|
2000
|
|
|
Onuragarritasun horren esperientzia, nik neuk, etxetik bertatik ezagutzen dut, semeak hala hezi ditugunez. Gaur egun, ingeles hizkuntzak tekniketarako, zientziarako zein merkataritzarako harremanetan dituen ahalmenak ukaezinezkoak direnez, gure herriaren aurrerapenerako horretaz baliatu
|
beharrean
gaude.
|
|
|
Aldi berean, esan
|
beharra
dago Erabilera Sozialaren eta Komunikabideen batzordeak berari zegozkion gainerako gaiak tratatzeko modurik ez zuela eduki, deitua ere izan ez zelako.
|
|
|
Guztiok dugu bizitzeko eskubidea eta, ezbairik gabe, inork eta ezergatik ez du beste bati bizia kentzeko eskubiderik. Behin eta berriz oihu egin
|
beharrean
gaude: hilketarik ez, indarkeriarik ere ez, eta kale borrokak baztertu.
|
|
|
Euskal Autonomia Erkidegoan esan
|
beharra
dago haurtzarotik elebidun direnek gainerako hizkuntzak lasterrago ikasteko ahalmena dutela; aldiz, hizkuntza soil bat baizik ez dakitenei kaltegarri zaie beraien hertsitasuna. Gainera, hizkuntz tipologiaz elkarregandik hain desberdinak diren euskara eta gazteleran hezitzen direnek berez dute beste batzuk lasterrago ikasteko ahalmena.
|
|
|
Ez zen munduko politena, baina Txema ere ez. Alde horretatik lorpen garrantzitsutzat jo zuen konkista hura, batik bat mendekua ospatu
|
beharra
zegoelako, eta horretarako kosta ahala kosta sartu behar zuelako txilibitua Irlandako edozein potxingotan.
|
|
|
Eiderren hitzek, azkenean, ez zioten ezer berririk emango: neskak urtebete lehenago bizi izandakora hurbildu
|
beharra
zegoen, berak deskribatutako bide eta herriak aurkitu, eta gehiago: begirada zuzenduko zuen toki orotan Eider ikusi.
|
|
|
begirada zuzenduko zuen toki orotan Eider ikusi. Lo egin zuen ohe berean etzan
|
beharra
zegoen. Ez hainbeste azpian izan zuen koltxoiak zer nolako fereka egin zion jakiteko, lo hartu baino lehen Eiderrek ikusi zuen sabaia ezagutzeko baizik.
|
|
|
Zorionez, hutsune hori nahiz goian aipaturiko gehienak bete ditugu, nola edo hala. Orain gutxiagotan entzuten ditugu horrelako salaketak, bestelakoak dira gure kexuak, eta hori ere esan
|
beharra
dago: atzera begiratu, eta bide puska bat egin dugu.
|
|
|
Izan ere, egun hartan, aitaren manuz bazkarirako ekarri abereak eta animaliak, batzuk ukuiluetarat eta abeldegietarat, eta bertze batzuk jauregiaren gibelaldeko oholesi tipi batzuen arterat bildu zituzten, bakoitza bere sailekoekin eta espeziekoekin, hiruzpalau morroik zaindurik eta begiraturik, aizto eta labanen orenaren goait, zeren, abere haiek bere puntuan akabatu eta larrutu
|
beharra
baitzegoen —edo lumatu, hegaztien kasuan—, kozinatzerakoan eta mahairat zerbitzatzerakoan gozoagoak eta apetitosagoak izan zitezen amoreakatik. Oholesiak lauzpabortz ziren, elkarri itsatsiak, bakoitza ate tipi edo ateska batekin, zeina aise ireki eta herts baitzitekeen, lokarriz eginikako lakio batez baliaturik.
|
|
|
Izan ere, behin eta birritan erraiten zigun aita Leokadiok ezen atseginari, noiz eta ukitzen baikintuen eta gorputzean barrena sartzen, uko egin behar zitzaiola, eta arbuiatu eta errefusatu
|
beharra
zegoela, halatan, ezezko batez, zeinak atsegina bezain biribila behar baitzuen. Eta, nola tentaldi orotan borroka etenik gabekoa zen eta mementu bakoitzean ziren baiezko bat eta ezezko bat elkarren etsai, eta nola, bertzalde, mementuz mementu behar zuen ezezkoak bentzutu eta garaitu, zeren, Axularrek berak zioen bezala, bekatuaren egiteko aski da puntu bat, gogoaren egozte bat, borondatearen deliberatze bat eta konsentitze bat, eta zeren aski baitzen, ondorez, baiezko bakar baten garaitia ahalegin osoaren bekatuzkotasunaren erabakitzeko; eta nola, finean, milaka eta milaka ezezkoren artean ez zen gaitz ez neke baiezkoren batek menera nintzan edo zalantzan utz nintzan —eta hura beti zen errazago, noiz eta itzartzen bainintzen supituki eta deblauki, amets lizun batetik—, hala kutsatzen ninduen baiezko hark punturen batean, eta puntu hark bertze puntu guztiak kutsatzen zituen, nola edateko ontzirat isuri pozoin xortak ontzi osoa, eta hala sentiarazten ninduen, neure deusezean, kulpant eta bekatari... are gehiago kontatzen ari natzaizun kasu hartan, Mattin anaia hilik zetzalako.
|
|
|
ekaitza duk batez ere, noiz eta aro batetik bertzerat egiten baitu eta noiz eta bide berrien urratzerat abiatzen baita, nola gertatzen den egun. Eta, nola diagonaletarik hobeki adieraz daitezkeen ekaitzaren errealitatea eta ekaitzaren desoreka koadroaren simetri ardatzetarik baino, hala bihur daitezkek diagonalak koadroaren ardatz. Edo erran zezakeat, bertze hitz batzuetan, ezen pintura zaharrean koadroa bat zela eta beti bat zela, bere osoan ez ezik zati bakoitzean ere; pintura berrian, aldiz, iduri bakoitzak eta zati bakoitzak bere libertatea dik, bere dantza dantzatzen dik, eta koadroaren batasuna elementuen libertate horretan eta dantza horretan aurkitu
|
beharra
zagok bertze deusetan baino gehiago, formen libertateak libertatearen forma islatuko balu bezala... —eta, bere teoria hura azaldu ondoren, bere ondoreak atera zituen—:
|
|
|
Hura ez baitzen bere desirkundeetan ihartzen eta iraungitzen zen gizona, baina lehiatuki lehiatzen zena eta bere gogoa gogor atxikitzen zuena, azkeneraino. Eta, bitartean, haren inguruan ez zen bake handirik izanen, halako moldez, non, bere xede eta helburuen erdiesteko eta bidean aitzina egiteko, zernahiz eta nornahiz baliaturik, bide eragozkarri guztiez libratuko baitzen, baina ez nolanahika, zeren baitzekien ezen gizartea goiti beheiti moldaturikako edifizio bat zela, bere mailak eta graduak zituena, eta edifizio hartan lege eta arau batzuk bete
|
beharra
zegoela, eta horrela izan zen tipiagoen oinkatzaile bezain handiagoen meneko eta manuko.
|
|
|
—Errespetuaz eta begiruneaz mintzatu da berori, aita, baina jauregiaren erantzukizuna ene esku utzi zuen, eta eskatu eta eskertuko nioke, baldin berorrek ere eneganako tratua errespetatuko balu. Eta barka biezat bertze hau ere erraiten badiot, zeren, oker ez banago, berorrek aitortu baitzidan ez zuela olen negozioan asmatu, eta horrek erran nahi du ezen berorren moduak eta moldeak berregokitu
|
beharra
zegoela, eta nik hori bertzerik ez dut egin. Eta lehen fruituak hor daude.
|
|
|
Kontseilu hura dugu, konparazione, noiz eta Ararat mendiaz eta libertatearen mendiaz mintzatu baitzitzaidan, haren zuhurtziaren erakusgarri: " Joanes, egia duk ezen aitzina nahi duenak buru egin behar diola zailtasun orori, baina jakik, bertzalde, ezen, batzuetan, uholdeari buru egiteko uholdearen alde jarri
|
beharra
dagoela, zeren eta ur lasterrei burugabeki buru egiten dien txalupak akabatzen baitu ur lasterrak irentsirik, Ararat menditik urrun". Eta hala entseiatzen zen bidean sortu traba eta behaztopei buru egiten, ez buruz buru eta bekoz beko, baina zeharka.
|
|
|
Eta pentsatu nuen gero ezen, orduan izan ez bazen, hurrengoan izanen zela. ...spegitik ezin irrigarriagoak egiten zitzaizkidanak, baina Antoniok orduan erraiten zuen ezen, nola historian barrena izan baitira gizataldeak, zeinetarik azpimarratzen baitzizkidan tenplarioak eta alkimistak, ezkutuko jakintasuna gordetzen zutenak, hala, ipuin haiek ere ezkutuko zerbait gordetzen zutela, eta kontua ez zela ipuin haiek adimenduarentzat irrigarriak zirenetz, baina adimendua zorroztu
|
beharra
zegoela, ipuin haien erranahi gordearen ulertzeko eta endelegatzeko. Ezetz, alegia, hura ez zegoela gibela egiteko puntuan, zeren ordu arte iraun eta pertseberatu baitzuen bere fedean, eta azken fineraino iraun eta pertseberatu nahi zuen...!
|
|
|
—Joanes, egia duk ezen aitzina nahi duenak buru egin behar diola zailtasun orori, baina jakik, bertzalde, ezen, batzuetan, uholdeari buru egiteko, uholdearen alde jarri
|
beharra
dagoela, zeren eta ur lasterrei burugabeki buru egiten dien txalupak akabatzen baitu ur lasterrak irentsirik, Ararat menditik urrun...
|
|
|
Halarik ere, joan baino lehen, zerbait erran nahi diat: libertatea lur bat duk, bai, baina egunoroz konkistatu eta
|
irabazi
beharra dagoena, zeren irabazi orduko gal daitekek eta komunzki galtzen duk.
|
|
|
Hautua egin
|
beharra
zegoen, eta hautua egina dago, jaun André...
|
|
|
BAINA gibela egin
|
beharrean
nago. Izan ere, arestian erran dizut nola egin nion Mi gnoni zorionari buruzko galdegite hura:
|
|
|
Izan ere, aitak hartu zuen lana ez zuan nolanahikoa: alde batetik, Urbiaingo ola egin
|
beharra
zegoan, profitaturik, hartarakotz, Laiotzako olako hainbat osagarri, nola horma zaharretako harlanduak, hala hauspoak eta labeak, eta, bertzetik, jauregia berreraiki, gaztelu zaharraren hondakinen gainean. Gainerat, herritarren mesfidantza zegoan, eta ez zegoan deus egiterik mesfidantza hura uxatu ezean, etxegoiendarrenak izan ziren lur haiek jabe berria zutenez eta jabe hura Urbiango herria zenez gero:
|
|
|
AITONA Nikolasek buruan sarturik zeukan, bere aita jaun Albert Etxegoienek hala irakatsirik, ezen negozioen munduan ez zegoela geldi egoiterik eta harremanetan jarri
|
beharra
zegoela hango eta hemengo jendearekin: pentsamolde haren ondorez erosi zuen, hain zuzen ere, Olabeko ola, Irungo lurretan; eta hargatik ere eraman izan zituen umetan bere bi semeak —bata, gure aita, jaun Martin Etxegoien, eta bertzea, osaba Joanikot— batetik bertzerat, hainbat bidaiatan —Gipuzkoarat hiruzpalau aldiz eta Iruñarat bitan—, bere aitak berarekin egin zuen eredurat, biek Nafarroako erregeordeari eginikako bisitan; eta gu ere —Mattin eta biok, haren bilobok— berdintsu eta orobatsu ibili nahi izan gintuen, halako moldez, non ongi baino hobeki oroit baitezaket Mattinekin eta aitona Nikolasekin Gipuzkoarat egin bidaia, Irun Hondarrabirat, nik sei urte bertzerik ez nituela.
|
|
|
erran diezadakezu ezen ene euskara hau Axularrenaren antzekoa dela, bai, baina ez dela guztiz haren berdina; eta erraiten ahal didazu ezen ene euskara hau ez dela Euskal Herriko nehongo bazterretan egiten... eta nik, haatik, baietz erranen dizut, egin egiten dela, zeren urbiaindarrak Urbiaingo euskaraz mintzo baitira, eta ni urbiaindarra nauzu, eta Urbiaingo euskara darabilt. Baina, ustekabekorik izan ez dezazun, Urbiaini buruz argibideren bat eman
|
beharrean
nagokizu, zeren, Cervantes bere Kixote Mantxakoan bezala, zeina hasten baita: Oroitu nahi ez dudan Mantxako toki batean..., has bainezakeen nik ere, berdinzki, liburu hau, erranik:
|
|
|
" Osaba Joanikotek, zeina baita etxeko zientzilaria, hori guztia afirma diezazueke", eta amak osaba Joanikoti behatu, eta behako hura eskaini zion, zeinak baitzuen estimutik konplazentziatik bezainbat. Eta, akabatzeko, erran zigun ezen Jainkoa gisa hartan mintzatzen zitzaigula, gizonen obra handi haren bidez, jakin genezan nolakoa zen mundua, berez eta izaitez, eta nola lege jainkozko haren arabera eraiki
|
beharra
zegoen Estatua eta Eliza, baina baita jende printzipalaren etxeak eta jauregiak ere.
|
|
|
Villagrandeko dukea ere umoretsu jaiki zen, irri batean... ez, aldiz, haren emaztea, ezta Mantillanako kondearena ere, zeinek ez baitzuten gosaldu ere egin, tripak apur bat nahasturik zituztelako desenkusarekin... nahiz eta aitortu
|
beharra
dagoen ezen haiek ere, bertze guztiak bezala, ordu batzuk lehenago baino hagitzez hobeki zeudela, zeren guztioi zerbitzatu baitzitzaigun, afalondoko hondamenduaren ondotik, ura, dukearen medikuaren kontsentimenduarekin Maddalenek prestatua, eta zeren baitzirudien ezen erremedio hark guztioi on egin zigula.
|
|
|
Eta gure aitak orduan erabaki zuen ezen aitona ohean lotu
|
beharra
zegoela eta gela itsu batean hertsi, zeren jauregiko jendeak ez baitzuen zergatik haren biraorik entzun ez jasan, eta zeren hobe baitzen kontu hura ahalik eta isilen eramaitea, Inkisizioneak haren berri jakin ez zezan.
|
|
|
Eta bere tokian ez dagoenak faltatzen du, eta bere faltaz lohitzen du bere burua, eta lohitzen ditu ondokoak ere. Eta hori ere aitortu
|
beharra
dago, eta bertze guztia gure burua engainatu nahi izaitea da, nola engainatu nahi izaiten baitzuen gure aita hil berriak, Jainkoak zeruan izan dezala. Eta Gaztela handi da eta Gaztelak handi egin gaitu; ez ote da, bada, Villagrandeko dukearekin egin tratua handitasun horren seinale eta aieru ere?
|
|
|
Hura zen primua eta herederoa, eta ni kateko bigarrena, eta bazirudien ezen naturaleza bera ere ados zegoela ordenamendu harekin, nor bere mailarako eta bere gradurako predestinaturik balego bezala, zeren mutil sendoa baitzen hura, harroin baten antzekoa, ni mehea eta arina nintzen bitartean; edo, bertzela erranik, enborra eta zentroa zen Mattin, eta ni adaska eta bazterra; hark zituen indarra eta boterea, nik hitza eta behakoa; hark bere bizia bizi zuen eta begi guztiak zituen gibeletik, eta ni begi haiei beha eta bizitzari beha bizi nintzen. Baina, naturalezaren partehartze badaezpadako hartaz gain, aitak edo amak, edo etxetik iragan ziren hiru prezeptoreek ere —don Frantziskok, jaun Marcelek eta aita Bartolomek, nork bere denboran— noiznahi den oroitaraziko ziguten, bertzenaz ere, ezen moduak eta moldeak zaindu eta guardiatu
|
beharra
zegoela, eta tratu hartan beti emanen zioten anaiari lehentasuna, bietan lehena zelako, Urbiain go hurrengo jaun eta markes balizko. Eta ni, ohitu egin nintzen azkenean... baina ez zailtasunik gabe.
|
|
|
Halarik ere, jakizu ezen gaizki egiten duenak nola edo hala ordaindu behar izaiten duela, eta osabak egina ez zela nolanahikoa izan... Zeren mundu honetan ordaintzen ez den bekatua bertzean ordaindu
|
beharra
baitago, eta hobe da honetan ezen ez bertzean...
|
|
|
BADAKIZU apez eta eliz jende kasik gehienek erraiten dutela ezen gorputza zafratu
|
beharra
dagoela eta gaizki tratatu, arimaren osasunaren zaintzeko eta begiratzeko; neuri, aldiz, gorputza eri izan dudan bakoitzean edo zigortu izan dudan bakoitzean, erori izan zait arima, erori izan zait animoa. Eta ez dut trenpe gaixto haietarik jalgitzerik erdietsi, onerat egin arte.
|
|
|
Eta bazirudien, uroski, ezen neure premia haren estaltzeko eta neure gutiziaren betetzeko deus guti falta zitzaidala, zeren eta, guardia buruak saskian zegoen jaka bat eskuan hartzen zuela, erran baitzigun ezen Kristoren manuak eta aginduak zituela berak bizibide eta jokabide... eta, nola haren manuetarik bat zen ezen jantzi
|
beharra
zegoela biluzgorri zegoena, hala itzultzen zizkigutela puta haiek edo puten konplizeek beren ihesaldian kanpoan utzi zituzten jantziak, ez geure amoreakatik, deus ere merezi ez genuelako, baina Jainkoaren amoreakatik.
|
|
|
Segundo bat geroago, atertzean, Antonio Musu tristek baizik ez zuen ahoa ireki —" ostia!" edo zerbait halako—, bizi hats bitxi bat hain bizitasun urriko lagunarengan. Klararen begiak betzuloetatik atera
|
beharrean
zeuden, bere esku txanponez hustuari begira.
|
|
|
Zabor itsaso bat ni irentsi
|
beharrean
zegoen eta, horrela gerta ez zedin, olatu ilunetan argi une bat bilatzea nuen aterabide bakarra.
|
|
|
Lau hilabete lehenago, ez nuen Kristinarekin zorrozkeriaren bat trukatzeko parada huts eginen, Ximurra halako jendajearekin ikusita. Nire andrea, ordea, lepotik min hartu
|
beharrean
zegoen, hain baitzuen ageriko nirekin begiz begi ez egiteko ahalegina. Charly baizik ez zitzaidan gelditzen solaskide.
|
|
|
Minutu erdi baino luzeagoko azalpena eman
|
beharrean
egoten naizen guztietan bezala, nire eskuak atorrako poltsikoa inguratu zuen, sen hutsez. Tabakoa ukitu baino istant bat lehenago eginarazi nion gibelera; geunden geundenean, imintzio hutsak hondamendia ekartzen ahal zuen.
|
|
|
Karriketan gerla eske dabiltzan neska puskak ikusita, ez haiz Kristinaz eta mutikoaz etxean penatzen gelditzeko bezain ergela izanen, ezta? Baina horretan nondik non izanen baduk, zerbait egin
|
beharra
zagok itxura hobea emateko.
|
|
|
—Hire
|
beharrean
egonen dituk, bai!
|
|
|
Hirekin nirekin baino solasturiagoa egonen duk agian. Niri deklaraziorik ez dela eta ikerketa burutu arte egon
|
beharra
dagoela baizik ez zidak erran.
|
|
|
Autobideko istorioan, Ximurraren eskutik gaiaren berri lehenagotik banuen ere, Tomas izana nuen, asteazkenean, akuilu eta gidari. Zuzenez, emaitzaren merezimendua erdiz erdi banatu
|
beharra
zegoen, gutienez ere, irratilariaren eta bion artean. Eta sektenean are gutiago emana nuen neuretik.
|
|
|
Horrela erraten diozue, ezta? " Eskalatzailea" —errepikatu zuen— Bada," Eskalatzaileak" deitu ez balu, ez nindukek orain hiri kargu hartu
|
beharrean
egonen. Ni ez nauk hi baino gehiago, eta ez nauk bulego honetara neure kabuz etorri.
|
|
|
Orain, hogeita hamasei orduko pausaldiaren ondotik mundura bihurtuta, neure hezur gihar uzkurtuei nagiak atera
|
beharrean
nengoen eta banuen, horretarako, bizitasun ezohiko baten akuilua gogoan. Arruntean, komuneko egiteko nagusiak gosaldu ondokoz uzten ditut.
|
|
|
Gutizia baduk, luze solastuko gaituk horretaz, baina hurrengo batean, inporta ez bazaik. Gaur bertzelako aferak garbitu
|
beharrean
nagok eta hi haiz horietariko bat —behatzez seinalatu zituen mahai gaineko paperak— Nire mutilen txostena hemen zaukaat...
|
|
|
—Ramirez sasikume bat duk noski, eta ez hagitz azkarra, ordenagailuaren unitatea gaur arte agentzian egoteak salatzen duenez. Alabaina, nire menpeko gizona duk, eta hari sinetsi
|
beharrean
nagok. Salaketa egin, gogoak ematen badik, baina badakik nolakoak diren hemengo epaileak...
|
|
|
—Tomas, aho oztopoka eta esku zartaka, bezero guztiak harengana adi— Negar egitekotan, dotore, hik bezala. Hau busti
|
beharra
zagok!
|
|
2001
|
|
|
Dibina iritsi bezain pronto mila galdera egingo zizkiola erabaki zuen. Baina ez zen
|
beharrik
egon.
|
|
|
Irribarre egin du. Batzuetan arriskatu
|
beharra
dago, esan dio isilean hormako ordulari falangistari. Eta oinak astiro luzatuz zutitu egin da.
|
|
|
Irribarre ironiko batekin kontatu zizkion Tasiori enpresako nagusiak kontratua ez berritzeko eman zizkion arrazoiak: merkatua oso lehiakorra zela+ marjinak estuak+ koreanoen konpetentzia itzela+ laguntza nahikorik ez sektorearentzat... eta horregatik → Produktibitate tasa oso gertutik zaindu
|
beharra
zegoela, berak langile guztiak finko egin nahiko lituzkeela, noski, BAINA legeak enpresariekin kontatu gabe eginak zeudela tamalez, horren erru guztia Gobernuarena zela eta bla eta bla eta bla bla bla.
|
|
|
Klase partikularrak ematen ditu horregatik bitartean. Inoiz ez zaio matematika gehiegi gustatu, baina zerbait egin
|
beharra
dago. Bere adinarekin eta langabezian egonik ezin du txorakerietan ibili.
|
|
|
erantzun eta atzera luzatu zuen pausoa: inkesta jarraitu
|
beharra
zegoen. Mariak, barreari eutsi ezinik, begi bistatik galdu zuen neba.
|
|
|
701; bat hori nor zen esan gabe, noski), notario eta guzti. Bederatzi ordu eta laurdeneko azterketaren ostean, beste hirurehun geratu ziren kanpoan –berrogei bat selekzio naturalaren ondorioz– Aurre selekzioa pasatutakoan, post aurre selekzioa egin
|
beharra
zegoen: fidagarritasunaren eredu diren talde dinamikak.
|
|
|
Gizarteak uda aukeratu baitu zoriontsu izateko (albistegietako bigarren edizioetan esan dute). Ostera, udazkenean eta neguan, hurrenez hurren, deprimitu
|
beharra
dago; horretarako baitira udazkena eta negua, hurrenez hurren.
|
|
2002
|
|
|
Medusaren burua ekarri al didazu, bere sugezko ilaje eta guzti? Hala ez bada, ene seme, gorriak ikusi
|
beharrean
zaude, Hipodamia printzesarekin ezkontzekotan bainaiz, eta eztei oparirako beharbeharrezkoa baitut buru hori. Badakit horixe duela gustukoa, munduan dagoen beste edozer baino atseginagoa egingo zaiola?
|
|
|
Alde batetik (ez dira alferrik pasatu 150 urte!), gaur egungo gazteak irakurri ohi duenak ez du antz handirik garai hartakoak irakurtzen zuenarekin, eta beharrezkoa zen hurbilketa lan bat; bestetik, idatzitako hori adierazteko era ere aldatu egin da: elkarrizketak emateko modua, atal bakoitzaren iraupena, paragrafo bakoitzaren luzera?, eta alderdi hori ere zaindu
|
beharra
zegoen; eta azkenik, ohizko liburuen luzera ere aldatu egin da urte hauetan, eta hemen doan Pertseo eta Medusaren burua delako liburuxka hau ez da XIX. mendeko idazlearen liburuko ataltxo bat besterik.
|
|
|
Baina nik magiarekin jarraitzen diat. Beharbada bizitzak gutxi batzuetan irekitzen dik berarenganako atea, eta une horietan aprobetxatu
|
beharra
zagok, aukera betiko galdu nahi ez baduk. Amaigabeko istorioan bezala.
|
|
|
Berriz ere esan
|
beharra
dago. Zakurrek badakite haurrak ahul direla eta mende har ditzaketela.
|
|
|
Flasharen ondorioz, maitasunaren argazki bat dugu buruan, ideala betiere. Baina argazki hori, gero, egunean egunean osatu
|
beharra
dago, puzzleak osatzen diren moduan. Eta ipintzen dugu pieza bat hemen, pieza bat han, batzuetan zuzen, baina baita oker ere beste batzuetan, argazkiari ez dagozkion piezak jartzen ditugulako, edo dagozkionak ere leku desegokietan jartzen ditugulako.
|
|
|
Sara faserik gogorrenetik iragana zen eta, enegana iritsi zenean, bigarren fasean zegoen, errehabilitazio programa bati lotuta, ezagun nuen mediku psikiatraren gidaritzapean. Esan nahi dudana da antsiolitikoen, lasaigarrien eta pilula antidepresiboen dosia apurka apurka jaitsi
|
beharrean
zegoela, apurka apurka beregana zezan inguruarekiko interesa, eta aurkitu, era berean, bere tokia bizitzan eta munduan, gutxieneko oreka baten barnean.
|
|
|
Eskolatik irteterakoan, nola eguraldi ona baitzegoen eta nola asaskatu
|
beharrean
baitzeuden, pasieran abiatu ziren Sara eta Arantxa, harik eta, leiho eta ate hautsiak zituen fabrika abandonatu baten paretik pasatzerakoan, Arantxak esan zion arte:
|
|
|
–Ospitalera eraman
|
beharra
dago –esan nion amari– Lehenbailehen.
|
|
2003
|
|
|
Eta berriro martxan jartzeko, igogailutik irten
|
beharra
dago eta lehenengo pisuko koadro bien ondoan dagoen botoi bat sakatu behar da, esan zuen gizonak. Esan nahi zuen lehenengo pisuko koadro bien artean botoi bat zegoela, igogailutik kanpo, koadro bien ondoan.
|
|
|
Niri adarra jotzeko baino ez zuten egin. Izan ere, argi eta garbi ikusi nuen eltxoetako bat barrez lehertu
|
beharrean
zegoela eta hanka batez ni seinalatzen ari zela," Halako lerdoa" esan nahi balu bezala.
|
|
|
Oraindik ere egingo nuke apustu baldosa horrek hor jarraitzen duela, pentsatu nuen, komisarioari azkar itzuliko nintzela hitzeman eta Monikaren etxera sartu nintzelarik. Atearen heldulekuan esku bat nuela, aurrera edo atzera erabaki
|
beharrean
nengoen. Pasilloaren buruan Monikaren gelako atea ikus nezakeen erdi zabalik.
|
|
|
Hemen boa pozoitsuak ikusten ditut eta zurekin gogoratzen naiz", idazten dio. Dena dela, justiziari men eginez, esan
|
beharra
dago Pichardon bizargin hau izan zela urte batzuk geroago Albert Mezigue esploratzaile handiari herriko plazan irudia jar ziezaioten lanik gehien egin zuena, udaletxeko zinegotziak konbentzituz. Horrek erakusten du gizakiaren benetako handitasuna beti nagusitzen zaiela txikikeriei.
|
|
|
" 1910eko ekainaren 20a –dio poliziak– Gaur hil da bihotzekoarekin Albert, hogeita bost urteotan bizarra kendu didan portu zaharreko bizargina. Leihoak ontzilekura begira dituen bere etxean aurkitu nuen hilik eta eskuan, aitortu
|
beharrean
nago, nik ulertu ezin dezakedan gutuna zeukan. " Albert Mezigue agurgarria –zioen gutunak– Jaso nuen Rio de Janeirotik zure azken postala eta bihotzez eskertzen dizut.
|
|
|
Lehertu
|
beharrean
zegoen Joxeperen burua! Esana baitzuen apaizak irudi lizun bat ontzat hartzea, segundo bakarrean bazen ere, edo segundo hamarrenean, bekatu handia zela, seigarren aginduaren kontra zihoazen bekatu guztiak bezala.
|
|
|
Lehertu beharrean ez, erotu
|
beharrean
zegoen Joxeperen burua! Borroka gero eta gogorragoa, lapitza eta goma, goma eta lapitza, irudi lizun bat beste bati zerraiola...
|
|
|
Aspertuko bainuke gaurko irakurlea! Aitortu
|
beharra
dago, haatik, nobelak bere arrakastatxoa izan zuela urte haietan. Eta horrek ematen dit, aldi berean, guk bizi izan genuen basamortuaren neurririk gabeko neurria:
|
|
2004
|
|
|
Ez zegoen argirik, urik ere ez. Horren bila plazako iturrira joan
|
beharra
zegoen, Suhak esan zigunez; bonben erasoaren ondorioa zen urik ez argirik ez egotea.
|
|
|
–Ez dut uste zeure burua horrela zigortu
|
beharra
dagoenik.
|
|
|
Palestinako egoerari dagokionez, situazio larria areagotu egin dela esan
|
beharra
dago. Ez da ikusten esperantzarako zirrikitu bat ere.
|
|
|
Gure izatearen eta izaeraren funtsa den uzta hau, berriz, hizkuntzaren euskarriz ekoiztua izan da, eta hizkuntza euskarriaren esku hartze hau ez da izan kanpotik ezarri zaion tresna mekaniko soila, barru barrutik dimentsio kognitiboaren eta afektiboaren osaeran eratze jardunean parte hartu duen ezaugarria bazik. Euskararen ezaugarri izaera hortxe dagoela aitortuko nuke nik, nahiz eta oinarrizko planteamendu hau xehe xehe aztertu
|
beharra
egon diglosiaren minbiziak jotako hizkuntzen artean. Hori dela eta, oraindik geure zentzumenak kemen guztiak ahituak ez baditu behintzat, ez dezagun ahantzi minbizi horrek erasandako mintzaira dela gurea.
|
|
|
Gainera, bestelako sistemak bere baitan integratzeko ahalmena dauka, gauzak eta harremanak izendatzeko eta sailkatzeko duen gaitasunagatik. Horregatik, hizkuntzak gizatalde baten errealitatea indar bereziz moldatzen duela esan
|
beharra
dago, bere mugen eta baliabideen arabera burutzen baititugu geure bizitzaren gogoeta eta ekintza ugari?. 29
|
|
|
Horretaz jardungo gara berehala. Dena dela, hasieratik bertatik esan
|
beharra
dago, globalizazio mundializazioen arriskua askoz handiagoa dela hizkuntza murriztuentzat, hedadura eta baliabide handikoentzat baino. Horregatik hizkuntza murriztuen aldeko lanak eta politikak oso kontuan izan beharra daukate gaurko globalizazioaren fenomenoa?. 137
|
|
|
Bizi nahi eta ezin biziaren aitzinean, madarikazioak jotako hitza aditu du hizkuntza eta kultura menderatuaren ordezkariak. Horrela, hipokrisiaren neurri guztiak hautsita, itsaso zabalean arrain handiak txikia desegin arteko atsedenik hartzen ez duela jakinda, herri kultura apalen inguruan hesiak jarri
|
beharra
dago hauek desagertuko ez badira. Lévi Straussek adieraziko zukeenaren ildotik,, hilko ez badira, gauza batzuetan nolabait ere iragazgaitzak izan behar dute kulturek elkarrekiko?.
|
|
|
Zabal ditzagun ateak eta leihoak, beraz, Gotzon Egiak behiala egin zuen moduan, gure mundu txikia mundu handiaren taupadetan aditzeko: . Euskal Herriaren hizkuntza arazoa ez da munduan bakarra noski, eta mundu zabalean gertatutakoari behatu
|
beharrean
gaude, han eta hemen konstante berdinak gertatu baitira, aldeak alde?. 146
|
|
|
Mintzo bedi zalantzak uxatzeko: . Bai, esan ahal izango zait astiro joan
|
beharra
dagoela, denbora behar dela aitzina egiteko, eta PP eta PSOEren haginkaden aurrean, nahikoa egiten dela egiten denarekin. Arazoa, bistan da, pertzepzioan dago nonbait egotekotan.
|
|
|
Ideologizazioa ote da hori? (...) Horregatik artegatzen naiz euskara desideologizatu
|
beharra
dagoela irakurtzen dudanean; izan ere, termino iruzur hutsa iruditzen zait, desideologizatu, berba?. 193
|
|
|
Ezeri bizkarrik eman gabe, osotasunaren zentzua hauteman nahi luke Pello Jauregik, hizkuntza portaeraren ikergaia aurrean duela: . Gizarte egiturarik zabalenetik hasiko naiz, estatutik alegia, eguneroko bizitzaren koordenada orokorrak definitzen dizkigulako eta ondorioz bere eremuaren barruan sortzen den aire berezia etengabe arnastu
|
beharrean
gaudelako. Begirada biziki zorroztu gabe ere, berehala bistaratzen zaigu errealitate gordina, alegia frantsesa eta espainolak berentzat gordetzen dituzte mekanismo kolektiboak eta euskararentzat borondate pertsonala baino ez dute uzten.
|
|
|
Bai, hori egia izan daiteke, baina ez egia osoa. Egia osoa izango bada, euskararen atzerapena ere izendatu
|
beharra
dagoelako, eta galera honen berri ez digu ematen euskaltzale askoren ideologiak. Zergatik ote?
|
|
|
Amonarriz bera datorkigu oraingoan ere erantzule, galdera horren gainean hausnartu ondoan: . Batuaren zurruntasuna ere apurtu
|
beharra
dago. (...) Egoera bakoitzak bere erregistroa du, egoera nazional orokorretan badakigu zein erregistro erabili behar den eta hortik behera askatasun esparru zabal bat utziko nuke.
|
|
|
Ingurua, gizarte harremanak, herri baten kulturaren eratzaile eta isla. Baina beste alde batetik, gaur egungo gizarte kapitalista garatuetan, kultura, gizarte praktika bezala, produkzio eta kontsumo jarduera bezala ere ulertu
|
beharra
dago. Artea, literatura, musika, antzerkia..., kulturaren adierazpen eta osagai nagusitzat jotzen ditugunak, produkzio jarduera berezi batzuen ondorio dira eta kontsumo praktika konkretu batzuk dakartzate?. 713
|
|
|
–Tresna juridikoak, dio Gotzon Egiak? modu eraginkorragoan erabiltzeko ikasi eta asmatu
|
beharra
dago: lege maila behar duten hizkuntza arauak ez dira, gatazkaren beldur, gobernuaren dekretu edo maila apalagoko arauetara eraman behar.
|
|
|
–Oso gutxi dakigu oraindik euskara hiztunek noiz eta nola hitz egiten duten euskaraz. Jacqueline Urla mintzo zaigu honela?. Eta jakin
|
beharra
dago. Intuizio handia dago eta oso ona da batzuetan.
|
|
|
Gure artean edozein aitzakia ona da erdarara pasatzeko eta erdaraz hitz egiteko. Dinamika hori hautsi
|
beharra
dago?. 637
|
|
|
Premiazkoena, ordea, pauso horiek testuinguru zabalago baten barruan estekatzea da. Hariak bilbatu
|
beharra
dago, beheko mailatik hasi eta gorengokora iristeko?. Justiziaren auzi mauziak, Euskaldunon Egunkaria, 1998/10/15.
|
|
|
Ez gaituzte ikusten, ordea; Bernardo, Anjel, Ramon eta, oraindik orain, Unairen bidez gure berri jakin duten arren. Izan ere, espainieratik pasatu
|
beharra
dago, ez Espainiatik, etxean entzun eta ikus gaitzaten.
|
|
|
Poesiatik urrun, errealismoaren kutsu nabarmena duen burubide hau zuritu nahi izan zuen goiko kritikaren erdi erdian zegoenak: ? 1) Agian, irredentismo itsuaren ordez, kulturbitasunaren planteamendua egin
|
beharrean
gaude, ondorio guztiekin. Edo bestela esan, irredentismoa bezala ulertu.
|
|
|
–planteamendua egin
|
beharrean
gaude?. Hori zioen Lasak beste gauza batzuen artean orduko hartan.
|
|
|
Nik, hala ere, lege horren aurrean ez dut kontrako jarrera biribilik. Geure burua engainatu egiten dugu legeek euskara salbatuko dutela pentsatuz, baina inork gutxik egiten ditu ahaleginak euskalduntzen eta alfabetatzen, eta norberaren ahaleginetik hasi
|
beharra
dago?. 282
|
|
|
Eta horrekin bizitzen ohitu ginen, harik eta norbait (norbait kolektibo hori arerio ideologikoari bizitza ukatzeraino iritsi direnengandik ez urruti dagoelarik) euskaltzale eta euskal herritar kontzeptuak nahasten zaletu zen arte. Ordutik hona (eta garbiago azken urteotan), gutarra izan
|
beharra
dago, sarri, alor politikoan, euskararen inguruko kezkarik eduki ahal izateko. Eta hori, nire ustez, galbidea dugu?. 214
|
|
|
15 Juan Carlos Etxegoien Xamar: . Gure kontra ari dira, etiketa demokratiko baten azpian gordetzen den diskurtso faxista batekin, eta hori salatu
|
beharra
dago. Bistan da, ordea, ez dagoela gaitasunik argudio mailan.
|
|
|
Bistan da, ordea, ez dagoela gaitasunik argudio mailan. (...) Ahultasun eta etsipen handia dago, eta egoera horri ihes egiteko, diskurtsoan sakondu
|
beharra
dago etsipenetik ateratzeko?. Elkarrizketa:
|
|
|
Eta azalpenak, zergatikoak, euskaltzalearen jakin min. . Helduen euskalduntze alfabetatze jarduna krisian dago, krisi larrian, eta zer edo zer egin
|
beharra
dago?. 518 Martxelo Otamendi garai bateko bere lanbidearen aldeko aldarrikatzaile ageri zaigu. Beharbada, Helduen Euskalduntze eta Alfabetatzearen sail honen zoria, zoritxarra alegia, Berria egunkariaren bilakaerarekin batera, euskalgintzaren osasun ahuleziak zertan diren jakiteko daturik adierazgarriena izango da.
|
|
|
Zerbait egin
|
beharra
dagoela diosku Sarasolak. Baina zer egin dezakegu haur gaztetxoen ahozko jarduna txukuntzeko?
|
|
|
Burua jiratu du leiho aldera, jakiteko ze mahastiri buruz ari den. Zehazteko
|
beharrik
balego legez. Izan ere, leihotik ikusten diren mahasti guztiak, eta ikusten ez direnak baina badaudenak, denak dira Di Ruggerorenak.
|
|
|
–Hura behintzat gizon bikaina zen benetan. Begira, egia erraten dizudala erakusteko, hona argazkia –erran zion Del Vallek, patrikatik Parisen aurkituriko argazkia ateraz– Ez da oso argazki ona, onartu
|
beharrean
nago. Kontua da beste guztiak nire aldizkariaren bulegoan utzi behar izan nituela, argitara zitzaten...
|
|
|
Baina, oraingoz, orainari heldu
|
beharra
zegoen. Eta orainak, zoritxarrez, Euskal Zerbitzuen egoitza ziztrina zekarkion eta, harekin batera, Hansen ohitura nazkagarriak jasateko kondena astuna.
|
|
|
Pistola besapean zeraman gazte garai hura Gochokitik ateratzen ikusi orduko, Del Vallek jakin zuen lan zirraragarri baten atarian zegoela. Bihozkada hutsa izan zen, aitortu
|
beharra
zegoen. Baina Del Valle ohituta zegoen bere bihozkadak aintzat hartzera.
|
|
|
–Erran dizudan bezala, Hitler bera ere ez da aldrebeskeria horietatik libratzen. Gainera, onartu
|
beharrean
nago Himmler, bere sineskeriak alde batera utzita, balio handiko gizona dela kudeatzaile lanetan. Metodikoa da, txukuna; iluna eta arraroa bai, baina aldi berean azkarra eta langilea.
|
|
|
dribling eder batean, edo gol zoragarri bat sartzean... edota Espainiako selekzioarekin penalti hura kornerreko zokora bota nuenean, zergatik ez: zeren, politika futbolarekin ez zela nahastu behar uste banuen ere, edo horretan ahalegindu
|
beharra
zegoela, azkenean guztia politika zela ohartu bainintzen, Madrilgo komunikabideek nire aurka antolatu zutèn gurutzada anker hura erakusgarri.
|
|
|
Aipatu berri ditut marrazki bizidunak, eta esan
|
beharrean
nago zer nolako garrantzia izan zuten haiek nire formazioan: Popeyek, Gadget inspektoreak, Pantera arrosak...
|