|
2000
|
|
|
Eta teoria hori biribiltzeko Kunderaz baliatzen da: " Kafkak ez
|
zuen
guregatik sofritu! Kaf  kak ongi pasatu zuen guregatik!".
|
|
|
" Kafkak ez zuen guregatik sofritu! Kaf  kak ongi pasatu
|
zuen
guregatik!". Esan nahian bezala Kafkaren testuak umore klabe batetik irakurri eta ulertu behar zirela, neurri handi batean...
|
|
|
Ez nazala beldurrak jan. Beldurrari aurre egin behar zaio, esaten
|
zuen
gure yoga maisuak. Ez dakit, ordea, beldur nintzen ala itolarri hits batek estutzen ninduen itsutzeraino.
|
|
|
Ez zen erantzunaren zain egoten. Nik banekien bazekiela galdetutako gauza guztien erantzuna, baina zer edo zertaz hitz egin behar
|
zuen
gurekin, eta edonori atsegin zaio jakitea bere gainetik dagoen batek bere arazoen berri dakiela eta kezkatu egiten dela. Gaur, egia esan, ezin dut horrelakorik jasan, baina orduan bertute zoragarri, gizon zuzenaren ispilu iruditzen zitzaidan erretorearen galdetu behar etengabea.
|
|
|
Lehenik eta behin, adierazi nahi dut fiskalarekin bat eta ez dugula presidentearen iragana zertan kontuan hartu; aitzitik, atzoko adierazpenenetatik datu bat, datu oso esanguratsu bat nabarmendu nahi nuke: honaino ekarri gaituen auzi honen jatorrian edozein arrazoi dagoela ere, Lewinsky andereñoak amarru makur bat prestatu
|
zuen
gure presidentea harrapatzeko, eta horrek guztiz baliogabetzen ditu bekadunaren amodioaren benetakotasunaz esandako guztiak. Baina berriro ere fiskalaren beraren hitzen ildotik, gaineratu nahi dut gure presidentea ez dela kale garbitzaile bat, taxi gidari bat edo irakasle bat baino gehiago, eta hori dela-eta harro egon gaitezkeela gure herriaren legediaz:
|
|
|
Harrigarria bada ere, ezkondua izateak, presidentea izateak are garbiago egiten
|
zuen
gure artekoa: zailtasunen eta enbarazu ororen gainetik maite genuen elkar eta ni, behinik behin, prest nengoen azkeneraino joateko.
|
|
2001
|
|
|
Jada alferrik dira aieneak: James Cameron Ilford harea mugikorretara erori (edo sartu) zen Orochamba ibaia gurutzatu/ ez gurutzatu genbiltzan tenorean; azkena zihoan; haren oihu harrigarriek ohartarazi gintuzten zerbait ezohikoa gertatzen ari zela; lehenbailehen hurbildu ginen, zalapartaka; hostaila sarriak segundo batzuk atzeratu
|
zuen
gure lagunaren aurkikuntza. Gero, geldi geldi geratu ginen:
|
|
|
Horren aldamenean bekatu arina da, bekatua baldin bada, Mogel osaba ilobak euskalki horretara aldatzea. Brabanteko Jenobebarena ere euskaratua da eta gorago esan dut, oker ez banabil, nolako harrera ona izan
|
zuen
gure artean, oraintsu arte. Eta ez dakit gaur bertan mututua den haren oihartzuna.
|
|
|
Urte haietan nagusi zen euskal estiloaren arabera, apaingarrietan, letretan, etxeetan, musikan? herri teologia sartu
|
zuen
gure poesian, gero Markiegik eta beste gehiagok trebero erabiliko zutena:
|
|
2002
|
|
|
Urte gehiago pasatuko ziren, gure estudiante aldia bukatu egingo zen, eta goizetik gauera lanbidearen arazoari aurre egin beharrean aurkituko ginen. Asmo horrekin, gehienak norbere sorterrira itzuliko ziren; beste batzuek, berriz, Bilbon segitzea erabakiko genuen, edota hala nahi izango
|
zuen
gure patuak. Beraz, sorterrira bueltatze orokor haren ondotik, astero Arriaga atzean bildu ohi ginenon lagunarteak, urritu ez ezik, soildu egingo ziren jendez, desagertzeraino.
|
|
|
Gu ohituta geunden, eta txantxetan hartzen genuen haren jokaera. Berak ere sarritan jarraitu egiten
|
zuen
gure txantxa, igarotako arriskuari barre eginez. Baina, ostera, txakur batekin egokitzen baginen, berriz bilatuko zigun eskua, otzana eta txikia izan arren gure  aurrean genuen animalia.
|
|
|
Hori da une hauetan pentsatzen dudana, eta, hein batean behintzat, liburu hau idaztera bultzatu nauena. Urrun nago, beraz, garai bateko baldintzarik gabeko nire atxikimendu garaitik, zeinetan euskarazko literaturari buruzko artikulu erabat panegirikoa idatzi bainuen, Atxagak bere lanak gaztelaniaz edo euskaraz idazten ote zituen zalantzan jartzen
|
zuen
gure arteko gaztelaniazko idazle (ustez) ironiko bati arrapostua emateko hain zuzen ere; bestelako gehiegikerien artean, hauxe nioen: hemengo gaztelaniazko literatura baino askoz ere interesgarriagoa zela euskarazkoa, eta, batik bat, gure egungo arazoei lotuagoa zegoela.
|
|
|
San Frantzisko atzean lagatzeak gogoa ilunduko zigula pentsatzen nuen, baina oker nengoen oso: goiz hartako eguraldi bikainak, itsasotik zekarren haize kresaltsuak, berriro bidean egoteak zorabio pozgarria sortzen
|
zuen
gure baitan. Pozik eta umoretsu geunden, bai.
|
|
2003
|
|
|
Orduko Tareixak inondik ere ez zuen atzo maleta ttipi bat prestatuko, iluntzean Vigora etorri, eta bertako ostatu ziztrin batean gaua emango; orduko Tareixak goizean ez
|
zuen
gure, barkatu, hemendik aurrera, nire, etxerako billetea erosiko, eta bakarrik abiatuko.
|
|
|
Trikornio txiro tristeak. . Eta guri errepikarazi egiten zigun, eta barre egiten
|
zuen
gutako norbait trabatzen zenean. Noizbait pipa atera ere bai.
|
|
|
Astelehena, jai ondoko alferra. Jaiki orduko erabaki
|
zuen
gure irakasle maiteak ez zegoela eskolarik; ikasleria gustura asko.
|
|
2005
|
|
|
Bezperako hitzaldiagatik zorionak eman nizkion, eta musu batekin eskertu zidan. Gutxitan joaten nintzen Idoiaren etxera; amaren eta bigarren senarraren arteko harremana ez zegoen unerik gozoenean, inondik ere, eta etxe hartan ez zen giro; hargatik, Idoiak nahiago izaten
|
zuen
gurera etorri. Ez zen batere ondo konpontzen aitaordearekin; harroputza irizten zion.
|
|
|
Gero, baina, etsipenak jo ninduen, ankerki, Juliorekin zertan zebilen jakin nuelarik. Gertaera hark ez
|
zuen
gure adiskidetasuna eten, hala ere; alta, maistrarekin beste era bateko harremanak izateko aukera eman zidan, hots, harreman arrazoitsuagoak, ideologikoagoak; apika ez zen gauzatuko hori, baldin eta eten mingarri hura gertatu izan ez balitz. Modu horretan sartu nintzen Adelaren buruan, haren mundu ikuspegian, haren esperientzia historikoan, haren erroetan.
|
|
|
Luze jo
|
zuen
gure harremanak, biontzat ere lehenbizikoa izateko. UBI amaitu arte iraun zuen; ikasturte hartan matrikula ofiziala egin behar izan nuen, ez baitzegoen beste aukerarik, baina ez nintzen eskoletara joaten.
|
|
2006
|
|
|
Luzaroan zutik, itsasoari begira egon ostean," entzuten al duzu itsasoak dioena?", galdetu zidan. Eta horrela egin
|
zuen
gure topaketa guztietan. Nire erantzuna jaso ondoren, astoa zabaldu, oihala jarri, margoen egurrezko maletatxoa ireki, eseri, eta pipa prestatzen zuen.
|
|
|
Ez zigun zutaz hitz egin, ez zigun zure argazkirik erakutsi. Ez
|
zuen
gure samina areagotu nahi, ondo dakit hori. Biharamunean, tren Â
|
|
|
Giro arriskutsu hartan, herr Öchlerrek berebiziko ahalegina egiten
|
zuen
gugana ez hurbiltzeko: distantzia gordetzen zuen, hotz tratatzen gintuen, deskuidatuta ere ez zigun eskua ematen.
|
|
|
Eginahalak eta bi egin arren, jo ez beste guztia?, hark ez
|
zuen
gure ipurdirik musukatu nahi.
|
|
|
Arkakusoak azkazalen artean estutu eta hiltzerakoan atera  tzen den soinua egiten zuen dokumentalen hots bandak oihalean. Baten batek oihu egin
|
zuen
gure atzean: Juduak garbitu!
|
|
|
Hala ere, ez zen sentiberatasunik gabea, ez zen bihotz gogorra. Hermannek proposatutako ekintzaren bat gehiegiz  koa iruditzen zitzaigunean, aski
|
zuen
gutariko batek esatea:
|
|
|
Bion itun mutu hark sendotu egin
|
zuen
gure adiskidetasuna. Isiltasunak, baina, ez du ezer estaltzen.
|
|
|
Zerbait esan ez esan egon eta gero, jaiki eta, herren txikian, musika salara  erretiratu zen (jangela ondoko salatxo hartan beti egon omen zen piano bat, Gerra Handiak pianoa eta etxeko hainbat altzari saltzea ekarri zuen arte. Musika sala izaten jarraitu
|
zuen
gure jardunetan, agian amak sekula galdu ez zuelako beste piano bat izateko esperantza. Edo irratiko musika saioek betetzen zutelako pianoaren falta, ez nuke jakingo esaten).
|
|
|
Etxe sendo eder bat seinalatu
|
zuen
gutariko batek. Pertsianak itxita zeuden.
|
|
|
Haren egun argiko ibilerek antz gehiago zuten arima herratu batenak neskame batenak baino. Umberto bisitan etortzen zitzaidanean, ordea, neskak edozein aitzakia baliatzen
|
zuen
gu geunden tokira agertzeko, inoiz ez ginen nire gelan egoten, sarrera ondoan zegoen bisitentzako salatxo aterik gabe batean baizik?. Erratza pasatzen hasten zen Nerina; leihoa zabaldu, eta bisita gelako alfonbratxoa astintzen zuen; argizaria ematen zion zoruari.
|
|
|
Bismarckenaren antzeko bibotea zuen itxura oneko gizon bat agertu zitzaigun konpartimenduan. Adeitsu, kapelaren ertza jaso
|
zuen
gu agurtzeko. Amona txartelen bila hasi zen instintiboki.
|
|
|
Gogoilun egin nuen nire ganbaratxorainoko bidea, beldur bainintzen nire kontu hartze minduak ez ote
|
zuen
gure arteko etena ekarriko.
|
|
|
Bi pezetako olioa, laurogei pezetan. Eskerrak trenak berdin jarraitzen
|
zuen
guretzat.
|
|
2007
|
|
|
–Nire nobioa, erantzun zion, begia galsorotik jaso gabe?. Garzia kabroi haren kuadrillak hil
|
zuen
gu gauden toki honetantxe.
|
|
2008
|
|
|
Antza denez, Txinako gobernuak astindua eman nahi izan zion gaiari eta asigna  zioak gero eta azkarrago iristen hasi ziren. Hamabi, hamar, bederatzi, zortzi hilabete... zurrumurruek zioten sei hilabetera ere jaitsiko zela asignatzeko epea eta horrek esan nahi
|
zuen
gure seme alabak gertuago zeudela. Aldaketak, baina, alde txar bat zekarren gordeta.
|
|
|
Izan ere, Chongqingetik alde egin aurretik gure txofer Jacky Chang ekin argazkia ateratzeko asmoa baikenuen. Ez dakit zer pentsatuko
|
zuen
gutaz âziurrenik hark ere barbarotzat gintuen, hain ziren ozenak gure txangoetako barre algarakâ, baina kariño berezia hartua genion eta eskupekoa geuk eman nahi genion. Horrelako bidaietan eskupekoaren kultura oso zabalduta dago eta tarifak, nolabait esatearren, araututa daude.
|
|
|
Baina tira, esan bezala agurrek ez dute mundua geldiarazten, eta, handik aurrera, Yolanda izeneko neska batek eramango
|
zuen
gure taldea.
|
|
2009
|
|
|
Ez ote da izango Arimen maisua France la doulceren bertsio dramatikoa (edo melodramatikoa), Morand en eleberri harena, 1934an isekaz deskribatzen baitzuen nola inbaditu zituzten plato frantziarrak" inurrien modura zebilen jendaila hark" eta" Erdialdeko eta Ekialdeko Europako ilunpeetatik bide egin eta Champes Elyseetako argitasunetara sartu ziren pirata bertakotu eta ez bertakotuetako batzuek", gutxi gorabehera Irène Némirovskyk darabilen gaia? Irakurria
|
zuen
gure egileak France la doulce, eta haren" komikotasunaren" berri eman zuen ohar pertsonal batean. Bestalde, urte hartan bertan argitaratu zituen Morand ek Gallimard en bere eleberri" zinematografiko" laburretako lau, Films Parlés izenburupean.
|
|
|
Asfarren beraren hitzetan, bera ez da meteko bat," zuek meteko deitzen duzuena" baizik. Ez
|
zuen
gure egileak alferrik irakurri Dorian Gray ren erretratua hamabost urte zituela. Haren obra osoan zehar agertzen zaigu isla gorrotatuaren gaia, Golder engandik hasi, ispiluaren aurrean ikusten baitu bere burua zahartzen, eta Asfarrenganaino, zeina beldurtu egiten baita dendetako erakusleihoetan islaturik ikustean" bere aurpegi ilun eta kezkatsua, bere belarri xorrotxak, bere hortz luzeak".
|
|
|
Ez ote da Arimen maisua" mespretxu burgesaren" satira, honezkero munduko umezurtzen ama abegitsua ez den Frantzia horrena? 1939ko otsailaren 2an, Elizak Irène Némirovskyri bataioa emateko lana hartu zuen, baina Estatuak ukatu egin zion bertakotzea, nahiz eta Brasillach ek, antisemitismoaren seme desitxuratuak, Frantziako emakume eleberrigileentzat eredu gisa jartzen
|
zuen
gure egilearen talentua.
|
|
|
" Zer egiten ari zait herrialde hau, ene Jainkoa!", idazten
|
zuen
gure egileak 1941eko ekainean, Asfarren aitorpenaren oihartzun lazgarria bailitzan: " Zuei diotsuet, bai, frantses aberatsoi, frantses zoriontsuoi:
|
|
|
Grand Placen honela kontatzen da aldaketa: " Txabiren heriotza krudel eta anker hark bihurtu
|
zuen
gure borroka, ez guk ere parte hartzen genuen herri bat bere buruaren askatasunaren aldekoa, baina gatazka xit indibidual, pertsonala, ni, geu eta frankismoaren artean, euskal herririk eta politikarik existitu ez balu ere existituko zukeen borroka gogor eta zital bat".
|
|
|
Izan zituen beste kontaktu batzuk ere: estralurtarrak planetara iritsi zireneko kontuak aztertzen zituen zientzia berria erakutsi zion norbaitek; euskal leinuak harreman zuzena omen
|
zuen
gure Esne Bidetik gertuen dagoen Andromeda galaxiatik etorritako izakiekin.
|
|
|
Elkarri beroa emateko gorputzak kontra kontra jarrita, lo hartu genuen, harri baten zokoan. Ez dakit zenbat denbora egingo genuen lotan, luze inondik ere; esnatu ginenean, mugitzen hasi eta elkarri begiratu geniolarik, bihotzak jauzi egin zigun bularrean; biluzik geunden, giza gorputzak genituen berriz ere; leize zuloaren bazter batean, sarrerako argiak doi doi erakusten
|
zuen
gure biluztasuna. Alboan genituen arropak jantzirik, leizetik irten ginen.
|
|
|
Diogunaren haritik, historiaren une ugarietara begiratuta, aise aurkituko ditugu euskararen atzerakadaz eta higaduraz plazaraturiko aldarrikapen esplizituak. XVIII. mendean, esaterako, Agustin Kardaberazek oso kezkati idatzi
|
zuen
gure hizkuntzak Araban erakusten zuen atzerakada etengabeaz. XIX. mende hasieran, Humboldt jakintsuak berak ere huts egin zuen, zorionez huts egin ere?
|
|
|
Gertuagokoei ere lotsak ez zien bidea moztu: BBVAko presidenteak 20 milioi euro inguru irabazi omen zituen 2008an (Iberdrolako presidenteak 16 milioi euro); une batez milioiak kontatzeari utzi eta, hedabideen aurrean burua jasoaz, Francisco Gonzálezek aldartea aurkitu
|
zuen
gu guztioi erakusteko zein den krisitik indartuta ateratzeko edabe miragarria: kaleratzeak merkatu eta langileen soldatak izoztu behar.
|
|
|
Hala ere, bestalde, hitzak ongi erakusten duenez, kantariak garbi sumatu
|
zuen
gure herria ez zela etorkizunean eraso kontinuistari aurre egiteko gauza izango. Lehen ahapaldiko lehen bertsoan bertan, argi eta garbi uzten du esaten ari garen hori:
|
|
|
Txamarko, Txamark ere deitzen zioten, kariñoz hartua dirudi, artoarekin halako enpeinua eta zerikusia
|
zuen
gure laborarien debozioneko santuak.
|
|
|
Zenbat aldiz kontatu izan zidan berak ipuin hori euskaldunon ezintasuna adierazteko. Zenbat aldiz madarikatu izan
|
zuen
gure ahulezia, gure deliberamendu eza.
|
|
|
aurre egiteko. Unibertso sinbolikoaren iturburua ahozko hizkuntza denez, ahozkotasun berri bat asmatu behar izan
|
zuen
gure filosofoak bere unibertso sinbolikoa indarrean jartzeko. Zein zen unibertso sinboliko berri hori?
|
|
|
–EAJk, bada, adierazi nuen?, euskal kultura nazio bihurtzeko prozesua hasi zuen. Berak ere, oker ez banago, nazionalismoaren dogma (Nazio bat, Estatu bat) zabaldu
|
zuen
gure artean. Horregatik ere eskerrak eman behar dizkiogu?
|
|
2010
|
|
|
Bazko arrautzak argitaratu ondoren beste eleberri bat hasi nintzen idazten. Abiapuntua ETAk hil
|
zuen
gure institutuko ikasle baten gertakizun goibela izan zen. Tankera hartako beste testu batzuk idatzi nituen haren ondoren eta haien inguruan hasi zen Ohe bat ozeanoaren erdian eleberria sortzen, 2001 urtearen bukaeran argitaratu zena.
|
|
|
Horregatik etorri zen zuzenean institutura. Agian bere mutil lagunak autoaren azpian begiratuko zuela ziur zegoelako desobeditu
|
zuen
gure ikasleak aitaren agindua, eta horregatik sartu zen kezkarik gabe autoan. Ikasle guztiak hunkituta egongo zirela pentsatu nuen, eta gehienak hala zeuden, baina ikasle abertzale batzuei mespretxuzko hitzak entzun nizkien hoztasun handiz.
|
|
|
Beraz, astero autobusa hartu eta Añorgara joaten ginen, han baitzegoen Xabierren etxea. Laster aspertu ginen literaturaren gainean besterik gabe hitz egiteaz, eta orduan Josuk proposatu
|
zuen
gure poemak, ipuinak edo artikuluak hara eraman eta besteen aurrean irakurtzeko. Problema bat zegoen, ia inork ez zuela ezer idatzita.
|
|
|
Baina alferrik. Nola edo hala lortuko
|
zuen
gu denak abentura hartan sartzea.
|
|
|
Ez zuen ia inorekin hitz egiten, oso lotsatia baitzen, eta ni bezalako gazte ezezagun baten alboan eserita lasai sentituko zen edo. Autobusean gindoazenean Álvaro Pombo, oso gizon alaia bera, beti saiatzen zen denon artean abesbatza bat antolatzen kolegio batean egongo bagina bezala, eta euskal herritarron laguntza eskatzen
|
zuen
gure abeste famagatik. Bera ere erdi euskal herritarra zela esaten zigun, ez dakit zer arrazoirengatik, Santanderrekoa izanik familiaren parte bat Euskal Herrikoa duelako agian.
|
|
|
Sara Xianek gogo onez hartu
|
zuen
gure arteko maitasun keinua, algara batean hasi zitzaigulako, adarra jo nahiko baligu bezala:
|
|
|
Begiradaren distirarekin azaldu zidan guztia. Bere amarekin bezala, sinpatia berezi batek erakarri gintuen lehenengo unetik eta sortu
|
zuen
gure artean beharbada beste inorekin hain erraz piztuko ez litzatekeen konplizitatea eta bateratzea. Neure gogoan pixkanaka garatuko zen eta luzaro iraungo zuen elkar hartzeak ez zuen ia denborarik behar izan modu sendo batean finkatzeko, lotsa eta pudore guztien gainetik.
|
|
|
Nereak erne entzun
|
zuen
gure kontakizuna. Marte edo beste planetaren bateko kontuak ziren berarentzat, batek alaba izan eta ezkutuan ahizpari ematea, eta moja zena laurogei urtetik gora iritsi zenean berriro gaztetako gizonarekin elkartu eta familia osatzea.
|
|
|
Xoxote gure zain zegoen atarian. Ikusten zenez, ez
|
zuen
gu iritsi arte ezer jan gabe egoterik izan eta ardo botilari eman zion lehenengo tragoa, urdai azpiko puska bati laguntzeko. Kuba eta Euskal Herriko ohituren arteko ezkontza oso gustu onekoa iruditu arren, arkumea betiko moduan nahiago dudala aitortu behar dut, letxu hutsarekin edo patata panadera mamitsu batzuk lagunduta.
|
|
|
Robertok ere parte hartu nahi izan
|
zuen
gure brindisean, trago labur batekin, aurretik zeinen aldekoa zen jakinda. Patxintxiren aldekoa zela jakinarazi genionean, berak ere ezagutzen zuela esan zigun.
|
|
|
–Kosmos hau, guztiontzat kosmos berbera den hau, ez zuen egin ez jainko jainkosa batek ez gizon batek, baizik eta beti izan da, da eta izango da neurriz sutzen eta neurriz itzaltzen den betiereko sua, hala ezarri
|
zuen
gure maisu Heraklito Efesokoak, guk defenditzen ditugun ideien sortzaileak, azaldu zuen batek hotsandiz.
|
|
|
–Esaten
|
zuen
gure Heraklito handiak, komentatu zuen haietako batek guztiek zoritxartzat jotzen zutena zurituz, bizitza den etengabeko aldizkakotasun honetan bakoitzak bizi duela besteen heriotza...
|
|
|
Baina... " Ondas" izeneko sari horrek sona pixka bat zabaldu
|
zuen
gure inguruan, eta gure alde. Alde horretatik mesedegarria izan zen, Loiola Irratiaren izena zabaltzeko, artean Uhin Ertaineko beste Irratiak baitziren nagusi.
|
|
|
Deitu nion nire lagun Juan Lekuona jesuitari, joan ginen Itsumendira eta dena ikusi ondoren, itzuli ginen berriz ere, nahiko kezkatuta baina nola edo hala aurrera jarraitzeko asmoz. Hamabost egun iraun
|
zuen
gure isilaldiak, besterik ez. Ekainaren 25ean, beste transmisore eta antena berri bat jarri ondoren, hasi ginen emititzen behin behingoan.
|
|
|
Etxean eztabaidatu zuten gurasoek nire gogo hori. Baldintza bat jarri
|
zuen
gure aitak, gizon zentzuduna izaki: benetako batxiler ofiziala egin nezala.
|
|
|
Orduko hizkeran esatekotan, guk, beharbada," ukimen" bekatua egin genuen. Baina nonbait, norbaitek ikusi
|
zuen
guk egindakoa, eta baita maisuren bati kontatu ere.
|
|
|
Ondoren gelditu, eta argiak piztu ondoren, jaiki eta alde egiten genuen, etorri bezala bi lerrotan. Gutxi iraun
|
zuen
gure artean ohitura horrek. San Ignazioren festarako kanpotik etorritako jesuitei xelebre xamarra iruditzen zitzaien.
|
|
|
Arazo sozialak garrantzi handia hartu zuen urte haietan Eliza osoan. Frantzian 1952 urtean sortu zen apaiz langileen mugimenduak eragin handia izan
|
zuen
gure artean ere. Sozial apostolutzak lehentasuna hartu zuen gazteon artean.
|
|
|
Atzerrian, ospe handia zuen, Belgikako Cardijn() apaizak eratutako" JOC" mugimenduak. Beraz, filosofia eta teologia ikasketak egiten ari ginela, arazo sozialak indar handia hartu
|
zuen
gure artean. Esango nuke" modan" ere jarri zela.
|
|
|
Horretan sinale, zertsu ofiziotan segitzen
|
zuen
gure Trabukok. Eta filologoen tentagarri, burnintxo horren formak, Aranoko Burnin sarobe zaharraren inguruko ekarri dizkit gogora:
|
|
|
que dicho Yñarra fue a la Borda de Ytzainaundienea en que abitaban y se allaba enfermo dicho Fco su marido en dia de Santa Luzia treze de diziembre del dicho año de mil setezs quarenta y pasados veinte dias fallecio. Beraz, 1741eko urte aurrenetan hila behar
|
zuen
gure Fraixku gizajoak. Gainera Brijidak dio, egia dela sosik gabe bizi zirela, eta en virtud de la rezeta del zirujano, senar zenaren botikak erosteko Sebastiana Villanueva koinatari esan ziola faborez eta laborez vendiera la saia o pondrÃa en prendas por un real de a ocho; halaxe balio omen zuela-eta Fraixkuk behar zuen botikak, eta Iñarrak errukiz erosi egin ziola; eta egiak direla Txamorako nagusiak aipatzen dituen gastu guziak.
|
|
|
que dicho Yñarra fue a la Borda de Ytzainaundienea en que abitaban y se allaba enfermo dicho Fco su marido en dia de Santa Luzia treze de diziembre del dicho año de mil setezs quarenta y pasados veinte dias fallecio. Beraz, kontu horiek denak egiak izatera, 1741eko urte aurrenetan hila behar
|
zuen
gure Fraixku Villanueva Goizueta meatzariak, eta inon arrastorik utzi gabe joana mundu honetatik.
|
|
2011
|
|
|
–Noizik behin, lagunei bisita laburra egiten bazien ere, segitu zuen Janek?, bere bizitza guztiz bestelakoa izan zen istripuaren ondoren, zeharo aldatu zitzaion. Hasieran halako interesa erakusten
|
zuen
gure ikerketekiko: galderak egiten zizkidan, aholkuak eman...
|
|
|
Ikusten duzuenez, honaino behintzat, nobedade askorik ez; baina, entzun: Jainkoak ez
|
zuen
gure mundua sortu, eta, jakina, berak ez du inola ere gobernatzen hemen gertatzen dena. Unibertsoa eta mundua beheragoko mailako beste izaki batek sortu zituen:
|
|
|
Beharrezkoenetarako bakarrik zabaltzen genuen ahoa. Gainerakoan, autoaren burrundarak betetzen
|
zuen
gure isiltasun ia erabatekoaren amildegia.
|
|
|
Denbora dezente iraun
|
zuen
gure barne borroka isilak. Neska, zigarroari atxiki eta atxiki.
|
|
|
Atzerritarren bat etorri eta berbaren bat euskaraz nola esaten ote zen itauntzen zuenean, ez zuen onartzen edozein erdarakada. Barre egiten
|
zuen
gure erantzunak entzunda. Ondo gogoan daukat Santiagoko bidea egiten zetorren frantses bat errementeriara sartu eta euskararen gaineko itaunak egiten hasi zen egunekoa.
|
|
|
Itaun asko egin zizkigun Salamancako lagunaren bitartez, eta guztiz harritu
|
zuen
guk esandako berba batek. Operarios berba euskaraz nola ote zen itaundu zigun, eta gutariko inork berba horren berri ez geneukanez, gu guztioi begira jarri eta atzamarraz seinalatu gintuen.
|
|
|
Baina ezusteko amaiera eduki
|
zuen
gure arteko hartu emanak. Don Franciscok, egun batean, alde egingo zuela aipatu zidan.
|
|
|
Andres ugazabaren etxean eroso bizi nintzen, baina Bergara eta Mondragoeko lankideek ea eurakaz batera etxe txiki bat hartuko ote genuen itaundu zidaten. Andresi aipatu eta ontzat eman
|
zuen
gure asmoa, baina itxaroteko pixkatxo bat, harik eta hamasei urte beteko nituen arte.
|
|
|
Ontzia jendez eta zamaz hustu eta gurdiak bete zirenean, baso sarrian barrena abiatu ginen oinez, ilara luze bat osatzen genuela. Astiro egin genuen bidea eta lau egun iraun
|
zuen
gure ibiliak. Laugarren gaua sartzen zegoela heldu ginen Nueva Puebla zeritzan hirira.
|
|
|
Hala ere, Zalainen topatu
|
zuen
gure Linok harekin eta barkaziua galdetu zion.
|
|
|
Assilah n, ordea, erabat desberdinak ziren gauzak: zerbitzariak ia ordu erdia behar izan
|
zuen
gutaz arduratzeko, baina kafe kikararen ordez katilukada bete ekarri zigun; baxokadaren ordez, baso handi bat bete; gainera, ogi oso bat eta familia ugari batentzako adina gurin. Komunean, espero bezala, kanilak eta zisternak partsimoniaz bideratzen zuten ura.
|
|
|
Garai hartan sozialki arrakasta handia
|
zuen
guk egiten genuenak. Orduan bazirudien ez zela gehiagoren beharrik.
|
|
|
Oso antimarxistak ginela esaten zuten. Sinestunek esaten zuten existentzialistak ginela zentzu ateo, edo nihilista batean, baina ezkerrak ere esaten
|
zuen
gu nihilistak ginela, ikuspuntu doktrinal marxista batetatik, ez genuelako sinisten printzipio teoriko horietan.
|
|
2012
|
|
|
Bidea luzea izan zen, oso luzea, baina, halako batean, sari bat irabazi zuen. Ez zen sari nagusia, horixe egia, baina bigarrena izateak izugarri poztu
|
zuen
gure idazlea. Handik pixka batera, beste sari bat irabazi zuen, bigarrena hura ere.
|
|
|
Emakumearen galderak egiteko modu gozoak baretu egin
|
zuen
gure Berbelitz dontsua.
|
|
|
Eroetxeko denok biziki txalotu genuen, baita Manuk ere, gerran miliziano ibili zenak. Gora erregea!, gora gu eta gutarra!, egiten genion zoroetxeko guztiok, eta erregeak besoa jasotzen
|
zuen
gure txalo eta oihuei erantzuteko. Gustura zegoen erregea.
|
|
2018
|
|
|
Garraioak, errepideak... Ikusgarritasuna eman zigun, baina jende askok indarkeria ikusi
|
zuen
gure ekintzetan..., eta, beraz, zilegi bihurtu zen gure aurka indarkeria erabiltzea. Hedabideak gure kontrako ideiak zabaltzen ari ziren.
|
|
|
Ni bizi nintzen barridetik irten ginen, inori igarobaimenik erakusteko batere premiarik gabe, ez zegoen-eta jada barride batetik besterako ateak zainduko zituenik. Barride zaharrera sartu ginen, Bilauena deitu ohi genuenera; harrizko estrata utzi, eta buztin idorreko lur hilak moteldu
|
zuen
gure pausoen oihartzuna. Sudurretaratzen hasi zitzaidan kiratsaren arabera, hilotz zangaren parez pare geunden.
|
|
|
Sorbaldan kolpe bat joz atera ninduen txintxarriak ikuskizun harrigarritik. Han egin genuen denbora laburrean jende hark guztiak ez
|
zuen
gureganako batere arretarik erakutsi: itsuturik ote zeuden ala ikusezinak ginen?
|
|
|
Marider bentako ate nagusian egon zen denbora guztian. Bi gizonongandik urrun, ez
|
zuen
gure arteko elkarrizketa aditzerik izan, baina Briskoten beso jasoa adiskidetasunaren seinaletzat hartuko zuen, berak ere berea jaso zidan-eta.
|
|
|
Battis Toberaren zakurra zaunka hasi zenean ibai ondoko gorpua aurkitu zuelako, zaunka ari zen ataritik nire zakurra ere. Gartxot eta Briskot buhamearekin izandako enkontrua kontatzen ari zitzaidanean, eguzki erreak bete betean jotzen
|
zuen
gu geunden areto nagusian, eta arrotzak ere eguzki erre errea aipatu zuen kontakizunean. Zurrut egin zuen kontalariak ere Battis Toberak zurrut egindako guztietan...
|
|
2019
|
|
|
Buruan ere barne jarioa zuen. Bi zauriak txikiak baziren ere, ez ziren koagulatu eta odol gehiegi galdu
|
zuen
guk hartzerako.
|
|
|
âLotzeko dugu. Ezusteko bisita batek eten
|
zuen
gure bilera, baina, ezer adostu baino lehen, hirurehun euro aurre  ratu dizkit, lanari ekiteko.
|
|
|
Mathieu M.k arreba ere ekarri
|
zuen
gure tenplura eta sinesmenetara. Txikitatik anaiak esandako guztia egiten du.
|
|
|
Bigarrenez orduan negar egin
|
zuen
gure aurrean; eta begiak negar malkoen gandutan:
|
|
|
Nolanahi ere, otsailak bereak emateari jarraituko dio. Otsaila, nahiz laburrena, bera hilabete txarrena bota
|
zuen
gure asaba zaharretakoren batek, eskarmentuak erakutsita. Antzerakoa erantsi zion auzokoak ere, honako hau esan zuenean:
|
|
|
Oteak martxoan lore, ez da faltako eri eta dolore, hala esan
|
zuen
gure baserritarrak. Ba ote zekien, ba, ote garaian zetozen eriez eta doloreez?
|
|
|
Bai, karobietan! Sua gartsu pizteko orduan, nekez topa  tzen
|
zuen
gure baserritarrak beste ezer otea bezain onik. Garra, puntuan, eta bixi bixi piztu eta eusten dio ote iharrak.
|