|
2000
|
|
|
Gerardo Markuletak liburu honek izan bide dituen iturrien aipamena jasotzen du bere erreseinan" Ereduen artean Hegoameriketako narratzaile" laburrak" aipatuko nituzke nik, Augusto Monterroso batez ere,
|
baina
baita Eduardo Galeano, Mario Benedetti eta Julio Cortazar. Ironia zorrotzari dagokionean, Ambroise Bierce eta H.J. Mencke gogoratzen zaizkit orain."
|
|
|
Zazpi lekutara heltzen da ontzia: sorlekua edo abialekua
|
baina
baita helmuga ere ze Kavafis poetak dioen bezala eta honetan Sarrionandia estu estuan jarraitzen zaio" eduki ezazu beti Ithaca zeure buruan/ hara heltzen zarenean bete baita zure fatua". Berehala dator Paris mitikoa, imajinazioaren sormen hori; geroago Grezia, Lisboa, Irlanda, Praga eta, amaitzeko, erbestea.
|
|
|
Kortazarrek liburuari darion estilo zaindua, fina eta zuzena azpimarratzen du, kutsu dekadentea eta estetizismoa aipatzen ditu,
|
baina
baita tentsiorik eza eta izenburuan agintzen diren" izuen" ausentzia. Halere, 1997ko Lurra eta lurra n matizatu egiten du baieztapen hori, beharbada Sarrionandiaren poesiak garai beretsuko Atxagaren Etiopia-ren aldean" leunagoa" eta ikuspegi" idilikoagoa" duela esanez.
|
|
|
Bide honetatik, liburuak idazle estatu batuar askok jorratutako ildoa gogorarazten digu Joxe Belmonteren lanak.
|
Baina
baita Katalunian genero horren inguruan azken urteotan egindako lan bikainak ere. Guztietatik ikasi du Belmontek, baina era berean bere estiloa ere landu du.
|
|
2003
|
|
|
Horixe Iparragirrerentzat be: gosea...,
|
baina
baita gauza barriak ikasteko erea be: doinu barriak, esaterako.
|
|
|
Lehenengoa, hauxe: pozik eta gogorik onenaz lan egin nebala beti,
|
baina
baita neke artean be.
|
|
|
Horregaitik, D" Abbadieren Lore Jokoetan, euskal baratze horretako lora ta landara asko landu ta jorratuko dira beti: hizkuntzea bera, aurrenengo, literaturearen esparru zabalean;
|
baina
baita euskal soinuak eta dantzak, kirolak eta antxinatiko ohiturak be. Eta hori danori, jai usainean, herritar gogo landuak eta ezjakinak alkar harturik, euskaldun jokozalearen izakereak hain gogoko dituan norgehiagoka ta txapelketak eratuaz; meza nausiaren ostean abeslari onak koruan, sermolaririk entzutetsuenak pulpituan, aurresku ta, olerki sariketak eta bertsolariak, zantzolari ta irrintzilariak, eta euskal kirolak:
|
|
|
Hutsak huts, guztiz txalogarria.
|
Baina
baita nekeza ta gogorra be! Sarri askotan aldasgora pikea izaten zan danen gogoko ziran itzulpenak lortzea, euskaldun guztientzat argi eta gozo izan eitekezan berba ta esaerak aurkitzea.
|
|
|
Berba baten esateko, errukia aitatu deion gura ez dauan gizon honek, badauka zegaz harrotu, bai;
|
baina
baita zegaz eta zergaitik bildurtu eta artega egon: alde batetik handi agertuten jaku, baina bestetik txiki, petral eta errukarri!
|
|
|
sinismena, fedea... Arriskuak, bai;
|
baina
baita aukera hobeago bat be, gure sinismenari eusteko, fedeagaitik eskerrak emoteko, fede hau argitu garbitu sendotu sakondu ta zabaltzeko...
|
|
2005
|
|
|
Narrazio hauek guztiak independenteak dira, ez dute giro komunik sortzen, baina badira, hala ere, nolabaiteko batasuna ematen dieten bi bat elementu sailkatzaile. Elementuok dira hiriaren tratamendua, eta harremana bestelako arte adierazpenekin, zinearekin batez ere,
|
baina
baita literatura eta pinturarekin ere. Hiriaren tratamenduari dagokionez esan behar lehenik eta behin ipuin guztiek hiria dutela kokaleku.
|
|
2007
|
|
|
Euskara Hispaniako hizkuntza zaharra eta jatorrizkoa delako iritzia aspaldiko mendeetatik dator, XVI. mendetik gutxienez, eta horren aldeko, transmisore edo zabaltzaile gertatu dira hainbat kronikari zahar, euren artean euskaldunak,
|
baina
baita kanpotarrak ere.
|
|
|
René Lafon hizkuntzalaria izan zen teoria horren aldeko agerienetarikoa, eta gerora ere izan ditu jarraitzaileak, bai Euskal Herrian,
|
baina
baita Georgia eta Errusia aldean ere; besteak beste, Vladimir Zytsar. Hitz erro zaharrak, zenbaki izenak, kasu ergatiboaren presentzia, euskal aditz zaharraren egitura pasiboa eta horretariko beste argudio batzuk erabili izan dira hipotesi horren alde.
|
|
|
Oraintsura arte indarrean egon dira euskara Eurasiako hizkuntza zaharrekin lotu nahi izan duten teoriak ere: batez ere kaukasiar hizkuntzekin,
|
baina
baita paleosiberiar, fino ugriar eta indoeuropar hizkuntza zaharrekin ere. Euretariko baten batekin ahaidetasunik bilatzekotan, historiaurrekoa izan luke, izkribu idatzirik ez dagoen aldiren batekoa.
|
|
|
hauetatik jasoriko askotariko maileguak ditu bere sisteman. Maileguok, batez ere hitzetan dira ageriago,
|
baina
baita eratorpen atzizkietan, morfologiaatzizkietan, sintaxian eta esamoduetan ere gertatu dira.
|
|
|
Baina erromantzeak garatu eta nagusitu ondoren, hauek euskaran izan dituzten eraginak ez dira modu berean gertatu leku batean eta bestean. Iparraldeko euskarak gaskoiaren eta biarnesaren eragina jasan du, batez ere lexikoaren eta fonetikaren aldetik,
|
baina
baita morfologian ere. Eta beranduagoan, batez ere Frantziako Iraultza ondoren, frantsesarena.
|
|
|
Ondoren egin diren ikerketek ere gauza bera frogatu dute: euskal jatorriko toki izenok guztiz ugariak direla, batez ere Aragoi Goienean,
|
baina
baita ere Kataluniaren ipar mendebaldean ere (Aran, Andorra). Hala, sarri (baso) errodun toki izenak ugariak dira, kasurako.
|
|
2008
|
|
|
Sukalde ekonomikoa daukagu han. Txapa barriaren azpian sua egiteko gunea dago,
|
baina
baita urontzi edo deposito bi be, bata handia, ganaduei pentsua emon behar jakenean edo bainua hartu behar danean baldea handik beteteko. Beste urontzia txikiagoa da, ur gitxi behar danean erabilteko.
|
|
|
Esaerak be asko, laratza dala eta. Han hemen irakurriak batzuk,
|
baina
baita etxean bertan entzunak be:
|
|
|
Ez zan guzurra Txomin Agirrek Garoan esaten ebana. Bizirik nago ni,
|
baina
baita inguruko izaki guztiak be; hareek emoten deustie bizitzaren bizitasun guztia. Berriatuko Milloi auzoko Ikaran Nagusia baserrian ekin deutsat abenturari.
|
|
2009
|
|
|
Bertoko biltzaileak ere badira XIX. mendean zehar, batez ere herri literatura genero batzuetan oso goiztiarrak. Mende hasieran bertan gailenduko zaigu Juan Antonio Mogel, batez ere errefrau biltzen,
|
baina
baita herri ipuin eta herri kanta bat edo beste ere. Gerotxoago azalduko zaigu Juan Ignacio Iztueta, folklore alderdiko zenbait alderdi jorratzen, batez ere herri dantzena.
|
|
|
Lur berrietan batez ere,
|
baina
baita aurreko urteetan soro izandako lurretan ere, kare zuri botatzen zen ongarri modura. Mamarroak hil eta lurra aberasteko ona ei zen.
|
|
|
Eta lekukoen esanetan, karabi edo karobiak ugariak ziren lehen. Goieta, Basordaportu edo Marutxeaga auzoan asko ei zeuden baso izkinetan, Goikomendiko bestaldean, Lemoizen zegoen kare kantare handia barne,
|
baina
baita Ergoienen ere.
|
|
|
Martian aro txarra egin izan du sarri, berriemaileen berbetan,
|
baina
baita apirilean ere. Horrexegatik San Markora arte tentuz ibili beharra ei dago, aro txarra egin lezakeela eta.
|
|
|
Ikuspegi horren barruan kontuan hartu behar ditugu auzokoak, euren elkarlanak eta une gaitzetan emandako laguntzak etxeko bihur ditzakete.
|
Baina
baita kontrakoa ere, elkarren artean ezin ikusia sortzea.
|
|
|
Arrazoi beragatik, edo odolaren larregiko tentsioa jaisteko, asun ura ere hartu izan dute. Bazkalostean izan zitekeen
|
baina
baita arratsalde erdialdean ere. Sustraietako erpeekin egiten zuten asun ura.
|
|
|
Basora beharrean joaten ziren sasoian, ardi lanaz egindako galtzerdi lodiak ipintzen zituzten. Artzainei eskatzen zizkieten edo herriko dendetan erosten zituzten,
|
baina
baita etxean egin ere. Udan, ostera, bernutsik joaten ziren.
|
|
|
Tinakoa erditik ebakitako upelaren itxura duen egurrezko edo buztinezko ontzia da. Gehienetan iturri edo errekatik ekartzen zuten ura,
|
baina
baita itsasotik ere, osasun arazoak tarteko zirenean. Tinakoetan bertan hartzen zuten bainua.
|
|
|
Lehenengoa Bizkaian ekoizten zen eta bigarrena Gipuzkoan. Gorputza eta arropa garbitzeko erabiltzen zituzten,
|
baina
baita azaleko osasun arazo eta piztien zenbait gaitz osatzeko ere. Orduko denboretan pastilletan saldu eta erabiltzen zen xaboia.
|
|
|
Lurra buztintsua bazen, sats asko behar izaten zuen. Arto, gari eta indabatarako satsa derrigor derrigorra zen,
|
baina
baita orturako ere. Etxeren bat sats faltan egoten zenean, toto, egiten zen, totoan egiten zen laguntza:
|
|
2011
|
|
|
Egia da gura ebezan beste sartzeko gauza zirala,
|
baina
baita be, edozein taldek irabazi eikigula orduan. Gugaz jokatu eben jesuita biak izan ezik, beste guztiok lehenengoz!
|
|
|
Mendebaldeko kulturaren aurrelariak izan ziran Greziako idazleak be ondo aztertuazoten euskuezan orduan geunkazan irakasle jakintsuek eta greziar kulturaren zaleek; aita Mayor ospetsuak danen gainetik,
|
baina
baita beste batzuek be, alemanez idatzitako liburuak gaztelania jatorrera itzuli dituen aita Garridok, esate baterako.
|
|
|
Ez ditut hemen Meliton eta Inasiren merituak jarriko. Nik beti esan izan dot badogula santu bat Elorrion, gure San Balentin,
|
baina
baita haren besteko santa bat be, nahiz eta altareetan agertu ez.
|
|
2013
|
|
|
Oilarra bizirik egoten izan da, azken urteetan animalien babesleen ekinaz halakoak debekatu diren arte. Gehienetan leku itxi batean sartuta (zuloa, kutxa...)
|
baina
baita leku irekian solte ere. Mutikoek begiak estalita dituztela harrapatu, ukitu, jo... egin behar dute.
|
|
|
Zamalzain: hau da pertsonaia nagusia, dantzaririk onena edo trebeena,
|
baina
baita beronen esanahia interpretatzen zailena ere. Zaldi gainean doan gizona irudikatzen du, zaldi buru eta jantzi moduko bat darama gorputzean, eta buruan lore, zinta eta izpiluz beteriko koroa.
|
|
|
Oilarra bizirik egoten izan da, harik eta azken urteotan animalia babesleen ekinaz halakoak galarazo diran arte. Gehienetan leku itxi baten sartuta (zuloa, kaiolea...)
|
baina
baita leku zabalean solte be. Mutikoak begiak estalduta daukiezala harrapau, ikutu, jo... egin behar dabe.
|
|
2015
|
|
|
Lehenak, Narraziogintzaren ezinak izenekoak, aurreko zenbakiko Beldurrik gabe testuari ematen zion segida. Izan ere, hango arazo antzekoak lantzen zituen,
|
baina
baita berritasun bat gehitu ere: zinemagintzaren inguruko hausnarketa.
|
|
|
Hala, euskara batua euskal literatur sistemaren erdigunean kokatzen puntu garrantzitsua izan ziren aldizkariok, modu esplizituagoan Oh! Euzkadin Lur Taldearen eragin zuzenagatik akaso
|
baina
baita Pott bertan ere akaso modu zeharkakoagoan.
|
|
|
Potten, zehazki, bereziki azpimarratu zuten euskal literatura munduko literaturaren baitan kokatzen zela, eta ondorioz, absurdoa zela esparru isolatu baten moduan aztertzea (ordura arte nagusiki egin zen moduan beren ustez). Ildo horretan garrantzitsuak izan Atxagaren testu teorikoak
|
baina
baita Iturralderen ikuspegia ere. Akaso gutxietsi egin izan da Iturralderen lana taldean baina azpimarratu beharra dago pisu nabarmena izan zuela aldizkariaren soslai kosmopolitan.
|
|
|
Joxean Muñozen artikulu interesgarri batekin hasten zen, Visa euskaldunarekin. Aurreko zenbakietako zenbait artikulutakoak gogoratzen zituen,
|
baina
baita aportazio teorikotxo berriak egin ere. Euskaraz bai baina sorta aipatzen zuen eta bere burua horren eta Bai baina euskarazen artean ipintzen.
|
|
|
Beste komunikabideei buruz idatzitakoak ere ez ziren bakanak izan. Batez ere edo gogorrenak El Diario Vascori eta El Paísi,
|
baina
baita sortu berria zen Egini ere. Azken honi, adibidez, Ogro Operazioari buruzko serie baten harira, non, tratamendu horiegia eskaini zioten Izagirre eta Saizarbitoriaren ustez.
|
|
|
" Gazte naiz" en hastapenetan idazle batek artikulu bakarra idazten zuen astero, batez ere Saizarbitoriak
|
baina
baita Arantxa Gurmendik ere9 1965eko urriaren 3an diseinu berri eta erakargarriago bat estreinatu zuen atalak. Espazio handiagoa hartu zuen halaber, eta hori profitatuz, astero artikulu bat baino gehiago argitaratzen hasi ziren.
|
|
2017
|
|
|
Promes hori dena da berarentzat, horren kunplitzeak egingo baitu nor, baina oraindik ez da hara heldu, bidean dago. Guk, gainera, badakigu ez garela hara sekula helduko;
|
baina
baita promesa bazter uzterik ez daukagula ere. Bide horri helduta helduko dira, heltzekotan, errealitate hobeak, askeagoak, justuagoak.
|
|
|
Baina errealitatea ez da homotopikoa, eta naziorik izatekotan, heterotopikoak izango dira, horrek berekin dakartzan babesgabetasun zein ziurgabetasun erabatekoak gorabehera. Ikuspegi batetik besterako jauzia ikaskizun lazgarria da, ezbairik gabe,
|
baina
baita egin beharrekoa ere, Lagun izoztua k iradoki bezala. arrotza, ezaguna ezezaguna. Lagun izoztua n ere ugariak dira Goiori errealtasuna eta irrealtasuna hautemate lausoan nahasi egiten zaizkion uneak, batez ere Antarktikara bidaian zehar.
|
|
|
Muga zeharkatze hari esker, Werfell ingeniariak Estebanek jasotzea nahi zuen printzipioak transmititu ahal izan zizkion, baiki, baina kutsaturik, erabat eta betiko. Esteban" kultura" gizon bihurtu zen,
|
baina
baita" basoko" ere, aldi berean. Mariaren inguruko sineskeriari bizitza osoan eutsita, Estebanek obabatarrik petoenaren modura jokatu zuen, hots, fededun, sineskor, irrazional.
|
|
2018
|
|
|
Gertakizun hark, haserrea sortzeaz kontra, oroipen polita ekarri zion segituan gogora; behin, Edhen eta biak, Alhama ibaia eta, hark esaten zuen bezala, Al Faruh herria bisitatzera joan zirenekoa. Eta nola ehundazak zikoinahabia ikusi ahal zitezkeen, herriko elizdorrean batez ere,
|
baina
baita begien aurrean ere, eta nola ikusi zuten behearen gaine guztia sastegi eginik, hegaztien gorotz eta hondakinekin hondaturik. " Aitaren, zer zen hura!" memoria egin zuen euritzan zihoala ortusanturantz; ikustekoa izan zela orduko haien hegaza eta entzutekoa haien klaklaza.
|
|
2019
|
|
|
" bakarrik geratu naiz" (83). Gizon gizajoa sentitzen duena adierazteko beldur da (127), sufritu egiten du eta emazteari adarrak jarri arren, ez da gai egoera gustura bizitzeko, emaztearen irudia ezin baitu burutik kendu, alde batetik, kontzientzia gaiztoaren eraginez,
|
baina
baita" Bioletarekin sentitu berria nuen zirrara, berotasuna eta kitzikapena harekin sentitu ezinak sortzen zidan etsipenagatik eta frustrazioagatik" (103).
|
|
|
Kontalari mota honen berezitasunez idatzi zuen lehena Wayne Booth izan zen, The Rhetoric of Fiction (1961) izeneko lanean. Boothek zehazturiko kontalari mota honen baitan ikerketek garatu duten teoriaren arabera, ez fidagarritasun horren zantzuak sor ditzake testuak berak,
|
baina
baita idazle irakurlearen balore nahiz esperientziak ere. Boothen arabera, autore errealak bere subjektibotasuna bere narratzailearen atzean kokatzen duen egile inplizituaren bitartez transmititzen du, bere buruaren beste bertsio bat balitz bezala (70).
|
|
|
Horren ondorioz, bere barne mundu horretatik begiratuta, munduari buruz ematen dituen hausnarketa, arrazoi eta balorazioek nortasun mesfidatia, manipulatzailea, egozentrikoa eta asoziala erakusten dute. Bere obsesioak jaulkitzen dira bere diskurtsoaren harian, hala nola, Hanbre tabernako elkarrizketa eta istorio errepikatuak, eta giro hartan kokaturiko Gerra Zibilaren oroitzapenak,
|
baina
baita bere emazte Flora eta Adolforen arteko harremanaren gorabeherak, sukaldatzeko errezetak, edota Bioleta neskatxarekiko harremana. Gogoeta etengabeek mendean hartzen dute, baina horren berri ematean, lerro artean argi nabari da" fikzioko errealitate" ari egokitzen ez zaizkion baieztapenak eta argudioak darabiltzala, irakurlearengan bi eragin garatuz:
|
|
|
Egiaz esan daiteke Senabrek egoki sumatzen jakin duela Saizarbitoriak pertsonaia honengan kokatu duen nolabaiteko sentiberatasun estetikoa, galera, haserrea eta desolazioa. Emozio gama zabala pertzibi dezake eta eleberrian zehar ugaritan adierazten du musika eta pinturari buruz diharduela;
|
baina
baita bere inguruan suertatzen diren eszenen pertzepzio aberatsaz, hala bere emazteaz, Bioletaz, Mikele de Abandoz edo Hanbreko pertsonei buruz. Ez da, hortaz, sentimendu edo sentiberatasun gabea, baina horrek ez du esan nahi bere gizon lehentasunak aldatzeko prest dagoenik.
|
|
|
Hori dela eta, etengabe prerrafaelitak defendatzen ahaleginduko da, Victoriak etengabe ideia horrekin erasoko duelarik, berak ez baitu Rossetti inolaz ere maite. Badirudi Juan Martinek artearen bidez eta literaturaren bidez jasotzen dituela bere sariak,
|
baina
baita bere zigorrak ere.
|
|
|
bakoitzak 15 dukat balio zuen XVII. mendean, hots, 8000 teilak edo 10 ardik eta haien arkumeek balio zutena. Errota matxuratzea ezbeharra zen,
|
baina
baita negozioa ere errotarrien harginarentzat, bezero gatibuak eskuratuko baitzituen.
|
|
2021
|
|
|
Literatur lanez aritzeko
|
baina
baita literaturaren teoriaz ere ezagutza eraikitzeko, parte hartzaileak eransten duenaren arabera, literatur tertuliekin batera, bestelako tertulia dialogikoak proposatzen ditu gelan. Esate baterako, XVI. eta XVII. mendeak lantzeko orduko poemen bitartez ikasten dute ikasleek testu komentarioak egiten eta, halaber, tertulia dialogikoen bitartez testuen ulermen bateratuetara iristen saiatzen dela xehatzen du MIR1 ek.
|
|
|
Eta, pentsa daitekeenez, baliabide ezak ez die liburuei soilik eragiten. Lan-postuen behin behinekotasunari ere modu negatiboan eragiten dio baliabide eskasiak, eta horrek irakaslea erabat baldintzatzen du zentzu askotan, bai profesionalean, bai pertsonalean,
|
baina
baita ikastetxeen antolaketa eta bertan aurrera eraman nahi den jarduna ere. Egoera hau bereziki gordina da ordezko gisa lan egiten duten irakasleen kasuan.
|
|
|
(Reyzábal eta Tenorio, 1992: 16). Baina, ikasketek ikaslearen jarreretan eragiteko, hautatzen diren edukiek batasuna eduki behar dute, bai ikasleen esperientzia eta ezagutzekin,
|
baina
baita (edukiek) beren artean ere". (op.: 61)
|
|
|
Edonola ere, ikus entzunezkoen erabilerak, dela irudia edo bideoa, dela audioa edo musika, literatur sorkuntzan geroz eta pisu espezifiko handiagoa duela uste dute IE7 k eta IE4 k, eta sorkuntza horrelako euskarri anitzeko ekoizpenetara geroz eta gehiago bideratzen bada, kontsumoa eta bi gaitasun horietarako behar den prestakuntzak horri begira ere egon behar duela, hezkuntzatik zein etxeko heziketatik azken hau nagusiki. Irudiaren kasuan, Haur eta Gazte Literaturan garapen esanguratsua izan duela adierazten du IE7 k, irudigintza bera eta bere funtzioak,
|
baina
baita irudigileei edo artistei dagokienez ere, eta apaingarri izatetik osagai literarioa izatera igaro dela eransten du IE2 k. Bide horretan, materialgintzan irudiari lotutako gero eta gauza gehiago daudela zehazten du azken honek, baina material didaktikoetan ia ez dela irudiaren lanketa" sakon eta koherenterik" egiten uste du eta jarduera zehatzetara mugatzen dela azaltzen du.
|
|
|
Baina, atxikimendua irakasleei eskatzen zaien ezaugarria edo jarrera ere bada: atxikimendua euskara eta euskal literatura eta kulturarekiko,
|
baina
baita hezkuntza eta horrek duen garapenerako funtzioarekikoa ere, konpromisorik gabe eraldaketa ezinezkoa delako.
|
|
|
Haikuetan bezala, poesiagintzan metrika eta errima jakinek garrantzi handia izan dute, nahiz eta gaur egun poema asko metrika eta errima librekoak izan. Poesia jasoan metrika eta errima zehatzei erantzun behar zieten testuek,
|
baina
baita ahozko literaturan ere, bertsolaritzan, batez ere. Horrela da, ezta?
|
|
|
Bestalde, EIAE2 ren eta LIR3 ren arabera, testuinguru guztiak dira inportanteak literaturaren lanketarako zein balioespena emateko, denek dutelako eragina, batez ere nortasuna eraikitzen ari den garai horretan. Modu horretan, hezkuntzan kudeaketaren ardura zuzena duten instituzioez harago, herri edo hirietan, auzoetan,
|
baina
baita ikastetxeetan ere egiten dena, hartzen diren erabakiak, sustatzen direnak edo ez direnak funtsezkoak direla uste du. Batetik, ikastetxeetan zuzendaritzak zein irakasleak gako direla diote EIAE3 k eta IE3 k.
|
|
|
" Haien hausnarketa eta plangintza burutsuen bitartez, hezkuntzako profesionalak eta hezkuntzaren diseinuaren eta inplementazioaren arduradun politikoak ere ez dira argiegiak edo kategorikoegiak curriculumetan literatura gaitasunak hobetzeak ikasleen bilakaera kognitiboan duen eragina balioesten dutenean. Ez; zantzu nahikoak eta kezkagarriak daude ondorioztatzeko ulermen eta adierazpen literarioarekin lotutako edukiak ez direla lehentasunezkoak ez curriculum diseinuetan, ez herritarren hezkuntza ez formalean (batez ere haur eta gazteak,
|
baina
baita helduak ere) gure mendebaldeko gizarte eta gizarte kapitalistetan. Teknologia, zientziaedo ekonomia arloen inperioa lehenesten du, etorkizuneko arrakasta profesionalen eta horren ondoriozko prestigio sozialaren berme, itxuraz, hutsezin gisa".
|
|
|
Izan ere, grafiti egileak writers edo idazleak izenez ezagutzen ziren. Irudia eta hitza uztartzen dituzten grafitiek era askotako baliabideak azaleratzen dituzte, eta horiek landuko ditugu, gero guk ulertzeko eta interpretatzeko,
|
baina
baita sortzeko ere. Ondo iruditzen bazaizue, horiek grafiti literario moduan izendatuko ditugu besteetatik bereizteko [Beste izendapenen bat proposatuko balute, kontuan hartu eta egokiena aukeratu].
|
|
|
Bestalde, ezagutzara eta kulturara hurbiltzeko moduak aldatu direla esan izan da analisian zehar, eta gazteen ohiturak eta aisialdia aldatu diren heinean, horietara bideratutako kultur eta aisialdi adierazpideek zein ekoizpenek ugaritu, aniztu eta aldatzera egin dute. Hau da, ezagutza, kultura eta aisialdia leku askotan daude, eta forma eta formatu askotarikoak dira gaur egun. Sarea da espazio nagusia nerabeentzat eta ez haientzat, soilik eta sare horrek, gainera, nolabaiteko autonomia eta baliabideak eskaintzen dizkie nahi dutena kontsumitzeko,
|
baina
baita sortzeko ere. Hartara, literaturak gaur gaurkoz interes handiagoa pizten duen eskaintza erraldoiarekin lehiatu behar du, batetik (NE1); bigarrenik, itsaso zabal horren erdian literaturak bere lekua egiteko eta egokitzeko zailtasunak dituela ematen du (GIR1); eta, azkenik, kultur sustapenak antzerkigintza, arte plastikoak, dantza, etab. behera egin duenez, horrek eragina izan du irakurzaletasunean ere (IE5):
|
|
|
Hau da," pentsamendu kontzientearen eraikuntza gizarte gertakariei eta obra kulturalari estuki atxikita" eraikitzen dela, eta, beraz, sozializazio prozesuak eta norbanakoen formazioa edo eraikuntza giza garapenaren bi alderdi osagarri dira (op.: 23). Hori aintzat hartuta, euskal kulturak eta euskal literaturak euskarazko elkarrekintza esanguratsu eta eraginkorren bitartez pentsamendua garatzen lagundu behar diote nerabeari, eta horrekin batera, bere identitatea eraikitzen,
|
baina
baita kulturaeta hezkuntza komunitate baten parte dela ere. Horrek ID oinarri duten Ikaskuntza Komunitateak (IK) 83 osatzera eraman behar ditu irakaslea nahiz ikasleak (Ferrada eta Flecha, 2008; Álvarez Álvarez, González eta Larrinaga, 2013) eta, zeregin horretan, elkar ulertzea eraikitzeko prozesua nola antolatzen den eta prozesua arrakastaz burutzeko erabiliko diren estrategiak ezagutzea eskatzen dio irakasleari (Bilbatua, 2010).
|
|
|
Hori neuk be ondo igarri dot.
|
Baina
baita be esan neike nire txikitako bizimoduak zeresan handia izan dauela nire ibilbidean. Xabier Letek habanera baten kantetan eban:
|
|
|
Sinbolo nabaria harrian eta herri sentimenduan. Arrastoa utzi zuten harginen lanean,
|
baina
baita biziaren ondorengo heriotzak ematen duen testigantza mailan ere.
|