|
2005
|
|
|
Betekizun
|
berriak
erantzukizun zibila ordainduta egon behar duela eskatzen du, tratamenduaren gradu sailkapenean aurrera egin nahi izanez gero, izan ere ez baita, bestela, gizartean birsartzearen aldeko iragarpen bakoiztua emango.
|
|
|
5 Orain arte aipatu betekizun
|
berriak
edo lege aldaketak terrorismo delituetan bere eragina zabaltzen bazuten ere, delitu guztietara ere aplikatzekoak ziren, gehienetan ordea zorroztasun txikiagoz. Baina bada oraindik aipatu gabe utzi dugun azkeneko aldaketa terrorismo delituei, baita antolatutako delitugintzari ere?
|
|
|
1 Espetxeetako Erakundeen Zuzendaritza Orokorrak izan duen lege aldaketen interpretazio bilakaerak, batetik, eta, bestetik, Jurisprudentziak (Zaintza epaileen erabakiak kontrolatzeko Probintzia Auzitegienak alegia), berme arazo batzuk izan dituzte legeon ezarpenaren eztabaida juridikoaren erdi erdigunean. Legeak aplikatu nahi ziren moduek askatasunen edozein Estaturen printzipio nagusiak urratzen zituztenez gero, Epaileek zuzenketak sartu eta behartu dituzte eta gainera arrakastaz Espetxeetako Administrazio berak honez gero aipatu norabide
|
berriak
onartu dituen neurrian. Ikus ditzagun, hiru puntu nagusi, besterik ez.
|
|
|
Izan ere 7/ 2003ko LOaren aldi baterako xedapen bakarrak zera ezartzen baitzuen: hirugarren gradu eta baldintzapeko lege aldaketa
|
berriek
(erantzukizun zibileko eta elkarlaneko betekizunak: Espetxeetako Lege Organika Orokorreko 72.5 eta 6 artikuluak alegia) atzera eragina izango zutela.
|
|
|
batean, segurtasun epea (ZK 36.2 art.) eta zigor pilaketak betearazteko erregimen berezia (ZK 78 art.) atzera eragingarritasunetik kanpo gertatzen zirelako; eta bestean, atzera eragina aitortzen zen kasuetan ez zelako erabatekoa. 7/ 2003ko LOa indarrean sartu eta hurrengo egunetik aurrerako sailkapenei besterik ez zitzaizkien hirugarren eta laugarren graduetako betekizun
|
berriak
ezarriko, une horretara arte egindako sailkapenak berrikusi barik alegia.
|
|
|
dagoeneko gertatu diren egoeratara xedapen zehatzaileak aplikatu nahi direnean. Egoera juridikoa, gure kasuan esaterako hirugarren gradua aplikatu izana, gertatu denean, xedapen zehatzaile
|
berriak
luke atzera eraginik izan. Gure kasuan, hortaz, sailkapena gertatu bada ezin da berrikusi xedapen murriztaile berriaren argitan.
|
|
|
Gure kasuan, esandakoaren ondorioz, egiteke zeuden, eta dauden? sailkapenetara betekizun murriztaile
|
berriak
aplika litezke, nahiz eta espetxealdia ezarri ziren egitateak, edota horien kondena, legea indarrean sartu aurretikoak izan.
|
|
|
Honetaraino 7/ 2003ko LOak esaten zuena baina, horren gainetik, Espetxeetako Erakundeen Zuzendaritza Orokorrak bere lehenengo Indikazioetan (9/ 2003ko Instrukzioan) agindu zuen bezala, xedapen
|
berrien atzera
eragina ez zen murriztu behar erantzunkizun zibila ordaindu edota autoritateekin elkarlanean aritu behar izatera. Segurtasun epeak ere atzera eragina eduki behar zuen eta hala aplikatzen hasi zen.
|
|
|
4 Bermeen errespetuaren inguruko azkeneko zuzenketa bat aipatu nahi dugu. Erantzukizun zibila ordainduta egon behar den betekizun
|
berriak
okerreko tankera aurkeztu du hasiera batetik. Izan ere, hitzez hitz, diru erantzukizunak ordainduta egon beharra, objektiboki, galdatzen baitu lege testuak.
|
|
|
1 Lege aldaketen edukia alde batera utzirik, xedapen eta betekizun
|
berriak
ezartzeko orduan oinarrizko bermeen gainetik pasatzeko asmoa begi bistakoa zen eta, horregatik, ezin zen jurisprudentziaren aldetik gehiegikeria zabarrenak zuzentzeari ekitea besterik espero. Arestian jarritako adibideak zuzenketa horietako batzuk, ziurrenik esanguratsuenak eta eztabaidatuenak, dira, printzipio nagusien urraketak indargabetu eta askatasunen Estatu baten egoera normalera itzultzeko bidea ematen dutenak.
|
|
|
ari baitira. Oraindik esatekoa balioztatu gabe, hona hemen GARLAND soziologoaren azterketa deskribatzaileari helduta11, aldaketa gako batzuk, kontrolaren pentsamolde goitik beherako bilakaera estrukturalaren
|
berri
eman diezaguketenak.
|
|
|
Delitua eta delitugilea ikusteko modu
|
berriak
baditu, nola ez, bere ondorioak espetxealdia betearazteko fasean ere. Lehenik eta behin aldaketa antropologikoa gauzatu da, delitugilea birgaitzeko aukeratan gehiago fio ez delako.
|
|
|
Lehengo bermeak, orain astun eta malgutasunik gabekotzat jota, dagoeneko ez dira ulertzen. Estatuta ez da mugatu beharrekoa, botere gero eta handiago behar duen erakundea baizik, izugarri bilakatu zaizkigun beldur
|
berriei
aurre egin ahal izateko. Delitugile izugarrien irudiak (delitugile basati, bihotz gabekoa, piztia...) gazte oldarkorrak... gure gizartearen imaginarioan nonnahi ditugu, baita adingabeen delituetan ere(); beraz ez gaitezen harritu, hori guztia erabili bada, modu naturalean, irtenbide errepresiboak indartzeko.
|
|
|
3 Lan honetan zehar aztergai izan diren lege aldaketen edukia aipatu testuinguru orokorrean inongo arazorik gabe txertatzen dira. Lege aldaketa
|
berriek
ez dute, edukiz, delitugile berriro ere sartzea helburu. Bestelako logika zigortzailearen esanetara daude.
|
|
|
Arestian aipatzen genituen ildo politiko kriminal
|
berrietatik
abiaturik, ideologia jakin bateko presoak espetxe barruan eraentza itxian egotea bilatzen da, ideologia horri, ez soilik jarduera deliktiboak egiteari, uko egiten ez zaion bitartean, egindako delituarengatik ordain dezaten merezi duten bezala eta berriro ere kalterik egiteko aukera inoiz eduki ez dezaten.
|
|
|
Ez da oraindik eredu jakin bat, iparra markatzen duena, baizik eta mugimendu oso bat, indartsua, baina oraindik ere egituratu gabekoa. Etorkizunak esango du zein tankera, behin betikoa, hartzen duen eredu
|
berriak
. Bitartean, Espainiako legegileak aldaketa nabarmenak bultzatu ditu, baina ez du eredu aldaketaren kontzientziarik.
|
|
|
Indibidualizazio zientifikoaren sistema alboratu egin du legegileak eta hori delitu mota guztietan eta astuntasun guztietakoetan hala izan bada ere, terrorismo delituetan are nabarmenagoa dugu. Lehengo ereduaren ordez, labur labur esanda, askatasuna nola edo hala ekartzen duten erakunde juridikoak jokoz kanpo utzi nahi ditu eredu
|
berriak
, behin espetxealdira kondenaturik barneratuak denbora eraentza itxian, eta ez eraentza irekian edo baldintzapeko askatasunean, pasa dezan.
|
|
|
Lege aldaketak indarrean sartu direnez geroztik izandako eztabaida juridikoak berme arazoekin zerikusia du: legeak aplikatzeko orduan zein kasu eraginda gertatu behar ziren, bai denboraren ikuspegitik (legeen atzera eragingarritasuna) bai ikuspegi materialetik (zein zigorrei aplikatu behar zaie segurtasun epea izenekoa, esaterako), eztabaidagai nagusia izan da eta horren inguruan izandako bilakaera interpretatiboaren
|
berri
ematea merezi duela uste dugu. Baina hasieratik ere argi izan dezagun horrek ez duela eredu ziaboga zuzendu ezta espetxeetako ereduaren gaineko azkeneko oinarrizko aldaketa susmopean jarri ere.
|
|
|
3 Lan honen helburua, hortaz, bikoitza da. Batetik, espetxeetako esparruan gertatu diren aldaketa garrantzitsuenen
|
berri
eman nahi dugu eta horren ildotik aldaketok betearazteko orduan izan diren arazo interpretatiboak nabarmentzea eta azaltzea ere. Izan ere Espetxeetako Erakundeen Zuzendaritza Orokorrak emandako instrukzioak eta Tratamendu Batzordeek aurrera eraman duten lana, Espetxeetako Zaintza epaileek eta Entzutegiek zuzendu dute behin baino gehiagotan eta horrek eragin duen bilakaera interpretatiboa gaur egun zertan dagoen argitu beharra baitago.
|
|
|
Lan honetan zehar galdera nagusiaren inguruan arituko gara kritikak eta iradokizunak egiten. Sortzen ari den espetxeetako eredu
|
berriak
, gainera, lotura zuzenekoa du esparru juridiko penalean gertatzen ari den eredu aldaketa estrukturalarekin. Ez da gutxi izango, gure aburuz, eztabaida politiko kriminal nagusiak espetxeetako esparruan duen isla begi bistakoa egitea.
|
|
|
lehenengoa, delitu guztietarako, ez soilik terrorismo kasuetan hortaz? ezartzen diren betekizunak are zorroztasun handiagoz eratzea eta, bigarrena, terrorismo delituetan (baita antolatutako delitugintzaren kasuan ere) betekizun
|
berriak
sortzea. Lehenengo estrategiaren barruan hurrengo aldaketak kontuan hartu behar dira:
|
|
|
Areago, aldaketok birgizarteratzearen ideologiarekin bat egitera behartu nahi ditu, aldaketa gehienen giltzarria gizartean birsatzearen aldeko iragarpen bakoiztua izateak argi asko erakusten duen moduan. Izan ere, erantzukizun zibilaren inguruko betekizun berria edota elkarlan aktiboaren ingurukoa formalki aipatu birsartzeko iragarpenaren osagai
|
berriak
baitira, horiek egon ezean birsartzeko iragarpen positiboa izango ez delarik. Beraz betekizunak formalki eta terminologikoki presoaren birgizarteratzeko baldintzak dira, horien benetako edukia bestelako logika prebentibo eta ordaintzaileari egokitzekoak baldin badira ere.
|
|
|
Egungo bizimoduak aurrera eramaten gaituen modu berean, aldarrikatze zabalak egiten ditugu, batera zein bestera, euskararena ere babestu nahian. Euskara
|
berri
berria dugu, omen, lege kontuetan. Euskara, bistan da, erabili gabea, halako barrunbeetan.
|
|
|
Egungo bizimoduak aurrera eramaten gaituen modu berean, aldarrikatze zabalak egiten ditugu, batera zein bestera, euskararena ere babestu nahian. Euskara berri
|
berria
dugu, omen, lege kontuetan. Euskara, bistan da, erabili gabea, halako barrunbeetan.
|
|
|
Nor bakoitzaren atzean behar beharrezko nuen biografiaren egilea zehaztea. Beharrik, badira Euskal Herrian pertsonaia horien
|
berri
zehatz mehatz eman dezaketenak. Hasteko, Larrakoetxea kanonista karmeldarraren biografia ordena bereko Julen Urkiza eta Luis Baraiazarrak hartu zuten, Jose Luis Lizundia euskaltzainak Leizaola lehendakari zaharrarena hartu zuen bezalaxe.
|
|
|
Merezi du, alabaina, lau jurista euskaldunen xehetasun batzuk ematea, irakurleak suma dezan, laburpen honen
|
berri
izan ondoren, zer nolakoa izan daiteke argitalpenaren edukia:
|