|
2000
|
|
|
Zergatik?
|
Bera
ni baino mila aldiz idazle hobea delako eta, gainera, errealitate hori oso ondo ezagutzen duelako. Hori islatzerakoan, ez du ahalegin mental handirik egin behar hara joateko, egoerak asmatzeko, polizia sekretuak zer itxura duen ezagutzeko edo militarrek txapela zelan zeramaten jakiteko.
|
|
|
Niri gustatzen zaidana irakurtzea da.
|
Berak
ni footing egiteko konbentzitzen ez nauen bezala, niri kosta egiten zait berari irakurzaletasuna sartzea. Ez dakit non dagoen sekretua.
|
|
|
Are gehiago: Eliot, Faulkner, Chamisso eta beste hainbaten barrena hitz egiten digu, idazten du, eta horrela, ispiluz ispilu,
|
bere
Ni propiala non dagoen jakin ez genezakeela uzten gaitu." (140 or.)
|
|
|
" Laberinto" aren sinboloak berriz, liburuak duen egitura justifikatzen du, beste hainbat iradokizun bideratzeaz gain. Hitzaurrea egiten dion Txema Larreak
|
berak
Ni ez naiz hemengoari buruzko aipamena argitaratu zuen Pamiela aldizkarian (1985, 9.zb. 10 or.) Eta bertan aurki genezake" jalgibiderik ez duen munduko laberintoa" ri buruzko ohar interesgarria:
|
|
|
Laberintoaren oroimena n Jon Kortazarrek ere, liburuaren zentzu orokorrari atxikirik, euskal poesia berriaren giro honek zuen oinarrizko kontzeptu filosofikoaren adierazletzat ematen du liburu hau, izaeraren ezabaketarena, alegia: " Gaurdaino Pott taldearen poeta eta obrarik gorena Atxaga eta bere Etiopia izan badira, teorikoa Sarrionandia gertatu da
|
bere
Ni ez naiz hemengoa izen profetikoa daraman liburuaren bidez.() Kartzelako egunerokoaren moduan eginik dagoen liburu honetan halere espetxeaz gutxi eta literaturaz asko mintzatzen dena Sarrionandiak bere literaturari oinarria ematen dio, Atxagaren pentsamendua argituz bide batez, Wittgenstein-en erlatibismo kutsuaren ildotik.() Autorearentzat beraz, ez dago objetiboki eskura daitekeen errealitate... Subjektibitateak eta erlatibitateak betetzen dute oro." (69 or.)
|
|
|
Hura den proiektua bera den proiektu bihurtzea. Baina hori gertatuz gero, maiteak, maitaleak maite zuena izateari utzi egiten dio, eta maitalea
|
bere
ni soilarekin aurkitzenda berriro, bakardadean. Maitasuna etengabeko konfliktua da.
|
|
|
Gutxienez ez nioke horrenbeste eragingo buruari. Baina beno, ezetz esan du,
|
berak
nirekin egon nahi duela, denbora asko dela batera ez gaudela.
|
|
|
Labirintoaren irteera aurkitu duenaren duda aurpegia izango nuen akaso, zeren metro bat harago, bere ohean esna, Rocíoren algaratxoak nire bisaia xelebrea salatu baitu. Begira geratu gara isilean,
|
bera
nire esnatu berritako aurpegi inuzenteari; ni bere begi handi lotsabakoei. " Zuri beha nago", aitortu dit ahots eztiz," duela asko".
|
|
|
Ni hotzikara porrokatzaile batek zeharkatu nau buruko ile garaienetatik oinetako behatz ttikienaren atzazaleraino, eta aurren aurrena bururatu zait Karmelo kontakatilu hutsa dela eta dena kontatu diola, baina gero kontrakoa pentsatu dut (nik berea sekretupean dudan neurri berean du
|
berak
nirea ere isilpean).
|
|
|
alde batera, ilusioa pizteari eta, bestera, haren ohiturak, haren gabeziak onartu behar izateari ezinezkoa irizten nion. Nola esango nuke, norbaitekin berriro intimitatea, konplizitatea bai, konplizitatea da hitza lortzea ez zitzaidan oraintsu arte bururatu ere egiten, eta hala ere horixe da Rubenekin azken egunotan sentitzen ari naizena, eta banuen berataz zer edo zer idazteko gogoa, eta horri ekingo diot brainstroming gisako batean Rubenek ere antzeko zerbait eragin du nire sentimendu anabasan gaur gauean
|
bera
nire dendara etorri arte:
|
|
|
Ez dakit nola esan. Nire bidaia hau erretrasmititzen ari direlako sentsazioa izan dut, intimitaterik ez banu bezala, eta, Karmelo oraindik ere aski atsegina zaidan arren (azken batean,
|
berak
nire berri duen neurri berean dut nik harena, edo hortxe hortxe, eta, bestalde, mezuan sumatzen zaio ez dela gaiztoz ari, ez dela gustura ari), ez zait batere atsegina egiten beraren begiradapean ibili behar izatea, eta are gutxiago Teresa etxean ez topatzea eta harekin askatu ezin izatea. Eta orain ere Dabidek ere dena kontrolpean...
|
|
2001
|
|
|
Baina pentsatu nuen ardiak gidatzeko sistema: arrantzako pita ardi bati lotu, eta pita hura
|
bera
nire uhalari lotzea. Horrela, oinez abiatzen naizenean, ardi hori nirekin ekartzen dut, eta beste ardi denek atzetik jarraitzen diote.
|
|
|
E. DORRONSORO: Ordura arte hiru esmokin beltz bakarrik genituen, eta
|
beraz
nik, esmokin zuri bat edo Yogi hartzaren mozorroa nituen aukeran.Yogi hartzaren mozorroa agian gehitxo nabarituko zela-eta, esmokin zuriarekin irteten nintzen. Enekok azkar jantzi arazi zidan esmokin beltza.
|
|
|
«Mestizaia» eta «multikulturalismoa» terminoak, normalean, halako egoera" de facto" boteretsu baten sendotzeko erabiltzen dira;" nik boterea dut, ni gehiengoa naiz, eta gainera ezin dut sufritu kritika,
|
beraz
nire poetika izan behar dut". Horretarako daude mila poeta, mila idazle zutabeak egiten dituztenak.
|
|
|
Zuhurkeria, txukuntasuna, begirada, aldi analaren fijaziotzat hartzen diren sintomak dira Freuden testuetan. Jakina denez, neurotikoak bere hausnarrarekin, dudarekin, ekintzarako ez gaitasunarekin,
|
bere
ni sexuala babestu nahi du (ik. J.D. Nasio, La mirada en el psicoanálisis, Gedisa, 1992), babestu, desiratzen duena menderatuz (ik. Freuden The uncanny [Bitxia, arraroa]).
|
|
|
(Karolineri) Umorea niri zor dit, darling,
|
beraz
nik ere zure ikerketan agertu nuke.
|
|
|
Orduak neramatzan lo egin ezinik, ohean jira eta bira, izara artean korapilatzen. Eta
|
bera
nire ondoan, aingerutxo bat bailitzan, lo seko. Eta zer eta halako batean ez dit, bada, kristoren ukabilkada ematen!
|
|
|
Neuk prestatzen nuen jatekoa ez nion dastatzen lagatzen. Eta
|
bera
ni baino lodiagoa zenez, eta mugitzeko aukera gutxi zuenez, gosearen harra sumatzen hasi zen urdailean. Egun bat.
|
|
|
Atzetik, nire hankartean aluaren bide desiratua bilatuz, barruraino sartu zidan. Belauniko geunden biak,
|
bera
nire atzean. Presa gabe mugitzen zen.
|
|
|
|
Berak
ni maite ninduen, ari da marru batean orain, ni, baina hori ezin zuen eraman Arantxak. Isilune txiki bat.
|
|
|
Bere onetik aterata.
|
Berak
ni maite ninduen, egiten du oihu, ni. Tasio kabroi bihozgabe baten pareko sentitu da orduan.
|
|
|
Historia luze baten kate-begi izaki, adanismoaren batere arrastorik gabeko talaia batetik begiratzen du bai atzera eta bai aurrera, jasotako talentuak bere hastean eta garbian atxiki ordez, ugaritu eta geroari eskaini nahi baitizkio. Horregatik guztiagatik, ez da nitanoz jardun zale, ez du segundorik galtzen
|
bere
nia puzten, higuin ditu bere burua eta txaloak erantzukizunaren gainetik jartzeko gai diren intelektual ustekoak: niaren gainetik gu jartzea gustatzen zitzaion intelektuala dugu Mitxelena.
|
|
|
Hemen, gaur aurki daitekeen euskal batzarrik lotsaizunezkoenean, Aita Villasante Kortabitarteren ondoren gainera, hitz egitera lotsagabetu naizenez gero, alferrik litzateke baimen eske eta aitzakia bila hastea. Hasi nadin
|
beraz
nire esatekoak esaten, nola edo hala.
|
|
|
Nire ustez, txirularen, zitararen, zitararen laguntzaz abestearen edo rapsodikaren arteetan, ez duzu inoiz gizonik ezagutu Olinpo12 edo Tamio13, Orfeo14 edo Femio15 Itakako rapsodari buruz adierazpen zehatzak egiteko gai dena, baina Efesoko lonen gainean zer esan jakin gabe aurkitzen denik, eta lonek ondo zer deklamatzen duen eta zer gaizki guri adierazten ez dakienik. lon. Honi dagokionez ez dut zure aurka ezer esatekorik, Sokrates; baina, hala ere, beste honetaz jabetzen naiz, hots, Homerori buruz gizonek esandakoen artean nik esaten ditudala ederrenak, eta
|
berari buruzko
nire ideiak ugariak direla; eta denek baieztatzen dute Homerori buruz ondo hitz egiten dudala, baina gainerakoei buruz, ez. Azter ezazu, bada, zer esan nahi duen honek.
|
|
|
Zaindariari begiratu nion.
|
Berak
niri begiratu zidan. Handik aurrera dena desberdina izango zen.
|
|
|
Nik lurrean eserita jarraitzen nuen.
|
Bera
nire begien parera makurtu eta hatz erakusleaz sorbaldan kalkatu zidan. Nik begiak ilargi erdiko lepoko oszilakorraren atzean azaleratu nahian ari ziren bular eder haietan tinkatu nituen, disimulu handirik gabe.
|
|
|
– Pablok eta Juliak hitaz esandakoa nahikoa diat esku onetan gaudela jakiteko –eskua jaiduraz astintzen zidan;
|
berarengandik
nire sudurrera emaro iritsi zitzaidan kolonia usaina, berari buruz hartutako lehenengo iritziaren arintasuna gogorarazi zidan– Jokin nauk, espedizioan mediku eta laguntzaile ibilitakoa. Jakintzak edozertarako ere hire esanetara nagoela.
|
|
|
Kea sakon hartu eta bota egin nuen.
|
Bera
nik uste baino lehenago hasi zitzaidan hizketan:
|
|
2002
|
|
|
Haurtzaroa literaturarako oso garai garrantzitsua da, orduan irekitzen baitzaie literaturaren bidea. Haurrak konturatzen dira liburuak esaten duenak badaukala
|
bere
niarekin edo barruko sentimenduekin loturarik. Literaturari zentzua ikusten badiot, gure niari hitz egiten diolako da.
|
|
|
Eta subjektibotasunaz mintzo garenez, esan dezagun hauxe dela, hain justu, azken hamarkadetako eleberrigintzaren ezaugarri funtsezkoenetakoa inguruko literatur tradizioetan. Aurreko puntuan adierazi dugun moduan,
|
bere
ni an sakondu nahi duen narratzailearen ahotsa gailendu da eleberrietan, bere izatea, arazo moralak, ezinegonak... narratzaile pertsonaia baten bidez kontatzen dizkiguten eleberriak. Horregatik mintzo zen J. C. Mainer 1996an" literaturaren pribatizazioaz", barrurantz begiratzen dutelako gaurko eleberrigileek.
|
|
|
Nik zu lehenago ezagutu eza. Ha
|
bera
ni baino morroskoagoa da baina, harek daukana nik be...
|
|
|
Au bezelako etxekoyaun ikastunai, ba, naiko zaie burua atsedentzeko, begiak berritzeko, inguruka ibiltzeko, bideska batetik yoan eta etorrtzeko, bere matsondo guziak ezautzeko ta zugaznoak oro zenbatu al izateko bear besteko lurra edukitzea. Azalpenok ematen dizkizut ongi yakin dezazun
|
bera
niganako ta ni zuganako esker zorrarean aundia, esaniko tasunek goratzen duten landetxe ori erosiko ba, lu, damuari lekurik ez emateko ordainpide bate. Ongi izan.
|
|
|
" Orain 10 urte ezezaguna nintzen, eta orain nagoen lekuan nago Kontxugatik.
|
Berak
nire lana ezagutzen zuen eta Goenkalen aktore bat behar zutela esan zidan. Eskerrak eman nahi dizkiot horregatik".
|
|
|
Tokatu! Amaren hitz horretan badago ni kontsolatu nahiaren azpitik
|
berak
niri buruz duen uste oker bezain tinkoa: arazoen bila ibiltzen naizela, konplikazioak gustatzen zaiz  kidala.
|
|
|
|
bere
nia ehundu
|
|
|
Nahiago da, hala ere, sinboloekin segitu, eta EHUren eta UEUren artean bereizi, batzuetan parean jartzeko gainera (unibertsitate hau batetik, eta beste hau, bestetik), eta beste batzuetan lehia akuilatzeko: " Ez, nahiago dut liburu hau UEUn argitaratu, nahiz EHUri esker idatzi ahal izan dudan, berak emandako soldatagatik,
|
berak
nire eskura jarritako baliabide eta informazioengatik, berak utzitako bulego eta ordenagailuagatik, haren izena erabiliz eskuratutako ikerketa proiektu hartan ikasi nuenagatik...". Hitz egiten duena, denok dakigunez, lehenbiziko esaldian gelditzen da, gainerakoa ipuin antzeko alegiaren kedarra izango balitz bezala isilduz, bestea besteok pentsatzen baitugu.
|
|
2003
|
|
|
Euskaraz AEK n ikasitako emigrante batek idatzia zen. Eta esaten zidan ohore handia zela
|
berarentzat
niri idaztea. Animoak emateaz gain, beti ez dutela besteek irabaziko esaten zidan".
|
|
|
" Nor da gizon hau?
|
Berak
nire ispiluan begiratzen dio bere buruari, baina berarenak ez dit ezer itzultzen..." Hala ere erantzunaren zain zeukan.
|
|
|
Musturluzeori!
|
Beraz
nire atzetik bialdu habe, ezta. Zelan aurkitu nok?
|
|
|
Bere begiradan misterioren bat ezkutatzen zuela iruditu zitzaidan, nire bizitza osoan saiatu arren argituko ez nuen ezkutukiren bat, eta, aldiz,
|
berak
nire azpildurak ere ikusi egiten zituela, alferrik nekatuko nintzela nire debozioa ezkutatu edo ukatzen.
|
|
|
Kaleko galtzadatik begiratu nuen Monikaren etxeko leihoetara, urte batzuk lehenago, elkarrekin bizitzen jarri aurretik, maiz egin ohi nuen bezala,
|
bera
nire etxera eta ni berera joateko egun jakin samarrak genituenean alegia, hala izaten da maitasuna zuhurtziaz administratzen duten bikoteetan, poliki xahutzea nahi izaten dute, elkarrekin zabaldu berri duten kontu korrontea balitz bezala. Hala egin genuen guk ere denboraldi labur batez, Monikak bere gaztetasunarekin arauak hautsi eta nire etxeaz jabetu zen arte.
|
|
|
Irakurtzeko besaulki bat zuen Monikak eta han irakurtzen zituen Max Frischi buruzko bere zerak, ni ordenagailuaren aurrean zegoen egurrezko aulki batean esertzen nintzen bitartean, gerriak minberatu arte, orduan ohe gainera joan behar izaten nuen posturaz aldatzeko eta Monikak abagunea aprobetxatzen zuen nire ondoan kiribilduz txerak eta balakuak egiteko. Nik utzi egiten nion eta Barthesen libururen bat irakurtzen jarraitzen nuen,
|
bera
nire botoi bat mingainarekin txupatzen edo nire bularreko ilearekin jostatzen ari zen bitartean. Inoiz edo behin, Frischen liburua besaulkian utzi eta nire gainera oldartzen zen eta inolako hitzaurrerik gabe hasten zitzaidan hozkaka belarrian edo lepoan," bera bezalakoxea zara" esanez.
|
|
|
Niri nire adinekoak ez zitzaizkidan interesatzen.
|
Berari
nirekin hitz egitea gustatzen zitzaion. Nik berari begira inoiz ez nintzela aspertuko pentsatzen nuen.
|
|
|
Nik berari begira inoiz ez nintzela aspertuko pentsatzen nuen. Ni bere gaztetasunaz maitemindurik nengoen beharbada,
|
bera
nire heldutasunaz. Gauzak ezin hobeto ezkontzen ziren eta mirari horrek iraun zezakeela pentsatu nuen orduan, Monikak eskutik tira eginez lurretik altxatu ninduenean.
|
|
|
Joateko traumatologiako solairura, eta eska dezadala historialaren kopia bat berari eramateko. Helbidea eskatzen dit, gero
|
berak
niri bidaltzeko.
|
|
|
Polizia
|
bera
niregana makurtu eta masailak haztatu dizkit poliki, horretan laketuko balitz bezala. Bizar moduko bat daukat, lehengo zaflada sortak utzitako marka.
|
|
|
|
Beraz
NIK EZ, beste gainerako guztiek ikusten zuten Ixabel LARRUGORRITAN.
|
|
|
"  ¿ de qué forma han requerido algunas prohibiciones el precio de cierto conocimiento de sà mismo?" (1991: 47). Kristautasun osoan zehar, nork
|
bere
nia aztertu eta agertzearen eta ni horri uko egitearen artean lotura estua egon izan dela dio. Ilustraziotik aurrera, ordea, nork bere burua lohikerien bila arakatzeko teknika horiek testuinguru ezberdinean txertatuko dituzte giza zientziek:
|
|
|
Ilustraziotik aurrera, ordea, nork bere burua lohikerien bila arakatzeko teknika horiek testuinguru ezberdinean txertatuko dituzte giza zientziek: dagoeneko ezagutza hori ez da izango nork
|
bere
nia ukatzeko, ni berri eta positibo bat eraikitzeko baizik.
|
|
|
Maitasuna bakarra izango balitz, ondo legoke; ez da bakarra ordea, eta bakarra ez izanik, zuzenago da aurrez esatea nor goretsi behar den.
|
Beraz
ni saiatuko naiz hori zuzentzen, lehenik zein Maitad sun goretsi behar den esanez, eta gero jainkoarentzako modu egokian goretsiz.
|
|
|
Jainkoen artean gizakien lagun handiena baita, d gizakien laguntzaile izanik eta gaixotasun horien mediku zeinak sendatuz gero gizateriari zorion handiena gertatuko litzaiokeen.
|
Beraz
ni saiatuko naiz zuei bere boterea azaltzen, eta zuek gainerakoen irakasle izango zarete.
|
|
|
— Ezinezkoa da bada —esan omen zuen Sokratesek—, zuk ni goretsi nauzunez, orain nik nire eskuinekoa goretsi behar dut, beraz Agaton zure ondoren etzaten bada, ez al nau bada
|
berak
ni berriro goretsiko, nik bera goretsi beharrean. Utzi bada, jeinuzko hori, eta ez ukatu mutikoari jelosiagatik nik bera gorestea, bera goresteko irrika bizian nago-eta.
|
|
|
Zentzuna (bere arauetatik independentea dena) ikerkuntza programen metodologiarekin konbinatuz, lehenaren onargarritasun intuitiboa erabiltzen du bigarrenari eusteko eta horrela anarkismoa razionalista ospetsuenen garunean kontrabandoan sartzeko. Horretan
|
bera
ni baino askoz ere eraginkorragoa da, razionalistak berez ez baitira gauza anarkismoa onartzeko mozorrorik gabe aurkezten zaienean. Egunen batean, jakina, ulertuko dute zer egin zaien.
|
|
|
Autotik irten nintzen. Eta
|
bera
nire atzetik.
|
|
|
eta era
|
berean
nire minaren ikusle bilakatu.
|
|
2004
|
|
|
Zer eskatzen diozu botileroari, esperientzia ala titulua? " Ez bata eta ez bestea; garrantzitsuena pertsona ezagutzea da,
|
berak
ni ondo ezagutzea eta bion arteko harremana ona izatea". Horrekin nahikoa al da?
|
|
|
Tira, lagun berria da, eta ez nuen nahi
|
berak
ni gutxiestea.
|
|
|
Kresal usaina lehen aldiz aurkitzean, portuko arrantza ontzi txikien balantza geldoak ikustean, Igeldoko dorre sendoa nabaritzean, amaz oroitu naiz. Eta hondartzak uraren joan etorriak jasaten dituen toki
|
berean
nire pausoak atzean nola uzten ditudan ikustean, aita izan dut gogoan. Atzean utziriko gauza balitz bezala ikusten dut.
|
|
|
Atzo egun garrantzitsua zen niretzat. 1982ko martxoaren 11an jaio nintzen,
|
beraz
nire 22.urteurrena zen. 9etan esnatu nintzen, gosaria jarri, telebista piztu eta Madrileko masakre guztia aurkitu nuen nire begien aurrean.
|
|
|
Antza zenez, azken aldi hartan mundu guztiari axola handia zioten nire sinesmenek. Mitxelena, Goldstein irakaslea... eta orain aita
|
bera
nire fedeaz arduraturik!
|
|
|
Haurdun nago"; hamargarrenak, ordea, bost minutuko mehatxu luze bat zuen eranskin, Adelak adierazten baitzidan, adierazi ere, berarekin ezkondu behar nuela, berdin zitzaiola Pedralbesko monasterioan edo Kataluniako epaitegi gorenean, gu biona baitzen haurra, eta zoriontsuak izan gintezkeela ezkonduz gero;"... eta ezkondu nahi ez baduzu...", jarraitzen zuen... eta, handik aurrera, Adelak hiru lau hilabete haietan ongi hausnartutako erabakiak eta ondorioak gogoetarazi zizkidan: bihotzeko aldizkari batean argitaratuko zuela goitik behera gure arteko historia osoa, xehetasun txikienik ere baztertu eta alboratu gabe; lau haizeetara zabalduko zituela hainbat eta hainbat sekretu,
|
berak
nire bizitzari buruz zekizkienak; vudu a egingo zuela, panpina baten bihotzean orratz batzuk sartuta, infarto batetik hil nendin... eta azkenik, auzitan sartuko ninduela ere bai, eta utzikeriaz akusatuko ninduela, haurra biona zelako eta nik ere –aitak– neure ardura erakutsi behar nuelako.
|
|
|
Gauetik egunera bezalako aldaketa gertatu baitzitzaidan, aitak
|
bere
niganako jarrera aldatu zuenean, futbol izar bat izango nintzela iragarrita gero. Eta, haren jarrera aldatzearekin batera, nola aldatu ziren nire harenganako sentimenduak, mespretxutik mirespenera!
|
|
|
ez edozein txikikeria baina, sentitzeko moduko zerbait baizik, latz eta gogor. Eta, besotik indarrez heltzen niola, belarrira isuri nizkion hitzak, arestian
|
berak
niri bezala:
|
|
|
2. Nik ez dut aukerarik hiriburuetako telebista lokalik ikusteko,
|
beraz
nik daukadan erreferentzia bakarra aldizkarietan ageri diren programazioena da. Gehienek bertako berriei eskainitako albistegi bat jorratzen dute eta nahikoa dute ordu erdiko saio hau telebista lokalaren etiketa izateko.
|
|
|
Honela, bada, pentsamenduaren oinarrizko egitura unibertsalaren bila dabilela, zalantzarik zalantza, Ni hutsaren aurkikuntzak eman dio helduleku argi eta segurua. Ni horretan aurkitu du instantzia bat beharrezkoa dena edozein ezagutze prozesu razionali ekiteko; baina hori ez da nahikoa izango, berak ez du zalantza prozesua hasi
|
bere
Ni hutsean geratzeko eta naturaren munduari bizkarra emateko. Ez dugu ahaztu behar zientzia errealitate naturalei dagokiela eta zientzia, eta ez fedea, dela, berak oinarritu gura duena.
|
|
|
Eta Jainkoaren natura kontuan izanda ez zait iruditzen litekeena denik
|
berak
niri eman diezadan inperfektua izango den ahalmen bat, hau da, dagokion perfekzioren bat faltako duen ahalmena.44
|
|
|
Badago susmoa badela ustezko ni fisiko horretaz gain, urrunago, geratzen den errealitatea; baina, oraingoz, hori susmoa besterik ez da, eta eginahal guztiak eginda ere Descartesek ezin izan du irten orain arte eman dituen urratsetan
|
bere
Ni horretatik kanpo iradokitzen zaion mundu higikor horretarantz. Eta irtetea lortzen ez badu, ez al dago arriskua higiezintasunera kondenatuta geratzeko, hots, naturaren munduaz inolako argitasunik emango ez duen planteamenduetan geratzeko?
|
|
|
Esan dezakegu puntu honetan Platonengandik urrun xamar dakusagula Descartes, kontuan izanda harentzat dialektikak hartzen zuen garrantzia, lehentasuna hobeto esanda, egitasmo razional bat gorpuzteko unean. Bere burua itxita
|
bere
ni huts horretan, ideia huts eta aldaezin baten atzetik, ezinezkoa egingo zaio Descartesi elkarrizketa arrazoizko dimentsioan sartzea. Definizio zehatza, argia eta bereizia, arrazoizkotasunaren osagai garrantzitsua izango balitz ere, ez luke garrantzi gutxiago izan egitasmo razional baten oinarrian iritzien aniztasunak eta ikuskera ezberdinen arteko erkaketak; eta, zalantza barik, ezagutza praktikoaren alderdi honek elkarrizketaren, eztabaidaren, kontrajartzearen euskarri sendoan du iturria.
|
|
|
Horrek denak ondorio nagusi bezala ekarriko du Jainkoa izango dela, Descartesentzat, egiaren azken bermea eta iturria. Hau da, egiaren bermea izango litzateke badela zerbait berez existitzen dena (ni existitzen banaiz behintzat), bat dena, aldatzen ez dena, amaigabea, betierekoa, aldaezina, burujabea, ezagutza gorenekoa, ahalguztiduna,
|
bera
nire eta existitzen diren gainerako gauza guztien (egia bada existitzen direla) sortzailea delarik. Egia esan, Descartesek horrela kristautasunaren akats bera errepikatzen duela esan dezakegu, errua gizakiarengan eta ez Jainkoarengan ipintzean.
|
|
|
—Hori trufa duzu, Mo —atera zen
|
bera
niri azenario ttiki bat emanez— Zu ez zira neholaz ere zaharturik. Orhoit zite nola ibili zinen lehen aldiz, Altzurukura joan ginelarik.
|
|
|
Zer esan behar nion?
|
Bera
ni baino nagusiagoa zen, horretan ez zegoen dudarik, baina oso ipuinzalea ere bai nire aldean. Aingeru Guardakoa zer den erakutsi duenik ez da oraindaino bitartean sortu eta, gauzak hola, nik nahiago dut ezezkoan egon.
|
|
2005
|
|
|
Eta argitasunen bat eman beharrez," Badakik, hain gaudek atzeratuak Galizian!" gaineratu zuen lagunak. Karitatezko gezurretan ari nintzela pentsatuko zuen hain segur
|
berak
niri esana neure herrian hitzez hitz ikasia nuela esan nionean.
|
|
|
Zentsura txiki bat egin zen. Eta hark pentsarazi zidan ordura arte bizi izan genuen askatasun erabateko garai hura amaitu egin zela eta presioa egingo zidatela La Bolan gauzak aldatzeko, eta
|
beraz
nik taldekoak presionatu nituela. Eta ni ez nengoen prest inor presionatzeko.
|
|
|
Umerik gehienak datozan modura etorri beharrean, hau da, burua aurrera jaio beharrean, neure hankatxoak, neure hankatxo desorekatuak hain zuzen be, izan ziran mundu honetara agertzen lehenak. Odolaren eta minaren erdian argi egoan
|
beraz
nire nortasuna markatuko eban ezaugarriak, herrentasunak alegia, ez ebala munduari aurpegia emoteko bildurrik.
|
|
|
Aldiz kurutzean zelarik, gaxtagin batek eskatu baitzion parabisuan sartzea, Jesusen erantzuna: " Gaur
|
berean
nirekin izanen zara zeruan." Ez ote luke erran nahi ostirale arratsean berean piztu zela?
|
|
|
Lehenago zure gosea berdintzen ez baduzu, ez dut pentsatu nahi zelan utziko duzun kuleroa hemendik mendi horretara. Ausartu egin naiz eta
|
bera
ni iratzartzera etorri da! Ezer ikusi ez balu bezala, ze antzezle ona den kabroia.
|
|
|
Espero dut itxura ez zitzaiola gehiegi aldatuko, batez ere begi berde horiek. Garrantzitsuena,
|
berak
ni zelan ikusiko nauen. Gogoratuko du bitartean 18ak bete ditudana?
|
|
|
Berrogei urte inguru, praka bakeroak eta jaka gorrixka, pistola nire bekainetara apuntatzen eta
|
bera
niregana hurbiltzen, pistola ezertarako jaitsi gabe. Nire parera heltzean, une batez gelditu, begietara begiratu eta, pistola eskuan, nire autorantz zuzendu zen, nitaz ahazturik bezala.
|
|
|
Isilik jarraitu nuen, eskuak bularrean gurutzatuta, eta
|
berak
ni neurtu nahian begiratzen zidan. Ez nuela nahi papera non zegoen jakiterik, horretarako nahi nituela hamabost egunak esatea pentsatu nuen, baina azkenik, isiltasunak indar gehiago zuela-eta, horrela gelditu nintzen, isilik.
|
|
|
Bere lehenengo lan egunean txandal urdin baten prakak eta niki beltza zekartzan soinean. Poztu egin nintzen eta gauza ona iruditu zitzaidan
|
bera
ni baino urduriago egotea. Eskuak estutu genizkion elkarri jatetxeko atean.
|
|
|
Egun batez, ordea, nik gauza guztietarako berarekin pentsatzen banuen ere,
|
berak
nirekin ez zuela berdin egiten konturatu nintzen. Mutil laguna zeukala esan zidaten gelako lagunek.
|
|
|
Eta hor ikusi dut aita beti egongo dela hilda, ez gaur bakarrik. Eta ez diot beste ezer esan Ismaeli, eta
|
berak
niri ere ez. Ez diot esan libelula harrapatu dugula gaur goizean.
|
|
|
Oso aukera laburra izan zen hura ezer funtsezkorik solastatzeko. Elkarrizketako tarte txiki batean, bizkaitarra naizela jakin zuen
|
berak
nire ahotik; eta nik, berriz, bera," Jeannette" alegia, euskal errefuxiatuen alaba zela ikasi nuen beraren ahotik. Eta bereizita bizi zela bere bi seme alaba gazteekin Bordele erdian.
|
|
|
Irailaren 25erako, larunbatez, Arcachon go tren geltokian elkartzekotan gelditu ginen. Eta gero handik biok,
|
bera
nik neure kotxean hartuta, Moulleau ko Les Buissonnets hotelera joango ginela, asteburua elkarrekin eskualde hartan lasaitasunean emateko.
|
|
|
Ikaratu egin nau osotara: "
|
bera
ni da"... Edota" ni bera naiz".
|
|
|
Gauza bat eskatzen zidan Baltzak biok lotarakoan:
|
bera
nire aldamenean etzaten zelarik, nik neure eskuineko besoa beraren bizkar beltzaren gainean pausatzea.
|
|
|
|
Berak
niregana ez zuen jakin min handirik erakusten, ordea: ez zidan inoiz ezer galdetzen, nire bizitzaren pasadizoez, adibidez, eta, ondo pentsatuta, zer kontatuko nion?
|
|
|
Horrela esanda benetan itsusia zirudien. Onargarriago ziur aski aitortzen hasiz gero matxito gisa geratu nahi nuela nire lagunen eta batez ere nire neska lagunaren aurrean, ikus zezan edozer egingo nukeela
|
berak
ni maitatzeko eta nigan konfiantza izateko; bai, horrelaxe ekingo nion, suabe suabe. Une horretan, seguru, amak azpimarratuko zidan zaldunek ez dutela familia pozoitzeko ohitura izaten, bazirela moduak nor nintzela erakusteko, eta horretan zuzen ibiliko zen.
|
|
|
Erantzun nahi izan nion ez zuela zertan lagundurik, bost axola zitzaidala Julio txepel hura, ez niola batere beldurrik, ez begirunerik, eta azken batean
|
berak
niri beldur gehiago zidala nik berari baino...; halere, eztarrian trabatu zitzaizkidan hitzak, eta ez nintzen gauza izan esaten zidan guztiari buruaz baietz egiteko baino.
|
|
|
Isilik itzuli ginen autora; Hondarribitik irten, eta etxera eraman nuen. Geroztik, behin edo behin baizik ez genuen elkar ikusi, zer moduz genbiltzan jakiteko, elkarri animuak emateko, batik bat
|
berak
niri, hondoratua ikusten ninduen eta. Hala eta guztiz ere, aste pare bat edo gaizki pasatuta, zerbait ulertezina gertatu zitzaidan barruan:
|
|
|
"
|
bera
ni baino hogeita hamar
|
|
|
Taniuxa lehenengo egunetik nire lagun min mina egin zen. Ni paseatzera ateratzen banintzen,
|
bera
nirekin. Zirkora ere biok joaten ginen elkarrekin.
|
|
|
Giza garapena, beti ere, gizabanako guztien eta bakoitzaren berezko barne potentzialitate batetik abiatutako auto formazio edo auto errealizazio bat bezala bakarrik da posible: " Gizaki bakoitzak, hau egiaz ona bada ere, gizaki hobeago bat dakar bere baitan, oraindik errealagoa den
|
bere
Ni-a osatzen duen bat" 26 Modu honetan iristen da Humboldt gizakiaren" ideal indibidual" batez hitz egitera: honen haritik," gizakiaren ezagutza" jarduera berezi bezala kontsideratzen du, zeinek" subjektuaren baitan idealerantz hobetzeko gai den hura bilatzen" duen; eta gainera, gizakiaren" formazioa edota hezkuntza" zeregin dinamiko bezala ulertzen du, honen humanizazio prozesua" oinarritzera, garbitzera eta handitzera" zuzenduta dagoena27 Garapen prozesu honetan, beti ere, gizakiak unibertsala denaren eta singularra denaren arteko oreka errespetatuz jokatu behar du, hau da, leial izan behar du bai humanitateak berak dakarzkion exijentzia orokorrekin bai giza-indibidualitate bezala berak bertan dituen exijentzia partikularrekin.
|
|
|
Hizkuntzak Ni eta Munduaren arteko bitartekari lana egiten du. 4, Hizkuntzaren baitan du gizakiak bere formaziorako aukera, bere mundu ikuskera zabaltzeko eta
|
bere
Ni-a lantzeko aukera, baina baita berak bere buruaren ulermena irekitzeko aukera ere. 5, Hizkuntza, organu konfiguratzaile bezala, beti da ‘energeia’ edo espirituaren tentsio iraunkorra.
|
|
|
Besteekin egin bezala, Sebastian eta biok elkarrekin sartu ginen bileretarako erabiltzen zen gelan. Elkarrekin, eta
|
bera
nire besotik helduta. Parez pare jarri ginen gela erdian, aulki banatan, tartean mahairik gabe, Sebastianek esan baitzuen horrela askeago hitz egin ahal izango genuela.
|
|
|
Operako entseiu gelara eraman ninduen hurrena,
|
bera
nire begietara are desiragarriago egiten zuen ausarkeria ezusteko batez. Zurezko atrilen bat erori zen lurrera elkar biluzten genuelarik.
|
|
|
Hirurena, nire harrotasuna zenbatuz gero.
|
Bera
ni baino zintzoago ari zen portatzen, onartzen dut, ez zuen duelora bere naturaltasun biluzia besterik ekarri. Lurrean zetzan galtza parean patrika bilatu eta azkar jantzi nuen lekatik atera nuen preserbatiboa.
|
|
|
Isilik abiatu ginen, elkarren ondoan, trenbide mortuan barrena oinez. Aurreratu egin nintzen ni geroxeago,
|
bera
nire ondora etorriko zelakoan. Baina ez zen inguratu.
|
|
|
Hauxe da nik Nemesio Arozenari kontatu behar diodana egun, jelostua baitaukat bere pasadizoak idatzian argitaratzeko asmoa daukadala esan nionez geroztik, nik bere ahotik entzundakoak entzun nahi ditu
|
berak
nire paperetik, moldiztegiko probak orrazten dituen idazlea balitz moduan. Eztul eginen du, bekaineko ileak areago kirrutzen hasiko da atzamarrekin godaletekoari jaramonik egin gabe, gogoetan, hitzen esperoan isiltzen denean bezala.
|
|
|
Eta txapela kendu zuen Andonik, hala
|
berean
nik. Une hartan konturatu nintzen kapitaina eskua jakanarruaren sakelatik atera gabe egona zela, pistola erakutsi zigunean.
|