|
2003
|
|
|
Ba, hara: ume euskaldunak batera samar ikasi ta landu
|
behar
dauz hizkuntza biak, euskerea ta erderea. Bestelan, erderea sakonetik ikasten eta ganoraz lantzen badau eta, bien bitartean, etxeko ta herriko euskera apurra alde batera itxita badauka, orduan alde ta tarte handiegia sortzen da hizkuntza bion artean.
|
|
|
Legeztatu gabeko bost ikastola —Tutera, Lodosa, Sartaguda, Viana eta Irunberrikoa— ito
|
beharrean
zeuden Hizkuntza Politikako zuzendaritzak jarritako irizpide berrien ondorioz. Pedro Pegenaute zuzendari zenetik, 643.000 euro gutxiago jaso zuten ikastola hauek, eta irakasle eta langileen soldatak ordaintzeko arazo handiak zituzten.
|
|
2005
|
|
|
Lehenik aipatu nahi dugun aspektua, Humboldten hizkuntzaren inguruko erreflexio antropologiko pedagogiko guztien oinarrietako bat dena," hizkuntzaren izaera sozialarekin" zerikusi zuzena duen bat da. Dagoeneko esan
|
beharra
dago hizkuntza ez dela inoiz subjektu bakar bati loturiko zerbait, baizik eta bere izaeraz beste subjektu bat inplikatzen duen zerbait; alegia, hizkuntzaz hitz egin ere ezin dugu baldin eta bertan gutxienez bi gizabanakok parte hartzen ez badute. Pertsona baten ekintza, halabeharrez, beste pertsona baten ulertze ekintzarekin batera gertatzen da, eta honengatik bi ekintza horiek" indar linguistiko beraren efektu ezberdinak baino ez dira" 96.
|
|
2006
|
|
|
Etorkinen euskararen ikaskuntza irakaskuntza prozesuetan murgildu bezain laster ohartu ginen argitu
|
beharrean
geundela hizkuntza berri baten ikaste irakaste prozesuen gorabeheretan nolako antolaketa, bideratze eta lantze motak behar ziren.
|
|
2009
|
|
|
Bestalde, onartu
|
beharra
dago hizkuntz mailan lortu gabe gaudela Alfonso Sastrek, parlatura, esaten dion hori.
|
|
2010
|
|
|
...hemen, gaztelania eta euskararen arteko desorekaren ondorioz, euskararen hautua egiten dutenak direla beraiek aukeratutako hizkuntzan han eta hemen inolako trabarik gabe jarduteko zailtasunak —zenbaitetan ezintasunak— dituztenak, eta hori gainditu ezinezkoa dela gaztelaniaren hegemonia elebakarrean daudenek elebitasunerantz urratsik eman ezean. eta euskaltzaletasunaren aldetik, gainditu
|
beharra
dago hizkuntza ordezpenaren ikuspegia, alegia, ez dugula euskararen etorkizuna eraiki" Euskara jalgi hadi plazara!" aldarriaren ondoan" euskara hator etxera eta lagunartera!"
|
|
|
Paradigma berria eleaniztasunaren kudeaketa demokratiko eta iraunkorrarena da, nire iritzian bederen. gainditu
|
beharra
dago hizkuntza ordezpenaren ikuspegia, alegia, ez dugula euskararen etorkizuna eraikiko gaztelania ordezten —are gutxiago baztertzen— saiatuz, baizik eta euskarari beste hizkuntzen artean lekua eginez (gaztelaniaren ondoan Hego Euskal Herrian, frantsesaren ondoan ipar Euskal Herrian, ingelesaren ondoan han eta hemen). ko gaztelania ordezten —are gutxiago baztertzen— saiatuz, b... eta, gainera, onargarria al da bizikidetzaren ikuspegitik?
|
|
2011
|
|
|
–(?) ingelesaren eginkizunak ondorio bereziak ditu auzi honetan, baina esan
|
beharra
dago hizkuntza nagusi guztiek badutela arduraren parte bat horretan: ingelesa hizkuntza global bihurtu izana ez da faktore bakarra hizkuntzak desagertzeko arriskua azaltzeko?.
|
|
|
arrazoi historiko, politiko, ekonomiko, kultural eta demografikoengatik. Hori dela eta, ezin eman daiteke orokortzeko moduko arrazoi unibertsal bakar bat; kontuan hartu
|
beharra
dago hizkuntza bakoitzaren historia eta idiosinkrasia. Hizkuntzen ukipen egoeren artean desberdintasun itzelak daude; bistakoa da erabat desberdinak direla, esate baterako, ekonomia ahaltsuen presiopean baztertuta dauden komunitate indigenen hizkuntzen kasua, beste talde indigena batzuen presiopean dauden komunitate indigenen hizkuntzen egoera, eta prestigio historiko eta ekonomiko handia izan arren munduko hizkuntza nagusien eraginpean dauden hizkuntzen egoera.
|
|
2015
|
|
|
Mutilaren eskuen gorak eta beherak hitzen moztasuna berdindu nahi zuten, baina gehienez ere inguruko euliak uxatzea baino ez zuten lortu, halakorik baldin bazebilen handik. Miliarentzat ikaslearen logika erabatekoa zen, ortzadarraren arkua bezain ikusgarri eta zabala, baina onartu
|
beharra
zegoen hizkuntz baliabideek huts ematen ziotela bere argumentazioaren fintasun aparta hitzetaratzean.
|
|
2017
|
|
|
Garbi mintzo da Mikel Taberna: asfaltora eraman
|
beharra
dago hizkuntza, bihoaz behiak askara eta doala euskara karrikara; sar daitezela punka eta rocka bertsolaritzan.
|
|
|
Honen oinarria konprenitzeko ikasi
|
beharra
dago hizkuntzaren bizitzari eragiten dioten hiru faktoreak zeintzuk diren eta nola lan egiten duten. Hiru faktoreak motibapena, ezagutza eta erabilera ditugu.
|
|
2018
|
|
|
Hizkuntzaren estandarizazioak hizkuntza bera garatu eta komunikazioa erraztu ez ezik, gizarte kohesioa bultzatu eta hezkuntzaikasmaterialetan hizkuntza komuna edota estandarra erabiltzea ere ahalbidetzen du (Garvin, 1993; Lane, 2014). Dena dela, aitortu
|
beharra
dago hizkuntza estandarizatzeko prozesu horrek badituela albo kalteak ere, hizkuntza ez estandarraren (euskalkien eta hainbat herri hizkeren) zenbait forma eta hizkera molde galtzea, alegia (Milroy, 2001).
|
|
|
Izan ere, metodoen bideak euskaran murgiltzea ekarri zuen. Eta bai, hor hasi zen Carlos Garaikoetxea euskarari beldurra galtzen; esan
|
beharra
dago hizkuntza ikasteko bazituela dohainak. Gero, beste irakasleren batzuekin jarraitu zuen, besteak beste Iñaki Zabaletarekin, orain EHUko irakaslea denarekin.
|
|
2019
|
|
|
Europako hainbat hizkuntza, kasu honetan espainiera, Amerikan hitz egiten ziren hizkuntzei inposatu zitzaizkien... Ondo dago batzen gaituen hizkuntzarena baina, zintzoak izatekotan, esan
|
beharra
dago hizkuntzaren hedadura hau Amerikako hizkuntza indigenen eta Espainiako beste hizkuntzen minorizazio eta bazterketaren bidez burutu zela.
|
|
|
Argi dago aldaketa batzuek, txukunak eta ondo dokumentatuak izan arren, aurkako jarrerak sor ditzaketela(" beti esan da horrela, bizi guztian..."). Baina ulertu
|
beharra
dago hizkuntzaren historian izenek forma asko izan dituztela, bai ahoz, bai idatziz. Eta, normalizazioari dagokionez, idatziz forma horietako baten alde egiteak besteak ez erabiltzea dakar, ezinbestean.
|
|
2021
|
|
|
Ikusten denez, beraz, askotariko komunztadura jasotzen da aditz laguntzailean. Kontuan izan
|
beharra
dago hizkuntza asko eta askotan, gaztelaniaz edo frantsesez esaterako, subjektu komunztadura baino ez dagoela, eta oso gutxi direla euskaraz bezalaxe, hiru komunztadura marka jasotzeko gaitasun morfologikoa dutenak. Horien artean aipatu beharrak dira Kaukasoko ipar mendebaldeko abkhar adygtar hizkuntzak (abkhaziera, ubikhera, adyghera) 10 Gaztelaniaz, zenbait kasutan, klitiko batzuekin gertatzen denak euskaraz egiten duguna ere ekartzen digu gogora:
|
|
2022
|
|
|
Gutxieneko zer gaitasun edo ezagutza izan behar dute langileek eta zer egin hori bermatzeko?... Hori guztia zehaztu eta adierazi
|
beharra
dago hizkuntza politika orokorraren bidez, eta hizkuntza irizpideen bidez gauzatu.
|