|
2003
|
|
|
Aurreko artikuluetan aipatu egintzen egilea hamalau urtekoa baino gazteagoa bada, ez zaio lege honen araberako erantzukizuna eskatuko;
|
bai
, ordea, aplikatuko Kode Zibilean eta indarreko beste xedapenetan adingabeen babesari buruz agindutakoa. Fiskaltzak adingabeak babesteko erakunde publikoari igorriko dizkio, lekukotzaren bidez, adingabearen zehaztasunik beharrenak, haren egoera balioesteko; erakunde horrek, adingabearen inguruabarrak aintzat harturik, sustatu ditu harentzat egokien diren babes neurriak, urtarrilaren 15eko 1/ 1996 Lege Organikoari jarraiki.
|
|
|
Atxilotuaren aitorpen oro haren letraduaren aurrean egingo da,
|
bai
eta adingabearen gaineko guraso ahala, tutoretza edo zaintza egitez edo zuzenbidez betetzen dutenen aurrean ere, salbu eta, azken kasu horretan, inguruabarren arabera kontrakoa egokiagoa denean. Azken horiek izan ezean, aitorpena Fiskaltzaren aurrean egingo da, eta espedientearen instruktoreaz besteko gizabanako batek izango du haren ordezkaritza.
|
|
|
Espedienteko adingabeari zenbait delitu eratxiki bazaizkio, eta delitu horiek lurralde desberdinetan burutu badira, adingabearen egoitza zein tokitan izan eta toki hori izango da kontuan, espediente bakar batean delitu horien guztien gaineko eskumena zein organo judizialek duen zehazteko,
|
bai
eta aplikatu beharreko neurrien betearazpena zein erakunde publikori dagokion ezartzeko; modu subsidiarioan, kontuan hartuko dira Prozedura Kriminalaren Legeko 18 artikuluan aipatutako irizpideak.
|
|
|
Atariko ikerketan zehar,
|
bai
eta epaiketako prozesuan zehar ere, burutu beharreko eginbideetan parte har dezake, eta, hurrenez hurren, eginbideak egin daitezen proposa eta eska dezake.
|
|
|
1 Epaiak izango ditu Botere Judizialaren indarreko Lege Organikoak ezartzen dituen betekizun guztiak. Epai horretan balioetsiko dira egindako frogak, eta Fiskaltzak eta adingabearen letraduak adierazitako arrazoiak,
|
bai
eta, koa ere. Kontuan hartuko dira, halaber, egitateen inguruabarrak eta larritasuna, adingabearen nortasunari, egoerari, beharrizanei eta familia nahiz gizarte in hala denean, adingabeak berak azaldutaguruneari buruz eztabaidatu diren datu guztiak, eta adingabe horrek epaia emateko unean duen adina.
|
|
|
Auzitegi Gorenaren iritziz, alderdi errekurtsogileak nabariro eta modu konponduezinean hautsi baditu errekurtsoari buruz ezarritako betekizunak, edo uziak ez badu kasazio edukirik, magistratu txostengileak aretoari komunikatuko dio ez onartzearen arrazoia, eta aretoak erabakiko du, hiru eguneko epean, errekurtsogileari entzutea,
|
bai
eta Fiskaltzaririk jarri; jarraian, aretoak autoa emango du, eta auto horren aurka ezin izango da inolako errekurtsorik jarri. ere, Fiskaltzak berak ez badu errekurtso
|
|
|
Erakunde publikoak adingabeen epaileari eta Fiskaltzari bidaliko dizkie txostenak, neurriaren betearazpenari eta horren gorabeherei buruz,
|
bai
eta neurrion menpeko adingabeen bilakaera pertsonalari buruz ere; araudiek ezarriko dute, kasuan kasuan, zenbatero bidali behar diren halako txostenak, eta, edozein kasutan, erakunde publikoak txostenak bidali ditu hori galdatzen zaionean edo erakundearen beraren iritziz hori beharrezkoa denean. Txostenok bidaliko zaizkio, halaber, adingabearen letraduari, letraduak hala eskatzen badio erakunde publiko eskudunari.
|
|
|
Adingabeak neurri bat hautsi badu, baina neurri hori ez bada askatasunaz gabetzen duten horietarikoa, Fiskaltzakkariari entzun eta gero,
|
bai
eta talde tek adingabearen epaileari eska diezaioke, harako neurriaren ordez, izaera bereko beste bat ezartzea. Salbuespenez, eta Fiskaltzak hala proposatuta, behin adingabearen letraduari eta legezko ordeznikoari entzun ondoren ere, adingabeen epaileak, aurretiaz ezarritako neurriaren ordez, beste bat ezar dezake, alegia, barneratze neurria, zentro erdi irekian, betetzeko dagoen denbora horretan zehar.
|
|
|
1 Neurriak betearazten diren bitartean, horiek ezarri dituen epaileak ofizioz edo Fiskaltzak, adingabearen letraduak nahiz Administrazio eskudunak hala eskatuta, eta alderdiei entzun eta gero,
|
bai
eta talde teknikoari eta adingabeak babestu edo eraldatzeko erakunde publikoaren ordezkariari entzun eta gero ere, ondorerik gabe utz ditzake halakoak, edo, haien ordez, beste batzuk ezar ditzake, bere ustez beste horiek egokiagoak badira lege honetan araututakoen artean; betetzeko falta den denbora zenbatekoa izan eta beste horrenbestekoa edo laburragoa izan daiteke neurrion iraupena. Hori guztia, aurreko artikuluaren 2 paragrafoan xedatutakori kalterik egin gabe, eta lege honen 14 artikuluarekin bat etorriz.
|
|
|
l) Adingabeek argibide pertsonal eta eguneratuak eskuratuko dituzte, euren eskubide eta betebeharrei buruz, beraien egoera pertsonal nahiz judizialari buruz, zentroetan adingabeak izan eta zentro horien barne jardunbidearen gaineko arauei buruz,
|
bai
eta eskubide horiek guztiak gauzatzeko prozedura zehatzei buruz ere, batik bat, eskaerak, kexak edo errekurtsoak aurkezteari begira.
|
|
|
m) Adingabeen legezko ordezkariei argibideak eman behar zaizkie adingabeon egoera eta bilakaerari buruz,
|
bai
eta haiei dagozkien eskubideei buruz ere, eta horretan ez da izango beste mugarik lege honetan ezarritakoa baino.
|
|
|
Garbitasuneko eta osasuneko arauak bete behar dituzte,
|
bai
eta zentroan janzkerari eta norberaren garbitasunari buruz ezarritakoak ere.
|
|
|
Prozedura horretan emandako epaiak ez du gauza epaituaren indarrik izango, eta kalterik gabe geratuko da alderdiek arazo berberari buruz epaiketa arrunta sustatzeko duten eskubidea; epaiketa horretan, egitate frogatutzat joko dira adingabeen epaileak egiaztatutzat jo dituenak,
|
bai
eta adingabearen parte hartzea bera ere.
|
|
|
13 Legearen testuinguruan, berebiziko interesa sorrarazi dute eragindako kaltea konpontzeko gaiek,
|
bai
eta delitugilearen eta biktimaren arteko adiskidetzeek ere. Halako egoeretan, gutxieneko esku hartzearen printzipioa aplikatu behar da, eta talde teknikoak bitartekaritza eginkizuna burutu behar du.
|
|
|
|
Bai
eragindako kaltea konpontzean, bai delitugilea eta biktima adiskidetzean, ofentsagileak eta arau haustearen ondoriozko kaltedunak adostasuneko hitzarmena egiten dute; adingabeak hitzarmen hori bete ondoren, haren jarreraren ondorioz sortutako gatazka juridikoa bukatu egiten da. Adiskidetzearen helburu zehatza da biktimak betetasun psikologikoa jasotzea araua hautsi duen adingabearen kontura; adingabe hori eragindako kalteaz damutu, eta barkamena eskatzeko prest egon behar da.
|
|
|
Bai eragindako kaltea konpontzean,
|
bai
delitugilea eta biktima adiskidetzean, ofentsagileak eta arau haustearen ondoriozko kaltedunak adostasuneko hitzarmena egiten dute; adingabeak hitzarmen hori bete ondoren, haren jarreraren ondorioz sortutako gatazka juridikoa bukatu egiten da. Adiskidetzearen helburu zehatza da biktimak betetasun psikologikoa jasotzea araua hautsi duen adingabearen kontura; adingabe hori eragindako kalteaz damutu, eta barkamena eskatzeko prest egon behar da.
|
|
2004
|
|
|
Prozesuaren hasierako uneetan, demandarekin edo alderdia bertaratzearekin batera, prozesuko baldintza jakin batzuk egiaztatzeko agiriak aurkezteaz gain, oso garrantzitsua da, aurkako alderdia jakinaren gainean egon dadin, auziaren edukiari buruzko agiriak aurkeztea. Gainera, aurkeztu beharreko agirioi legeak gehitu die alderdien uzientzat oinarrizko egitateak (esaterako, hitzak, irudiak eta zenbakiak) jasotzen dituzten bideak eta tresnak,
|
bai
eta egitateei buruzko irizpen idatziak eta beste txosten batzuk ere. Era berean, arau berriek agindu dute demanda kasu batzuetan onartzeko zein agiri behar eta agiri horiek aurkeztea.
|
|
|
Badirudi egokiagoa dela frogaren gaineko arauak jurisdikzio jarduera adierazleari buruzko xedapen orokorretan kokatzea, ez, ordea, prozedura mota zehatza ezarri duten xedapenetan. Horretarako, kontuan hartu behar da frogaren gaineko arauak orokorrak direla lehen auzialdiko prozesu adierazle guztietan,
|
bai
eta, hala denean, bigarren auzialdikoetan ere.
|
|
|
Horrenbestez, prozedura horien bidez erraztu dira jurisdikzio babes anitz eta orotarikoen prozesu izapideak. Justifikatutako berezitasunak ez dira alde batera utzi, hori zentzugabea izango litzatekeelako,
|
bai
onargarritasunerako edo prozedurarako baldintza bereziei dagokienez, bai prozeduraren alde zehatz batzuei dagokienez.
|
|
|
Horrenbestez, prozedura horien bidez erraztu dira jurisdikzio babes anitz eta orotarikoen prozesu izapideak. Justifikatutako berezitasunak ez dira alde batera utzi, hori zentzugabea izango litzatekeelako, bai onargarritasunerako edo prozedurarako baldintza bereziei dagokienez,
|
bai
prozeduraren alde zehatz batzuei dagokienez.
|
|
|
Beste xedapen batzuen bitartez, epaiketaren balizko okerrak zuzentzeko aukerak areagotu nahi izan dira, berme egokiekin. Horrez gain, hainbat manuren bidez, prozedura errazagoa erdietsi nahi izan da,
|
bai
eta, bigarren auzialdian, ahalik kasurik gehienetan edukiari buruzko epaia ematea ere.
|
|
|
Bestalde, errekurtso berezien araubide horrekin asko murriztu dira Auzitegi Gorena eta Konstituzio Auzitegia bat ez etortzeko aukerak. Mugaketa hori ez da errekurtso berezien sistema eratzeko printzipioa;
|
bai
, ordea, arbuia ezin daitekeen irizpide onuragarria. «Konstituzio bermeetan» Konstituzio Auzitegiaren mesederako salbuespenari men egitea bat etor daiteke Auzitegi Gorenaren jarrerarekin, eta, are gehiago, bat etortze hori komeni da.
|
|
|
Jarduera hori sustatzeko legitimazioa dute Fiskaltzak, Herriaren Defendatzaileak,
|
bai
eta zuzenbide publikoko pertsona juridikoek ere, baldin eta pertsona horiek interes legitimoa frogatzen badute, errekurtsoan prozesuko zein arazo eragin eta arazo horri buruz jurisprudentzia doktrina izan dadin. Benaz, legearen intereserako errekurtsoa ez da benetako errekurtsoa; izan ere, emandako epaiak ez du ezeztatuko irmoa ez den beste epai bat (ezta epai irmoa hutsalduko ere).
|
|
|
Berrikuntza horrekin, legeak pentsamolde aldaketa erdietsi nahi du,
|
bai
itunetan, bai auzietan. Itunetan, horiek betetzeko asmoarekin gauzatzeko; auzietan, egun ohikoa dena baino esparru hurbilagoan, auzion emaitzak seriotasunez onartzeko.
|
|
|
Berrikuntza horrekin, legeak pentsamolde aldaketa erdietsi nahi du, bai itunetan,
|
bai
auzietan. Itunetan, horiek betetzeko asmoarekin gauzatzeko; auzietan, egun ohikoa dena baino esparru hurbilagoan, auzion emaitzak seriotasunez onartzeko.
|
|
|
2 Gertaera kaltegarriaren ondoriozko kaltedunak erabat zehaztuta izan edo erraz zehatz daitekeen kontsumitzaile edo erabiltzaile talde bateko kideak direnean, interes kolektibo horien babesa lortzeko legitimazioa dagokie kontsumitzaileen eta erabiltzaileen elkarteei, interes horien defentsan edo babesean diharduten eta legez eratuta dauden erakundeei,
|
bai
eta kaltedunen taldeei beraiei ere.
|
|
|
Auzilariek epaiketaren objektuaren gainean xedatze ahalmena dute, eta uko egin, epaiketan atzera egin, amore eman, tartekaritzapean jarri eta epaiketaren objektuaren gainean transakzioa egiteko ere
|
bai
, salbu eta legeak hori debekatu duenean, edota interes orokorrarengatik nahiz hirugarrenaren onurarengatik legeak mugak ezarri dituenean.
|
|
|
2 Auzitegiak agerraldira deituko die alderdiei, hamar eguneko epean, baldin eta horietako batek oraindik interes legitimoa duela adierazten badu,
|
bai
prozesutik kanpo bere uziak ez direla bete azaldu duelako zioak emanez, bai bestelako argudioak erabiliz. Agerraldiaren gai bakarra hori izango da.
|
|
|
2 Auzitegiak agerraldira deituko die alderdiei, hamar eguneko epean, baldin eta horietako batek oraindik interes legitimoa duela adierazten badu, bai prozesutik kanpo bere uziak ez direla bete azaldu duelako zioak emanez,
|
bai
bestelako argudioak erabiliz. Agerraldiaren gai bakarra hori izango da.
|
|
|
Errentariak zorretan dituen errentak edo kopuruak ordaindu ez eta hiri finkatik maizterra botatzeko hasitako prozesuak amaituko dira, baldin eta ikustaldia egin baino lehen errentariak auzi jartzaileari ordaintzen badio, edo auzitegian nahiz notarioarenean auzi jartzailearen esku uzten baditu demandan erreklamaturiko kopuruak,
|
bai
eta maizter botatzea ezerezean utziko duen ordainketaren unean zorretan dituen gainerakoak ere.
|
|
|
3) Doako laguntza juridikoaren gaineko ebazpenak aurkaratzeko intzidenteetan,
|
bai
eta epaiketaren aurretik presako neurriak eskatu direnean ere.
|
|
|
Jakinarazpenak jasotzeko, Prokuradoreen Elkargoak antolatutako zerbitzu bat izango da, auzitegi zibilen egoitza diren eraikin judizial guztietan. Zerbitzu horretan jakinarazpenak jasotzean, jakinarazpenok ondore guztiak izango dituzte,
|
bai
eta prokuradoreek emandako idazki eta agirien kopiak jasotzean ere, gainerako alderdiei horiek helarazteko ondoreetarako. Jasoketa agertzeko eginbidearen kopian adieraziko dira hartutako kopien kopurua eta kopia horien jasotzaile diren prokuradoreen izenak.
|
|
|
Auzitegi horrek ahalorde emaileak esan beharrekoa hamartartez ebatziko du bidezkoa dena. Auzi egunen barruan entzun eta gero, auto bitegiak, premiamendu ohartarazpena eginda, beharrezkotzat jotzen duen kopurua zehaztuko du,
|
bai
eta, hala badagokio, funtsak emateko epea ere.
|
|
|
1 Auzi zibilaren etendura ukatu duen ebazpenaren aurka, birjartze errekurtsoa jar daiteke. Dena den, etenduraeskabidea berriro egin daiteke, bigarren auzialdian, eta, hala denean,
|
bai
prozesuko arau hausteen ondoriozko errekurtso berezien izapideak bai kasazio errekurtsoenak egiten diren bitartean.
|
|
|
1 Auzi zibilaren etendura ukatu duen ebazpenaren aurka, birjartze errekurtsoa jar daiteke. Dena den, etenduraeskabidea berriro egin daiteke, bigarren auzialdian, eta, hala denean, bai prozesuko arau hausteen ondoriozko errekurtso berezien izapideak
|
bai
kasazio errekurtsoenak egiten diren bitartean.
|
|
|
Auzitegiak auziaren gaineko ardura duenean,
|
bai
bigarren auzialdian, bai prozesuko arau haustearen ondoriozko errekurtso bereziaren nahiz kasazio errekurtsoaren izapideak egin bitartean, eta auzitegi horrek uste badu lehen auzialdia erabaki zuen auzitegiak horretarako eskumen objektiborik ez zuela, orduan jardun guztiaren deuseztasuna aginduko du. Hala ere, alderdiek euren akzioak egikaritzeko eskubidea izango dute auzitegi eskudunean.
|
|
|
Auzitegiak auziaren gaineko ardura duenean, bai bigarren auzialdian,
|
bai
prozesuko arau haustearen ondoriozko errekurtso bereziaren nahiz kasazio errekurtsoaren izapideak egin bitartean, eta auzitegi horrek uste badu lehen auzialdia erabaki zuen auzitegiak horretarako eskumen objektiborik ez zuela, orduan jardun guztiaren deuseztasuna aginduko du. Hala ere, alderdiek euren akzioak egikaritzeko eskubidea izango dute auzitegi eskudunean.
|
|
|
Ematea idatziz jasoko da eginbide batez; eginbide hori sinatuko dute idazkari judizialak edo eginbidea gauzatu duen funtzionarioak,
|
bai
eta ematea jaso duen pertsonak ere, azken horren izena eginbidean bertan agerrarazita.
|
|
|
Auzitegiak, auto bidez, ez du metaketa eskabidea onartuko, eskabide horrek ez baditu jasotzen aurreko artikuluak galdatutako datuak edo eskabidearen edukiaren arabera metaketa bidezkoa ez bada,
|
bai
prozesuen mota, bai horien prozesu egoera, bai aurreko artikuluetan ezarritako gainerako prozesu betekizunen ondorioz.
|
|
|
Auzitegiak, auto bidez, ez du metaketa eskabidea onartuko, eskabide horrek ez baditu jasotzen aurreko artikuluak galdatutako datuak edo eskabidearen edukiaren arabera metaketa bidezkoa ez bada, bai prozesuen mota,
|
bai
horien prozesu egoera, bai aurreko artikuluetan ezarritako gainerako prozesu betekizunen ondorioz.
|
|
|
Auzitegiak, auto bidez, ez du metaketa eskabidea onartuko, eskabide horrek ez baditu jasotzen aurreko artikuluak galdatutako datuak edo eskabidearen edukiaren arabera metaketa bidezkoa ez bada, bai prozesuen mota, bai horien prozesu egoera,
|
bai
aurreko artikuluetan ezarritako gainerako prozesu betekizunen ondorioz.
|
|
|
1 Prozesu metaketa behar bezala eskatu bada, eskabidea helaraziko zaie,
|
bai
bertaratutako gainerako alderdiei, bai metatu nahi diren prozesuetatik edozeinetan alderdi direnei, nahiz eta metaketa eskatu den prozesuan alderdi izan ez, horiek metaketari buruzko alegazioak egin ditzaten, hamar eguneko epe erkidean.
|
|
|
1 Prozesu metaketa behar bezala eskatu bada, eskabidea helaraziko zaie, bai bertaratutako gainerako alderdiei,
|
bai
metatu nahi diren prozesuetatik edozeinetan alderdi direnei, nahiz eta metaketa eskatu den prozesuan alderdi izan ez, horiek metaketari buruzko alegazioak egin ditzaten, hamar eguneko epe erkidean.
|
|
|
2 Legeak xedatutako arrazoietatik bat gertatuz gero, eginbehar bera dute idazkari judizialak, ofizialak, laguntzaileak nahiz agente judizialak, Fiskaltzako kideak,
|
bai
eta epaileak izendaturiko adituak ere.
|
|
|
1) Gai berari buruz, lehenago alderdi ezeslearen aurkako irizpena eman izana,
|
bai
prozesuan, bai prozesutik at.
|
|
|
1) Gai berari buruz, lehenago alderdi ezeslearen aurkako irizpena eman izana, bai prozesuan,
|
bai
prozesutik at.
|
|
|
Deklinatoria proposatu da, demanda erantzuteko epearen lehenengo hamar egunetan, edo ikustaldirako zitazioa jaso eta hurrengo lehen bost egunetan. Deklinatoriak etengo ditu, bera ebatzi arte, demanda erantzuteko epea edo ikustaldi egunerako zenbaketa,
|
bai
eta aribideko prozedura nagusia ere.
|
|
|
Arlo honetan, hipoteka betearazpenaren aurreko araubideari eutsi zaio oinarrian. Araubide horrek erabat mugatzen zituen zordunak betearazpenaren aurka jartzeko erabil zitzakeen arrazoiak,
|
bai
eta betearazpena eteteko kasuak ere. Konstituzio Auzitegiak behin eta berriz adierazi du araubide horrek ez duela Konstituzioa hausten; gainera, araubide horretan funtsezko aldaketak sartzeak bidegabe alda dezake hipoteka kredituaren merkatua, eta hori ez da batere gomendagarria.
|
|
|
Halaber, beharrezkoak dira lan eta zigor arloetako prozesu legeen zenbait aldaketa. Horrela, bete betean arautu dira prozesu horietako abstentzioa eta ezespena,
|
bai
eta beste zenbait gai ere.
|
|
|
Bigarren xedapen gehigarriari dagokionez, munta pezetetan eta euroetan azaltzeari eutsi zaio eta horrek erraztu nahi du lehenengo auzialdiko prozedura zehaztea,
|
bai
eta zenbait errekurtso erabili ahal izatea ere. Horrela, saihestu nahi da zenbatespenaren oinarri izan behar diren agirietan eta erregistroetan adierazi muntak Europako dirura bihurtzea, munta horiek Europako dirutik oso aldenduta egon daitezkeelako.
|
|
|
1 Kaltedunen banakako legitimazioa gorabehera, legez eratutako kontsumitzaileen eta erabiltzaileen elkarteak legitimatuta daude elkartuen nahiz elkartearen eskubide eta interesak epaiketan defendatzeko,
|
bai
eta kontsumitzaile eta erabiltzaileen interes orokorrak defendatzeko ere.
|
|
|
Horregatik, ez da zentzuzkoa lehenespeneko izapidetzaperientzia aintzat hartuta, legeak, geroa ezartzea. Alderantziz, erregela berezien adibide gisa aipa daiteke kexa errekurtso guztien lehenespeneko izapidetza,
|
bai
eta demandak onartu ez dituztentsoen lehenespeneko izapidetza ere. Es auto batzuen aurkako gora jotze errekurgo ikusiko den moduan, bereziki arautu du honako egoera hau:
|
|
|
4 Froga aurreratua gauzatu bada ere, berriro egin daiteke, froga proposatzeko unean berori gauza badaiteke, eta alderdietatik batek horixe eskatzen badu. Halakoetan, auzitegiak onartuko du froga hori gauzatzea, eta balioetsiko ditu, kritika zintzoaren erregelen arabera,
|
bai
froga aurreratua bai geroago gauzatutakoa.
|
|
|
4 Froga aurreratua gauzatu bada ere, berriro egin daiteke, froga proposatzeko unean berori gauza badaiteke, eta alderdietatik batek horixe eskatzen badu. Halakoetan, auzitegiak onartuko du froga hori gauzatzea, eta balioetsiko ditu, kritika zintzoaren erregelen arabera, bai froga aurreratua
|
bai
geroago gauzatutakoa.
|
|
|
1 Idazkari judizialak jasoko du gauzatu azterketa judizialaren akta xehea; bertan argiro jasoko ditu auzitegiaren usteak eta balorazioak,
|
bai
eta alderdiek eta 354 artikuluan aipatu pertsonek egindako oharrak ere.
|
|
|
Euskal Gaien Institutuko legelari hizkuntzalariek eta Zuzenbide Fakultateko Euskara Juridikoaren Mintegiko kideek egindako lan laudagarria aitortu nahi diet, azken urte hauetan, besteak beste, Prozedura Zibilaren Legeak izan dituen aldaketak txertatu baitituzte. Lan honek, gainera, aurrerantzean jarraipena izango du dagoeneko hasita dauden proiektuen bidez,
|
bai
Prozedura Kriminalaren Legeari, bai merkataritza legeriari dagozkionak.
|
|
|
Euskal Gaien Institutuko legelari hizkuntzalariek eta Zuzenbide Fakultateko Euskara Juridikoaren Mintegiko kideek egindako lan laudagarria aitortu nahi diet, azken urte hauetan, besteak beste, Prozedura Zibilaren Legeak izan dituen aldaketak txertatu baitituzte. Lan honek, gainera, aurrerantzean jarraipena izango du dagoeneko hasita dauden proiektuen bidez, bai Prozedura Kriminalaren Legeari,
|
bai
merkataritza legeriari dagozkionak.
|
|
|
legea ahalegindu da, teknika juridikoaren nahitaezko aginduetara moldatu beharra gorabehera, edozein hiritarrek ulertzeko moduko hizkera erabiltzen. Ildo horretatik, ezabatu egin dira esapideno, auzitegien usadioei lotzen zitzaizkienak. zaharkituak edo ulergaitzak, alegia, teknika juridikoaren nahitaezko aginduei
|
bai
|
|
|
Nahitaezkoa zen testuak gutxieneko baldintza batzuk betetzea,
|
bai
hizkuntzaren ikusmiratik, bai edukiaren ikuspegitik. Baldintza horietatik batzuk aipatzekoak dira:
|
|
|
Nahitaezkoa zen testuak gutxieneko baldintza batzuk betetzea, bai hizkuntzaren ikusmiratik,
|
bai
edukiaren ikuspegitik. Baldintza horietatik batzuk aipatzekoak dira:
|
|
|
6) Legebidez luzatu eta muga eguneratutako obligazioak ordezkatzeko tituluek, eramailearentzako direnek nahiz izendunek,
|
bai
eta titulu horien kupoi muga eguneratuek ere, baldin eta kupoiak bat badatoz tituluekin, eta tituluok, beti, taloitegi liburuekin.
|
|
|
Epaian, eta transakzio judiziala nahiz prozesuan lortutako hitzarmena onetsi duen ebazpen judizialean,
|
bai
eta tartekaritza ebazpenean ere, zein akzio betearazle oinarritu eta hori iraungiko da, epaia edo ebazpena irmo bihurtu eta hurrengo bost urteetan, kasuan kasuko demanda betearazlea jarri ez bada.
|
|
|
Hala denean, errekurtsoa jartzeko idazkian, kasazio errekurtsoa oinarritzeaz gain, era arrazoituan adierazi da arauaren indarraldiari buruz egoki den guztia,
|
bai
eta ustez hautsi den araua zein izan eta horri buruzko jurisprudentzia doktrinarik ez izatea ere.
|
|
|
2 Eskabidea kontuan hartuta, auzitegiak aginduko du ezkontideei agerraldirako zitazioa egitea, eta Fiskaltzari ere
|
bai
, seme alaba adingabeak edo ezgaituak egonez gero; agerraldi hori hurrengo hamar egunetan egingo da. Agerraldi horretara joan behar da demandatutako ezkontidea, bere abokatuak lagundurik eta bere prokuradoreak ordezkatuta.
|
|
|
3 Aurreko paragrafoan aipatu ebazpena eman aurretik, agerraldira deituko dira ezkontideak, eta, hala badagokio, Fiskaltza ere
|
bai
. Agerraldi hori 771 artikuluan ezarritakoaren arabera gauzatuko da.
|
|
|
4 Ezkontideek eskabidea berretsi ondoren, ekarritako agiriak nahiko ez badira, auzitegiak, probidentzia bitartez, hamar eguneko epea emango die eskatzaileei eskabidea osatzeko. Epe horretan gauzatuko da, hala denean, ezkontideek proposatu froga eta auzitegiak beharrezkotzat jo dituen gainerako frogak ere
|
bai
, Kode Zibilak kasuan kasuan ezarri inguruabarrak badirela egiaztatzeko eta hitzarmen arau-emailea onestea bidezkoa den ala ez erabakitzeko.
|
|
|
3 Artikulu honek aipatu prozesuetan ofizioz gauzatuko dira 759 artikuluan aipatu manuzko frogak, lehenengo auzialdian, eta, kasuan kasuan, bigarren auzialdian ere
|
bai
.
|
|
|
Bulego horiek prozesuko zerbitzu erkideen izaera dute, eta horietan betezedurei dagokienez, erregistro, eta banaketa eginkizunak,
|
bai
eta ikustaldien, agerraldien eta jardunaren data zehazteko dira, xedapen gehigarri honen prokoak ere.
|
|
|
Justizia Ministerioak baiezko txostena eman ondoren, Botere Judizialaren Kontseilu Nagusiak beharrezko diren araudiak emango ditu, data zehazteko programa sistemaren antolaketa eta jardunbidea, eta lehen auzialdiko epaitegien jarraikako laguntza txanda arautzeko,
|
bai
eta data zehazteak zuzenean gauza daitezen ordutegi tarteetan zatikatzeko ere.
|
|
|
3 Munta zehatza duten borondatezko jurisdikzio egintzak, munta hori 400 000 pezetatik gorakoa bada,
|
bai
eta xedetzat presako neurriak hartzea dutenak edo epe luzaezinean eskatu behar direnak ere.
|
|
|
Halakoetan,
|
bai
eta haien esku hartzea aginduzkoa ez den guztietan ere, prokuradorez edo letraduz baliatu denak kostuak ordaindu behar baditu, kostu horien barne ez dira sartuko haren eskubideak, ezta horren zerbitzu sariak ere, salbu eta ordezkatua eta defenditua den alderdiaren bizilekua dagoenean epaiketaren izapidetza zein tokitan egin eta hori ez den beste toki batean.
|
|
|
Kontu arrazoien ondoriozko izapideak egiteko,
|
bai
eta administrazioa ikuskatu edo kontu arrazoiok zuzentzeari nahiz onesteari buruzko neurriak sustatzeko ere, haiek idazkaritzan erakutsiko dira, edozein unetan, horiek eskatu dituen alderdiari.
|
|
|
Eskabidearekin batera, likidazio proposamena ekarri da. Likidazio proposamenera bildu behar dira ezkontide bakoitzari zordundutako kalte galerak eta itzulketak ordaintzea, etatuko dira arau zibil aplikagarrietan eza
|
bai
gerakina proportzio egokian banatzea ere. Erloak eratzeko, kontuan harrri lehenespenak.
|
|
|
Kapitulu honek aipatu betearazpen prozesuetan ere erabil daiteke titulu honen IV. kapituluko 3 eta 4 ataletan arautu hitzarmen bidezko diru bihurtzea,
|
bai
eta espezializatutako pertsona nahiz erakundearen bidezko diru bihurtzea ere.
|
|
|
Kode Zibilaren I. liburuko VIII. tituluak eragiten duen jardun osoak borondatezko jurisdikzio egintzen izaera du, eta horren berri duten epaileek ahalmen osoa izango dute, Fiskaltzaren esku hartzearekin, bidezkotzat jotako arakatze eta ikerketa neurriak ofizioz hartzeko,
|
bai
eta haien ustez absentearentzat onuragarri diren babes neurri guztiak hartzeko ere.
|
|
|
Epaileak, bere aurrean, eskainitako informazioa jasoko du, eta nabigazio liburutik gertaerari eta horren zioei buruzko atala jasotzea aginduko du,
|
bai
eta, ondoren, kapitainari jatorrizko jarduna ematea ere.
|
|
|
Betearazpen prozesuan alderdi dira betearazpena agintzea eskatu eta lortu duena edo dutenak,
|
bai
eta agindutako betearazpena jasan behar duen pertsona edo pertsonak ere.
|
|
|
3 Betearazi beharreko karga baino geroago inskribatutako eskubideen titularrek, kreditua, korrituak eta kostuak ordaintzen badituzte errematea egin aurretik eta erregistroaren araberako erantzukizun mugaren barruan, orduan auzi jartzailearen eskubideetan subrogatuko dira, ordaindutako zenbatekoei dagokienez. Ordainketa eta subrogazioa jasoko dira, hartzekodunak zein kargatan subrogatu eta horren inskripzio edo idatzoharraren bazterrean,
|
bai
eta hartzekodun horien kreditu edo eskubideen inskripzioan ere. Horretarako, erregistroan aurkeztuko da aipatu kopuruak eman direla jasotzen duen notario akta, edo, hala denean, kasuan kasuko manamendu judiziala.
|
|
|
Halaber, errekurtsoa jartzeko idazkian eska daiteke,
|
bai
beharrezko den froga bat gauzatzea, egindako arau haustea egiaztatzeko, bai ikustaldia egitea.
|
|
|
Halaber, errekurtsoa jartzeko idazkian eska daiteke, bai beharrezko den froga bat gauzatzea, egindako arau haustea egiaztatzeko,
|
bai
ikustaldia egitea.
|
|
|
1 Kautela neurriaren ordezko kauzioa emateko eskabidea azal daiteke, 734 artikuluan ezarritakoaren arabera, edo, kautela neurria dagoeneko hartuta badago, aurka jartzeko izapidean edo idazki ziodunaren bitartez. Idazki ziodun horrekin batera ekar daitezke kaudimenari eta neurria hartzearen ondorioei buruzko agiriak,
|
bai
eta prozesuko berandutzaren arriskua ahalik zehatzen baloratzeko egoki diren agiriak ere.
|
|
|
...mango da, erabaki behar bada probidentzien aurkako errekurtsoei buruz, demanda onartze edo ez onartzeari buruz, errekonbentzio eta akzioen metaketari buruz, prozesuko baldintzei buruz, froga onartu edo ez onartzeari buruz, transakzio eta hitzarmenen onarpen judizialari buruz, erregistroko idatzohar eta inskripzioei buruz, kautela neurriei buruz, jardunaren deuseztasun nahiz baliozkotasunari buruz,
|
bai
eta edozein intzidente arazori buruz ere, arazo horiek lege honetan izapidetza berezia izan zein izan ez.
|
|
|
3) Epaia emango da prozesua amaitzeko, lehen edo bigarren auzialdian, legean ezarri izapidetza arrunta burutu ondoren. Epai bitartez ebatziko dira, halaber, errekurtso bereziak,
|
bai
eta epai irmoak berrikusteko prozedurak ere.
|
|
|
3 Aurreko kasuetatik kanpo, demandatzaileak ezin du eskatu, eta auzitegiak ere epaia ematean ezin du ezarri, kondena likidazioaren erreserbarekin egitea, horren betearazpena dela eta. Aurrekoa gorabehera, onartuko zaie,
|
bai
demandatzaileari eskatzea, bai auzitegiari epaia ematean ezartzea, diru kopurua, fruituak, errentak, onurak edo ekoizkinak ordaintzeko kondena ematea, uzia hori bada soil soilean eta geroko auzi baterako uzten badira kopuru zehatzen likidazio arazoak.
|
|
|
3 Aurreko kasuetatik kanpo, demandatzaileak ezin du eskatu, eta auzitegiak ere epaia ematean ezin du ezarri, kondena likidazioaren erreserbarekin egitea, horren betearazpena dela eta. Aurrekoa gorabehera, onartuko zaie, bai demandatzaileari eskatzea,
|
bai
auzitegiari epaia ematean ezartzea, diru kopurua, fruituak, errentak, onurak edo ekoizkinak ordaintzeko kondena ematea, uzia hori bada soil soilean eta geroko auzi baterako uzten badira kopuru zehatzen likidazio arazoak.
|
|
|
2 Gauza epaituak demanda eta errekonbentzioko uziak barneratuko ditu,
|
bai
eta lege honen 408 artikuluaren 1 eta 2 paragrafoetan aipatu gaiak ere.
|
|
|
...ko dio demandatuari edo demandatuei, lege honen 260 eta 261 artikuluek jakinarazpen guztiei buruz ezarritakoaren arabera; hala ere, probidentziaren kopia eman beharrean, ko den horretan kopiaren jaso agiria si demandatzaileek aurkeztutako idazkietatik bat emango dio, eta, bertan, idazkariak ohar bat jarriko du, zitazioa egitea agindu duen lehen auzialdiko epailea edo bake epailea adierazten duena,
|
bai
eta agerraldiaren eguna, ordua eta lekua adierazten dituena ere. Jatorrizko idazkian, geroago artxibatunatuko du, edo haren eskabidez lekuko batek, baldin eta sinatzen ez badaki edo sinatu ezin badu.
|
|
|
...ko abintestato jaraunsleek adierazpena eskuratu ahal izango dute bide judizialaren bitartez, baldin eta behar bezala egiaztatzen badira oinordetza eragin duen pertsonaren heriotza eta horri begira haiek duten ahaidetasuna; Azken Nahietako Egintzen Erregistro Nagusiak emandako ziurtagiriarekin, eta lekuko bidezko informazioarekin, egiaztatu da aipatu pertsona azken nahiaren xedapenik gabe hil dela,
|
bai
eta horiek bakarrik, edo, izendatzen diren pertsonekin batera, jaraunsle bakarrak direla ere.
|
|
|
Uzi hori ondorioztatzeko ez dute prokuradorerik behar izango,
|
bai
, ordea, letradua, betiere jarauntsiko ondasunen balioa 400 000 pezetatik gorakoa denean.
|
|
|
Herri erakundearen aurretiazko proposamena beharrezkoa ez bada, Kode Zibilaren 176 artikuluan xedatuleari egindako proposamenean adierazitakoaren arabera, adoptatzaileak epaiko dira aurreko paragrafoetako aipamenak, horiek aplikatzeko modukoak diren neurrian,
|
bai
eta alegazioa eta aipatu artikuluko inguruabarretatik edozein adopziogaiari gertatu zaiola egiaztatzen duten frogak ere.
|
|
|
Adoptatzailearen ezkontideak eta adopziogaiaren gurasoek adopzioaren inguruan eman beharreko baiezkoa formalizatu da,
|
bai
erakunde egokian egindako proposamenaren aurretik, bai agiri publikoan, bai epailearen aurrean agerturik.
|
|
|
Adoptatzailearen ezkontideak eta adopziogaiaren gurasoek adopzioaren inguruan eman beharreko baiezkoa formalizatu da, bai erakunde egokian egindako proposamenaren aurretik,
|
bai
agiri publikoan, bai epailearen aurrean agerturik.
|
|
|
Adoptatzailearen ezkontideak eta adopziogaiaren gurasoek adopzioaren inguruan eman beharreko baiezkoa formalizatu da, bai erakunde egokian egindako proposamenaren aurretik, bai agiri publikoan,
|
bai
epailearen aurrean agerturik.
|
|
|
Epaileari dagokio auzietarako kuradorea izendatzea, hamalau eta hamabi urtekoak baino gazteagoak direnentzat, sexuen arabera, eta ezgaituentzat ere
|
bai
.
|
|
|
Kargua emateko aktan, adingabea edo ezgaitua ordezkatzeko ahalmena legeen arabera emango zaio tutore edo kuradoreari,
|
bai
eta haien burua eta ondasunak zaintzekoa ere; eta aktari buruzko lekukotza egokia epaitegiaren erregistroan jasotzea xedatuko da.
|
|
|
Agindei hartzailea agertzen bada eta borondatez onartzen badu adingabea itzultzea, akta egingo da; epaileak auto bidez erabakiko du prozeduraren amaiera, eta adingabea zaintza eskubidearen titular den pertsona, erakunde edo orgatuen inguruan bidezkoa dena ere.nismoari ematea,
|
bai
eta kostu eta gas
|
|
|
Epaileak adingabearen itzulketa ebazten badu, autoan ezarriko du adingabe hori lekualdatu eta atxiki duenak ordaindu dituela prozeduraren kostuak,
|
bai
eta eskatzaileak egindako gastuak ere, bidaiak dakartzanak barne, eta orobat, adingabe hori ostu aurretik, beraren ohiko bizilekua zein estatutan izan eta estatu horretara itzultzeak dakartzanak; horiek betearaziko dira, 928 artikuluan eta horrekin bat datozen horietan ezarritako izapideen bidez.
|
|
|
Epaileak egitateen ziurtasuna lortzea,
|
bai
interesdunak aurkeztutako informazioaren bidez, bai berak eskuratu ahal izan dituen datuen bidez ere.
|
|
|
Epaileak egitateen ziurtasuna lortzea, bai interesdunak aurkeztutako informazioaren bidez,
|
bai
berak eskuratu ahal izan dituen datuen bidez ere.
|
|
|
Epaileak bere erantzukizunpean zainduko du adierazpenetan lekukoen adina aipatzea,
|
bai
eta testamentua egitean horrek zein tokitako auzotasuna duen ere.
|