|
2000
|
|
|
Pasa den azaroan ikusi
|
zuen
argia Imanol Laspiurren azken liburuak «Eibarko euskeriaren deklinabidia eta entonaziñua» izenburupean. Liburu honetan ziharduen lanean gogotsu eibartarrak gaixotu zenean; hala ere, Serafin Basaurik, Imanolen lagun mina zenak, testuak egokitu eta azken ukituak eman ostean, Eibarko Udalaren Euskara Batzordearen eskutik kaleratu da.
|
|
|
Poesia liburuen artean aipagarrientzat jotzen den Izuen gordelekuetan barrena 1981ean eman
|
zuen
argitara Bilboko Aurrezki Kutxak," VI. R. M. Azkue" sariaren irabazle modura.
|
|
|
Hiru lanen ondoren, Beluna Jazz eleberria eman
|
zuen
argitara. Bai berarentzako bai guretzako bere bide labur baino intentsoaren apustu arriskutsuena izan zen.
|
|
|
Nazio Batuen Erakundeak, 1948ko abenduaren 10 ean agertu zuen Giza eskubide guztien Aitorkizuna. Espainian lehen aldiz Coruñako Agrupación Cultural O Facho zeritzan erakundeak galegoz, gazteleraz, katalanez eta euskaraz eman
|
zuen
argitara, Giza eskubideon XX. urteburua ospatzeko asmoz, Santiago Compostela-ko Unibertsitatean Zuzenbide Politiko sailean katedradun zen J. A. González Casanova jaunaren hitzaurrez, Editorial Moret (1968) argitaletxean.
|
|
|
Apirilaren 14an ikusi
|
zuen
argia Josemari Velez de Mendizabalen beste lan batek: Eskutitzen berpizkunde garai berria izenekoak. Giza harremanetarako teknologienindarra eta baldintzak aztertzen ditu autoreak iritzi tankerako artikuluan, berriro ereTribuna abierta ataleko kolaborazioa dena, hain zuzen ere.
|
|
|
Apirilaren 30ean, Politika sailean, Bilbon jatorria eduki eta izenperik ez daramanartikulu batek ikusi
|
zuen
argia. Tituluan hauxe irakurri dugu:
|
|
|
Artikuluak, bestalde, elkarrizketatuaren argazki handiaerakusten du, eta letra mota lodian azpimarratzen ditu Errektorearen zenbait berba, aparteko item gisa. Elkarrizketak Pais Vasco atalean ikusi
|
zuen
argia.
|
|
|
Bigarren itema Jon Kortazarrek idatzitako Berlin Metropoli izeneko lana da.Berlin berriari buruzko iritzi artikulua da, oroitzapen zaharrak gogora dakartzana etaetorkizunaren ateak iradokitzen dituena. Itemak Pais Vasco atalean ikusi
|
zuen
argia.
|
|
|
Iritzi tankerako artikuluaberau ere. Itemak Pais Vasco atalean ikusi
|
zuen
argia.
|
|
|
" Bakardadean edatea ez da dibertitzeko erarik onena, jauna!", eta eskuak animozko zartako izugarri bat eman zion Txemaren bizkarrari. Hain izugarria, ezen ia aulkitik ere bota baitzuen, eta mugimendu bortitz horren eraginez begien erdian jotzen
|
zuen
argia ere desbideratu zen, bistan utziz bere aurrean zegoen gizon handi eta irribarretsua. " Gurekin etorri zenuke", eta beste bizkarrondoko zakar bat, ia barraz bestalde bidali zuena.
|
|
|
Eta ni hastetik eta hatsarretik beretik ohartu nintzen hartaz, hain baitzen kleriko hura harroskoa eta urguilutsua. Eta adimenduan ez
|
zuen
argi handirik. Eta, harat eta honat zihoala, usnan bezala zihoan, or bat bezala eta doktor Odoratus bat bezala.
|
|
|
Sastakoan apaldu zen azal latz hori inguratzen
|
zuen
argia.
|
|
|
Lan honek ahanzturatik atera digu Gabriel de Biurrun Garmendiaren oroitzapena. Iruñeko idazle, pentsamenduz eta sentimenduz euskaltzale, nazional faxisten mendeko Iruñean eman
|
zuen
argitara bere titulurik ezagunena, El coqueto Don San cho Sanchez. Altxamendu frankistaren garaipen giro hartako Iruñean zebiltzan intelektual falangista gazte ezagun andana ageri da Sanchez Ostizek prestaturiko Los barrun tos de la botica azterlanean.
|
|
|
12 Klasikoak fundazioak, giza zientzietako autore nabarmenen pentsaera eta zientzi lanak euskaraz argitaratzeko xedeari jarraikiz, 1994.ean Unamunoren Del sentimiento tragico de la vida liburua eman
|
zuen
argitara Bizitzaren sentimendu tragikoaz izenburuarekin. Bestaldetik, Elkar editorialak 1996.ean autore beraren beste obra bat argitaratu zuen, Kristautasunaren agonia, alegia.
|
|
|
Horrela, 1939an Anayak. Correspondance bi mensuelle des pretres bas ques en exil aldizkariak ikusi
|
zuen
argia. Publikazio hau aurrekoa baino askoz apalagoa zen; baina, haatik, hau ere hiru hizkuntzetan ateratzen zen, bi hilabeteko aldizkakotasunez.
|
|
|
Onartzen zuten logika, gogoeta, pentsamendua, ikerkuntzaren alde bat direla —analitikoa—, baina ez bakarra. Pentsamendua munduarekin lotu nahi izan zuten hura nolabait ulertzeko, eta hori Wittgensteinek ez
|
zuen
argi adierazi. Hortik, bada, Vienako Zirkulukoen irrika enpiriaz eta egiaztagarritasunaz aritzerakoan.
|
|
|
The Case Against liburuan, metafora mekanizista eta beronen gehiegikeriak salatuz. 1987an" Wittgenstein versus Turing on the Nature of Church’s Thesis" artikulua eman
|
zuen
argitara Notre Dame Journal of Formal Logic aldizkarian, logikaren arloan Turing eta Wittgensteinen arteko desberdintasunak azpimarratuz. Azkenik, 1998an, Turing eta Wittgensteinen arteko tirabira azaldu du liburu honetan.
|
|
2001
|
|
|
Oriokoa ez da aurten urteurrena betetzen duen bale bakarra. Literaturako balerik ezagunenak," Moby Dick" ek, duela 150 urte ikusi
|
zuen
argia Herman Melville (irudian) idazlearen eskutik. Balea zuria harrapatu nahi duen Ahad kapitain obsesiboaren istorioa kontatu zuen Melvillek nobela honetan.
|
|
|
Arthur Miller idazle estatubatuarraren «Death of a Salesman» antzezlana euskaratu du Xabier Galarretak, «Saltzaile baten heriotza» izenburupean Hiria argitaletxearen bidez plazaratuz. 1949an ikusi
|
zuen
argia kontsumo gizartearen kritika zorrotz honek. Gizarte mota horren baloreak dauzka hizpide, langile xumeari nolako hondamena ekar diezaioketen agerian uzten duelarik.
|
|
|
1996an azken nobela eman
|
zuen
argitara Saizarbitoriak: Bihotz bi.
|
|
|
1996an bere azken nobela eman
|
zuen
argitara Saizarbitoriak: Bihotz bi.Gerrako kronikak, gaztelaniara Amor y guerra titulupean itzulia (Espasa Calpe, 1999).
|
|
|
Gobernuak atzo erabaki
|
zuen
argi kontagailua alokatzeko aurreikusitako murrizketa %10ekoa izango dela, eta ez Energiaren Batzorde Nazionalak hasieran aurreikusitako eta gomendatutako %46koa. Erabiltzaileek 100,8 pezeta (0,61 euro) ordainduko dituzte hilean, oraingo 112 txartelen ordez, horrela inbertsioaren kostua, eragiketa eta mantentze gastuak ordaintzeko.
|
|
|
Dena den, gogo duenak ikus dezake nola agertzen diren gertatuak eta gertatu ustekoak" kondaira" honetan, eta hitz hau Txillardegik berak" Orangutanen ugartea" n usatu zuen eran hartu dut. Aldizkari honetan ikusi
|
zuen
argia, 1957, 1
|
|
|
Bere hizkera eta bertso lana euskalaririk gehienek ukitu behintzat egin dute, hala nola Stempf ek, Schuchardt-ek, hil berria dugun Ernst Lewyk eta, inork baino barrenkiago, René Lafonek. Argitaraldi honen eta guztien oinarria, Parisko Bibliothèque Nationalean gorde den ale bakarra, Urkixok atera
|
zuen
argitara, sarrera lan eder batekin, 1933ko RIEVen, faksimile eran eta bakarka, liburu  gisan, Lopez Mendizabalenean. Hemen datorren frantses itzulpena, Lafonena da, lehen BoletÃn de la Real Sociedad Vascongada de los Amigos del PaÃsen agertua, ohar ikasi ugari lagun zituela.
|
|
|
Bestalde, horrelako ikerketa batean arreta desbideratzea baino ez lukete lortuko. Honi gehitu behar zaio 10 urte inguru lana prestatzen igaro ondoren (1772ko otsailean Kritika hiru hilabetetan bukatuko zuela aipatu bazuen ere egiatan 1781ean ikusi
|
zuen
argia liburuak) azkenean testua bera hiru hilabetetan idatzi zuela (seiehun orritik gorako lanaz ari gara). Kemp Smith-en arabera Kritika ‘patchwork’ bat izango litzateke:
|
|
|
Nire aurrean jarri zen eskuak poltsikoetan eta burua doi bat okerturik; larderiazko planta erakutsi zuen nabarmenkiro; nork agintzen
|
zuen
argi utzi nahi zuen antza.
|
|
2002
|
|
|
2000 urtean inoiz idatzi den euskal eleberririk luzeena eman
|
zuen
argitara Irigoienek: Lur bat haratago (Elkar, 2000).
|
|
|
1987ko urte zurrunbilotsu haren ostean, 1989an (ik. Hegats 1, 1989ko abendua, 11), L. M. Mujikak artikulu bat eman
|
zuen
argitara euskal literatur kritikari buruzkoa. Bertan, M. Lopezek erabilitako bibliografiari osatugabea iritzi ondoren, kritika batek ona izateko bete behar dituen baldintzez hitz egiten du eta aipamen laburren mugez.
|
|
|
Y la serpiente le dijo a la mujer, Bassarai, 2000] eta hainbat sari eskuratu ditu oso denbora gutxian: Kritika Saria 1999, Beterriko Liburua 1999, Zilarrezko Saria 2000 eta Euskadi Saria 2000 Horretaz gain," Anderson anderearen gutizia" ipuina eman
|
zuen
argitara Gutiziak liburuan (Txalaparta, 2000).
|
|
|
Pertseo begira geratu zen, begiekin iluntasuna zulatu beharrean. Izan ere, ilunpera ohiturik zeuzkan begiak ordurako, eta, Zilarbizik esandako aldera begiratuz, zerbait edo norbait hurbiltzen ari zitzaiela ikusi ahal izan
|
zuen
argi askorik gabeko basamortu hartan. Han urrutian, beraiengana zetozela ikusi zituen Hiru Emakume Urdinak, gero eta hurbilago.
|
|
|
Horretaz, egoki egokia dugu 1937an Bosch Gimpera historialari katalanak ValentziakoUnibertsitatean Espainiaz egindako diskurtsoa gogoratzea. Espainia multiformebati buruz aritu zen, eta Gerra Zibilean Espainiaren ikuspegi desberdinak borrokan zeudela adierazi
|
zuen
argi eta garbi. Euskal Herrian ere, Espainiariburuzko diskurtso ugari garatu dira:
|
|
|
Garaiko eskakizunaren adibidetzat, Murumendi ezizenez sinaturiko artikulua argitaratu
|
zuen
Argiak 1981ean:
|
|
|
Landutako sukarriz egindako tresnak garatu zituen, zutik ibiltzeko gauza zen gizaki horrek. Aurkitutako aztarnen arabera, zutik ibiltzen asmatu zuen Homo horrek, guk baino 1,6 milioi urte lehenago ikusi
|
zuen
argia. Ari gara, bada, hurbiltzen geure helburuetara.
|
|
|
1963 urtean, Roman Jakobson hizkuntzalariak komunikazioaren paradigma izenaz bataiatua izan den oinarrizko komunikazioaren eskema eman
|
zuen
argitara Parisen. Komunikazio zientzien azterketan, funtsezkoa da sistema, eskema edo paradigma hau.
|
|
|
Beste hamarren bat urte beranduago eman
|
zuen
argitara Scheflen ikertzaileak, Indianako unibertsitatean, komunikazioa ulertzeko eskema globala. Paradigma berriago horren arabera, komunikazioa gizartearen prozesu iraunkorra da, prozesu horretan osagai desberdinek hartzen dutelarik parte, eta ez lengoaia naturaltzat kontsideratzen diren horietako (frantsesa, errusiera, euskara, etab.) osagai linguistikoek bakarrik.
|
|
|
Mainz hirian ikusi
|
zuen
argia lehen inprimategi europarrak Gutemberg alemaniarraren eskutik. Ondoren, Europa osora hedatu zen aurkikuntza, eta hemendik mundu osora.
|
|
|
izan zen, 1545ean; idazlea, Etxepare. Baina liburu horrek ez
|
zuen
argia Euskal Herrian ikusi, Bordeleko inprimategi batean baino. Joanes Leizarragaren Biblia bera ere Euskal Herritik kanpo argitaratu zen lehenengoz:
|
|
|
Frantziako lehen egunkariak, Le Journal de Paris izenekoak, 1777an ikusi
|
zuen
argia. Frantziako Iraultzak prentsa askatasunaren aldeko apustua egin zuen bere hasiera hasieratik.
|
|
|
Idazkerak zehaztasunerako eta erabilterraztasunerako urrats berriak egin ditu behin eta berriro, urteak joan eta urteak etorri. Etenik gabeko aurrerabide horretan, zehaztasunaren eta erabilterraztasunaren bilaketa horretan, idazkerak zeinu ikonikoen bidez ikusi
|
zuen
argia; geroago etorri dira zeinu abstraktuagoak.
|
|
|
Saturae da bere heldutasunean idatzitako lana. K.a. 132aren inguruan hasi zen idazten eta K.a. 123an eman
|
zuen
argitara lehenengo liburukia. Bigarren bilduma K.a. 106an edo atera zuen.
|
|
|
Bikotearen semeak talasemia du, gaixotasun arraro bat, odolak globulu gorri nahikoak sortzea eragozten duena eta transplantea jasotzen ez badu hil daitekeena. Enbriologia eta Giza Emankortasunerako Agintaritzak (HFEA), Erresuma Batuko ongarritze artifizialari dagokiona arautzen duen erakundeak, atzo eman
|
zuen
argi berdea, Hashmi ek «aurreezarpenaren diagnosi genetikoa» (PDG) izeneko enbrioiak hautatzeko metodoa erabil dezaten. Joan den abenduan, HFEAk diktaminatu zuen metodo hori Erresuma Batuan erabil daitekeela, baina soilik aldez aurretik kasuz kasu baimena emanda.
|
|
|
Ohetik atera berri zen sei urteko neska txiki bat zeukan begira. Ile luze koarpilatu haien tartetik bi begi haundi besterik ez zuen ageri; urduri zirudien, nahiz eta egunean zehar zer egin behar
|
zuen
argi ta garbi jakin. Begi beltz haiek jaurtitzen zuten indarrak haurraren borondate ona isladatzen zuten.
|
|
|
Eguzkiari zuzenean so egiten zaionean bezala, eta gero, beste edonora begiratuta, haren irudia ikusten denean. Horrela ari zitzaion begirada hura; itsutu berri
|
zuen
argi eztanda baten moduan. Orain ia seguru zegoen.
|
|
|
Gainerakoak parkeko banku ilunenera joan ziren: platano zuhaitz pare bat zegoen albo banatan, eta haren aurreko farolak ez
|
zuen
argirik egiten. Parke ondoan zegoen iturriaren zurrumurruak hartzen zuen lekua, ura hizketaldi enigmatikoan jardungo balitz bezala.
|
|
|
Hala eta guztiz ere, noizean behin, beste ahots batzuk datozkigu festa hondatzera. MatÃas Múgicaren libeloa desa  tsegin samarra izan zen, eta, gainera (bekatuen artean bekatu), inperio zapaltzailearen hizkuntza zitalean eman
|
zuen
argitara; baina egia berdadero batzuk esaten zituen, behin  tzat, eta (ez dakit zein puntutaraino baina) eztabaidarako aukera eskaini zuen. Beste adibide bat:
|
|
|
Mielanjel Elustondori, Joxerra Garziari, Pruden Gartziari, Iratxe Gutierrezi, Jon Kortazarri, Manu Lopezi, Gerardo Markuletari, Xabier Mendigureni, Mari Jose Olaziregiri, Ixiar Ortuondori eta Asisko Urmenetari. Gogoratu beharra dago, bestalde, lan hau idazteko lehenengo bultzadaren errua Eskoriatzako Humanitate Fakultateak eta Nafar Ateneoak izan zutela, bi hitzaldi gonbit zuhurgabe direla medio, eta atal hauetako gehienen lehenengo bertsioak jasotzeko abegitasuna izan zuela Euskaldunon Egunkariak, 2002ko ekaina eta uztaila bitartean (seigarrenarenak Garako" Mugalari" gehigarrian ikusi
|
zuen
argia); Alberdania argitaletxeari, nola ez, esker ona erakutsi nahi diot eskaini didan konfiantzagatik. Dena dela, eta arrazoi ezberdinengatik, zorrik handiena bost adiskiderekin daukat:
|
|
|
Esaten ari naizen honen guztiaren adibide on bat izan daiteke Jasone Osororen Korapiloak liburuaren harrera kritikoarena, konparaketa ahalbidetzen digulako, batik bat. Jakina denez, 2002ko udazkenean elgoibarraren liburuaren gaztelaniazko itzulpena eman
|
zuen
argitara Seix Barral etxe entzutetsuak, Desnudos izenburupean. El PaÃs egunkariko Babelia gehigarria izan zen iruzkin bat kaleratzen lehena.
|
|
2003
|
|
|
Itxaropena argitaletxearen Kuliska Sortan ikusi
|
zuen
argia, 1960an, Juan San Martinek herritarren ahotik jasotako" Zirikadak" honek, Julian Zabaletak eginiko marrazkiez horniturik. Kontakizun gehientsuenak Soraluzen bildu omen zituen, baina asko eta asko Eibarren eta banaka batzuek Elgoibar eta Bergaran.
|
|
|
Institutuko lagun batzuen artean ikusi genuen hemen halako zer edo zer sortzea behar beharrezkoa zela". 1995ean ikusi
|
zuen
argia Getxorako bakarrik zen kazetak. Jokin Aspururekin batera, Mikel Martinez argazkilaria eta Konrado Mugerza ibili ziren.
|
|
|
Egan aldizkarian argitaratu zuen (95). Hau ere berriz eman
|
zuen
argitara, egokiturik, VascH ikasliburuan (II, 370).
|
|
|
Arantxak, neba arreben eskuetan, atseginak alde guztietatik iritsirik buru barruan zerbait apurtuko zitzaiolakoan, mamarro erraldoi baten amaraunean sentitzen zen, haren ziztadaren pozoia liluraturik eta gorputz adar guztiak indargeturik. Eta ez
|
zuen
argi bereizten egoera hartatik askatu nahi zuenentz. Egia esan, guztia zelan hasi zen eta bera zelan iritsi zen puntu hartaraino ere ezin zehaztu zuen.
|
|
|
Aparkaleku bakarti isilerantz ematen zuen leihotik, kale argien izpi urdinxkek pertsianen marra etenak marrazten zituzten, luzatuz eta moztuz, izara zurien tolesduretara egokituz; belztasuna mozten
|
zuen
argi bakarra. Aire ilun epela betetzen zuen aldikako hots mekanikoak, makinaren kableen bestaldeko gorputzak aldaketa berezirik gabe jarraitzen zuela adierazten zuen.
|
|
|
Cesar gaueko bederatziak aldera itzultzen da bere etxera, ni, berriz, ordu erdi bat beranduago. Emakume horrek, ez zuen diru arazorik, baina diru kontuetan asko begiratzen zuen argindarra aurreratzeko, eskaileratan ez
|
zuen
argirik eta jaitsi behar izaten genuenean, hor ateratzen zen emakumea kriseilua eskuetan zuela behera iritsi arte.
|
|
|
Matiasek ez
|
zuen
argi ikusten ze harreman mota zegoen Matheus Maio abiadorearen eta Idus herriaren artean. Edo entziklopedia saltzailearen artean.
|
|
|
1913an, ordea, liburu bat eman
|
zuen
argitara Pujol komisarioak" Marseilla zaharreko oroitzapenak" izenburuarekin eta han Proventzako poetaren atarramentua argi zezakeen datu garrantzitsu bat aipatu zuen. " 1910eko ekainaren 20a –dio poliziak– Gaur hil da bihotzekoarekin Albert, hogeita bost urteotan bizarra kendu didan portu zaharreko bizargina.
|
|
|
Gehienek bazekiten, inori galdetu beharrik gabe ere, idazlea zela. Libururik gabeko beste idazle askok bezalaxe, literaturaren iturburua, liburu guztiak ernatzen eta jaiotzen diren puntua aurkitu nahi zuen, baina literaturak ez du nonbait iturbururik, begi askoko iturria da, barreiaturik dagoen altxorra, eraman handiz bildu beharreko urre hautsa –jarraitu zuen eta itzali egin zitzaion une batzuk lehenago aurpegian edo beharbada begiradan pizturik
|
zuen
argi distira.
|
|
|
Iraultza zuriaren oroigarria apurturik, Patxiren gorputza sutan: hura izan zen Azpilgo herriak bere ibilbide ilunean behar
|
zuen
argia, Patxi eskuzabalak eskainia, berak maite maite zuen ilunsenti hego haizetsu zoragarri haietako batean.
|
|
|
Ez zen nahikoa, halere. Horregatik piztu
|
zuen
argia Avak. Ertz batean zegoen lanpararen gorriak gela osoan barreiatu zituen bere atzamarrak.
|
|
|
Muturrak hautsi. Nork agintzen
|
zuen
argi utzi.
|
|
|
Frai Bartolome de Santa Teresa karmeldarra (Markina,) Markinako Komentuko predikari izan zen, eta lan horretan ibili zen Bizkaia osoan zehar. Independentzia Gerratean preso egotea suertatu zitzaion Jose Bonaparteren aurka propaganda egiteagatik, baina 1813an itzuli zen sermoigintzara, eta hiru urte geroago eman
|
zuen
argitara bere lanik ezagunena: Euskal Errijetako olgueeta ta dantzeen neurrizco gatz ozpinduba (1816).
|
|
2004
|
|
|
Bestalde, Unibertsoak antzina
|
zuen
argi kopurua gaur egungoaren antzekoa dela gaineratzen du Gregory Rudnick Alemaniako Astrofisika Institutuko arduradunak. Alegia, lehen aipatutako garaian orain baino izar gutxiago zegoela, izar gazte urdin batek izar zahar gorrixka batek baino argitasun handiagoa ematen baitu.
|
|
|
Campionen lehen lan literarioa euskaraz 1877ko abenduan tajuturiko Orreaga balada epikoa izan zen, Garay Monglavek mende erdi bat lehenago egin zuen Altabizkarko kantua ren aldaera pertsonaltzat har litekeena. Institut Historique erakunde frantziarraren idazkaria zen Eugene Garay de Monglave kazetari baionarrak artikulu luze bat eman
|
zuen
argitara 1834an non Orreagako gatazkaren garaitik beretik, ahoz aho belaunaldiz belaunaldi gorde zen euskal eresi zaharraren berri ematen zuen. Halaber, kanta hura jasotzen zuen papera Garat kontearen etxean ikusi zuela zioen:
|
|
|
Oñatiko auzoa izan arren Arabatik oso gertu dago Arantzazuko Andre Maria Santutegia. Euskararekin lotura handia duen parajea da Arantzazu, Aita frantziskotarrek 1921ean sortutako hilabetekari erlijiosoak izen hori zeraman, 1956 urtean Jakin euskarazko aldizkariak ere han ikusi
|
zuen
argia, 1968 urtean Euskaltzaindiak egindako kongresuan euskara batuaren oinarriak han jarritakoak dira... izen propioak aipatzen hasita motz geratzeko arriskua dago: L.Villasante, B.Gandiaga, J. Intxausti, J.M Torrealdai, J. Azurmendi...
|
|
|
Elorrion erabaki ziren gainerako finalistak. Elortza txapeldunak ez zuen bere sozioaren nagirik eraman Arriola aretora eta hasieratik utzi nahi izan
|
zuen
argi ez diola laugarren txapelari uko egingo. Hori bai, ofizioetan fin aritu eta bakarreko lanean antza emozio apur bat eman nahi izan zion saioari, epaileak pototik gertu zebilen proposamenarekin kontzienteki tentatu zituenean»" dena dela" eta" izango dela"», eta hori gutxi balitz aukeratutako doinua ezin ekarri eta birekin nahastuta ibili zenean.
|
|
|
Akademia horrek 1999 eman
|
zuen
argitara ortografi hiztegiaren azkeneko bertsioa, 1994 urtean gramatika hiztegia eta 1996an atsotitzen hiztegia.
|
|
|
Euzkadi dugu euskota rren aberria. Asmo orren bidez euskaldun geientsuenen biotz gogoak beste lakotu zitun Arana Goiri k, Onek piztu
|
zuen
argi berriaren izpietara, Euzka di euskotar egin zuten Irakaslearen ikasle purrukatuak» (246). Aldizkari hau izango da, jeltzaleen artean bederen bai, Arana Goiri euskaltzalea baino ha rago joango direnak, errebindikatzean euskararik gabe ez dela Euskal Herri rik, euskararik gabeko euskal kultura ez dela benetakoa eta, azkenik, Euskal Herria euskarak salbatuko duela.
|
|
|
Sabino Aranak nondik atera
|
zuen
argi dago, 1886 urtean, lau herri horieta koei (Garai, Berriz, Abadiño eta lhurreta) hasierako «Agintarien dantza> > deitzen dugunarengandik, hain zuzen> >.
|
|
|
Eskakizun haietan Chaim Weizmann enpresari aberatsak presio handia egin zuen. Hasiera batean, Britainia Handiak ez
|
zuen
argi ikusten sionisten planteamendua, Palestina inguruan ezarri nahi baitzuten euren aberri berria. Beraz, erabakia atzeratzen saiatu zen.
|
|
|
Palackyk zuzendu zituen kondaira bilaketak. Eta 1836 an, alemaneraz eman
|
zuen
argitara lehendabiziko liburua, txekieraz jende gutxik irakur zezan bildur... Ondokoak ez:
|
|
|
Minutu batzuk lehenago itsutu ninduen argia nire buruaren gaineko lanpara kaskar batetik zetorren. Bonbilla borobilak ematen
|
zuen
argi zuriak agerian jartzen zuen pareta biluzien zikina. Idi lepoko morroia nire maleta miatzen ari zeneko mahai sendoaz aparte, nire aulkiaz eta berogailu herdoildu batez aparte, guztiz hutsik zegoen gela.
|
|
|
Kant ez zen lasai geratu hori ikusita eta lau artikuluak liburu batean bilduta argitaratzea erabaki zuen. Konigsbergeta Jenako fakultateetan eskatu
|
zuen
argi talp enerako baimena, lortu zuen, eta horren emaitza 1793koEr lijioa arrazoimen soilaren mugen barnelana izan zen. Lotsagabekeria horregatik postua galdu eta erbesteratua izan zitekeela iritsi zen Kanten belarrietara, baina ez zuen atzera egin.
|
|
|
Tractatus a eta Ikerketa filosofikoak. Azken hau, gainera, Tractatus arekin batera eman nahi izan
|
zuen
argitara, baina azkenean argitaratu gabe geratu zen. Vermischte Bermerkungen izeneko obra idazlan ezberdinen bilduma postumoa da.
|
|
|
Furgoian etzanarazi zuten Iruñeko Komandantziako bidea egiteko. Zirrikituetan bilatzen
|
zuen
argi gabeziak eragindako arnas estuasunerako aringarri. Txikitatik izan zion beldurra ilunpeari, birikek haizatzeari uzten zioten eta, hatsa hatsari emanik, ito beharrean jartzen zen.
|
|
2005
|
|
|
Dinouart abade frantsesaren L' Art de se taire, principalement en matiere de religion izeneko liburutxoak 1771n ikusi
|
zuen
argia. Liburuan, Ilustrazioko hainbat ideiari kontra eginik, isiltasunaren inguruko kontsiderazio moral eta erlijiosoak bildu zituen Dinouartek, atzerakoiak bezain harrigarriak:
|
|
|
Uste da argi hori bakterio populazio handietatik datorrela, baina, iraupen laburrean, zaila izan da haren fosforeszentziaren jatorria aurkitzea. Defentsarako Meteorologia Sateliteak lehen aldiz hauteman
|
zuen
argi itsasoa, eta haren helburua da eguzki argipean edo ilargian hodeien eraketak behatzea. Steven Miller Itsas Ikerketen Laborategiko zientzialariak esan zuen.
|
|
|
Pasabidetik argi zirrikitu bat sumatu zuen lehengusuaren atean eta jakin beharraren ziztada sentitu zuen, oraingo moduan. Zaratarik egin gabe gerturatu zen, bere buru nerabeak zer topatzea espero
|
zuen
argi antzeman gabe. Barruko kilikadurak bultzatzen zuela besterik ez zekien.
|
|
|
Hilarria marmol beltzezkoa zen, eta zeru lainotuak pasatzen uzten
|
zuen
argiak lagundu egiten zuen hura ederrago ikusten; letrak urre kolorekoak ziren, baina berehala ikusi nuen zerbait arraroa zegoela bertan idatzita; arrebari begiratu nion.
|
|
|
Eta holangoa zen libelula urdina gaur, apur bat urdina eta apur bat grisa. Baina eguzkia dagoenean, argia ematen du burdinak, distira, bonbillak bezala, eta libelulak ez
|
zuen
argirik ematen, ze hori ipurtargia da.
|
|
|
Bertan zuzenbidearen kontzeptua eta nazioarteko zuzenbidea sakon eta erro errotik aztertu zituen, funtsezko hamahiru erregela ezarri zituela horretarako. Liburuak, damurik, ez
|
zuen
argirik ikusi, kapitulu batek izan ezik. Kapitulu hori (XII) De mare libero izenpean argitaratu zen 1609 urtean.
|
|
|
Euskaratutako bigarren testua, berriz," Ankundigung einer Schrift uber die Vaskische Sprache und Nation, nebst Angabe des Gesichtspunctes und Inhalts derselben" (1812), Humboldtek berak eman
|
zuen
argitara. Aipatzekoa da, zentzu honetan, berak honen aurretik hizkuntz problematikari buruz, orokorrean," ohar" bakar bat zuela publikatua, hain zuzen 1801ean C. A. Fischer idazlearen bidai liburu batean, ohar hori gainera euskal hizkuntzari buruzkoa ere zelarik201 Euskal monografia bat burutzeko proiektua, aurreko" testu zatietan" eta bestelako eskutitzetan202 ikus daitekeen bezala, 1799an eta batez ere 1801ean Euskal Herrian egon ondoren pentsatutako zerbait da.
|
|
|
Kamera numerikoaren begiaren bestaldean zegoen Agatak ez
|
zuen
argi borobil jazarkoia baizik ikusten. Bakarrik zetorrela, hau da gizongai izendaturik gabe, andere esposak galdegin zion ospakizunaren filmatzea, horrelako eguna ez baitzen ahanzten ahal; horretarako itxura mugikorrak argazkiak baino politagoak ziren.
|
|
2006
|
|
|
Iran konpatu aurreko prestaketa. Teoria honen aldeko bat Seymour Hersh da, The Newyorker astekariko kazetaria; informazio oso onen jabe izateko fama duen Hershek berak atera
|
zuen
argitara Vietnamgo gerra garaian My Lai ko sarraskia, berrikitan Abu Ghraib eko torturen informazioa ere bai plazaratu berria du jadanik AEBetako gobernuak martxan daukala Iran bonbakatzeko erabakia.
|
|
|
Belgikako Leopold erregearen ustelkeria eta izaera basatia Anberesko portuko langile batek atera omen
|
zuen
argitara. 1897an Edward Morel egon zen hango kai batean ikusten nola deskargatzen zuten Kongotik zetorren ontzi bat.
|
|
|
Anduiak nola eragiten duen jakin ondoren, De Jongek adierazi zuen “zortea” zela birusa orain zabaldu izana; izan ere, “70eko edo 80ko hamarkadan gertatu izan balitz, ez legoke birusen aurkako birusik hari aurre egiteko”. Gai berari dagokionez, Europako Batzordeak erabaki
|
zuen
argi berdea ematea Europar Batasuneko herrialdeetan bi txerto erabiltzeari, oilaskoak eta ahateak hegazti gripetik babesteko. Izan ere, udazkena iristear dago, hegaztientzako migrazio estazioa.
|
|
|
Espainiako Entomologia Elkarteko lehendakari eta CIBIO Biodibertsitatearen Zentro Iberoamerikarreko zuzendari Eduardo Galantek atzo aurkeztu zuen “Espainiako ornogabeen liburu gorria”, arriskuan dauden ornogabeen espezieak biltzen dituen lehen lana, 272 guztira. Ingurumen Ministerioko Biodibertsitatearen Zuzendaritza Nagusiko arloko buruak, Borja Herediak, Entomologiako XII. Biltzar Iberikoan eman
|
zuen
argitara, atzo hasi eta ostegunera arte, Alacanteko Unibertsitatean (UA). Liburu hau “mugarria da Espainiako kontserbazioan”, izan ere, “lehenengo aldia da ornogabeek ere mehatxuak dituztela adierazten duena, eta, zenbait jarduketaren bidez, bizi diren habitaten kontserbazioan aurrera egin daitekeela” esan zuen Galantek.
|
|
|
“Pezetagatiko aldaketa egitean hasieran sortu zituen zalantzak eskupekoetan nabaritu ziren. Jendeak ez
|
zuen
argi zerbitzuaren zenbatekoa, ezta eskupekoa asko edo gutxi uzten zuen ere”, azaldu du Emilio Ferrero UGTko Ostalaritzako idazkari sektorialak. Baina gero, zalantza horiek argitu ondoren, “euroak eragindako garestitzeak eragin ditu eskupekoak”, erantsi du.
|
|
|
1931n, Hegel-en heriotzako ehunurtekoan, Ortega-k haren filosofiaren errepaso bat eman
|
zuen
argitara. Hango" Historia y geografía" atalaren lehen partea ia osorik aldatzen dizut hemen, Hegel-en pentsamendua Izpiritu unibertsalaz eta herrien izpirituez ulertzeko ere –izpirituaren eta naturaren arteko erlazioa– agian lagungarriagoa izan dakizukeelakoan ene azalpenak baino beste leku batean:
|
|
|
Nahiz eta bikotea ez egon maledizentziaren jakinaren gainean, herriko jendeak azkar baino lehen eman
|
zuen
argitara bi amoros haien joan etorrien berri, eta hurrengo goizean bertan atxilotu zituzten biak, bai Edith eta bai Freddy, eta denbora asko baino lehen epailearen aurrean ipini.
|
|
|
Guardia Zibilek alde egin bezain pronto, osabak kriseilu bat hartu zuen eta biltegira jaitsi ginen berriz. Ez
|
zuen
argia piztu nahi izan. Zerbaiten bila hasi zen.
|
|
|
Argi grekoaz alderatuta, euskal argia ilunagoa omen da, beltza. Illarramendirekin ikusi omen
|
zuen
argi beltza, haren errementeriako sutegian. Sua, beroa, argia... beltza.
|
|
|
Sortu zen iskanbila sekulakoa izan zen, inork ez zekien aretoaren beste muturrean zer gertatzen zen. Norbaitek esan
|
zuen
argia ez zela matxura batengatik joan. Komunistak!
|
|
|
Bi urte geroxeago, Yolanda Arrietak Jostorratza eta haria (1997, Kutxa) eman
|
zuen
argitara: jostorratzaz eta hariez josiz doan historia istorio multzoa.
|
|
|
Urtebete beranduxeago Pako Aristik Urregilearen orduak (Erein, 1998) eman
|
zuen
argitara. Dikotomiaz jositako nobela dugu berau:
|
|
2007
|
|
|
Bizente Monzonek, Telesforo zenaren aitak, gaztea zelarik eta 1890 urteen artean Bergarako danbolinari entzun zion jotzen Korpus bezpera batean. Doinuarekin maitemindu eta pianorako egokitzapena eginik, RIEVen eman
|
zuen
argitara. Handik urte batzuetara Jose Mari Gonzalez Bastidaren moldaketa batez, famatu egin zen txistularien artean.
|
|
|
Bloga erabiliz idatzi du Iturrino Handia bere azken nobela, eta aipatzekoa da nobelaren azala bera bozketa bidez aukeratu izana. Liburuak joan den otsailean ikusi
|
zuen
argia, Susa argitaletxearen eskutik.
|
|
|
Pott Bandatik Mike Tysonengana, Donostiako Bermingham kaletik New Yorkera, laurogeigarren hamarkadatik gaur egunera. Aurtengo apirilean ba ote poesia argitaratzeko hilabete hoberik, ikusi
|
zuen
argia liburuak. Koskortu samarra dago honezkero.
|
|
|
Zorionez, ahaide aberatsa zendu eta diru mordoa patrikan geratu zitzaion, Los Angelesko Le Pogres kazetaren jabe egiteko adina diru, alegia. Kaliforniako Eskual Herria egunkariak orduan ikusi
|
zuen
argia, Ainhoakoaren ekimenari eta hildako senidearen diruari esker. Mendebaldeko euskaldunen artean ezagun egin zen Goytino eta artzain ugari hurreratu zitzaizkion auzitegi eta bestelako jardunetan itzultzaile lanak egiteko eskatuz.
|
|
|
Helduaroan euskara ikasi duenik beti egon da, XVII. mendean Mikoletak zerbaitengatik emango
|
zuen
argitara Modo breve de aprender la lengua Vizcayna hura, euskara erabili beharragatik ikasi batzuek, edo interes zientifikoagatik beste batzuek, bistan da euskararen egoera" normal" batek jartzen zuela jendea ikasten, eta ikasitakoa non erabili ez ziren kezkatuko.
|
|
|
Estanislao Figueras, Francisco Pi y Margall, Nicolás Salmerón eta Emilio Castelar. Batez ere Castelar ekin, Gobernuak eskuinera egin
|
zuen
argi eta garbi: 1873ko irailaren 13ko legeak baimena eman zion Gobernuari gerrako aparteko neurriak hartzeko eta gerra zibila azkentzeko bitartekoak antolatzeko.
|
|
|
Era berean, Konstituzioan sailik gabeko ministroak egotearen aukera ezarri zen, Errepublikako lehendakariak izendatuta Kontseiluko lehendakariak proposatu ondoren. Konstituzioak Kontseiluko lehendakariaren irudia indartu nahi
|
zuen
argi eta garbi. Esangura berean, Pérez Serrano irakasleak idatzi du Konstituzioak Ministroen Kontseiluko lehendakaria kantziler alemanaren moduan ikusten zuela; izan ere, Ministerioko ekipoaren osaera erabakitzen zuen eta, beraz, baita Gobernuak herrialdeko politika orokorrari eman beharreko norabidea ere.
|