|
2010
|
|
|
1933an ELA sindikatu kristau abertzalea sortu zenean, sindikatu horretan sartzeko langileei gogoa berotzen saiatzen zen bere artikuluetan. Sozialistak indarra hartzen ari ziren aldi hartan, langileak abertzaletu beharra zegoela
|
adieraziko
zuen.Ana Urkizak hiru gai berri lantzen hasi zela diosku: lehenengoa langileen gaia, bigarrena euskaraz idaztean egin zuen bizkaieraren hautua eta hirugarrena, irakurlea, hau da,, hartzailea?
|
|
|
Lehenago ere
|
adierazi
digu autoreak Augustinen pentsaera komunikabideetan erabili beharreko euskarari buruz. Orduan euskara jasoaren alde agertu zen Augustin, baina norentzat idazten zen, irakurleak zer mailatakoak ziren kontuan izanik.
|
|
|
Umetatik ezagutzen zuten elkar, Saturrarango Seminariotik. Augustinek Deia egunkarian idatzitako hitz hauek jartzen dizkigu autoreak, bien arteko harreman estua
|
adierazten
dutenak:
|
|
|
Sarreran
|
adierazi
dugunez, liburua mugatua da. Mugatua, denborari dagokionez, 1931tik 1937ra artekoa hartzen baitu; eta mugatua, kronika eta artikuluei dagokienez, ez antzerki lanei dagokienez, hauek garai horretan idatzi zituen hiruak baitatoz.
|
|
|
Euzkadin Lauaxetarekin harremanetan jarri zela
|
adierazi
dugu. Harreman hauek sendotuz joango dira gerora eta Lauaxetak, herriko kronikak ez eze, herri jakintza, ohiturak, estropada bertsoak etab. biltzea ere eskatu zion.
|
|
|
Fiskalak puntu honetaz egin zion galderak(. Zuk lehen hau eta hau esan duzu Auzmendi jaunaz. Hori horrela izan dela
|
adierazteko
zer froga duzu??) eta komandantearen ondoko erantzunak(....... ), ISILTASUNAk alegia, garbi laga zuten guardia zibil haren lekukotasunaren baliorik eza, gezur borobila bota baitzuen inolako kezka eta urduritasunik batere gabe.
|
|
|
Espero gabeko bisitaldia noiz eta zergatik suertatu zen ezin dut argitu. Igandean, goizeko orduetan (06:00etan edo?) izan zelakoan nengoen, baina forentseak esan edo
|
adierazi
zidanez larunbatean izan zen. Larunbat iluntzean edo gauean?
|
|
|
Baietz ihardetsi zidan, hura ere grabaturik geratuko zela. Eta horrela
|
adierazi
nion, gutxi gora bera:. Nire abokatua aurrean ez dudala ez dut deklaraziorik egin nahi, zurekin ez baitut inolako konfiantzarik: atxilotzeko agindua eman eta 5 egunez inkomunikatua izan nauzu tratu inhumano eta bexatorioa emanez, oinarriko giza eskubideak urratuz.
|
|
|
–Ahaire/ ahaide? hitzak doinua
|
adierazi
nahi du. Bi berset/ bresetkhantatü egitura egina dugu, batez ere Etxahunen khantoreetan aukitzen duguna.
|
|
|
dela. Jainkoa gurpilgina dela esatea fortunaren gurpilak bira asko egiten dituela
|
adierazten
du8.
|
|
|
Salaberriren liburuan eten puntuek kantua luzeagoa dela
|
adierazi
nahi dute. Bestela esan, puntu suspentsiboak kantaren azkenean edo kantaren beste bi ahapaldiren artean, batez ere zentsura adierazteko dira, itxurak direnez11 Gure ustez, ordea,
|
|
|
Salaberriren liburuan eten puntuek kantua luzeagoa dela adierazi nahi dute. Bestela esan, puntu suspentsiboak kantaren azkenean edo kantaren beste bi ahapaldiren artean, batez ere zentsura
|
adierazteko
dira, itxurak direnez11 Gure ustez, ordea,
|
|
|
11. Batzuetan besterik gabe kanta ez dela bukatzen
|
adierazteko
da, gure ustean. Edo aldaera asko izan ahal dituela adierazteko.
|
|
|
11. Batzuetan besterik gabe kanta ez dela bukatzen adierazteko da, gure ustean. Edo aldaera asko izan ahal dituela
|
adierazteko
. Halaxe uste dugu. Iruten ari nuzu?
|
|
|
da, hots, Pirinioetakoa. Bigarren ahapaldian artzaina bere maiteari, antxüari, zuzentzen zaio amodio fidela, ezin fidelagoa
|
adierazteko
.
|
|
|
Gure ahapaldiko ezliro delakoak, ez lezake?
|
adierazten
du* ironaditzaren forma jokatua da. Era berean ezpadirohorrek, ez badezake?
|
|
|
Egia da ezen bertan teorizatu dela ondoen universaltasunaz, baina universaltasuna misterioa denez nola demontre lotu daiteke kultura bat (gaiztoena dena gainera), zabalduena bada ere, universaltasunari?, ezinezkoa da. Eta universaltasunaren argumentu falaziazko hori erabiltzen dute espainolistek euskal nazionalismoaren kontra, eta argumentu falsua da (euskal kulturan, adibidez, hizkuntzan badugu aurkitzen halako aztarna bat erakusten duena kultura zahar hori birbanatzailea zela, eta da persona
|
adierazteko
lagun esaten dela). Eta espainolistek (ni ez nago obsesionatua euren kontra) euren kultura universaltzat hartzen dutenean ez dakite zer universal bihurtze klase egiten duten, ikusi besterik ez dago nolakoa den hainbatetan kultura klasiko hori (kultura klasista eskandalosua ere dela esango nuke nik), eta beste aldetik nola izango da universala kultura bat besteak ignoratzen baditu?, ezagutza universal batek, definizioz, den dena, salbuespenik gabe, ezagutzen du, baita Euskal Herria ere, eta hola..
|
|
|
Holakoetan azalpena emon beharra izan neban, gure herria historiaz eta kultura sendoz bakezalea, errespetu handikoa dala(, lotsa? berbeak ondo
|
adierazoten
dauan lez). Inoz gure herriaren jatorriaz itaundu deuste, eta euskerazko berbaren batzuk esateko eskatu, eta zerbait abesteko be bai.
|
|
|
Lazkao Txiki hiltzean ere, paperera joko du Arriolak une horretako bere sentimenduak
|
adierazteko
. Bost bertsoko sortatxoa opetsi zion, El Diario Vasco n() argitaratu zena.
|
|
|
Aldizkari honetako irakurle bertsozaleak ondo dakienez, iaz, urte hasierarekin batera utzi gintuen Aita Antonio Zavala bertso biltzaile eta kultur ekintzaile nekaezinak. Urtarrilak bi zeuzkalarik, Xabierreko kanpaien hots metalikoak neguko hotza ere dardarazi zuen, bertakotuta zegoen tolosarraren heriotza
|
adieraztean
.
|
|
|
Etsigarria dela
|
adierazi
dugu, frustragarria ere bai, behar bada, amai bako zerrenda ematea irakasleari, adieraziz zer egin behar den hizlari ona izateko. Horrek segurtasunik eza dakarkio.
|
|
|
Etsigarria dela adierazi dugu, frustragarria ere bai, behar bada, amai bako zerrenda ematea irakasleari,
|
adieraziz
zer egin behar den hizlari ona izateko. Horrek segurtasunik eza dakarkio.
|
|
|
16?. Bertso onek algara ederrak egin azi zituan. Izan ere bukaeran buru eskuakin Ariztimuño apaiza erakutsiaz, maixutzat bera aukeratua zeukala
|
adierazten
zuan.? (Bertsolari Guduak, 40 or.).
|
|
|
Berez, zorrotza eta zirikatzailea zen arren, Uriartek bazekien bere sentimentuak bertsoen bitartez
|
adierazten
, samur eta sakon adierazi ere. 1928an anaia hil zitzaionean, samin eta atsekabez beterik, lau bertso eskaini zizkion, bere fede irmoa ere agirian jarriz:
|
|
|
Berez, zorrotza eta zirikatzailea zen arren, Uriartek bazekien bere sentimentuak bertsoen bitartez adierazten, samur eta sakon
|
adierazi
ere. 1928an anaia hil zitzaionean, samin eta atsekabez beterik, lau bertso eskaini zizkion, bere fede irmoa ere agirian jarriz:
|
|
|
Euskaraz bizitzea ahalbideratuko digun gizartea behar dugu?
|
adierazi
zuen Patxik.
|
|
|
Estimatua zuela agerian jarri zen, biek euskararen alde jardun baitute urteetan zehar beren lurraldean. Patxik
|
adierazi
zuen bezala, zaila gertatzen da hitz gutxitan adieraztea Henrikek burututako lan guztia. Aipagarria onomastikan eta toponimian aditua zela eta besteen laguntzaz Gasteizeko Euskal Filologiako fakultatea mar txan jarri izana.
|
|
|
Estimatua zuela agerian jarri zen, biek euskararen alde jardun baitute urteetan zehar beren lurraldean. Patxik adierazi zuen bezala, zaila gertatzen da hitz gutxitan
|
adieraztea
Henrikek burututako lan guztia. Aipagarria onomastikan eta toponimian aditua zela eta besteen laguntzaz Gasteizeko Euskal Filologiako fakultatea mar txan jarri izana.
|
|
|
Gerra ondoko iraupen urteei() buruz hau
|
adierazi
zuen Patxik:
|
|
|
Pena du Matxinek frantses gehiago ez jakina. Muga du hori, eta
|
adierazi
egiten du. Hala ere, Joussek estimu handitan izan zuen beti Senpereko semea, eta sarri aipatuko du Sorbonako bere eskoletan, batez ere, inspirazioaz eta bat batekotasunaz hitz egitean:
|
|
|
Joseba Zubimendik, Matxin hil eta handik hiruzpalau urtera, zera zioskun: . Gure Matxinen bertsoak aurkitu nahi nituen, eta ezin? 37 Antzeko kezka bat
|
adierazten
zuen Aitzolek 1936an: –No fue esa nuestra evocación póstuma, avalorada con noticias minuciosas de la vida bertsolari de Matxin.
|
|
|
Hala ere, ahaleginak ahalegin, kili kolo ageri zaigu euskara gizarteko harremanetan. Esaera laburrez
|
adierazita
, ez gara euskaraz bizi. Edo hobeto esanda, behar bada, ezin gara gaurkoz euskaraz bizi.
|
|
|
Horrek, besteak beste, argi
|
adierazten
digu, gutxitzen doala gure artean euskararen aldeko militantzia eta konpromisoa. Lehen euskara hutsean bizi ziren hainbat eta hainbat, inguruko erdal giroak bultzatuta edo, erdara parra parra ezpainetan ikusten ditugu.
|
|
|
txostena aurkeztean. Lehen eta behin gazteen eguneroko bizitza non gauzatzen den
|
adierazi
zigun lauki oso egokiak aurkeztuz. Argi utzi zigun gehien jota ere (euskara hutsean jardunez) urteko bizitza denboraren %15a ere ez duela egiten ikastetxean.
|
|
|
Nik zientzia metafisikoaren posibilitatea ikasten dut badagoela, baina Jesusek soilik ematen du klavea. Haren baitan sinesten ez dutenak konprenitzen ditut, eta ez dute beste biderik Kantek markatua baizik, hau da, materialismo ateoa, molde aunitzetan
|
adieraz
daitekeena. Eta konprenitzen ditut zeren Jesusik barik ez baita ikasten halako posibilitaterik kosmos honetan.
|
|
|
Idazten ez dena galdu egiten da denboraren amildegiak irentsita. Horregatik historia honen egileek idatzi egin dute, baginela, bagarela eta geroan ere izan nahi dugula
|
adierazteko
. Lehen ez bezala, oraingoan, euskal jantziaz agertzen dugu.
|
|
|
Hasieran
|
adierazi
dugunez, historia hau, orain dela bost urte gaztelaniaz argitaratu zen estudio zabalago baten laburpena da, Julen Urkizak egina. Orain aipatzen ari garen gai honek haren ikerlan zabal eta bikaina lau liburukitan gogoratzera garamatza berez berez.
|
|
|
Pontvieux ek Euskal Herriaren egoera konplexua erabiltzen du istorio epiko bat narratzeko. Pertsonaia bakoitzak gatazka ren ertz bat
|
adierazten
du, irakurleak gatazka konplexu horren osotasuna nolabait eduki dezan.
|
|
2011
|
|
|
Hau dena kontuan harturik,
|
adierazi
nahi nuke altxor hau Karmeleko web-gunean oso osorik txertatzeko asmoa dugula.
|
|
|
Ba eskatu didate pare bat minututan Karmelen web-gunea, eta bere konfigurazioa aurkezteko, orain azaldu den altxor honekin egongo den lotura
|
adieraziaz
.?
|
|
|
Atal honen asmoa zeral zela
|
adierazi
zuen, Karmelko idazle bizi guztien biografiak, bibliografiak (Karmelan eta Karmeletik kanpon argitaratutakoak) aurkeztea, egile bakoitzaren, erretratu, osoa moldatuz.
|
|
|
Helburu horrekin, Bizkaian erreferente diren zenbait entitatetara zuzentzen ari gara, proiektuan parte hartzeko euren prestutasuna
|
adieraz
diezaguten eta, era berean, zer modutan izan litekeen bideragarri parte hartze hori proposa diezaguten.
|
|
|
Esaera batean, Jaungoikoaren Berbearen gizon egiteaz konparatzen dau Eskritura Santuaren apartekotasuna. Eta bestean, barriz, Eskritura Santuaren sakratutasuna
|
adierazteko
, Eukaristiako Sakramentua gogoratzen deusku. Esaldi biotan, garbi ikusten da, Benedikto XVI.ak Bibliari deutson erabateko miresmena.
|
|
|
ikerketa, irakaskintza eta Espaina. Baina ez frankismoak gora eta behera erabiltzen zuen Espainia, beste
|
adierazi
eta eduki sakonagoa zuena baizik. Badaude hainbat eta hainbat idatzi eta ekintza hori erakusten dutenak.
|
|
|
Zehaztasun hauen guztien ondoren kantuaren doinua ere badator. Doinua aire edo ahaire hitzaren bidez
|
adierazten
da. Kantaren buru buruan, beraz, Airia:
|
|
|
A. Lino Markinako nagusi zen, guardia zibilek komentua miatu eta liburu, paper, multikopiagailu eta abar eraman zituztenean. A. Linok protesta bizia egin zuen miaketagatik, egiteko eragatik eta eraman zituzten aldizkari eta liburuengatik, hauek edozein liburu dendatan salgai zeudela
|
adieraziz
eta liburu subertsiboak ziren ala ez erabakitzea epaileari zegokiola esanez. Orduan goardia zibilak barre egin zuen destainaz, esanez:
|
|
|
Haren lanak bilduta daude KARMEL SORTAK argitaratu zituen hiru liburu ederretan. Liburuotako letrak, alabaina, ez dira nahikoak
|
adierazteko
hark euskalgintzan moldatu zuen partaidetza, erakunde eta elkarte askotan gauzatu zuena: Euskaltzaindia, Euskalerriaren Adiskideen Elkartea, Eusko Ikaskuntza, Euskarazaintza eta beste batzuk.
|
|
|
Beste hainbat salmotan, Jainkoaren esku hartze salbagarria gogoratuz bihotz barrenetik esker onez sortzen den aintza agertzen zaigu. Salbamen hori pertsona bakarrarena nahiz herriarena izan daitekeenez, aintza ere bakarka edo taldeka
|
adieraziko
da. Mota honetako salmoak eskerrak emateko salmoak direla esaten da.
|
|
|
Eskerrak eman nahi dizkiet ekainaren 1ean, arratsalde 7etan, Bilboko Euskaltzaindiko Egoitzako aretoan (Plaza Berria, 15) egin genuen aurkezpenera etorri zineten guztioi nahiz ezin etorria
|
adierazi
zenigutenoi. Benetan zirrara handia egin zigun ehun pertsona inguru bertaratu eta aretoa gainezka ikusteak.
|
|
|
Ikastolak eregiteko lehenengo ahaleginetan G. Arestiren poema ospetsu haretan. Nire Aitaren Etxea? izenekoan
|
adierazten
dan antzeko airea sumatzen zan: galtzeko arriskuan zan ondarea gorde nahia; geure espirituari itsatsia dogun kultura indarberritu eta berpiztu nahia; asabengandik jatorkun izaera sendo ezarri arte ez dogula sekula etsiko?
|
|
|
Datu kuantitatibo eta kualitatiboak bildu behar dira, eta baita museoak, liburuak, memoriari eskainitako guneak, adierazpen publikoak, hitzaldiak, monumentuak eta dokumentalak sortu ere. Izan ere, horiek denak lagungarri dira, bai memoria gordetzeko, zein biktimen edota kaltetuen senideei elkartasuna
|
adierazteko
eta belaunaldi berriei gertatu zena erakusteko.
|
|
|
Hegoaldeko abertzale suhar batzuek, pastoralaren bezperan, Frantziako ikurrinaren koloreak irudikatzen zutelakoan, oihal urdina ebatsi zuten eta haren tokian oihal berde bat ezarri. Hurrengo goizean, Junes Casenave jende aurrean azalpenak ematen aritu zen, koloreen funtzioa
|
adieraziz
, baina alferrik, oihal urdina ez baitzen agertu, eta pastoral hura oihal berdeaz jokatu behar izan zuten. Larraineko hau izan da, nik dakidala, oihal berdeaz jokatu den bigarren pastorala, baina oraingoan, larraintarrek horrela erabakita.
|
|
|
Baieztapen hori ez da arinkeriaz eginda. Kontuan hartu behar da elementu bakoitza zenbaki batez identifikatzen dela, eta zenbaki horrek elementuaren atomoak nukleoan dituen protoien kopurua
|
adierazten
duela. Kopuru horri, zenbaki atomiko?
|
|
2012
|
|
|
Grazia mistikoak kontatzean eta bere ariman jazotzen zanaren kontu emotean, askotan, berba edo adierazpen egoki barik ikusten dau bere burua, zer eta zelan esan ez dakiala. Horregaitik, hori guztia
|
adieraztea
protagonista berarentzat be gaitza izanik, are gaitzagoa izan behar itzultzailearentzat.
|
|
|
Baso itsuan bidea zabaltzen diharduanaren itxura hartzen deutsagu geure buruari. Eros eta agapé eta antzeko kontzeptuetan eta horreen azalpenetan diharduanean, nahiko zail egiten da hori guztiori originalaren indarra moteldu barik eta argitasun berberaz euskaraz
|
adieraztea
. Dana dala, zailtasunik handiena azken Entziklikan izan neban; luzeena be bera da.
|
|
|
Elkarrizketan, giza eskubideetan zein bizikidetzan oinarritutako etorkizunaren aldeko ahaleginetan pausoak emateko dugun konpromiso trinkoa
|
adierazi
nahi dugu eta bilakaera horretan norbanakook eta gizarte eragileok dagokigun protagonismoa izan behar dugulakoan gaude.
|
|
|
Aristotelesek cosmos goragoko hori aintzat hartuz forma inmutableak itsatsi egiten zituen bakoitza bere objektu materialari (hylemorfismoa), eta hor jada bazen posible zientzia egitea. Baina definizio unibertsalak ziren forma inmutable horiek, objektuen esentzia
|
adierazten
zutenak, eta nola cosmos material honetan ez diren, dena baita mutablea, nik hartzen ditut nola hipotesis bezala lan zientifikoa egiteko (eta beti hobegarriak direlako, beraz inperfektuak beti; ez bakarrik socratismoan, baita predikatuen logikan ere, hau da, predikatuen logikan ipiniz gero dira bariable horiek hipotesiak bezala operazioetan, suposatzen dugularik egiazko definicio unibertsalak dir... Baina formalizatzerakoan nola beti abstraitu egiten dugun materiatasuna, sekula ez gara iristen, definizio gero eta hobeak egiten ahal badira ere, hain zuzen horregatik sekula ez gara iristen cosmos materialaren definizio unibertsalera, egiazki hitz eginez ez dago modurik, beste molde batean esanda, cosmos material honetako ezer, materialismo estrikto batean, unibertsal bihurtzeko (hori misterioa da), eta erraza da arrazoia ematea, cosmos materiala mutablea da berez, aldatze bat da etengabea, eta ez dago modurik aktibitatea den cosmos material hau ezagutzeko unibertsalki.
|
|
|
Beste honeek, toki mugatukoak izatearen marka, bertakoentzat alde badabe be, gainerako guztientzat kontra dabe. Dana dala, mugatua bai, hemen guztia mugatua dan heinean, baina bestela, belaunaldi baten eta sasoi baten izaera egokien jasotzen eta
|
adierazten
dabenetarikoak dirala esango neuke. Alde batetik hori, baina bestetik, jendeak oraingo giro irabiatuan, informatikaren zurrunbiloan sarturik, liburuak irakurtzeko astirik eta patxadarik hartu ezina dago.
|
|
|
Dana dala, orain hartaz idazten badihardut, euskal letretan egin dauan ekarpenagaitik da eta alde hori da batez be Karmel aldizkariaren irakurleei agertu nahi deutsedana. Egoki
|
adierazten
dau alde hori Adolfo Arejitak. Montorretik tontorrera adi, izenburua dauan hitzaurrearen ataltxu baten; holan dino:
|
|
|
eta, abrasar? errima gogoko zuen, bizitzak bidali ohi dituen opari edo besarkadak batzuetan zeinen kiskalgarriak diren
|
adierazteko
edota, dormir, eta, morir?, askotan lo egitea hilda egon nahi izatearen sinonimoa delako.
|
|
|
|
Adierazi
bezala, zinearekin bateratsu, ile apaindegira eta albaitariarengana joatea zuen afizio. Ile apaindegiaz den bezainbatean, hiru hilabetero behin hurbiltzen zen gutxi gorabehera eta beti gustura, look a eta gogo aldartea eraberritzeaz gain, ile apaindegiko giroak koadro abstraktuak pintatzera bultzatzen zuelako, trazu harrigarri bitxikoak, kolore askotariko eta hondo aienatutakoak eta beste sentsazio batzuen artean almidoizko urarena zeukatenak.
|
|
|
Gurutzearen oinarriak, berriz, lau alde ditu. Horietako lehenean artizarra
|
adierazteko
erabili izan den izar mota agertzen da. Bigarrenean ilbeheran dagoen ilargia.
|
|
|
Lau A horiek alfa, hau da, guztiaren hastapena lirateke, eta biribila O letra, omega, litzateke, garai guztien amaiera alegia. Irudi hau hinduek erabiltzen zuten gizakiaren ziklo osoa
|
adierazteko
, eta bertan azaltzen diren lau gune horiek gizateriaren lau aro handiak sinbolizatzen dute.
|
|
|
Barandiaran Ataunera itzuli zenean, Lapurdiko etxeen antzeko bat eraiki zuen bizitokitzat eta Sara izena eman zion, Lapurdiko herri horretan emandako urteen oroitzapen gisa. Barandiaranek hilarriak ongi aztertuta zituen eta jakin bazekien garai batean, ehorzketak etxeetatik eliza ondoko hilerrietara eraman zituztenean, euskal etxearen eta hilobiaren artean betidanik egon den lotura estua
|
adierazteko
, hilarrietan, familiaren etxe izena ezartzen zutela. Horregatik agindu zuen horrelako testua jartzea bere hilobian.
|
|
|
Komentu inguruko eskualdeak limosna eskeak bere barruti baimendua izan ohi zuen (Larrearena ezaguna dugu), eta eskearen egokiera hori zen komentua herritarrekin nolako harremanetan zegoen ere erakuts zezakeen abagunea. Eskeak, horrela, hurbiltasun sozialak eta fraideekiko (des) estimua zenbatekoa zen
|
adieraz
ditzake (abagune horietako bestela datu sozio-ekonomikoak baztertu gabe, noski: lehorteak, uzta txarrak, etab.).
|
|
|
museoak, liburuak, memoriari eskainitako guneak, adierazpen publikoak, hitzaldiak, monumentuak, dokumentalak? lagungarriak direnak, bai zorigaitza bizi izan zutenen memoria gordetzeko, zein hauen senideekiko elkartasuna
|
adierazteko
eta belaunaldi berriei gertatu zena erakusteko.
|
|
|
Baina, aberatsak garelakoan bizi izan gara?? esaldi horrek herritarrok be zer edo zer oker egin dogula
|
adierazten
dau. Norbere buruari egindakoa aitortzen ez deutsagun bitartean eta errudun guztiak gugandik kanpo bakarrik bilatzen ditugun bitartean ezer gitxi konpontzeko arriskuan gagoz, barriro zulo berean jausteko zorian.
|
|
|
Barru minberari bihotzondoan zimikoa egiten deutsana; olerkaria bere sentipenen gordelekuan, ederraren ikuspegian ezarri ohi dauana. Hortik aurrera, sentimendu gozo nahiz saminez, bihotz dardara fin eta ederrez jaso dauana,
|
adierazo
be halantxe egin behar dau, gizakiaren gogoan sorturiko mirari hori, erne orduko itotzea tamalgarri litzateke eta...?
|
|
|
–Muniategi' k poesi izkera zuzena dau. Alan be, sinboloak badarabiltz, euren berezko gaitasunagaitik beste zeozer
|
adierazten
daben irudiak. Emen gogoan doguzanak sinbolo errealak dira:
|
|
|
Emen gogoan doguzanak sinbolo errealak dira: sinbolo orreek euren izatean be badauke poesi baliorik; bai, a, batera, eder orretan beste zer bat
|
adierazteko
gaitasuna dabe. Euren edertasuna ez datza sinbolo izatean bakarrik (beste zer bat adieraztean); bai, a berezko poesi balioa andiagotu egiten da sinbolo gaitasunaz erabiltean?.
|
|
|
sinbolo orreek euren izatean be badauke poesi baliorik; bai, a, batera, eder orretan beste zer bat adierazteko gaitasuna dabe. Euren edertasuna ez datza sinbolo izatean bakarrik (beste zer bat
|
adieraztean
); bai, a berezko poesi balioa andiagotu egiten da sinbolo gaitasunaz erabiltean?. Lauaxetak honela dio:
|
|
|
Arnasa hartzea bezala, berez berez datorkiola inspirazioa eta horren ondorioz, unean unean, adierazpen eta hitz egokiak. Gorago aipatu dugun argazkilariaren antzera, ikuspegiaren ederrak bihotzondoa ukitu orduko, haiek olerkitan
|
adieraziz
doala. Baina olerkigintzan noizbait aritu edo saiatu denak ongi daki berezko iturri oparo eta errazik ez dela.
|
|
|
Kontuan izanik 1948ko Giza Eskubideen Deklarazio Unibertsalak bere hitzaurrean, gizakien oinarrizko eskubideetan, gizakiaren duintasun eta balioan eta gizonen eta emakumeen eskubideen arteko berdintasunean duten fedea? agertzen duela, eta bigarren artikuluan jasotzen duela Deklarazioan
|
adierazitako
eskubide eta askatasunak izaki orori dagozkiola, eta ez dela inor bereiziko arraza, larru kolorea, sexua, hizkuntza, erlijioa, politikako edo bestelako iritzia, sorterria edo gizarteko jatorria, ekonomi maila, jaiotza edo beste inolako gorabeheragatik;
|
|
|
Kontuan izanik 1990eko maiatzeko Herrien Eskubide Kolektiboen Deklarazio Unibertsalaren arabera edozein herrik eskubidea duela bere kultura, hizkuntza eta antolatze erak
|
adierazteko
eta garatzeko, eta hori lortzeko, politikan, hizkuntzan, komunikazioan eta administrazio publikoetako egituretan, marko politiko desberdinetan, bere burua hornitzeko;
|
|
|
2 Behar bezalako oreka soziolinguistikoa xedatzerakoan, hain zuzen ere, hizkuntza komunitateen, hizkuntza taldeen eta kolektibo horiek osatzen dituzten pertsonen eskubideen artikulazio egokia, haien historikotasun erlatiboaz eta demokratikoki
|
adierazitako
borondateaz gain, helburu berdintzaileei begirako tratu orekatzailea ekarriko dituzten faktoreak ere kontuan hartu behar dira; esate baterako, komunitate eta talde desberdinak elkarrekin bizitzera bultzatu dituzten migrazioen indarrezko izaera, edota talde horien maila politiko, sozio-ekonomiko edo kultural eskasa.
|
|
|
3 Pertsonen segurtasunari dagozkion argibide publiko guztiak hizkuntza komunitatearen hizkuntzan, gutxienez,
|
adieraziko
dira, inoiz ere ez beste edozein hizkuntzatan idatzitakoak baino maila kaskarragoan.
|
|
|
Agi denez, handik aspaldian ikusi gabekoa zen. Kanpoko giroarekin ez zuela bat etorri behar
|
adieraziz
edo, zazpi nota solte jo zizkidan, airean zazpi uso dantza eginaraziz eta gero bakar bat, uhinik moldatuena izan zena. Ez gatz ez berakatz izanda ere, berak ere zer sinatua bazeukala agertzeko modua izan zen hura, tirrit ere ez zuela balio maiz aurpegiratu bazioten ere, berak ere nolabaiteko bermerik eta zer erakutsirik bazeukala adierazteko bidea.
|
|
|
Kanpoko giroarekin ez zuela bat etorri behar adieraziz edo, zazpi nota solte jo zizkidan, airean zazpi uso dantza eginaraziz eta gero bakar bat, uhinik moldatuena izan zena. Ez gatz ez berakatz izanda ere, berak ere zer sinatua bazeukala agertzeko modua izan zen hura, tirrit ere ez zuela balio maiz aurpegiratu bazioten ere, berak ere nolabaiteko bermerik eta zer erakutsirik bazeukala
|
adierazteko
bidea. Bat egin nuen bere xumetasunarekin, horretarako aurrez aurre jarrita eta bihotzez begiratuz txintik ere esateke eta lekuko eginik.
|
|
|
Horregatik berarengana ezer gabe hurreratzen den orok beti aurkituko du lasaitua, aterpea. Honetaz gain, nolakotasuna edo nola esana aipatuko nuke, dotorezia
|
adierazteko
beste modu bat dena, Lasartek ez baitzuen inoiz zabarkeriarik egin, beti aritu zen txukun, esaldiak tolestatuz eta destolestatuz, amaigabea zirudien ariketan eta, bide batez, hizkuntzari ekarpenak eskuzabal eginez. Ezaugarriokin batera, besteak beste, neurria ere azpimarratuko nuke, jarduna bertsotan jartzeko dohaina, gauzak arrastoan sartzekoa (deitu egokitasuna, deitu doitasuna), hein handi batean, errementari izandakotik zetorkiona, hortik errima eta puntu zehatzak bezain ozenak (airean ere lerdenik zirautenak), burdina malgutu eta gotortu ondorengoak bezalakoak.
|
|
|
Hor ikusiko zenuen zutik eta zutabe, non jantzirik bazeukan txapelari noizbehinkako ferekak egitearekin batera hitza zegokion tokian (juxtu juxtuan han) jartzen, makilarekin kaxkax jotzen denean bezala. Hor entzuleei zubiak luzatzen eta haien
|
adierazteko
nahietara bertso moldeak ipintzen. Eta zegoen tokitik, gerra, osasun arazoak eta arrebaren zein alabaren heriotzak izan zirela-eta bizitza zailak mamitu zion itzaletik begiratzen zuen, begiratzen zizun zurrun eta zurbil, beti ere begirunea ezarriz.
|
|
2013
|
|
|
–Non asmatzen dauan olerkariak poesi zirrara, non agertzen jakon aren ederra, berbetan
|
adierazi
bearrrekoa, da beti guretzat, gai onetan, ezkutua. Eta zelan gu, aren olerkiaren bidez, urreratu geintekezan, zearka, poesia asmatzera.
|
|
|
Dena dela, hitzaurrean azpimarratzen du zein zail gertatu zitzaion kasu honetan, obedientzia? eta berriro
|
adieraziko
ditu erresistentzia horretarako zituen arrazoiak: buruko min handietatik hasita idazteko inspirazio gabezia nabarmeneraino.
|
|
|
–Oi ene ahizpak!, nola
|
adierazi
nik zuoi bosgarren egoitzetan gordetzen diren aberastasuna, altxorrak eta atseginak. Uste dut hobe litzatekeela ezer ez esatea geratzen diren ondorengoei buruz, bada, ezin da adierazi, eta adimenak ere ezin du ulertu, ezta konparazioek ere ez dute balio hori azaltzeko, lurreko gauzak kaskarregiak direlako xede honetarako.
|
|
|
–Oi ene ahizpak!, nola adierazi nik zuoi bosgarren egoitzetan gordetzen diren aberastasuna, altxorrak eta atseginak? Uste dut hobe litzatekeela ezer ez esatea geratzen diren ondorengoei buruz, bada, ezin da
|
adierazi
, eta adimenak ere ezin du ulertu, ezta konparazioek ere ez dute balio hori azaltzeko, lurreko gauzak kaskarregiak direlako xede honetarako.
|
|
|
Gelditasuna eta arimaren bildutasuna: (quietud y recogimiento del alma) Bi termino hauek bigarren graduko otoitza
|
adierazten
dute (otoitz mistikorako sarrera).
|
|
|
Zentzumen guztiak daude poz honek harturik eta haietako bat ere ez dago beste zerbaitetan aritzeko libre, ez kanpotik eta ez barrutik aritzeko. Lehenago baimena ematen zitzaien, esaten dudan moduan, sentitzen duten poz handiaren seinale batzuk emateko; hemen arimak gehiago gozatzen du, ez da konparatzerik ere, eta askoz ere gutxiago aditzera eman daiteke, gorputzean ez delako ahalmenik, eta arimak ere ez duelako poz hura
|
adierazteko
ahalmenik. Une hartan guztia izango luke enbarazu eta oinaze eta eragozpen bere atsedenerako; eta ahalmen guztien batasuna bada diot, nahi izanda ere,, egoera hartan balego diot?
|
|
|
Batasuna deitzen dioten hori nola den eta zer den, nik ezin
|
adieraz
dezaket. Teologia mistikoan azaltzen da hori, baina nik ez dakit horko izenak ematen, eta ez dut ulertzen zer den gogoa ezta nola bereizten den arima edo espiritutik ere; guztia gauza bera delakoan naiz, arima noizbait bere baitatik irteten bada ere, erretzen eta garra eginda dagoen su antzera, eta batzuetan su hau indarrez hazten bada ere; gar hau suaren gain oso gora igotzen da, baina ez da horratik gauza desberdina, suan dagoen gar bera baizik.
|
|
|
Berriro ere ohiko terminoak erabiltzen dituela
|
adierazten
digu. Egoki dator San Joan Gurutzekok Teresaren doktrina honi buruz idatzitako gorespen hitzak hona aldatzea:
|
|
|
–Esan dezagun Jainkotasuna diamante argi argi bat bezala dela, mundu osoa baino askoz ere handiagoa, edota ispilua dela, arimaren beste ikuskari horretaz esan nuenaren antzera; baina era askoz ere goragokoa delako,
|
adierazten
jakingo ez nukeena; eta egiten dugun guztia diamante horretan ikusten da, guztia bere barruan hartzen duena izanik, handitasun honetatik kanpo ez baitago ezer. Izugarria iruditu zitzaidan hain une laburrean hainbeste gauza batera ikustea diamante argi honetan, eta oso samingarria, gogora etortzen zaidan bakoitzean, argitasunezko garbitasun hartan, hain gauza itsusiak irudikatzen zirela ikustea, esaterako, nire bekatuak.
|
|
|
Zailtasunak, barruko fenomenoak hitzetan
|
adierazteko
|
|
|
Barruko gauzak
|
adierazteko
zailtasunak eta batez ere itzultze lanekoak aipatuz hastea, kasu honetan, berezkoa dela dirudi. Izan ere, Teresaren lanetan, barnera begiratzea funtsezko gauza bihurtu zen.
|
|
|
Bere arimaren historia kontatzen digu hor, Jainkoarekin harreman pertsonal eta barne barnekoan bizi izandako arimaren historia; aitor entzuleentzat idatzitako kontu emate zehatz eta harrigarria. Beraz, haien agindu eta eskariari erantzuteko, barnealdera begira jarri behar izan zuen, han gertatzen zena miatzen, arakatzen; bihotzaren zirrikituetatik isurtzen zena, barneko ispiluan islatzen zena, hango bizitza joria, ñabarduraz josia, hitzetan
|
adierazi
eta idazlumaz moldatzen saiatu behar zuen.
|
|
|
–Horren esperientzia duenak ulertuko dit, nik ez baitakit esaten honela ulertzen ez bada. Azaltzen hasi nintzen teologia mistikoan adimenak bere jarduera galtzen du, Jainkoak etenda uzten baitu, gero
|
adieraziko
dudanez, ahal badut eta Berak horretarako mesedea egiten badit? (Bizitza Liburua, 12, 5).
|
|
|
Jainkoaren esperientzia mistikoaren grazia jaso zuen; baina oraindik ez esperientzia hura ulertzeko, are gutxiago adierazteko eta komunikatzeko grazia. Gauza hauek
|
adierazten
jakitea ere Jainkoaren grazia dela dio berak. Hona egiten digun aitorpena:
|
|
|
Berberak esango digu geroago horren zergatia. Jainkoaren esperientzia mistikoaren grazia jaso zuen; baina oraindik ez esperientzia hura ulertzeko, are gutxiago
|
adierazteko
eta komunikatzeko grazia. Gauza hauek adierazten jakitea ere Jainkoaren grazia dela dio berak.
|
|
|
Hitzen sorterria zein den edo eta zein euskalkitakoak diren
|
adierazi gabe
, euskaldunen artean ahoz aho eta lumaz luma erabiliak, hedatuak eta finkatuak izatea hartu dugu erizpidetzat. (?)
|
|
|
Bide batez aipatu den bezala, badugu beste hiztegi elebidun txikiago bat ere, hain zuzen ere Motxilako Hiztegia (2010 Adorez 12). Izenak berak
|
adierazten
duen moduan edonora aldean eramateko hiztegia dugu. Bertan, eguneroko bizitzan beharrezkoak ditugun hitz guztiak jasotzen dira, hitzen adiera nagusiak aditzera emanez.
|
|
|
Kontaketa honen beste atal batean
|
adierazi
dut, nola Aramaio izeneko erreketeak esan zigun Larrean, A. Simon eta A. Roman Etxanora joan zirela maiatzaren 18an; eta baita nola haietaz behin eta berriro galdetu genion Altuna kapitainari ere, bigarrenaren berririk lortu gabe. Etxanoko erretoreari, honen ilobari eta beste pertsona batzuei ere galdetu genien; inork ez zuen haren berri zehatzik, hala ere, hilaren 19 goizean, Etxanon ikusi zuten.
|
|
|
Eguerdiko 12etan erreketeen pikete batek ekarri zuten Ategorrin eta Gorritxuren eta Santosen soroetan zehar Larreako gure ortuaren beheko aldera; eta han Villasanteren basotxoan gelditu eta leku hartan hamar edo hamabost minutuko geldiunea egin ondoren, fusilen tiro hotsa entzun zen eta haiek kendu zioten bizia erlijioso eredugarri, hainbat urtez merezimendu handiko zuzendari eta une hartan ikastetxeko bikario zen A. Roman San Joserenari. Orrialde hauetako beste atal batean
|
adierazita
geratu denez, aipatutako pikete hura nola etorri zen neu izan nintzen lekuko eta armen tiro hotsa ere entzun nuen, une hartan maniobra hark zer ondorio ekarri zuen ez banekien ere.
|
|
|
Bere lekuan
|
adierazita
geratu da, A. Roman hil ondoren nola pikete hark berak eraman gintuen, atxilotu gisa, Larrean eta inguruetan geunden bost erlijiosoak: Aita Jose Domingo, Avelino, Bizente, Rafael eta Anaia Eugenio.
|