|
2001
|
|
|
Demokrazia, elkartasuna, berdintasuna, askatasuna... horiek dira lortu
|
beharrekoak
diozuenaren arabera. Baina edozein diskurtso liberal entzunda balore horiek ere aldarrikatzen dituzte.
|
|
|
Izan ere, exiliatuak barneraturik dauzka urruntasuna eta distantzia; eta, are latzagoa dena, bere buruarekiko distantzia ere gorde behar du (gogoratu. Propostas para a definiçao do exilio? poema) 19 Ulertzekoa da, orduan, isiltasunarenbidetik abiatzea «isildu
|
beharrekoak
esan ahal direnak baino gehiago direnean», Ruper Ordorikari zuzendutako gutunean idazleak aitortzen zuen legez (M, 134 or.).
|
|
2002
|
|
|
Ez didate kontra egingo, gaur ez behintzat. Esan
|
beharrekoak
esanda geratuko dira!
|
|
|
Esan
|
beharrekoak
esanda geratu omen ziren! Zein preziotan, ordea?
|
|
2003
|
|
|
Haur batzuk dabiltza dindanean burdinazko kateei eskutxoekin helduta, zaintzaileek eguneko lehen zigarroaz gozatzen duten bitartean. Ez du arriskuaren zantzurik sumatu emazteari kargu hartu eta esan
|
beharrekoak
esaten hasi zaionean, ez eta ere poltsa zimurretik esku dardaratiz pistola beltza atera dionean ere. Esajerazio bat iruditu zaio, gehiegikeria guztiz femenino bat, gauzak bere onetik atera gabe ere aski arazo baitituzte beren artean.
|
|
2006
|
|
|
Zakukada ekarri nuen estalpetik. Ordurako esan
|
beharrekoak
esanak izango zituzten. Abesten ari zen emakumea.
|
|
2007
|
|
|
Nirekin laster egin zenituen bat biak. Aski duzu beste horrekin ere ri rau, esan
|
beharrekoak
esan eta behingoz bukatzea.
|
|
2008
|
|
|
NEKANE. Ederto. Esan
|
beharrekoak
esan badituzu, behar handia daukat.
|
|
|
Esan
|
beharrekoak
esan, eta argazkiak ateratzearekin batera, izterrean izotza jartzeko desiratzen dagoela onartu du Llorentek. «Lau aste esan dute, baina ea bi aste barru...».
|
|
2009
|
|
|
Atzetik, Ugarteren hitzen zalaparta haserrea sumatzen nuen, urrun. Esan
|
beharrekoak
esanda, bere eskuaren lotura askatu zuen atzera Eliasek. Ardoari trago luze bat eman eta alde egin zuen berehala.
|
|
|
Hala, bada, esan
|
beharrekoak
esan zituen kalonjeak, eta aitaren txanda zen, itxuraz, guztiak aitari begira jarri ziren behintzat, Regina modu berezi bezain intentsoan, hainbesteraino zorroztu zuen honek bere begirada, harekin senarrari adierazten ari balitzaio bezala: oraintxe duzu epaia emateko aukera, Nazario, eta ez huts egin!?, azken hitza eman zezan.
|
|
|
Kapitulu honetan hizkuntzaren azterketarako interesgarriak izan daitezkeen programak topatuko dituzu. Behin puntu honetara iritsita, amaitu dira ezaugarri berriak eta azalpen luzeak; esan
|
beharrekoak
esan ditugu jada. Baina zer hoberik ikusitakoa barneratzeko praktikatzea baino.
|
|
|
Esan
|
beharrekoak
esanda daude, hemen da uda, auzolanerako sasoia eta Atharratzeko ikastolak egin du deiadarra. Zuberoak bizi nahi du, euskaldun eta ikastoladun, ekialdeko neba arrebek luzatu dute eskua, mendebaldekooi dagokigu erantzutea.
|
|
|
Hala, bada, esan
|
beharrekoak
esan zituen kalonjeak, eta aitaren txanda zen, itxuraz –guztiak aitari begira jarri ziren behintzat, Regina modu berezi bezain intentsoan, hainbesteraino zorroztu zuen honek bere begirada, harekin senarrari adierazten ari balitzaio bezala: oraintxe duzu epaia emateko aukera, Nazario, eta ez huts egin! –, azken hitza eman zezan.
|
|
|
Denbora gutxi eman zuten berriketan, ohi baino gutxiago. Sesioa amaitzean, aurpegi luzea zuten biek, elkarri esan
|
beharrekoak
esan eta adio luze baten unea heldu balitz bezala. Bistakoa zen ez zitzaiela ondo ematen agur esatea.
|
|
2010
|
|
|
Uriarteren gidaritzapean, lan serioa egin genuen. Hura ez zen kontenplazioetan egoten, eta esan
|
beharrekoak
esaten zizkigun. Oso zintzoa zen, alde horretatik?.
|
|
2011
|
|
|
Elkarrizketak aurrera egin ahala isiluneak luzatuz doaz; esan
|
beharrekoak
esanda, nonbait, denborarekin hitzen indarra ahuldu eta isiltzearen adierazmena haziz joango balitz bezala.
|
|
|
Hire begiratuko baina hura hantxe baitzegoen, latz, ekin hionean azkeneko egunetan, edo orduetan? ongi hausnartutako guztiak botatzeari, presarik gabe, berba bakoitza esaterako maisuki neurtuz ahalik eta minik txikiena eman zezan, esan
|
beharrekoak
esanez halere, bihotzetik jaulkiagatik buruaren bahe hotzetik iragaziak.
|
|
|
Herri antzezpena da eta ezaugarri nagusiak dira kritika soziala, ironia, umore klabean eta kariñoz egindakoak, modu eraikitzailean, baina esan
|
beharrekoak
esanda. Hizkuntza ezberdinak erabiltzen dira, baina %95ean euskaraz egingo da eta bertako euskalkiak errespetatuz.
|
|
|
Azkenean, betikoa: oztopo guztiak gaindituta eta eragozpenei aurre eginez, arerioei esan
|
beharrekoak
esan eta iraganeko kate guztiak hautsi ondoren, Josebak Angierekin alde egitea pentsatu duenean, idazleak Joseba hiltzea erabaki du. Egia esan, aukera hori baino ez zitzaion gelditzen, bestela Angierekin zoriontsu ezkondu eta seme alabak izan lituzke.
|
|
|
Xehetasun guztiekin azaldu zion Diegok Idoiari, aurrez inori hain garbi sekula esan ez ziona, bere ahotik irten ahala bera ere harrituz: nola eta noiz egin zizkioten marka haiek," lehenbizi mesede bat egingo dizugu", Soto eta Zeberio Moulinaou karrikan zeudela aitortu ostean –" ¿ Dónde hostias está eso?";" Angelun" –, orduan, jada esan
|
beharrekoak
esanda eta torturatzaileek jakin nahi zutena jakinda zegoenean, bere buruaz beste egiten saiatu zenean, orduan eta ez lehenago jarri zizkioten hizki haiek, poliziak berak ez, baizik eta bere kideek ezarriko zioten izenondoa gomutara ekarriz: ez zuten terrorista, bahitzaile edo hiltzaile izendatzen Diego, ez zizkioten GAL inizialak jartzen, ez, egia izkiriatzen zioten.
|
|
2012
|
|
|
Lotsagarria da, penagarria. Gehienak hor esan
|
beharrekoak
esateko gai dira, baina ez dute lantzen, ez dira saiatzen, eta azkenean...
|
|
|
JON. Zertarako? Esan
|
beharrekoak
esan dituzue zeuek, eta epaitu nauzue, gainera.
|
|
|
Esan
|
beharrekoak
esan zizkiotenean elkarri, abokatuari begiratu zioten.
|
|
2013
|
|
|
Denbora horretan sarri egoten ginen telefonoz, internet existitzen ez zen urteak ziren; telefono enpresa batek jarritako tarifa merke harekin egunero hamabost minutu hitz egin beharreko obligazioa inposatu ziguten, eta amak egun bakar batean huts egin gabe deitzen zidan. Bera izaten bazen ere lehenengo deitzen zidana, minutu gutxiren buruan esan
|
beharrekoak
esanda genituelako, zurekin ematen nuen denbora gehiena. Errutina horrek elkarrenganako gerturatze bat esan nahi zuen, eta egunero eguneroko interakzio hori, nahiz eta askotan azalekoa izan, nire atzerriko bizitzaren zati garrantzitsu bat bihurtu zen.
|
|
|
Aukerak eta alternatibak mahai gainean jartzeko aukera dagoenean, hitz potoloek gutxi balio dute, proposamen errealetan findu ezean. Guk ez genuen ezer galtzeko, eta aho-bizarrik gabe aritu izan ginen bi aldeetatik elkarri esan
|
beharrekoak
esanda norabideei buruz hizketan, eta elkarlanean ere bai gauza batzuetan.
|
|
2014
|
|
|
joan zaitez kontzertu batera, musikariak benetan ikustera, eta apur bat desfasatzera, horrela nahi baduzu. Zure tokia lehiatu, esan
|
beharrekoak
esanez, egon beharreko irmotasunez egonez, edo tokia egin ahaztuta zenuen horri, denok eskertuko dizugu eta.
|
|
|
Alegia, sintaxiaren ikuspegitik ez dugu espero perpaus konplexu ugari, eta diskurtsoarenantolamenduarenetik ere lokailuz, markatzailez beteriko diskurtsorik ere ez. Areago, espero izatekoa da txatgileek baliabide sintaktiko agerikoen ordez beste bide batzuezbaliatzea esan
|
beharrekoak
esateko.
|
|
2015
|
|
|
Ez zuen inorekin hitz egiteko gogorik, eta are gutxiago amaren sermoia aditzekorik, sumatzen baitzuen nor izango zen eta zertarako deitzen zion. Jabiren ama ez zen erraz etsitzekoa, hala ere, eta semea etxean ez zegoelakoan tabernan azaldu zen, esan
|
beharrekoak
esateko prest.
|
|
|
Honenbestez, nire lanak bukatuta ikusi ditut; honezkero, kontatzekoak hobeto ez ditudalako kontatuko; esan
|
beharrekoak
esan ditudalako; eta egindakoaz pozik nagoelako.
|
|
2016
|
|
|
Ekitaldi horietako batera joan zen behin emakumea, eta ez omen da berriro joango: azkena esan
|
beharrekoak
esan zituen hasieran, eta, helburua garbi zuen arren, bide bila abiatu eta galdu egin zen behin eta berriro. Ahotsean antzematen zitzaion ikara, eta eztarrian korapiloren bat zuela ematen zuen, norbaitek zintzurra bi eskuekin estutuko balio bezala.
|
|
|
1850eko hamarkadan, tokiko eta nazioko biltzarrak egin ziren, eta gero eta emakume gehiago batu ziren berdintasunaren aldeko kanpainara. Bilera haietan agertu ohi zen Sojourner Truth, eta, kontra egiten zioten arren, zutitu egiten zen beti, eta esan
|
beharrekoak
esaten. Bere ahizpa beltzak ordezkatu zituen, bai esklaboak, bai, askeak??, eta, horrez gainera, borrokarako grina txertatu zuen emakumeen eskubideen aldeko kanpainan.
|
|
|
Morroiari esan
|
beharrekoak
esanda, jangela nagusiaren ateraino segitu zion gazteari. Eta han, Jose Lejarreta alkatearen ondoan ikusi zuen Eugeniak Mauro Valle.
|
|
|
– Arrazoi osoa duzu –barre egin du mutilak Manuren konplizitatezko txantxa entzutean–, jakin
|
beharrekoak
esan gabe uzteak, gainera, agian kalte egingo dizu noizbait.
|
|
2017
|
|
|
Guk badakigu garai haietan ez zegoela zer eginik, ez bazuen kartzelan bukatu nahi. Orain, 54 urte eta gero, epaile bati esan
|
beharrekoak
esateko aukera izan du".
|
|
|
hasi nahi izan nuen. Lehen esaldia esatea lortuz gero, seguru nengoen jarraitu ahal izango nuela eta beren bilaukeria aurpegiratuko niela, esan
|
beharrekoak
esango nizkiela, baina, ezpainak mugitzen nituen arren, zintzurreko korapiloak ez zidan ezer esaten uzten. Atea indarrez itxi eta alde egin nuen egongelara eta, leihotik begira jarri nintzelarik, eguzkiak bere distira, zuhaitzek beren berdea, munduak kolorea galdu zutela iruditu zitzaidan.
|
|
|
Ixteko ordua iritsi zitzaiela jakinarazi ziotenean eskaileretan gora ikusi omen zuten pauso zalantzatiekin eta nire gelako atearen kontra kolpeak sumatu zituztenean igo omen ziren. Nire kontra esan
|
beharrekoak
esan zituenean lasaitu egin zela iruditu zitzaigun, zerbitzarien besoetatik askatu eta bere gelara joan baitzen bere kabuz. Ni ohera itzuli nintzen, baina, biharamunean kontatu zidatenez, bere gelatik taxi bat eskatu zuen eta, bere maletarekin hoteletik ateratzen ikusi zutenean ea nora zihoan galdegin ziotelarik, Iruñean itxarongo zigula erantzun omen zuen.
|
|
|
izan ere, euskararen funtzio defizitak ez dio aukerarik ematen hartarako. Gainera, arazoa ez datza funtzioen zenbatekoan bakarrik; hizkuntza hegemonikoaren corpusa askoz ere garatuagoa eta sozializatuagoa dago esan
|
beharrekoak
esateko eta idatzi/ irakurri beharrekoak idazteko/ irakurtzeko.
|
|
|
Aititari esan
|
beharrekoak
esan ondoren kalera atera ginen X eta ni. Txakur eta guzti geunden.
|
|
|
Esan
|
beharrekoak
esan nizkion aititari lehenago. Baina sentitzen nuen gehiago esan nahi niola, are gehiago.
|
|
2018
|
|
|
Egoera ezin hobea zatekeen, printzipioz, ohean etzanda belarrarekin batera arnastutako mendeku grina burura eramateko. Buruz buru egingo zuten topo, esan
|
beharrekoak
esan, leporatu beharrekoak leporatu, eta bakoitza bere etxera joan gero, bata bestearengandik urrun.
|
|
|
Ia ez diogu gidoiari heldu, hitza hartu eta haria jarraitzen du, orrian zirrimarrak egiten dituen bitartean. Denbora gutxi badu ere, ez du alde egin nahi esan
|
beharrekoak
esan gabe. Berak du hitza, baina gutasun batetik mintzo da, eta ahots gehiago azaleratzen dira bere ñabarduretan.
|
|
|
Gau arraroa pasa genuen ez genituen esan
|
beharrekoak
esan.
|
|
2019
|
|
|
Gaur beldarrak kendu behar dizkiezu azaburuei; ez zara ba ibiliko lan horren itzuri??. Esan
|
beharrekoak
esaten laga, beldarrei egun on batzuk oparitu eta hemen naiz, azkenean. Hala ere, alfer alferrik egingo nuen bidaia nekagarri hau Beneschau tik Pragaraino, baldin eta Nostiz konde jaun gorenak, zeinari apal erregutu bainion, lekutxo bat gorde izan ez balit tribunaren goi goiko aldean.
|
|
|
–Beno, zer? Esan
|
beharrekoak
esan behingoz eta utz nazazu bakean, diost ia oihuka. Irribarre nik?.
|
|
2020
|
|
|
–Esan
|
beharrekoak
esan nizkizun aspaldi –berak, ufaka, gogo txarrez.
|
|
|
–Hitz egin
|
beharrekoak
esanak daude nire aldetik. Baduzu beste esatekorik?
|
|
2021
|
|
|
Etorri zara, denbora gelditu da eta elkar besarkatu dugu. Esan
|
beharrekoak
esan eta egin beharrekoak egin ditugu. Gertatutakoari, gertatzen ari denari eta gerta daitekeenari begiratu, orratz eta hariz burmuin eta bihotzak josi, betazalak zabaldu zu ikusteko.
|
|
2022
|
|
|
Espero genituen haren hitz batzuk, abesti eta abesti artean: Auzo pintxe pendejo borrokalari honetan… Badaki ego handia duen auzoko bizilagunei are harroago egon daitezen esan
|
beharrekoak
esaten, txantrearrak are txantrearrago egiten.
|
|
|
–A!, ez dago lagun zaharrak bezalako lagunik, esan zuen?; esan
|
beharrekoak
esanda eta egin beharrekoak eginda daudenean, ez da izaten lagunik, fidatzeko modukorik.
|
|
2023
|
|
|
Kontaketa erabat klasikoa da, zinema modernoaren iraultzak ekarri zuen irudiaren indarraren eta horien balio narratiboaren gainbeheraz etsita, inoiz ezagutu ez diogun bezala, hitzak beteko du zuloa. Elkarrizketak dira nagusi; sortzaileak isilik eman dituen urte luzeen ostean ahotsa altxatu nahian, esan
|
beharrekoak
esateko eta interferentzia intelektualegirik gabe herritarrongana zuzenean jotzeko, bere testamentu zinematografikoa dialektikan ardaztuta egituratu du. Izan ere, isiltasuna haizeak darama, eta ahanzturari aurre eginez memoria goratzeko modu bakarra hitz egitea da bizkaitarraren aburuz, batik bat gaur egun. Mirakuluengan sinesten jarraitu nahi du Victor Ericek, sentimenduak eta emozioak transmititzeko bidaide du zinema, nondik gatozen eta nor garen ezagutzeko arnasgunea.
|
|
|
Egin beharrekoak eginda eta esan
|
beharrekoak
esanda, amaitu dira hilerriko patrifilioak, han ez baita beste zereginik, ez salda beroa edo baxoerdi bizigarria hartzeko lekurik. Etorri diren bezala, oinez abiatu dira denak kaminoan behera, ondoko lagunarekin berbetan edo norbere buruarekin hausnarrean, heriotzak beti mahaigaineratzen dituen galderei erantzun bat emateko, agian; heriotza honek planteatzen dizkigun esijentzien aurrean erabaki bat hartzeko, apika.
|
|
|
Iurretan Eneritz zenaren etxea izandakoaren parean buelta hartu eta abiapunturantz itzultzen hasi gara, Zumaiarantz. Isilik egin dugu bidea, esan
|
beharrekoak
esanda bagenitu bezala.
|