|
2000
|
|
|
Estatu Batuetan, ostera, urte bi arinago (1923) egina
|
zuten
lehen Albistegi Nagusia; Bill Slocum, Herald Tribune ko kazetaria, hamabost minutuko albiste laburrak irakurtzen hasi zen New York eko WJZ estaziotik, ohikoak bihurtuko ziren albistegi laburrak sortuz. Urte berean H. V Kaltenborn kazeta zuzendaria ere hasi zen antzeko serial informatiboak egiten (Dary, 1970, 12).
|
|
|
Eta tabernara joateko jaiki nintzenean, txaloka eta oihuka hasi zen ikusleria, pozaren pozez. Nonbait etxekoek sartua
|
zuten
lehen gola.
|
|
2001
|
|
|
" Iñork ez dio, dakila, bere buruari gaitzik egiten. Ez eta bere buruari bizia kendu dionak ere", baieztatzen
|
zuten
lehenik eta behin. Eta beren baieztapena zalantzan jar zezakeen norbait izan zitekeelakoan edo, esandakoari honakoa gehitzen zioten:
|
|
|
50eko hamarkadan, telebista agertu zenean, desagertu baino, espezializatu egin zen; eduki konbentzionalak uhin ertainerako geratu ziren, FMaren sorrerarekin irrati musikala jaiotzen zen bitartean. 80ko urteetan berriz, CDa sortu zen, entzuleek soinu sistema digital batekin izan
|
zuten
lehen harremana, eta irratiek beren binilo zaharrak aldatzeari ekin zioten. Gaurko erronka digitalizazioa da, bai ekoizpenean (zenbait emisoretan nahikoa aurreratua) zein entzunaldian (hargailu digitalak garestiak dira oraindik ere).
|
|
|
Gai horri dagokionez, dudarik gabe Lambert eta Gardner dira bi autore garrantzitsuenak 60ko hamarkadatik aurrera, horiek izan baitziren bigarren hizkuntzen eskuratzean jarreraren arazoa nolabaiteko zehaztasunez ikertu
|
zuten
lehenak.
|
|
|
Tea Europara iristea: Ez dakigu ziur ea holandarrek edo portugaldarrek ekarri ote
|
zuten
lehen tea Europara XVII. mendearen hasieran, garai hartan bi nazioek harreman komertzialak baitzituzten Txinarekin; portugaldarrek, Macaon, kontinentean, oinarritutako base batetik, eta holandarrek, Java uhartetik. Hasieran, zetak, brodatuak eta espeziak saltzen ziren, baina laster tea kargamentuetan sartu zen.
|
|
|
Horrelako gauzengatik ez al
|
zuten
lehen jendea urkatzen, pentsatu du, Clint Eastwood-en spaghetti western ak gogoan. Hildakoei lapurtzeagatik.
|
|
|
Afrikara iritsi eta Durban portutik Pretoriako bidean arrazakeriaren latza jasan behar izan zuen. Billetea izan arren, atera egin
|
zuten
lehen klaseko konpartimendutik. Enplegatu batek eraso egin zion eta trenetik bota, bere tokia europar bati utzi ez ziolako.
|
|
|
Jakina, nabarmenagoa izaten da, aho literaturaren fruitu horiek nolabait gorde baldin badira. Bestela verba volant esaten
|
zuten
lehen, hitzak haizeak eramaten omen ditu, eta, nolabait gorde ez baldin badira, betiko galtzen dira eta orduan ez du inork horretaz kezkatzeko arrazoirik.
|
|
|
Sei urterekin egin
|
zuten
lehen itsasoratzea aitak eta osabak,
|
|
2002
|
|
|
Eta errusiarrak ere berandu sartu ziren lurralde hauetan: 1791an galdu
|
zuten
lehen gudu garrantzizkoa txetxeniarrek. Eta XIX. mendearen lehen erdian ere segi zuen gerrak.
|
|
|
Donostiako konferentzia sindikal internazionalean parte hartu zuten sindikalistek munduko gaur egungo errealitatea aztertu
|
zuten
lehenik eta behin. «Azken Ebazpena» izeneko dokumentuan jaso zituzten ondorioak, eta testu horretako alderdi interesgarrienez arituko gara ondoko lerroetan.
|
|
|
Rio de Janeiron (Brasil) Lur osoko herrialdeek esku hartu
|
zuten
lehen Gailurretik hamar urte pasa dira: hortik oraingoaren izena (Rio+ 10).
|
|
|
Baina nazioartekotzerako bidean emandako urratsik handiena Estatu Batuek egin
|
zuten
lehen mundu gerra zela eta. 1914 urtean, munduan erakutsi ziren film guztietatik %85 Estatu Batuen diruaz ekoitzi ziren.
|
|
|
Ibaia zeharkatu ondoren, kanpamendu txikian zituzten gudari taldeak ere elkartu zituzten eurenekin eta honela antolatu zituzten gudalerroak: ibaitik hurbilen zen eskuineko hegalean zaldizko erromatarrak kokatu zituzten, eta gero oinezkoak; aliatuen zaldizkoek osatu zuten ezkerreko hegala muturrean, eta oinezkoek barruan; erdiko aldean legio erromatarrekin elkarturiko gezi jaurtitzaileak ziren eta arma arindun gainerako laguntza taldeek osatu
|
zuten
lehen lerroa. Kontsulek hartu zuten hegalen ardura, Terentziok ezkerrekoarena eta Emiliok eskuinekoarena; Gemino Servilioren esku erdi aldeko borroka utzi zen.
|
|
|
Aitorpenak Internet bidez aurkezten dituzten zergadunen kasuan, horiek egiteko epea 24:00ak artekoa izango da. Kanpaina hau maiatzaren 2an hasi zen, eta aitorpenak aurkezteko epeek bat egiten
|
zuten
lehena da, bai sartzekoa, bai itzultzekoa. Zerga Agentziaren arabera, ekainaren erdialdean bi milioi aitorpen baino gehiago ordaindu ziren itzultzeko eskubidearekin, hau da, aurreko ekitaldian baino% 37 gehiago.
|
|
|
“Biribiltzea” baino askoz gehiago igo ziren. Moneta bakarraren eragin alzista salatu
|
zuten
lehenak kontsumitzaileak izan ziren, eta harrituta geratu ziren urtarrileko Kontsumoko Prezioen Indizearen beheranzko bilakaera ezagutu ondoren. EINeko zuzendaritzak erabaki zuen 2002 aldaketa handien urtea izatea, eta inflazio adierazlearen metodologia aldatu zuen.
|
|
|
Telefonoz deitzeko baimena eskatu zion Mentxuk. Paretan iltzatuta zegoen aparailua seinalatu zion," automatikoa dugu, Sestaon ipini
|
zuten
lehenetakoa" esan zuen harro, eta korridorean zegoen komunerantz abiatu zen andreak bakardadean telefona zezan.
|
|
2003
|
|
|
Horrela, web guneak irabazi egin du eta baita albisteak emateko moduak ere». Euskal Herrian web log formula gizarteratu
|
zuten
lehenak izan ziren. Baina beren esperientziak fruituak eman ditu, euskal internauten artean erreferente bilakatu baitira.
|
|
|
Ahalmen urrikoen gurasoek Atzegira hurbiltzeko urte bete behar omen
|
zuten
lehen. Bi urte negar malkoetan ematen zuten.
|
|
|
Nahi adinako toki izango dira nahi duenak Aberri Eguna ospatzeko. Itsasun, Enbata mugimenduko sortzaileek duela 40 urte Iparraldean ospatu
|
zuten
lehen Aberri Eguna gogoraraziko dute. Udalbiltza biek Hendaiara (EAJ EA) eta Amaiurrera (ezker abertzalea) deitu dute.
|
|
|
Ezagutzen dudanaren arabera, antzeko da AEBetan. Euskara eguneroko hizkuntza izan
|
zuten
lehen belaunaldiek, baina aspaldi galdu zuen gure hizkuntzak estatus hori...
|
|
|
Beti bezala, olerkariek
|
zuten
lehenik Herriaren deia, bakoitzak bere gisara, adierazi, hala nola, Bilboko Labe Garaien artetik Gabriel Arestik aitaren atxea defendi tze ko jaulki zuelarik bere garrasi samina edo, Arantzazu gainetik, Jose Azurmendik bidali bere Manifestu Atzeratua:
|
|
|
Kultura Sailak, Joseba Arregiren agintepean, 1.250.000 pezeta eman zion zuzenean UEUri, eta HABEk, Txabarriren zuzendaritzapean, 2.217.000 pezeta55 Pako Garmendiak zuzentzen zuen Hizkuntza Politikak 500.000 pezetako laguntza eman zuen. Hezkuntza Sailak ez zion UEUri zuzenean lagundu; baina, irakasleen euskalduntzerako eta prestakuntzarako IRALE programaren bitartez, 1.110.000 pezeta eman zizkion UEUri, bertan parte hartu
|
zuten
Lehen eta Bigarren Hezkuntzako irakasleen artean banatzeko, UEUk zati bat bereganatu ondoren. Horietaz gain, Gipuzkoako aldundiko Kultura Sailean ari ziren Imanol Murua eta Xabier Leteren gestioei esker, Hegoaldeko lau aldundiek laguntza garrantzitsuak eman zituzten, 1.500.000 Gipuzkoakoak, 750.000 Bizkaikoak eta Nafarroakoak eta 200.000 Arabakoak.
|
|
|
Halaxe biziko dira seguru asko jubilatuak beste hiri handietan ere. Gauza bera egiten
|
zuten
lehen, Monika eta biok gauez atera eta etxerakoan igogailua hondaturik aurkitzen genuenean, ateko sarrailari itzuliak ematen zizkioten goizeko ordu txikietan gure zaratak entzutean, izan ere Monika barre errazekoa baitzen, errazegikoa, bizpahiru garagardo edaten zituenean.
|
|
|
Jendetzaren aurrean beren arrakasta azal  dezakeen hirugarren ezaugarria, berriz, misiolariaren bizi koherentzia da: esana eta izana, alegia, beraiek baitziren predikatzen zuten aszetismoa praktikatzen
|
zuten
lehenak, hurrena, Ikastetxeko lau misiolari nagusien bizimodua gainbegiratzean ikusiko dugun bezala.
|
|
2004
|
|
|
2 urte bitarteko haurrak hezten dituzte Bastidan. 1989an egin
|
zuten
lehen aldiz Araba Euskaraz eta eskolako zuzendari Beatriz Alfonsok esan digunez, orduan ikastolak zituen hainbat gabeziari irtenbidea ematea izan zen asmoa. Hala ere, ikasturtean 141 ikasle eta 12 irakasle izango dira eta horregatik, ezinbestekoa zaie bitartekoak zabaltzea, egungo eskaeretara moldatuko badira.
|
|
|
III. planerako() helburu apalagoak jarri dituzte. Talde parlamentarioek kezka agertu
|
zuten
lehen bi planek nahi besteko emaitzak lortu ez dituztelako.
|
|
|
Mercedes, JOC (Juventud Obrera Católica) sindikatuko kide eta zuzendari izan zen. Hernanin emakumeek egin
|
zuten
lehen greban nagusietakoa izan zen.
|
|
|
“Langileekin ari gara hizketan elikagaiak nola manipulatzen dituzten jakiteko eta ingurumen faktore guztiak aztertzeko, baina oraindik goiz da ondorioak ateratzeko”, esan zuen Breimanek. Agintariek jakinarazi
|
zuten
lehen kasuan baino azkarrago baieztatuko dituztela gaixoaren emaitzak. Izan ere, Cantongo Gaixotasun Infekziosoak Kontrolatzeko Zentroak (CCEI) deklaratu zuenetik astebete igaro zen gaixoa, eta horrek zalantzan jartzen du Gobernuak iragarritako gardentasun informatiboa.
|
|
|
Hala ere, itxura guztien arabera, Txinako hiriburuko Birologia Institutu Nazionalean sortu zen, eta han esperimentuak egiten ari ziren SRAS bizi eta inokulatuaren koronabirusarekin. Orain arte egindako ikerketei esker, ezin izan da jakin nola kutsatu ziren, zehazki, zentro horretan lan egiten
|
zuten
lehen bi kasuak, martxoaren amaieran eta apirilaren erdialdean. OME kezkatuta dago laborategiko biosegurtasun prozeduretan eta pazienteak tratatu zituzten ospitaleetan (beste pertsona batzuk kutsatu ziren horietan) akatsak egon daitezkeelako, baina oraindik ezin izan du identifikatu zein izan zen jatorrizko kutsadura eragin zuen akatsa.
|
|
|
Asko izututa ere badaude, soilak izan ezik, horiek baitira akuarioko erregeak», azaldu zuen atzo José Luis Casado Soto museoko zuzendariak. Ura ukitu
|
zuten
lehenak pastinakak, marrak eta musolak izan ziren, eta berehala erori ziren hondo hareatsura. «Hor behean, seguruago sentitzen dira.
|
|
|
1 9 6 5. Beste zenbait ekintzen artean, Zuberoako Maulen egin ondoren, Iruriko Etxahunek sortutako Txikito de cambo pastorala Donostiako Trinitate enparantzan eman
|
zuten
lehen aldiz.
|
|
2005
|
|
|
Une horretan ez, itxita zeuden. Orduan ez nuen ezagutzen historia hori, baina geroztik jakin dudanez, XIX. mendean nafar batzuk sortu
|
zuten
lehen aldikotz pilotalekua Manilan. Zer nahi gisaz, II. Mundu Gerratik landa geroz eta garrantzi gehiago hartu zuen pilotak han, eta hori areagotu zen duela berrogeita hamar bat urte, Ferdinand Marcos eta Imelda bikote malefiko eta hain ezagunaren diktadura zelarik Filipinetan.
|
|
|
Erokeria zen askorentzat soldadutzara joatea ere. Eta intsumisioaren hautua egin
|
zuten
lehen ausartek kartzela jaso zuten ordainetan. Zorionez, hurrengo urtetan intsumitu deklaratuko ziren guztientzat ziegarik ez zegoen kartzeletan.
|
|
|
Francoren diktadurak bultzatutako isolamendu ekonomiko, politikomendu eta eztabaida ideologiko hauek guztiek beranduago eragin zu eta sozialaren ondorioz, AEBetan eta Europan gertatzen ari ziren mugiten hemen. Hala ere, 70 hamarkadarekin, askatasun gehiago eta maila guztietan parte hartze handiagoa aldarrikatzen
|
zuten
lehen mugimendu soziopolitikoak hasi ziren Estatu espainiarrean. Kontuan izan langileak gero eta antolatuago zeudela. Langile Komisioak (CCOO) 1963an sortu ziren?, egoera politikoa aldatzearen aldeko kontzientzia gero eta hedatuago zegoela, eta Francoren gobernua ahultzen ari zela.
|
|
|
Autoen salmentek errekor historiko berri bat gehitu
|
zuten
lehen seihilekoan, 809.708 unitatera iritsi baitziren. Zifra horrek %2, 6 hobetu zuen duela urtebete erregistratutakoa, eta errekor historikoa izan zuen sektorearentzat.
|
|
|
Gainera, Europako Batzordeak ezinbestekotzat jotzen du ordutegi bateratua izatea Europar Batasuneko herrialdeetan, barne merkatuak, garraioak eta telekomunikazioek behar bezala funtziona dezaten, eta, hartara, herrialde batzuen eta besteen arteko denbora desfaseak saihesteko. Britainia Handia eta Irlanda izan ziren udako ordutegia hartu
|
zuten
lehen herrialdeak, ikatza alferrik ez gastatzeko eta argi elektrikoa aurrezteko. Hori 1916an gertatu zen, eta hiru urte geroago frantziar eta espainiar ekimenarekin bat egin zuten.
|
|
|
Mateo eta ni baino ez ginen jatetxean gelditu. Mateo eta Itziarren artekoa gero eta hotzago zegoen, ikusi besterik ez zegoen nola agurtzen
|
zuten
lehen elkar eta nola orain. Hondartza baztertuta zegoen ordurako, eta ohitura hartzen ari ginen biok jatetxean gelditzeko.
|
|
|
Negar malko lodiek bidea egin dute masailetan. Hirira iritsitakoan Eusebiok eta berak amodioa egin
|
zuten
lehen aldian bezala.
|
|
|
1888ko maiatzean erabili
|
zuten
lehen aldiz aulki elektrikoa Ernesto Chapeleauren larruan. Chapeleau, bizilagunaren behiak pozoitzeagatik kondenatu zuten.
|
|
|
William Kemmler izan zen aulki elektrikoan hil
|
zuten
lehena, 1890 urteko abuztuan, Auburnen, New Yorkeko estatuan. Urtebete lehenago bere emazte Matilde Ziegler erailtzeagatik kondenatu zuten Kemmler.
|
|
|
txikitan, aulkiaren gainean ohol bat jarrarazten zuten, bera ohol gainean eseri eta ile moztaileak makurtu gabe lan egin zezan. Oraindik gogoan du ze harro zegoen larruzko aulkian oholik batere gabe eserarazi
|
zuten
lehen aldi hartan: galtza luzeak estreinakoz janztearen pareko zerbait zen.
|
|
2006
|
|
|
IRSNak mapa animatu bat prestatu du zesio 137 elementua jarraituz. Mapa horren arabera, estatu baltiarrak eta Eskandinavia izan ziren eragina jaso
|
zuten
lehen europarrak eta ondoren Europako mendebaldera barreiatu zen lainoa, Espainia eta Portugalera hain zuzen ere. Azkenik, Balkanetara eta Europa Erdira jo zuen.
|
|
|
Horrelako programa batean hori ateratzea iraingarria da. Hori espainolek egiten
|
zuten
lehen euskaldunokin, eta orain geuk egiten dugu geure buruari buruz, lotsagarria da.
|
|
|
Horregatik, 1982an galerista hil zenean, bere kabuz aritzea erabaki eta Donostia inguruan lanak biltzeko leku baten bila hasi zen. Urte horren bukaeran, Chillida Belzunze senar emazteek Hernaniko Zabalaga baserria ikusi
|
zuten
lehen aldiz; kasik erortzear zegoen, baina eskultoreari bikaina iruditu zitzaion zeukan ideia garatzeko. Baserriak 500 urte zituen eta sustraiak oso errotuta; tokirik egokiena zen, dudarik gabe.
|
|
|
Gernikako Batzar Nagusietan osatu
|
zuten
lehen ermandadea edo anaiartea 1394an, koaderno bat idatziz jaurerrian ordena publikoa gordetzeko (Gonzalo Moro korrexidorearen partearekin), bortxakeria handitzen ari zelako nobleen aldetik. 1452an ohiturazko legedia idatzi zen, Foru Zaharra deiturikoa, 1526an osatu eta zuzendu zen eta Foru Berria izendatu (Bizkaia osora orokortu zena).
|
|
|
Horrela, agindu
|
zuten
lehen kapituluan, Bilbon jendea ez zedila izendatu bandoen deiturengatik, ez aipatuengatik ez beste batzuengatik, eta egiten ziren kofradia bakarrak helburu erlijiosoekin egindakoak izan behar zutela. Horrela, biztanle guztiek bat egin behar zuten errege erreginen justiziarekin.
|
|
|
Berriro esango dut, norbaitentzat lagungarria izan daitekeelakoan: Arrasateko kooperatibismoa luzaroan gidatu dutenen artean, nagusiki kooperatibismoa oinarri erlijiosoetatik pentsatu eta bizi
|
zuten
lehen belaunaldiko liderren kasuan?, oso antzekoa den zerbait gertatu da.
|
|
|
Bestalde, CCOO sindikatuak. eta UGTk nabarmendu zuen normaltasun osoz onartu dutela Tabakoaren aurkako legea, eta ez dagoela arau berriarekin lotutako gatazkarik edo salaketarik. Hala ere, zehaztu
|
zuten
lehen egun horietan langile asko oporretan daudela eta Erregeen ondoren zer gertatzen den ikusi arte itxaron dela. Ahalegin handia Salgadok erretzaileei egindako oharra ez da alferrikakoa.
|
|
|
Oro har, adin txikiko etorkinek familiekin izaten dute harremana, eta horietako batzuek dirua bidaltzen diete. Eskola uztea da immigrazioaren arrazoi nagusietako bat; haur gehienek eskola utzi
|
zuten
lehen hezkuntzako seigarren mailan edo bigarren hezkuntzako lehen mailan. Haurren lan baldintza kaskarrak, ordainsari eskasa eta perspektibarik eza ere haien immigrazioaren beste arrazoi batzuk dira.
|
|
|
Sidneyko Unibertsitateak Australian egindako azterlan baten arabera, erditzean ematen den injekzio epidurala amagandiko edoskitze tasa txikiagoekin lotzen da, bai epe laburrera, bai luzera. “International Breastfeeding Journal” aldizkarian argitaratu zen lan honek erakusten duenez, era horretako analgesia hartu ez zuten emakumeekin alderatuta, erditzean epidurala hartu zuten emakumeek joera handiagoa izan
|
zuten
lehen astean amagandiko edoskitzearekin lotutako arazoak izateko, eta sei hilabete baino lehen utzi zioten bularra emateari. Azterketa Australian 1997ko martxotik urrira bitartean erditu ziren 1.280 emakumetan oinarritzen da, eta horietatik %33k epidurala jaso zuen.
|
|
|
Amaren begiek harridura erakutsi
|
zuten
lehen unean, poza hurrengoan, eta begiak bete ere egin zitzaizkiola esango nuke, azkenean.
|
|
2007
|
|
|
Anamorphose taldeak, esaterako, Le Cid obra estreinatuko du hilaren 23an Baionako Antzokian. Frantziako literaturako obra klasiko hori Pierre Corneillek idatzi zuen eta 1637an taularatu
|
zuten
lehen aldiz. Laurent Rogero zuzendariak egokitu du.
|
|
|
Ez du ez hostorik ez sustrairik eta ez du fotosintesirik egiten. 1918an katalogatu
|
zuten
lehen aldiz, Sumatran, Stamford Raffles eta Joseph Arnold britainiarrek.
|
|
|
Lehenengo begiratuan gertaera hori harrigarria bada ere, baluke esplikaziorik. 1989an haur euskaldun gehienek euskara
|
zuten
lehen hizkuntza (haurren %40) eta oso gutxi ziren (haurren %8) euskara bigarren hizkuntza zutenak. Bestalde, haurren kale erabilera nahikoa handia zen (%34).
|
|
|
Iparraldean herritarren %28k euskara dute beren ama hizkuntza. ezberdintasun handiak badira adinaren arabera. hiru adin talde ikus ditzagun, 1933, 1964 eta 1986 ingurukoak. Aitona amonen denboran %38k euskara
|
zuten
lehen hizkuntza. oraingo gurasoetan %26k eta gazteengan %14k. Bestalde lehenago euskara zen ama hizkuntza bakarra.
|
|
|
Ez batzuek, ez besteek ez zuten ikusten etorkizun garbirik gerraosteko Nafarroan. Amerikak, aldiz, bazuen bi anaientzat aurreko belaunaldietan izan zuen erakargarritasuna; ez ziren, ez, Uruguaira emigratu
|
zuten
lehen errazkindarrak izango; lehenagotik ere, gurasoen ahotik entzuna zuten moduan, beste herrikide batzuek ere bide berari ekin zioten; esaterako, Fermina Peteati, 1909tik Salto hiri inguruan bizi zena.
|
|
|
Operazio hartan, Alvin ez gain, Archimede batiskafoa eta itsaspeko tripulatu frantziar bat erabili zituzten, Cyana. Haren barrutik, zientzialariek basaltozko mundu harrigarri bat ikusi
|
zuten
lehen aldiz. Operazio benetan emankorra izan zen, itsaspekoek aukera eman baitzieten ozeano hondoaren gainean ibiltzeko, eta beren begiz ikusteko lurrazal sortu berria.
|
|
|
Egunak beltz eta gauak beltzago. Arimaren gaitza zela uste
|
zuten
lehen, melankolia; baina depresioak oinarri fisiologikoa du, fisiologikoa eta biokimikoa. Bada, depresioa ondo ezagutzeko arazoaren muin fisiologiko horretara iritsi behar da, horrela bakarrik lortuko baita gaixo guztiak sendatzea.
|
|
|
Horrek ez du esan nahi Eusko Jaurlaritzarenegituran kazetaririk ez zegoenik. Kazetariak Jaurlaritzaren egitura guztietan zeudenbaina euren funtzioek zerikusi handiagoa
|
zuten
lehen ikusi dugun prentsa bulegoarekin. Egitura horietako bakoitzean kazetari bat edo bi egoten ziren eta lan handiasuposatzen zuen, esate baterako, erakundeaz argitaratutako guztia bildu eta txukunedukitzeak, hau da, hemeroteka egiteak, baita oharrak prestatzeak ere, hau da, informazioa egiteak.
|
|
|
Bizitzaren agerpenari buruzko teoria batzuen arabera, Lurrean agertu ziren lehen molekula biologikoak burdinaz eta sufreez betetako gainazaletan agertu ziren, pirita osatzen duten bi elementuetan, Lur primitiboan oso ugaria eta giro oso azidoak sortzen zituenean. Eboluzioaren giltzarria da nola sortu ziren bizitza sortu
|
zuten
lehen prozesu biologikoak katalizatzeko gai ziren lehen proteina horiek. Eta azalpena burdina da:
|
|
|
1498an zapaldu
|
zuten
lehen aldiz europarrek Guayana Frantsesa. Lehen, Kristobal Kolonek Parien Lurra izena eman zion, bertan bizi ziren etnietako baten omenez.
|
|
|
Zehazki, haren datuen arabera, munduko paper industriak erabiltzen duen zuntz birjinaren %17 baso primarioetatik dator, bereziki Kanadatik, Finlandiatik, Errusiatik eta Indonesiatik. Gaur egun, jatorrizko lurrazala estaltzen
|
zuten
lehen mailako basoen %20 baino ez dira kontserbatzen; hala ere, Lurreko biodibertsitatearen bi herenak hartzen dituzte, eta planetako karbono hustubide handienetako bat dira. Talde ekologistaren iritziz, Espainiako papergintza sektoreak deforestazio tasaren munduko rankingaren buru izateagatik nabarmentzen diren herrialdeetako produktuak inportatzen jarraitzen du, hala nola Indonesiakoak; legez kanpoko mozketak eragindakoak, hala nola Errusia, edo lehen mailako basoak inprimaketa paper, komuneko paper edo ezpain-zapi bihurtzen dituzten nazioetakoak, hala nola Finlandia eta Kanada.
|
|
|
), bederatzi urterekin senarren garapena adin goiztiar batean pisua handitzearekin lotuta dago, nahiz eta oraindik ez diren identifikatu arrazoiak. Ebaluatutako neskatoen artetik, 168 ziberetzat sailkatu ziren 9 urterekin, eta 24 mutilek bi urte geroago izan
|
zuten
lehen hilekoa. Adituaren arabera, AEBetako neskatoak duela 30 urte baino adin txikiagora iristen ari dira pubertarora, eta aurrerapen hori aurkako ondorioen multzo batekin lotzen da:
|
|
|
Zientzialari frantsesak ere gomendatu zuen azala eguzki argitan jartzea. Arazo polemiko hori teoria hori berresten
|
zuten
lehen azterketak argitaratu zirenetik hasi zen. Hurbileko adibide bat Ingalaterrako azterlan bat da.
|
|
|
Kontsumo arloko politikaren ikuskera hirurogeita hamarreko hamarkadaren erdialdean agertu zen. Izan ere, Erromako Itunak berak ez zuen aurreikusten politika hori ezartzea, eta Estatuburuek eta gobernuburuek arlo horretan zuten borondate politikoa adierazi
|
zuten
lehen aldia 1972ko Parisko Gailurrean izan zen. Handik gutxira, 1975eko apirilean, Batzordeak kontsumitzaileen babesari buruzko lehen ekintza programa aurkeztu zuen.
|
|
|
Hidrogenoa energia iturri alternatibo gisa erabiltzea gero eta hurbilago dago “Gure ikerketen ardatza da sei kilo hidrogeno bitarteko materialak bilatzea, 500 kilometro egiteko ibilgailu utilitario batean, eta hiru minututan kargatu ahal izatea”, azaldu du Javier Bermejok, Materialen Fisika Zentrokoak (CSICeko zentro mistoa eta Universidad del País Vaco), Donostian. Karbonoz nanokudeatzea Lana egiteko, zientzialariek nanotutuen ordez karbonoz nanokutzea erabili
|
zuten
lehen aldiz. Lore bat osatuz multzokatuta, 0,1 mikrometroko nanoegitura berri horiek azalera espezifiko handia dute, eta, horri esker, gas kantitate handia adsorbatzen da.
|
|
|
Berria Txapelketa bigarren fasean sartu zen joan den asteburuan. Gure eskualdeko hiru taldek pasatu
|
zuten
lehen kanporaketa, Leitzako Aurrera, Baztango Txaruta eta Arantzako Ekaitzak. Otsailaren 24ean, 2 kanporaketan, leitzarrak Iruñeko Belate taldekoen aurka aritu ziren, eta 3 kanporaketarako sailkatzea puntu bakar batez lortu zuten 55 eta 54 nagusitu baitziren.
|
|
|
1958tik aitzina, Joan XXIII.a pontifikatura helduta, euskal elizan ere mugitu ziren hierarkia frankistari aurre egiteko beharra sentitu
|
zuten
lehenak. 1958ko da 339 apezen gutun famatua, eta hortik datoz, 1963ko Pacem in Terris eta Vatikano II oinarria hartuta, Eliza osoa astinduko duen olde zabalaren sustraiak.
|
|
|
Beharbada gehiegizkoa da berak dioena, Jakin ez zelako inolako legerik urratuz atera, baina bai orduko Espainiako legetik kanpo. Nolabaiteko klandestinitatean argitaratu
|
zuten
lehen zenbakia, baina ez zuzenean lege zibilak urratuz —orduko arau politikoak agian bai—; Elizaren eta Frantziskotar Ordenaren arauei zegokienez," epikeia" modukoren bat egin zuten2.
|
|
|
• Helendarren artean, lehenik: Metafisika liburuan filosofiaren historia egiten duenean, Aristotelesek filosofatu
|
zuten
lehenen artean (twn dh pwtwn filosofhsantwn) jartzen ditu gauza guztien printzipioak materia izaerakoak zirela uste izan zuten pentsalariak5 Jakina, aurreko pentsalariek sofia (sofia) landuko zuten, alegia, jakintsuak izango ziren, baina ez filosofoak6.
|
|
|
Mundua ezagutu nahi
|
zuten
lehen filosofoek, eta, hartara, bi jomuga jarri zituzten: kosmologia —kosmogonia baino gehiago— eta ezagutzaren teoria45 Helburu hori du zientziak, hain zuzen, Popperren ustez, mundua ezagutzea:
|
|
|
• Testu orfiko zaharrek eragina izan bide
|
zuten
lehen filosofoengan: ideia batzuk onartzen dituzte edo, bestela, haien aurka sortzen dute polemika.
|
|
|
Zaila zen ezaguna zen inork ikustea, baina jendea barrandatzen irudikatzea gustatzen zitzaien, eta deskubrituak izatearen aukera txiki haren mugen kontra ibiltzen ziren, boxeolariak ringaren sokekin nola, destinuak beraien izenean erabaki zezan bideak zabalduz. Hotelean maindireak ez aldatzeko eskatu
|
zuten
lehen egunean. Lau gau emango zituzten bertan.
|
|
2008
|
|
|
1983ko abuztuaren 5ean egin
|
zuten
lehen emisioa. Arabako hiriburuan egiten ziren prozesio ateoetako kideek, gerora gaztetxearen sorreran izan ziren horiek, erein zuten Hala Bedi izenez sortu zen uzta.
|
|
|
euskal departamendua (54), herri hizkuntzen eta kulturen garapena (56) eta tokiko irratien askatasuna (94). 25 kultura elkarte eta sindikata bildu ziren eta eztabaidatu
|
zuten
lehen euskal kulturaren lehen egitaraua" Pour un statut de la langue et la culture basques" (Euskararen eta euskal kulturaren estatutuaren alde). Pizkundea sortu zen euskal kultura mugimenduaren gehiengo handia bilduz.
|
|
|
Maineko Saint John ibarrean eta Louisianaren hego mendebaldean bizi diren komunitate frankofonoek demografia bizindar ertaina edo handia
|
zuten
lehen, baina Estatu Batuen asimilazio politika jarraituak direla eta, babes instituzionalik gabe geratu dira eta, horregatik, 3 koadranteko adibide tipikotzat jo daitezke: gaixotasun larria duten komunitatetzat, alegia.
|
|
|
Lehen laurdenaren hasieran kosta egin zitzaien bi taldeei lehen saskiraketa lortzea eta etxekoek lortu
|
zuten
lehen puntua jaurtiketa libreen lerrotik. Gaizki hasi ondoren, TAUk 0 partziala sartu zion CAIri, baina hauek azkar bueltatu zioten partziala.
|
|
|
Santiago Pesquera nafarrak eta Chema Rodriguez andaluziarrak 3 0eko porrota jaso
|
zuten
lehen partzialean, eta bigarrenean suspertu baziren ere (0), hirugarrenean aldeari eutsi zioten (4) hegokorearrek. Azken partzial horretan Yolanda Martin donostiarrak hartu zuen parte Rodriguezen ordez.
|
|
|
Antonio Gómez Muñozen zuzendaritzapean lanean diharduen taldea botika horien ordez erabiltzeko beste aukera batzuk ikertzen ari da, C1P zeramida 1 fosfato molekularen analogoak sortuz. Molekula hori 1990 urtean aurkitu
|
zuten
lehen aldiz, giza leuzemiaren kasu batean. Laborategian sintetizatu ostean ikusi zuten eragile mitogeniko garrantzitsua dela zelulen hazkundea eragiten du, eta horien heriotza naturala blokeatzen du.
|
|
|
1992an piztu zen zientzialarien artean erresberatrolak osasunean izan ditzakeen onurak ikertzeko interesa. Orduan, Siemann ek eta Creasy k ardo beltzaren erresberatrol maila zehaztu
|
zuten
lehen aldiz bereizmen handiko kromatografia (HPLC) bidez, eta frantziar paradoxa (French Paradox) azaldu zezakeela ikusi zuten. Frantziar paradoxaren arabera, Frantzian gaixotasun koronarioen hilkortasun tasa beste herrialdeetan baino txikiagoa izatea ardo beltzaren kontsumo handiagoari zor zaio, nahiz eta frantziarrek gantz asetan ugaria den dieta izan eta asko erre.
|
|
|
Esan eta egin, 2005eko azarorako diseinatuta
|
zuten
lehen prototipoa, eta geroztik garatzen eta hobetzen joan da, gaur egun produkzio fasean dagoen XO izeneko modelora iritsi arte.
|
|
|
Arku zorrotzek modu bertikalagoan transferitzen dute erdiko harrien karga, eta, hala, bultzadaren indar horizontala nabarmen txikitzea lortu zuten. Horren ondorioz, hormek ez
|
zuten
lehen bezain lodiak izan beharrik, argalagoak izanda ere gai baitziren teilatuei eusteko.
|
|
|
Ordurako, baina, baita lehenago ere, frai Millanek ohartua behar zuen, halaber, Ernestina izaki berezia zela, mojagai sartu zèn egun berean beste zortzi neska gazte berarekin batera komenturatu eta biharamunean frai Millanek solasaldi labur bat izan baitzuen haiekin. Agurrak eta diosalak egin ondoren, bakoitzak bere izena eta sorterriarena eman zituen?, frai Millanek galdetu zien ea nola pasatu
|
zuten
lehen eguna, eta mojagaiek nork bere erantzuna eman zuten; gero, berriz, zergatik sartu ziren komentuan, eta batek erantzun zuen Jainkoaren deia bihotzean aditu zuelako, eta antzera beste guztiek:
|
|
|
Portugaldarren Mazagan da El Jadida. XVI. mendearen hasieran sortu
|
zuten
lehen kolonietako bat izan zen, Indiara bidean Afrikan eratutako hirietako bat. Errenazimentuko egitura militarra berehala igartzen da marra zuzenean planifikatutako kaleetan, arabiar herrien kalexka bihurrietatik urrun?, bikain heldu da XXI. mendera harresia, bere bastioi eta lubetekin, eta gotiko manoelinoa ageri da hiriko elizetan.
|
|
|
Hortxe daude aztarnak: Cervantes antzokia, AEBk munduan zabaldu
|
zuten
lehen kontsulatua. Haren osteko gainbeheraren irudia da gaurko Tanger.
|
|
|
Hasiberriek uztailean amaitu
|
zuten
lehen denboraldia eta oraingo hilean hasi dute bigarrena, pantailan izandako arrakastari esker. Agerian dago hasieran aipatu ditudan hogei urteak ez direla alferrik joan, Euskal Telebista egiten dugun pertsona guztion artean ezerezetik ikus entzunezko hedabideetako hizkuntza izatera eraman baitugu euskara.
|
|
|
Ordu hartako anbizio literarioa eskualdekoia zen, literatura erregionalista zen egiten zena, asumituki bigarren mailakoa. Anbizio literario serioa erakutsi
|
zuten
lehenak autore abertzaleak izan ziren
|
|
|
Irakaskuntza estatal horren aurrean, Azkuek proposatzen zuen alternatiba, bertoko udalek sostengaturiko ikastegi sare paralelo bat eratzea zen. Planteamendu honek garai foraleko antolaketan zuen oinarri, non udalek
|
zuten
lehen hezkuntzaren kargua. Hala ere, bazen berrikuntzarik, irakaskuntza tokiko ardura izateko eskatzeaz gain, euskal hezkuntza proiektu bat errebindikatzen baitzen:
|
|
|
Zentzu horretan, Azkuek eta Broussainek amesten zuten Euskal Akademia langileak, barnemugen estutasunak ere jasaten zituen. Batetik zorizko faktoreek baliozko hainbat pertsonaren galera ekarri
|
zuten
lehen urtean. Hola, 1919ko irailean hautaturiko hamabi euskaltzainetatik urtea igaro orduko lau (edo bost) falta ziren:
|
|
|
Biurteko Aurrerakoiaren() abagunean, udalak beste 30en bat biztanlerekin batera hilerria herritik kanpora ateratzea erabaki zuen. Hilerri berriaren premia 1846an planteatu
|
zuten
lehen aldiz Zigorraga herri diputatuak eta Antonio Larrañagak1000, baina alferrik. 1850ean, Antonio Larrañaga alkate zela, Del Detall kapitainak eskakizun berdina egin zuen, eta oraingo honetan ere Osasun Batzordeak eta udalkideek atzera bota zuten.
|
|
|
Hau ez zen Bizkaiko tertzioek herrialdetik kanpo borrokatzearen aurka protestatzen
|
zuten
lehen aldia. Celina Ribechinik Sopuertako eta Getxoko udaletan sortu ziren istiluei buruz hitz egiten digu:
|
|
|
XVII. mendearen amaieratik aurrera iritsi ziren haurtzaroarekiko jarrera aldatzen lagundu
|
zuten
lehen ekarpenak. Alde batetik, zenbait mugimendu erlijioso umeak helduen portaera bortitzetik babestu beharreko izaki babesgabetzat hartzen hasi ziren.
|
|
|
urterako patata ekoizpena bikoiztu egingo dela aurreikusten da. Historia Patatak dira proteina gehien duten tuberkuluak Patata Peru eta Boliviako mugan landu
|
zuten
lehen aldiz (Titicaca lakutik gertu), duela 7.000 urte. – Espainiarrek Europara inportatu zuten XVI. mendean, bitxikeria botaniko gisa, baina urte asko behar izan zituen jaki gisa ospetsu egiteko.
|
|
|
Lehen hurbilketak Atlas proiektua 2005ean aurkeztu zen Enter net urteko tailerrean, eta parte hartu nahi zuten herrialdeetako datu guztiak biltzen hasi zen. Grezia, Polonia, Suedia, Herbehereak eta Alemania izan ziren parte hartu
|
zuten
lehen herrialdeak. Mapek erakusten dute laborategiek salmonellen 10 serotipo arruntenei buruz (enteriditisa, typhimuriuma, virchow, hadar, infantis, newport edo derby, besteak beste) bidaltzen dituzten datuen urteko eragina (100.000 biztanleko kasu kopurua).
|
|
|
Bigarren aukeran, orain arte gehien erabili den sistema Bluetooth izan da. Baina teknologia berri batek bere erregealdia ekarri du; iaz USB protokoloaren sustatzaileek Wireless USB edo WUSB haririk gabeko konexioaren teknologia
|
zuten
lehen gailuak merkaturatu zituzten. Ziurtatzen dutenez, Bluetooth baino errendimendu hobea eskaintzen du.
|
|
|
Ahate hankak eta ahate mokoa ditu, ugaztun ilajea eta kastore isatsa; arrautzak jartzen ditu, baina kumeei titia ematen die; ez da ezer urpean egoten, begiak eta sudur eta entzumen zuloak itxita dituela, eta harrapakinak harrapatzeko sistema elektrosentsorial baten bidez orientatzen da; eta arrak orpoetan ezten zainak ditu. Australian aurkitu zutenean —1798an—, zoologoek iruzurra zela uste izan
|
zuten
lehen zirriborroengatik. Gaur, “Nature” aldizkarian argitaratutako bere genomaren lehen zirriborroak berretsi egiten du, eskala molekularrean, horixe ematen duela begi hutsez:
|
|
|
OLPCren sorrera gainerako ordenagailu fabrikatzaileek hartu
|
zuten
lehen munduko herrialdeetako merkatu segmentu berri batera irekitzeko. 2005eko azaroan, NicholasNegropontek OneLaptop Per Child (OLPC) proiektua aurkeztu zuen Tunezelen, Interneteko biltzar batean.
|
|
|
15.000 pertsona inguruk erretinosi pigmentarioa dute Espainian. XIX. mendearen amaieran diagnostikatu
|
zuten
lehen aldiz, eta orain dela gutxi arte entitate ezezaguna zen. Herentziazko eritasun degeneratiboa da, erretinari eragiten diona eta ikusmena pixkanaka galtzea eragiten duena.
|