikoa aplikatzen duelako da Zientzia.
|
Dena
den, gertaerei buruzko azalpenak baldintzatuta daude, erabiltzen diren informazio iturrien/ hizkuntzaren arabera, eta aldatzen joaten dira; horregatik esaten da historia subjektiboa dela, bakoitzaren interpretazioa delako, eta ikuspegi asko/ bakarra izan ditzakeela. Beraz, historia aldakorra eta subjektiboa denez, historialariek gertaeren interpretazio pertsonalak egiten dituzte.
|
|
|
Hipotesia azalpen bat da, aztertzen ari garenari buruz proposatzen
|
dena
.
|
|
|
Edozein hipotesi egiaztatzeko, gaiari buruzko informazioa behar dugula esan dugu. Orain, informazioa nola bilatu eta informazio fitxetan nola antolatu ikasiko dugu,
|
denon artean
Paleolitoko arteari buruzko laburpen fitxa eginez.
|
|
|
Aurkitu diren irudiak ez dira
|
denak
berdinak, eta sailkatzerakoan, oro har, bi multzo nagusitan banatzen dira:
|
|
|
2 Lanean
|
denok
parte hartu dugu?
|
|
|
Adituek diotenez, aztarnen garrantzia eta kopuruagatik, Burgosko Atapuerca aztarnategi famatuaren ia parekoa izan zitekeen. Leize handia omen zen, baina
|
dena
apurtu zuten. Hondakinen artean lan handia eginda, sei mila aztarna inguru salbatzea lortu zuten.
|
|
|
Edukia
|
denen artean
prestatu ondoren, idatzi taldean azalpenari dagozkion gainerakoak: nor zareten, asmoa& Unitatean egindakoa lagungarri izango duzue lanketa horretan.
|
|
|
1
|
Denetik
entzun da herrian, hainbat iritzi eman du jendeak. Azter itzazu arretaz jendeak dioena eta eskaintzen zaizun informazioa.
|
|
|
5
|
Denak
herri berekoak ziren?
|
|
|
b) Bi zatikien zenbakitzaileak eta konparatu. Zatiki batetik abiatuta bestea lortzeko eta izendatzailea zenbaki beraz (zero ez
|
dena
) biderkatu edo behar diren ikusi.
|
|
|
3 Azter itzazu jardueraren lehenengo zeregineko d, h eta j adibideak. Zer adierazten dute
|
denek
–Zer zenbaki erabili dituzu adierazpen horietan?
|
|
|
Ondoren, aztertu proposatzen zaizkizuen egoerak eta bete taula, horretan oinarrituta. Gogoratu, neurtzen
|
dena
magnitudea dela beti, eta neurketa egiteko erabiltzen dugun eredua, unitatea.
|
|
|
Zein datu ditut?
|
Denak
beharrezkoak al dira?
|
|
|
BEZik gabe 72 eta, aste honetan erosiz gero,% 15eko beherapena. Eskaintza ikaragarrizko pagotxa
|
denez
, erostea erabaki duzu. Itsulapikoan 54 dituzu aurreztuta eta gainerakoa gurasoei eskatzea erabaki duzu.
|
|
|
b) Erosleak ez du
|
dena
aldi bakarrean ordaindu nahi eta bi epetan ordaintzea proposatu diozu. Lehenengoa erosketako unean bertan, fakturaren hiru bosten ordainduz; eta gainerakoa, bigarren epean, sei hilabete barru.
|
|
|
Amaitzeko,
|
denontzat
askari handia
|
|
|
4 Askari handia prestatu, zerbitzatu eta
|
dena
jasotzeko, hogeita hamar ikasle behar dira.
|
|
|
Horren aurrean, zalantza sortu zaizu: nahikoa ikasle izango al dira ekintza horiek guztiak egoki antolatzeko, askari handia prestatu, zerbitzatu eta
|
dena
jasotzeko?
|
|
|
Gutuna jasotzen duzunetik gehienez hamabost egunetan betetzeko eskatzen dizugu.
|
Dena
den, edozein arrazoi dela medio Internet bidez bete ezin baduzu, adierazitako epea amaitzen denean galde sorta paperean bidaliko dizugu.
|
|
|
|
Dena
den, menu horren egokitasunari buruz ez zen aipamenik egin. Zuri dagokizu lan hori egitea.
|
|
|
Dieta orekatua izan dadin,
|
denetik
jan behar dugu, baina elikagaien osagaien proportzioak mantenduz.
|
|
|
Arrazoia konstantea
|
denez
, fotokopia kopurua eta salneurria lotzen dituen erlazioa proportzionala da eta proportzionaltasun konstantea 0,12 da.
|
|
|
6= 2
|
denez
, 6= 2 3 da.
|
|
|
12= 4
|
denez
, da.
|
|
|
b) Beraz, P= ý
|
denez
, P= &
|
|
|
Zer irudikatzen dugu geure buruan, edalontzi bat aipatzen dugunean? Irudikapen bera egingo al dugu
|
denok
–
|
|
|
ZUK ESAN NAHI DUZU GALDETZEN DENAK BAT ETORRI BEHAR DUELA AZTERTZEN ARI
|
DENAREKIN
!
|
|
|
a) Deskriba ezazue argazkian ikusten
|
dena
. Zer esan dezakezue han ikusten den mugimenduari buruz?
|
|
|
Lurretik kanpo bizitza aurkitzeko grina horrek,
|
dena
den, baditu jarraitzaileak benetako zientzialarien artean; alegia, astronomoen, astro biologoen eta abarren artean. Hainbat saiakera egin dituzte, eta egiten jarraituko dute Eguzki sistemako planetetan, eta planeta batzuen ilargietan, bizidunen zantzuren bat bilatzeko.
|
|
|
Espazioko distantziak neurtzeko unitateen artean argi urtea da gehien erabiltzen
|
dena
. Urtebetean argiak egiten duen bideari deitzen zaio argi urtea.
|
|
|
Horretarako, martxan jar ezazue, eta behatu, bereziki, honako puntu hauei: astroak, gertatzen diren mugimenduak (Lurraren mugimenduak), hilabete bakoitzean gertatzen
|
dena
|
|
|
Abesti batekoa da. Beste kontu bat da, ordea, abesti horren testuan ageri
|
dena
egia den ala ez. Egia da Ilargiak bere argia duela?
|
|
|
Lurrean ez bezala, bi mugimendu horiek sinkronizatuta daude Ilargian; biak 27,3 egunetan betetzen dira; horregatik, Ilargiaren aurpegi bat beti argituta egoten da, eta bestea, beti iluna.
|
Dena
dela, kontuan izatekoa da Ilargiak bira hori egiten duen bitartean, Lurraren inguruan bira egiten duela, eta Lurrak berak ere biratu egiten duela bere ardatzean eta Eguzkiaren biran. Horren guztiaren ondorioz, ilargiaren hilabeteak 29,5 egun ditu; beste era batera esanda, guk 29,5 egun behar ditugu Ilargia aurreko batean zegoen irudi berean ikusteko.
|
|
|
Talde txikitan lan egingo dugu, eta munduko herrialde batean zeruak nolako itxura duen aztertuko dugu, eta baita leku horretan gertatzen diren fenomeno astronomikoak zein diren ere. Bestalde, hori
|
dena
Euskal Herriko zeruaren itxurarekin eta hemen gertatzen diren fenomenoekin alderatuko dugu, eta, bide batez, beste hainbat kontu aztertuko ditugu.
|
|
|
Zenbat orri agertu dira?
|
Denak
al dira baliagarriak. Zer egin zenuke informazio baliagarria aukeratzeko?
|
|
|
Zein dira adierazle horiek? Egin ezazue saio bat fidagarritasunaren adierazleak zein izan daitezkeen
|
denon artean
erabakitzeko. Horretarako, hemen dituzu lana bidera dezaketen ariketak.
|
|
|
Gaur egun,
|
denok
dugu sarean idazteko aukera. Horrela, egilea edozein pertsona edo erakunde izan daiteke, agian ikasle bat, agian gai horretan aditua den norbait.
|
|
|
|
Dena
dela, zientzialariak, Lur planetako eremu solidoa (geosfera) aztertzeko orduan bi irizpidez baliatzen dira, osaera kimikoa, alde batetik, eta materiaren portaera mekanikoa, bestetik. Bi irizpide horiek kontuan izanik, geosferaren bi eredu daudela esan daiteke:
|
|
|
|
Dena
dela, mineralaren koloreaz gain, oso baliagarri gerta dakiguke beste zenbait behaketa egitea ere, mineral hori zein den ezagutzeko. Esate baterako, edozein mineral txikituz, puskatuz eta birrinduz sortzen den hautsaren koloreak informazio ugari eta minerala ezagutzeko bidea eskaintzen digu.
|
|
|
Amaia irakaslea hitzaldian izan da, eta, mendizale elkarteko kidea izateaz gain, Julenen ikaskidea izandakoa
|
denez
, hark egindako agerpenaren irudiak eskuratu ditu, eta ikasgelan ikasleei aurkeztea erabaki du. Agerpeneko irudiak (lasterketetako argazkiak) erakutsi dituenean, ikasleak harrituta gelditu dira ikusitakoarekin, eta berehala hasi dira galderak egiten:
|