|
2000
|
|
|
Aldi berean, esan
|
beharra
dago Erabilera Sozialaren eta Komunikabideen batzordeak berari zegozkion gainerako gaiak tratatzeko modurik ez zuela eduki, deitua ere izan ez zelako.
|
|
|
Euskal Autonomia Erkidegoan esan
|
beharra
dago haurtzarotik elebidun direnek gainerako hizkuntzak lasterrago ikasteko ahalmena dutela; aldiz, hizkuntza soil bat baizik ez dakitenei kaltegarri zaie beraien hertsitasuna. Gainera, hizkuntz tipologiaz elkarregandik hain desberdinak diren euskara eta gazteleran hezitzen direnek berez dute beste batzuk lasterrago ikasteko ahalmena.
|
|
|
Ez zen munduko politena, baina Txema ere ez. Alde horretatik lorpen garrantzitsutzat jo zuen konkista hura, batik bat mendekua ospatu
|
beharra
zegoelako, eta horretarako kosta ahala kosta sartu behar zuelako txilibitua Irlandako edozein potxingotan.
|
|
|
Eiderren hitzek, azkenean, ez zioten ezer berririk emango: neskak urtebete lehenago bizi izandakora hurbildu
|
beharra
zegoen, berak deskribatutako bide eta herriak aurkitu, eta gehiago: begirada zuzenduko zuen toki orotan Eider ikusi.
|
|
|
begirada zuzenduko zuen toki orotan Eider ikusi. Lo egin zuen ohe berean etzan
|
beharra
zegoen. Ez hainbeste azpian izan zuen koltxoiak zer nolako fereka egin zion jakiteko, lo hartu baino lehen Eiderrek ikusi zuen sabaia ezagutzeko baizik.
|
|
|
Zorionez, hutsune hori nahiz goian aipaturiko gehienak bete ditugu, nola edo hala. Orain gutxiagotan entzuten ditugu horrelako salaketak, bestelakoak dira gure kexuak, eta hori ere esan
|
beharra
dago: atzera begiratu, eta bide puska bat egin dugu.
|
|
|
Izan ere, egun hartan, aitaren manuz bazkarirako ekarri abereak eta animaliak, batzuk ukuiluetarat eta abeldegietarat, eta bertze batzuk jauregiaren gibelaldeko oholesi tipi batzuen arterat bildu zituzten, bakoitza bere sailekoekin eta espeziekoekin, hiruzpalau morroik zaindurik eta begiraturik, aizto eta labanen orenaren goait, zeren, abere haiek bere puntuan akabatu eta larrutu
|
beharra
baitzegoen —edo lumatu, hegaztien kasuan—, kozinatzerakoan eta mahairat zerbitzatzerakoan gozoagoak eta apetitosagoak izan zitezen amoreakatik. Oholesiak lauzpabortz ziren, elkarri itsatsiak, bakoitza ate tipi edo ateska batekin, zeina aise ireki eta herts baitzitekeen, lokarriz eginikako lakio batez baliaturik.
|
|
|
Izan ere, behin eta birritan erraiten zigun aita Leokadiok ezen atseginari, noiz eta ukitzen baikintuen eta gorputzean barrena sartzen, uko egin behar zitzaiola, eta arbuiatu eta errefusatu
|
beharra
zegoela, halatan, ezezko batez, zeinak atsegina bezain biribila behar baitzuen. Eta, nola tentaldi orotan borroka etenik gabekoa zen eta mementu bakoitzean ziren baiezko bat eta ezezko bat elkarren etsai, eta nola, bertzalde, mementuz mementu behar zuen ezezkoak bentzutu eta garaitu, zeren, Axularrek berak zioen bezala, bekatuaren egiteko aski da puntu bat, gogoaren egozte bat, borondatearen deliberatze bat eta konsentitze bat, eta zeren aski baitzen, ondorez, baiezko bakar baten garaitia ahalegin osoaren bekatuzkotasunaren erabakitzeko; eta nola, finean, milaka eta milaka ezezkoren artean ez zen gaitz ez neke baiezkoren batek menera nintzan edo zalantzan utz nintzan —eta hura beti zen errazago, noiz eta itzartzen bainintzen supituki eta deblauki, amets lizun batetik—, hala kutsatzen ninduen baiezko hark punturen batean, eta puntu hark bertze puntu guztiak kutsatzen zituen, nola edateko ontzirat isuri pozoin xortak ontzi osoa, eta hala sentiarazten ninduen, neure deusezean, kulpant eta bekatari... are gehiago kontatzen ari natzaizun kasu hartan, Mattin anaia hilik zetzalako.
|
|
|
ekaitza duk batez ere, noiz eta aro batetik bertzerat egiten baitu eta noiz eta bide berrien urratzerat abiatzen baita, nola gertatzen den egun. Eta, nola diagonaletarik hobeki adieraz daitezkeen ekaitzaren errealitatea eta ekaitzaren desoreka koadroaren simetri ardatzetarik baino, hala bihur daitezkek diagonalak koadroaren ardatz. Edo erran zezakeat, bertze hitz batzuetan, ezen pintura zaharrean koadroa bat zela eta beti bat zela, bere osoan ez ezik zati bakoitzean ere; pintura berrian, aldiz, iduri bakoitzak eta zati bakoitzak bere libertatea dik, bere dantza dantzatzen dik, eta koadroaren batasuna elementuen libertate horretan eta dantza horretan aurkitu
|
beharra
zagok bertze deusetan baino gehiago, formen libertateak libertatearen forma islatuko balu bezala... —eta, bere teoria hura azaldu ondoren, bere ondoreak atera zituen—:
|
|
|
Hura ez baitzen bere desirkundeetan ihartzen eta iraungitzen zen gizona, baina lehiatuki lehiatzen zena eta bere gogoa gogor atxikitzen zuena, azkeneraino. Eta, bitartean, haren inguruan ez zen bake handirik izanen, halako moldez, non, bere xede eta helburuen erdiesteko eta bidean aitzina egiteko, zernahiz eta nornahiz baliaturik, bide eragozkarri guztiez libratuko baitzen, baina ez nolanahika, zeren baitzekien ezen gizartea goiti beheiti moldaturikako edifizio bat zela, bere mailak eta graduak zituena, eta edifizio hartan lege eta arau batzuk bete
|
beharra
zegoela, eta horrela izan zen tipiagoen oinkatzaile bezain handiagoen meneko eta manuko.
|
|
|
—Errespetuaz eta begiruneaz mintzatu da berori, aita, baina jauregiaren erantzukizuna ene esku utzi zuen, eta eskatu eta eskertuko nioke, baldin berorrek ere eneganako tratua errespetatuko balu. Eta barka biezat bertze hau ere erraiten badiot, zeren, oker ez banago, berorrek aitortu baitzidan ez zuela olen negozioan asmatu, eta horrek erran nahi du ezen berorren moduak eta moldeak berregokitu
|
beharra
zegoela, eta nik hori bertzerik ez dut egin. Eta lehen fruituak hor daude.
|
|
|
Kontseilu hura dugu, konparazione, noiz eta Ararat mendiaz eta libertatearen mendiaz mintzatu baitzitzaidan, haren zuhurtziaren erakusgarri: " Joanes, egia duk ezen aitzina nahi duenak buru egin behar diola zailtasun orori, baina jakik, bertzalde, ezen, batzuetan, uholdeari buru egiteko uholdearen alde jarri
|
beharra
dagoela, zeren eta ur lasterrei burugabeki buru egiten dien txalupak akabatzen baitu ur lasterrak irentsirik, Ararat menditik urrun". Eta hala entseiatzen zen bidean sortu traba eta behaztopei buru egiten, ez buruz buru eta bekoz beko, baina zeharka.
|
|
|
Eta pentsatu nuen gero ezen, orduan izan ez bazen, hurrengoan izanen zela. ...spegitik ezin irrigarriagoak egiten zitzaizkidanak, baina Antoniok orduan erraiten zuen ezen, nola historian barrena izan baitira gizataldeak, zeinetarik azpimarratzen baitzizkidan tenplarioak eta alkimistak, ezkutuko jakintasuna gordetzen zutenak, hala, ipuin haiek ere ezkutuko zerbait gordetzen zutela, eta kontua ez zela ipuin haiek adimenduarentzat irrigarriak zirenetz, baina adimendua zorroztu
|
beharra
zegoela, ipuin haien erranahi gordearen ulertzeko eta endelegatzeko. Ezetz, alegia, hura ez zegoela gibela egiteko puntuan, zeren ordu arte iraun eta pertseberatu baitzuen bere fedean, eta azken fineraino iraun eta pertseberatu nahi zuen...!
|
|
|
—Joanes, egia duk ezen aitzina nahi duenak buru egin behar diola zailtasun orori, baina jakik, bertzalde, ezen, batzuetan, uholdeari buru egiteko, uholdearen alde jarri
|
beharra
dagoela, zeren eta ur lasterrei burugabeki buru egiten dien txalupak akabatzen baitu ur lasterrak irentsirik, Ararat menditik urrun...
|
|
|
Halarik ere, joan baino lehen, zerbait erran nahi diat: libertatea lur bat duk, bai, baina egunoroz konkistatu eta
|
irabazi
beharra dagoena, zeren irabazi orduko gal daitekek eta komunzki galtzen duk.
|
|
|
Hautua egin
|
beharra
zegoen, eta hautua egina dago, jaun André...
|
|
|
Izan ere, aitak hartu zuen lana ez zuan nolanahikoa: alde batetik, Urbiaingo ola egin
|
beharra
zegoan, profitaturik, hartarakotz, Laiotzako olako hainbat osagarri, nola horma zaharretako harlanduak, hala hauspoak eta labeak, eta, bertzetik, jauregia berreraiki, gaztelu zaharraren hondakinen gainean. Gainerat, herritarren mesfidantza zegoan, eta ez zegoan deus egiterik mesfidantza hura uxatu ezean, etxegoiendarrenak izan ziren lur haiek jabe berria zutenez eta jabe hura Urbiango herria zenez gero:
|
|
|
AITONA Nikolasek buruan sarturik zeukan, bere aita jaun Albert Etxegoienek hala irakatsirik, ezen negozioen munduan ez zegoela geldi egoiterik eta harremanetan jarri
|
beharra
zegoela hango eta hemengo jendearekin: pentsamolde haren ondorez erosi zuen, hain zuzen ere, Olabeko ola, Irungo lurretan; eta hargatik ere eraman izan zituen umetan bere bi semeak —bata, gure aita, jaun Martin Etxegoien, eta bertzea, osaba Joanikot— batetik bertzerat, hainbat bidaiatan —Gipuzkoarat hiruzpalau aldiz eta Iruñarat bitan—, bere aitak berarekin egin zuen eredurat, biek Nafarroako erregeordeari eginikako bisitan; eta gu ere —Mattin eta biok, haren bilobok— berdintsu eta orobatsu ibili nahi izan gintuen, halako moldez, non ongi baino hobeki oroit baitezaket Mattinekin eta aitona Nikolasekin Gipuzkoarat egin bidaia, Irun Hondarrabirat, nik sei urte bertzerik ez nituela.
|
|
|
" Osaba Joanikotek, zeina baita etxeko zientzilaria, hori guztia afirma diezazueke", eta amak osaba Joanikoti behatu, eta behako hura eskaini zion, zeinak baitzuen estimutik konplazentziatik bezainbat. Eta, akabatzeko, erran zigun ezen Jainkoa gisa hartan mintzatzen zitzaigula, gizonen obra handi haren bidez, jakin genezan nolakoa zen mundua, berez eta izaitez, eta nola lege jainkozko haren arabera eraiki
|
beharra
zegoen Estatua eta Eliza, baina baita jende printzipalaren etxeak eta jauregiak ere.
|
|
|
Villagrandeko dukea ere umoretsu jaiki zen, irri batean... ez, aldiz, haren emaztea, ezta Mantillanako kondearena ere, zeinek ez baitzuten gosaldu ere egin, tripak apur bat nahasturik zituztelako desenkusarekin... nahiz eta aitortu
|
beharra
dagoen ezen haiek ere, bertze guztiak bezala, ordu batzuk lehenago baino hagitzez hobeki zeudela, zeren guztioi zerbitzatu baitzitzaigun, afalondoko hondamenduaren ondotik, ura, dukearen medikuaren kontsentimenduarekin Maddalenek prestatua, eta zeren baitzirudien ezen erremedio hark guztioi on egin zigula.
|
|
|
Eta gure aitak orduan erabaki zuen ezen aitona ohean lotu
|
beharra
zegoela eta gela itsu batean hertsi, zeren jauregiko jendeak ez baitzuen zergatik haren biraorik entzun ez jasan, eta zeren hobe baitzen kontu hura ahalik eta isilen eramaitea, Inkisizioneak haren berri jakin ez zezan.
|
|
|
Eta bere tokian ez dagoenak faltatzen du, eta bere faltaz lohitzen du bere burua, eta lohitzen ditu ondokoak ere. Eta hori ere aitortu
|
beharra
dago, eta bertze guztia gure burua engainatu nahi izaitea da, nola engainatu nahi izaiten baitzuen gure aita hil berriak, Jainkoak zeruan izan dezala. Eta Gaztela handi da eta Gaztelak handi egin gaitu; ez ote da, bada, Villagrandeko dukearekin egin tratua handitasun horren seinale eta aieru ere?
|
|
|
Hura zen primua eta herederoa, eta ni kateko bigarrena, eta bazirudien ezen naturaleza bera ere ados zegoela ordenamendu harekin, nor bere mailarako eta bere gradurako predestinaturik balego bezala, zeren mutil sendoa baitzen hura, harroin baten antzekoa, ni mehea eta arina nintzen bitartean; edo, bertzela erranik, enborra eta zentroa zen Mattin, eta ni adaska eta bazterra; hark zituen indarra eta boterea, nik hitza eta behakoa; hark bere bizia bizi zuen eta begi guztiak zituen gibeletik, eta ni begi haiei beha eta bizitzari beha bizi nintzen. Baina, naturalezaren partehartze badaezpadako hartaz gain, aitak edo amak, edo etxetik iragan ziren hiru prezeptoreek ere —don Frantziskok, jaun Marcelek eta aita Bartolomek, nork bere denboran— noiznahi den oroitaraziko ziguten, bertzenaz ere, ezen moduak eta moldeak zaindu eta guardiatu
|
beharra
zegoela, eta tratu hartan beti emanen zioten anaiari lehentasuna, bietan lehena zelako, Urbiain go hurrengo jaun eta markes balizko. Eta ni, ohitu egin nintzen azkenean... baina ez zailtasunik gabe.
|
|
|
Halarik ere, jakizu ezen gaizki egiten duenak nola edo hala ordaindu behar izaiten duela, eta osabak egina ez zela nolanahikoa izan... Zeren mundu honetan ordaintzen ez den bekatua bertzean ordaindu
|
beharra
baitago, eta hobe da honetan ezen ez bertzean...
|
|
|
BADAKIZU apez eta eliz jende kasik gehienek erraiten dutela ezen gorputza zafratu
|
beharra
dagoela eta gaizki tratatu, arimaren osasunaren zaintzeko eta begiratzeko; neuri, aldiz, gorputza eri izan dudan bakoitzean edo zigortu izan dudan bakoitzean, erori izan zait arima, erori izan zait animoa. Eta ez dut trenpe gaixto haietarik jalgitzerik erdietsi, onerat egin arte.
|
|
|
Eta bazirudien, uroski, ezen neure premia haren estaltzeko eta neure gutiziaren betetzeko deus guti falta zitzaidala, zeren eta, guardia buruak saskian zegoen jaka bat eskuan hartzen zuela, erran baitzigun ezen Kristoren manuak eta aginduak zituela berak bizibide eta jokabide... eta, nola haren manuetarik bat zen ezen jantzi
|
beharra
zegoela biluzgorri zegoena, hala itzultzen zizkigutela puta haiek edo puten konplizeek beren ihesaldian kanpoan utzi zituzten jantziak, ez geure amoreakatik, deus ere merezi ez genuelako, baina Jainkoaren amoreakatik.
|
|
|
Karriketan gerla eske dabiltzan neska puskak ikusita, ez haiz Kristinaz eta mutikoaz etxean penatzen gelditzeko bezain ergela izanen, ezta? Baina horretan nondik non izanen baduk, zerbait egin
|
beharra
zagok itxura hobea emateko.
|
|
|
Hirekin nirekin baino solasturiagoa egonen duk agian. Niri deklaraziorik ez dela eta ikerketa burutu arte egon
|
beharra
dagoela baizik ez zidak erran.
|
|
|
Autobideko istorioan, Ximurraren eskutik gaiaren berri lehenagotik banuen ere, Tomas izana nuen, asteazkenean, akuilu eta gidari. Zuzenez, emaitzaren merezimendua erdiz erdi banatu
|
beharra
zegoen, gutienez ere, irratilariaren eta bion artean. Eta sektenean are gutiago emana nuen neuretik.
|
|
|
—Tomas, aho oztopoka eta esku zartaka, bezero guztiak harengana adi— Negar egitekotan, dotore, hik bezala. Hau busti
|
beharra
zagok!
|
|
2001
|
|
|
Irribarre egin du. Batzuetan arriskatu
|
beharra
dago, esan dio isilean hormako ordulari falangistari. Eta oinak astiro luzatuz zutitu egin da.
|
|
|
Irribarre ironiko batekin kontatu zizkion Tasiori enpresako nagusiak kontratua ez berritzeko eman zizkion arrazoiak: merkatua oso lehiakorra zela+ marjinak estuak+ koreanoen konpetentzia itzela+ laguntza nahikorik ez sektorearentzat... eta horregatik → Produktibitate tasa oso gertutik zaindu
|
beharra
zegoela, berak langile guztiak finko egin nahiko lituzkeela, noski, BAINA legeak enpresariekin kontatu gabe eginak zeudela tamalez, horren erru guztia Gobernuarena zela eta bla eta bla eta bla bla bla.
|
|
|
Klase partikularrak ematen ditu horregatik bitartean. Inoiz ez zaio matematika gehiegi gustatu, baina zerbait egin
|
beharra
dago. Bere adinarekin eta langabezian egonik ezin du txorakerietan ibili.
|
|
|
erantzun eta atzera luzatu zuen pausoa: inkesta jarraitu
|
beharra
zegoen. Mariak, barreari eutsi ezinik, begi bistatik galdu zuen neba.
|
|
|
701; bat hori nor zen esan gabe, noski), notario eta guzti. Bederatzi ordu eta laurdeneko azterketaren ostean, beste hirurehun geratu ziren kanpoan –berrogei bat selekzio naturalaren ondorioz– Aurre selekzioa pasatutakoan, post aurre selekzioa egin
|
beharra
zegoen: fidagarritasunaren eredu diren talde dinamikak.
|
|
|
Gizarteak uda aukeratu baitu zoriontsu izateko (albistegietako bigarren edizioetan esan dute). Ostera, udazkenean eta neguan, hurrenez hurren, deprimitu
|
beharra
dago; horretarako baitira udazkena eta negua, hurrenez hurren.
|
|
2002
|
|
|
Alde batetik (ez dira alferrik pasatu 150 urte!), gaur egungo gazteak irakurri ohi duenak ez du antz handirik garai hartakoak irakurtzen zuenarekin, eta beharrezkoa zen hurbilketa lan bat; bestetik, idatzitako hori adierazteko era ere aldatu egin da: elkarrizketak emateko modua, atal bakoitzaren iraupena, paragrafo bakoitzaren luzera?, eta alderdi hori ere zaindu
|
beharra
zegoen; eta azkenik, ohizko liburuen luzera ere aldatu egin da urte hauetan, eta hemen doan Pertseo eta Medusaren burua delako liburuxka hau ez da XIX. mendeko idazlearen liburuko ataltxo bat besterik.
|
|
|
Baina nik magiarekin jarraitzen diat. Beharbada bizitzak gutxi batzuetan irekitzen dik berarenganako atea, eta une horietan aprobetxatu
|
beharra
zagok, aukera betiko galdu nahi ez baduk. Amaigabeko istorioan bezala.
|
|
|
Berriz ere esan
|
beharra
dago. Zakurrek badakite haurrak ahul direla eta mende har ditzaketela.
|
|
|
Flasharen ondorioz, maitasunaren argazki bat dugu buruan, ideala betiere. Baina argazki hori, gero, egunean egunean osatu
|
beharra
dago, puzzleak osatzen diren moduan. Eta ipintzen dugu pieza bat hemen, pieza bat han, batzuetan zuzen, baina baita oker ere beste batzuetan, argazkiari ez dagozkion piezak jartzen ditugulako, edo dagozkionak ere leku desegokietan jartzen ditugulako.
|
|
|
–Ospitalera eraman
|
beharra
dago –esan nion amari– Lehenbailehen.
|
|
2003
|
|
|
Eta berriro martxan jartzeko, igogailutik irten
|
beharra
dago eta lehenengo pisuko koadro bien ondoan dagoen botoi bat sakatu behar da, esan zuen gizonak. Esan nahi zuen lehenengo pisuko koadro bien artean botoi bat zegoela, igogailutik kanpo, koadro bien ondoan.
|
|
|
Hemen boa pozoitsuak ikusten ditut eta zurekin gogoratzen naiz", idazten dio. Dena dela, justiziari men eginez, esan
|
beharra
dago Pichardon bizargin hau izan zela urte batzuk geroago Albert Mezigue esploratzaile handiari herriko plazan irudia jar ziezaioten lanik gehien egin zuena, udaletxeko zinegotziak konbentzituz. Horrek erakusten du gizakiaren benetako handitasuna beti nagusitzen zaiela txikikeriei.
|
|
|
Aspertuko bainuke gaurko irakurlea! Aitortu
|
beharra
dago, haatik, nobelak bere arrakastatxoa izan zuela urte haietan. Eta horrek ematen dit, aldi berean, guk bizi izan genuen basamortuaren neurririk gabeko neurria:
|
|
2004
|
|
|
Ez zegoen argirik, urik ere ez. Horren bila plazako iturrira joan
|
beharra
zegoen, Suhak esan zigunez; bonben erasoaren ondorioa zen urik ez argirik ez egotea.
|
|
|
–Ez dut uste zeure burua horrela zigortu
|
beharra
dagoenik.
|
|
|
Palestinako egoerari dagokionez, situazio larria areagotu egin dela esan
|
beharra
dago. Ez da ikusten esperantzarako zirrikitu bat ere.
|
|
|
Gure izatearen eta izaeraren funtsa den uzta hau, berriz, hizkuntzaren euskarriz ekoiztua izan da, eta hizkuntza euskarriaren esku hartze hau ez da izan kanpotik ezarri zaion tresna mekaniko soila, barru barrutik dimentsio kognitiboaren eta afektiboaren osaeran eratze jardunean parte hartu duen ezaugarria bazik. Euskararen ezaugarri izaera hortxe dagoela aitortuko nuke nik, nahiz eta oinarrizko planteamendu hau xehe xehe aztertu
|
beharra
egon diglosiaren minbiziak jotako hizkuntzen artean. Hori dela eta, oraindik geure zentzumenak kemen guztiak ahituak ez baditu behintzat, ez dezagun ahantzi minbizi horrek erasandako mintzaira dela gurea.
|
|
|
Gainera, bestelako sistemak bere baitan integratzeko ahalmena dauka, gauzak eta harremanak izendatzeko eta sailkatzeko duen gaitasunagatik. Horregatik, hizkuntzak gizatalde baten errealitatea indar bereziz moldatzen duela esan
|
beharra
dago, bere mugen eta baliabideen arabera burutzen baititugu geure bizitzaren gogoeta eta ekintza ugari?. 29
|
|
|
Horretaz jardungo gara berehala. Dena dela, hasieratik bertatik esan
|
beharra
dago, globalizazio mundializazioen arriskua askoz handiagoa dela hizkuntza murriztuentzat, hedadura eta baliabide handikoentzat baino. Horregatik hizkuntza murriztuen aldeko lanak eta politikak oso kontuan izan beharra daukate gaurko globalizazioaren fenomenoa?. 137
|
|
|
Bizi nahi eta ezin biziaren aitzinean, madarikazioak jotako hitza aditu du hizkuntza eta kultura menderatuaren ordezkariak. Horrela, hipokrisiaren neurri guztiak hautsita, itsaso zabalean arrain handiak txikia desegin arteko atsedenik hartzen ez duela jakinda, herri kultura apalen inguruan hesiak jarri
|
beharra
dago hauek desagertuko ez badira. Lévi Straussek adieraziko zukeenaren ildotik,, hilko ez badira, gauza batzuetan nolabait ere iragazgaitzak izan behar dute kulturek elkarrekiko?.
|
|
|
Mintzo bedi zalantzak uxatzeko: . Bai, esan ahal izango zait astiro joan
|
beharra
dagoela, denbora behar dela aitzina egiteko, eta PP eta PSOEren haginkaden aurrean, nahikoa egiten dela egiten denarekin. Arazoa, bistan da, pertzepzioan dago nonbait egotekotan.
|
|
|
Ideologizazioa ote da hori? (...) Horregatik artegatzen naiz euskara desideologizatu
|
beharra
dagoela irakurtzen dudanean; izan ere, termino iruzur hutsa iruditzen zait, desideologizatu, berba?. 193
|
|
|
Bai, hori egia izan daiteke, baina ez egia osoa. Egia osoa izango bada, euskararen atzerapena ere izendatu
|
beharra
dagoelako, eta galera honen berri ez digu ematen euskaltzale askoren ideologiak. Zergatik ote?
|
|
|
Amonarriz bera datorkigu oraingoan ere erantzule, galdera horren gainean hausnartu ondoan: . Batuaren zurruntasuna ere apurtu
|
beharra
dago. (...) Egoera bakoitzak bere erregistroa du, egoera nazional orokorretan badakigu zein erregistro erabili behar den eta hortik behera askatasun esparru zabal bat utziko nuke.
|
|
|
Ingurua, gizarte harremanak, herri baten kulturaren eratzaile eta isla. Baina beste alde batetik, gaur egungo gizarte kapitalista garatuetan, kultura, gizarte praktika bezala, produkzio eta kontsumo jarduera bezala ere ulertu
|
beharra
dago. Artea, literatura, musika, antzerkia..., kulturaren adierazpen eta osagai nagusitzat jotzen ditugunak, produkzio jarduera berezi batzuen ondorio dira eta kontsumo praktika konkretu batzuk dakartzate?. 713
|
|
|
–Tresna juridikoak, dio Gotzon Egiak? modu eraginkorragoan erabiltzeko ikasi eta asmatu
|
beharra
dago: lege maila behar duten hizkuntza arauak ez dira, gatazkaren beldur, gobernuaren dekretu edo maila apalagoko arauetara eraman behar.
|
|
|
–Oso gutxi dakigu oraindik euskara hiztunek noiz eta nola hitz egiten duten euskaraz. Jacqueline Urla mintzo zaigu honela?. Eta jakin
|
beharra
dago. Intuizio handia dago eta oso ona da batzuetan.
|
|
|
Gure artean edozein aitzakia ona da erdarara pasatzeko eta erdaraz hitz egiteko. Dinamika hori hautsi
|
beharra
dago?. 637
|
|
|
Premiazkoena, ordea, pauso horiek testuinguru zabalago baten barruan estekatzea da. Hariak bilbatu
|
beharra
dago, beheko mailatik hasi eta gorengokora iristeko?. Justiziaren auzi mauziak, Euskaldunon Egunkaria, 1998/10/15.
|
|
|
Ez gaituzte ikusten, ordea; Bernardo, Anjel, Ramon eta, oraindik orain, Unairen bidez gure berri jakin duten arren. Izan ere, espainieratik pasatu
|
beharra
dago, ez Espainiatik, etxean entzun eta ikus gaitzaten.
|
|
|
Nik, hala ere, lege horren aurrean ez dut kontrako jarrera biribilik. Geure burua engainatu egiten dugu legeek euskara salbatuko dutela pentsatuz, baina inork gutxik egiten ditu ahaleginak euskalduntzen eta alfabetatzen, eta norberaren ahaleginetik hasi
|
beharra
dago?. 282
|
|
|
Eta horrekin bizitzen ohitu ginen, harik eta norbait (norbait kolektibo hori arerio ideologikoari bizitza ukatzeraino iritsi direnengandik ez urruti dagoelarik) euskaltzale eta euskal herritar kontzeptuak nahasten zaletu zen arte. Ordutik hona (eta garbiago azken urteotan), gutarra izan
|
beharra
dago, sarri, alor politikoan, euskararen inguruko kezkarik eduki ahal izateko. Eta hori, nire ustez, galbidea dugu?. 214
|
|
|
15 Juan Carlos Etxegoien Xamar: . Gure kontra ari dira, etiketa demokratiko baten azpian gordetzen den diskurtso faxista batekin, eta hori salatu
|
beharra
dago. Bistan da, ordea, ez dagoela gaitasunik argudio mailan.
|
|
|
Bistan da, ordea, ez dagoela gaitasunik argudio mailan. (...) Ahultasun eta etsipen handia dago, eta egoera horri ihes egiteko, diskurtsoan sakondu
|
beharra
dago etsipenetik ateratzeko?. Elkarrizketa:
|
|
|
Eta azalpenak, zergatikoak, euskaltzalearen jakin min. . Helduen euskalduntze alfabetatze jarduna krisian dago, krisi larrian, eta zer edo zer egin
|
beharra
dago?. 518 Martxelo Otamendi garai bateko bere lanbidearen aldeko aldarrikatzaile ageri zaigu. Beharbada, Helduen Euskalduntze eta Alfabetatzearen sail honen zoria, zoritxarra alegia, Berria egunkariaren bilakaerarekin batera, euskalgintzaren osasun ahuleziak zertan diren jakiteko daturik adierazgarriena izango da.
|
|
|
Zerbait egin
|
beharra
dagoela diosku Sarasolak. Baina zer egin dezakegu haur gaztetxoen ahozko jarduna txukuntzeko?
|
|
|
Baina, oraingoz, orainari heldu
|
beharra
zegoen. Eta orainak, zoritxarrez, Euskal Zerbitzuen egoitza ziztrina zekarkion eta, harekin batera, Hansen ohitura nazkagarriak jasateko kondena astuna.
|
|
|
Pistola besapean zeraman gazte garai hura Gochokitik ateratzen ikusi orduko, Del Vallek jakin zuen lan zirraragarri baten atarian zegoela. Bihozkada hutsa izan zen, aitortu
|
beharra
zegoen. Baina Del Valle ohituta zegoen bere bihozkadak aintzat hartzera.
|
|
|
dribling eder batean, edo gol zoragarri bat sartzean... edota Espainiako selekzioarekin penalti hura kornerreko zokora bota nuenean, zergatik ez: zeren, politika futbolarekin ez zela nahastu behar uste banuen ere, edo horretan ahalegindu
|
beharra
zegoela, azkenean guztia politika zela ohartu bainintzen, Madrilgo komunikabideek nire aurka antolatu zutèn gurutzada anker hura erakusgarri.
|
|
|
Gurean jan
|
beharra
zegoen eta, nola aita ez baitzegoen lanerako, estudioak utzi eta tabernan hasi behar izan nuen lanean, pena handia hartuta, Ritxarren klaseengatik batez ere, edo klase haiengatik bakarrik.
|
|
|
Oso momentu latzak izan ziren niretzat haiek, aitari urte batzuk lehenago izan niòn ezinikusia berritu egin baitzitzaidan, berritu eta handitu... ezinikusia tabernari eta ezinikusia tabernako lanari! Baina aurrera egin
|
beharra
zegoen, eta ez zegoen beste irtenbiderik.
|
|
|
Esan berri dut zurrutaren gaitzetik osatu samarra zegoela aita. Hala ere, debutaren data gogoangarria afari on batekin eta xanpainarekin ospatu
|
beharra
zegoela esan zuen, Donostiako jatetxe on batean, familian.
|
|
|
Ni, berriz, futbol profesionalean murgildu berria nintzen arren, ongi bai ongi ohartzen nintzen futbolak bere aldiak eta bere mugak dituela. Karrera laburra baitzen futbolariarena, jende guztiaren esanetan, eta beste zerbaitean pentsatu
|
beharra
baitzegoen, etorkizunari begira. Ordudanik pentsatu beharra zegoen, gainera:
|
|
|
Karrera laburra baitzen futbolariarena, jende guztiaren esanetan, eta beste zerbaitean pentsatu beharra baitzegoen, etorkizunari begira. Ordudanik pentsatu
|
beharra
zegoen, gainera: zuhurtasuna azken orduko presa baino kontseilari hobea omen.
|
|
|
Gizon emakume haien artean denetik egongo zen, nik uste: erakustaldi hura ontzat jotzen zutenak, eta gehiegizkotzat jotzen zutenak, amona Sinforosa bezala; hala ere, nire aldeko bibak eta oihuak izan ziren han nagusi; haiekin batera, guztia esan
|
beharra
dago-eta, andregaiaren edertasuna azpimarratzen zutèn oihu eztiak... nik halaxe oroitzen dut behintzat; baina oroitzen dut, halaber, atentzioa deitu zidàn iruzkin bat, kexazkoa iruditu zitzaidana eta momentuan ulertu ez nuena:
|
|
2005
|
|
|
Ezin nintzen isilik egon; zerbait esan beharra nuen, denbora irabazi
|
beharra
zegoen.
|
|
|
Bataio egunetik astebetera zerbait egin
|
beharra
zegoela erabaki nuen. Arratsaldean etxeraino joan nintzen Irantzu lanetik irten baino lehen, eta landarez beteta genuen egongelan egokitu nintzen.
|
|
2006
|
|
|
lehor eta hotza, zurruna, antzinatarkotea. Zalu eta modernotzeko, bihurritu eta desartikulatu
|
beharra
dago, airostu, zehaztu, lexikoa berritu, sintaxia malgutu; hitz batean (euskararekin ezin omen dena) 347, irauli eta birfundatu egin behar da hizkuntza. Hala dio" La reforma del castellano" n:
|
|
|
Menéndez Pidal ek, Areilza k, etab., espainolista seguruak, irtenbide holakotsu bat iradoki izan dute. Unamuno-ren espainolismoak ez zuen hori ere onartzen, eta galdetu
|
beharra
dago, beraz, zergatik.
|
|
|
Edo, zuretzat bederen hala da. Ezen, denentzat ez, aitortu
|
beharra
dago. Euskadiko Alderdi Sozialistako buruzagi bat egunotantxe behin eta berrirotzen ari da, identitatearen arazoa eta holako txorakeriarik berak ez daukala.
|
|
|
Lehen Koroaren meneko zinen, eta munduan ibiltzeko aski zenuen galego, katalan, euskaldun izanda. Orain, baina, Estatu Nazio modernoa gara, eta espainola izan
|
beharra
dago; are, printzipio berria herriaren nahiarena da, eta libreki nahi izan beharra dago espainola izatea. Espainia hori bera pertsonaia bat bilakatu da loriaz jantzia –Nazio berria ezin da lehen Koroa baino gutxiago noble izan–, jada antzineneko prehistoriatik bere batasun eta aiurriarekin, esentziarekin.
|
|
|
Lehen Koroaren meneko zinen, eta munduan ibiltzeko aski zenuen galego, katalan, euskaldun izanda. Orain, baina, Estatu Nazio modernoa gara, eta espainola izan beharra dago; are, printzipio berria herriaren nahiarena da, eta libreki nahi izan
|
beharra
dago espainola izatea. Espainia hori bera pertsonaia bat bilakatu da loriaz jantzia –Nazio berria ezin da lehen Koroa baino gutxiago noble izan–, jada antzineneko prehistoriatik bere batasun eta aiurriarekin, esentziarekin.
|
|
|
Dualismo kartesiarra bazterturik, bada (hori katolizismoarekin berdintzen da), izpirituaren eta naturaren harmonia eta paralelotasuna proklamatzen da, hots, bion monismo organiko ebolutiboa160, zientziak oraindik eman ezin ziena desirari eta irudimenari emanaraziz. Hondo hau da Baroja-ren nobeletan dominatzen duen bera, XIX. mendearen azken aldetik aurrera beti suposatu
|
beharra
dagoena autore espainoletan herriaren gogo edo izpiritu kolektiboaz ari diren testuetan, hein batean bederen horren aurka dihardutenen kasuetan ere planteamenduaren tankera inposatuz (hori izango da Ortega-rena). Hona hemen" Espíritu colectivo" atalaren amaiera aipatu Hiztegian, argi emaile ezin hobea honezkero Espainian dabilen" Volksgeistaren" kontzeptuaz, Herder edo Hegel-engandik mila legoatara:
|
|
|
Unamuno-rentzat lehen" separatismorik" ez zegoen: ...rantz gainditu beharrekoa baitzen (foralismoa," kantonalismoa", etab., ez ziren, hortakoz, separatismoak) 277;" razionalismo estuko" filosofia hori gaindituz gero, konbertituaren oraingo" historiaren filosofia gabeziarekin", aldiz, Estatua denen artean sendotu beharrekoa da (Elizaren ordezko Eliza bat!), Estatuak altxa dezan herri eroria; eta orain su eta fu borrokatu
|
beharra
dago" separatismoak" oro, heresiak pertsegitzen diren bezala. Unamuno hau da, herri espainol intrahistorikoaren erredentore, eta horren salbazioaren amorez Estatu oligarkiko eta zentralistaren apostolu bilakatua, Bilbora etorri dena – ez Lore Juglare, baizik aita misiolari(" apostolu zibila").
|
|
|
" De mi Vizcaya, de mi Bilbao, la simiente; de mi Castilla, de mi Salamanca, el fruto" 281 Mezua: irten
|
beharra
dago Euskal Herritik, munduan arrakasta izateko. Historia pertsonal hau esperientzia partikular bat da, ez filosofia bat.
|
|
|
Txibatoa ez dakit baina traidore zikina iruditu zitzaidan Hankapalo; eta kabroi galanta, ze, onartu
|
beharra
dago: Miren Karmele jateko modukoa zegoen.
|
|
|
Ura sobran zegoen urmaelean, baina joan etorri gehiegi egin beharrik ez izateko arretaz erabiltzen genuen: bat sukaldean uzten genuen, jan edanerako eta ontziak garbitzeko; bestea komunean, hango beharretarako; horrez gain, inork bere arropa garbitu nahi zuenean, bere kasa joan eta ekarriko zuen ura, eta garbituko zituen garbitu beharrekoak; hor ez zegoen elkarlanik; eta esan
|
beharra
dago, mutil gehienak horrelako kasuetan zabarrak eta utziak izaten diren arren, Oriol txukun ibiltzen zela beti. Ez behintzat ni baino narrasago.
|
|
|
–Hori ere ospatu
|
beharra
zegok.
|
|
|
Bere alde esan
|
beharra
dago berrogei istorio asmatzea eta beste hainbeste idazteko dokumentatzea ez dela arratsalde bateko beroaldian egitekoa; are gutxiago, niri gertatu ohi zaidan moduan, istorio bakoitza luzatzeko joera duenarentzat.
|
|
|
Aita Romeroren ustez, aberasten hastearekin erlijioaren aginduak ahaztu eta lasaikeriara eta lizunera lerratu ziren gizon haien espiritu ahul eta irristakorrak, ahaztu antzinako balio eta ohitura onak, atzendu eta baztertu gizartearen oinarri izan behar duten portaerak. Zerbait egin
|
beharra
zegoen, espirituaren barneko sua salbatzearren edozer gauza egiteko prest dauden indarrei –militarrak, por supuesto– laguntza osoa emanez.
|
|
|
Thomasek aski ongi egin zuen lana: gizon ahalegindua izanik, 37 urtez jardun zuen, eta esan
|
beharra
dago aski ongi trebatu zela bere lanean. 1946 urtean erretiratu zenerako hirurehun bat bezero izan zituen, eta semearen eskuetan utzi zituen eginbeharrak, Harry" zaharraren" ofizioa hautatu zuen Albert saiatuaren eskuetan.
|
|
|
Hala ere, Albaniak independentzia lortu zuenean, Europako estatu boteretsuenak beren interesak zaindu nahian ibili ziren, eta auzoko Italia, Inperio Austro Hungariarra eta ez oso urrutiko Alemania izan ziren muturra gehien sartu zutenak. Azkenean, gorago aipatutako Wied printze alemana jarri zuten Albaniako erregetzan, gure Aladro jaun erdi euskaldunaren kaltetan –esan
|
beharra
dago agintari alemanak ez zituela hilabete batzuk besterik egin tronuan, erregetzako ofizioa ez baita gauza erraza, hala uste baduzue ere, baina horrek ez die ez kentzen ez ematen indarrik gure erregegai dotorearen asmo eta nahiei. Esan behar baita Aladro jaunak ez ziola inoiz uko egin bere printze nahiari, eta hil artean ibili zela bere eskubideak defenditzen.
|
|
|
Hamaika urteko haurra nintzen, ordea, eta jendearen alegrantziak ni ere kutsatu ninduen. Setioaren amaiera zen eta hura ospatu
|
beharra
zegoen. Etorri berrien artean nahasirik, peoi batekin hasi nintzen eleketan.
|
|
|
Hark bi lanak uztartzen ditik, seme alabak munduratzea eta mundua itzulipurdikatzea. Erregina sortu
|
beharra
zagok gizon baten gisara jokatu ahal izateko.
|
|
|
Alabaina, anitz ginen murruen gibelean satortuak. Janari parteak murriztu
|
beharra
zegoen. Soldaduak ez ginen kaltetuenak izan; Arrosek indarrez nahi gintuen almenetan eta hori ez zen posible tripa hutsik.
|
|
|
Ubidea utzi eta erreka zabaltzen zen ingurura hurbildu ginen, presaka antzean. Mugitu
|
beharra
zegoen. Handik aurrerago erreka ibai bihurtzen zela esan zuen Carvallok, zabaltasuna hartzen hasten zela.
|
|
|
–Mugitu
|
beharra
dago –esan zuen– Gureak ez diren zaldien arrastoak ikusi dituzte lokatz berrian. Ez dakigu nor diren, baina Minhoko zaldien ferrak ez dira.
|
|
|
Ordurako, idatzi gabekoak irakurtzen hasita nengoen. Batzuetan urrutira joan
|
beharra
dago gertukoa ulertzen hasteko. Irten aurreko berbera ote nintzen?
|
|
|
–Bidaia prestatzen hasi
|
beharra
dago.
|