|
2000
|
|
|
Gero, abiatu da ortziko marran
|
zekusan
argitxora eta konturatu da barkurik ezin duela jan, justu hegalarekin branka jo baino lehen.
|
|
|
Gero, abiatu da zeruko estalki beltzean
|
zekusan
argitxora eta iristean konturatuko da izar hura duela milioika urte desagertutakoaren arrastoa baino ez dela bera baino oraindik gutxiago, eta ezin duela ezereza jan.
|
|
2001
|
|
|
Ondorioz, honela
|
zekusan
Oteizak Euskal Herriaren etorkizuna: " Argi dakusat geure geroa, baina hobe dut ez esatea, zeren oso iluna deritzat...
|
|
|
Esan beharrik ere ez dago, planteamendu hau zein urruti dagoen nobelako gertakari guztiak Jainko baten moduan antolatzen zizkigun ohiturazko nobeletako narratzaile orojakilearengandik. Arrazionalismoaren eta positibismoaren itzalean mundua guztiz menderagarria
|
zekusan
gizakiari kontamolde tradizionala, lineala, bazegokion, bi mundu gerrak jasan dituen gizaki etsituak bere existentziatik abiatuz egin dio aurre ulergaitz eta krudela bilakatu zaion munduari.
|
|
|
Esan beharrik ere ez dago, planteamendu hau zein urruti dagoennobelako gertakari guztiak Jainko baten moduan antolatzen zizkigun ohiturazkonobeletako narratzaile orojakilearengandik. Arrazionalismoaren eta positibismoaren itzalean mundua guztiz menderagarria
|
zekusan
gizakiari kontamolde tradizionala, lineala, bazegokion, bi mundu gerrak jasan dituen gizaki etsituak bereexistentziatik abiatuz egin dio aurre, ulergaitz eta krudela bilakatu zaionmunduari.
|
|
2003
|
|
|
Lascaux-eko kobazuloko zaldiak Goiaren obrekin lotzen zituen eta gu zibilizazio horren ondorengo garela aldarrikatu. Tradizioa gaurko begiz
|
zekusan
, tradizio hori abangoardia bihurtuz. «Euskal arimaren, euskal estiloaren bilatzailea izan da», dio Urbeltzek, «baina jendeak gaizki ulertu du; Historiaurretik honako gure kultura erreibindikatzeak ez du esan nahi jendeak kobazulora itzuli behar duenik».
|
|
|
inguru hark hotza izan behar zuela zirudien, baina berak berotasuna baino ez zuen sumatzen. Goian, sabaian, bere burua
|
zekusan
, eskuek geldiarazita. Une batez egoerarekin ahaztuta, gorputzari begiratu zion:
|
|
|
Senitartea eraiki, ondorengoak hazi, hiltzen ikusi; senitartea eraiki, ondorengoak hazi, hiltzen ikusi... Gurpiletik irten ezinik
|
zekusan
bere burua. Maitasuna aurkitu, maitasuna galdu.
|
|
|
Ainhizek bere burua, ziztu bizian hormaren kontra eztanda egin behar zuen lokomotora bezala
|
zekusan
, Unaxen ahotsak bihotz iraulkorra kulunkatzen zion bitartean. Zeren aurrean amore eman behar?
|
|
|
Musu batzuen ostean altxatu eta goitik begiratu zion. Ainhizek ilea zeukan aurpegian, nahastuta, eta ileen artetik Unaxen goiko aldea
|
zekusan
, atorra erdi erantzita. Eskuak sabelaldean ipini zizkion haren azala eta izerdia sentitzeko.
|
|
|
Iztuetak argi zekusalako euskaldunak Gipuzkoako biztanleriaren gehiengo handia zirela, Gipuzkoaren oinordeko legitimoak, eta beraz ez zela bidezkoa haiek baztertzea eta beren historia jakinarazi gabe edukitzea. Lehen esan dugunaren ildoan, Iztuetak herritar euskaldunei protagonismoa aitortzen zien, eta eskubidedun subjektu gisa beren historia ezagutarazi beharra
|
zekusan
. Propioki euskaldunentzako diskurtso historiko berezitu bat sortu barik, Probintziaren bizitza publikora, diskurtso historiko ofizialera inkorporatu nahi zituen herritarrak, baina herri hizkuntzan egindako narratiba baten bidez. Gainera Gipuzkoako biztanle hauen hizkuntza eta Probintziaren etorkizuna estuki loturik ikusten zituen:
|
|
2004
|
|
|
Euskal Herriak bizi zuen giroaren kritika zorrotza egiten zuen Erdozaintzik. Euskal kultura pobretze, ahazte eta itzaltze bidean
|
zekusan
, kanpoko kulturak (frantsesa eta espainola) indartzen ari ziren hein berean. Baina horren erantzukizuna euskaldunen baitan baino ez zegoela ulertzen zuen, gazte euskaldunek nahiz buruzagiek ezer gutxi egiten baitzuten arazo horri gogorki aurre egiteko; ideia horiek zenbait desadostasun eta eztabaida sortu zituzten.
|
|
2005
|
|
|
Garaiko ideia aurrerazaleen ildoan, pertsona, izadian pribilegitu izanik, mineral, landare eta animalien gainetik jalgi beharra defendatzen zuen norbere jakintza ere gora jasoz. Gizakien alde ilun eta suntsitzaileaz kontziente, Rodriguez-ek gizateria osoaren elkartasunean
|
zekusan
etorkizuna, nazio, herri eta tribuen gainetik aldarrikatuz.
|
|
|
Pistaren erdian dantzan egiten zuten bakanen artean ezin zion erdian zegoenari begirik kendu. Ez zen
|
zekusan
lehen aldia, hamar bat bider joana zen Harlem diskotekara, eta ia gehienetan han zegoen. Ezin esan zezakeen gustu onekoa zenik, baina bai ausarta, diskotekak ordaindua ez bazen.
|
|
2008
|
|
|
Beste sailkapen irizpide batetik ere bitan banaturik atzeman da Linguae> Vasconum>. Grafia eta hizkuntzaren erabileraren alderditik aztertu eta, bitan banaturik
|
zekusan
René Lafonek:
|
|
|
Gaztelaniaeuskara hiztegia ere eskuartean zerabilen, baina aukeran, nahiago zuen Akademia sortu arte itxaron eta haren esku utzi. Akademia horri zegokionez, Azkuek beharrezkoa
|
zekusan
euskal ortografia finkatzeko eta ondoren hiztegia atera ahal izateko. Baina, gorago aipatu denez, Akademia izen ponposoa barik, katalanen antzera Institutu gurago zuen188.
|
|
|
Ez euskararen nagusigoa baina ezta bazterketa ere, baizik maila bateko presentzia eta aitortza. Aldiz Donostian Azkuek euskaldun aski
|
zekusan
euskararen gailentasuna aldarrikatzeko, une hartan arrotzen hizkera baino okerrago bazegoen ere (adibide klerikal baina esanguratsua aipatuz zioen bezala elizan errazago ikus zitekeen euskara baino ez ja gaztelania baizik are frantsesa edo ingelesa).
|
|
|
1904ko zorrari aurre egiteko prest zeuden apaiz batzuk (ez zituen izenak aipatzen). Bustintza lanari berrekiteko prest egonez gero, bada, posible
|
zekusan
urtarrilean segitzea. Mañariarrari ez ezik, irakurleei ere egiten zien deia, urteko harpidetzak ordaintzeko, ahal izanez gero doaintzak ere emateko, erosle berriak lortzeko, eta «ortiko ta emetiko jazoera, albista, guertaera ta barriak labur laburchurik bialduteko.» Beraz, Ibaizabalen segida posible zekusan Azkuek, beti ere arazo ekonomiko eta kolaboratzaileenak hor zeudela agerian utziz471.
|
|
|
Bustintza lanari berrekiteko prest egonez gero, bada, posible zekusan urtarrilean segitzea. Mañariarrari ez ezik, irakurleei ere egiten zien deia, urteko harpidetzak ordaintzeko, ahal izanez gero doaintzak ere emateko, erosle berriak lortzeko, eta «ortiko ta emetiko jazoera, albista, guertaera ta barriak labur laburchurik bialduteko.» Beraz, Ibaizabalen segida posible
|
zekusan
Azkuek, beti ere arazo ekonomiko eta kolaboratzaileenak hor zeudela agerian utziz471.
|
|
|
Hola bada, katedra Azkuek lortuta, bere ideiak zabaltzeko plataforma gisa baliatu nahi izan zuen. Katedrako ikasleei, jakina, berak egokien
|
zekusan
euskara ereduan irakatsi zien. Puntu hau ez du Lakak lantzen baina grosso?
|
|
|
hobe zela egoitza finko bat izatea eta ez bi, eta batzarrak ere leku zentriko bakarrean egitea hobe zatekeela (agian Donostian edo Tolosan), eta urtean birritan baino hobe hirutan. Euskal irakasleeskola sortzeko asmoa ere laket zuen, eta Plöermel ordenarekin gauzatzeko aukera
|
zekusan
. Azkenik euskara batu beharrari ezinbestekoa iritzi zion74.
|
|
|
Beraz, 1934an, berriro ere, Azkuek lehen hezkuntzan euskara sartzeko interesa baieztatu zuen. Oraingoan proiektua Estatutuaren onarpenari lotuta
|
zekusan
, eta Euskaltzaindiari ere parte eman nahi zion arlo horretan, testuliburuen euskara kalitatea zainduz.
|
|
|
Ohiko hezkuntzan bezala, seminarioko hezkuntzan ere euskarari tartea egin nahi izan zion Azkuek. Bilbotar irakasleak argi
|
zekusan
apaizgaiak euskara idatzian trebatzea interes handienekoa zela. Izan ere, apaizgoak, euskara landu eta prestigiatu zezakeen kolektiboa osatzen zuen, eta arrazoi pastoral praktikoagoak ere hor zeuden (eliztarrekin beren hizkuntzan ganoraz aritzea).
|
|
|
Proposamen honek, mintza praktikaren ikuspegitik zuen zentzua ukatu gabe, Juan Antonio Mogelengandik zetorren ideala erakusten du: Markinako euskarari irizten zion Bizkaiko garbiena, eta hiri aldea euskarari kontrajarrita
|
zekusan
. Zentzu horretan euskara Peru Abarkaren ingurune jatorrean (Basarteko unibertsitatean) irakasteko proposamena, ideal apologetikoekin guztiz koherentea zen, baina aldi berean ezohiko ikasgai bihurtzen zuen euskara, ikasketa zirkuitu arruntetatik kanpo kokatzean.
|
|
|
Beraz, «por ahora» euskalki guztien batasuna posible ikusi ez arren, etorkizunean egingarri
|
zekusan
. Zentzu horretan hiztegian bertan, aurrerarago zera adierazten zuen:
|
|
|
Euskaldunetaz topiko zen ekonomia eta kirol arloko jardueraz haratago euskal hiztun ikasiak nahi zituen Azkuek, landuak. Euskalduntasuna hizkuntzan
|
zekusan
, baina hizkuntza herritarren ahozko komunikazio tresna espontaneo izatetik haratago euskal kultura aktiboki garatu eta maila jasora eraman nahi zuen.
|
|
|
1921eko artikulu batean idatziko zuen bezala: «Un error grave, verdaderamente pernicioso, brava excusa además de la pereza intelectual, consiste en suponer que don Sabino de Arana lo dejó todo preparado, hecho, previsto y consumado»314 Zentzu horretan, Eleizaldek argi
|
zekusan
sabindar eskolak ez zuela lortu inondik ere hizkuntza behar adina estandarizatzea:
|
|
|
Horregatik, Sabinok eta bere jarraitzaileek amaitu gabe utzitako normatibizazio lana bukatzeko, eta akaso baita ahal bazen hizkuntza eredu berria jeltzale ez ziren sektoreei hedatzeko ere, Eleizaldek Akademiaren beharra
|
zekusan
. Eleizalderekin bat zetozen beste jeltzale nabarmen batzuk, hala nola aurreko atalean aipatu den. Mortoa?, edo orain bertan ikusiko diren. Iketz?
|
|
|
Dena dela arrazoiak eskatu arren, berak bere ideiak oinarri aski ahulen gainean funtsatzen zituen. Adibidez euskera srekin idaztea gaizki
|
zekusan
«lendik jarrita» eta «ondo jarrita» zegoen arau bat aldatzea omen zelako, lehendikoa omen zen euzkera formak ez zituenean hogei urte ere (eta gainera hainbat artikulutan jada kritikatua izan zenean) 317 Hor antzematen da Bustintzaren sofismo diskurtsiboa, inori arrazoiak eskatu baina berak bere sistema arrazoietan baino gehiago beste autoritate batean funtsatzen baitzuen. Hala ere, egiaren argudioa Akademiaren prozedura modu ilunek errazten zuten.
|
|
|
Hala ere, «je crois qu, il serait difficilment accepté par les Basques Orientaux, qui réservent toutes leurs faveurs pour le labourdin». Hortaz, irtenbidea erdibidean
|
zekusan
: «Etant donné que ces deux dialectes en somme sont très rapprochés et que tous deux ont une certaine littérature et jouissent du même prestige auprès des Basques Orientaux et Occidentaux, je serais d, avis de composer una langue mixte avec le dialecte guipuzcoan et le baztanolabourdin.» Beti ere oinarri gipuzkoarlapurtar hori gainerako euskalkietako lexiko eta formekin aberasteko aukeraz213 Izatez ikuspegi hau urte bi geroago Broussainek eta Campionek euskararen batasunaren inguruan elkarrekin idatzitako txostenean garatuko zen214.
|
|
2009
|
|
|
Begiak amorruz gorriturik, ezpainetako pintura zirriborroan zabaldua. Berriz ere Joseba alde egitera zihoala
|
zekusan
.
|
|
|
Handik pixka batera, barru barrutik Om soinua jaio zitzaion, ez besteetan aitarekin praktikatzen zuenean bezala, baizik eta berez, bizkarrezurraren oinarrian bermaturiko soinu mendi bat eraikiz bezala, eserita zegoen buelta osoa hartuz, eta espira baten moduan goratuz, alderantzizko zirimola baten pare, buru gaineraino. Bazirudien aurrean
|
zekusan
mendiak oihartzun bat esnarazi ziola barruan, berebizikoa; arretari tinko eutsi zion, hura guztia kaos eztanda bihur ez zekion, iruditzen baitzitzaion indar izugarri hark eromenera arrastatu zezakeela. Om oihartzun hark dena betetzen zuen; ez zen beraren barrutik soilik jaiotzen, baizik eta inguratzen zuen ororen funtsezko bibrazioa zen, kosmos osoa beterik.
|
|
|
Kongokoak ziren, anai arrebak, Senegalgoak, Nigerrekoak, irriz ari ziren galernaren erdian, herioa uxa asmoz. Itsasoak hilotz ilun muskerrak aurtiki zituela
|
zekusan
geroago telebistan. Ordurako Ebro deltako baserri erraldoi batean irrisa landatzen ari zen, ase eta lo trukean.
|
|
|
Txabolerriak behialako nahuatlen cihuacoatl suganderearen maneran emendatzen ziren kulunkari eta tematsu. Legerik gabeko hirigintzak fazinatzen zuen Sigma, jakin bazekien arren Europan bertan bidonvilleak bazirela, Napoli edo Palermon demagun, baina Mexikon aldi berean bizpahiruren lurretik edekitzea
|
zekusan
, sumendiak zilegitu urrako mineralaren lekuko bailitzan: odol, izerdi, hauts, negar, garrasi, likits, zilbor hertze mozte eta leize zabaletan sortzen zen, edonor, edozer.
|
|
|
Kontinente mutuaren izkinan zutoin ikaratia
|
zekusan
.
|
|
|
Iluna zetorrela, olatuetarik argitasun iluminatua pizten
|
zekusan
. Halakorik balitz, arrastiri borealak imajinatzen zituen Iztaren ahurraren epela haztatzean.
|
|
|
Hara eta hona bazihoan Posa Ngaka apartamentu hertsian, nora ez. Sigma garbiketa egiten
|
zekusan
: erratza eskuan, Ibilaldia bateko zapi koloretsua kopetan bildurik, salbai eta malestruk obratuagatik.
|
|
|
Brazza, Dakar, Abuja, Lagos edo Cotonouko sasi hirietako txabola eskasetan Europa ahoskatzean, zerrasan Posa Ngakak, ez zen hor
|
zekusan
egoera nagusitzen, baizik eta diruarena, baldintza kiskiletako lanarena edo talentu berezia edukitzeagatik zurubi sozialean hupatzeko aukerarena. Afrikarrentzat Europa sosez okitua zen, orokorrean.
|
|
|
Begikera kezkatuak trukatu zituzten. Porte de Clignancourt zekarren seinale ubela
|
zekusan
Sigmak. Masa akritikoaren zati mardula bertara murgildu zen, urratsen zarata uherra baino ez zela ozen.
|
|
|
Txokolatearen gustua, esnearen eta arto irinarenarekin oparoki ezkontzen zen. Cihuacoatlen oparia zela zioela, Insurgentes Reformara isurtzen zen lekuan, berunki iluna
|
zekusan
. Indio lerdena zegoen gainean, punalean gezia jaurtikitzeko prest eta luma koroa buruan.
|
|
|
turistak, poliziak, MP soldaduak, nagiak, eskaleak xinaurritzen zihoazen beherean. Karrika lau eskas, Cortez odoltsuak azteka buruzagiak masakratu zituen templo mayor elizaren hondamendia
|
zekusan
. Zerbitzariak kafea zekarkionean, oihuak, garrasiak, populu menderatuaren negarrak hautematen zituen.
|
|
|
Anartean ttaka zilar zen ekia zeruan. Hedoirik ez
|
zekusan
. Kopeta behatzez torratu zuen:
|
|
2010
|
|
|
Ikuskizun gisa deskribatu zuen, erabateko mundu mekanizatuaren barruan gertatzen zen ikuskizuna, non Jüngerrek, poztasun maltzurrez?
|
zekusan
, bere erranetan. 1914ko gerrako jazoerak baino indartsuago eta esanguratsuagoa zen hunkipena.
|
|
|
Parisen gau batek gizon gehiagori ematen die bizia, ekintza honek kostatuei baino?. Hor Jüngerrek
|
zekusan
gudatan Napoleonek erabiltzen zuen adierazpenaren adibidea: consomption forte.
|
|
|
Iñigoren zigarroaren keak ito zuen neskaren sexu usaina. Urte eta erdi lehenago ez zukeen berehalakoan pentsatuko Iñigoren alde txar bakanetako tzat
|
zekusan
tabakoaren keari mesede bat zor izango zionik.
|
|
|
Nik neuk hurrago sumatzen nituen kantuok Euskaldunakoen borroketatik Thoreauren liburuetako teoriak baino. Begok onartzen zuen, zapalduak baduela indarra erabilita erantzuteko arrazoia; osagarritzat
|
zekusan
indarkeria eta desobedientzia zibila. Bigarrenaren alde egitea erabaki zuen, lehena gaitzetsi gabe.
|
|
2011
|
|
|
Lapurtera aukeratu zuen tradizio idatzi zabalena zuelako eta literatura zelako hizkuntzari prestigioa ematen ziona. Halaber, hizkuntzaren batasuna beharrezkoa
|
zekusan
, euskara prestigiatzeko. Batasunaz gain, hizkuntza prestigiatzeko besterik ere egin behar zen:
|
|
|
Urmenetak, Artetxeren moduan, Fontes euskararen ikerkuntzarako goi mailako aldizkari gisa
|
zekusan
eta aldizkarian argitaratutako bere hitzaurrean aipatzen zuen aurreikusten zuela aldizkaria Harvard eta Tokioko unibertsitateetara helduko zela (Urmeneta, 1969: 5).
|
|
|
Funtsean, Euskaltzaindiak barrutia hizkuntzarekin lotzen zuen, bai irakaskuntzaren bitartez bideratutako hizkuntzaren normalizazio prozesuarekin, bai euskal eremuko ikasketa eta ikerkuntzarekin ere. Lehenengoari dagokionez, Euskaltzaindiak argi
|
zekusan
, Valladolid edo Zaragozako unibertsitateei lotutako Euskal Herriko ikastetxe unibertsitarioetan oso zaila zela irakasle euskaldunak formatzea385 edo euskal hizkuntzaren Pedagogia eta Didaktika garatzea386, euskararen eremu linguistikoa ez zelako heltzen Gaztela edota Aragoira.
|
|
|
Domingo Montero izateari utzi baino lehen, artistak era grafiko batean irudikatu zuen bere burua. Zero baten moduan
|
zekusan
–baliteke, Osama eta Obama legez, Monteroren eta zeroren antzekotasun fonetikoak eragina izatea, ez baitzen alferrik gazteleraduna– Ezkerrean, zenbaki negatiboak lez, sortzetiko izen deiturak zeuden. Eskuinean, berriz, hartu behar zituenak, positiboak.
|
|
|
Belaustegik argi
|
zekusan
:
|
|
2012
|
|
|
Amorruak hartuta, tsarrak Kaukasoko gerran borrokatzera bidali zuen egilea. Lermontovek gero eta argiago
|
zekusan
joputzak eta Errusiako gizartearen zein politikaren antolamenduak aurrerapen oro eragozten zutela, eta gero eta argiago azaltzen zen orduko erregimenaren aurka. Askatasun egarria zen haren poesien gai nagusia, eta gizartearen interesak jartzen zituen ororen gainetik.
|
|
|
Bazekien kuraia eskasekoa nintzela, baina buruzagitzari nire balioaren erakusteko balentria egingo nuen. Bere azken ordua hurbil
|
zekusan
. Ohartu zenean ez nuela hiltzen, gaina hartu zidan.
|
|
|
Ez zuen imajinatu nahi Moskun egingo zuen hotza. Han goitik eder
|
zekusan
hiria, andregaiz jantzita. Ezezagun baten edertasuna zuen, ordea.
|
|
2013
|
|
|
lehen hamahiru koplak ondu aldi batekoak zirela, eta, hitzaurre, hamalau hamabostak, aldiz, bigarren ondu aldi batekoak. Batzuk idaztetik besteak idaztera denbora tarte bat egon zenaren salaketa bezala
|
zekusan
behatutako grafia aldaketa. Haatik, bada beste alderik ere, grafiak bereizten dituen bi zati hauen artean:
|
|
2014
|
|
|
Baina euskalkiak aztertzen zituenean, Azkuek, aldi berean, argi
|
zekusan
euskarak, ikerketa soilaz gainera, batasunaren beharra ere bazuela, eta berak Hegoaldeko euskaldunengan bereziki pentsatuz, bere gipuzkera> osotua> proposatu zuen 1935ean. Ha lere proposamenak ez zuen arrakastarik izan.
|
|
|
Arestik oso aintzat zeukan aita Mokoroaren herri esaeren bilke ta lana ere, eta berari zor zaio, modu ene ustez erabakigarriaz gainera, haren obra erraldoia azkenean kaleratzea. Bilboko esko lapioen ikastetxetik pasatu ginen guztiok bagenekien, aita Justo Mari Mokoroa urte askotan zebilela euskal esaera jatorrak biltzen, hots, hizkuntza batetik bestera hitzez hitz ezin itzul daitezkeen idiotismo horietakoak6 Mokoroak euskalduntasunaren oinarria hizkuntzan
|
zekusan
eta ideia hori azpimarratua zuen bere Genio> > Lengua> liburu bikainean, zoritxarrez Espainian Francoren kolpe militarra hasi zen urtean inprimatua eta hargatik jendartean ia ia zabaltzerik izan ez zuena. Liburu hartan Mokoroak argi eta garbi salatzen zuen ordura arteko abertzaletasun, deiturazalea?, eta de> facto, > Bizkaian batez ere, euskara baztertzen zuena.
|
|
|
Keynesek gune militar industriala demokraziarentzako arrisku moduan
|
zekusan
: oparotasunak kontsumorako ziztada zekarren, zikloek berebiziko garrantzia hartzen zuten hauteskunde garaietan eta, ondorioz, txeke zuri bihurtu politikarientzat.
|
|
|
Arreba alboan
|
zekusan
:
|
|
|
Hantxe
|
zekusan
emakumearen esku argal zainez betea, hatza zereal kutxaren gainean, eta ahalegina egin zuen imintziorik ez egiteko, harri bat bezain sendoa izateko, emakumeak ez zezan susmatu, Xabik inoiz kruasan horiek beretzat izan zitezkeenik pentsatu zuela.
|
|
|
" Andolinek bestalde fededun pratikantea zen oso barruan zeraman erlijio kezka, bere izaera gatik Eliza Katolikoaren moral ofizial hertsiak problema garbiak ekarri arren. Bera ordea, kristautasuna gizakien liberazio osorako mezutzat
|
zekusan
, aldian aldiko dogmatismo itsuetarik landa."
|
|
2015
|
|
|
" Berezitasun frantses" horri bukaera emateko, eskola eta eskolaldiaren inguruko denboraren" oreka hobea presatua" zela
|
zekusan
ELGEk; horregatik, Erritmoen Erreforma proposatu du. Horren bidez," haurraren pauso eta ikasketa erritmo naturalaren errespetu handiagoa" kausitzeko xedea du.
|
|
|
Eta aski izan da ziurtasun hau, arindurik eta esperantzaz beterik altxa nadin ai torle kutik. Nire adimenak argi
|
zekusan
ez zutela nahi nik atzera jotzerik, pott egiterik, ahultasun maila bat izaterik leinuaren bizitzaren katean, zeren nire heresiak izan baitzitezkeen, agian, haien hil osteko erredentzioaren ha siera. Mendeetako sufrimendu eta umiliazioen berrerostea.
|
|
|
Damianok, berriro ere bide gaiztoan murgildu beharrean, zuzenetik jotzeko promesa egin zuen. Zintzotuko zen eta formaldu, bizimoduaz aldatu beharrean
|
zekusan
bere burua. Ez zen posible horrela ibiltzea, jendilaje hura lagako zuen eta ahaleginak egingo beharrak eskatzen ziona betetzen.
|
|
|
Hauek dira, esate baterako, Lazarragaren izkribuetan agertzen diren adibideak: eben, zuen/ zuten?, eusan, zion?, eusaen, zioten?, eustan, zidan?, eusten, zien?, egoan, zegoen?, eocen, zeuden?, ebilen, zebilen?, ebilcen, zebiltzan?, etorren, zetorren?, etocen, zetozen?, eucan, zeukan?, eucaen, zeukaten?, ecarrela, zekarrela?, equian, zekien?, ereiçan/ erechan, zeritzan?, ecusen?
|
zekusan
–. Jakina, z dago adizki batzuetan:
|
|
|
Hona horren lekukotasuna: nengoan, nengoen?, egoan, zegoen?, eocen, zeuden?, nenbilela, ebilen, zebilen?, ebilcen, zebiltzan?, guenbilcela, genbiltzala?, nendorren, nentorren?, etorren, zetorren?, etocen, zetozen?, necarren, nekarren?, ecarrela, zekarrela?, neroean, neroan [neraman]?, nequian, nekien?, equian, zekien?, ereiçan/ erechan, zeritzan?, necusen, nekusan?, ecusen?
|
zekusan
–. Betolatzaren ikasbidean egoçan, zeuden?
|
|
|
Premia bat
|
zekusan
Baxokek nabarmen (2001: 12):
|
|
|
Bidaia hartan, haatik, gizona iniziatibarik gabeko automata bat izan zen, ontziak lurretik hartu baitzituen agindu guztiak, gizakiaren beharrei zegozkienak barne: noiz jan, noiz edan, noiz?, eta kosmonautak
|
zekusan
guztia telefonoz azaldu behar zien lurreko jakitunei.
|
|
|
Baigorriko euskarak elkarrizketari itzuli gogorra ematen diola, Nafarroa Beherean Lapurdin baino hitz gutiagorekin mintzatu ohi dela, esaldia laburrago dela, idorrago; lapurterazkoa, berriz, zabalago dela (1963, 69). Baigorriko euskaran usu idordura sumatzen zuen, urduritasuna eta lastertasuna, laburduretarako joera; idazkeratik urruntzen ari den mintzoa
|
zekusan
Baigorrikoa (73). Ez da atzo goizekoa iritzi ezkor hau; duela mende bete Jean Etxepare Bidegorri mirikuak 1915ean Lapurdi eta Nafarroa Beherea aurkaritzan ezarri zituen, hain segur orduan ere iritzi hau nagusi zebilelako:
|
|
|
Loak hartu bitartean, azken egun haietan bizi izandako guztia errepasatzeari ekin zion, irudiak biziki imajinatzen saiatuz. Garbi
|
zekusan
Tolosan Goiti doktorearen adiskideekin izandako bilera. GU deituriko klubean izan zen.
|
|
|
509. VIII. Kongresuako txosten politikoak (Bilbo, 1993ko ekainaren 25) erabat" blokatuta"
|
zekusan
Estatutuaren prozesua, haren oinarrian zegoen" itun politikoa hausten ari zen sistematikoki", eta" indarreko legedia[.] behialako estatu baterakoi, erdirakoi eta berdinkatua berrosatzeko" ahaleginean ari zen jo eta ke; EAE zein Nafarroako agintarien txepelkeria ere nabarmentzen zuen txostenak; hala eta guztiz ere, Estatutuari lotutako estrategia zen VIII. Kongresuarentzat"... Lau urte geroago gehiengoaren borondatearen errespetua bermatuko duen beste marko bat eskatzen du ELAk.
|
|
|
" Gure neoliberalak" kanpaina burutu zuen ELAk 2004an EAEko eta Nafarroako agintarien jokabidea salatzeko. EAEri zegokionez, langile jendearen arazo eta premietatik urruti eta ugazaba eta boteretsuen interesetik gertu
|
zekusan
ELAk Jaurlaritza, gainerako instituzioak bezala: aurrekontu, fiskalitate, enplegu eta babes sozialaren gaietan sindikatuak aurkeztutako proposamen sarriek1014 ez zuten erakundeen inolako harrerarik jasotzen, sustapen ekonomikorako eta enplegurako plan ofizialek itxurak egiteko baino ez zuten balio, eta autogobernuaren mamia omen ziren eskumen fiskalak enpresei zergak arintzeko erabiltzen ziren.
|
|
|
Sartua zegoen atakatik onik nola atera
|
zekusan
ELAk lehendakaria: Ibarretxek argi zuen gauzak zeuden bezala ezinezkoa zuela Ezker Abertzalearengana hurbiltzea; okertzat zeukan, bestalde, bere alderdiko sektore batek hobetsiko lukeen sozialistekiko akordioa; bide propioa ireki behar zuen, hortaz, egoera politikoa" oxigenatzeko", 1033 ahalik eta babes politiko eta sozial zabalenarekin.
|
|
|
1045. Ibarretxe lehendakaria espainolisten piztia beltza bihurtua zen Lizarra Garaziren arotik; EHren babesari uko eginagatik, hauteskundeak aurreratzera behartu arte eraso zioten PP eta PSE EEk; politikari nahiz hedabideek nazionalismoaren aurka inoiz baino kanpaina gogorragoa burutu arren edo, behar bada, horregatikemaitza bikainak lortu zituen Ibarretxe buru zuen EAJ EA koalizioak: 600.000 boz eta 33 eserleku; bere burua Ajuria Enean
|
zekusan
Jaime Mayor Orejaren PP UA koalizioak 19 legebiltzarkide lortu zituen, eta PSE EEk, 13; EHren beherakadak (5 legebiltzarkide baino ez zituen atera) eta erauntsi espainolistaren mehatxuak eragindako hautesleen mobilizazioak indartu zuen Ibarretxe. Legegintzaldi berrian ez zen Ibarretxeren aurkako kanpaina baretuko, erabakitzeko eskubidean oinarritutako estatutu berria eta herri kontsulta planteatuko baitzituen.
|
|
|
Euskadiko CCOOk, bere aldetik, enpleguaren aldeko kanpainarako ELAk eta LABekin hartutako konpromisoak txukun bete zituen, EAEra mugatuta beti ere, baina gero era deserosoago
|
zekusan
bere burua Espainiako konfederazioarekin kontraesanean jartzen zuten konpainia eta akordiotan: konfederazioaren estrategia itun sozialean, lan harremanen zentralizazioan eta UGTekiko lankidetzan oinarritzen zen; Euskadiko adarrak, aldiz, Ardanzaren itun proposamenari ezezkoa eman behar izan zion, lan harremanen esparru propioaren aldarrikapena sinatua zuen, eta UGTk arbuiatzen zuen aliantzaren parte zen.
|
|
|
UGT eta CCOO ere ez ziren atzean geratu. Josu Frade, Euskadiko UGTren idazkari nagusiak," ETAren inguruarekiko lotura legitimatzea" aurpegiratu zion" deabru sabindarrez" infiltratuta
|
zekusan
ELAren zuzendaritzari. CCOOko Santiago Bengoarentzat" aurreranzko ihesaldia" zen agiria eta langileen arazoak ezkutatu baino ez zuten egiten ELAk eta LABek, lan sindikaletik haragoko gaiak plazaratuta.341 Espainiako UGTko Jose Maria Zufiaurrek, berriz, hain berea zuen" marko nazionalaren" obsesioaren talaiatik—" lan harremanen esparru propioa egituratzeko urrats kualitatibotzat" jo zuen sindikatu abertzaleen adierazpena, eta kexu azaldu zen estatu mailako indarrek ez ziotelako gaiari zor zitzaion garrantzirik ematen.342
|
|
|
Biarritzek kezkaz
|
zekusan
barrukoak hartzen ari ziren norabidea, Soli12 zaharraren oso bestelako eremu ideologiko eta estrategikora eramaten ari baitziren organizazioa. Harremanak ia hausturaraino tenkatuko ziren Municheko Biltzarraren karietara.
|
|
|
ELAk kezkaz
|
zekusan
estatuaren inboluzio zentralista eta, are kezka handiagoaz, euskal erakundeak lan harremanen esparruaz erakusten ari ziren konpromiso gero eta ahulagoa.
|
|
|
ELArekin egoeraren larritasunaz;[...] Estatutua besorik gabe dago, ebakita, baina hala ere gorputz garrantzitsua da", esan zien Xabier Arzalluzek alderdikideei nazio batzarrean; 548 Ardanza lehendakariak, bere aldetik, lekuz kanpo
|
zekusan
ELAren planteamendua," alferrik baita markoaren gainditzeaz hitz egitea daukaguna betearazteko gauza ez garenean", eta ELA eta LABi aurpegiratu zien alderdi nazionalistak legebiltzarrean Estatutuaren konplimenduari buruz onartutako ekimenekin bat egin ez izana; 549 Joseba Egibarrek ere" marko berriak marraztea aurrekoa bete ez denean, ariketa konplikatua" izan zitekeela uste z...
|
|
|
1997ko urtearen amaieran joko zelaiaren erdian
|
zekusan
ELAk bere burua, bai behintzat gauzak aldatu nahi zituztenen joko zelaiaren erdian: Gernikako proposamenak, LABekiko lankidetzaren jarraikortasunak, nazionalismo instituzionalarekin zein HBrekin zituen harremanak, 13 deialdian, haren ezeztapenean bezala, jokatutako paperak, behinola usteko ez zuen protagonismoa eta ardura zemaioten zeregin sindikal hutsetik haragoko alorretan.
|
|
|
Espainiako gobernuak ezarritako ildoaren aurrean, Ajuria Eneako Itunaren diseinua hautsi eta beste estrategia baten premia667
|
zekusan
ELAk; horretarako, beharrezkotzat jotzen zuen EAJk zein jarrera hartuko zuen argitzea, jeltzaleen ekimen eta konpromiso mailak Ezker Abertzalearenak adinako garrantzia baitzuen oinarrizko akordioak aurrera egin zezan; EA eta EBk ere, bere mailan, helburuari lagundu ziezaioketen; aldiz, argi zegoen popularrak eta sozialistak ez zirela horrelako planteamenduetan sartuko, lehen fase batean bederen.
|
|
|
Bi sindikatuen arteko elkarlanaren bizkortzea zen, ELAren ustez, egoera sozial eta politiko latzak ematen zuen baikortasunerako motibo nagusia: " ELA eta LAB egiten ari garen bideak itxaropena dakarkio herri honi", deklaratuko zuen Elorrietak.681 Arestian hainbeste zalantza sortutako elkarlana sendotuta
|
zekusan
ELAk:
|
|
|
Diferentziak diferentzia, Manuk pozik
|
zekusan
gazte haien eskutik sindikatua hartzen ari zen itxura; are gehiago, gazteekiko harremanak bizi-poza ere itzuli zion animoz erori samar zebilen presidente zaharrari. Gazteentzat ere gertukoa eta gozoa izan zen Manurekin izan zuten tratua.
|
|
|
Izan ere, Ezker Abertzaleak EAJ triangelu hartan ezinbesteko jotzen zuen arren —" ez dago gatazka gainditzerik PNVrik gabe" (A.Otegi) —, ELAk ez zituen jeltzaleak Ezker Abertzalearekin inolako akordiorako prest ikusten: 2004ko urtarrileko barne hauteskundeak, estutik bada ere, Josu Jon Imazek irabazi ondoren, alderdia Lizarrako zurrunbilotik behin betirako urrundu eta ohiko ur bareagoetara eramateko zereginean
|
zekusan
ELAk lemazain berria; testuinguru hartan Ibarretxe lehendakariaren erronka soberanista anakronismo gogaikarria zitzaion alderdiaren zuzendaritzari, harik eta ekimenak berez hondoa jotzen zuen arte babestu beste erremediorik ez zuena.
|
|
|
Foroaren jardueraz oso kritiko azaltzen da ELA: nazionalismo espainiarrak jarritako oztopoen eragina onartuta ere," askoz gehiago kezkatu behar gaituzte geure barne hutsegite eta arazoek, eta, bereziki, euskal gizartearen zati zabal batek" ilusioz" 851 (mila bider foroaren jardunean errepikatutako hitza)
|
zekusan
irudiaren eta foroaren errealitatearen arteko aldeak. Lilura ez puskatzearren galdetzen du ELAkez al gara denok[...] inpostura baten partaide izan?".
|
|
|
Abaitua Susanari so: " Ate ondoan
|
zekusan
, biluzik, konketa gainean makurtuta, eskuak bere espermaz garbitzen, ziur asko. Hori pentsatu zuen, bere hazi likina deserantsi nahian zebilela, eta pentsakizun hark samin zahar bat berpiztu zion".
|
|
|
Prismatikoekin
|
zekusan
gudariak trintxeratik baserriko zakurra aitaren gorputik amarenera eta buelta, erotuta. Ondoren, zumarditik baserrira ekin zion zakurrak atzera eta aurrera.
|
|
2016
|
|
|
Ebak bere sabela gero eta hantuago
|
zekusan
. Bere semeari Kain izena eman zion.
|
|
|
Barkatzeko esan diot, ahaztu egiten zaidala sarritan lana non egiten duen, baina ez da horrenbestez baretu eta gehiagotan ere entzun izan diodan erretolikarekin jarraitu du, guztiak direla berdinak, egozentrikoak, amorragarriak, zalantzatiak, bakarrik bizitzeko hobeak, zoriontsu izateko gaitasunik gabeak, arazorik ez dutenean asmatu egiten baitituzte eta bidenabar ingurukoei eragin ere bai. ...ik hartu edo oso bakarrik sentitzen zirelako edo ez egitekoren bat egitera zihoazelako edo, okerragoa dena, pozik zeudelako edo maiteminduta edo, beste hura bezala, aspaldiko partez gizon sentitzen zelako?, esan du eta, kontatu ez badu ere, oso ondo nekien zertaz ari zen, mila aldiz entzun baitiot laurogei urteko idazlearen pasadizo hura, gau batean erabat aztoraturik deitu baitzion begien aurrean
|
zekusan
mirariaren berri emateko, eta emaztearen ahizpak, artean lanean hasi berria izaki, guztiz interesaturik, mesedez kontatzen jarraitzeko eskatu ziolarik, ordu erdi luzea eduki omen zuen telefonoan, bere gorputzeko atal altxatuaren gorabehera txikienak zuzenean deskribatzen.
|
|
|
R. Arregik euskal belaunaldi gaztean garai hartan marxismoarekiko zeuden jarrerak lautan banatu zituen, eta garbi agertu zuen bere burua non
|
zekusan
: marxismoarekiko irekien artean, Marx birpentsatu behar zela uste zutenen artean, hots, errealitatea aztertzeko baliatu behar zela bai, baina ez dogmatikoki, marxologoek egin ohi zuten bezala, edota marxismoa bigarren mailan ipini, euskaldun esentzialistek edota sasimarxistek bezala.
|
|
|
Sorgindua iruditu zitzaion ama, sugarren dantzari so. Etsita edo beldurtuta beharrean, harro
|
zekusan
, kontent. Begiratu ero hura ezagun zitzaion Nestorri, baina ezin zen oroitu noiz ikusia zion lehen.
|
|
|
Akabatutako zakurrek baino gehiago, Karmenen begirada hura berriro ikusteak nahastu zizkion guztiz tripak. Amaren ezpain ertzetan ez
|
zekusan
irribarre arrastorik, baina begiek distira ezagun hura zuten, poztasun isla hura.
|
|
|
Pozik ikusten zuen ama, afaltzeko mahaia prestatzen zuen bitartean. Berta ere gustura
|
zekusan
. Nork esango zien, pare bat ordu lehenago.
|
|
|
Urrutian, gaueko paisaia beltzean, ke zutabe bat ikus zitekeen, sutzar bat eta izarrak lotzen zituena. Hainbatetan jolastu zuen Nestorrek anaiarekin zeruko lainoei antzak topatzen, eta urrunean
|
zekusan
ke lainoari altzifre makur baten tankera hartu zion. Jolasean jarraitu nahi zuen, imajinatzen jarraitu:
|
|
|
Ama umoretsu
|
zekusan
. Esku bat atzean eta trapua bestean, eskrimalaria balitz bezala, setati jarraitzen zuen banan banan euliak botatzen.
|
|
|
Aldizkariaren lehen alean taldearen helburua plangintza kulturala ez zela adierazi arren, bada horren kontrako adierazlerik barneko artikulu batean, literaturaren irakurketa ugari baten alde egiten baita, arte moduen arteko elkarrizketan sinetsita. Solaskide bilkurako bazter batean eserita, horixe
|
zekusan
begiraleak. Atxagak argi azaldu zuen, urte batzuk geroago Akademia Sekretua aipatzean, gizartean eragin zuzena izatea zela bere asmoa.
|
|
2017
|
|
|
Gainera, zelan egin ihes nagusiak berak baino zaldi hobeagoa izanik? Horrela, ikaraturik begiratzen zuen alde guztietara, hanka biren gainean pausatuta zeuden kurriloak baino ez
|
zekusan
han hemen.
|
|
|
Aulki ertzean eseri zen. Begiak itxita jarraitzen zuen, baina betazalak ere soldatzerakoan bezain urdin
|
zekusan
.
|
|
|
Hatsantua eta begirada errendatu batekin zion. Dudarik gabe, orain ez
|
zekusan
aurrean atso momifikatu eta ukenduz pastatu bat, baizik eta, emakumearen arraza, osoa, emakumeei esan ohi zien bezala.
|
|
|
Teresa Beitiak bere alabaren begietan
|
zekusan
han ez zetorrela ezer onik eta patuaren seinale zirela urrutira begira zeuden Natiren bi begi haiek. Iruditzen zitzaion ikusten ez zuen norbaiti beha geratzen zela Nati, gatzezko estatua baten antzera, aurpegia zuritzen zion argizarizko maskara mehe horizta batez.
|