|
2017
|
|
|
Gehiegizko kontsumoak takikardia, hipertentsioa, hiperaktibitate motorra, izerdia, hipertermia, antsietatea eta gorakoak eragin ditzake. Mefedrona talde honen ordezkari ezagunena eta zaharrena izanik,
|
Espainiako
Estatuan legez kanpo dago 2011 urtetik.
|
|
|
Estatu Batuak eta Europar Batasuneko hainbat estatu, behinik behin.
|
Espainia
, 2012 urtean hasi zen substantzia berri hauen jarraipena egiten. Kontsumoaren prebalentziari dagokionez, Droga eta Toxikomanien Jarraipenerako Espainiako Behatokiak (OEDT) 2015ean argitaratu zuen EDADES 2013 estatistiken txostenean kontuan hartuak izan ziren substantzia psikoaktibo berriak (3).
|
|
|
Espainia, 2012 urtean hasi zen substantzia berri hauen jarraipena egiten. Kontsumoaren prebalentziari dagokionez, Droga eta Toxikomanien Jarraipenerako
|
Espainiako
Behatokiak (OEDT) 2015ean argitaratu zuen EDADES 2013 estatistiken txostenean kontuan hartuak izan ziren substantzia psikoaktibo berriak (3). Horren arabera, 15 eta 65 urte bitarteko biztanleen artean substantzia psikoaktibo berrien kontsumoaren prebalentzia% 3koa da, 15 eta 34 urte bitarteko biztanleria izanik prebalentzia handiena agertzen duena(% 4,9) da.
|
|
|
Azterlan honen arabera, espainiarren artean substantzia horien kontsumoa esperimentala da eta gizonezkoen artean erabiliagoak izaten dira. Bestalde, Energy Controlerakundeak egindako kaleko detekzio lanetan 290 lagin aztertu zituzten
|
Espainiako
Estatuan zehar 2015 urtean eta horien artean 81 substantzia psikoaktibo berri ezberdin detektatu zituzten. 2014 urtean, berriz, 240 laginetan 55 substantzia ezberdin detektatu zituzten (4).
|
|
|
Daukagun informazioa poliziak harrapatutako substantzien ingurukoa da. Horien arabera, Gobernuaren Osasun Saileko Euskadiko laborategietan 34 substantzia psikoaktibo berri aztertu ziren 2016 urtean, eta horietariko 6 lehenengo aldiz deskribatu ziren
|
Espainiako
Estatuan: 2CB fly, 3,4 CTMP, BB, BK 2CB, MDAI eta NM 2AI. Detektatutako substantzia berrien zenbatekoa nabarmen igo da 2015 urtetik, non 3 substantzia berri besterik ez ziren detektatu.
|
|
|
|
Espainiako
Estatuan bada Droga Berrien Detekzio Goiztiarrerako programa (SEAT) daraman erakundea, zeina 2013 urtean eratu zen Europar Batasunaren agindupean. Erakunde horren funtzioa substantzia psikoaktibo berriak detektatu eta haien inguruko informazio fidagarria banatzea litzake.
|
|
|
2010 urtean 109 denda detektatu ziren 15 lurraldetan banaturik eta 2012 urtean 693 detektatu ziren 20 lurraldetan.
|
Espainiako
Estatuan ere 2013 urtean 11 denda aurkitu zituzten eta gehienak jatorri naturaleko substantzien saltzaileak ziren. Denda birtual horiek modu irekian saltzen dituzte substantzia psikoaktiboak eta posta arruntez baliatuz banatzen dituzte inongo trabarik topatu gabe erosleak jaso artean (6).
|
|
|
Egoera horri aurre egiteko, azken urteotan ahalegin handia egin da Europar Batasuna osatzen duten lurraldeek legediak alda ditzaten, substantzia horien salmenta mugatzeko asmoz. Horren ondorioz,
|
Espainiako
Estatuan 11 substantzia legez kanpo utzi dira azken hamar urteetan. Gainera, 2017 urtean kontrolpean jarri dira drogen sintesirako erabiltzen diren hainbat lehengai, 2009 urtean Europar Batasunak adostutako legeari jarraituz (7).?
|
|
|
Tabakoa da saihestu daitekeen arrisku faktore garrantzitsuena. Nahiz eta erretzaileen portzentajea populazioan jaisten ari den,
|
Espainiako
Estatistikako Institutuaren arabera, 30 eta 40 urteen arteko emakumeen artean tabako kontsumoak igotzen jarraitzen du (13). Zoritxarrez, tabakoak 55 urtetik beherakoen STISKA arriskua 7 bider handitzen du (14), beraz, hurrengo urteetan emakume gazteen artean IA kopurua areagotu daiteke.
|
|
|
Kasuen erregistrorako,
|
Espainiako
Epidemiologia Zentroko protokoloen kasu definizioa erabili da eta kasu bakoitzari galdeketa epidemiologiko, mikrobiologiko eta ingurugirokoak egin zaizkio. Ingurumen Ikerkuntza eta Osasun Publikoko teknikariek egin dute eta laginen azterketa Osasun Publikoko laborategiak egin du.
|
|
|
Ikerketa hau Eusko Jaurlaritzaren Ikertzaileak Prestatzeko Doktoretza aurreko bekari (PRE_ 2015_ 1_ 0085) eta
|
Espainiako
Ekonomia eta Lehiakortasun Ministerioaren proiektuari (PSI2015 R) esker burutu da. Egileek UPV/EHUko SGIkerren giza babesa eta babes teknikoa eskertzen dute.
|
|
|
INMA (Infancia y Medio Ambiente, Haurtzaroa eta Ingurumena)
|
Espainiako
hainbat lurraldetako (Asturias, Valentzia, Sabadell, Menorca, Granada, Ribera de Ebro eta Gipuzkoa) jaiotzen kohorte ikerketa prospektibo eta multizentrikoa da, ikerketa talde ugarik osatzen dutena. Airean, uretan eta elikagaietan dauden kutsatzaileek umekian, jaioberrian eta umearen hazkuntzan nahiz garapenean eduki ditzaketen eraginak aztertu nahi izan dira proiektu horretan; xede hori lortu nahian sortu zen INMA.
|
|
|
Mundu mailan% 5eko prebalentziarekin azaltzen dela onartzen da, nahiz ikerketek emaitza zeharo ezberdinak erakutsi (1). Ikerketa batek,
|
Espainia
mailan,% 6ko prebalentzia erakusten du (2).
|
|
2018
|
|
|
Ikerketa hau Eusko Jaurlaritzaren Ikertzaileak Prestatzeko 2014ko Doktoratu Aurreko Bekari eta
|
Espainiako
Ekonomia eta Lehiakortasun Ministerioaren proiektuari (PSI2015 R) esker burutu da.
|
|
|
Parte hartzaile gehienak pisu egokitik gora zeuden, eta programa horretan tratatzen ziren patologiak kontuan hartzen baditugu, espero izateko emaitza da, patologia guztiek erlazio zuzena baitute obesitatearekin. Beraz, ikerketa honetan lortutako emaitzak gizartearen joerekin bat datoz, zeren
|
Espainian
bi pertsonatik bat pisu egokitik gora aurkitzen baita (1,2).
|
|
|
OMEk (Osasunaren Mundu Erakundea) gaur egungo egoera ikusita, obesitatea XXI. mendeko epidemia garrantzitsuenen artean egongo dela adierazi du.
|
Espainiako
azken datuek adierazten dutenez, helduen% 15ek obesitatea du eta% 37k gainpisua, horrek adierazten du bi pertsona heldutik bat pisu arruntetik gora aurkitzen dela (1,2). Obesitateak eragin zuzena dauka beste hainbat patologiatan, hala nola II motako diabetes mellitus ean (DM2), hipertentsio arterialean (HTA), arazo kardiobaskularretan, zenbait minbizitan eta arnas arazoak agertzeko arriskua ere ekar dezake (3,4).
|
|
|
Umeetan pisua eta altuera sexuarentzat eta adinarentzat espezifikoak diren erreferentziazko populazioen datuekin konparatu behar dira. Lan honetan Carrascosa eta lagunen taulak erabili dira (8),
|
Espainiako
populazioan oinarritutako hazkunde taula estandarizatuak. Haurdinaldi adinerako handiak kontsideratzen dira jaiotzako pisua > p90 denean.
|
|
|
Amaren adinari, paritateari, gurasoen jatorriari(
|
Espainia
edo besteak), ikasketa mailari eta lanpostuari buruzko informazioa aurrez aurreko elkarrizketetan pasatutako bi galde sorten bitartez jaso zen.
|
|
|
Aitaren jatorriak 4 urteko GParekin lotura esanguratsua azaldu zuen eta 1 urtean esanguraren mugan zegoen. Gurasoen jatorriaren eta jaiotzako GParen arteko lotura ezin izan genuen neurtu, ez zegoelako haurdunaldi adinerako ume handirik
|
Espainia
ez den beste herrialdeetatik etorritako familietan.
|
|
|
–
|
Espainia
43 97,1? –
|
|
|
–
|
Espainia
44 98,2? –
|
|
|
|
Espainia
|
|
|
|
Espainia
|
|
|
Ikerketa honetan azaldutako emaitzen arabera, 1 urtean umeen% 49k, 4 urtean% 36k eta 7 urtean% 38k GPa zuten. 2016an
|
Espainiako
Osasun Ministerioak argitaratutako datuen (umeen% 41,3) antzekoak dira hauek. Espainiako obesitate tasak igotzen jarraitzen du, Europako altuenetarikoak izanik gaur egun (11).
|
|
|
2016an Espainiako Osasun Ministerioak argitaratutako datuen (umeen% 41,3) antzekoak dira hauek.
|
Espainiako
obesitate tasak igotzen jarraitzen du, Europako altuenetarikoak izanik gaur egun (11). Horrekin, Gipuzkoako umeen GParen tasa oso altua dela esan daiteke.
|
|
|
Umearen bizitzaren hasierako elikadurarako edoskitze naturala gomendatzen da. Osasunaren Mundu Erakundearen (OME) zein
|
Espainiako
Osasun Ministerioaren arabera, GParen prebentziorako A gomendio maila lortu duen bakarra hori da. Edoskitze motak eta iraupenak ez dute inolako lotura esanguratsurik azaldu lan honetan, nahiz eta edoskitze naturala GParen prebentziorako faktore babesle gisa aurretik zabal ikertutako gaia izan (17).
|
|
|
|
Espainian
gainpisua duten umeak zituzten familien% 60k beren seme alabek pisu egokia zutela kontsideratzen zuten. Pertzepzio hori okerragoa zen klase sozial baxuenetan, hau da, GP tasa altuenak zituzten familietan (11, 26).
|
|
|
INMA INfancia y Medio Ambiente (Haurtzaroa eta Ingurumena) proiektua
|
Espainiako
7 lekutako ama ume kohorte ikerketa multizentriko prospektiboa da. Haurren hazkundea eta garapena aztertzen ditu ingurumen baldintzei lotuta.
|
|
|
Eta zenbakiek hala adierazten dute: azkenengo hamarkadan, ospitalean ingresatutako traumatizatu larrien hilkortasuna% 16,7tik (2010 urtean)% 8,77ra (2016an) jaitsi da gure lurraldean,
|
Espainia
mailan% 15 inguruan mantentzen delarik (16).
|
|
|
Maskuriaren muskulu detrusorearen nahigabeko uzkurdurak inhibitzea da haien helburua.
|
Espainian
erabilgarri ditugunak hauexek dira: tolterodina, solifenazina, fesoterodina, trospio kloruroa, propiberina eta oxibutinina; guztiek dute 1 EM eta A GG, eta guztien eraginkortasuna berdina dela uste da.
|
|
2019
|
|
|
Ikerketa hau
|
Espainiako
Hezkuntza eta Lanbide Heziketa Ministerioaren proiektuari (Ayuda para la Formación de Profesorado Universitario 2017, FPU2017/ 02733 Ane Amundarain Iraola) esker burutu da.
|
|
|
|
Espainiako
Estatuan, Europar Batasuneko legediari jarraituz, 2014an Antibiotikoekiko Erresistentziaren Plan Nazionala (PRAN: Plan Nacional de Resistencia a los antibióticos) martxan jarri zen.
|
|
|
antibiotikoekiko erresistenteak ziren bakterioek eragindako infekzioen ondoriozkoak.
|
Espainiako
Estatuaren kasuan, ospitaleetako erregistroen arabera, bakterio erresistenteek 3.000 heriotza sortzen dituzte urtero.
|
|
|
Hiritarrek antibiotikoen erabileraren inguruan duten ezaguerari dagokionez, 2018an Europako Batzarrak argitaratutako inkesta baten arabera,
|
Espainiako
Estatuan, oraindik% 36k katarroa antibiotikoekin sendatzen dela pentsatzen du(% 28k Europan). Azkeneko urtean antibiotikoren bat hartu duten hiritarrak% 42 dira Espainiako Estatuan(% 32 Europan).
|
|
|
Hiritarrek antibiotikoen erabileraren inguruan duten ezaguerari dagokionez, 2018an Europako Batzarrak argitaratutako inkesta baten arabera, Espainiako Estatuan, oraindik% 36k katarroa antibiotikoekin sendatzen dela pentsatzen du(% 28k Europan). Azkeneko urtean antibiotikoren bat hartu duten hiritarrak% 42 dira
|
Espainiako
Estatuan(% 32 Europan). 2016ko datuekin konparatuta Espainiako Estatuan hobekuntza egon dela ondorioztatzen den arren, oraindik arlo honetan hiritarren hezkuntza landu beharra daukagu eta gai horretan osasun langileok aktore protagonistak gara.
|
|
|
Azkeneko urtean antibiotikoren bat hartu duten hiritarrak% 42 dira Espainiako Estatuan(% 32 Europan). 2016ko datuekin konparatuta
|
Espainiako
Estatuan hobekuntza egon dela ondorioztatzen den arren, oraindik arlo honetan hiritarren hezkuntza landu beharra daukagu eta gai horretan osasun langileok aktore protagonistak gara.
|
|
|
Emakumezkoei eragiten dieten minbizien herena bularrekoa da, sexu honetan gehien diagnostikatzen den minbizi motaren postua hartuz. 2012 urtetik aurrera% 30 hazi da kasu berrien kopurua, eta 2018an
|
Espainian
32.825 kasu berri erregistratu ziren (2). Osasun egoeran ez ezik, maila profesionalean, gorputz irudian eta harreman sozialetan eta familiartekoetan ere eragin handia du bularreko minbiziak (3).
|
|
|
|
Espainiaren
kasuan, urtean 3.000 haur inguru hiltzen dira (5). Aipatzekoa da, medikuntzako aurrerapenek gaixo pediatrikoen heriotza tasaren jaitsiera eragin badute ere, gaixotasun sendaezinak dituzten haurren eta nerabeen biziraupena luzatzea ekarri dutela (6, 7).
|
|
2020
|
|
|
Esaterako, Herbehereetan soilik gaixoen %50 dago diagnostikatuta.
|
Espainian
, berriz, gaixo talde horren %6 inguru diagnostikatu da. Diagnosi maila eta gaixotasunak daukan prebalentzia kontuan hartuta, munduan HFaren diagnostiko zehatzik ez duten 24 milioi pertsona inguru daude, 2013 urteko datuen arabera (4).
|
|
|
Esaterako, Herbehereetan soilik gaixoen %50 dago diagnostikatuta.
|
Espainian
, berriz, gaixo talde horren %6 inguru diagnostikatu da. Diagnosi maila eta gaixotasunak daukan prebalentzia kontuan hartuta, munduan HFaren diagnostiko zehatzik ez duten 24 milioi pertsona inguru daude, 2013 urteko datuen arabera (4).
|
|
|
Azken 5 urteetako literaturaren azterketa sistematikoa egin da, PubMed en, The Cochrane Library n, Uptodate n,
|
Espainako
Pediatria Elkartean eta Lehen Mailako Arreta Pediatrikoko Elkartean. Gure informazio iturrietatik 5 berrikuspen landu ditugu.
|
|
2021
|
|
|
2 Baimendu gabeko sendagaien eskuratzea
|
Espainian
: estatuan eskuragarri egon ez arren, pazientearen premiari erantzuteko sendagaia baimenduta dagoen lurralde batetik ekar daiteke atzerriko sendagai gisa.
|
|
|
Sendagaia ez dago eskuragarri estatuan, baina behar dugun indikazio horretarako eskuragarri dago legalki beste herrialde batean. Honenbestez, salbuespen gisa Sendagai eta Osasun Produktuen Espainiar Agentziak (SOPEA)
|
Espainian
merkaturatzen ez den sendagai hori eskuratzeko aukera eman dezake.
|
|
|
Horretarako honako egoeraren baten aurrean egon behar dugu:
|
Espainian
, pazienteak behar duen sendagaia konposizio konkretu horretan ez egotea edo gaixoaren tratamendua aurrera eramateko litzatekeen forma farmazeutikoan. Adibidez, leuzemia batzuetan merkaptopurina sendagaia erabili behar da.
|
|
|
Adibidez, leuzemia batzuetan merkaptopurina sendagaia erabili behar da. Merkaptopurina 50 mg konprimatu sendagaia
|
Espainian
merkaturatuta dago, baina ume txikietan erabili ahal izateko soluzio bezala beste herrialde batzuetan merkaturatzen den Xaluprine® lortzeko aukera dago. Gaixoaren tratamendurako egokia eta ezinbestekoa den printzipio aktiboa Espainian eskura ez izatea. Adibidez, tioguanina sendagaia leuzemia mota batzuk tratatzeko protokolo terapeutikoetan dago.
|
|
|
Adibidez, leuzemia batzuetan merkaptopurina sendagaia erabili behar da. Merkaptopurina 50 mg konprimatu sendagaia Espainian merkaturatuta dago, baina ume txikietan erabili ahal izateko soluzio bezala beste herrialde batzuetan merkaturatzen den Xaluprine® lortzeko aukera dago. Gaixoaren tratamendurako egokia eta ezinbestekoa den printzipio aktiboa
|
Espainian
eskura ez izatea. Adibidez, tioguanina sendagaia leuzemia mota batzuk tratatzeko protokolo terapeutikoetan dago.
|
|
|
Adibidez, tioguanina sendagaia leuzemia mota batzuk tratatzeko protokolo terapeutikoetan dago.
|
Espainian
eskuragarri ez dagoen arren, beste herrialde batzuetan merkaturatuta dagoen Lanvis® 40 mg konprimatuak lortzeko aukera dago tramitazio honen bidez.
|
|
|
Hornidura gabetze kasuetan, sendagai bat
|
Espainian
merkaturatua egon arren, laborategia merkatuko beharrak asetzeko gai ez bada, bide honi jarraitu behar zaio. Azken aldian, egoera hau geroz eta gehiago gertatzen ari da eta merkaturatze murrizketa hauen aurrean SOPEAk sendagaia atzerritik ekartzeko ahaleginak egiten ditu.
|
|
|
Modu horretan, sendagaiaren erabilera haren merkaturatzeari aurreratu dakioke.
|
Espainian
merkaturatu aurretik sendagai bat erabiltzeko aukera ematen duegoera honek. Kasu hauetan, saiakuntzaren promotoreak edo merkaturatzeko eskaera egiten duenak sendagaia dohainik eskaintzen du gehienetan.
|
|
|
3
|
Espainian
baimendu gabeko sendagaien eskuratzea: atzerriko sendagaia
|
|
|
Europar Batasunak 100.000 biztanleko 0,02ko tasa dauka.
|
Espainian
, konkretuki, 12 kasuren berri izan zen 2018an eta horietatik 11 elikagaiekin erlazionatuta egon ziren eta soilik bat hesteen kolonizazioaren ondoriozko botulismoarekin (5).
|
|
|
Hizkuntza ofizialen kasuan, arautzat jo ohi da tokiko hizkuntzaren edo hizkuntza nagusiaren derrigorrezko ezagutza, maila edo gaitasun aurreratu egiaztatuaren terminoetan (C1 edo C2 maila, Europako Hizkuntzen Erreferentzien Marko Komunak ezarritako sailkapenean)(
|
Espainiako
1978ko Konstituzioa, 3.1 artikulua: Espainiar denek dute espainiar hizkuntza jakiteko betebeharra eta erabiltzeko eskubidea; Espainiako Gobernuaren 55/ 2011 Errege Dekretua, zeinak osasun arreta espezializaturako espainieraren C1 edo C2 maila derrigorrezkotzat ezartzen duen).
|
|
|
Hizkuntza ofizialen kasuan, arautzat jo ohi da tokiko hizkuntzaren edo hizkuntza nagusiaren derrigorrezko ezagutza, maila edo gaitasun aurreratu egiaztatuaren terminoetan (C1 edo C2 maila, Europako Hizkuntzen Erreferentzien Marko Komunak ezarritako sailkapenean) (Espainiako 1978ko Konstituzioa, 3.1 artikulua: Espainiar denek dute espainiar hizkuntza jakiteko betebeharra eta erabiltzeko eskubidea;
|
Espainiako
Gobernuaren 55/ 2011 Errege Dekretua, zeinak osasun arreta espezializaturako espainieraren C1 edo C2 maila derrigorrezkotzat ezartzen duen).
|
|
|
Txerto horien eraginkortasuna eta segurtasuna ahalik eta lasterren ebaluatzea eta konparatzea ezinbesteko bihurtu da, eta hori izan da lan honen helburua. Horretarako, bilaketa bibliografikoa egin da Pubmed, Google Scholar, Europako Medikamentuen Agentziaren (EMA) eta Medikamentuen eta Osasun Produktuen
|
Espainiako
Agentziaren (AEMPS) txostenak bezalako iturri eta datu baseetan 2021eko abendura arte. EMAk onartutako txerto guztien (Comirnaty Bio NTech Pzifer, COVID Vaccine Moderna, Vaxzevria edo AstraZeneca, eta COVID Vaccine Janssen, alegia) entsegu pibotalak aztertu dira, hau da, agentzia erregulatzaileek erabili dituztenak baimena emateko eta datu teknikoen fitxaren oinarri direnak.
|
|
|
2021eko abendura arte, 5.174.775 COVID kasu identifikatu dira
|
Espainian
, 76.431.000 Europan eta 266.777.000 kasu mundu mailan (10,11). Espainian, kasuen% 8,5 ospitaleratu dituzte,% 0,8 zainketa intentsiboetako unitatean (ZIU) onartu dituzte eta% 1,7 hil egin dira.
|
|
|
2021eko abendura arte, 5.174.775 COVID kasu identifikatu dira Espainian, 76.431.000 Europan eta 266.777.000 kasu mundu mailan (10,11).
|
Espainian
, kasuen% 8,5 ospitaleratu dituzte,% 0,8 zainketa intentsiboetako unitatean (ZIU) onartu dituzte eta% 1,7 hil egin dira. COVID duten ospitaleratzeen eta heriotzen ehunekoak gora egiten du adinarekin, eta hurrenez hurren% 37ra eta% 18ra iristen da 79 urtetik gorakoen artean (10).
|
|
|
COVID duten ospitaleratzeen eta heriotzen ehunekoak gora egiten du adinarekin, eta hurrenez hurren% 37ra eta% 18ra iristen da 79 urtetik gorakoen artean (10).
|
Espainia
mailan, momentura arte (2021eko abendua) txertoei dagokienez, 81.907.344 entregatu dira, 77.541.843 dosi administratu dira eta 37.677.168 pertsonek osatu dute jarraibide osoa (12).
|
|
|
1.7 Farmakozaintza
|
Espainian
|
|
|
Farmakozaintzako lehenengo (2021eko urtarrilak 25), bigarren (2021eko otsailak 9) eta hirugarren txostenak (2021eko martxoak 9): Ez da identifikatu momentura arte
|
Espainian
edo Europar Batasunean ezezaguna eta kezkatzekoa izan daitekeen erreakzio kaltegarririk.1 txostena argitaratu zen datarako 494.799 pertsonak jaso zuten txertoa Espainian (24); 2 txostenaren datarako, 1.131.805 pertsonak (25) eta 3.erako, 3.058.776 pertsonak (26).
|
|
|
Farmakozaintzako lehenengo (2021eko urtarrilak 25), bigarren (2021eko otsailak 9) eta hirugarren txostenak (2021eko martxoak 9): Ez da identifikatu momentura arte Espainian edo Europar Batasunean ezezaguna eta kezkatzekoa izan daitekeen erreakzio kaltegarririk.1 txostena argitaratu zen datarako 494.799 pertsonak jaso zuten txertoa
|
Espainian
(24); 2 txostenaren datarako, 1.131.805 pertsonak (25) eta 3.erako, 3.058.776 pertsonak (26).
|
|
|
Ikertzen jarraituko da. Fitxa teknikoan anafilaxiaren eta hipersentikortasunaren erreakzio alergikoak gehitu dira albo ondorio gisa. Tronbozitopenia immunearen agerpenaren eta orain arte erabilitako txertoen arteko balizko lotura ikertzen ari da. Data horretan 6.125.119 pertsonak jaso zuten txertoa
|
Espainian
(27).
|
|
|
Osagaiz 2021 5 bolumena 2 zk. Momentura arte 10.425.631 pertsonak jaso dute txertoa
|
Espainian
(28).
|
|
|
Gainera, kontraindikatuta dago txerto hau ematea jario kapilar sistemiko sindromearen (SFCS) aurrekariak dituzten pertsonetan. SFCS, urtikaria eta angioedema kontrako erreakzio gisa identifikatu dira. Momentura arte 17.761.507 pertsonak jaso dute txertoa
|
Espainian
(29).
|
|
|
Guillain Barre sindromearen, entzefalitis eta entzefalomielitis hedatu akutuaren, tronbozitopenia immunearen eta neuroretinopatia makular akutuaren eta txertoaren arteko balizko lotura ikertzen ari da. COVID VaccineJanssen: isuri kapilarren sindromea txerto honen balizko erreakzio kaltegarri gisa ezarri da, eta hortaz, horren administrazioa kontraindikatu da aurretik sindrome hau jasandako pertsonetan. Era berean, Guillain Barre sindromea oso gutxitan ager daitekeen erreakzio kaltegarri posible gisa identifikatu da. Momentura arte 28.128.536 pertsonak jaso dute txertoa
|
Espainian
(30).
|
|
|
Guillain Barre sindromeari, isuri kapilarren sindromeari eta tronbozitopenia duen tronbosi sindromeari buruzko informazioa ere eguneratzen da bektore birikoak erabiltzen dituzten txertoetarako (Vaxzevria, COVID VaccineJanssen). Balizko erreakzio kaltegarri batzuk hauteman dira: Spikevax txertorako beherakoa, eta Janssen txertorako linfadenopatia, parestesia, tinnitusa, okak eta beherakoa ere. Momentura arte 36.877.329 pertsonak jaso dute txertoa
|
Espainian
(31).
|
|
|
Osagaiz eritema multiformea, parestesia/ hipoestesia, astenia, letargia, gosea gutxitzea eta gaueko izerdiak. ...lomerulonefritis/ sindrome nefrotikoaren edo hilekoaren nahasteen garapenaren artean. Vaxzevria (AstraZeneca/ Oxford): trombozitopenia immunea balizko erreakzio kaltegarri gisa identifikatu da. COVID VaccineJanssen: trombozitopenia immunea, zainetako tronboenbolismoa eta mielitisa transbertsoa balizko erreakzio kaltegarri gisa identifikatu dira. Momentura arte37.882.884 pertsonak jaso dute txertoa
|
Espainian
(32).
|
|
|
Farmakozaintzako hamargarren txostena (2021eko azaroak 24):
|
Espainian
RNAm txertoekin lotutako miokarditis/ perikarditisarenkasuen datuak eguneratzen dira (Comirnaty eta Spikevax). Eskura dagoen informazioa ebaluatu ondoren, uste da ez dagoela froga nahikorik COVID aurkako txertoren bat hantura sindrome multisistemikoarekin edota hilerokoaren nahasmenduarekin lotuta dagoela baieztatzeko (azken hau Janssen txertorako plazaratzen da momentu honetan, besteetarako dago... trombozitopeniarik gabeko garuneko zainetako tronbosia aurkako erreakzio posible gisa identifikatu da. Momentura arte38.329.299 pertsonak jaso dute txertoa Espainian (33).
|
|
|
Farmakozaintzako hamargarren txostena (2021eko azaroak 24): Espainian RNAm txertoekin lotutako miokarditis/ perikarditisarenkasuen datuak eguneratzen dira (Comirnaty eta Spikevax). Eskura dagoen informazioa ebaluatu ondoren, uste da ez dagoela froga nahikorik COVID aurkako txertoren bat hantura sindrome multisistemikoarekin edota hilerokoaren nahasmenduarekin lotuta dagoela baieztatzeko (azken hau Janssen txertorako plazaratzen da momentu honetan, besteetarako dagoeneko baztertuta dagoelako balizko arrisku hori). Vaxzevria (AstraZeneca/ Oxford): trombozitopeniarik gabeko garuneko zainetako tronbosia aurkako erreakzio posible gisa identifikatu da. Momentura arte38.329.299 pertsonak jaso dute txertoa
|
Espainian
(33).
|
|
|
Ezohiko lokalizazioetan agertu diren tronbosi kasu arraro hauek, Vaxzevriarako eta COVID Vaccine Janssen txertoentzat identifikatuak izan dira (bi hauek, S glikoproteina adenobirus ez erreplikante batean bideratzen duten txertoak dira), baina ez RNAm an oinarritutako txertoentzat,
|
Espainian
eta aztertutako epean. Gai honen inguruan eztabaida handia sortu da.
|
|
|
3 Bioaraba, GIKAFIT, Vitoria Gasteiz,
|
Espainia
inaki.llodio@ehu.eus
|
|
|
Aho bidez (pilula): Erabilienak dira:
|
Espainian
,% 22ko erabileratasa dute. Hilabetean zehar jasotzen den hormona dosiaren arabera monofasikoa, bifasikoa edo trifasikoa.
|
|
|
Aho bidez (minipilula):
|
Espainian
,% 1eko erabilera tasa dute. AH konbinatuek baino eraginkortasun baxuagoa; ugalkortasun baxuko emakumeei, estrogenoekiko kontraindikazioren bat dutenei edo edoskitzegaraian dauden emakumeei zuzendua.
|
|
|
Eraztun baginala:
|
Espainian
,% 6ko erabilera tasa du. Gardena eta malgua. Hormonen askapen uniformea ahalbidetzen du estaldura mintzetik. Askapen luzatua 3 astetan zehar.
|
|
|
Umetoki barneko gailua (UBG):
|
Espainian
,% 2ko erabilera tasa du. T itxurako polietilenozko markoa. Gailuaren lepoan zeharreko hormona askapena. Askapen luzatua 5 urtetan zehar.
|
|
|
Adabaki transdermikoak:
|
Espainian
,% 1eko erabilera tasa dute. Hormonen gordailua den polimerodun matrize batez osaturik daude. Azalaren menpeko xurgatze erritmoa. Astero adabaki berri bat 3 astetan zehar eta astebetez atseden hartu.
|
|
|
Inplantetransdermikoak:
|
Espainian
,% 1eko erabilera tasa dute. Ospitaleko diagnostikorako indikazioa dute. Progestageno askapen gradual eta iraunkorra 5 urtetan zehar.
|
|
|
Injektagarri muskularra:
|
Espainian
% 1eko erabilera tasa dute. Gantz ehun bidezko administrazioa. Hilabeteko askapen luzatua.
|
|
|
Injektagarri muskularra:
|
Espainian
1eko erabilera tasa. Hiru hilabeteko askapen luzatua.
|
|
|
Arazo horien agerpenaren kausa aztertzeko orduan erabiltzaileek jasotako osasun aholkuak, preskripzio prozesuan jarraitu beharreko pausoak eta tratamenduaren jarraipena nahikoak ez direla ikusi da. Horren adibide da, Kontrazepzioaren
|
Espainiako
Elkartearen 2012ko argitalpena, non erabiltzaileen% 8ak AHen terapian zehar inolako kontrolik ez zuela argitaratu zen (2).
|
|
2022
|
|
|
2020ko maiatzaren 12tik 2021eko apirilaren 30era, COVID test positiboa zuten 776 paziente aztertu dira (427 Nafarroakoak eta 349 EAEkoak). Datuak Lehen Mailako Arretako Pediatria Ikertzeko Sarearen (PAPenRed) bidez biltzen dira,
|
Espainia
osoko eta, zehazki, Nafarroako eta Euskadiko LM ko pediatrek osatua.
|
|
|
Ikerketa honen diseinua esperimentala izan zen; manipulatutako aldagaia migratzaileen lan mota izan zen (sozio-sanitarioa vs. funtsezko lan ez sanitarioa vs. kontrola). Online ikerketa batean, Nafarroan bizi ziren eta
|
Espainian
jaiotako 814 pertsonek ikerketako 10 bideoetako bat ikusi zuten; ausaz Nafarroako Gobernuko Migrazio Politiketako eta Justiziako Departamentuaren ‘Nafarroa Koloreetan’ kanpainako 8 bideoetako bat ikus zezaketen, non etorkin nafar batzuek 2020ko berrogeialdian egindako lana erakusten zen, edo ad hoc egindako bi bideo kontroletako bat. Ondoren, parte hartzaileek immigrazioarekiko bizitako emozioei eta jarrerei buruzko galderei erantzun zieten.
|
|
|
Horietatik,% 55 inguru osasun mentaleko sare publikoan tratamenduan zeuden heriotza gertatu zenean. Nafarroako suizidio tasa, gainerako autonomia erkidegoekin alderatuta,
|
Espainiako
batez bestekoaren inguruan dago. Azken urteetan suizidio tasara egonkor mantendu da.
|
|
|
Azken urteetan suizidio tasara egonkor mantendu da. 2020 urtean egonkortasuna mantendu zen,
|
Espainiako
beste herrialdeetan ez bezala. Baina 2021eko datuetan, joera aldaketa bat ikusten da, bere buruaz beste egiten duten pertsonen kopurua modu esanguratsuan hasi de hau da% 31,8 2020arekin alderatuta.
|
|
|
Duela gutxi, Minbiziaren Kontrako
|
Espainiako
Elkarteak (AECC) eta Europakoak (ECO) nabarmendu dute beharrezkoa dela baheketa programa horren eta beste batzuen jarduerari erabat ekitea, diagnostiko goiztiarra ahalbidetzeko, hain oldarkorrak ez diren tratamenduak jartzeko eta bizirauteko aukerak areagotzeko.
|
|
|
Duela gutxi, Minbiziaren Kontrako
|
Espainiako
Elkarteak (AECC) eta Europakoak (ECO) nabarmendu dute beharrezkoa dela baheketa programa horren eta beste batzuen jarduerari erabat ekitea, diagnostiko goiztiarra ahalbidetzeko, hain oldarkorrak ez diren tratamenduak jartzeko eta bizirauteko aukerak areagotzeko.
|
|
|
Ikerketa honen diseinua esperimentala izan zen; manipulatutako aldagaia migratzaileen lan mota izan zen (sozio-sanitarioa vs. funtsezko lan ez sanitarioa vs. kontrola). Online ikerketa batean, Nafarroan bizi ziren eta
|
Espainian
jaiotako 814 pertsonek ikerketako 10 bideoetako bat ikusi zuten; ausaz Nafarroako Gobernuko Migrazio Politiketako eta Justiziako Departamentuaren ‘Nafarroa Koloreetan’ kanpainako 8 bideoetako bat ikus zezaketen, non etorkin nafar batzuek 2020ko berrogeialdian egindako lana erakusten zen, edo ad hoc egindako bi bideo kontroletako bat. Ondoren, parte hartzaileek immigrazioarekiko bizitako emozioei eta jarrerei buruzko galderei erantzun zieten.
|
|
|
2020ko maiatzaren 12tik 2021eko apirilaren 30era, COVID test positiboa zuten 776 paziente aztertu dira (427 Nafarroakoak eta 349 EAEkoak). Datuak Lehen Mailako Arretako Pediatria Ikertzeko Sarearen (PAPenRed) bidez biltzen dira,
|
Espainia
osoko eta, zehazki, Nafarroako eta Euskadiko LM ko pediatrek osatua.
|
|
|
Erresistentzia tasen analisirako, ECDCk 2005 urtetik lantzen dituen Gaixotasun Infekziosoen Zaintza Atlasak erabili dira Escherichia coli, Klebsiellapneumoniae, Pseudomonas aeruginosa eta Acinetobacter baumannii anduien datuak aztertzeko 2010etik 2020ra Europako 30 herrialdetan [10]. Fluorkinolonen 3 belaunaldiko zefalosporinen eta aminoglukosidoen egoera orokorra ere aztertu da,
|
Espainiako
egoerarekin batera.
|
|
|
2010etik 2020ra tasa altuenak erakutsi dituzten 4 herrialdeak Grezia, Bulgaria, Errumania eta Italia izan dira (1 irudia).
|
Espainia
mailan, ez da karbapenemekiko erresistentzia nabarmenik aurkitu. 2019 urtean% 2,2ko portzentajeak erregistratu ziren eta 2020ko azken erregistroan% 0,4ko balioak [10].
|
|
|
|
Espainiaren
egoera ez da larria antibiotiko karbapenemikoen aurrean,% 4,7ko portzentajeak erregistratu direlako 2020an. Baina 2010ean erresistentzia tasa% 0 zela kontuan hartuta eta Europako gainerako eskualdeen egoera kontuan hartuta, neurriak garaiz hartzea komenigarria litzateke.
|
|
|
|
Espainiaren
kasuan, 2010etik 2020ra aitortutako ehunekoak% 16,3tik (2013an)% 22,5era (2015ean) igo ziren, eta erdi mailako arriskua da jada.
|
|
|
2020an% 61,5eko erresistentzia tasak erregistratu dira
|
Espainian
. Azken hamarkadan aitortutako balio baxuena 2015ean eman zen,% 53,7ra jaitsiz; eta, balio altuena, 2013an,% 75,8ko tasa aitortu zen.
|
|
|
2010ean atzerritarren zifra altuenak batzen zituzten 10 herrialdeen artean, Ameriketako Estatu Batuak ez ezik, Europako 6 lurralde zeuden: Errusiar Federazioa, Alemania, Frantzia, Erresuma Batua,
|
Espainia
eta Ukraina (gehienetik gutxienera ordenatuta) [14, 15].
|
|
|
2009an jada, Europako erdiguneak eta mendebaldeak 51 milioi migratzaile ostatu zituzten, Europako migratzaileen bi heren.
|
Espainia
eta Italia izan dira Europa mailan migrazio zifrak kuantitatiboki gehien igo dituztenak, Erresuma Batua, Irlanda eta Frantziari jarraikiz [15]. Europan, antibiotikoekiko erresistentzia tasa altuenak Mediterraneoan eta Europako ekialdean jasotzen dira.
|
|
|
Turismoaren eragina aztertzeko,
|
Espainiako
biztanleetan enterobakterio erresistenteen tasak neurtu ziren ikerketa batean, intzidentzia altuko herrialdeetara bidaiatu aurretik eta ondoren. Enterobakterio
|
|
|
Gaur egun
|
Espainiako
biztanleria totalaren% 16,9 65 urte baino gehiagoko adinduak dira. Proportzio horrek etorkizunean gorantz egingo du, alegia, 2049 urtean portzentaje hori% 36,6koa izatera igaroko da, 75 urte baino gehiagoko adinduak eta 80 urte baino gehiagokoak biztanleriaren% 18,2 eta% 11,8 izango direlarik, hurrenez hurren.
|
|
|
Gipuzkoako familia mediku egoiliarren% 23kantsietate maila esanguratsu edo altuak dituzte eta% 10ekdepresio maila zalantzazkoak edo ertainak aurkeztu dituzte.
|
Espainiako
biztanleria orokorreko datuekin alderatzen badugu,% 6,7k antsietatea eta% 6,7k depresioa aitortzen dute. Euskal Autonomia Erkidegoari erreparatzen badiogu, ordea, egoiliarren adin tartean (15 urte), antsietate eta depresioaren sintomen prebalentzia% 7,8% 10 tartean aurkitzen dugu (13, 14).
|
|
|
Sarrera.
|
Espainian
gorputzez kanpoko zirkulazio (GKZ) sistema behar duten 20.000 ebakuntza kardiobaskular baino gehiago gauzatzen dira urtean. Ebakuntza horietako bakoitzaren atzean, gutxienez, erizain perfusionista bat egongo da.
|
|
|
Ardura nahiz espezializazio maila altua eskatzen duen alorra izan arren, herrialde batetik bestera profil profesionala nabarmenki aldatzen da, espezialitatearen garapenean ezegonkortasuna eta erizaintza prozesuaren teknifikazioa eraginez.
|
Espainia
mailan, erizain perfusionistaren irudia babesteko EPE sortu den arren eta Bartzelonako Unibertsitateak eskaintzen duen masterrak perfusionista lanpostua eskuratzeko jakintzak bermatu arren, BAEE gisako formakuntza eskuratzea da egungo helburua, perfusio unitateak osasun sistema publikoko prestakuntza sarean ofizialki integratzeko.
|
|
|
Sarrera.
|
Espainian
gorputzez kanpoko zirkulazio (GKZ) sistema behar duten 20.000 ebakuntza kardiobaskular baino gehiago gauzatzen dira urtean. Ebakuntza horietako bakoitzaren atzean, gutxienez, erizain perfusionista bat egongo da.
|