|
2000
|
|
|
Are gehiago: Eliot, Faulkner, Chamisso eta beste hainbaten barrena hitz egiten digu, idazten du, eta horrela, ispiluz ispilu,
|
bere
Ni propiala non dagoen jakin ez genezakeela uzten gaitu." (140 or.)
|
|
|
" Laberinto" aren sinboloak berriz, liburuak duen egitura justifikatzen du, beste hainbat iradokizun bideratzeaz gain. Hitzaurrea egiten dion Txema Larreak
|
berak
Ni ez naiz hemengoari buruzko aipamena argitaratu zuen Pamiela aldizkarian (1985, 9.zb. 10 or.) Eta bertan aurki genezake" jalgibiderik ez duen munduko laberintoa" ri buruzko ohar interesgarria:
|
|
|
Laberintoaren oroimena n Jon Kortazarrek ere, liburuaren zentzu orokorrari atxikirik, euskal poesia berriaren giro honek zuen oinarrizko kontzeptu filosofikoaren adierazletzat ematen du liburu hau, izaeraren ezabaketarena, alegia: " Gaurdaino Pott taldearen poeta eta obrarik gorena Atxaga eta bere Etiopia izan badira, teorikoa Sarrionandia gertatu da
|
bere
Ni ez naiz hemengoa izen profetikoa daraman liburuaren bidez.() Kartzelako egunerokoaren moduan eginik dagoen liburu honetan halere espetxeaz gutxi eta literaturaz asko mintzatzen dena Sarrionandiak bere literaturari oinarria ematen dio, Atxagaren pentsamendua argituz bide batez, Wittgenstein-en erlatibismo kutsuaren ildotik.() Autorearentzat beraz, ez dago objetiboki eskura daitekeen errealitate... Subjektibitateak eta erlatibitateak betetzen dute oro." (69 or.)
|
|
2001
|
|
|
Zuhurkeria, txukuntasuna, begirada, aldi analaren fijaziotzat hartzen diren sintomak dira Freuden testuetan. Jakina denez, neurotikoak bere hausnarrarekin, dudarekin, ekintzarako ez gaitasunarekin,
|
bere
ni sexuala babestu nahi du (ik. J.D. Nasio, La mirada en el psicoanálisis, Gedisa, 1992), babestu, desiratzen duena menderatuz (ik. Freuden The uncanny [Bitxia, arraroa]).
|
|
2002
|
|
|
Eta subjektibotasunaz mintzo garenez, esan dezagun hauxe dela, hain justu, azken hamarkadetako eleberrigintzaren ezaugarri funtsezkoenetakoa inguruko literatur tradizioetan. Aurreko puntuan adierazi dugun moduan,
|
bere
ni an sakondu nahi duen narratzailearen ahotsa gailendu da eleberrietan, bere izatea, arazo moralak, ezinegonak... narratzaile pertsonaia baten bidez kontatzen dizkiguten eleberriak. Horregatik mintzo zen J. C. Mainer 1996an" literaturaren pribatizazioaz", barrurantz begiratzen dutelako gaurko eleberrigileek.
|
|
|
Nik zu lehenago ezagutu eza. Ha
|
bera
ni baino morroskoagoa da baina, harek daukana nik be...
|
|
2003
|
|
|
" Nor da gizon hau?
|
Berak
nire ispiluan begiratzen dio bere buruari, baina berarenak ez dit ezer itzultzen..." Hala ere erantzunaren zain zeukan.
|
|
|
Musturluzeori!
|
Beraz
nire atzetik bialdu habe, ezta. Zelan aurkitu nok?
|
|
2005
|
|
|
Umerik gehienak datozan modura etorri beharrean, hau da, burua aurrera jaio beharrean, neure hankatxoak, neure hankatxo desorekatuak hain zuzen be, izan ziran mundu honetara agertzen lehenak. Odolaren eta minaren erdian argi egoan
|
beraz
nire nortasuna markatuko eban ezaugarriak, herrentasunak alegia, ez ebala munduari aurpegia emoteko bildurrik.
|
|
|
Aldiz kurutzean zelarik, gaxtagin batek eskatu baitzion parabisuan sartzea, Jesusen erantzuna: " Gaur
|
berean
nirekin izanen zara zeruan." Ez ote luke erran nahi ostirale arratsean berean piztu zela?
|
|
2008
|
|
|
Treneko ibilaldiari luze eretxi neutsan. Estazinoetan gelditu eta barriz martxan hasten zanetan golpeka gelditzen eta hasten zan eta nire aurrean joianaren hankak zapaltzen nebazan edo
|
berak
nireak. Ke adar baltza lagaten eban zeruan gure zaldiak, oihu eta irrintzien artean.
|
|
2009
|
|
|
Orretarako ixete (n) siren. Ta tenporala daunen
|
bere
ni (k) beti esetu dot, trugoi egunetan. Truboia egoanean, zer egiten zan?
|
|
|
Txori jagolerik iminten izan dozue? Bai iños, eta gu (k) baiño..., beste batzuk bere bai, baia a
|
bere
ni nauk pentzat" ot denporeas esetu itten deurela txorik ser dan. Orre (k) pistik surre (k) tosak!
|
|
|
Basordaportu, eta gero estai (t) nondi (k) kanbia eutzen barrio Marutxagas. Eta ontxe
|
bere
nire yaietetze (Txatximintxa) oin da barrio Arminza, Lemois da baia. Txatximintxe da barrio Arminza imin (i) dotzie orreri, Lemuxera pertenesitzen dau.
|
|
2011
|
|
|
" Etxakiat edur bola baten antzekoa dan ala ez. Niri behintzat, nire kontzientziak esaten jaustak bola horri eutsiten jarri behar dodala, nahiz eta
|
berak
ni beragaz batera tarraz eroan. Baina hau eskatzen deutsuet hiri eta hi lakoei:
|
|
2017
|
|
|
Horra finean Uriberen ni poetikoa gauzatua, sendo definitua, zehatz, egiazko. Izan ere, Uriberen poetikaren giltzarri nagusia egiazkotasuna da,
|
bere
ni poetikoa egiazkotasunak definitzen du oroz gain. Hara hemen, adibidez, autofikzioaren aukera Uribek berak azalduta:
|
|
|
Lertxundik eratu kronotopo modernistari dagokion legez, helmuga transzendente bateraino egin beharreko ibilbide modura irudikatu du Gortarik bere egitasmoa, bere sortzaile esentzia,
|
bere
ni poetiko benetakoa erakutsiko dion ibilbide modura, alegia. Itinerarioa da hitz klabea, maiz agertua beste artista batzuekin urteetan izandako solasaldietan.
|
|
|
Zeharo erotu aurretik ere," sen on" hura mitoak, fantasiak eta sineskeriak kutsatuta zegoen. Are gehiago, ordurako muin muinean zeraman gaitza narratzaileak,
|
bere
ni poetikoaren euskarri, bizigarri eta bereizgarri nagusi gertatu zitzaion egitasmoan gorpuztuta, hain justu ere: azken hitza.
|
|
|
Horrela, lan honetan analizaturiko nobelei begira jarrita, Kirmen Uriberen Bilbao New York Bilbao n, kasu, egiazkotasuna da nobelistak dezifratzen eta atzematen ahalegindu behar duen giltzarri kognitiboa. Hala, egiazkotasuna zertan datzan errebelatuta, idazleak
|
bere
ni poetikoa gauzaturik ikusiko du. Ni poetiko hori, kasu honetan, gizateriaren berezko ontasunaren gaineko fede osoa predikatzen duen profeta garaikidearen figuran gorpuztu da.
|
|
|
Maitasun erotikoaren bidez bestearekiko guztizko bat egitea haren mundu ikuskeraren ardatza izanik ere, bizitzan zehar izandako porrotek argi erakutsi diote amodioaz darabilen irudikapena akastua izan litekeela. Ildo horretan, Esteban psikoanalistak ikusarazi dio Aneri maitasunak beti ere dezente izan ohi duela nartzisismotik,
|
bere
ni erotiko transzendente hori mundutarrago bihurtzeko bidea irekiz protagonistari. Halere, ez Anek, ez Estebanek, ez Sisifo maite minez nobelak ez dute idealismo modernoa bazter utziko, bilaturiko transzendentzia bestearekiko harreman osoan barik desiran bertan proiektatuta.
|
|
|
oroitze lana, alegia.61 Beraz, ipuinotan oroimenak erdiguneko garrantzia dauka. Ildo horretan, ohar bedi Camilo Lizardik ere oroitze ekintza bat gauzatzen duela idatzitako aitortzaren bidez. Halakoetan ohikoa denez, erretoreak bere buruarekiko kontu garbitze bati heldu dio, bere arima berrerosi nahian
|
bere
nia aurkitu nahian esan gabe, Camilo Lizardik, noski, ez baitzuen Freud-en ideiak ezagutzeko betarik izango, bere bizitzari azalpen zentzuzko eta onargarria aurkitu nahian, alegia. Helburuak helburu, Atxaga eta erretorearen oroitze ekintzek hasiera batean dirudien baino lotura handiagoa dute, biak ere bi mundu edo mundu ikuskeraren artean sorturiko talka bortitzaren testuinguruan garatzen baitira.
|
|
|
haienak indargeak dira; bereak sekula inon ikusi gabeak. Aurkitu du, hondarrean, bere artista esentzia,
|
bere
ni poetiko benetakoa. Agertu da, finean, bere baitako jenioa.
|
|
|
Hori eta horrenbestez, balirudike Lertxundik ni poetiko zeharo singularraren posibilitatea ukatu egin duela Carlaren bidez, bere adiera hertsian kontzeptua ezinezkotzat jo duela, alegia. Halere, han hemenka eginiko adierazpenek argi erakusten dute Lertxundik ez duela ni poetikoaren ideia bazter utzi, behar beharrezkoa izan zaiola baizik, bere jardun literarioaren gidari nagusi izan duela, are Lertxundi idazlea
|
bere
ni poetikoak bizi duela esan ahal izateraino ere. Hona adierazpen horietako batzuk:
|
|
|
Victoria galtzeagatik etsipenak jota egon arren, trauma desehortzita Juan Martinek
|
bere
nia ostera onargarri gerta dakion beharrezko koherentzia berreskuratu du. Orain azaldu egin ahal dio bere buruari izandako jokaeraren kausa, eta abagunea dauka etorkizunean bestela jokatzeko.
|
|
|
Nik ez neukan indar handirik, baina pelota guztietara heltzen nintzan. Alkarren kontra jokatzen gendua Areatza, 1955 Bixente Sardui, Deunoro Sardui, Sotero Lejarzegi eta Oscar. nean ostera,
|
bera
ni baino gehiago zan. Lehenengo partidua beti Severok irabazten eustan; bigarrena inoiz irabazten neutsan, eta hirugarrena jokatu ezkero, orduan neu nagusi.
|
|
2019
|
|
|
" aspaldiko partez batu genituen ezpainak. Eta, nola diren gauzak, bihotza oraindik ere samurtu egiten dit gogoratzeak" (41);" Esku bat hartu nion, eta
|
berak
nire bularraren kontra jarri zuen burua. Baziren urte batzuk modu gozo horretan egokitzen ez ginela" (25).
|
|
|
o Harremanetan gizonezkoek eman behar dute lehenengo pausua o Eder egoteko sufritu egin behar da. o Zeloak izatea ona al da, pixka bat bada ere. Izan ere, nire bikotearen zeloak
|
berak
nigandik sentitzen duen maitasunaren adierazleak dira. o Bikotea kontrolatzea bera maitatzearen indikatzaile bat da.
|
|
2021
|
|
|
Kapitain hori nahiko sama sikua zan, eta grina horren eraginpean tiroan genbilzanean, eurak ofizialak entrenetan ziran esparru apartekora deitzen eustan, han demostrau behar eustalako
|
bera
ni baino hobea zala. Ni zelan izango nintzan, ba, bera baino hobea!
|
|
|
Ni zelan izango nintzan, ba, bera baino hobea! Bion arteko lehian, ni, arma luzeagaz fusilagaz askoz hobea nintzan bera baino, baina arma laburragaz pistoleagaz,
|
bera
ni baino hobea zala inoan berak, nahiz eta nik uste izan hori ez zala holan. Baina horixe izaten zan bere handikeria.
|
|
|
Gure aitari ez jakon hori lar gustau, nahiz eta lehenengotan, Batzerako eskaintzea etorri zanean, joateko agindu, han etxean baino gehiago aterako nebala eta.
|
Berak
ni gehiago ikasteko gai ikusten ninduan eta horixe gura eban. Behin baino gehiagotan esango eustan gero:
|
|
|
Bost edo sei urte nebazala, arratoi txakur bat geunkan Beobiden, Txiki, sueteko azpilpean ostentzen zana. Nik handik atera gura izaten neban, eta
|
berak
niri bildurra eustan. Nik, urten eragiteko, Txiki ri usike egiten neutsan, eta haren erantzuna be bardina izaten zan.
|