|
2008
|
|
|
Hori ere egia zen denbora batez, ezin ukatua. Aski litake beste herri zenbaitetako bikarioez oroitzea, edo bereri galdatzea zenbat aldiz izan duten pilotarako galdea udako sasoian Sarako J. Etcheverry batek, edo Senperen zen Aphaule batek, eta
|
zer
erran P. Lazcanoteguy apez erakasle xixterariaz! Holakoak bai izan direla, partida bat zuen jokatzen, pilotari haundienekin orobat, berdin esku huska, Josep Laduche, Garmendia, edo J.B. Aguerrekin, edo jokogarbian Unhassobiscay anaiak Barhennekin Miarritze, Donibane Lohizune edo Arcachonen, haatik gomendio hunekin ondarrerat, apezak galtza xuritan abiatzearekin:
|
|
|
Kristau laikoen formakuntzako ainitz biltzarre, zer nahi artikulu HERRIA> eta beste kasetetan, gehienak euskaraz, liburuak mora lako eta gaurko asko gaiez, ez baitezpada Elizako gaiak bainan gizonak bere bizian dauzkan mila gorabeherez, denetako zailenetaraino. Bazaukan orotaz
|
zer
erran eta zer erakats, berak bildua duen esperientzia zabal eta hedatuare kin. Ez dea izan Jean Pierre apeza, orotan berdin barna, ala gazterian, familie tan, ala semenarioetako hezkuntzan beti kontseilu onekoa!
|
|
|
Eta
|
zer
erran partida huntaz, moda xaharrean, suhuskundarrak batetik (Ouret eta G. Duhalde) senpertarrak bestetik (Mattin Garat eta Gregoire Sein), bi partida gogor herri batean eta bestean, biak suhuskundarrek irabaziak. Urte hartakoa dute ere Kaliforniako ibilaldia, B. Pagola, G. Duhalde eta guziekin.
|
|
|
lehen zein hertsi eta itxekin baitzinen, gero hain franko eta liberal egiten zara. Orduan nork
|
zer
erraiten baiteratzu, hura laudatzen duzu: eta anhitzetan ere, zer erraiten duzun eztakizula, baietz erraiten duzu.
|
|
|
Orduan nork zer erraiten baiteratzu, hura laudatzen duzu: eta anhitzetan ere,
|
zer
erraiten duzun eztakizula, baietz erraiten duzu.
|
|
|
Joachim du Bellay k, adibidez, hauxe dio bere La> deffence> et> illustration> de> la> langue> françoyse> liburuan: . Mais> que> diray ie> d, aucuns, > vrayement> mieux> > d, estre> appellés> Traditeurs, > que> Traducteurs?? > `Eta
|
zer
erran dezaket itzultzaile ez baina traidore deituak izatea gehiago merezi duten zenbaitez?. VI. kap. hasieran, 1549 Esaera bera aipaturiko itzultze zailtasu naren eredu ederra da, italieraz ez bezala, esaera hori gaurko frantsesean jada hoskidetasun berberaz ezin emana baita, behialako traditeur> hura gaurko frantsesean traître> esaten da eta.
|
|
2012
|
|
|
Hanitz idatzi dü gure pastoralaz. Ez dü balio besteen aipatzea ere, honek
|
zer
erraiten düan ikertzea baizik. Hartüko dügü haren lan berezia:
|
|
|
Puska horietzaz
|
zer
erran, hainbeste aipamen beitüe gure antzerkiaz idazten düenetan eta mintzatzen direnetan. Hérelleren arrazu horiek zer indar üken dezakee?
|
|
|
Tauladaren bi aldeetan diren sargiek
|
zer
erran nahi düe. Orit gitean gureantzerkiaren barnen kontatü historia edo bizitzea jelkaldietan zatikatürik dagola.
|
|
|
Azkenean pastoral ikusleek ere badüe
|
zer
erran. Jei bakotxarentako milaka jiten dira.
|
|
|
g) Olerkietzaz
|
zer
erran. Olerkia herridi güzietan bada, ez nüan, arren, bazterüzten ahal hortan ere ari izan gabe.
|
|
2013
|
|
|
Gutaz
|
zer
erran. Ihardesten dut:
|
|
|
Hiri handi batez mintzatzen zaizkigularik, badakigu, horrek
|
zer
erran nahi duen, eta horren hartzea berri handia zaiku. Bainan, batzuetan, herriska edo mendiska batek balio gehiago du, gerlari buruz, hiri handi batek baino, eta holako baten hartzea ez dugu aski goresten, ez baitakigu ongi zer den.
|
|
|
Etzuen jan arroltze bat oraino, gerlarat joanez geroz. Huna
|
zer
erran dautan berak: «Agorrilaren bian ikusi nituen azken arroltzeak:
|
|
|
Baina ez gaitezke horretara muga, Euskal Herriaren aipuak aztertzerakoan. Beste ezaugarri batzuen bidez ere agertzen zen Euskal Herria, eta horiek ere aztertu behar dira, ikusteko ea herriminaz gain, nortasun berezi batekiko kontzientziak garrantzia zeukan ala ez eta haientzat Euskal Herriak
|
zer
erran nahi zuen argitzeko. Alabaina, beste gisa batez ere ageri zen Jean Saint Pierre, Zerbitzari, Jean Etxepare edota Oxobi-ren kontakizunetan, Euskal Herriak zinezko presentzia zuela beren baitan.
|
|
|
Euskaldunak ere baziren egunez egun gibelera joan ziren milaka soldadu horien artean. Soldadu batek
|
zer
erran zuen idatzi zuen Saint Pierrek:
|
|
|
Gu Frantzia aldeko Eskualdunak frantsesegi bagauzkatzue, Espainia aldeko eskualdunek,...
|
zer
erran zuetaz Espainia aldeko eskualdunez, baizik ere miletan zuzen gutiagoz, jakinean edo ez jakinean, alemanegi zaretela hor bilhakatuak? [...] Gu bagine hutsean, gure baitharik ginitazke:
|
|
|
Egun hartan, Andereen Bideko gain guztiak alemanen esku gelditu ziren. Leku hartara joanez ageri da horrek
|
zer
erran nahi zuen. Andereen Bide guztitik sekulako bista zegoen hainbat kilometrotan zehar.
|
|
|
Etzuen jan arroltze bat oraino, gerlarat joanez geroz. Huna
|
zer
erran dautan berak: «Agorrilaren bian ikusi nituen azken arroltzeak:, amak:
|
|
2014
|
|
|
Bai, ez argiegi ezker/ eskuin, espainol/ euskaldun erradikal zenbaiten us tetan, baina olerkari batek ez du alderdi baten zerbitzuan izan behar. Hire Lau> teatro> Arestiar> liburuaren kontrazalean argita letxeak jarri hitzengatik Anaitasunako ateak itxi omen zizkioten hala dio behintzat Anaitasunako zuzendariari bidalitako gutunean Errebistaren ideologiaren kontrako
|
zer
erranik ez nuela erran be har. orduan hau eskatu nuen: erran zekidala, ea zein gai ukitu behar ez nituen, eta zein uki ahal nitzakeen Ez nengoela ni batere konforme zentsurarekin; eskritoreari mintzatzeko libertatea uka tzen baldin bazitzaion hobe zuela eskritoreak, klasikoen hiztegia taxutzea eta pinpilinpauxak bildumatzea.
|
|
2016
|
|
|
XABIN: Laster konprenitu du eta huna
|
zer
erran dautan: «Arras ona zira, jaun medikua!
|
|
|
Publikoarekin harremanen atxikitzearen beharra azpimarratzen du. Taularatzaileak formatuak behar direla, mistoak aipatzen ditu ere, baina ez da argi
|
zer
erran nahi duen, autoreak saritu behar direla dio.
|
|
|
Honekin «Beharia» sinatzaileak
|
zer
erran nahi zuen ulertzen ez da erraza. Segur aski, elkarrizketak nahiko luzeak zirela eta giro alaia eskaini nahi zela.
|
|
|
Bakarrik irri antzerkia egiten dugu, antzerkia bihurtzen da, burgesarendako denbora pasa polit bat, euskara ikasteko mezatara joatea hobe duzu, pastorala, funtzio folklorikoa eta turistikoa badela argi dago eta ongi dago, jendea joaten da, baina zenbatek erreparatzen dioten mezuari, indar dramatikoari,
|
zer
erraten den, arras guttik, guttietsi gabe noski.542
|
|
|
Grabe da, grabe da niregana etortzea testo bila, guk idatzi nahi izan dugularik debruilatu gira, jendea joatea beste bati buruz, so egizak hori eta hori erran nahi diagu, hau da osasuntsu baina joatea gure artean biera edateko artetik, erakusteko abertzaleak direla nagusi hemen edo ez dakita
|
zer
errateko galdeginen diogu horri testu bat, eginen du gure alde, baina horiek ez dute proiekturik, ez da antzerkia horien proiektua, ezintasunaren ondorioa ere izaten ahal da... 564
|
|
|
(Agertuz) Egun on, otto apeza! Entzun dukezu
|
zer
erran duen irratiak!
|
|
|
Aski zaila gertatzen da, hala ere, ulertzea
|
zer
erran nahi duen «authentiquement basque» adierazpen hori ematen zuelarik, hau ez da behin ere definitua gertatzen, horren gibelean sentimendu berezia gordetzen zela argi da, baina ez zaio izenik ematen, giro zerbait deskribatu nahi zuen, sentimendu komuna, nortasunari lotua daitekeena, baina horren zentzurik ez zaio ematen.
|
|
2017
|
|
|
Eta Ipar Euskal Herriaz
|
zer
erran. Euskaltzaindiak orain arte euskararen eremu osoan eramaten duen lana nahi luke jarraiki baina, Ipar Euskal Herriari dagokionez, lan hori molde ikusgarriago batez egin behar du, lan hori indartuz, jauzi kuantitatibo eta kualitatiboak eginez.
|
|
2021
|
|
|
Oro har, adierazpen perpausetan beraz DMaren kokagunea perpaus hasiera da, nahiz ez den ezinbestekoa, geroago ikusiko dugunez: Beraz beirakia baino perilosago gara (Axular); Beraz asko negar egin duk, ene arima, munduan (Gazteluzar); Beraz, emazte baten ahoari begiratzen diozu (Oxandabaratz); Beraz, ez dago
|
zer
erranik (Jon Muñoz).
|
|
|
Adizkia jokatua izan ordez jokatugabea denean, aldiz, emankorrak dira gaur ere galderazko izenordaina daramaten erlatiboak: Ez daukat [non lo egin]; Zoroak oro erranik ere, gelditzen da[
|
zer
erran] (Zerbitzari); Sinestekoa da izan zutela [zertaz mintza] eremu horretan, asmaketarik asmaketa ibili gabe (Mitxelena); Nai badu ostatua, nai badu kafea, aski du lehenbiziko tabernan sartzea; mai ona topatzen du gogo onarekin, eta ez zaio falta [norekin itzegin] (A. P. Iturriaga); Ameriketan bada oraino [non zer ikertu] (X. Arbelbide).
|
|
|
Beste adibide hauetan, ordea, ezezko ingurumenean delarik, zergatik izenordainaren baliokide gisa hartu behar da: Eztuzu beraz[
|
zer
erran eskuararen hitzak falta direla] (Etxeberri Sarakoa); Ezta [zer eska gari zuharrari] (Oihenart).
|
|
|
Goraxeagoko (§ 31.5.4a) perpaus erlatiboen parafrasiak honelako zerbait izango lirateke: Ez daukat non lo egin> ez daukat lo egiteko lekurik; Izan zuten zertaz mintza> izan zuten gai franko mintzatzeko; Gelditzen da
|
zer
erran> gelditzen da errateko gauza anitz; Ez zaio falta norekin hitz egin> ez zaio falta hitz egiteko lagunik. Parafrasi horien bidez izenordaina daukaten perpaus erlatibo jokatugabeak nola interpretatzen ditugun irudika dezakegu.
|
|
|
Batzuetan, ke atzizkia duten alegiazko formek baaurrizki bat dute, baina ez da oraintxe aurkeztu duguna, baieztapenezko babaizik: Bazenuke
|
zer
erran; Baliteke Pello bihar etortzea; Bazenekike haren etxeraino heltzen?
|
|
|
Duvoisin: emanen zaizue
|
zer
erran).
|
|
|
Beste batzuetan, galde hitza barnean duten osagarrietan, partizipio burutua edo aditzoina emanaz eratzen dugu forma jokatugabea: Gaur ez dakizu zer egin fantasiekin (Oñederra); Haurtzarotik gaur arte beti kasu egin zuen,
|
zer
erran, zer pentsa, zer nabari, nola ibil, nola joka utzia ez izateko (Borda).
|
|
2023
|
|
|
Nire jauna, zure bihotzak
|
zer
erraten dizu. Gizonen artean zer atzeman duzu?
|