|
2010
|
|
|
Arnasteko ezinbestekoa dugun oxigenoa sortzen dute. Gainera animalia
|
asko
algetan jan, ugaldu eta ezkutatzen dira. Algak desagertzen badira gure kostaldeko makina bat animalia migratu edo hil egingo dira.
|
|
|
Merkantzien joan etorriek, eta itsasoak jasaten dituen tenperatura zein azidotasun aldaketek ondorioak dituzte. Espezie
|
asko
beste latitude batzuetara joaten dira baldintza egonkorragoen bila. Horien artean da baleztarraina. Azken urteetan gure uretako ohiko bizilagun bihurtu den animalia da.
|
|
|
Zenbait harrapariren desagertzeak ekosistemaren oreka kolokan jartzen du. Harrapari horien elikagai izaten ziren espezie
|
asko
, mugarik gabe ugaltzen dira. Horrek, arazoak sortzen ditu ekosisteman.
|
|
|
Sareak, pisua, nasak, aparailu luze handi eta konplexuak mugitu behar dituzte, batetik bestera. Gainera itsasoan egiten den lana da, eta
|
askotan
urez beteta egoten dira itsasontzien bizkarrak.
|
|
|
Lehenik, pentsaera aldatzea.
|
Askok
ez dituzte inspekzioak gogoko. Baina inspekzioak beharrezkoak dira.
|
|
|
Nire azalpenek ez zuten ezertarako balio. Izan ere, halako azalpenak, presaz asmatuak,
|
askotan
hipotesi hutsak izaten dira. Ezin nuen ezer egin emakume horien alde, ez nuen inolako gaitasunik. Emakume horiek euren doluaren eta minaren zama nire gainean husten ari ziren, eta egoera ez zen batere samurra.
|
|
|
Arrantzaleen mundua, merkataritza nabigazioa, arrantzaren industria, kultura, kirola, kondairak, sukaldaritzaâ? ¦ izango dira jorratuko ditugun gaiak, itsas gizon eta emakumeak ardatz modura harturik. Blog honetan, saioan agertutakoaz gain,
|
askoz
gehiago ikusteko aukera izango duzue.
|
|
|
Kazetaria:
|
Askotan
izan zara hemen Bilbon. Ezagutzen duzu hiria?
|
|
|
Kapitaina: Zoritzarrez itsasontziak urte
|
asko
darama bidaia hau egiten, eta ekonomikoki ez dago ondo. Orain bidaiari gutxiago dauzkagu eta ferry a zahar gelditu da; 25 urte ditu.
|
|
|
|
Askotan
entzun izan dugu â?, txerritik dena aprobetxatu daitekelaâ, dioen esaera, eta atunaz antzeko zerbait esan genezake.
|
|
|
Bigarren urtez jarraian Aketza Sanchez surflariarekin batera, helduek eta gazteek Plentziako itsasadarra nola garbitu zuten ikusiko dugu. Ondo pasa zuten, baina zoritxarrez zikinkeria
|
asko
topatu zuten.
|
|
|
Asko gustatzen zaigu, eta itsas giro polita eta alaia dago. Jende
|
asko
gaude hemen eta abesbatzarena oso momentu ederra izan da.
|
|
|
IBON: Uruguay, Argentina eta inguru hartako sorosle
|
asko
zaudete hemen, ezta?
|
|
|
Hemen guztiek ezagutzen gaituzte. Urte
|
asko
daramagu hemen bizitzen eta ez dugu arazorik izan inorekin. Eta izango bagenitu, hor konpon!!
|
|
|
S: Hori nahi dut, baina arazo
|
asko
daude orain, langabezian geratu den jende asko ari baita portura hurbiltzen itsasoan lan egiteko asmoz. Orain, bapore guztiak jendez gainezka daude.
|
|
|
S: Hori nahi dut, baina arazo asko daude orain, langabezian geratu den jende
|
asko
ari baita portura hurbiltzen itsasoan lan egiteko asmoz. Orain, bapore guztiak jendez gainezka daude.
|
|
|
Ontzi handiak ibiltzen dira, gau eta egun, jai eta aste, eta itsasoa garbitu dute. Ontzi
|
asko
eta arrain gutxi dago. Ni ibili izan naiz bi egunean 800 tona atun handi harrapatzen zituzten ontzietan.
|
|
|
Bai. Erdaraz baino
|
askoz
gehiago.
|
|
|
Malikoak gara, baina hemen ezagutu ginen eta anaitu egin ginen. Harrezkero elkarri bisita
|
asko
egiten dizkiogu, elkar laguntzeko, gertaturikoak kontatzekoâ? ¦
|
|
|
Ia 400 metroko luzerarekin, Mundakako ezker olatua munduko onenetakotzat jotzen dute surflari
|
askok
.
|
|
|
Zamakona ontzioletan gaude, Bilboko itsasadarrean tradizio handikoak. Ehun urte inguru dituzte eta euren bizitza osoan era
|
askotako
ontziak eraiki dituzte. Nire atzean dagoena uretaratzeko dago, eta horren ondoren armatze kaian bukatuko dute.
|
|
|
CARLOS: Bandera gorria jarrita daukagu,
|
askok
esaten duen moduan, lan ez egiteko. Horretarako jartzen dugula diote.
|
|
|
Mila eta hirurogeita hamabostean kokatu ziren ibai bazterretan lehen biztanleak, arraunlariak gehienak, Santurtziko elizaren alboan kokatu ere. Handik aurrera, batez ere Erdi Aroan, merkataritza
|
asko
hedatu zen. Mila eta hirurehungarren urtean Bilbo hiria sortu zen, eta Mila hirurehun eta hogeita bian, Portugalete.
|
|
|
Arraunketa oso kirol gogorra da. Arraunlariek ordu
|
asko
eman behar dute entrenatzen eta orokorrean ez dute diru asko irabazten. Horregatik arraunlari gehienek, arraunketaz gainera, beste lanen bat edukitzen dute. Egun oso bat egon gara Iker, Kaikuren arraunlariarekin. Egunero lanetik atera eta entrenatzera doa.
|
|
|
Arraunketa oso kirol gogorra da. Arraunlariek ordu asko eman behar dute entrenatzen eta orokorrean ez dute diru
|
asko
irabazten. Horregatik arraunlari gehienek, arraunketaz gainera, beste lanen bat edukitzen dute. Egun oso bat egon gara Iker, Kaikuren arraunlariarekin. Egunero lanetik atera eta entrenatzera doa.
|
|
|
Zumaiak berezko ezaugarri
|
asko
ditu. Bat aipatzearren, azkenaldian mundu mailan hain entzute handia izan duen flysch eremua.
|
|
|
Gorliz-era. Betidanik izan da hau herri turistikoa eta gaur egun
|
askoz
ere gehiago. Ziur aski paella lehiaketagatik ezagutuko duzue gehienok Gorliz, baina beste hainbat ezaugarri ere baditu.
|
|
|
VIRGINIA Bai jente
|
askok
ez daki baina nire amak maratoiak korritzen zituen. Helburu zehatz barik korrika hasi, eta 1982 edo 83an Bilboko maratoia irabazi zuen
|
|
|
Historiador hombre: â? ¦ bi jainko izaera zeuden, bata eguzkia zen, eztabaida ezinezkoa bizitza sortzen zuelako eta hori zen jainko sortzailea â? ¦ baina jainkoak bizitza sortu zuen eta itsasoan egin zuen gainera â? ¦ orduan lehenengo gizakia, gure arbasoentzat inondik inora emakumea izan zen, eta itsas emakumea â? ¦ jainkosa horri izen
|
asko
jarri zaizkio eta horietako bat hain ezaguna den â?. Mari â?
|
|
|
|
Askotan
esan ohi da arrantzaleen bizimodua latza dela eta horren lekuko ugari ditugu. Getariara jo dugu eta itsasoan bizitzaren erdia eman duen horietako batekin egon gara.
|
|
|
Hombre mayor: Bi mila eta zortziko ekainetik hasita bi mila eta bederatzirarteko epea latza izan zen, kredituak asko murriztu ziren â? ¦ orain guztiz kontrako egoeran gaude, orain nazioarteko pleitatze merkatua
|
askoz
ere hobeto dago, igotzen ari da â? ¦
|
|
|
Hombre mayor: Espainian desegiteko barku
|
asko
zeudenean â? ¦ urte jakin batean 30 bat barku saldu genituen desegiteko â? ¦
|
|
|
Mujer: Orain dela urte
|
asko
Sellan behera jeitsi nintzen, baina...
|
|
|
Itxaro:
|
Askotan
etortzen zaren horietakoa zara?
|
|
|
Donostiar
|
askok
ikasi dute igeri egiten TINTINen igerilekuan. Txikitatik hasten dira, gero bertatik bertara duten itsasoan praktikatzeko.
|
|
|
Behin baino gehiagotan esan dugu KRESALAN euskadunak itsas gizonak garela. Berrogeitahamarreko eta Hirurogeiko hamarkadetan arrantzale
|
asko
joan zen hemendik Ternuara bakailoa harrapatzera.
|
|
|
â? ¦ gure itsas hondoen edertasunaz ari garela, urpekari eskolek jende
|
askori
erakusten diote gure itsas hondoen edertasuna, errez joan daitekeela eta beste toki batzuen inbidiarik ez dutela â? ¦ Kartografia honekin urperatze konkretu bat egiteko balio dute eta guretzat ere informazio gehiago edukitzeko modua da. Urpekariek zer ikusi duten esaten digute, nola â? ¦ eta informazio guzti horrek sistema berriak ezagutzeko balio digu.
|
|
|
Hori guztia eta
|
askoz
gehiago KRESALA n.
|
|
|
Ongi etorri beste aste batez KRESALA ra, ETB k itsasoari eskainitako tartera. Gaur Bizkaiko kostaldera etorri gara, hain zuzen ere EA-ra, eta hemendik txoko eta paraje eder
|
askoak
erakutsi dizkizuegu. Gainera, ISPASTER-era ere joango gara.
|
|
|
Maixa: Saregile
|
asko
al zarete Santoñan?
|
|
|
Neskatila Bermeo 1: Neskatila izatearen arazoa ordutegirik ez izatea da, jende
|
askok
ez du gure lana baloratzen eta nahiko libre gaudela esaten dute!... Baina hori erlatiboa da!..
|
|
|
erabaki handiak astiro hartzen direla â? eta Gobernuaren erabakiek denbora
|
asko
behar dute.
|
|
|
Chico 2: Azkenean, gauza
|
askok
batzen gaituzte. Hasieratik, disfrutatzeko egin genituen gauzak, ez onenak izatearren.
|
|
|
Bukatzean denak hasi ziren esaten â?, nire anaiak badu taula zahar bat gordeta, aterako dut.â? Eta azkenean hori da garrantzitsuena, surfarekin lotura handia izatea, eta musikarekin gertatzen den bezala, kirol honen bidez ere gauza
|
asko
partekatzea.
|
|
|
Chico3: Bi hilabete ta erdi denbora
|
asko
da, 20 metroko belauntzi bat da, haundia ematen du baina zortzi gara eta txikia da. Azkenean ez duzu hemendik irteten eta ez dakit, arnasa
|
|
|
KRESALA n
|
askotariko
arrainak ikusi ditugu. Zetazeoak ikusi gabe geunduen, ordea, eta asmo horrekin Bermeora joan gara, Matxitxako inguruan balea zelatan aritzeko.
|
|
|
Baina normalean Bartzelonako jendea begirada bat ematera etortzen da. Urte
|
asko
daramat hemen eta ikustera etortzen dira, oso azoka esanguratsua da-eta. Honelako ontziak ez dira egunero ikusten.
|
|
|
Jesús: Zorionez, jende
|
askok
. Gaur egun krisia dela eta merkatua murriztu egin da.
|
|
|
ANDY IRONS surflari hawaiarrak hil honetan eman du azken arnasa. 32 urte besterik ez zuela betiko joan zaigu munduko txapeldun hiru aldiz izandakoa,
|
askorentzat
munduko surflaririk onena.
|
|
|
Craig: Andy Irons, igual jende
|
askok
ez daki baina munduko txapelduna izan zen 2002, 2003 eta 2004 n, hiru urte jarraian. Olatuetan trebetasun paregabea erakusten zuen beharbada Kelly Slateren mailan.
|
|
|
Mundaka asko gustatzen zitzaion, ingurunea.
|
Askorentzat
, baina Andyrentzat bereziki, Mundaka tokirik gogokoenetarikoa zen. Jende askok esaten du asko aldatu dela. Baina noski, hona irabazten etorri zenean 20 urte zituen eta orain 32 Hamar urte.
|
|
|
Askorentzat, baina Andyrentzat bereziki, Mundaka tokirik gogokoenetarikoa zen. Jende
|
askok
esaten du asko aldatu dela. Baina noski, hona irabazten etorri zenean 20 urte zituen eta orain 32 Hamar urte. Aldatzea normala da, ezkondu egin da, zentzatu egin da â? ¦ nik benetako gizon bat ikusi nuen, beharbada txapelketa gehiago irabazteko moduan.
|
|
|
Hori guztia eta
|
askoz
gehiago KRESALA n.
|
|
|
Gure portuetan gau
|
askotan
egoten den joan etorria eta mugimendua ikuskizun hutsa da.
|
|
|
Oso gogorra, oso gogorra. Jende
|
askok
pentsatzen du arrantzale izatea. Eta ikasi egiten dute baina, itsasoan egon behar da.
|
|
|
Hori da.
|
Askotan
bertara etortzen zara eta esaten duzu, zer egiten dut nik hemen. Gaur arraina dago baina hiru edo lau kaxarekin bakarrik itzultzen zarenean, zer?
|
|
|
Resu:
|
Askotan
itzuli behar dugu hiru edo lau kaxarekin.
|
|
|
Bai, baina ikusten duzu. Etorkin
|
asko
dago hemen gainera.
|
|
|
Pedro Luis: Itsasontzi
|
askotan
ia denak etorkinak dira. Eta hau oso familiartekoa delako.
|
|
|
|
Askotan
entzun izan dugu italiarrek izan duten eragina eta garrantzia arrain kontserbaren industriaren garapenean; zehatzagoak izateko, antxoaren kontserban.
|
|
|
Hori guztia eta
|
askoz
gehiago KRESALA n.
|
|
|
Jo dezagun orain Donostiara. Izan ere, portuan bada zuetako
|
askok
segur aski ezagutzen ez duzuen museo bat: ITSAS MUSEOA.
|
|
|
Hori guztia eta
|
askoz
gehiago KRESALA n.
|
|
|
Gauzarik latzena ur falta zen. Ni ohituta nengoen egunero aurpegia garbitzen iturriko urarekin eta orduan ur bat ematen ziguten makinetan geundenoi astean behin eta asteburuan bakarrik ematen ziguten koipe
|
askorekin
ibiltzen ginelako â? ¦ gainerakoan giltzaz itsita genuen uraren bonbiloa â? ¦ tanke batzuetan zegoen ura eta bonbiloarekin xurgatuz ateratzen genuen ura â? ¦ Astean behin ematen zizuten eta nire lagun Jose Enriquek esan duen bezala, itsasgizonentzat ur gazia baino ez zegoen.
|
|
|
Nekea hain zen handia,
|
askok
oheratzeko ere ez zituzten uretako botak kentzen!... jantziak mahonezkoak ziren, gogorrak, baldarrak â? ¦ itsasoak gogor jotzen zuenean kresalarekin ematen zuen paper latza zenuela soinean!
|
|
|
Jose Antonio: Eskuetako gaixotasun
|
asko
zegoen! Uretako arropa linazi olioarekin eginak zeuden eta ona egiten zuenean leungarriak eman behar zenituen eta gero usteldu egiten ziren!...eskumuturretarako kobrea erabiltzen genuen, zornea izan ezkero erretzeko!.. baina bestela!
|
|
|
Jose Antonio: Jende hori ezin da baselinarekin ere aldatu!... Elkarbizitza txarra izan da barku
|
askotan
patroiekin harremana oso zaila zelako!
|
|
|
Beatle San Pedro â? hemen izan zeneko oroimen ona dugu, pantxo
|
asko
harrapatzen genuelako eta hemen bizitza osoa eman dugu!... eta gaur esaten dute zenbat kaja hartu dituzu?... ba 15, 20 â? ¦ garai hartan ehunka hartzen genituen, ez da astakeria!
|
|
|
Jose Mari: jende
|
asko
etortzen zen!
|
|
|
Maixa: baina hona jende
|
asko
etortzen da ardoak eta patarra erostera!
|
|
|
Hemen oinarrizko ekipamendua daukagu. Gauza
|
asko
dira. Nondik hasiko gara?
|
|
|
Iker: Bai, gauza
|
asko
ditugu hemen. Adibidez, hainbat taula mota.
|
|
|
Kirol hau egiteko munduko leku onena Brasil da; han hasi zen, eta han
|
asko
ikusten da.
|
|
|
Hori guztia eta
|
askoz
gehiago KRESALA n.
|
|
|
HOMBRE 2: Siziliar
|
asko
etortzen zen lanera, eta gero alde egiten zuten. Bostehunen bana lata egiten zituzten, baina beti zuloetan, fabrika kaxkarretan.
|
|
|
Bostehunen bana lata egiten zituzten, baina beti zuloetan, fabrika kaxkarretan. Lan esku
|
asko
behar zen antxoa sasoian, eta herria ijitoz betetzen zen. Ijito asko etortzen ziren antxoatan lan egitera, eta antxoa sasoiaren ondoren alde egiten zuen.
|
|
|
Lan esku asko behar zen antxoa sasoian, eta herria ijitoz betetzen zen. Ijito
|
asko
etortzen ziren antxoatan lan egitera, eta antxoa sasoiaren ondoren alde egiten zuen.
|
|
|
|
Askotan
entzun izan dugu italiarrek izan duten eragina eta garrantzia arrain kontserbaren industriaren garapenean; zehatzagoak izateko, antxoaren kontserban.
|
|
|
Hegoalde osoa, Pazifikoa, Indiako ozeanoa... Haize
|
asko
dago, olatu handiak, izugarrizko hotza eta han kontu handiz ibili behar dugu, batez ere lehenengo tartean, Indiako ozeanoan. Hortik aurrera, Hornos lurmuturra gurutzatu, eta gorantz.
|
|
|
Hortik aurrera, Hornos lurmuturra gurutzatu, eta gorantz. Gogorra da hori ere, gauza
|
asko
apurtu daitezke. Baina etxerako bidean zaude.
|
|
|
Dena ondo ibil dadin, era onean izateko, eta arazorik ez sortzeko maniobrekin eta abar. Lan
|
asko
dago aurretik barkua prestatzeko, itsasoratze orduan arazorik ez izateko. Ontzia prestatu bitartean arazoak bilatzen dira, ondo ez dauden sokak, marruskadura guneak... maniobra hobetzeko.
|
|
|
Anna: Ontzi
|
askok
egingo dute ondo. Paprec eta Foncia oso itsasontzi berriak dira, skipper onak dituzte, beldurgarria benetan.
|
|
|
Orain, eurek egin behar dituzte zeregin guztiak: eguraldia, taktika, mantentze lanak, jatekoa prestatu... lan
|
asko
dago. Beste ontzietan arazo pertsonalak sor litezke.
|
|
|
Beste ontzietan arazo pertsonalak sor litezke. Hemen ez dut uste, elkarrekin urte
|
asko
daramate ta. Halere, inoiz ez dute horrelako erronkarik izan, horrelako barku batean biak bakarrik nabigatu.
|
|
|
GARRA RUFA arraina aipatzen badizuet, zuetako
|
askok
segur aski ez du jakingo zertaz ari garenâ? ¦Baina gure hanketako azalaren zati lehorrak edo hildakoak xurgatzen dituen arrain bat badela esanez gero, akaso ezagutu duzue. â?. DOKTORE ARRAINAâ?
|
|
|
Kutsagaiak zituen. Gaur egun itsasadarra
|
askoz
oxigenatuago dago, eta hori oso inportantea da itsasadarrean bizi diren organismoentzat. Kutsagaiak asko murriztu dira, ura askoz ere gardenago dago.
|
|
|
Gaur egun itsasadarra askoz oxigenatuago dago, eta hori oso inportantea da itsasadarrean bizi diren organismoentzat. Kutsagaiak asko murriztu dira, ura
|
askoz
ere gardenago dago. Azken hogei urteetan itsasadarraren egoera asko hobetu da.
|
|
|
Kutsagaiak asko murriztu dira, ura askoz ere gardenago dago. Azken hogei urteetan itsasadarraren egoera
|
asko
hobetu da.
|
|
|
Estuarioetan, Bilboko itsasadarrean adibidez, asko aldatzen da kolorea egoeraren arabera. Adibidez uholde bat oso gauza naturala da eta material
|
asko
eramaten du, lur partikula asko eramaten du, eta orduan itsasadarraren gardentasuna murriztu egiten da. Baina ez da kaltegarria; fenomeno naturala da.
|
|
|
Estuarioetan, Bilboko itsasadarrean adibidez, asko aldatzen da kolorea egoeraren arabera. Adibidez uholde bat oso gauza naturala da eta material asko eramaten du, lur partikula
|
asko
eramaten du, eta orduan itsasadarraren gardentasuna murriztu egiten da. Baina ez da kaltegarria; fenomeno naturala da.
|
|
|
Orain bai, itsasertzetik ibiltzen gara, ur kirolak egin ditzakegu, arrantzatu, hegaztiez gozatu... Horrek aukera
|
asko
ematen dizkie herritarrei guneaz gozatzeko.
|
|
|
Utzi egin behar zaitut. Osasun
|
asko
eta gozatzen jarraitu. Eskerrik asko
|
|
|
Hori guztia eta
|
askoz
gehiago, KRESALA n.
|
|
2011
|
|
|
Leku hain dotorea izanda, ez da harritzekoa toki
|
askotako
jendea etortzea hona. Dena den, batez ere gipuzkoarrak etortzen dira, Bidasoaren eskuinaldeko hiri honetara.
|
|
|
Ekosistema honetan ez dago horrelako arrainik, kutsaduragatik. Baina hala ere espezie
|
asko
daude. Gehienek kutsadura moderatua jasaten dute, portuan dagoen moduko kutsadura.
|
|
|
Ez dakit noiz arte jarraituko duen garatzen eta leheneratzen, baina iritsiko zaio helduaroa. Orain arrain mota
|
asko
ikus ditzakegu, txiki txikiak batzuk, kabuxak, muxarrak... baina baita krabarrokak, itsas baleztak, lupiak, urraburuak eta itsas aingirak ere. Eta bestelako izakiak ere bai:
|
|
|
Eta horrelako azpiegituren kontra dagoen jende
|
askok
, ikusten dituenean eskuak burura eramaten dituzte eta konturatzen dira azkenean ez zela hainbesterako eta zenbat onura ekartzen duen, ekonomiaren, lanaren, eta jasangarritasunaren alde.
|
|
|
Orain arrantzarekin zer ikusi zuzena duten jantziek eduki duten bilakaeraz arituko gara. Hamazazpigarren mendera joaz, arrantzaleen aurreneko jantziak kolore
|
askotakoak
zirela esan behar dugu. Aurrerago, mahoizko jantziak erabiltzen hasi ziren itsasaldean eta gaur egun orokorrean arrantzaleen arropa hartzen dute oinarri euskal diseinatzaileek, moda sortzerakoan.
|
|
|
Nik pertsona inportanteak izan ditut familian!... nire osaba Pedro Zaragueta Donostiako alkate izan zena, berak erosi zuen Urgull mendia, milioi bat pezetagatik!... eta nire aitona Aquarium eko presidentea izan zen, Vicente Laffite!.. nik pertsona
|
asko
ezagutzeko aukera izan dut!
|
|
|
Gazte
|
asko
joaten da atzerrira ikasketa unibertsitarioak sakontzera eta aldiz beste hainbestek egiten dute gauza bera, baina alderantziz. Euskadira etortzen dira.
|