|
2014
|
|
|
Vladimir nabokovek zioen eleberriek ba dutela hasierako bulkada bat, ezkutuko bihotz baten moduan taupada egiten duena lan guztian zehar eta irakurle azkarraren lana dela hastapeneko bulkada hori idorotzea. diot nik, patatekin haserretu zen mutil koskorra baino gehiago bakarrik negar egiten zuen umea izango zela Arestiren eleberriaren erdigune sekretua. Bere poema sozialetako ahots irmoaren atzean mutiko negarti hura baitago, eta eskerrak, bestela ez luke mundua eta munduan bizi diren pertsonak berdin ikusiko, hain manera hurreko eta giza-tiarrean. nahiz eta zalantzarik ez izan Blas de otero eta Gabriel Celayaren eragina baduela Arestiren poesiak,
|
bere
ni poetikoak ez du haren bozekin zerikusirik, Arestik ez duelako haien hautu estetikoa egiten, apaindurarik gabekoa baita Arestiren ahotsa, askoz biluziagoa, garbiagoa eta beraz, modernoagoa. Gainera, ez da ahaztu behar bertsolaritzatik ikasi zuen umore eta ironia rako joera hori, esate baterako,, bertan akabatu da/ ez delako txori?, dioenean elizan sartu den asto errukarriari buruz.
|
|
2017
|
|
|
Horra finean Uriberen ni poetikoa gauzatua, sendo definitua, zehatz, egiazko. Izan ere, Uriberen poetikaren giltzarri nagusia egiazkotasuna da,
|
bere
ni poetikoa egiazkotasunak definitzen du oroz gain. Hara hemen, adibidez, autofikzioaren aukera Uribek berak azalduta:
|
|
|
Lertxundik eratu kronotopo modernistari dagokion legez, helmuga transzendente bateraino egin beharreko ibilbide modura irudikatu du Gortarik bere egitasmoa, bere sortzaile esentzia,
|
bere
ni poetiko benetakoa erakutsiko dion ibilbide modura, alegia. Itinerarioa da hitz klabea, maiz agertua beste artista batzuekin urteetan izandako solasaldietan.
|
|
|
Zeharo erotu aurretik ere," sen on" hura mitoak, fantasiak eta sineskeriak kutsatuta zegoen. Are gehiago, ordurako muin muinean zeraman gaitza narratzaileak,
|
bere
ni poetikoaren euskarri, bizigarri eta bereizgarri nagusi gertatu zitzaion egitasmoan gorpuztuta, hain justu ere: azken hitza.
|
|
|
Horrela, lan honetan analizaturiko nobelei begira jarrita, Kirmen Uriberen Bilbao New York Bilbao n, kasu, egiazkotasuna da nobelistak dezifratzen eta atzematen ahalegindu behar duen giltzarri kognitiboa. Hala, egiazkotasuna zertan datzan errebelatuta, idazleak
|
bere
ni poetikoa gauzaturik ikusiko du. Ni poetiko hori, kasu honetan, gizateriaren berezko ontasunaren gaineko fede osoa predikatzen duen profeta garaikidearen figuran gorpuztu da.
|
|
|
haienak indargeak dira; bereak sekula inon ikusi gabeak. Aurkitu du, hondarrean, bere artista esentzia,
|
bere
ni poetiko benetakoa. Agertu da, finean, bere baitako jenioa.
|
|
|
Hori eta horrenbestez, balirudike Lertxundik ni poetiko zeharo singularraren posibilitatea ukatu egin duela Carlaren bidez, bere adiera hertsian kontzeptua ezinezkotzat jo duela, alegia. Halere, han hemenka eginiko adierazpenek argi erakusten dute Lertxundik ez duela ni poetikoaren ideia bazter utzi, behar beharrezkoa izan zaiola baizik, bere jardun literarioaren gidari nagusi izan duela, are Lertxundi idazlea
|
bere
ni poetikoak bizi duela esan ahal izateraino ere. Hona adierazpen horietako batzuk:
|
|
2019
|
|
|
Peru Iparragirre kritikarikideak ederki azaldu zuen Pizarniken poesiaren subjektibotasunerako joera, eta nago haren hitzek bi poetentzat balio dutela: «Hain da indartsua
|
bere
ni poetikoa, irakurlea bere baitan hartzen duela, ni bakarra balego legez».Saiakeraren eremuan, bereziki da nabarmentzekoa azken urteotan pentsamendu feminista ekartzeko egiten ari den lana eta lorturiko fruituak; urtez urte, Silvia Federici, bell hooks, Angela Davis eta beste hainbat irakurri ahal izan ditugu Eskafandra eta Lisipe bildumei eta Katakrak argitaletxearen jardunari esker.... Alerik nabarmentzekotan, Eskafandra bildumaren azken alea hartuko nuke, Carole Patemanen Kontratu sexuala mardula, zeina metafora bat izan baitaiteke, ahalegin arrakastatsu horren seriotasun, sakontasun eta merezimendu guztiaren isla.Horiek 2018an euskarara ekarritako ale batzuk.
|