|
2000
|
|
|
Ez da samurra zehaztea zein lotura den hori baina orokorrenera jota ere, mundu sinboliko oso bat dago hor, lokarri historiko eta sentimental sakon batez konektatua. Erlijiotik kanpo ez dago betikotasunik, ordea, eta lotura hori sekula apurtu ezin daitekeenik ere ezin da esan; edo ahuleziaz marginalitatean galdu, edo
|
batek
daki.
|
|
|
Hala ere, aurten deia Ipar Euskal Herrira ozenago iritsi zedin saiatu dira antolakuntzako kideak. " Deialdi nazionala izanik haiek ere kontuan hartu behar ditugu, eta batik
|
bat
jakinda herri dantzetan aberastasun handia dutela beraiek eta erakusteko gauza asko dituztela esparru horretan", dio Juantxo Maya Ereintzako lehendakariak. Horregatik, aurtengo egitarauaren berrikuntzarik nagusiena Lapurditik dator.
|
|
|
Hainbeste kasta, leinu, arraza eta
|
batek
daki zer dagoen India handian, bere biztanlegotik milioika pertsona mixeri gorrira zigortuak dauzkan estatu erraldoian, antza denez 279 maharaja" ere baziren eta beldur naiz ez ote diren gaur ere han izango, patxada ederrean biziz, beraiek ez bada beren ondorengoak. Baina, tira!
|
|
|
Erzillaren lana zehazteko datu
|
bat
jakitea komeni da: Federiko Krutwigek sortu eta gidatzen zuen Jakintza Baitha taldeko kidea dela (edo zela; ez dakit sortzailea hilez geroztik taldeak jarraitzen duen); horrek gutxienez hizkuntza modu jakin bat hautatzera eraman du:
|
|
|
Egiaztatu nahi izan zuen eta testinfaliblea egin. Tradizioak diosku apezak badutela bide
|
bat
jakiteko nor den sorgina: meza ondoan, aldarearen gainean liburua zabalik utziz geroz, elizan dauden sorginakparalizatu bezala gelditzen dira, ezin mugituz. Hori egin ziokeen superioreak* Marcosi, eta testak positibo emanik, berehala bota zuen frailea komentutik.
|
|
|
Eta noski, Duncanek eta honezkero salaketa jarriko zuten, lapurtu egin dugula eta auskalo zenbat deabrukeria gehiago.
|
Batek
daki, agian IRAkide beldurgarri batzuk garela ere esan dute bost horiek. Holaxe azaldu dit Ralphek.
|
|
|
Harrera lekuko neskarekin ari zen hizketan scoutetako bat, hain zuzen denen burua zirudiena, bai itxuraz eta bai imintzio aldetik ere. Neskak pozik ematen zuen,
|
batek
daki zein txikikeriaz berbetan. Eta orduan, mostradore azpian desagertu ondoren, Polaroid bat atera zuen.
|
|
|
Memoriari gogor eraginda ere ez zuen oroitzen zer izan zen hara barrura lehenen amildu zena: kamixeta, edo alkandora, edo
|
batek
daki zer.
|
|
|
Itsasoaren handitasuna eta Txemaren sentimenduen zabalera plano berean ezartzen zituen ariketa poetiko xume bat besterik ez. Eta hara,
|
batek
daki, agian ariketatxo horrek sekulako garrantzia izan zuen Eiderrek Irlanda aukeratzeko, pentsatu zuen ordenagailua motxilaren zokorik ezkutuenean gordetzen zuen bitartean.
|
|
|
maite ez dudanarekin bikote bizitza ia normala egiten ari naiz, gerta daitekeenaz beldurtuta. Eta Txemaren lagunik onenarekin larrua jotzen, eta Jabiren antza duen irlandar batekin maiteminduta, eta
|
batek
daki zenbat gauza absurdu gehiago.
|
|
|
Jabik aise egiten baitzuen bere buruari proposatzen zion guztia: pisua erosi eta Tereren ama limurtu(
|
batek
daki zelako amarruak eta hitz ederrak erabili zituen horretarako), lagunak aurkitu mozkortzeko gogoa zuenean, eta, azken batean, bere bizitzaren jabe izateko balio zuten hariak gogokoen zuen eran mugitu.
|
|
|
Dudarik gabe 68ko maiatzak bere eragina izan zuen belaunaldi hartako gazteengan, nahiz eta Txema, artean, gertatzen ari zenaz konturatu ere ez zen egiten. Iraultza txikiaren hamargarren urtemugan, UHFko erreportaia
|
baten bidez
jakin zuen Paris" Eska ezazu ezinezkoa" zioten muralez bete zutela. Txemak bere egin zuen lema hori, beharrizanen arabera pixkatxo bat aldatuz:
|
|
|
—Tamalez —Edurnek, kitzikari, ezpainak nireetara hurbiltzen zituela—, ez duk behar adina saiatu. Gehiago tematu balitz,
|
batek
daki...
|
|
|
Norako?
|
Batek
daki. Azken aldi horretan, semearekikoek ez zuten amaren bitartekaritzaren lehengo beharra, eta Kristinarekin izandako enkontruan ez nuen gure plana aipatzeko paradarik izan.
|
|
|
Munduko lanik zerrienetariko bat duk, baina nire lana duk", adierazi nahi zidan. Bat
|
bateko
jakin minak jota, forentsearekikoak akitu arte itxoin eta gero hurbildu nintzaion. Tomas ez zen nirekin etorri.
|
|
|
ez haiz ahalke hire ama kezketan emanda?
|
Batek
daki zertan gelditu haizen bart hirian. Eta, denetaz mintzatzera, ea noiz hasten haizen hire seme lotsagabe hori bezatzen.
|
|
|
Ttipiren ordenagailuarekin izandako joan etorriak azaldu nizkion laburzki, niri zegokidakeen fitxategia —" karpeta" zaharraren bertsio eguneratua eta, tamalez, irakurrri gabea— ekarri gabe solasera. Unitateak nirekin batean egina zuen komisaldegiko bidea —horixe, nonbait, Ramirezen eta bertzearen agerpenaren helburua— eta ez nuen nire bizitza utzi nahi Potzolo bezalako morroi
|
baten
jakin nahikeriaren menturan.
|
|
|
Eta nik,, ez ematen, eta orduan hura zakartzen eta garrasika hasten, eta barride guztiek jakin behar Rosarioren zorioneko pilularen berri. Egunen batean benetan lortuko du,
|
batek
daki nondik, eta denek ni eginen naute emaile.
|
|
|
" Eta auskalo esan zuen atzera Otsotzarmendik ahots hari apurtuz, bai, auskalo non dauden hondamendi eta giza zoritxar hauen arrazoiak. Gu, adiskide maiteak, horretan saiatuko gatzaizkizue biziki, jakiten zergatik astintzen dituen oinazeak bihotz hauetsuk eta ez bestetsuk, jakiten non auskalo dagoen zazpi gonbidatu maite hauen zorigaizto zornetuaren maratila, eta
|
batek
daki...". Txaloak zaparradaka erori ziren patio gotikoko lorategi krabelin xuriz betean, eta guri, krak, zerbait hautsi zitzaigun bihotzean.
|
|
|
Lasai sentitzen zen han, kalean ez bezala. Era berean, egun
|
batez
jakin zuen gauza ba  tzuk berez jakiten dira, akaso betidanik egon direlako gure baitan, gordean edo lozorroan, une jakin batean azaleratzeko ordu haiek guztiak ez zirela alferrekoak, egonean zerbait egiten ari zela, laster argituko zitzaion eginkizunen bat; eta beste egun batez, argi izpi gorrizta haien pean, whiskya lagun, Fontaine abizena heldu zitzaion belarrietara, blues sen  tsual batea... " kaixo, Rimouski, nola zu hemen, nork bidaltzen zaitu?", eta Rimouskik, era berean irribarretsu, baina Fontainen galdera erretorikoak entzun izan ez balitu bezala, maleta bat uzten dio barra gainean kontu handiz," bihar, gaueko hamarretan, 4 moilan, hitz egin bezala", eta lepoaldea estutu zion gero pixka bat, agur gisa segur aski, ez mehatxu gisa.
|
|
|
Beti bezala, Otsotzarmendi jauna izan zen hitza hartu zuena. Hor aritu zen oharkabean baina etengabe errepikatzen zituen auskalo eta auskalo artean (eta noizbehinka
|
batek
daki eta zer gerta ere bezalako leloak ere ahoskatuz), baina lasaitasunez hartu zuen hitza oraingoan, kalapita gehiegizkorik gabe, sustu jasan berriaren harra kosk eta kosk ari balitzaio bezala oraindik. Programaren xedeak eta helburuak, eta audientzia mailaren garapen arrakastatsua ordu eta erdiz azaldu ondoren, Ana Morena andrearen aurkezpen aski teatrala egin zuen berriro, zeluloideko izar handi bat aurkezten denean bezalaxe, eskuin besoa neurriz kanpo luzatuz.
|
|
|
Eta zer hausnarketa egin nuen Otsotzarmendi jaunaz? Bada, auskalo eta
|
batek
daki zalantzati horien azpian, gizaseme kalkulatzaile bat ezkutatzen zela, otsoak bezalaxe, gaizki egiten badu, bere burua zigortzen duena, eta, era berean, hipopotamoek bezalaxe, zelaietan atzera eginez sartzen dena, kontrako norabidean joan dela irudi dezan. Hau da, nolakoa zen, egiaz, Otsotzarmendi jauna?
|
|
|
Honaino azken atalaren atari gisa aurrera ditzakedan hitzak. Nirekin zer egin zuten, laster
|
batean
jakingo duzu. Eta ene lekukotza irakurri ondoren, ez dut batere zalantzarik egiten, irakurle, oraintxe bertan azaldu ditudan ezbaiei eta galderei erantzun zuzena ematen jakingo duzula.
|
|
|
Esan bezala, Otsotzarmendi jaunaren hitz luze, zalantzatsu eta zehazgabeen ondoren auskalo eta
|
batek
daki hitz makuluak errepikatu zituen etengabe azken aurkezpen hartan ere, ia ia beste gauzarik ez esateraino errepikatu ere, Caterpilarri fortunatu zitzaion txanda. Titiak aurreko egunetan baino nabarmen handiagoak zeuzkan.
|
|
|
Zenbat egun, zenbat urte, zenbat hilabete ziren han neramatzanak?
|
Batek
daki. Nola kalkulatu, eguna egunari, joan zitzaizkigun ordu mordo zehazgabeak, oro denbora bera ere tranpa bazen?
|
|
|
Bestalde, batzuetan neure buruari esaten diot: "
|
Batek
daki. Orain batekin harrapatu duzu baina, hainbeste ikastaro, hainbeste entrenamendu, eta halako gazte puskak, nork ziurtatzen dizu zurekin egon den bitartean ez dela beste norbaitekin ibili?
|
|
|
Nire lankide honek hiru haur aski gazterik izan arren, senarrarekin gehiago ez ekartzea erabakia izan arren, ez zuen tronpa ligadurarik egin nahi izan. " Bizitza luzea da eta
|
batek
daki zer gerta daitekeen. Noizbait beste harreman bat hasi behar banu, ez nuke nahi haurrak izateko aukerarik gabe geratu".
|
|
|
Eta amak eta biok esku hutsik irten behar izan genuen, orduan ere diruarekin ordaindu ezinik. Guztiarekin, hori baino penagarriagoa egiten zait ama hau bezalako hoteletan egundo egon ez izana eta, seguruenik, egoteko aukerarik ez izatea (agian urteren batean,
|
batek
daki, elkarrekin joan gaitezke oporretan, zeren aitarekin...). Bai, sekula bururatu ez zaidan arren, ideia polita litzateke ama eta biok oporretan elkarrekin joatea:
|
|
|
Behin batez, ordea, katua hil, eta amonak ezin izan zuen haren ordezkorik aurkitu. Ez auzunean ez harago, ez zen Polikarporen ondorengorik geratzen; guztiak hilak edo
|
batek
daki nora alde eginak ziren. Bakarrik bizi zen amonari guk uste baino ezinbestekoagoa zitzaion katuaren laguntasuna, zeren harrezkero lo kuluxkak egiteari utzi, eta, laster, gutxien espero genuenean, betiko loak hartu baitzuen.
|
|
|
Eta haur denboran aitaren besoen irrikaz ibiltzen nintzen bezala, ez ote nintzen inpentsan Danen besoetan abailduko. Baina, zorionez edo zorigaitzez, ez zen halakorik gertatu(
|
batek
daki Danek nola interpretatuko zuen keinu hori, batek daki horren ondoren zer gerta zitekeen), nire bihotza ez zen gehiago nahaspilatu, eta Danek esan zidan:
|
|
|
Eta haur denboran aitaren besoen irrikaz ibiltzen nintzen bezala, ez ote nintzen inpentsan Danen besoetan abailduko. Baina, zorionez edo zorigaitzez, ez zen halakorik gertatu (batek daki Danek nola interpretatuko zuen keinu hori,
|
batek
daki horren ondoren zer gerta zitekeen), nire bihotza ez zen gehiago nahaspilatu, eta Danek esan zidan:
|
|
|
Gipuzkoako Foru Aldundiak badu eGipuzkoa izeneko egitasmo bat, baina ze kristorako balioko duen inork ez daki oso ondo. Gipuzkoako Kutxak ere eGipuzkoa izeneko beste egitasmo bat badu, gainera, eta, gauzak apur bat gehixeago nahasteko, beste eGipuzkoa bat ere badago, Robotiker ikerketa zentro bizkaitarrak
|
batek
daki zertarako erreserbatu duen eGipuzkoa.com domeinua... Oso e polita gelditzen da halako e izenak dituzten e ekimenak iragartzea, baina ganora edo e ganora apur bat erakutsiko balute, hobe.
|
|
|
Adibidez: ergatibo plurala ek da Bizkaia gehigarriko bizkaiera horretan,
|
batek
daki zergatik, eta a organikodunak mugatu singularrean daudenean ez dute ea forma hartzen. Hori bizkaiera batua izango den, ez dakit, baina bizkaiera, behintzat, ez da. j
|
|
|
Txakur hark gaiztoz emandako karate kolpeek zuzendu behar izan zidaten zerbait gerri aldean. Berriki egin didaten erresonantzia magnetiko
|
batengatik
dakit hernia lunbarra daukadala hogeita hamar urte nituenetik edo lehenagotik.
|
|
|
Ordubete barru edo,
|
batek
daki,
|
|
2001
|
|
|
Oraingoan hutsegiterik ez zuten nahi, eta Mendebaleko komunikabideetan ez zen berri horri itzal egin ziezaiokeen beste gertakizunik. Egon zitezkeen vietnamdarrak, laostarrak, kanputxearrak, ugandarrak, hegoafrikarrak edo
|
batek
daki nongoak bereak eta bost jasaten, zeuden bezala bestalde, aipatu hedabide horiei gehiegi hunkitu gabe. Zer ziren betiko kontu horiek, bada," Apolo XIV". aren balentriaren aldean?
|
|
|
Kontua da Barne Ministerioak edo
|
batek
daki zeinek teoria bat egin eta Garzonek bideratu egin duela. Teoria hori aurerra eramateko ageriko borondate politikoa dago eta Garzonek itxura juridikoa eman dio.
|
|
|
Zer emango du honek denak?
|
Batek
daki. Hasieran besterik ez gaude, baina gorantz joango dela uste dut.
|
|
|
erorketa hauekin ETA su etenaren aurreko egoera ahulean omen legoke berriz.
|
Batek
daki, halakoen egiatasuna norainokoa den, jakin dakiguna da katua eta saguaren arteko joko latz honetan behin eta berriro errepikatzen direla antzerako argudio eta egoerak, eta euskal gizartean bizi den gatazkak, gorabeherak gorabehera, bere horretan dirauela azken 40 urteetan. Aurkariak, izan hauek armatuak ala ez, polizialki garaitu daitezke, munduan horren adibide ugari dago; gatazka politikoa gainditzea, ordea, beste kontu bat da, eta konponbide baten aldeko benetako urratsak norabide horretara bideratu lirateke, horretarako elkarrizketa balore garrantzitsuena bihurtuz.
|
|
|
Zer da, baina, guztion exilioa? Bat
|
batean
jakitea heriotzarantz goazela, bide batez liburu hau bera ere heriotzarantz doan moduan:
|
|
|
Hona hemen adibide bat, orain arte esan dugun guztia liburuan agertzen denbezala ikus dezazuen. Gure helburua, begirada bakar
|
batez
jakin beharreko guztiaeskura izatea izan da. Helburu komunikatiboa definitzen eta mugatzen dutenelementu guztiak ageri dira bertan.
|
|
|
Gure kulturan animaliek zer kontsiderazio duten aztertubeharko litzateke hemen.
|
Batetik
badakigu trataera ezberdina dutela heriotzarenkasuan adibidez, hil beharrean akabatu egiten direla, alegia. Baita sexuaridagokion hikaren trataeran ere:
|
|
|
Hau da,, ez dakit euskaraz? esatetik, apurtxo
|
bat
badakit, esateraigarotzeko behar den jauzia egin dute.
|
|
|
Agian duina eta egokia izanen da.
|
Batek
daki. Ez da faltako, halaber, bere gazte denborako balentriak kontatuko dizkigunik, ez kontu garbitze literarioeiekinen dienik, ezta denboraren joanean, iragandako garai bat nobela historikobaten forman islatuko duenik ere.
|
|
|
Zenbait ikerketak frogatu dute aspirinen eguneroko erregimenak hantura eta koagulazioa prebeni ditzakeela, bihotzeko arriskuko bi faktore garrantzitsu. Diabetesa duten 1.500 lagunengan oinarritutako ikerketa berri batean, ikertzaile talde
|
batek
jakin du bihotzeko gaixotasuna diagnostikatutako diabetikoen %37k baino ez duela aspirina erregularra hartzen. Era berean, bihotzeko arrisku faktore bat gutxienez duten diabetikoen% 13k baino ez du jarraitzen prebentzio tratamendu hori.
|
|
|
Estatu Batuetan hazten diren laranjarik gozoenek ez bezala, Sevillakoek DHB ugari dute. Ikertzaileek saiakuntza kontrolatu
|
batean
jakin zuten laranja horiek felodipoaren xurgapena indartzen zutela. Pomelo zukuak eragin “xurgatzailea” izan dezakeen gai aktiboen zerrendan etengabe hazi da, eta, orain, proteasa inhibitzaileak VIHaren aurkakoak eta kolesterolaren, alergiaren, asmaren, zenbait minbizi motaren eta bihotzeko gaixotasun batzuen aurkako gai aktiboak gehitu dira.
|
|
|
Kataluniako zientzialari talde
|
batek
jakin du antsietate eta laxotasun artikularra (artikulazioen malgutasun handiagoa) duten pertsonek aldaera bat dutela beren genoman, eta hori gaixotasun horiek jasateko joera duen faktorea dela. Genetika Mediko eta Molekularraren Zentroko Genetika Psikiatrikoko Taldeko eta Bartzelonako Itsas Ospitaleko Psikiatriako Ikerketa Taldeko ikertzaileek egin dute aurkikuntza.
|
|
|
Aspaldi eskatua nuen (eta neronek hitzemana ere bai) artikuluren
|
bat
Jakinerako, gai honetaz. Azkenik, hemen nator bestetan irakurri berria dudan gauzatxo batekin.
|
|
|
Ez du saiaketa luzeetan aritu beharrik izan. Badakizki, inon ikasi gabe, nobelagile
|
batek
jakin behar dituen gauzarik nagusienak. Pertsonak ederki ikusten ditu, bai barrendik eta bai kanpotik; nork bere bizia du, berez ari dira eta berez mintzatzen, inork behartu gabe.
|
|
|
nagusiagorik, ez bizi oinarriei atxikiagorik. Axular
|
batek
bazekien hori, eta ez zen gelditu iragaitzaz bederen adierazi gabe.
|
|
|
berri jakitera, euskaldun bakoitzaren" amaren hizkuntza" ezagutzera. Inork jakitekotan, hizkuntzalari trebe eta euskarari bakarrari emana dagoen
|
batek
jakin dezake, gehienez ere, horrelako zerbait. Bestela esan, pertsona hazi, hezi eta arras trebatua denak.
|
|
|
Bainan gauza
|
bat
badakit: behar dugula ororen aintzinean eskualdun gelditu, eta ez dugula nehoren aintzinean amor eman behar(...).
|
|
|
Bestetik, norbanakoari hizkuntza
|
bat
jakiteak berari buruzko irudi positiboagoa eman diezaioke. Gainera, frogatua dagoela ematen du hizkuntza baten ezagupenak beste hizkuntza batzuenak ere erraztu egiten dituela.
|
|
|
Adimenez ezjakintsu den maitagogoak ez ditu ongiago/ gaizkiago erabiltzen bere ahalmenak eta hauen emaitzak, jakintsuenak baino. Hobeto esan,
|
batek
daki hori!
|
|
|
Kopetan ubeldu handi bat zuen.
|
Batek
daki norekin aritu ote zen mutur joka bezperan, afalondoko xurrupa egin ondotik. Sukaldeko laratzarekin igual.
|
|
|
Hodeiez beteriko astelehen ilun
|
batean
jakin genuen, Euskalgintza Orokorraren Batzar Nagusian, baina ezin genuen sinetsi, edo ez genuen sinetsi nahi: Kolko Mitxoletak erretreta hartu eta hor nonbaiteko bazter galdu batean erretiratuko zela erabaki zuen.
|
|
2002
|
|
|
Hirugarrenean, Mayor Orejak gauza asko zioen, besteak beste Ezker Abertzalea legez kanpo aspaldi jarri behar zutela, baina orain arte ez dela horretarako babes sozialik egon Espainian.
|
Batek
daki babes sozial horrekin zertara ausartuko liratekeen horiek, kontuan hartuta Euskal Herriko abertzalegoaren aurka edozertarako babes soziala dagoela gaur egun Espainian.
|
|
|
Kritikaren inguruko adostasunak, dena den, ez dirudi haratago joateko aukerarik zabalduko duenik. Batasunaren aurkako auto honek bide zabal bat irekitzen du, eta
|
batek
daki erantzukizun zibiletik erantzukizun penaletaraino tartea zenbaterainokoa den.
|
|
|
Aznarren Gobernuak aste hasieran jarri ditu mila froga inguru Auzitegi Gorenaren esku, honek Batasunaren ilegalizazioari buruz bere ebazpena eman dezan. Era guztietako' frogak' dira zorro horretan, horien arabera ehunka mila pertsonaren pentsamoldea bildu dezaketen ideiak eta leloak alderdi bat legez kanpo jartzeko balio dezakete eta, beraz,
|
batek
daki noiz, berdin milaka pertsona horiek. Hala izan liteke" Euskal presoak Euskal Herrira" moduko lelo onartuak ETArekiko harremanaren froga badira, edo txupinazo alternatiboak botatzea" demokratikoki eratutako instituzioei aurre" egitea delitu bada, edo...
|
|
|
|
Batek
daki Egia, maiuskulaz idazten den hori, non eta zertan ote dagoen. Erlijioa ulertzeko modu extu, zikiratzaileak utzi gintuen transzendentziarako umezurtz.
|
|
|
|
Batek
daki. Zeren eta, kontuz, e!
|
|
|
Zenbat bider?
|
Batek
daki!... Orrelan daramazkigu pare bat urte, gaur ez, eta biar ere ez.
|
|
|
AEBetako zientzialari talde
|
batek
jakin du genetikoki eraldatutako proteinak dituen ahuntz esnea malariari aurre egiten lagun dezakeela, BBC telebista kate britainiarrak jakinarazi duenez. Aurkikuntza horrek, baieztatuz gero, laborategietan ekoiztutakoa baino merkeago egin daiteke txertoa.
|
|
|
ulertzeko, adibidez, emakume batengatik burua gal zitekeela eta maitasunagatik hil zitekeela, baina baita ulertzeko ere, finean, maitemina eritasun bat bezalakoa izan zitekeela, eta eritasunari erremedioa jarri behar zitzaiola. Medikuntza ikasten ari zen ni bezalako estudiante
|
batek
jakin behar zuen hori... Denborarekin egin nuen diagnostikoa:
|
|
|
Udazken hasiberriaren egun
|
batean
jakin genuen Sara haurdun zegoela, etxean egindako predictor probaren bidez, goizeko lehen orduan. Baina ez genion elkarri hitz egin, beste bat baitzen une hartan gure odolaren mintzoa, begiak begietan malko batzuk isurtzen genituela, gure poz neurrigabearen adierazgarri.
|
|
|
Uste dut nik debeku garai hartan baziren uharte ttipi batzuk, isilik utzi izan ditugunak historia kontatu dizugun aldi bakoitzean. Adibidez, Baztanen, 1960 urtearen inguruan, haurrean, Durangoko idazle ezagun eta on batek euskaraz mintzatzeagatik herriko guardia zibil guztiak ipurditik zituen hartan, Nafarroako Diputazio frankistak dirua ematen zigun euskaraz genekienoi, azterketa
|
baten bidez
bagenekiela erakutsi ondoren. Dirua, eta oraindik etxean dudan agiri bat ere.
|
|
|
egun horretan, Eguzkitza sarrera hitzaldia irakurtzen ari zelarik, bete zituen zorioneko bost urte gure Dolly zorioneko ardi zoriontsuak. Bost edo hamaika,
|
batek
daki, hor ez zientzialariak bat, kontuan harturik bere ama edipikoak sei urte zituela gure bildotsa munduratu zenean eta bildots hau bitasunaren misterioaren erakusgarria dela. Dollyk ireki zuen bidea nazioarteko berrietara pasatzeko:
|
|
|
" Hi, barkatu, baina gure lanetan halako eta holako arauak ditiagu, badakik, batasuna nahi diagu, hori serioagoa delako, eta hire izenburuan" disko" jarri diagu, hori delako Euskaltzaindiaren gomendioa eta gure ohiko ohitura". Gomendioa edo erabakia,
|
batek
daki, edozein gauza. Atxagak ez zuen telefono deirik hartzen, dena dela.
|
|
|
– Zer dela eta Kantabriako parteotan?
|
Batek
daki zelan eskuratu duan mugitzeko baimen agiria.
|
|
|
–
|
Batek
daki, beharbada apariziño legez erregistratu du, ea eliza lehen baino lehen basilika izendatzen duten.
|
|
|
Ez zen une egokia. Beste batzuk ere etorriko ziren,
|
batek
jakin zein izango zen hurrengoa. Traizioa gerrari zitzaion, elkartasuna zitzaion modu bertsuan.
|
|
|
Beharbada egunero aurkitu zale zara.
|
Batek
daki. Berdin da.
|
|
|
Beharbada Fernandori ere zaila zitzaion endelegatzen.
|
Batek
daki nola eta noiz jakin zuen gertatutakoaren berri. Emmak aitortu zion egongelakoak baino askoz argazki gehiago zituela albumetan kaxoietan lurrean sakabanaturik.
|
|
|
Bestalde, bazen esaten zuenik Gobernu britainiarrak bidali zuela Capon, lehen Abisiniara bidali zuen moduan.
|
Batek
jakin. Bide bazter batean topatu zuten haren autoa, erreta, gerra amaitu eta hiru astera.
|
|
2003
|
|
|
Bisitako denbora hain da mugatua, gauza piloa galdetu nahi dizkiozu eta ahaztu egiten zaizkizu, eta berak ere gauza pila
|
bat
jakin nahi ditu. Gaur paperean idatzita eraman ditut.
|
|
|
Berdin da' Egin' itxi eta bost urtera Auzitegi Nazionalak berau berriz zabaltzeko aukera ematea; berdin dozenaka atxilotu kargurik gabe aske gelditzen badira; berdin' Egunkaria' itxi eta handik zortzi hilabetera Iñaki Uria, Xabier Oleaga eta Xabier Alegria oraindik kartzelan badira; berdin tortura salaketak etengabekoak badira; berdin da euskal gizartean, erakundeetan eta nazioartean torturaren gaiaz arduratzen diren erakundeek salaketa horiei sinesgarritasuna ematea; berdin da Gipuzkoako Diputazioak Del Olmo epaileak atxilotuen enpresei egindako iruzur fiskalaren salaketa gezurtatzea... ETAren aurkako ekimenek hori eta
|
batek
daki zer gehiago ere justifika dezakete, eta, akatsak akats, zuzenbide estatuak zutik dirau. Zuzenbide estatuari dagokionez, pertsonen errugabetasun printzipioa eta Estatuaren errugabetasun printzipioa eskatzen dutenen artean banatzen da egun euskal gizartea.
|
|
|
Pertsona
|
batek
jakiten duenean gaixotasun sendaezin eta hilkorra duela, zer egin behar du?
|
|
|
Haitz zorrotzen puntak eta zugaitzen adarrak zast zast zast igarotzen zitzaizkion ondotik eta oratu ezinik, bera gero ta arinago sartzen zan gelditu gabe lur azpitik munduaren bihotzera buruz. Alde
|
batetik
bazekian berak dana gezurra zana, hantxe bertan oratzen baizituan izarak eta ohea, baina ezin zuan kendu burutik leize sakonetik behera erortzeak ematen zion bildurra, eta etsituta saiatzen zan adarren bati oratzen.
|
|
|
Aurrerantzean, literatura mailan behinik behin, bizkaierea ez dala landuko? Halan dirudi; baina, bihar etziko gorabeherak zeintzuk eta zelakoak izan leitekezan,
|
batek
badaki!
|
|
|
Iraide, Nagore, Oihana, Ainara, Alaitz, Doltza t.a. Gaurko egoeraren ezaugarritzat, Iraultza izena be ezarri deutsie aingerutxu bati; beste bati, ostera, Aritz izena, Gernikako haretx ospetsua barruko harrak jota dagoalako edo, umetxua zugatzik santuena baino sustrai handikoagoa izango dalako itxaropenez edo.
|
Batek
badaki zergaitik!
|
|
|
norenak ete dira bertsook? Irakurleren
|
batek
baleki, pozik hartuko geunkez edozelako argibideak.
|
|
|
Gogotsu eta eten barik. Aldizkarietan argitaratu dituan artikuluak
|
batek
badaki zenbat diran! Berak be ba ete daki?
|
|
|
Pufff,
|
batek
daki! eta garagardoa edaten zuen bitartean bazter guztietara begiratzen zuen.
|
|
|
Berba egitea gustetan jat. Gainera neure ideiak argiago ikusten dodaz beste bategaz hitz egiten dodanean. Edo
|
batek
daki, agian berba lodien atzetik barruan hutsik sentitzen nazala ezkutau gura dot.
|
|
|
Niri ez jagot oraingoan mugitzea, eta Anicka..., ez dakit mobiduko dan.
|
Batek
daki! Bidea ez dago bape garbi; urrirako hona etortea erabagi ezkero, nahikoa dot.
|
|
|
Euren interesen aurka jotea, baina mundua gura daben lez suntsitu edo pobretzea ez da kaltea, ezta? Orain Afganistan, gero Irak, edo Korea, edo
|
batek
daki, agian egunen baten Espainiagaz bat egin eta Euskal Herria izango da gaizkileen sorleku... Dana dala, moralik ez daukanik ez dago.
|
|
|
Haren esanetan, larunbatetik ibili zen harekin hitz egin nahian, baina alperrik, ez ei zen modurik egon inon topatzeko. Larunbat egun osoa komisarian eman ei zuen, eta igandean
|
batek
daki non, etxean ez ei zuen inork telefonorik hartzen eta.
|
|
|
Hobe zen Joxeren amorrua erabiltzea, batez ere azken orduetan pairatutakoak eztanda egiteko bidea eskatzen bazion. Hobe zen Ainhizeren gorrotoa beste batengana zuzentzea,
|
batek
jakin egunen baten ez ote...
|
|
|
Ala biak?
|
Batek
daki! Argi zegoen, hagatik, ahots eder hark, aurpegi eta gorputz ederrari bakarrik zegokiekeenak, egiteko eskatzen ziona:
|
|
|
agian ordua heldu da horretarako.
|
Batek
daki zergatik. Egia esan, zer aldatu da hainbeste urteren ondoren?
|
|
|
Historia apur
|
bat
dakigunei, aldiz, de Gaulle zenak lehenbizian asmatu zuen Aljeriako Plan de Constantine hilortu hura gogorarazi digu egitasmo mirakulu horrek.
|
|
|
Historia apur
|
bat
dakienak jakin behar luke, bestalde, ustekabe larriak gertatzen direla nazioen eta kulturen bilakaeran, Jean Haritschelharren idazki pollit batek adierazten duen bezala:
|
|
|
1974ko II. UEUren azken egunean, M. Ravel lizeoan egindako batzarrean esandakoak aintzat hartuz hasi zen III. UEUren antolaketa. Ikas ekin
|
batera
Jakin, EKT (Elhuyar), Euskalduntzen, EKM, Siadeco eta Euskaltzaindia arituko ziren UEUren idazkaritzan, nahiz eta beste talde batzuei irekita egon71 Ikas ek ofizialtasuna ematen zionez UEUri, berak mantendu zuen idazkaritzako taldeen koordinazioa. Idazkaritzaren lan nagusiak ikastaroak antolatzea eta diru-laguntzak biltzea
|
|
|
1976ko udaberri amaieran Leioako Zientzia Fakultateko ikasleen eta irakasleen euskararen ezagutza neurtzeko inkesta interesgarri bat plazaratu zen. Horren arabera ikasleen %4, 88k zekien euskaraz irakurtzen eta idazten eta beste %5, 66k zekien euskaraz mintzatzen; %13, 72k aitortzen zuen euskara apur
|
bat
bazekiela eta %17 ari zen euskara ikasten. Irakasleen artean, %6, 4 baino ez zen euskaraz zekiena eta %5, 5ek erdizka egiten zuen, %9 ikasten ari zen eta %88k ez zekien.
|
|
|
Ildo horretatik, esan zuen Espainian ohikoa dela enbrioiei birikako biopsiak edo drainatzeak egitea, baina inoiz ez da egin ebakuntza kirurgikorik. Hogei asteko haurdunaldian, Mallorcan ama tratatzen zuen medikuak ekografia
|
baten bidez
jakin zuen fetuak hernia diafragmatiko oso larria zuela. Emakumea Bartzelonara bidali zuten, fetuari ebakuntza kirurgikoa egiteko.
|
|
|
Lubeckeko Unibertsitateko (Alemania) Biokimika Institutuko talde
|
batek
jakin du hotzeri arruntaren tratamendurako sendagai berri bat, pixka bat aldatua, erabiliko dela pneumonia atipikoaren kontrako botikak garatzeko. Oraindik bi urte falta dira medikuntza hori lortzeko, baina hori lortzea posible da.
|
|
|
Zientzialari askok uste zuten Y kromosoma, duela 300 milioi urte Xtik bereizia, 5 milioi urte inguru desagertu zela, eboluzioan zehar mila gene baino gehiago galdu dituelako. Hala ere, gizonezkoen sexu kromosomaren material genetikoa sekuentziatu ondoren, 40 ikertzaileko talde
|
batek
jakin du kromosoma horrek mekanismo berezi bat duela bere osotasun funtzionalari eusteko, eta, material genetikoan zehar, barrabiletako espermatozoideen produkzioan parte hartzen duten geneen kopia ugari sortzen dituela. “Denbora luzez entzun dut denbora galtzea zela Y kromosomaren DNA sekuentzia lortzeko eta kartografiatzeko lan zaila.
|
|
|
Salamancako Unibertsitateko (USAL) Animalien Biologia saileko ikertzaile talde
|
batek
jakin du “sugandila balear” deritzona dela uharte horietako landare batzuen hazien agente polinizatzaile eta sakabanatzaile nagusia, eta, hala, landare dentsitate handiagoa sortzen dela. Zientzialari horiek jakinarazi zutenez, narrastiak polinizatze lana egiten du, landareetan edan ondoren polen pikorrak hedatzeari esker eta, era berean, musker horrek fruituak irentsi ondoren lortzen duen landare ale balear bitxi baten haziak sakabanatzeari esker.
|
|
|
|
Batek
zekiena besteak ere bazekien. Eskolako orduetarik kanpo, beti elgarrekin egoiten ziren, bi gerezi bezala.
|
|
|
Ostera ere A ereduko eskola batera!!!. “Euskara apur
|
bat
badakite, baina zer axola du horrek!!!. Azken batean gaztelaniaz ere ondo moldatuko dira, eta ez dute gauza handirik galduko!!! ”.
|