|
2003
|
|
|
Nekazari mailako euskaldunei zuzentzen zitzaion
|
beraz
lan hau. Ordura arteko erdal historiografia ezin irakur zezaketen euskaldun elebakar haiei (Iztuetak emandako datuen arabera Gipuzkoako 120 mila biztanleetatik 100 mila ziren elebakarrak).
|
|
|
Azken obra honetan hainbat hitz teknikoren euskarazko ordainak azaltzen zituen, adibidez, historia? esateko kondaira hitza proposatuz, eta era horretara, inplizituki, euskarazko narratiba historiko bat abiatzeko oinarriak finkatzen ari zen.43 Hala ere, Larramendik erdaraz idatzi zituen
|
bere
lan historiko apologetikoak: De la antigüedad y universalidad del Bascuence en España (Salamanca, 1728), Discurso histórico sobre la antigua famosas Cantabria (Madril, 1736); eta argitaratu gabeko beste zenbait.
|
|
|
Argitaratu gabeko beste bi liburu ere utzi zituen (euskaraz eta frantsesarekin batera). Egiategi ez zen historialaria eta ez zuen bere burua halakotzat (baizik filosofotzat), baina hala ere
|
bere
lanean hainbat erreferentzia egin zizkion historiari. Aurreko hainbat euskal idazleren berri ere bazuen (Leizarraga, Axular, Etxeberri Sarakoa, Oihenart, Larramendi,...) eta haien segidan kokatzen zuen bere burua49 Beraz euskarazko narratibaren baitan.
|
|
|
Egiategik bada, euskal historia orokor bat idaztea proposatu, eta asmo hori berak garatu nahi izan zuen.
|
Bere
lanak ordura arte euskaraz edo euskaraz eta frantsesez idatzi zituela kontuan hartuz, bere historia orokorra ere euskaraz (edo) egingo zuela pentsa zitekeen, gure historiografian mugarri bat markatuz. Baina proiektu horrek ez zuen aurrera egin.
|
|
|
Diputatu Generalak 1765ean Gozogileen ordenantzei egindako oharretan29, agertzen da ikastaldia bosteko urtekoa izan behar zela, ordenantzetan eskatutako lau urteen ordez, ikasleak ofizioa hobeto ikasteko astia izan zezan, ondo ikasitako gozogilea lortzeko. Hau interpreta daiteke instituzioek gozogileen produkzioaren kalitateaz zuten arduraren barrenean30; bestalde, uler daiteke baita ere, ikasleak mailaz igotzeko trabak jartzeko era bat bezala(
|
bere
lanaz merkeago balia zitezkeelako, gainera), baina hau arruntagoa eta onargarriagoa eta ulergarriagoa litzateke, beharbada, ofiziokoek jarritako traba balitz eta ez instituzioetatik?
|
|
|
Kasimir Malevich en kasuan, arte instututuetan parte hartzen egotetik, eta Suprematismoko eskola artistikoa sortzetik, zuzendari postua galtzera igaro zen, bere eskolak, estatuaren esanetan, ez baitzituzten ardatz egokiak garatzen. Azkenik, urteen artean,
|
bere
lana burgesa eta formalista zelako salaketapean erakusketa gehiago egitea debekatu zioten. Horrela arte abstraktua onartzen ez zen garaiotara moldatuz bere estiloa eraldatzen saiatu zen, figurazio eta ohiko errealismora pasatuz.
|
|
2004
|
|
|
|
Bere
lanik ezagunenetakoa Sacco eta Vanzetti ren pasioa da. Hogeita hiru zatiz osatutako mural bat da eta justizia federalari kritika egiten dio.
|
|
|
Gauzak ziren bezala erretratatu nahi zituen eta
|
bere
lanaren indarra horretan oinarritzen da. Irudi baten xehetasunek beste edozein planteamendu artistikok baino gehiago adierazten duela uste zuen.
|
|
|
Askotan segundo edo momentu bikainaren zain orduak ematen zituen. Errebelatzeko erabiltzen zuen metodo eta materialaren kalitateak eta kamera atzean zuen teknika zehatzak
|
bere
lanak duen indarra azpimarratzen du.
|
|
|
|
Bere
lan nagusiena 1938an argitaratutako American Photographs izan zen. Lehen berrogeita hamar argazkietan gizarte estatubatuarraren azterketa egiten du eta gainontzekoetan gai nagusiena arkitektura da.
|
|
|
RA-rekin Pennsylvania eta Virginia Mendebaldean aritu zen eta FSArekin Hegoaldean. Stryker ek
|
bere
lana gustuko zuen, baina ez zuen onartzen Evans-en eskema zehatz gabe lan egiteko nahia eta bere produktibitate baxua.
|
|
|
1930ean Walker Evans-ekin estudio
|
berean
lan egin zuen eta argazkigintzan berari esker hasi zen. 1935ean RAn sartzeko eskatu zioten eta 1938ra arte artista eta argazkilari gisa lan egin zuen, batez ere Hegoaldean, Ohion eta New York en.
|
|
|
Kontzientzia sozial hau, bihozberatasuna eta justizia zentzua etorkin bat izateak eta langile mugimendu aurrerakoiaren partaide izateak beharbada indartu egin zuen. Artea batez ere mezu sozial bat bidaltzeko bide gisa ikusten zuen eta
|
bere
lan alegorikoetan gerra, holokausto nuklearra, langile eskubideak, gizarte justizia, zentsura, eta aurrerapen teknologikoaren arriskua bezalako gaiak erabili zituen.
|
|
2005
|
|
|
1 Roman del Cerro ikertzaileak euskoiberista trinkoen zerrenda osatzen du.
|
Bere
lan biek52 oihartzun handia izan dute zenbait egunkaritan nahiz eta akats mordoa duten. Egia esan bere teoria euskoiberista beste hiru euskoiberistek baino hobeto planteatua dago, baina hala ere bere lanak balio eskasa du eta aisa errefusa daiteke.
|
|
|
Bere lan biek52 oihartzun handia izan dute zenbait egunkaritan nahiz eta akats mordoa duten. Egia esan bere teoria euskoiberista beste hiru euskoiberistek baino hobeto planteatua dago, baina hala ere
|
bere
lanak balio eskasa du eta aisa errefusa daiteke.
|
|
|
4 Konklusio modura autore honen bigarren liburuak (1993koak) aurrekoa gainditzen du: ikerketarako jarraitutako metodoa garatuz, oinarrizko bibliografia aipatuz, Gomez Moreno-ren signario erabiliz,
|
bere
lan hipotesien adibide gehiago eskainiz, eta abar. Baina hala ere, besteak beste, zera lepora dakioke:
|
|
|
Gai honen inguruan ibili diren ikerlari garrantzitsuenak ezagutzen dituela ematen duen arren (bibliografian behintzat aipatuta daude), praktikan ez ditu
|
bere
lanera ekartzen. Adib. Mitxelenaren Fonética histórica vasca argi dago ez duela irakurri, eta Tovar-en lan batzuk aipatuta badatoz ere, Roman del Cerro-rentzat oso aproposa zatekeen Mitología e ideología de la lengua vasca (Tovar, 1980) liburuaren aipurik ez dago.
|
|
|
Sintaxia eta kategoria gramatikalak ez ditu ezberdintzen, ez euskaran, ezta iberieran ere, bere ardura bakarra morfemak identifikatu eta isolatzea baita, hau da,
|
bere
lana, mordoilokeria ez gramatikal izugarria, da (Trask, 1998:
|
|
|
III. Gainera Gomez Moreno-k
|
bere
lanerako hainbat material erabili zituen bitartean, txanpon elebidunak, Askoli ko Brontzean agertutako pertsona izenak eta Alcoi-ko beruna,... Bergua k, Azaila ko ustezko elebiduneko bi hitzekin nahikoa dauka signarioaren sistema osoa zein den ebazteko.
|
|
|
Bere helburua, espainiar iragana aberatsa eta loriatsua agertaraztea dela uste dugu. Izan ere, Alonso-k XX. mende bukaeran, arkeologiaren ikuspegi winckelmaniarra du, XVIII XIXko azalpen moldekoa,
|
bere
lanaren helburuak betetzeko egokiena dena.
|
|
|
Sims Williams-ek (1998)
|
bere
lanean adibide desberdinak baliatuz genetika eta linguistikaren arteko elkarrekikotasuna oraindik ez dagoela frogatuta erakusten du. Genetikan aurrerapenak egon diren arren, hizkuntza jakin bateko etnia, gene eta hizkuntzaren arteko koerlazio erregularrak aurkitzea oraindik ez baita lortu.
|
|
|
6 Gomez Moreno-ren iberiar signarioaren desziframenduaz geroztik eta 40ko hamarkadaren azken urteetan Mitxelena eta Tovar-en lanekin, 50koan Caro Baroja-rekin, eta 60koan Untermann ekin, nahiz eta
|
bere
lan garrantzitsuenak beranduagokoak izan, euskoiberismoaren burutazio serio29 zein zoroak kritikatzen dira. Autore hauek30 komunitate zientifikoan eta mundu akademikoan hizkuntza paleohispanikoei buruzko ikerketa eta ezagupenik fidagarriena eman dute, diziplina honen erroak sendo finkatuz.
|
|
|
Nire ustez, interes globaleko gaia da, batez ere Euskal Herrian bizi dugun gatazka egoera sustraitik oratzen duen autoreetako bat dugulako Azurmendi.
|
Bere
lan honetan euskal biztanleriari kontuan hartzea txarto etorriko ez litzaiokeen apunte esanguratsu batzuk ageri dira. Lan honen lezioa, gainera, oinarrizko lege moralak izanda nola ez dugun argudiatzeko gaitasuna galdu beharrean dago.
|
|
2006
|
|
|
Claudio Ptolomeo K.o. I. mendearen azken herenean jaio zen, dirudienez, Alexandrian, non
|
bere
lana burutu zuen eta non, seguruenik, hil egin zen 78 urte bizi ondoren. Bere obra zabala izan zen eta gai ezberdinak landu zituen, bere garaiko ezaguerak eta ideiak bilduz.
|
|
|
|
Bere
lan nagusia Mathematike syntaxis edo Almagesto da; bertan, astronomia teoria bat asmatu zuen zeruko argizagien higidurari buruz. Ptolomeok uste zuen Lurra zela unibertsoaren erdigunea eta haren inguruan ibiltzen zirela biraka Ilargia, Eguzkia, planetak eta izarrak.
|
|
|
De viris illustribis, Etimologiak eta Historia de regibus Gothorum, Wandalorum et Suevorum.
|
Bere
lan historikoetan baskoiekin lotutako gai ezberdinak jorratu zituen, hala nola, zenbait errege bisigotiarrek baskoien kontra zuzendutako kanpaina militarrak.
|
|
|
Zahartzaroan hasi zen Lope Garcia de Salazar Behe Erdi Aroko Euskal Herriko kontuak biltzen dituen kronika hori idazten, 1471ko uztailean; 1476an bere heriotzaren bezperara arte idazten egon zen. 25 liburuz osatua dago
|
bere
lana; lehen 19 liburuek ez dute interes gehiegirik gure aztergairako; izan ere, munduaren historia egiten du bere sorreratik, Israelgo herria, mundu greko erromatarra, nazio europarren jaiotza eta Espainiaren historia bezalako gaiak jorratuz. Beraz, historia unibertsala egin zuen.
|
|
|
Probintziako jendeak Inperioa nola ikusten zuen jakiteko Elio Aristides kontutan hartzen zen. Aristides-ek Erroma goraipatzen zuen
|
bere
lanetan. Adibidez:
|
|
2008
|
|
|
Ez du, ordea, ikuspegi horrekin bat egiten Ruiz Jimenez ek14 SESBren desegiteak berebiziko garrantzia izan zuela aitortzen du, baina mugimendu bakezaleek ere eragina izan zutela dio. END izeneko talde bakezalearen (hasieran aldizkaria bakarrik zen arren) inguruan ardazten du
|
bere
lana, eta horren baitan, behetikako distentsioa, ren alde egiten zuten adituei eskaintzen die arretarik handiena, E. P. Thompson i batez ere.
|
|
|
Ekonomia globalaren demokratizaziorako Focus on the Global South institutuaren zuzendari exekutiboa da. Nobel Sari alternatiboa jaso zuen
|
bere
lanagatik.
|
|
2009
|
|
|
Emigranteak engainatu ostean, ontzietan sartu eta hor hasten da hondamendi guztia, bidaia infernu bilakatzen da, hilda lurreratzen ez dena, gaixorik lurreratzen da edo sekulako gosearekin. Amerikara iristean,
|
bertan
lana erraz aurkituko dutela uste dutenek bestelako egoera bat aurkituko dute, lan gutxi dago eta, gainera, askotan emigranteak esplotaziora behartzen dituzte, soldata urri baten truke lan baldintza kaxkarrak jasan behar baitituzte. Beraz, Amerika ez da izango uste dutena, lurralde pobrea baizik, anabasak garaitzen duen lurraldea eta bertako gobernuak ez du ezer egiten hori gainditzeko.
|
|
2011
|
|
|
José Beascoechea izango da Tolosako Agrupazio Sozialistaren presidentea baina bizitza laburra izango du talde honek, autore gehienen arabera Tolosan ideia kontserbadoreek zituzten sustrai sakonak direla eta. Taldea sortu eta hilabetera Beascoechea
|
bere
lanetik kaleratua da patroien errepresio testuinguru batean eta Eibarrera joango da, 1897an bertako Agrupazioaren lehen presidente bilakatuz. 1902ra arte itxaron da Tolosako taldearen berundaziorarte.
|
|
|
Krispazio egoera hau urte bereko abuztuan areagotuko da, Estatu osorako PSOEk izaera politikoko greba iraultzaile bat deitzen duenean. Hiru egun iraungo ditu grebak Tolosan eta estatu mailan bezala porrot egingo du, langile tolosarren aurkako errepresioa eta langile erakundeen debekua ekarriz, De Franciscok
|
bere
lana udalera bakarrik zentratu duelarik.
|
|
|
Euskal Herriak eginkizun jakin bat zuen estatu mailako grebaren antolaketaren baitan. Amaro del Rosalek, mugimendu iraultzailea antolatzen aritu zen UGTko zuzendaritza nazionaleko kideak, Indalecio Prietorekin batera mugimenduarentzat armak lortzea eginkizun izan zuenak,
|
bere
lanean azaltzen digunez hain zuzen Euskal Herriak armen hornitzaile izatearen papera zuen estrategia matxino orokorraren barnean. –Comité de Enlace?
|
|
|
Telefono Zentrala hartu zuten langileek,
|
bertakoak
lana uztera behartuz, baina ez zuten inongo kalte materialik eragin. Gero Iparraldeko Estaziora joan ziren, Konpainiako langileei ere lana uztera behartuz. Ikus daitekeenez grebalarien estrategia, lana eteteaz gain, hiriaren komunikabide guztiak kontrolatzea zen, eta ez zihoazen bide txarretik, komunikazio horien kontrola gakoa bilakatu baitzitekeen grebaren iraupenarentzat eta izatez horrela iza... Beranduegi iritsi ziren Telefono Zentralera, egun bateko atzerapenez zehatzagoak izateko, lehen egunetik berataz jabetu izan baziren, emaitza bestelakoa izan baitzitekeen.
|
|
2013
|
|
|
Kasu honetan ez nuen erosi, Azkue Bibliotekatik hartu bainuen, eta hortik bere data goiztarra (1930). Georges Lefebvre() gai horretan egon den espezialistarik handienetakoa da eta liburu hori
|
bere
lanen lehen sintesi bat, ondoren beste bizpahiru aldiz argitaratu zuena, harik eta 195 1n behin betiko edizioa osatu zuen arte. Neuk irakurri dudana, beraz, ez da bere pentsamenduaren azken emaitza, baina eskura aurkitu dudana da eta iritzi orokorrak emateko aski delakoan nago.
|
|
2016
|
|
|
Borokhoven Poalei Zion alderdi sionista laboristako kidea, honen heriotzaren ostean joera nazionalistagoa eta zentristagoa hartu zuen. Gaur egun ezagutzen dugun Israelgo Estatua
|
bere
lanaren ondorio da neurri handia batean. Sionismo sozialistaren bidetik estatu berriaren egitura osatu zuen.
|
|
2018
|
|
|
Jatorri horren eragina era ezberdinean azaldu dute ikerlariek. Arbosak dio apaizak euskararik jakin gabe bete zezakeela
|
bere
lana; Iturrateren ustez, nahiz eta euskara ezaguna izan, gaztelania zen hizkuntza nagusia, eta apaiza gaztelaniaz erlazionatzen zen eliztarrekin; Barrenengoaren ustez, berriz, garrantzitsuena da artean euskaraz hitz egiten zela. Besteen iritziak bilduta, Ibisatek uste du eliztarrek apaizaren gaztelania ulertzen zutela, baina ez zela hizkuntza nagusia izango, elebidunak izango zirela gehienak (Ibisate, 2009:
|
|
|
Geroago esan zuten Manuel Isasi presbitero orozkoarra prest zegoela elizako benefizioduna izateko, euskalduna zelako9 Dokumentu horretan, behin eta berriro azpimarratzen da ezinbesteko baldintza zela euskara jakitea benefizioaren zerbitzuan aritzeko; hortik ondorioztatzen da apaiz erdaldun bat ez zela
|
bere
lana behar bezala egiteko gai, Baranbioko eliztarrek ez zekitelako gaztelaniarik.
|
|
2022
|
|
|
Bestetik, zenbait banakakok eta taldek egoera arintzeko ekintzak proposatu zituzten. Adibidez, Ignacio Zuloaga eibartar margolariak
|
bere
lanetako bat eman zuen dirua biltzeko zozketa bat egiteko. Bilbon ere, eibartar pilotari batzuek sukalde ekonomikoen aldeko partida bat antolatu zuten.
|