|
2000
|
|
|
Emaztearen heriotzaren berri modu lazgarrian ezagutu zuen. Emazteak telegrama bat bidali zion Castellongo espetxera ebakuntza bat egin
|
behar
ziotela esanez. Telegrama hura ez zuen eskuratu, ordea.
|
|
|
Orain, gainera, gero eta gehiago, euskaraz irakurri ahal izatearen «morboa» gehitu
|
behar
diogu horri
|
|
|
Ausardia EAJn, eta ez nolanahikoa, `erosotasunean' bizitzera ohitua dagoen alderdiari ezin baitzaio samur egin bat batean zikloiaren erdigunean egotea; bizi dugun gatazka giroak ezin diezaioke besterik eskaini euskal gizartean halako ordezkaritza eta erantzukizuna duen alderdiari, eta goxoa ez den gozokiari heldu
|
behar
diote jeltzaleek eta bereziki Ibarretxe lehendakariak.
|
|
|
Ez ei da prozesua hondoratu dena, eredua baizik; beste eredurik duenak mahaigainera dezala bada, bestela Lizarra Garazikoa da duintasunez kudeatzeko moduko bakarra, eta horrek, jakina den moduan eta orain ikusten den legez, su etena eskatzen du. Lizarrakoa lehen urrats gisa, aurrerago ezinbestekoa baita espainiar identidadearekiko atxikimendua dutenak eta abertzaleen arteko beste prozesu bat. Lizarrak edo gisako batek gatazka armatua eta bere ondorioei eman
|
behar
dio amaiera, ez gatazka berari, euskal gizartean dauden ikuspegi desberdinek gatazka iraunaraziko dutelako. Bi. hiru, edo lau munduen arteko ikuspegi desberdinek gatazka iragartzen dute; gatazka hori modu zibilizatu eta demokratikoan eman dadin oinarriak jarri behar dira, eta armak baztertu behar dira etorkizuneko gatazka bideratze modu horietatik.
|
|
|
Nik ordurarte pasa nuen une gogorrena izango zen hura. Estimatu egiten duzu, hainbeste jende joan izana, baina bestetik estuasuna ematen du, nola erantzun
|
behar
diot nik jende honi?
|
|
|
Mende berriaren atarian gaudela eta, forma demokratiko honi eduki pragmatikoa jarri
|
behar
diogu daukagun hiritargo berri honekin: hau izango da datorren mendearen erronka.
|
|
|
Gure herri euritsu honetan lainoak eta hodeiek anitzetan eguzkia estaltzen dute. Hala ere, egoera nahasiaz gain, gero eta jende gehiagok, jakin, badaki gatazka konpontzeko arazo politikoari heldu
|
behar
diogula. Helburu horrekin, ahalegin handiz eta anitz jenderen partehartzeari esker, prozesu politikoa abian jarri da Euskal Herriko eragile politiko, sindikal zein sozial guztiei parte har dezaten eskainiz.
|
|
|
Horregatik, pairatzen dugun gatazkaren ondorio guztiekin bukatzeko hain zuzen ere, gatazkaren muinari erantzun diogu. Izaera politikoa duen gatazka historikoak konpontzeko arazo politikoari heldu
|
behar
diogu, gaitzespen lasaigarri bezain antzuen gainetik eta eraginkortasuna lortzeko asmoz.
|
|
|
Bada aukera zehatz bat abertzaleen arteko itun bat egin eta euskal prozesua abiarazteko, idatzia eta zehaztua. Horri heldu
|
behar
diogu.
|
|
|
Datu hauek ezagutu ondoren galdera bat egin
|
behar
diogu gure buruari. Errealitatea izanik Nafarroako populazioaren bi herenek elebitasunaren aldeko apustua egiten duela, zergatik aurkitzen dugu euskararen kontrako jarrera bortitza?
|
|
|
Aurrera begira mugimendu euskaltzaleak kalitatezko eskaintza erakargarria luzatu
|
behar
dio gizarteari orain arte egin duen bezala. Etengabe aldarrikatu behar ditugu gure eskubideak, ez dagoelako askatasunaz hitz egiterik eskubide hauek bermatzen ez diren bitartean.
|
|
|
Hemendik denbora gutxira bertoko pertsona euskaldun nagusiak ez direlako gure artean egongo eta" arrazoitu digu Alberto Martinez de la Cuadra Lagatzuko kideak. Bestenaz, Bizkaia partean gure hizkuntzak tokian tokiko euskararen galera eta erdararen nagusitzearekin tupust egin ez eze, aurre ere egin
|
behar
dio, etorkizunean gaur bezain bizi iraun gura badu bederen. Iñaki Gaminde ikerlariaren iritziz," Zamudioko eta beste hainbat herritako euskara euskararen egoera orokorragaz batera doa.
|
|
|
Bailara gehiena kableatuta dagoenean ekingo diogu kablez emititzeari". Hain zuzen, hitzarmena dute Euskaltelekin berauen plataforman sartzeko," herri bakoitzean Euskaltelek kate bat libre utzi
|
behar
dio Udalari, bere programazioa eskaini dezan". Kable bidezko irudia eta soinua askoz hobeak dira euskarri analogikoan baino, bideo galera oso txikia baita.
|
|
|
Istorioa. Gidoia irakurri eta gero zuzendariari galdetzen diot zein estetika eta erritmo eman
|
behar
dion. Zuzendariak egin nahiko lukeena kontatzen dit, batzutan lortzen du eta besteetan ez.
|
|
|
Garai latzak ziren haiek gure herriarentzat. Bertako hamasei gazte abertzalek epaiketa militar bati aurre egin
|
behar
zioten eta beraietako batek baino gehiagok herio epaiketa jasan zezakeen. Gauzak horrela, mundu guztia zegoen zer gerta begira Burgoseko hiriari, eta ZERUKO ARGIAk ere" Epaiketa Burgosen" nabarmentzen zuen bere lehen orrialdean, Gaztelako hiri horretan zetzan kuartel militarraren argazkia eskainiz.
|
|
|
" Irakurleak pertsonaia bat imajinatu du, eta nik zeharo ezberdina marrazten badut, gaizki: ahalik eta gutxien egin
|
behar
diot irakurleari kontra".
|
|
|
Sarrionandiarengana ere heltzen da Verlainez geroztiko agindua: musikalitatea oroz gainetik, esatea merezi duen eta poesiari iradokior zaion horrek belarriari ere atsegin eman
|
behar
dio, eta horretarako hitzen hotsaren, perfilen eta adieren armoniak gidaturik osatzen du poetak bere mintzaira hain karakterisitiko hori.
|
|
|
Kable bidezko zerbitzuen eragiketa ere emakida edo baimen prozeduraberezi baten menpe dago. Sarea ezarriko den eremu inguruko udaletxeak edoudaletxe multzoak egin
|
behar
dio CSAri proiektuaren eta eragilearen proposamena, eta honek, baldintza teknikoak, programatikoak zein finantzieroakegokiak direla ziurtatu eta gero, baimena luzatuko dio proposatutako sozietateari21 Kable sistemaren eragiketa, sozietate batek, elkarte batek zein agintepublikoak berak egin dezakete.
|
|
|
– Norbaitek ikus entzunezko komunikazio zerbitzu bat eskainiko duen sozietate baten botoen edo kapitalaren %10 baino gehiago izatekotan, egoerahorren berri eman
|
behar
dio CSAri; baita egoera horretan gerta daitekeenedozein aldaketarena ere.
|
|
|
–(...) ez dugu inoiz interpretatu behar. Berrelikatu eta pertsonari bere buruaaurkitzeko aukera eman
|
behar
diogu?. 21
|
|
|
Ametsak lantzeko modua terapeutaren eta bezeroaren nortasunaren eta estiloaren araberakoa izango dira. Hala ere, honetaz ahalik eta gehien baliatzeko, prozedura sistematikoari jarraitu
|
behar
diogu:
|
|
|
Bere drama irudikatzeko prest dagoen publikoko pertsona, bikotea edo taldea da.Rolari nagusitasuna eman
|
behar
dion aktoreak ez bezala, hemen protagonistari denbezalakoa izatea eskatzen zaio. Horretarako, ahalik eta erlaxatuen etadesinhibituen egotea lortu du, hasi berariazko beroketarekin, eta dramatizazioan zehar zuzendariak sartuko dituen teknikekin jarraituz, hain zuzen ere, beredrama espontaneoki adieraztea ahalbidetuko diotenekin.
|
|
|
Autodrama, aurkezten duen egoeraren pertsonaia ezberdinak protagonistakberak antzezten dituenean. Elkarren aurrean, taldeak protagonistari edo subjektubatek besteari, pentsatu eta sentitzen duena adierazi
|
behar
dioenean. Hauzuzenean, bortizki edo zeharkako adierazpenekin.
|
|
|
Orain arte, talde psikoterapia analitikoak, banakakoarekin konparatuz bere laneanzeri eutsi
|
behar
dion adierazi dugu: subjektuak bere kexa eta sintomen oinarriandagoen barne taldeari eta honek baldintzatuko dituen harremanei.
|
|
|
izan behar al du euskarak? Zeri erantzun
|
behar
dio eredu honek, idatzizkoarauari ala solaskideen arteko komunikazioari. Zein eredu erabili hedabideetan?
|
|
|
Ez dugu ahantzi
|
behar
esaten ari garena aldaera kolokialari buruzkoa dela, etamaila diskurtsiboa bideratzeko berebiziko garrantzia duen esparru honetan gertatzendenari arretarik eskaini ez baldin badiogu ere, emaitzak ikusita, gure ardura eskatzenduela.
|
|
|
Behin partehartze guztiak aurretiaz erabakitako ordenan bildu eta gero, muntaia lan korapilatsuago bati ekin
|
behar
diogu (txolarte luzeegiak ezabatu, etab.). Honez gero saioaren iraupenari buruzko ideia bat eduki dezakegu. Azkenik, nahasketa egiten da, eta zintako sekuentziei diskoak edo estudiotiko loturak (une egokian eta gidoiaz bat) gainezartzen zaizkie, hau guztia bigarren zinta batean grabatuz.
|
|
|
–suhiltzaileak gauerdian sute abisua jasotzen duenean, prakak janzteko eta sua amatatzeko baino ez du denborarik. Berriemaileak makina bat pertsonari azaldu
|
behar
dio nork edo zerk eragin zuen sutea eta zergatik?.
|
|
|
Beraz, irratilariak kasu egin
|
behar
dio Hasling en esaldi horri, eta anglosaxoien munduan esaten den bezala, rewrite edo berridatzi egin behar da despatxoa, irratilari berriemaileak datu gehiago lortuz edo datuak kontrastatuz, salbu eta, apika, azken orduko flashen kasuan, informazio labur hauek berehala eman behar izaten baitira mikrofonotik. Teletipotik zein konputagailuaren terminaletik datorkigun albistea dagoen dagoenean emateko tentazioa handiegia izaten da sarri, eta irratilariak errazegi ahanzten du, informazio datu berriak eta audio lekukotasunak bilatzea bere langintzako zeregin garrantzitsua dela.
|
|
|
Hau egiteko, irratilariak ahalik eta gehien jakin behar luke bere entzuleez eta irratiaren izaeraz. John Hasling ek (1980) aipatu duen bezala, programazio departamentuak lerro informatibo nagusi egokiak zein izan daitezkeen esan
|
behar
dio iturriari, berriemaileari kasu honetan, irratiemandegiaren entzuleria zelakoa den kontuan harturik. Izan ere, berriemaileak hainbat informazio jaso dezake, informazio unitateak hautatu aurrez edo hautatze prozesuan.
|
|
|
noiz. Azkeneko honek berehalakotasuna eman
|
behar
dio informazioari, hots, orain dela gutxi gertatu dela esanarazi behar dio: –gaur goizean?,, orain dela hiru ordu?,, une hauetan?
|
|
|
noiz. Azkeneko honek berehalakotasuna eman behar dio informazioari, hots, orain dela gutxi gertatu dela esanarazi
|
behar
dio: –gaur goizean?,, orain dela hiru ordu?,, une hauetan?
|
|
|
Berriemaleak edo hizlariak argi eta garbi esan
|
behar
dio entzuleari gertatu dena, estilo kolokiala erabiliz. Estilo hau ez da inola ere inprobisatua, oso erredundantea eta zatarra izan behar, ohikoa, kolokiala eta ulergarria baizik.
|
|
|
Programazioa finkatzen denean, estiloa ere finkatu ohi da. Wilby k eta Conroy k azaldu duten bezala, estiloari ongi erreparatu
|
behar
diogu: –the manner of presentation is as important, if not more important, than programme content and that considerable thought and planning lie behing the overall, sound?
|
|
|
Argiro bereizi behar ditu zurrumurruak, egiazko datuak, informazio ofiziosoak eta abar. Heziketa on horrek lagundu
|
behar
dio irratilariari lortutako datuak testuinguru batean jartzen, eta era batean edo bestean interpretatzen. Gainera honi ere ematen dio garrantzia kazetariak.
|
|
|
Badakigu Estatuaren monopoliopean dagoen hezkuntza sistemak kultur asimilaziorako tresna zuzen gisa jokatzen duela, eta izaera honek monopolio horrekin amaitzeko ahaleginak eskatzen ditu nazionalismo horien aldetik, eskolarena borrokagune politiko garrantzitsuenetarikoa bilaka daitekeelarik. Zeren, nazionalismo horiek aurre egin
|
behar
baitiote aipaturiko, amnesiak, sortzen duen eta Estatu Nazioarenak ez diren hizkuntzekiko urruntasunari, urruntasun afektiboa barne, honek komunitate nortasunaren apurketarekin duen loturarekin?, hizkuntza horiek ahaztu edota gutxiesten diren heinean.
|
|
|
Frantziako hezkuntza sistema nazionalaren sorreraz hitz egiteko, nahitaez iraultza frantsesari luzatu
|
behar
diogu begirada. Hezkuntza arloan sistema horrek izan dituen eraginak, nahiz bat batekoak ez izan, Frantzian ez ezik Europa osoan ere nabarmenak izan dira60 Helburuak gauzatzeko urte asko pasa behar izan arren, Iraultza frantsesak hezkuntza sistema nazionalaren zutabeak ezarri zituela esan daiteke, eta errealitate hau guztiz oinarrizkoa da Estatu Nazio frantsesa eraikitzeko gertatu zen prozesuan61 Horrela, 1789ko abenduan aldarrikatutako dekretu baten bidez, Nazio Biltzar Konstituziogileak garbi asko erakutsi zuen zein zen Estatuak hezkuntza kontrolpean izateko zuen asmoa, hezkuntza publikoaren eta irakaskuntza politikoaren zaingoa Departamenduen eskuetan utzi zuenean, edota 1791ko irailean herritar guztientzako irakaskuntza berdina sortu eta antolatzeko hitza eman zuenean62.
|
|
|
Aita Bartolome jesuita zen, baina jesuita berezi bat, baldin jendeak haiei buruz zuen iritziari kasu egin
|
behar
badiogu behintzat, zeren erraiten baitzen haietaz —Parisko jesuitek jansenisten kontra izan zituzten borroken ondotik bere batez— ezen ez zutela deus ere jakin nahi bekatu benialetarik harat, eta aita Bartolomek, aldiz, bekatu mortaltzat zituen kasik bekatu guztiak; eta jesuita berezia zen, orobat, bertze alde batetik, jaun inkisidorearen lagun zelako eta instituzione harekin harreman e... Bertzenaz, guztien ahotan zebilen ezen jesuita misionestak jendearen baitarat iristeko —jendea beldurtzeko, jaun André? — dohain berezia zuela, eta bazirudiela ezen spirituak —beldurraren spirituak, jaun André? — ukitua zela, zeren joaiten zen herri guztietan uzten baitzuen jendea hunkiturik eta gogo aldaturik, halako suertez, non, misioneak akabatu bezain fite, ezin konta ahalekoak izaiten baitziren konfesionea solizitatzen zioten herritarrak, beren egunorozko desbidetik bidezko biderat egiteko asmotan.
|
|
|
‘Zentzurik ez duela? Orain nehoiz baino gehiago, zeren eta aita hil baitzen eta ezin lohi baitezaket, halatan, aita hilaren memoria, orain nehoiz baino gutiago, neure heredentziari uko egin
|
behar
badiot ere. Zeren behin egin bainion uko neure heredentziari, aitak heredero izendatu ninduenean, eta zeren berriro eginen baitiot uko, aitari emanikako hitza bete ezean’".
|
|
|
—Eta zer izen jarri
|
behar
diozu?
|
|
|
—Lehengoan berorrek erran zidan ezen, meditatzeko, gai bati atxiki eta hari jarraiki
|
beharra
diogula, baina imajinazinoa apo gaixtoz beterik bezala dut batzuetan. Eta, ene pentsurik onenen arterat orain apo batek egiten duela jauzi, orain bertze batek, azkenean galtzen dut gaiaren haria, eta galtzen naiz ni ere, finean...
|
|
|
Eta nola oroitzen zen aita bere seme kuttun hartaz, hura kanpoan zegoenean!, mihian mila erran erabiltzen zituela: nola ote dago etxeko primua, nola nabaritzen dudan haren hutsa, datorrenean present bat egin
|
behar
zioat...
|
|
|
Eta, nola afaria ohiz kanpokoa izanen den, zeren halaxe saritu nahi baititu hire aitak gonbidatuak hain egun seinalatuan, ohiz kanpoko zerbait egin behar diagu guk ere... gonbidatuei saria lehenbailehen egotzaraziz, konparazione, berdin zait goitik edo behetik —eta, azken hitzak hatzaren bi keinuekin laguntzen zituela, batean ahorat zeramala eta bertzean uzkirat, eratxiki zuen—: Eta ni baino areago... eta hire anaia baino areago, zeren, oker ez banago, Mattinek errezitatu
|
behar
baitio dukeari, afal aitzinean, oda itsusi hori, hi izan haiteke, Joanes, festako protagonista...
|
|
|
Denek zakitek hemen. Eta autopsia egin
|
behar
ziotela, hori ere neronek oroitarazi behar. Gertakari sailetik pasatu diren guztiek zakitek horrela agertzen diren hilei, aurkitu eta 24 ordura egiten dietela autopsia...
|
|
|
Baduk gauza bat hire alde: abuztuan hiri alu honetan deus gertatzen ez denez, zorioneko hilketa honi zuku guztia atera
|
behar
zioagu. Hi hasi baihaiz gaiarekin, herorrek eman segida.
|
|
|
" Porque no puede ser sano lo que nunca se ha podrido". Eta Teresari bihar dei  tzen diodanean, ez diot nire pisu konturik aipatuko, baina Karmelorena, arranopola!, kontatu egin
|
behar
diot lehertuko ez banaiz....). Guztiarekin, neure urduritasunari eutsi, eta, egunero bezala, gaur gertatu den guztia jasotzen saiatuko naiz.
|
|
|
Ez dut ukatuko: gaur oso gustura hitz egingo nuen Teresarekin; lehertuko ez banaiz, atzokoa, eguneroko honi ez ezik, hezur eta haragizko norbaiti ere kontatu
|
behar
diot; baina deitu diodan bi aldietan erantzungai  lua atera zait eta ni, halabeharrez, harria baino isilago geratu naiz.
|
|
|
Hala gauzak, ispiluak islatzen didan irudiak hori pentsarazten ez didan arren, bistan da nire GMI a oso baxu dagoela, gogoa bezala, eta bidaia hau ongi amaituko badut, kontuz elikatu behar dudala. Teresak behin eta berriro aholkatzen zidan bezala, neure buruari kontu gehiago egin
|
behar
diot. Guztiarekin, ez dakit, bada, lortzerik izango ote dudan, izan ere, nola esango nuke, jatetxe merke eta ez hain merkeetatik irten eta usaina hatsa arropari itsatsia geratzen den bezala, Dabiden oroitzapen zamatsua gainetik kendu ezina baitzait:
|
|
|
Nire barrena gutxi asko argitu den arren eta, lehertuko ez banaiz, hau guztia norbaiti azaldu
|
behar
diot. Inorekin baino gusturago Teresarekin hitz egingo nuke, baina bihar arte itxaron ezin, eta oraintxe Rubenen dendara joango naiz joan beharra daukat.
|
|
|
Dabidek egiaz tiro egin aurretik, haren zain gero eta denbora gehiago igarotzen nuenez, Teresak zenbait liburu utzi edo aholkatzen zidan," Hire barne su lama horri pizturik eutsi
|
behar
zionagu". Behin MartÃn Garzoren nobela batekin etorri zitzaidala oroitzen dut," Amodio historia hau hiri gustatuko zain; nik, ordea, gogorragoak nahiago ditinat", esan zidan.
|
|
|
Bertan, aintzat hartu nuen Teresaren aholkua: " Orain heure buruari kontu egin
|
behar
dion, mimoak eman, beste inork ez baitu egingo hire partez..."; eta bertan, neure buruari eskaini nizkion Dabidek ukatu lapurtu zizkidan laztanak.
|
|
|
Harrigarria bada ere, euskal literaturgintzan aurten gauza positibo gehiago ikusi dut aurreko urteetan baino. Orain arte esandakoari, emakumeen literatura gehitu
|
behar
diogu. Euskal literaturaren historian inoiz ez da hainbeste emakume izan, ezta emakumeek idatzitako hainbeste lan argitaratu ere.
|
|
|
Bizkaiak bere seme euskaltzale bati zor ziona bete du, Frai Bartolomerenak berriro gure eskuetan jarriz. Urkiza eta Baraiazarra euskaltzaleen adoreari eskertu
|
behar
diogu hori. Tartean, beste behin ere, Bizkaiko Foru Aldundiaren laguntza.
|
|
|
Fase berri bati aurre egin
|
behar
diogunez, nazioarteko katalogazio arauak eta gainerako sarrera puntuak euskaraz prestatzen hasi gara.
|
|
|
Hezkuntza eta Kultura Departamentuaren eta Iruñeako Udaletxearen artean akordio bat sinatu da, Nafarroako Liburutegi Nagusia San Frantziskoko egungo Eskoletan kokatzeko. Hau guztia jakinik egin
|
behar
dio aurre irakurleak artikulu honi.
|
|
|
Nondik nahi begiratuta ere, ohitura egiaztatu eta norbanakoen arteko liskarrari aplikatzea epailearen ekintza da, eta ez legearena. Ekitate edo justizia banatzaile horren aplikazioak jarraitu
|
behar
dio, kasu bakoitzean, alderdi baten eta bestearen arteko hari meheari. Ezin legegilearena izan, legegilea baita justizia edo ekitate orokor horren ministraria.
|
|
|
Izan ere, gure ardura (bakarra) analisi logikoan datza. Eginahal horri oraindik filosofia deitu
|
behar
badiote, izan bedi horrela; baina filosofiaren arazo tradizional guztiak kontuan ez hartzea aurresuposatzen du.63
|
|
|
Frazer Nemiko basoaren erregearen historia kontatzen hasten denean, sentitzen duen eran egiten du hau, eta hemen zerbait arraro eta ikaragarria gertatzen dela nahi digu guri sentiarazi. Baina" zergatik gertatu da hau?" galderari egokiro hurrengoa erantzun
|
behar
diogu: ikaragarria delako.
|
|
|
Niretzat bai behintzat. Gutxieneko errespetu bat izan
|
behar
zioagu elkarri. Hor zagok akatsa.
|
|
|
ate ondoko aulkian, egur puxka ihartu bat bezala kiribildua. Ja hari heldu
|
behar
zioten, ja handiak paratu zion esku mazoa gainean. " Ni ez", esan zuen sumindurik amatxik," hura"; heldu ziren bada aitatxigana gizaseme biak; han eta hemen apur bat ukitu, errutinazko galdera pare bat egin, aitatxik hinkik esaten ez zuenez, kamillan ezarri zuten; laga zuen aitatxik eramaten; agian ulertu zuen kontra egitearen alferra, gizaseme lar sendo eta propio lan hartarakoxe entrenatuak ziratekeenez; guztiaz ere, nabari zen haren begietan izua, noski, etxea behin betikoz lagatzeko izua, baina izu konkretuago bat ere, bertan behera erortzekoa:
|
|
2001
|
|
|
Izan ere, lehen orrialde laudoriotsu hartan esaten zuenez," nork esan orain amar hamabost urte, olako gazte taldea gure herri zaharra jasotzen asi behar zuela? Nork uste zezakeen, oinbeste neska mutillek bide zabalari utziaz estuari eldu
|
behar
ziotenik. Nork konta dezazke gure artean, erri miñaz eta zuzentasun miñaz, aspaldi ontan bide latzetik jo duten gazteak?".
|
|
|
Eta Estatuko arautegitik zertxobait aldendu direnean berehala etorri dira inguruko autonomiak, Estatua edo Europar Batasuna errekurtsoa sartzera, azken egun hauetan berriz ere gertatu den bezala. Hau gutxi bazen, Madrili kupo bat ordaindu
|
behar
diogu gure burujabetza ukatzeko Estatuak erabiltzen dituen tresnak ordaintzeko. Besteak beste, armada, errege etxea eta polizia.
|
|
|
Elkarrizketa hauek albistegiaren osagarri dira. Politika, enpresa edo sindikatuen gaietan sartzen zarenean eguneroko erritmoari eutsi
|
behar
diozu. Horrek eskatzen du elkarrizketa sakon bat egin beharrean titular bat ateratzea.
|
|
|
Agintean dagoena dagoela, guk garbi daukagu zer eskatu
|
behar
diogun, egoera politikoa alde batera utzita. Euskaltzalea izan gabe ere euskararen normalizazioa eskatu behar diogu.
|
|
|
Agintean dagoena dagoela, guk garbi daukagu zer eskatu behar diogun, egoera politikoa alde batera utzita. Euskaltzalea izan gabe ere euskararen normalizazioa eskatu
|
behar
diogu. Alemanian, adibidez, inmigranteen hizkuntza eta kultura hartzen dira kontuan liburutegi zerbitzuak antolatzerakoan.
|
|
|
Demokrazia, elkartasuna, berdintasuna, askatasuna... horiek dira lortu
|
beharrekoak
diozuenaren arabera. Baina edozein diskurtso liberal entzunda balore horiek ere aldarrikatzen dituzte.
|
|
|
Motore berri bat jarri
|
behar
diogu euskal autogobernuaren ereduari. Erabakitzeko gaitasuna da motore hori.
|
|
|
Miren Azkaratek eta Patxi Altunak eginiko" Euskal morfologiaren historia" gure hizkuntzaren azterketan egileek sumatutako hutsunea betetzera dator. Izan ere, duela 20 bat urte, diakroniaren ikuspegitik euskal flexio morfologia lantzeko orduan, arazo latz bati egin
|
behar
zioten aurre Miren Azkarate eta Patxi Altuna bezalako irakasleek: euskaraz eskainiriko material bateratu baten faltari.
|
|
|
Behin esan
|
beharrekoa
esanda, ulerkorrago agertzen zen Olalde: " Gazteentzat zoramena eta eriotza itz utsak dira eta ez diete beldurrik.
|
|
|
Baina gauza bat da edarizale amorratua izatea, eta bestea duintasunik ez izatea, dirua hartzeko orduan mozkorrak baldintzak jarriko dizkio bere ongileari: mailegu bat behar du izan, inolaz ere ez limosna, eta beraz, hura itzultzeko bidea jarri
|
behar
dio. Horrela egingo du ongileak, eta bestea saiatuko da bere hitza betetzen, baina beti izango du trabaren bat bidean.
|
|
|
Alde batetik medio berriotan hegemonia berreskuratzearen helburua agertu dute, jadanik, AEBk. Horrela, Collin Powellek oso argiro esan du beraiek munduari produktu bat saldu
|
behar
diotela: demokrazia alegia; eta hori ez dela beti erreza.
|
|
|
Edozein modutan ere, garaian literatura, eta konkretuki, nobela mailan eragin ziren aldaketa horiek euskal irakurleriarengan sortu zuten etendurari, euskal munduak bizi zuen egoera erantsi
|
behar
diogu: zenbat irakurle alfabetatuk irakur zezakeen Ene Jesus bezalako nobela bat?
|
|
|
Guztiarekin, ahula zen benetan garaiko argitaletxeen egitura, eta momentuko kezka eta aldarrikapenen adibide ditugu 1969an R. Arregik argitalpen politika sendo baten
|
beharraz
esandakoak (ik. Jakin 34, 1969, 7). 1
|
|
|
Beti jarraitu diogu arrasto berari. Errealitatea fikzio bihurtzen ikusi dugu zine pantailan, itxura aldatzen ispilu baten ate ostearen miasmetan; hirugarrenez begiratu
|
behar
diogu orain aurrez aurre itxuraldaketari.
|
|
|
Etxera seme prodigoaren antzera itzuli da, baina dena dago aldatua, eta berak bere patuari jarraitu
|
behar
dio. Lehen orrialdean egin zuen bezala, azken orrialdean ere atea itxi eta etxetik kanpora irten du.
|
|
|
Ispilu barreneko kartografia igaro dugu Sarrionandiaren poesia ikusi nahian, bidaiatzen ikusi dugu ondoren, Europa korritzen zuen artean. Orain aurkako eszenatokiari begiratu
|
behar
diogu. Bidaiak higidura dakar berarekin, hormak gelditasuna; bidaiak aire berria, hormak berdintasuna; bidaiatzea kulturarekin lotzen da, geldirik egoteak baditu bere abantailak eta abaguneak, geldiak barrenera begiratzen du, barne begiradarako toki aparta da hormaren sendotasuna; kartzela eta autobiografia bildu egiten dira besarkada bertsoan, barne begirada eta idazlearen bakartasun sortzailea biltzen diren bezala... zoritxarrez!
|
|
|
Lehen edo Bigarren Hezkuntzan (DBH) ikasten ari den seme alabarik izateak testu-liburu, koaderno eta material osagarrietan (hiztegiak, atlasak eta antzekoak) bakarrik 30.000 pezeta inguru ordaindu
|
beharra
esan nahi du.
|
|
|
Lehen edo Bigarren Hezkuntzan (DBH) ikasten ari den seme alabarik izateak testu-liburu, koaderno eta material osagarrietan (hiztegiak, atlasak eta antzekoak) bakarrik 30.000 pezeta inguru ordaindu
|
beharra
esan nahi du.
|
|
|
Laburbilduz, udal batek etxebizitza arloan duen politika garestia den ala ez jakiteko, bere etxebizitzaren balio katastralari eta ezartzen zaion zerga tasari begiratu
|
behar
dio erabiltzaileak.
|
|
|
Esku telefonoen estaldura zeinahi zokotara iritsi eta teknologia berri horren erabilera biderkatzeko helburuz antenak ere ugaltzeko ahaleginetan, Telefonica, Airtel Vodafone eta Amena operatzaileek aurre egin
|
behar
diote antena horien (eta, hein apalago batean, telefono mugikorrek ere) erradiazio elektromagnetikoek herritarren osasunean eragiten dituzten ondorio kaltegarriez kezkaturik egunetik egunera haziz doan iritzi publikoari.
|
|
|
Lehendakariak hamabost egunen barruan erantzun
|
behar
dio eskatzaileari, kontuan izanik ezin dela inolako obra partikularrik egin eraikinean lehendik azpiegitura hori baldin badago edo hiru hilabete baino lehen horrelakorik jartzea aurreikusia badago edo berri bat instalatzea aurreikusia badago aipatutako zerbitzu horietara iritsi ahal izateko asmoz.
|
|
|
Karabana baldin badaukazu (are erabiltzen ez baduzu ere) erantzukizun zibileko asegurua egin
|
behar
diozu.
|
|
|
Begira jartzen zaio. Halako batean asmatzen du sakatu
|
behar
dion botoia. TOMAS ikusiko dugu, denbora guztian buruaz baiezka.
|
|
|
JOXEPAk barreari eutsi
|
behar
dio. Denak TOMASen mahairantz doaz.
|
|
|
Jabeari itzuli
|
behar
diozu.
|
|
|
d) Estrategia metakognitiboetan trebatzeko, ikasleari ardurak bere gain hartzekogonbitea egin
|
behar
diogu ikas ereduan, behar ezberdinetara egokituko etaikasgelako errealitate ezberdinei erantzuna emateko egokiak izango direnproposamen malgu eta anitzen bitartez.
|
|
|
3 Zuk zeuk!: bakarkako lana egin behar dute; alde batetik, egoera horretanerabiliko luketen idazkia sortu behar dute, eta bestaldetik, nobelatxoaren atala garatu eta amaiera eman
|
behar
diote, nahi dituzten baliabideakerabiliz.
|
|
|
Arazo honengatik, ziurtasunaren beharrarengatik, hain zuzen ere, oraindik ere, irakasle asko egituragramatikalen magalean kulunkatzen dira. Helburu komunikatiboek irakasleariegiturek eskaintzen dioten ziurtasun bera eskaini
|
behar
diote. Ulergaitzak, beteezinak eta neurtezinak izateak ziurtasun eza sortuko luke, eta ez lukete berenfuntzioa beteko.
|
|
|
Era berean, aldez aurretik hizkuntzak komunikatzeko eskaintzen dizkigunaukera guztiak klasean lantzeko aukerarik inoiz izango ez dugula aitortu beharbadugu ere, ikasleari bere eguneroko harremanetan komunikatzeko behar dituentresna guztiak eskaini behar zaizkio; eta, gainera, aukera eskaini
|
behar
diogu, emandako tresnekin bere arlo sortzailea garatu ahal izateko.
|
|
|
Ezdago testu pururik; izatez, testuak era nahasian agertzen zaizkigu, eta bertan dagohizkuntza bidezko komunikazioaren arlorik zailena. Gure ustez, ikasleari aukeraeskaini
|
behar
diogu bere burua prestatzeko, hau da, gaitasun komunikatiboaeskuratzeko; eta hori helburuak ondo isolatzen baditugu soilik lortuko dugu, geroarretaz, patxadaz eta sakontasunez lantzeko. Baina, era berean, aukera eskainibehar diogu ikasleari arlo sortzailea landu dezan, eta zatika landutakoak bere beharkomunikatiboen arabera ager ditzan, aldez aurretikako inolako irizpiderik gabe, irizpide bakarra komunikazioa bera izanik.
|
|
|
Beste aldetik, esan dugun bezala, ikasleak hasi berri duen ikas prozesuarijarraipena emateko erabakia hartzea izango da maila horretako beste helburunagusia. Horretarako, alde batetik, dagokion erritmoari jarraituz euskara arazohandirik gabe ikas dezakeela erakutsi
|
behar
diogu (ikasteko erritmo ezberdinakdaudela eta gure jardueran erritmo guztiek lekua dutela ulertarazi diogu), eta bestetik, ikaste horrek merezi duela eta bere esperientzia aberasteko balioizango duela erakutsi diogu.
|
|
|
Ondo ikasi dugu, bai, diskurtsoa dela hizkuntza sistemaren unitate komunikatiboa, eta, hartara, testuak dira gure eskoletan erabiltzen ditugun tresna komunikatiboak. Baina, esaldi maila gainditzen duen guztia egokia al da klasera eramateko. Komunikazio honen helburua, galdera horri ezetz erantzun
|
behar
diogula argitzensaiatzea da.
|
|
|
Euskal gizarteari bagagozkio, ez dut uste ene baieztapen horrek azalpenhandirik behar duenik. Hona, berriz ere oroitarazi
|
behar
diot neure buruari, literaturaz aritzera etorri gara, eta ez ETAren su etenaz, kale borrokaren amaierazedo Lizarra Garazi akordioak ekar litzakeen bide eta aukera berriez. Ezjakinenakere badaki, ordea, gizartearen joan etorriek gizarte horren beraren baitan mamitzenden literaturari ere eragiten diotela.
|
|
|
Adibidez, Nathalie Sarraute, Susmoaren aroasaioaren egileak, eleberrigintza zaharraren errepresentazio teknikak (alegia XIX.mendekoak) arbuiatzen ditu, ez haien emaitza errealista eta prosaikoa delako, XX.mendearen erdialdeko errealitate psikologikoa bere konplexutasunean agerrarazteko gai ez direlako baizik. Mitterrand-i sinetsi
|
behar
badiogu, XX. mendekoliteratura ez da eraiki errealismoaren auzia eginez, beronen ahalmenak hedatuzbaino14 XIX. mendeko errealismo klasikoaren ondoan errealismo modernoa, geuk bizi dugun errealitateari egokituagoa, izango genuke bere baliabide teknikoguztiekin (perspektibismoa, mikrodeskribapenak, behaviourismoa, eta abar).
|
|
|
Filosofo greziarrak ongiaren errepresentaziora mugatunahi zuen poesia. Zer esanik ez, Vayne eta Barthes ez dira imoralitatearen errepresentazioaren beldur; agian imoralitatearen kontzeptua bera ere arrotza zaie, bainaerrepresentazio errealistaren konbentzigarritasunak oraindik izutzen bide ditu.Bestela zergatik xahutu hainbeste indar, errealismoak proposatzen dizkigunerrepresentazioak errealitatearekin irakurleak ez dituela nahasi
|
behar
esaten. Ez aldaki irakurlerik inozoenak ere ipuinak ipuin direla?
|
|
|
Guztiarekin, ahula zen benetan garai hartako argitaletxe egitura, eta momentukokezka eta aldarrikapenen adibide ditugu 1969an R. Arregik argitalpen politika sendo baten
|
beharraz
esandakoak (ik. Jakin 34, 1969, 7) 2.
|
|
|
(3) eskemak bizioaren sakontasuna erakusten du: nahiz eta bere merkataritza esportazio netoen kontrapartida monetarioa (x HM ko gordailuak) sakrifikatu, H k oraingoz kanpo zor berberari aurre egin
|
behar
dio, zeren oraingoz x HM ko zor netoa hornitu behar baitu, zor hori ibilgailuzko diruan izanik.
|
|
|
H ren kanpo zorraren azken zerbitzua soilik I diruan gauza daiteke; horregatik, Hegoak lehendabizi kanpo irabazi bat lortu behar du, bere kanpo zorra zerbitza dezakeen epealdi bakoitzean; logikoki, irabazi hori (kanpo monetan, hau da, I diruan) bere merkataritza soberakinetik etor daiteke soilik. faktikoak zorpeko herrialdeek (H) aurre egin
|
behar
dioten muga egiaztatzen du; izan ere, zorpeko herrialdeek merkataritza ondasunen esportazio netoa gauzatu behar baitute, beren kanpo zorren zerbitzurako beharrezkoa den kanpo moneten kopurua irabaztearren (puntu hau 4.2 azpiatalean aztertu dugu).
|
|
|
Hizkuntza berri baten ikasketa bezalako prozesua da lehengaien heziketa, baina usaintzen hazten dena. Honekin batera usaina errekonozitu behar da, eta berari izen bat eman
|
behar
diogu; ikasketa hori, buruko prozesua, den neurrian, pertsonala da, beraz.
|
|
|
Bada musua antzinako elkar usnatze baten aztarna dela dioenik ere. Gaur egun ere, eskimalek sudurrak elkartzen dituzte agur gisa, eta goi mailako gizarteko arauek emakume bati eskuan mun egitean ez zaiola musurik eman
|
behar
diote; sudur puntaz ukitu bakarrik egin behar omen zaio.
|