|
2001
|
|
|
Nire aurrean jarri zen eskuak poltsikoetan eta burua doi bat okerturik; larderiazko planta erakutsi zuen nabarmenkiro; nork agintzen
|
zuen
argi utzi nahi zuen antza.
|
|
2004
|
|
|
Furgoian etzanarazi zuten Iruñeko Komandantziako bidea egiteko. Zirrikituetan bilatzen
|
zuen
argi gabeziak eragindako arnas estuasunerako aringarri. Txikitatik izan zion beldurra ilunpeari, birikek haizatzeari uzten zioten eta, hatsa hatsari emanik, ito beharrean jartzen zen.
|
|
2005
|
|
|
Kamera numerikoaren begiaren bestaldean zegoen Agatak ez
|
zuen
argi borobil jazarkoia baizik ikusten. Bakarrik zetorrela, hau da gizongai izendaturik gabe, andere esposak galdegin zion ospakizunaren filmatzea, horrelako eguna ez baitzen ahanzten ahal; horretarako itxura mugikorrak argazkiak baino politagoak ziren.
|
|
2007
|
|
|
Aldamenetara begira, espaloi gorria ematen zuen bide ertzetik at lurrak, eta inguruko mendi koxkorrak, urrunago, landaretzaren azpian zeuden osorik. Aldian behin, tximu zimatsuren baten larruz jantzirik bezala, zuhaitz harrigarriak ageri ziren bazterretan eta, eguzki galdatan, dardara egiten
|
zuen
argiak errepidearen zoru gainean.
|
|
|
Aireztailua abiarazi zuen, baina ez
|
zuen
argirik piztu nahi izan. Oinetakoak erantzi eta bainugelako galdea egin zion Maria Josefak; espaloietako galipota bigundurik zegoen beroarekin, eta takonak gobernatu ezinik ibilia zela erran zion.
|
|
|
Elastikoaren besapean gero eta zabalago ari zitzaizkion bustiduraren aztarnak nabarmentzen Migeli, eta bigarren larruazal bat irudi zuen Maria Josefaren soinekoak bizkar aldean. Ez omen dago premia bezalakorik irudimena zirikatzeko eta, hozkailuaren atea ireki zutelarik, freskura ez ezik, beroa ematen ez
|
zuen
argi puntu bat erantsi zioten giroari.
|
|
|
Antonin Artaud izeneko aktore gazteak gidatzen zuen aldi hartan Alfred Jarry taldea, eta txunditurik geratu zen emankizuna ikusi zuelarik. Urrundiko ekarpen iritsi berriaren argitan, guztiz erratua iruditu zitzaion Mendebaldean urratutako bidea, eta 1938an liburu bat eman
|
zuen
argitara, Le theatre et son double, lege zahar guziak hankaz goiti paratu zituena.
|
|
2009
|
|
|
Bizkitartean polizia autoak, sirenak ozen, kotxe trastuak, autobusak, peseroak, taxiak, kamioiak, motozikletak gosaioki bazebiltzan. Zarata mekanikoa lainotzen zuen hotelaren pareko dorre modernoan iraizten
|
zuen
argiak lehenik, eguzkiak gero. Haize buhakoek eukaliptus zardaien hostoak zilar eta auhen zetxizkaten.
|
|
2010
|
|
|
Eseri zirenean Oliveirak beste kopa bat xanpain hustu zuen, bonboiak atera zituen, Olentzero aipatu zuen esaldia amaitu gabe, halako moduz non denak begira geratu baitziren baina zer esan
|
zuen
argi ulertu ezinik.
|
|
2013
|
|
|
egin
|
zuen
argiaren harian barrena
|
|
2014
|
|
|
Baina ez zion esan nahi izan. Laguna lokartu bezain pronto altxatuko zen katuen gisara, etxea zeharkatuko
|
zuen
argirik piztu gabe, komunean jarriko zuen pixoihala, eta berriz bueltatuko zen ohera. Eta hala egingo zukeen, laguna bere sorterriko kontuekin hasi izan ez balitzaio, eta bere amonaren pasadizo nahikoa aspergarriekin.
|
|
|
Apur bat geroago ikusten dira bideoan aurpegi biak, hilda daudela ematen du. Irene Arriasek zalantza egin zuen grabazioa ikusi zuenean, ordea, ez
|
zuen
argi benetan fusilatu zituzten. Gero eta zalantza handiagoak egiten zituen horrelako grabazioak ikusten hasi zenetik, ulertzen hasi zenetik.
|
|
|
Jende askok ez
|
zuen
argi ikusten beraz zergatik hil zuten epailea, azalpenak eskatu ziren orduan. Azalpen bat zabaldu zen geroago:
|
|
|
Buruko mina zuen oraindik, ezin
|
zuen
argiegi pentsatu, atzera eta aurrera ibili zen gelatik berriro, tapakia eskuetan. Alaba sartu zitzaion buruko minen artetik, oso bizi gogoratu zuen, tapakia eskuan ibiltzen zelako umea ere askotan, etxean, korridoreetan, egongelan.
|
|
|
Korrika hasi ziren makurtuta gero. Irenek mendebaldera begiratu zuen, pertsona asko zetorren handik, aldrak, urrun oraindik baina arin, ezin
|
zuen
argi ikusi, korrika ari zen, makurtuta. Italiarrak, pentsatu zuen Irenek, serbiarrak.
|
|
2016
|
|
|
Doi bat aitzinatzearren unibertsitateko lana, Komandantziako liburutegian alferkerian galdu zuen goiz partea Martinek, jakinki ez zuela deus eginen, beste toki batean zeukalako gogoa. Gelak ez
|
zuen
argi naturalik, karratua zen; erdian mahai luze bat, hormak apalategiz beterik. Bigarren Mundu Gerrari zegozkion hiru liburu hartu zituen.
|
|
|
Jaiki zen, hartu zuen kutxatxo bat, atera zuen lehen kristala. Ez
|
zuen
argi mahaian ipini, manta batean bildu zuen. Maitalea itotzea, behin, berriz, gupida barik, zure onerako da, maitalea triskatzea, bataioak suteak ezteiak lasterketak, eta hezur hautsien intziria, hatzak, hortzak, sudurrak, irriak, festak, musikak, ixo maitea, zure onerako da.
|
|
|
Ahalegin bereziz saiatu ziren horretan, eta zenbait gutunetan nabari da Agirreren urduritasuna ingelesezko bertsioa espero baino astiroago doalako. Jokaldia bikain atera zitzaien, merezi izan zuen zain egotea, MacMillan argitaletxe ezagunak eman
|
zuen
argitara eta best-sellerra izan zen, salduenen zerrendan egon zen luzaroan eta aipamen ederrak izan zituen, besteak beste, New York Times agerkarian. Itzulpenaren orrazketa, noski, aspaldiko lagun batek egin zuen, Nea Coltonek.
|
|
2017
|
|
|
Horrela dekoratu lukete Iruñeko pisua, baina alokaturik zutenez... Ez
|
zuen
argi Josebarekin pisu bat erosi nahi ote zuen, hark behin baino gehiagotan eskatu bezala. Urruti egin zitzaion bere orduko bizitza, Iruñea, ETBko berriak, Bilbo bera ere.
|
|
|
Josebak konprenitu bazuen ere, ez zuela konprenitu agindu zion bere buruari. Areto erdian gelditu ziren biak ala biak, sabai leihoaren pean; Kenneth bitan banatzen
|
zuen
argiak, atzeko alde ez argituaren muga itzala kaskamotzean ageri zitzaion, gorputza bitan zatituz, lege moral baten antzera, ona eta gaizkia bezala, pentsatu zuen Josebak, eta orduan gorputz osoa argitara erakarri zuenean, Joseba, oharkabean, itzaletara atzeratu zen.
|
|
2018
|
|
|
Ez lanparen argi artifizial hori. Eguzkiaren indarra
|
zuen
argia zen ordukoa. Baina orain dena dago ilunpetan.
|
|
2019
|
|
|
Faltan hartzen ditut haren igurtziak etxera sartzean. Harekin ematen
|
zuen
argia beti zegoela piztuta. Ideia bila nenbilenean, buruan hazka egiten nion.
|
|
2020
|
|
|
Kontuak aterata, kartzela gunera heldu zenetik 40 bat minutu igaroak ziren ordurako, eta bisita ez zen hasi ere egin. Iruditu zitzaion denbora eta espazioen kudeaketa pausoz pausoko eta luze horrekin bisitariak ere bezatzen ez ote ziren ari, non zeuden gogoraraziz, zertara etorri ziren, eta nork agintzen
|
zuen
argi utziz.
|
|
2021
|
|
|
Hori ez zen txarra berez, ikusle soil izaten utziko zidan beharbada; eta orain arteko guztia zen kontagarria oroitzapen berezi baten barruan. Ez
|
zuen
argirik piztu. “Ez dizut asko molestatuko”.
|
|
2022
|
|
|
Lan horiek, ordea, sortzaileen helduaroko hausnarketetatik etorri izan dira sarri, ezagutu denaren galerak edo galbideak sortutakoengatik. Alabaina, 2019an Miren Amurizaren Basa eleberriak ikusi
|
zuen
argia, adineko emakume nekazari baten azaletik ezarritakoak eta esperotakoak astintzen dituen lana, Altzerreka baserrian kokatua; eta 2020an Jon Ander Urrestiren Tribiz. Baserri galdua antzezlan dokumentala estreinatu zen.
|
|
2023
|
|
|
Monika Torre Mindeguia (Bera, 1985) bokazioa duen pertsona horietakoa da, txikitatik zer egin nahi
|
zuen
argi izan zuena, urteetan horri eutsi diona kosta ahala kosta. Iruñean Nafarroako Antzerki Eskolan ikasi zuen, eta ordutik Iruñea eta Bera artean dihardu lanean.
|