|
2000
|
|
|
soineco: jantzitaedosoineaneramatendenarropa; (bigarrenadibidekosoi necohitzaezdaizena, izenlagunabaizik);. Ezininoceuquileguisuba colcuan, soinecuaerrebagaric.Ezdaocasinoietanbereguraz inor ibilli
|
bere
, jausi bagaric. Icas II, (275). //? ¿ Ceresangura daveemeza esaliarensoinecojantcijac?. Icas III,(
|
|
|
toloztu: paper, oihaletaantzekoakberengainbildu; (irudizereerabiltzen du,, ezkutatu?,, gorde?,, estali, sentzuan...);. Cristinaubacbaguinaeguijazcuacta zucenac, daquigunadaquigunleguez, gueitu, guichitu, edertu, toloztu, ezaindu edoestaldubagaric, gueuregoguandaguanleguez, beti esatendogunac, ezlegoquepreminaricinos
|
bere
, juramentueguiteco? (Icas I, 119).
|
|
|
toloztura: zerbaittolesturikedobildurikizandenparteedoatalbakoitza, baitatolesturikegonakutzitakomarkakere; (irudizkoesanahiadu; toluzturaere idaztendu, betidarabil, z, z);, besteascotanguztia ucatutendaveenactainos
|
bere
eurenvijotzecotolozturaacondozabaldutaicusi ecinleizanac? (Esku, 145).//. Ez datoluzturaricbereeurenvijotcetan? (Icas II, 207).
|
|
|
uzan: izaina, odol xurgatzaileadenharedozizaremotabat;. Codicijacnai euquianbestiaiodolaceta munac, uzanacleguez, chupauta, balijo guztia
|
bere
poltsaaneuquitia? (Icas II, 18).
|
|
|
zal: sendoa, gogorra, iraunhandikoa;. Biarda, compesinoiaona izangobada tapecatubaparcatucobajaco, pecaturicosteraezeguitecogogosenduataeguilia. Baita zalatapirmia
|
bere
–(Icas III, 133).
|
|
|
|
Bere
bereaduFraiBartolomekadjektiboakhiru, lau, bost... jarraiankokatzea. Hemen, adjektibosoilakezdituerabiltzen, hauenegitekoabetetzendutenesaldiak baizik.Begirazeinongidatorrenharirazaartuta bereberdiachori.Eta amaiera elipsietaguzti, herri esapideindartsuz:
|
|
|
Inorenaurkakojardunak, gaizkiesateakjorratukodizkiguondokolerroetan, hauda, mihipozoitsuenlangalgarria.Azpimarragarriakdiraesaldibatzuk: Ezer
|
bereez
juacola, baztarretacoguzur tasaltsa guztiacbatuta. Etahurrengoparagrafoan: Guztiaverenozbetia.Amaierakoataltxoaereerrealismozjantzia:
|
|
|
baguia, errazoeminveracarpeguijanesatendeutsuzana,
|
bere
adisquidiaizuri
|
|
|
¿ Nos aspertucoetedaaraguizcuagorputzarengustoz. Zaartutabereez.Agura zaarrac tajuezac, lotsapuscabateuquibiareveenac, cirian santa Susana garbi jagaldugura euqueenguizonbijac. Baina zaartuta
|
bere
, gurari loijacixiotaeuca zaneurengoguac.Nosinconcupiscentiatuisumus.Zugaz pecatueguitecoamo dijoloijacerreetangaucaz, esaneutseenjuez zaarbiac santaSusanagarbijari.T a eguitenezbadozugueugazpecatu, gueucesangodogu, bestebategazpecatueguiten topauzaitugulataarrica illgozaitubeegenteguztiarenaurrian. () Icas II, 251
|
|
|
Indarranabaridahemen, bestepasarteaskotanbezala.Galderaerretorikoaz hastendaetaelkarrekinloturikdaudensintagmamailakatuenhurrenkerazosatzen dutestu atala: Eurenbiarra, eurennequia, eurenosasunatavitzitziabera
|
bere
...:
|
|
|
suna consagretia. Bai.Diabrubarenmartirijac diraalacocristinaubac.Eurenbia rra, euren nequia, euren osasunata vitzitzia
|
bera
bere laburtuta dirubar enJaungoicuari, satanasarigordeetandeutsee. (Icas I, 264).
|
|
|
suna consagretia. Bai.Diabrubarenmartirijac diraalacocristinaubac.Eurenbia rra, euren nequia, euren osasunata vitzitzia bera
|
bere
laburtuta dirubar enJaungoicuari, satanasarigordeetandeutsee. (Icas I, 264).
|
|
|
Argudioonak, umorepitinbatezegindakoeztenkadak...
|
bere
bereakdituFrai Bartolomek.Ataltxohonetanezinhobekiagertzenduhorilapur jaquitunac, segu rutitaesqueronianostutendaveenacaipatzean. Ongiesatearenetaadierazpen biziareneredutzathargenezakeamaieraberdintsukosintagmazosatutakozatihau:
|
|
|
Gaisqui esaliac, bereechiacovernetacoez bada
|
bere
, esaminetandau erreguia, juzquetandau obispua, tachetanditu abadiac, deungatutenditu prailiac, lapurtutenditujuezac, logrerututenditucaballeruac, guzurtitutenditupredicado riac, zequendutenditu ugarijac, zitaldutenditu baquetsubac, zelotsotutenditu ezcondubactalotsagarrizestaldutenditulibriacIcas II, (191).
|
|
|
(Kontuan hartzekoa da dato hau: Ordenan izen
|
bereko
beste bat dago, Jose San Migelena, Korellakoa eta Lazkaon 1831ko irailaren 23an hil zena).
|
|
|
Bartolomek
|
berak
diosku 1615 urtean 13 urte zeramatzala Markinako169
|
|
|
Berezko denez, Bartolomerentzatbaliotsuenetarikoak?
|
bere
–erretore zen JoanAntonioMogelenliburuakizangoziren.Honekseiedozazpiliburuditu gai horretaz, baina horietatikhiruargitaratugabe zeuden200 J.A.Mogeleketa
|
|
|
nan203 ere beste katexima bat agertu zen 1812an. Azkenez, Pedro Astarloaren204 liburua gelditzen zaigu aipatzeko, Bartolomeren Icasiquizunac saileko lehenengo liburukia agertu zen urte
|
berean
, 1816an, argitaratua.
|
|
|
|
bere
ekarpena egingo du euskarazko apostolutzaren arloan, euskal prosa aberatsa, ezpal eta hari ederrekoa erabiliz, bestalde. Gainera Bartolome, gero ikusiko dugunez, aipaturiko gehienak baino originalagoa da bere lanean, haien lanak, kasurik gehienetan, gaztelaniazko edo frantsesezko lanen itzulpenak edo moldaketak baitira; benetako predikari eta hizlariak, ordea, bere beretik ematen daki eta horrek askoz ere handiagoa eskatzen du?
|
|
|
bere ekarpena egingo du euskarazko apostolutzaren arloan, euskal prosa aberatsa, ezpal eta hari ederrekoa erabiliz, bestalde. Gainera Bartolome, gero ikusiko dugunez, aipaturiko gehienak baino originalagoa da
|
bere
lanean, haien lanak, kasurik gehienetan, gaztelaniazko edo frantsesezko lanen itzulpenak edo moldaketak baitira; benetako predikari eta hizlariak, ordea, bere beretik ematen daki eta horrek askoz ere handiagoa eskatzen du?
|
|
|
bere ekarpena egingo du euskarazko apostolutzaren arloan, euskal prosa aberatsa, ezpal eta hari ederrekoa erabiliz, bestalde. Gainera Bartolome, gero ikusiko dugunez, aipaturiko gehienak baino originalagoa da bere lanean, haien lanak, kasurik gehienetan, gaztelaniazko edo frantsesezko lanen itzulpenak edo moldaketak baitira; benetako predikari eta hizlariak, ordea,
|
bere
beretik ematen daki eta horrek askoz ere handiagoa eskatzen du?
|
|
|
bere ekarpena egingo du euskarazko apostolutzaren arloan, euskal prosa aberatsa, ezpal eta hari ederrekoa erabiliz, bestalde. Gainera Bartolome, gero ikusiko dugunez, aipaturiko gehienak baino originalagoa da bere lanean, haien lanak, kasurik gehienetan, gaztelaniazko edo frantsesezko lanen itzulpenak edo moldaketak baitira; benetako predikari eta hizlariak, ordea, bere
|
beretik
ematen daki eta horrek askoz ere handiagoa eskatzen du?
|
|
|
–Nihil obstat? edo baiezkoa erdietsi ondoren, egileak eez zukan ezer aldatzerik, Definitorio205
|
beraren
baimenik gabe.
|
|
|
Aita Frai Pedro Antonio Añibarroc ifiniac, eta oraino mldera emoten diranac. Cristiñau euscaldunen oneraco, Durango, 1897 Lan hau
|
berak
idatzitako beste liburu honetan argitaratutako zati bat da: Misiolari Euscalduna, Cristau Doctriña ta sermoiac Bizcai errietan iracas ten.
|
|
|
1803 Aguirrek beste bi ere idatzi zituen, baina
|
bera
hil ondoren argitaratutakoak: Jesucristoc bere Eleizeari utzi ciozcan Zazpi Sacramentuen gañean Eracusaldiac, Tolosa, 1850; Jaungoicuaren legueco amar Aguinteen gañean Eracusaldiac, Tolosa, 1850 Hemen aipa genezake Jose Ignacio GUERRICO ren liburua ere, 1805ean idatzia, baina geroago argitaratua:
|
|
|
1803 Aguirrek beste bi ere idatzi zituen, baina bera hil ondoren argitaratutakoak: Jesucristoc
|
bere
Eleizeari utzi ciozcan Zazpi Sacramentuen gañean Eracusaldiac, Tolosa, 1850; Jaungoicuaren legueco amar Aguinteen gañean Eracusaldiac, Tolosa, 1850 Hemen aipa genezake Jose Ignacio GUERRICO ren liburua ere, 1805ean idatzia, baina geroago argitaratua: Cristau Doctriña guztiaren esplicacioaren sayaquera, Tolosa, 1858.
|
|
|
Euretan aurquituco dabe Arimazain euscaldunac, euren Elextar, edo Feligresai predicadu biar deutsen icasbidia: Baita
|
bere
Cristinau euscaldunac, cer jaquin, eta eguin biar dabeen, Bilbao, 1816.
|
|
|
229 MUA, C.19: Ibd., 165i 166i; FraiBartolomekudalekoaktahonenkopiazeukan,
|
bere
azalpeneanlaupuntukotestuahitzezhitzematenbaitu: MKA, A I:
|
|
|
Epaiarenondorioz, EtxebarriberejaioterrianizanzenBartolomekonfinaturik241.Gainera, dekretubatenagintzenzenez, komentutikkanporatuekberenjaioterrirajoanbeharzuten.Etxebarrikoudalekoaktetan, 1810ekoapirilaren8anesatenzenez,, erlijiosoek, aitortzak entzuteraetasermoiakegiterajoateko, HerrialdekoKontseiluarenoniritziabeharzuten242.Horregatik, harenanaiaJoseSan Migelena Markinarajoanzen, eta
|
bera
Etxebarrira.PedroValentinAlzaa, San AndresEtxebarriko243bikarioakjasozuenbereetxean.
|
|
|
ErregeFernandoVII.ak1823kourriaren 1ean hartu zuen agintaritza
|
bere buruz
, eta, konstituzio gobernuadeiturikoarenekintzaguztiak indargabeak eta baliorikgabeakaldarrikatzenzituen, dekretuasinatuzuen. Oiartzungo Batzordeakemanazuenordurako (IV) sekulartuakizanondorenparrokiak etakapilautzak berenardurapeanzituztenguztieikarguak etasermoiakegiteko nahizaitortzekobaimenakkentzekoagindua.
|
|
|
Hirugarrendefinitorioa1825ekomaiatzaren4tik11rabitarteanizanzen.Hamar bilerakeginzirentokiaMarkinakoKarmengokomentukobibliotekaizanzen396 Erabilizenlehenengogaia, garrantzitsuenaetaluzeenaztertuzenaBalmasedako karmeldarkomunitateaberrezartzearenaizanzen.Lehenhirubilerakhorretanjoan ziren:, hondaturik zegoenBalmasedako397 komentuaberriroeraikitzekoarazo garrantzitsuetakorapilatsuarenharian?. HonelaberrirohelduziotenLarreanizan zenaurrekodefinitorianhasitakoari; hainbatidazkietatxostenaurkeztuetaaztertuziren; batzordebateratuzenasmohorretanaurreraegiteko.Hurrengobileretan komentueta erlijiosobatzuen idazkiak aztertuziren. Etapozik ikusi izan zen komentu bizitzakohainbatgauza, esaterakomaitinakgauerdian errezatzea,
|
bere
onerantzzihoazela?
|
|
|
446 Halaematendigu aditzeraidazlan laburbatean: PraiBartolojantzi barriagaz?, Karmel1971:. GureBartoloreneuskerazkoidazlanok (baitabesterikaurkitzenbada be, euskerazegiña), gutunlodikotebatenalkartuta, barriroargitaratzekoasmotaneidabiltz Markiñakokarmeldarrak, bereanaiak.Orduazanizanbe!?; etahonelaamaitzendubere idazlana:. Danadala, jaiobarri dogun1971urteauezbediamaituprailezarjatoroni,
|
bere
soiñekobarrian, gurebostekoaluzatzekoerarikgabe?.
|
|
|
ArgitalpenhonenhelbururikbehinenetarikoaFraiBartolomerentestuakongi transkribatzeaizanik, testukateketikoak, teologiaetamoralekoedukizongihornituakbestalde, nahitanahiezkodirudibereliburuakidaztekoerabilizitueniturriez geureburuarigaldeegitea.Beraz, egokidatorharkizanzuenhezieragogoratzea,
|
bere
burua janzteko egin ohi zuen estudioa eta bere liburuak idatzi zituen MarkinakoKarmengoBibliotekaneskuraizanzuenmaterialagogoratzea.Hauetatik guztietatikgeratudalekukotasunikaskobereliburuetanjartzendituenaipamen ugarietan, haienbidezberebaieztapenaketairitziakbermatzendituelarik.
|
|
|
ArgitalpenhonenhelbururikbehinenetarikoaFraiBartolomerentestuakongi transkribatzeaizanik, testukateketikoak, teologiaetamoralekoedukizongihornituakbestalde, nahitanahiezkodirudibereliburuakidaztekoerabilizitueniturriez geureburuarigaldeegitea.Beraz, egokidatorharkizanzuenhezieragogoratzea, bere burua janzteko egin ohi zuen estudioa eta
|
bere
liburuak idatzi zituen MarkinakoKarmengoBibliotekaneskuraizanzuenmaterialagogoratzea.Hauetatik guztietatikgeratudalekukotasunikaskobereliburuetanjartzendituenaipamen ugarietan, haienbidezberebaieztapenaketairitziakbermatzendituelarik.
|
|
|
|
bere
liburuak idazteko. Gauregun ere gordetzendiraharksarri sarriaipatzen dituenliburuetarikobatzuk, heinbatean, FraiBartolomeberarenesku hartzeaz, azkenorduanElizGurasoSantuenaketabesteliburuaskoisilpeanateraahalizan zirelako450.
|
|
|
463 AgustindeBAZTERRICA, Nueva demostracióndelderechodeVergara, sobre lapatria, yapellidoseculardeSanMartindelaAscensiónyAguirre..., Madrid, 1745,(. Secomprópa lalibreríadelCarmendeMarquina, 1819?) (1 M/ 7). BadaFraiBartolomekerositakobeste liburu bat ere, zenbait eduki ezberdinez osatua, bakoitza
|
bere
orrialde zerrendarekin; zuzenbidekogaiedoarazoakdatoz, hauenarteanKalahorraridagozkionak, pertsonaiaeuskaldunbatzueidagozkienakerebaibesteakbeste. (1 M/ 5)(. Secomprópa lalibreríadel CarmendeMarquina.1819?).
|
|
|
|
Bere
garaikogainerakoidazleekbezala, salbuespenaksalbuespen, kristau doktrinadabereeuskarazkolauliburuetandakarkigungaia.Gauregun, helduenkatekesia, deitzenzaionarenantzekozerbaitdela, esangogenuke, liburuhauenmuina. Kristau teologia, etaberezikiteologiamorala, daherriaren mahaira dakarrenjakia.
|
|
|
–herege, hitzean (hau, h, gabeerebadarabil): Baitabesteheregeascorenac
|
bere
(Icas III, 343).// Ezdaheregericaguertumundura (Euscal errijetaco... 134).// Esanbeguije, impernubandagozanheregetagaisquiesalac, cesarijaecarrideutseen miinac (Icas II, 182). // Ezheregiacta gentilac, ezbadaeuren burubac zucentzat tacristinauontzat euqueezanacIcas II, (233)./ Judegubac, moruac, eta eregiac, batzuc, pedericeta bautismoricez dauqueelaco (Icas I, 19).// Orregaiti Eleisaticamporadagozanguizoneta emacumiac, ceintzucdirian judegu, gentil, morotaeregeguztiac.
|
|
|
¿ Ceimbat cristinaudagoz, auzua, laguna, edoproximua, santubabada
|
bere
, cetan, edoatandeungatzatezdauquenac. Icas II, (222).
|
|
|
Santuonenerichijan; ¿ nos contaucoetecitubanEleisaAmaSantiac, edonos iminicoetelituquevirgineenartian, Errioneetacopiesteetan, tanaastecodancee tanibilidirian emacumelibriac, guerosanta andi eguingobalira
|
bere
–Euscalerrijetaco... (82)
|
|
|
da
|
bere
, gizonac, eta emacumiac. Euscal errijetaco... (62) (Bipuntuhauek, perpausarenhariaetaulerpideaargitubainoilundugehiagoegitenduteladirudi).
|
|
|
Laugarren lecuban dinue dantzaarijac: Abadiac, eta Prailiac
|
bere
juaten diriala dantcetara; Saraubetandantzanbere eguiten daveela batzuc; chaarrac balira, SacerdoteJaunac ezleuqueelaeguingo... (Euscal errijetaco... 165).
|
|
|
Baitanire eguinaezerezdana
|
bere
;/ dantzetanezdan olguetiac, ezdauca gatzic, ezdaucagustoric;/ areecesandauee: dantziaberezezdalapecatu;/ menturazezdaCristandadeguztiandantza desonestubagoric;/ casicezerbereescribidutaezdagualacodantza galdubengainian;/ noberariezbajuacoleguez;/ errazoezcoolguetiacezdaueragoztenJangoicoaservidutia;/ cristinaubacinos bereeguinbiarezditubanac;/ arimaragachicezdacarreenac;/ ezdagoezerbere munduban
|
|
|
esanezinleijan, viotzeco nasaitasunbat, eta libertadebat;/ jocoaldi baco chianoguetaamar ducat, bainogueijagojocatuezi nleguiz;/ tatemplurajuan ezindanac;/ ta, aneguinezindana, eguitendagueroezcutubeetan;/ tagorrotuaengorrotozicusi
|
bereez
rindozulaprojimo à;/ mundubagaldubadaguana, taija inociraun ezindavena, Escritura Sagradubaclecuascotanesango ezbaleutscu bere;/ ezindavena;/ ezindozun;/ taicusi bereezinguinai, espirituzcuadalaco(...)
|
|
|
esanezinleijan, viotzeco nasaitasunbat, eta libertadebat;/ jocoaldi baco chianoguetaamar ducat, bainogueijagojocatuezi nleguiz;/ tatemplurajuan ezindanac;/ ta, aneguinezindana, eguitendagueroezcutubeetan;/ tagorrotuaengorrotozicusi bereez rindozulaprojimo à;/ mundubagaldubadaguana, taija inociraun ezindavena, Escritura Sagradubaclecuascotanesango ezbaleutscu
|
bere
;/ ezindavena;/ ezindozun;/ taicusi bereezinguinai, espirituzcuadalaco(...)
|
|
|
|
Bere
: Partikulahau, ezezkoesaldietanaurrekohitzariloturikdarabilmaiz, era enklitikoan.Hitzhauekinbereziki:, inos?,, ecer? /, ezer?,, inor?,, edola?:
|
|
|
Ez dau eitenJangoicuarenamodijua gaiti, ezda
|
bere
burubarenamodijuagaiti bere; ezpada, edo ondasunacgaiti, edo vanidadia gaiti, edozequenquerijagaitiEsku (100).
|
|
|
Ez dau eitenJangoicuarenamodijua gaiti, ezda bere burubarenamodijuagaiti
|
bere
; ezpada, edo ondasunacgaiti, edo vanidadia gaiti, edozequenquerijagaitiEsku (100).
|
|
|
–ezarren? hamabi bider agertzen da; lau bider Eucal errijetaco... eta zortzi bider eskuizkribuan; hau da,
|
bere
lehenengo lanetan; gerora zuzendu egin zuen eta Icasiquizunac saileko hiru liburukietan behin ere ez da agertzen. –Esatiarren?
|
|
|
Bestekasubatzuetan,, edaari?,, lotsaari?,, jaaten, etaedaaten, hitzetan, esaterako, erroarenmarkaetaatzizkiarenahobekibereiztearrenizanliteke.Gauza
|
bera
–litzaateque, adizkian ere. Etimologiazkoletranahizhizkiei eusteko joera bere bereaduFraiBartolomek.
|
|
|
Bestekasubatzuetan,, edaari?,, lotsaari?,, jaaten, etaedaaten, hitzetan, esaterako, erroarenmarkaetaatzizkiarenahobekibereiztearrenizanliteke.Gauza bera, litzaateque, adizkian ere. Etimologiazkoletranahizhizkiei eusteko joera
|
bere
bereaduFraiBartolomek.
|
|
|
itzalsuba: oraindinobalitz aren divinaMagestadia,
|
bera
ameetandavee nentzaco, asarria, gogorra, zitala, itzalsuba, edoinocberagaziraun ecindaven genijochaarrecua, ezlituquezpaltacocristinaubacachequijaac, Jangoicuariichi tamunducogustuacameetaco (Esku, 85).
|
|
|
|
bere
(Icas III, 288).
|
|
|
chanza: Luxurijaz, tanasaitasunezbetetacoverbaric, eta chanzaric, inos
|
bere
ez (Icas III, 338).
|
|
|
Vitzitziagazgobait eguitenda (Icas I, 258).// atsecabamingochagoric, nai bagueminaagorictavitzi izatecogobaitgarrijagoric, beracnequezazidituban umiac, moduonetanzaartzan
|
berari
erantzutiabaino (Icas I,// Laster g 7serm.). obaitutendira alcarregazegoten (Icas III,// Ez bestegauza gaiti, ezbada gueuregenijuac, condecinoiac edonaturaleciacbeti senbaten, biar batenedo gauza baten, go 209). baiteguinbagaric, iraunecindavelacoEuscal errijetaco... (15).
|
|
|
56).// ijotzatristetu bagaric, tanegarragazveguijacbusti bagaric, ezin gogoratugui naizbosteun, edose VideunurtecogueureerreinucojazotristiacIcas II, (50). // Baita Espainarenurrian irueun, tairu ddoguetaamabostmillaegunbatenillzitubenac
|
bere
(Icas II, 52). // Erribatenbeegozan berreun, edo irureuncristinaubarriEuscal errijetaco...
|
|
|
–Arinon, forma
|
bere
bereaduBartolomek; txitean piteandarabil.Testuinguru zehatzetanagertzenda; izenondoaedoadjektiboadaetanolakotasunez, tamainaz etab.erdizkakoaadieraztendueladiotehiztegiek; guk, testuinguruakaztertuz, ezhain ona, badaezpadakoaetaaregehiago, txarraereesannahiduelaateratzendugu...:
|
|
|
(41); ezpabere= bestela/ osterantzean/ horrelaezbada; gaztelaniazko`delocontrario': Baitaeguiijada, dantza naastauti urtetendaveelaedodantza zaliac diriala gueijenianezcutubeetaco, taaguiricooquerrijaguinac, tagaisquinac. Ezpabere, betozguztiocesaminara (Euscal errijetaco... 199). Ezda/ ezda, esaldielkartuetakojuntagailua, gauregunean, ezeta... ere?/, ezta... ere, formazerabiltzenda: Ez dagauza barrija, ta ezdaguichitanjazooidana
|
bere
( (Icas I, 8, serm.).
|
|
|
Denadela, betidarabilbapere...?
|
Bere
–, gainerakoeuskalkietako, ere, horre
|
|
|
Inprimaturikoliburuetan, lexikoan ez,
|
berak
ematen dituen arrazoiengatik,. Esanbatzucimini ditut gogo bagaric, gueureEusqueracoverbeetanausi, maite, zaar, gaztetu, gozo, prestu, ugarira gueureerruz, ervestetietorrijac(...)?, bainagainerakoanformajantziak, jasoakerabiltzenahalegintzendelaargidago. Halaere, FraiBartolomebezalakoeuskaldunpetobatinahitaezitzuribeharherrikoeuskararen gauzatxobatzuk.Honelakoakdira, esaterako, sinkopaegineznahizbokal artekokontsonanterenbatgalduzdatozenformak: bagoz, baqui, zaatia, ezautu, illaineco...
|
|
|
Lotsatueguinbiardagaisquiesalia, berepaltia tagaisquiesanecopecatuba
|
berari
arpeguijanezarrijagaz (Icas II, 199).
|
|
|
desietia, ezbadabaita pornicacinoeco, seniqueraco, noberagazco, naturaleciaren contraco, sodomijaco, ganadubagazco, verbazco tacantazcopecatuloi guztien desiuatagurarija
|
bere
(Icas II, 269).
|
|
|
Ez
|
bera
bacarric, ez bada bereondorenguetara, beresemealabeetarabere eldu zanJaungoicuarenmaldecinoia (Icas I, 203).
|
|
|
Bautismourezcuacparcatutenditubanleguez,
|
bera
artuarteraguinocopeca tuguztiac (Icas III, 27).
|
|
|
Ablatiboarenmarka, bizigabeadenean, tidaetabizidunadenean ganic; hau aurrekohitzetikbereiznahizloturik agertuohidaidazlehonengan.J.A.Mogeleta Añibarrokereazkenkontsonanterikgabeemateko joeradute.Beraz, argietagarbi nabaridazenbaitjoeraberdintsufinkatuzzihoazelaordukoidazleenartean.Luis Mitxelenak badakar arazo hau
|
bere
FonéticaHistórica Vascan (236 237.or.). Honeladio:
|
|
|
Jesus maitiac
|
berac
verba oneen ondoric ecarten deutscu gogora, ce gaiti amau biar ditugun gueure arerijuac (Icas I, 97).
|
|
|
Aujaquiteco, balijetanda testigubaquin.Areec cerdinuenjaquiteco, escribaubaquin.Taareenesanacleguiagazneurtuteco, letraubaquin.Aucilarijac artuten dau berelaguntzatnorbait.Taoni esatenjaco procuradoria.Onec, aleguin guztiagazbeguiratuta, zaintu biar dau
|
bere
partiarenerrazoiajuezarenaurrianIcas II, (167).
|
|
|
AitaSan Pranciscubagaiti esatenda, emacumebat
|
bereez
evalaarpeguiz ezaututen, verbazbaino (Icas II, 61).
|
|
|
Ni/ neu; zu/ ceu; à/
|
bera
; gu/ gueu; zubec/ ceubec (zeubec); areec/ eurec
|
|
|
Nic/ neuc; zuc/ ceuc (zeuc); ac/
|
berac
; guc/ gueuc; zubec/ ceubec (zeubec);
|
|
|
Nire/ ene/ neure; zure/ zeure; aren/
|
bere
; gure/ gueure; zuben/ zubeen/ ze u ben/ zeubeen; areen/ eureen/ euren
|
|
|
Niri/ neuri; zuri/ ceuri (zeuri); ari/
|
berari
; guri/ gueuri; zubei/ ceubei (zeu bei); arei/ eurei
|
|
|
Nigaz/ neugaz; zugaz/ ceugaz (zeugaz); agaz/
|
beragaz
; gugaz/ gueugaz;
|
|
|
Niretzat/ neuretzat; zuretzat/ zeuretzat; arentzat/
|
berarentzat
; guretzat/
|
|
|
Nigan; zugan/ zeugan; agan/
|
beragan
; gugan/ gueugan; euregan
|
|
|
¿ Ez dagozasco, bai guizonactabai emacumiac, edozeinnaibaguejazoten jacuenian, gauzaguichijabada
|
bere
, auan artutiamerecidutenez davenabada bere, maldecinoecaluurrari icara eraguitendeutseenac? (Icas I, 147).
|
|
|
¿ Ez dagozasco, bai guizonactabai emacumiac, edozeinnaibaguejazoten jacuenian, gauzaguichijabada bere, auan artutiamerecidutenez davenabada
|
bere
, maldecinoecaluurrari icara eraguitendeutseenac? (Icas I, 147).
|
|
|
Descuiduanizanarren
|
bere
, ustez ustebagaric izanarren bere, bereardura bagatasuneztaosorobeguiratuezazeguinbadauerijotzia, pecatudaIcas I, (238).
|
|
|
Descuiduanizanarren bere, ustez ustebagaric izanarren
|
bere
, bereardura bagatasuneztaosorobeguiratuezazeguinbadauerijotzia, pecatudaIcas I, (238).
|
|
|
Tadirianactopauco dituzu Jaungoicuagan. DirianacdaucazJaungoicuac berez.Tadaucaz,
|
bera
ameetandaveneentzat.AdisquideosobatencondecinoeguztiacdaucazJaungoicuac (Icas I, 41).
|
|
|
Juancirian dirianacluxurijaren aurrera taaguindueutsen,
|
berari
obeiduco eutseelabeti (Icas II, 20).
|
|
|
Inos
|
bereez
olgueetiatainorolgueetanez icusi gura izatia, diñue Santo
|
|
|
|
bereez
(Esku, VII).
|
|
|
Ez oidaezcaratcecosuba bainobeste arguiric, tabera
|
bereez
beti ixiota
|
|
|
|
Bere
, aurrekoatalbateanadieraziadugunez, osorikidaztendubeti; inoizere ezbeeralaburtuan.Esaldiannoladarabilenetakokatzenduenerreparatuz, horretanmaisua dugulaohartzengara.Baita/ ezdabe esaldihasieranjartzendueneanre azkeneanjarrikodubeti, bienartean gainerakoelementuakezarriz.Osougaridarabiletahainbattestuingurutan:
|
|
|
badatordeungabatneuilltera talibrau ezin badotneurevitzitziaaren escu gaistuetati
|
bera
illda baino, ezdapecatuáilltia (Icas I, 239).
|
|
|
Escubaceta oinacebaguita, gorputzamoztutabainoezbada
|
bere
, vitzigura dauguizonac (Icas I, 238).
|
|
|
Sovervijacezin icutsi zituban asiac, ezda luurreraveguiraetzindaegozanac
|
bere
, taainguichiguztia chupaugura eveenac (Icas II, 18).
|
|
|
Taguerogorputza, albadedi (Icas III, 266). Bada, ezetaralibrau albadedialacoarerijogaistoaganicnor
|
bera
vitziric, ez
|
|
|
eguinda, diadar eguinda libraualbadedi, ezdauillbiar, nor
|
bera
illtera datorr enazucenjaquin arren. Colpebatzucemonda apartaualbadediarerijuaganic, ez dauillbiar (Icas I, 239).
|
|
|
Areec
|
bere
, oinajasoalbadaguijee, anizangodirapiestaanveguizolijaquin
|
|
|
Ezdaasco, cristinaubac, pecatarijaondo compesetaco, pecaturicezeguitianai neuqueesatia edopecatubariistecogogomotelbatartutia.Biarda, compesinoia ona izangobada tapecatubaparcatucobajaco, pecaturicosteraezeguiteco gogo senduataeguilia.Baitazalatapirmia
|
bere
(Icas III, 133).
|
|
|
beria, bai gauza on batzubetaraco, bai echeco oneraco ta bai eureen paltaac ezcu tetaco
|
bere
(Icas I, 169).
|
|
|
Teresari
|
bere
vijotzian (Icas II, 287).
|
|
|
163). //
|
Bere
parroquijan dauca cristinau eguin za neco ari miaren garbi lecuba. () Icas I, 182
|
|
|
Ezdagoinor
|
bere
, neurecristinaubac, ainzororic, ainitsuric edoainnecijoric, ceinda, gauza batguztizona dana jaquin ezquero, ameetanezdavenic (Icas
|
|
|
Bestebatzuetanba+ aditza+
|
bere
ta/ daamaitutakopartizipioa+ nahiz
|
|
|
bereerabiltzendu: Oitubeti eguiijaesatera, ceubencontrabada
|
bere
(Icas II, 181).
|
|
|
// Preminanicusi ezqueroadisquidia, inocesanbagaricdua lagundutera, asco costatabada
|
bere
(Icas II,// Guztiacbateguindaber 207). e, ezin conjurauleguije endemoniadubatIcas III, (294).
|
|
|
Ezcutauba da, guizonarenerrazoelaburrac achituteco? (Icas III, 196). // ¡ Ceicus garriicaragarrijaizangozanguizonacetaemacumiac, aleguijenac, urarenigue si taura eurenondoricachituten.Batzuc igongoeveenteilaatubetara; an
|
bere
achituluxurijarenzigorrac.Bestebatzucarbolaaltubetara; anbereachitu.Beste batzuctorrenpuntara; anbereachitu (Icas II, 44,45).
|